GEZONDHEIDSZORG ook uw zorg! Verspreidingsgebied: Jutphaas/Wijkersloot, Zuilenstein, Huis de Geer, Stadscentrum en Blokhoeve
Lente 2010 nummer 112
30e jaargang, nr. 1, 112de editie, lentenummer 2010 Redactiesecretariaat:
Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein
Vormgeving en druk:
drukkerij Van den Boogaard Nieuwegein
Coördinatie verspreiding:
C. Swart, 030-6076760
Oplage:
7500 exemplaren
Verschijning: 4 x per jaar in de wijken Jutphaas/Wijkersloot, Zuilenstein, Huis de Geer, Stadscentrum en Blokhoeve in de gemeente Nieuwegein. Overname van artikelen uit deze krant is toegestaan, na toestemming van de auteur en de redactie, met bronvermelding.
Inhoud
Bladzijde
Van de redactie Cliëntenraad geïnstalleerd Voorkomen is beter dan genezen In balans Voeding en onze gezondheid Vitamines en mineralen Vitamine B12: tabletten of injecties? Preventie roken. Kom op, stop! Registratie van rokers patiënten Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan Bewegen bij het EMC Kunst in het Gezondheidscentrum Mondriaanlaan Veelgestelde vragen door de doktersassistenten aan (nieuwe) patiënten Nuldelijnstandaard: Stoppen met roken Nuldelijnstandaard: Overgewicht Wisseling in de leiding van het Paramedisch Centrum Nieuwegein Samenstelling redactie
13 14 15 17 10 14 19 20
2
25 26 28 30 31 32 33 35 Lente 2010
Van de redactie Door N. de Hartog, huisarts Mondriaanlaan Voor u ligt weer een nieuwe editie van de gezondheidskrant, de lentekrant. Ofschoon wij als zorgverleners meestal gericht zijn op ziekte en hoe we een positieve bijdrage kunnen leveren ter bevordering van gezondheid, willen wij u dit keer een editie brengen waarin nu juist die gezondheid centraal staat. Uit een eerder gehouden enquête onder een deel van onze patiënten bleek dat een groot deel niet op de hoogte is van onze preventieve taken. Preventie richt zich op het voorkomen van ziektes en schade aan de gezondheid. Dat dit voor ons een andere manier van kijken is, willen we u in de volgende artikelen graag laten zien. Onder het aloude adagium; ‘voorkomen is beter dan genezen’, leggen we uit wat er zoal op het gebied van preventie wordt gedaan. Voorbeelden van preventie zijn in het Samenwerkingsverband talloos. U kunt dan denken aan preventie van ziektes door voldoende en verantwoord te bewegen, voorkomen van ongezonde stress, het kiezen van gezonde voeding, het geven van vaccinaties (zowel tegen griep/infectieziektes als reizigersvaccinaties), stoppen met roken, opsporen en behandelen van verhoogde bloeddruk of cholesterol ter verlaging van het risico op hart- en vaatziektes, voorkomen van vallen, voorkomen van overgewicht en daarmee terugdringen van onder andere suikerziekte type 2. Hierbij is de voorgaande lijst lang niet volledig. U ziet dat het Eerstelijns Medisch Centrum Nieuwegein u ook met raad en daad terzijde staat als het preventie betreft. Graag nodig ik u uit verder te lezen.
Lente 2010
3
Cliëntenraad geïnstalleerd Door: H. van der Heu, wijkbewoner / patiënt Op 8 februari 2010 is de cliëntenraad van Gezondheidscentrum de Roerdomp en het Eerstelijns Medisch Centrum Nieuwegein geïnstalleerd in gezondheidscentrum Mondriaanlaan. Door middel van de ondertekening van de overeenkomst kan de cliëntenraad nu officieel van start gaan. Voor de beide centra tekenden Jan Princen, lid Raad van Bestuur van het EMC Nieuwegein en Jan Joost Meijs, directeur/bestuurder van het gezondheidscentrum de Roerdomp. De cliënten zijn vertegenwoordigd door Iris Hendriks, Dineke de Haas en Jacques Konter voor het EMC Nieuwegein en door Tonny de Klerk en Harry Snier voor Gezondheidscentrum de Roerdomp. Wij wensen de leden van de cliëntenraad veel succes en voldoening bij het uitvoeren van hun taak. Voor verdere informatie kunt u terecht bij het secretariaat van het EMC Nieuwegein: 030-6076750. Op de achterzijde van deze Gezondheidskrant treft nog wat beelden van deze installatie.
Voor de beide centra tekenden Jan Princen, lid Raad van Bestuur van het EMC Nieuwegein en Jan Joost Meijs, directeur/ bestuurder van het gezondheidscentrum de Roerdomp (rechts op de foto, aan tafel). De cliënten zijn vertegenwoordigd door (van links naar rechts, staand op de foto) Harry Snier en Tonny de Klerk voor gezondheidscentrum de Roerdomp en Jacques Konter, Iris Hendriks en Dineke de Haas (niet op de foto) van het EMC Nieuwegein.
4
Lente 2010
Voorkomen is beter dan genezen Oefentherapie Cesar werkt! Door Y. van Viegen, oefentherapeut Cesar Mensen bewegen. We staan, lopen, fietsen, sporten enz. Bewegen en sporten is gezond, dat is algemeen bekend. Bewegen is dus goed. Maar is de manier waarop we bewegen wel altijd goed? Kunnen er klachten ontstaan omdat de houding verkeerd is? Kunnen we deze klachten dan ook voorkomen? Bij bepaalde beroepen komen veel rugklachten voor. Denk aan de lichamelijk zware beroepen zoals verpleging, werken met kinderen, kapsters e.d. Maar ook bij mensen die de hele dag achter de computer zitten. Nederland is het enige land ter wereld waar een beroepsgroep zich bezighoudt met de problemen rondom houding en beweging. Oefentherapie Cesar is deze beroepsgroep. Vooral de laatste jaren wordt veel onderzoek gedaan naar het effect van oefentherapie. Een goede houding Als we het over voorkomen van rugklachten hebben, dan komen we uit in de tijd dat je rug het hardst groeit, de kindertijd. Uit onderzoek is gebleken dat voor de ontwikkeling van het ruggenmerg (dat in de wervelkolom loopt), een goede stand van deze wervelkolom van groot belang is. Tijdens de groei kan de rug het beste goed in gestrekte stand belast worden (rechtop). Hierdoor kunnen de gewrichten, de spieren van de rug en het ruggenmerg zich optimaal ontwikkelen en is de kans op problemen later klein. Een conclusie naar aanleiding van allerlei onderzoeken, geschreven door een orthopedisch chirurg is: “Een goede houding, vorm en soepelheid van de rug zijn verder ook belangrijk voor het goed kunnen werken van de buikspieren en ademhalingsspieren. Wat je tijdens de groei goed opbouwt zal in de volwassenheid vervelende klachten van spieren en gewrichten kunnen gaan voorkomen. Een goede houding is zo de basis voor een belangrijk deel van de gezondheid later en is dus een goede investering”. Lente 2010
5
Trainen van dagelijkse bewegingen Er is ook onderzoek gedaan naar welke soort behandeling/oefening nu het beste werkt bij bijvoorbeeld lage rugklachten. Daarbij zijn verschillende trainingsmethoden met elkaar vergeleken: - alleen het uitvoeren van oefeningen (buikspieren, rugspieren). - het trainen van dagelijkse situaties (bukken, tillen, lopen, zitten en allerlei andere dagelijkse bewegingen). De conclusie was dat het trainen van de dagelijkse bewegingen het beste werkt bij lage rugklachten. Gezond bewegen en Cesartherapie De bovenstaande conclusie is een belangrijk gegeven, want dit is nou net wat oefentherapie Cesar doet. Samen met patiënten onderzoeken wij wat er niet goed gaat bij het uitvoeren van de dagelijkse bewegingen en wat er getraind moet worden om de houding en het bewegen te verbeteren. Hiermee is aangetoond hoe belangrijk het is dat we op een goede manier bewegen. Oefentherapie Cesar kan dus bijdragen aan het voorkomen (en verminderen) van lage rugklachten. U kunt meer informatie krijgen via het Paramedisch Centrum, 030-6000202.
6
Lente 2010
In balans Stressvermindering Door D. Kruise, psycholoog Mondriaanlaan Misschien is het u ook opgevallen. Psychische gezondheid staat flink in de belangstelling. Steeds meer wordt er gesproken over hoe u gezond kunt leven, hoe u gezond kunt blijven. Er lijkt steeds meer aandacht te zijn voor preventie. Preventie is gericht op het voorkomen van ziekte en het beschermen en bevorderen van gezondheid. Door gezond te eten en voldoende te bewegen draagt u bij aan een gezond gewicht en een gezond lichaam. Daarover kunt u elders in de krant lezen. Wat kunt u allemaal doen om ervoor te zorgen dat u mentaal fit blijft, in balans blijft en stressklachten kunt voorkomen of aanpakken in een vroeg stadium? Psychische gezondheid Bij een optimale psychische gezondheid is er sprake van succesvol functioneren. Daarbij kan functioneren van alles betekenen. Of u nou werkzaam bent in een bepaald beroep, of met pensioen bent en actief bent als vrijwilliger. Dit heeft productiviteit tot gevolg, bevredigende relaties met anderen en de mogelijkheid tot aanpassen aan en omgaan met tegenslagen. Draaglast/ draagkracht U heeft vast wel eens gehoord van de bij elkaar horende begrippen draaglast en draagkracht. Draaglast staat voor de problemen en moeilijkheden die een mens te verwerken krijgt. Het zijn de zogenoemde ‘risicofactoren’ of ‘belastende omstandigheden’. Draagkracht staat voor het vermogen om met die problemen en moeilijkheden om te gaan. Ook wel ‘beschermende factoren’ of ‘belastbaarheid’ genoemd. Onder draagkracht vallen leefgewoonten, sociale steun, gezondheid, assertiviteit, conflictstijl, manier van denken en manier van omgaan met problemen en gebeurtenissen. Onder draaglast vallen alledaagse stresssituaties, belastende werkfactoren, belastende privéfactoren, belangrijke gebeurtenissen in het leven, problemen, eisen/verplichtingen. Wanneer de draaglast groter wordt dan de draagkracht, ontstaan er problemen. Dit kan gebeuren doordat bijvoorbeeld er een aantal vervelende dingen tegelijkertijd gebeuren. Of doordat het heel druk is, waardoor de draaglast groter of zelfs te groot wordt. Maar ook bijvoorbeeld doordat u ziek wordt, waardoor uw draagkracht vermindert. Als dan de draaglast gelijk blijft, slaat de weegschaal door naar de negatieve kant en is er onvoldoende balans. Lente 2010
7
Wanneer de eisen die u aan uzelf stelt, of die aan u worden gesteld, overeenkomen met wat u aankunt, wordt er gesproken van gezonde spanning of gezonde stress. En is er een gezonde draaglast/draagkracht balans.
BALANSMODEL draagkracht-draaglast Belasting - Stress
• ingrijpende
Kwetsbaarheid - Weerbaarheid
• vroegkinderlijke ervaringen
Stressvermindering levensgebeurtenis • sociale steun, relatie Een beetje stress is gezond. • verlieservaringen • persoonlijkheid • erfelijkheid Het kan ons motiveren, ons • conflicten sterker maken. Gezonde stress maakt je alert en helpt om geconcentreerd en efficiënt te werken. Als de situatie die stress of spanning oproept voorbij is, neemt de spanning weer af. Het lichaam en de geest kunnen zich dan weer ontspannen. Als de stress te lang duurt, is er meer tijd nodig om te herstellen. Ook als de stress heviger is, is er meer tijd nodig om ervan te herstellen. Afhankelijk van de factoren die een rol spelen in het veroorzaken van de stress kunt u kijken wat u kunt doen om uw stress te verminderen. Mogelijk kunt u de manier waarop u met stress omgaat veranderen en kunt u daarmee uw draagkracht vergroten of uw draaglast verkleinen.
Hieronder volgen een aantal tips die u mogelijk kunt toepassen. Probeer steeds één ding tegelijkertijd te doen. Multi-tasking, meerdere dingen tegelijkertijd doen, is een computerterm. Het menselijke brein kan dat niet. Wel de simpelere ‘taken’, als bijvoorbeeld een appel eten terwijl je aan het wandelen bent. Multi-tasken komt neer op het switchen tussen taken. Door met meerdere dingen tegelijkertijd bezig te zijn gaat er altijd tijd en aandacht verloren. Als je met ingewikkelde dingen tegelijkertijd bezig bent heb je bovendien steeds weer even tijd nodig om op te starten, om er weer in te komen. Het afronden van één ding, voordat u doorgaat met het ander draagt bij aan een lager stressniveau. Denkgewoonten Werkt u en bezorgt het werk, of bijvoorbeeld de hoeveelheid werk u stress? Kijk dan, eventueel samen met iemand anders, wat u zou kunnen veranderen. Kunt u, als de hoeveelheid werk onderdeel van het probleem is, de hoeveelheid werk verminderen door meer te delegeren?
8
Lente 2010
Zou het u kunnen helpen meer pauzes te nemen en bijvoorbeeld tijdens de lunch een rondje te gaan lopen? Hoe u reageert in een bepaalde situatie hangt sterk samen met uw denkgewoonten. Het kan interessant zijn om eens een week ‘meest voorkomende denkgewoonten’ te observeren bij uzelf. Misschien herkent u bijvoorbeeld een perfectionistische houding bij uzelf, of stelt u hoge eisen aan uzelf of anderen om u heen. Door anders te leren denken kunt u uw draagkracht vergroten. Met anderen in uw omgeving hierover praten kan al tot inzicht en verandering leiden. Ook zijn hier verschillende zelfhulpboeken over geschreven, bijvoorbeeld het boek ‘Ik kan denken/voelen wat ik wil’, geschreven door R.F.W. Diekstra, of het boek ‘Denk je sterk’ door F. Sterk en S. Swaen. Om de stress die u heeft kwijt te raken of te verminderen kunt u denken aan meer tijd nemen voor ontspanning (sporten, een fijn boek lezen, wandelen, naar mooie muziek luisteren). Een andere manier om stress te verminderen is je zorgen te uiten en te delen met anderen. Alleen al je verhaal doen kan voldoende opluchten. Gedeelde smart wordt dan halve smart. Het kan er ook voor zorgen dat je ineens ziet dat het probleem toch niet zo groot is als je eerst dacht. Ook kunnen anderen, op het moment dat je je probleem met hen deelt, je mogelijk ideeën aanreiken hoe met de situatie om te gaan. Steun van anderen bevordert zo de gezondheid van degene die de steun ontvangt. Door ervoor te zorgen dat er mensen zijn in uw omgeving waar u steun van kunt ontvangen zorgt u dus voor uw gezondheid.
Lente 2010
9
Voeding en onze gezondheid Door P. Koenjer en T. Klop, diëtisten. Door middel van voorlichting en andere maatregelen worden mensen meer bewust gemaakt van het belang van een goede voeding en hoe een gezonde voeding er uit hoort te zien. Het doel is dat we gezonder gaan eten en leven. Gezondheidswinst Een gezonde voeding kan veel gezondheidswinst opleveren. Gezonde voeding verkleint bijvoorbeeld de kans op hart- en vaatziekten en een aantal vormen van kanker. Het voorkomen en verminderen van overgewicht is ook een belangrijk winstpunt voor onze gezondheid. Een gezond gewicht vermindert bijvoorbeeld de kans op diabetes mellitus (suikerziekte) en gewrichtsklachten. Informatie Voorlichting wordt gegeven door het voedingscentrum. Het voedingscentrum probeert de kennis te vergroten over gezond en veilig eten. Dit gebeurt via spotjes op de televisie, maar ook door informatiemateriaal en een uitgebreide website; www.voedingscentrum.nl. Daarnaast probeert de overheid de keuze makkelijker te maken, door onder andere het ‘ik kies bewust logo’. Het voedingscentrum probeert hierbij ook de fabrikanten te motiveren om hun producten aan te passen en gezondere producten te produceren. Op dit moment wordt er bijvoorbeeld hard gewerkt aan het verminderen van zout in producten. Wat is een gezonde voeding? De schijf van 5 is bij veel mensen wel bekend. Het idee erachter is dat er bij elke maaltijd uit elk vak een product gekozen wordt. Daarnaast staan er 5 adviezen in het midden van de schijf, die hieronder worden beschreven: 1. Gevarieerd. Door te variëren binnen je voeding zorg je dat je alle belangrijke voedingsstoffen binnenkrijgt en dat je minder risico loopt van eventuele schadelijke stoffen te veel binnen te krijgen. 2. Niet te veel & Beweeg. In Nederland neemt overgewicht nog steeds toe, dus bij preventie op voedingsgebied wordt ook geprobeerd om gewichtstoename te verminderen of te voorkomen.
10
Lente 2010
3. Minder verzadigd vet. Verzadigde vetten verhogen het cholesterolgehalte in het bloed en daarmee de kans op hart- en vaatproblemen. Verzadigde vetten (Verzadigd is Verkeerd) zitten vooral in harde vetten en voornamelijk dierlijke producten: vette worstsoorten, volvette melkproducten, snacks enzovoort, maar ook in cacao en kokos. Onverzadigde vetten (Onverzadigd is Oké) zitten vooral in zachte / vloeibare vetten zoals olie en vloei-baar bak en braad en in vis (haring, zalm, makreel). Mayonaise, noten en pinda’s leveren ook veel onverzadigde vetten. Onverzadigde vetten zijn dus de gezonde vetten, maar leveren wel net zo veel calorieën als verzadigde vetten! 4. Veel groente, fruit en brood. Deze producten leveren veel belangrijke voedingsstoffen, zoals vitamines en mineralen. Daarnaast geven ze doordat ze vezels bevatten- een vol gevoel, waardoor ook minder zin in extraatjes ontstaat. 5. Veilig. Hieronder wordt bijvoorbeeld verstaan dat je kip alleen eet als het voldoende gegaard is, dat sla niet wordt gesneden op een snijplank waar net rauwe kip op heeft gelegen, dat je producten bij de juiste temperatuur bewaart (een pak melk dat een uur uit de koelkast is, is een dag minder lang houdbaar) en dat je het vaatdoekje elke dag verschoont. Als we ons hier aan houden, leven we gezonder. Inmiddels is bewezen dat als iedereen volgens deze richtlijnen leeft, de kosten van de gezondheidszorg omlaag zouden gaan. Wie een etiket kan lezen, weet zo veel meer…. Op de producten die we kopen kunnen we op het etiket veel informatie terugvinden, die helpen om een gezonde keuze te maken. Bevat een potje aardbeienjam meer dan aardbeien, suiker en water? Hoe is een diepvriesmaaltijd samengesteld? Is een bepaalde limonade kunstmatig gezoet of niet? Hoe lang blijft een zakje pinda’s vers? Weet u precies wat die etiketten u allemaal te vertellen hebben? Wat staat er? Wat betekent het? Belangrijke informatie dus voor u als consument. Lente 2010
11
Wat moet een etiket vertellen? In de Warenwet heeft de overheid vastgelegd wat er op een etiket van een levensmiddel moet staan. De gegevens die fabrikanten op de etiketten vermelden, worden door de Inspectie Gezondheidsbescherming Waren en Veterinaire Zaken (voorheen: de Keuringsdienst van Waren) gecontroleerd. Sommige verpakkingen zijn in feite een groot etiket (denk aan een melkpak). Op een etiket moet altijd de volgende informatie staan: De naam van het product Op de verpakking moet duidelijk staan om wat voor product het gaat. Producten zoals volle melk, thee of cacao leveren geen problemen op. Maar met een toetje met de vrolijke naam ‘feestpudding’ of ‘smulpaapje’, weet u nog niet precies wat u koopt. De naam en het adres van de vestigingsplaats, de naam en/of het adres van de fabrikant, de importeur of de verkopende instantie moet vermeld staan. De inhoud Hoeveel zit er nu precies in een pot, fles of doos? De inhoud kunt u gemakkelijk vinden en wordt bijvoorbeeld als volgt vermeld: 100 g. De ingrediënten Elk ingrediënt moet met zijn soortnaam worden vermeld. Alleen ‘bloem’ is dus onvoldoende; ‘tarwebloem’ is wel correct. Het ingrediënt waarvan het meest gebruikt is in het product moet als eerste vermeld staan, vervolgens het ingrediënt waarvan minder gebruikt is…enzovoorts De houdbaarheidsdatum Tot en met de genoemde datum garandeert de fabrikant de kwaliteit van het product, mits het product ongeopend is en het bewaarvoorschrift wordt opgevolgd. Op zeer bederfelijke producten zoals vlees, vis, kip, voorgesneden groenten en koelverse maaltijden staat niet ‘tenminste houdbaar tot’ maar ‘te gebruiken tot’. Deze producten moet u bewaren bij de aangegeven temperatuur en na de vermelde datum zeker niet meer gebruiken. Neem geen onnodige risico’s.
12
Lente 2010
De prijs De prijs moet op het product of in de directe omgeving van het product vermeld worden (bijvoorbeeld op het schapkaartje). Hier kan ook de prijs per liter/ kilo staan. De barcode Hiermee wordt aangegeven tot welke productiepartij dit artikel behoort. Dit is lang niet alle informatie die op een etiket staat. Indien u geïnteresseerd bent in meer informatie kunt u bij de diëtist de workshop ‘Etiket lezen’ volgen.
Lente 2010
13
Vitamines en mineralen Door M.E. Frankhuisen, apotheker Vitamines en mineralen zijn lekker ‘verpakt’: in aardbeien, eieren, champignons. In vis, vlees, fruit, rijst. In groenten, noten, aardappelen. Heeft een mens naast de voeding nog vitamines en mineralen uit een potje nodig? Bij een gevarieerde voeding is dat meestal niet nodig. Soms is het wél zinvol. Belang Vitamines en mineralen zijn van levensbelang. Ze houden een mens gezond en fit. Ze zijn onmisbaar voor: de groei, een gezonde huid, een gezond gebit, een goede werking van hart en bloedvaten, gezonde weefsels, de vorming van hormonen, verhoging van de weerstand en herstel na ziekte. Je lichaam kan ze niet zelf maken, of niet voldoende. Daarom moet je deze stoffen met je voeding binnenkrijgen. Mineralen werken samen met vitamines en hormonen en zorgen bijvoorbeeld voor de vochthuishouding van het lichaam. Eet ze Wie alle vitamines en mineralen wil binnenkrijgen, moet zorgen voor gezonde en gevarieerde voeding: met voedingsvezels, eiwitten, koolhydraten, water, vetten, vitamines en mineralen. Dat betekent bij elke maaltijd iets uit de volgende groepen: - groente en fruit - brood, aardappelen, rijst, pasta, peulvruchten - melk(producten), kaas, eieren, vlees, vis of tahoe - halvarine, margarine of olie ADH Per dag is maar een kleine hoeveelheid vitamines en mineralen nodig, dit is de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH). Die hoeveelheid wordt meestal opgegeven in microgram (mcg of µg), milligram (mg) of Internationale Eenheden (IE). Op de verpakking van sommige levensmiddelen staat welk percentage van de ADH in het product zit. Een mens hoeft alleen maar gezond en gevarieerd te eten. Extra vitamines en mineralen uit een potje zijn dan meestal niet nodig.
14
Lente 2010
Maar in sommige levensfasen of situaties is aanvulling met een vitamine- of mineralenpreparaat wél belangrijk. Vitamine D Bepaalde groepen in de bevolking blijken niet voldoende vitamine D binnen te krijgen via de voeding. Ook komen ze niet voldoende buiten om genoeg aan te maken in de huid. Vooral ouderen lopen de kans op een tekort, omdat de productie in de huid terugloopt met de leeftijd. Maar ook mensen met een donkere huid – die minder vitamine D produceert – hebben geregeld een tekort. Verder zijn er speciale groepen die risico lopen, zoals zwangere vrouwen, gesluierde vrouwen, kinderen en ouderen in verpleeg- en verzorgingstehuizen. Voor al deze risicogroepen is het gebruik van supplementen aan te bevelen. De volgende groepen hebben 10 microgram (400 eenheden) extra vitamine D per dag nodig: kinderen tot 4 jaar of met een donkere huidskleur of die onvoldoende buiten komen, vrouwen tijdens zwangerschap of het geven van borstvoeding, mannen tot 70 jaar en vrouwen tot 50 jaar met een donkere huidskleur of die onvoldoende buiten komen, vrouwen tot 50 jaar die een sluier dragen, vrouwen vanaf 50 jaar en mannen vanaf 70 jaar met een lichte huidskleur die te weinig buiten komen. De volgende groepen hebben 20 microgram (800 eenheden) extra vitamine D per dag nodig: vrouwen vanaf 50 jaar en mannen vanaf 70 jaar met een donkere huidskleur of die onvoldoende buiten komen, vrouwen vanaf 50 jaar die een sluier dragen, ouderen in een verpleeg- of verzorgingshuis of met osteoporose. Voor alle anderen is het advies: eet gezond, gebruik genoeg margarine, halvarine en bak- en braadproducten (want daar is extra vitamine D aan toegevoegd), en ga dagelijks minstens een kwartier naar buiten.
Lente 2010
15
Baby’s Darmbacteriën maken vitamine K. Maar in de darmen van baby`s van 0-3 maanden zitten nog niet genoeg van deze bacteriën. De baby kan hierdoor een tekort aan vitamine K krijgen. Daarom zit in flesvoeding vitamine K. Krijgt de baby alleen borstvoeding? Geef daarnaast in de eerste 3 maanden vitamine K druppels. Baby’s hebben extra vitamine D nodig voor de opbouw van botten en tanden. In flesvoeding zit al extra vitamine D. Krijgt de baby de borst? Geef er dan vitamine D bij. Kinderen Kinderen in de groei hebben extra vitamine D nodig voor de opbouw van botten en tanden. Vitamine D druppeltjes of tabletjes worden aanbevolen voor: kinderen van 1 tot 4 jaar het hele jaar door en kinderen boven de 4, alleen als ze weinig buiten komen of een donkere huidskleur hebben; ze maken dan zelf te weinig vitamine D aan. Voor een goede bescherming tegen tandbederf is extra fluoride nodig. Enige jaren geleden is het fluorgehalte van tandpasta`s verhoogd. Sindsdien zijn fluortabletjes overbodig (behalve op speciaal advies van de tandarts). Een overmaat aan fluor is niet goed. Poetsadvies: vanaf het eerste tandje tot en met 1 jaar 1 x per dag met fluoridepeutertandpasta, van 2 tot 5 jaar 2x per dag met fluoridepeutertandpasta en vanaf 5 jaar 2x per dag met normale fluoridetandpasta. Aanstaande moeders Vrouwen die zwanger willen worden, krijgen het advies om extra foliumzuur (vitamine B11) te slikken. Geadviseerd wordt 4 weken voor de mogelijke bevruchting te starten en door te gaan tot en met de 8e week van de zwangerschap. Foliumzuur vermindert de kans op een ‘open ruggetje` bij de baby. Het is zonder recept verkrijgbaar.
16
Lente 2010
Tijdens de zwangerschap is er extra vitamine D in druppeltjes of tabletjes nodig voor de aanleg van het gebit en de botten van het kind. Advies: neem tijdens de zwangerschap en in de periode dat je borstvoeding geeft extra vitamine D. Een zwangere vrouw heeft per dag 3333 IE vitamine A nodig. Dit zit ruimschoots in een gevarieerde voeding. Maar te veel vitamine A kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind. In lever zit heel veel vitamine A. Eet dus geen lever. Per dag 1 boterham met leverworst of paté mag wel. Vrouwen Vrouwen in de vruchtbare leeftijd hebben soms een licht ijzertekort door ijzerverlies bij de menstruatie. Advies: eet wat meer ijzerrijke voeding, zoals volkorenproducten, vlees, groente en aardappelen. Bij een groot ijzertekort is er kans op bloedarmoede. De eerste verschijnselen zijn moeheid en duizeligheid. Ga met deze klachten naar de huisarts. Want een groot ijzertekort is met voeding niet aan te vullen. Senioren Zoals eerder in dit artikel vermeld, hebben senioren extra vitamine D nodig om botafbraak tegen te gaan. Vraag advies aan uw huisarts. Voor sterke botten is voeding met genoeg calcium nodig, voor volwassenen 1000 tot 1200 mg per dag. Deze hoeveelheid wordt bereikt met 1 ½ plakken kaas en in totaal 500 ml melk, vla of yoghurt. Bij mensen ouder dan 70 jaar geldt 1 plak kaas en in totaal 650 ml melk, vla of yoghurt. Wie met de voeding genoeg calcium binnenkrijgt, heeft geen kalktabletten nodig. Soms krijgen oudere mensen niet genoeg vitamines en mineralen binnen. Vooral als ze weinig in de buitenlucht komen, minder eten of/en als ze medicijnen gebruiken. Vraag dan om advies aan de huisarts.
Lente 2010
17
Dieetgebruikers Wie een speciaal dieet volgt, of wie bepaalde voedingsmiddelen niet wil of mag gebruiken, kan een vitamine- of mineralenpreparaat nodig hebben. Overleg met huisarts of diëtist.
18
Lente 2010
Vitamine B12: tabletten of injecties? Door R. Henderik, apotheker in opleiding Kort geleden is onderzocht of het ook mogelijk is het tekort aan vitamine B12 aan te vullen door het slikken van tabletten. Dit onderzoek laat zien dat er tussen beide toedieningsvormen nauwelijks verschil zit. Steeds vaker worden er tabletten voorgeschreven in plaats van injecties. Waar zit het in? Vitamine B12 is vooral aanwezig in vlees, vis, eieren, melk en kaas. Sommige mensen blijken niet voldoende vitamine B12 uit de voeding in het lichaam te kunnen opnemen. Dit komt bijvoorbeeld voor bij mensen met maagproblemen of darmziekten. Het gevolg van een tekort kan zijn dat er een bepaalde vorm van bloedarmoede ontstaat. Het tekort kan aangevuld worden door vitamine B12-injecties of tabletten. Tabletten of injecties? Een medicijn met vitamine B12 vult tekorten van vitamine B12 in het lichaam aan. De naam van dit medicijn is hydroxocobalamine. Hydroxocobalamine is te verkrijgen in de vorm van injecties en tabletten. De injectie wordt door een arts of verpleegkundige toegediend in een spierlaag of onder de huid. Inmiddels is uit onderzoek gebleken dat het ook mogelijk is het tekort aan vitamine B12 aan te vullen door het slikken van tabletten. Steeds vaker worden er tabletten voorgeschreven in plaats van injecties. Dit is een stuk gebruiksvriendelijker. Het nadeel van de tabletten is dat ze niet worden vergoed door de ziektekostenverzekering. De kosten zijn ongeveer € 20,00 voor 3 maanden.
Lente 2010
19
Preventie roken. Kom op, stop! Door J. Blommestein, huisarts Mondriaanlaan In een themanummer over preventie kan het onderwerp roken niet ontbreken. Ik hoor u al denken, wat super saai, dat kan ik overslaan. Doe het niet! In 2007 overleden 20.000 mensen door een ziekte veroorzaakt door roken. Hier wilt u toch niet bijhoren? Kortom, het stoppen met roken is zeer belangrijk. Het risico van roken. Iedereen weet natuurlijk al lang dat roken ongezond is, zowel voor uzelf als voor de mensen om u heen. Toch blijft er gerookt worden, daaraan heeft het rookverbod weinig veranderd. Met roken kiest u (on)bewust voor; • een doffe huid en haren; • het achteruitgaan van uw conditie; • ontstekingen van de neus en -bijholten, het tandvlees, de keel en de oren; • maagzweren; • verminderde vruchtbaarheid (zowel bij mannen als vrouwen); • eerder in de overgang komen en sneller last hebben van botontkalking (vrouwen); • verminderde seksuele potentie/impotentie (mannen); • ernstige aandoeningen van de luchtwegen (astma, chronische bronchitis, longemfyseem); • ernstige hart- en vaatziekten (zoals beroerte, bloedvatvernauwing en hartinfarct); • verschillende soorten kanker (van de longen, de keel, de slokdarm, de alvleesklier, de blaas, de nieren en de baarmoederhals); • jonger sterven dan niet-rokers; • de omgeving mee te laten roken; • gevaren voor een baby tijdens een zwangerschap • een verhoogde kans op luchtwegaandoeningen bij uw kind(eren). 85% Van de sterfgevallen aan longkanker wordt veroorzaakt door het roken. Voor het COPD/longemfyseem is dat 78%. Daarnaast is roken verantwoordelijk voor 75-81% van vormen van kanker in het hoofdhalsgebied. Daarnaast sterft van de rokers ongeveer 21% aan een coronaire hartziekten, 14% aan een beroerte en 10% aan hartfalen (Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek, bewerkt door het RIVM).
20
Lente 2010
Hoe groot het risico is, kunt u zien in de tabel. (Deze is terug te vinden op http://www.rivm.nl/vtv/object_document/o1208n19085.html.) Tabel: Ziekten die vaker voorkomen bij rokers dan bij niet-rokers (volgens voldoende bewezen verbanden), waar mogelijk uitgedrukt in het relatieve risico (RR), apart voor mannen en vrouwen weergegeven. Ziekten waarvoor roken een risicofactor is
Mannen
Longkanker
relatieve risico 11,9 - 29,3
COPD
3,1 - 13,7
Slokdarmkanker
2,6 - 8,5
Strottenhoofdkanker Mondholte- en keelkanker
11,6 3,9 - 7,4
Coronaire hartziekten (w.o. hartinfarct) Hartfalen
1,3 - 4,5 1,3 - 1,7
Beroerte (CVA)
1,1 - 3,5
Blaaskanker
1,7 - 2,7
Maagkanker
1,0 - 1,5
Nierkanker
1,5 - 1,6
Alvleesklierkanker
1,2 - 2,5
Diabetes mellitus type 2
1,15
Vrouwen opmerkingen Hoogste RR bij 60-64 jarigen Hoogste RR bij 70-74 jarigen RR daalt met leeftijd Hoogste RR bij 55-59 jarigen RR daalt met leeftijd RR daalt met leeftijd RR daalt met leeftijd Hoogste RR bij 55-59 jarigen Hoogste RR bij 55-59 jarigen Hoogste RR bij 50-59 jarigen RR daalt met met leeftijd
relatieve risico 7,9 - 16,3 2,3 - 9,1 2,6 - 8,5 11,6 3,9 - 7,4 1,1 - 4,6 1,3 - 1,7 1,0 - 3,7 1,7 - 2,7 1,0 - 1,5 1,5 - 1,6 1,2 - 2,5
opmerkingen Hoogste RR bij 45-49 jarigen Hoogste RR bij 65-69 jarigen RR daalt met leeftijd Hoogste RR bij 55-59 jarigen RR daalt met leeftijd RR daalt met leeftijd RR daalt met leeftijd Hoogste RR bij 55-59 jarigen Hoogste RR bij 55-59 jarigen Hoogste RR bij 50-59 jarigen RR daalt met met leeftijd
1,15
In deze tabel staat het zogenaamde Relatieve Risico (RR). Het RR geeft aan hoe veel vaker de aandoening voorkomt bij rokers dan bij niet rokers. Een RR van 2 wil dus zeggen dat rokers een 2x zo grote kans hebben op de aandoening. De kans op longkanker bij een roker ligt dus 11-29 maal hoger dan bij een niet roker! Lente 2010
21
Waarom roken? Rokers hebben natuurlijk ook allerlei argumenten om te blijven roken. Het is lekker, het geeft een momentje rust, het verzacht stress gevoelens, uit onzekerheid of om te voorkomen dat ze gaan eten en dikker worden. Helaas worden de gevaren van het roken veelal onderschat. Er zijn natuurlijk de voorbeelden van mensen die ondanks het roken geen problemen krijgen. Neem bijvoorbeeld Churchill, 90 jaar geworden en altijd een sigaar in zijn mond. Op de vraag hoe hij zo oud is geworden, heeft hij geantwoord: “No sports”. Dit blijken echter de uitzonderingen. Rookverslaving Er zijn meerdere redenen waarom iemand blijft roken. Allereerst zijn er natuurlijk de positieve effecten. Het is lekker. Volgens onderzoek van het RIVM kiest 70% van de rokende jongeren hun sigaretten uit op de smaak. Nicotine stimuleert het zenuwstelsel, waardoor de roker genot en een oppeppend effect ervaart. Lage dosis nicotine worden ervaren als stimulerend en concentratieverhogend. Hoge dosis zelfs als rustgevend. Een andere reden om te blijven roken is natuurlijk de vervelende ontwenningsverschijnselen als je stopt: prikkelbaarheid, ongeduld, rusteloosheid, slechte concentratie, slapeloosheid, grotere eetlust en gewichtstoename. Deze afkickverschijnselen beginnen meestal al na 2-12 uur na de laatste sigaret en kennen een piek na 1-3 dagen. Ze duren gemiddeld 3-4 weken. De gewichtstoename na het stoppen bedraagt 2-6 kilo. Medisch gezien is deze gewichtstoename minder schadelijk dan het doorgaan met roken! Tot slot is er nog de psychische afhankelijkheid, de zogenaamde “craving”, het snakken naar nicotine. Dit houdt echter veel langer aan en is moeilijker te doorbreken. Pakjaren Iemand die gedurende 30 jaar één sigaret per dag rookt, loopt natuurlijk minder risico dan iemand die 30 jaar lang een pakje per dag rookt. Om dit verschil duidelijk te maken, wordt er tegenwoordig gerekend met het aantal pakjaren. Een pakjaar is het aantal jaren dat men heeft gerookt maal het aantal pakjes sigaretten per dag (een pakje is twintig sigaretten). In het bovenstaande voorbeeld is dat in het eerste geval (30 jaar x 1/20 pakje/dag =) 1,5 pakjaar. In het tweede voorbeeld is dat (30 jaar x 1 pakje =) 30 pakjaren.
22
Lente 2010
Om beter zicht te krijgen op de risico’s die patiënten door hun rookgedrag lopen, is het belangrijk om het rookgedrag in kaart te brengen. Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan had daarom bij de uitnodiging voor de griepprik een invulstrookje toegevoegd, waarin u uw rookgedrag kon doorgeven. In de wachtkamer staan ook briefjes die u hiervoor kan invullen en inleveren. Ook in deze krant kunt u het briefje terugvinden. Graag willen wij u vragen het briefje in te vullen, indien u dit nog niet gedaan hebt. Heeft stoppen wel zin? Direct nadat een roker gestopt is met roken, daalt de bloeddruk en binnen 24 uur neemt de kans op een hartinfarct al af. Een jaar nadat de roker gestopt is, is de kans op coronaire hartziekten gehalveerd. Binnen vijf jaar is de kans op mondholte- of slokdarmkanker gehalveerd en is de snelheid van de achteruitgang van de longfunctie van een COPD-patiënt vergelijkbaar met een nooitroker. Tussen de vijf en vijftien jaar na het stoppen is de kans op een beroerte afgenomen tot die van een nooit-roker. Na tien jaar is de kans op longkanker gedaald tot twee keer zo groot als bij een nooit-roker. Na vijftien jaar is de kans op een hartinfarct ongeveer gelijk aan die van de nooit-roker. Voor uw eigen gezondheid heeft het dus zeker zin om te stoppen en het is nooit te laat! Daarnaast levert stoppen met roken ook een leuk financieel voordeel op. Stoppen met roken Om te stoppen met roken moet je bereid zijn het gevecht met je zelf aan te gaan. Het heeft alleen zin om een poging te wagen als je gemotiveerd bent. Er zijn een paar simpele stappen waarmee u alvast kan beginnen. Rokers hebben altijd hun sigaretten binnen handbereik. Ik weet niet hoe het u vergaat, maar als ik een zak drop op mijn bureau leg, dan eet ik hem, zonder daar verder over na te denken, helemaal leeg. Terwijl diezelfde zak drop in de kast slechts een geringe aantrekkingskracht op mij uitoefent. Mijn advies: berg je sigaretten goed op en als je onbedwingbare trek krijgt, dan mag je er best wel eentje uit de kast halen, maar niet gelijk het hele pakje meenemen. Kortom maak het je wat moeilijker om er één op te steken.
Lente 2010
23
Een andere simpele truc is het verkeerde merk in huis te halen, dat smaakt slechter en daardoor wordt het onaantrekkelijker om te roken. Er zijn vele manieren om definitief te stoppen, zoals van het lezen van het boek van Allen Carr, het boek “Nederland stopt!”, accupunctuur, pleisters en pillen. Als we het hebben over roken, dan kom je automatisch bij Stivoro. Stivoro (www.stivoro.nl) is een onafhankelijke stichting ter bevordering van de gezondheid van rokers en niet-rokers door het ontwikkelen en toepassen van kennis over tabaksgebruik en de verslaving. U kunt daar terecht met vragen, maar ook voor begeleiding via internet. Het EMC-Nieuwegein en stoppen met roken Binnen het EMC-Nieuwegein kunt u zowel bij huisartsenpraktijk Mondriaanlaan als bij huisartsenpraktijk Jutphaas terecht op het ‘stoppen-met-rokenspreekuur’ voor een persoonlijke begeleiding op maat. Een speciaal daarvoor opgeleide praktijkondersteunster zal samen met u gaan kijken wat voor u de beste manier is om de sigaret definitief te verbannen. In het kader van deze begeleiding wordt er ook intensief samengewerkt met psychologenpraktijk Mondriaanlaan. Daarnaast kan er bij het Paramedisch centrum ook gewerkt worden aan het verbeteren van de conditie, waardoor de behoefte aan roken minder kan worden. Bovendien kan daarmee de eventuele gewichtstoename na het stoppen direct bestreden worden. Kortom het EMC-Nieuwegein staat voor u klaar. Hopelijk heb ik u kunnen overtuigen van de noodzaak om te stoppen met roken, maar ook van de enorme voordelen. Mocht u er meer van willen weten, dan kunt u natuurlijk altijd terecht bij uw huisarts. Kom op, stop!
24
Lente 2010
Registratie van rokers patiënten Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan Door I. Broersma, huisarts in opleiding namens Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan Misschien heeft u in de praktijk al gemerkt dat we bezig zijn met het verbeteren van de registratie van het rookgedrag van u als patiënt. Wij willen beter in kaart krijgen wie rookt en wie niet, maar ook of u in het verleden veel gerookt heeft. Dit willen wij weten omdat rokers een verhoogde kans op hart- en vaatziekten hebben en ook een verhoogde kans op longziekten. Als we dit vastgelegd hebben kunnen we snel zien wie een verhoogd risico heeft. Bij rokers kunnen we controles uitvoeren om dat risico te bepalen en eventueel preventief maatregelen te nemen. Wilt u daarom dit formulier invullen en bij ons afgeven, of naar ons opsturen? Als u zou willen stoppen met roken, kunt u altijd een afspraak maken voor het ‘stoppen-met-roken-spreekuur’ voor advies en begeleiding.
Naam: ..................................................................................................................... Geboortedatum:.................................................................................................... Rookt u? Nooit gedaan Gestopt na…… jaren gemiddeld ….. sigaretten/sigaren per dag gerookt te hebben Ja. Gemiddeld aantal sigaretten per dag: ….. sinds ongeveer ….. jaar. Bent u ooit gestopt geweest? ja
Lente 2010
nee
25
Bewegen bij het EMC Nieuwegein Door A. Brouwer, fysiotherapeut Het Gezondheidscentrum, huisartsenpraktijk Jutphaas en het Paramedisch Centrum hebben samen preventieprogramma’s samengesteld, waarbij u onder professionele begeleiding aan uw gezondheid werkt. Beweegprogramma Het Paramedisch Centrum heeft een beweegprogramma ontwikkeld voor mensen met aandoeningen zoals suikerziekte (diabetes), longaandoeningen (COPD) en mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Er worden in de toekomst meer beweegprogramma's ontwikkeld. Denk hierbij aan bewegen in geval van een depressie, bewegen voor ouderen en bewegen bij botontkalking (osteoporose). Het zijn preventieve beweegprogramma’s die bedoeld zijn om verergering van lichamelijke klachten en aandoeningen te voorkomen. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat bewegen een belangrijk effect heeft op het beperken van verschillende aandoeningen. De positieve effecten van bewegen bij verschillende aandoeningen worden hieronder voor u uitgelicht. Diabetes Mellitus (suikerziekte) Bewegen heeft een positief effect op de bloedsuikerspiegel. Door training van uw conditie en spierkracht worden suikers op een positieve manier in het lichaam verwerkt. Het lichaam kan beter omgaan met de suikerspiegel. Het is mogelijk dat door voldoende bewegen uw medicijngebruik af kan nemen. Het voorkomt meestal dat u afhankelijk wordt van insuline en in de toekomst zelf moet gaan bijspuiten om uw suikerspiegel op peil te houden. Longaandoeningen (COPD) Bij longaandoeningen neemt de inhoud van uw longen af. Door voldoende te bewegen voorkomt dat uw longinhoud verder afneemt. Bewegen bij COPD is zeer belangrijk. De grote spiergroepen, zoals been- en buikspieren, zorgen voor de zuurstofverdeling in het lichaam.
26
Lente 2010
Door deze spieren goed in conditie te houden worden de longen minder zwaar belast en blijft uw algehele conditie op peil. Mensen met COPD hebben een verhoogde kans op luchtweginfecties. Bewegen heeft een positief effect op de algehele weerstand en kan helpen voorkomen dat luchtweg-infecties sneller optreden. Verhoogd risico op hart- en vaataandoeningen Mensen met een verhoogd risico op hart- en vaataandoeningen hebben vaak te maken met een te hoge bloeddruk. Verhoogde bloeddruk ontstaat door verschillende oorzaken. Onverantwoord eten, stress, erfelijkheid en te weinig bewegen zijn voorbeelden van oorzaken die kunnen leiden tot verhoogde bloeddruk. Door voldoende te bewegen verlaagt u de bloeddruk. Onderzoek wijst uit dat de bloeddruk daalt als u dagelijks minimaal 30 minuten beweegt. Het is wel belangrijk dat u dit blijft volhouden. Stopt u met bewegen dan gaat de bloeddruk weer omhoog. Algemene positieve effecten van bewegen Door voldoende te bewegen worden stofjes in de hersenen positief gestimuleerd. Ze zorgen er voor dat u zich prettiger voelt. Voor meer informatie over de beweegprogramma's neemt u gerust contact op met het Paramedisch Centrum, telefoonnummer 0306000202 of bezoek onze website www.paramedischcentrumnieuwegein.nl
Lente 2010
27
Kunst in het gezondheidscentrum Mondriaanlaan Foto’s door Sybolt Engelsma In het tweede kwartaal van 2010 is het de eer aan Sybolt Engelsma om zijn foto’s tentoon te stellen in het Gezondheidscentrum aan de Mondriaanlaan. Sybolt fotografeert nu ongeveer 20 jaar. Hij is begonnen met de compactcamera van zijn moeder, waar toen nog een film in moest. Toen het digitale tijdperk aanbrak is hij overgestapt op de digitale camera. De laatste jaren werd de hobby voor hem een passie. Hij zorgt er dan ook voor dat hij zijn camera zo vaak mogelijk bij zich heeft. Het werk van Sybolt is vrij werk. Dit betekent dat hij zijn creativiteit de vrije loop kan laten. Op de vraag: “Wat is fotografie voor jou?” antwoordt Sybolt: “Fotografie is voor mij de kunst van het weglaten. Zeker in de stedelijke omgeving is het belangrijk om door de chaos heen te kijken, om zo een sprekende, duidelijke foto te maken.” Hij vervolgt: “Een foto waarin te veel gebeurt is rommelig. Te veel informatie leidt af van het onderwerp. De term ‘less is more’ (minder is meer) wordt vaak gebruikt voor deze vorm van fotografie. Dit is de vorm die mij enorm aanspreekt.
28
Lente 2010
In een groot deel van mijn foto’s is dit principe terug te vinden, maar eigenlijk vind ik veel meer vormen van fotografie leuk. Lijnen, tegenlicht, zwart/wit, nacht en contrast zijn woorden die bij me opkomen, wanneer ik aan mijn foto’s denk.” De foto’s zijn vanaf april 2010 te bezichtigen. Is uw nieuwsgierigheid nu al gewekt, dan kunt u vast een kijkje nemen op www.fieldsofdepth.com. Hieronder treft u alvast wat voorbeelden aan. Komt u ook kijken?
Lente 2010
29
Veelgestelde vragen door de doktersassistenten aan (nieuwe) patiënten Door C. Swart, praktijkmanager huisartsenpraktijk Mondriaanlaan Kunt u langs komen aan de balie van onze huisartsenpraktijk op de Mondriaanlaan om u in te schrijven? Zo krijgt u dan alvast een indruk van de praktijk. U bent iedere werkdag tussen 08.00 uur en 17.30 uur welkom. Wilt u bij inschrijving dan de volgende gegevens meenemen? - een kopie van uw legitimatiebewijs (paspoort, identiteitsbewijs of rijbewijs) - een kopie van uw verzekeringspolis - een zoveel mogelijk ingevulde vragenlijst. Deze vragenlijst kunt u downloaden op onze website: www.huisartsenpraktijkmondriaanlaan.nl. - de gegevens van uw vorige huisarts. Wanneer deze (nog) niet in uw bezit zijn, kunt u uw vorige huisarts vragen deze naar ons op te (laten) sturen. Wij werken met het huisartseninformatiesysteem Promedico-asp server 4, indien uw vorige huisarts daar ook mee werkt, dan kunnen de gegevens ook elektronisch verzonden worden. Wilt u wijzigingen met betrekking tot uw verzekeringsgegevens aan ons doorgeven? Zo kunnen wij ervoor zorgen, dat wij de juiste gegevens gebruiken bij het declareren aan uw zorgverzekeraar. Wanneer uw telefoonnummer wijzigt, wilt u dat dan aan ons doorgeven? Zo kan de dokter of doktersassistente u wanneer nodig snel bereiken. Ook wanneer u naast uw vaste telefoonnummer een mobiel telefoonnummer heeft, is het handig dit nummer aan ons door te geven. Ook zouden wij het op prijs stellen op de hoogte te worden gebracht wanneer er wijzigingen binnen de gezinssamenstelling plaatsvinden. Helaas, is de praktijk niet altijd ingelicht over gezinsuitbreiding of wanneer er bijvoorbeeld door scheiding of overlijden juist iemand wegvalt.
30
Lente 2010
✂
Stoppen met roken De klachten - Roken geeft een verhoogd risico om ziek te worden en vroegtijdig dood te gaan. Stoppen met roken is dus belangrijk. - Na het stoppen met roken kunnen uiteenlopende ontwenningsverschijnselen ontstaan: humeurigheid, onrust, ongeduld, hoofdpijn, slapeloosheid, concentratieverlies, hoesten en obstipatie. Ze kunnen afzonderlijk of in combinatie voorkomen. - De ontwenningsverschijnselen duren twee weken tot twee maanden.
Naar de dokter? - Nee, ontwenningsverschijnselen zijn vervelend maar kunnen geen kwaad.
Wat kunt u zelf doen? - Vertel anderen over het besluit te stoppen met roken. - Zoek afleiding en ontspanning om de periode met ontwenningsverschijnselen te overbruggen. - Op moeilijke momenten: drink een glas water, eet een stuk fruit, maak een praatje of bel iemand. - Zorg voor extra lichaamsbeweging/sport. Het kan een mogelijke gewichtstoename beperken. - Gebruik vezelrijke voeding en drink veel water, het kan obstipatie voorkomen. - Er zijn verschillende nicotinehoudende middelen (kauwgum, pleisters, tabletten) die ondersteunend kunnen werken bij het stoppen. - Thuiszorg en GGD organiseren cursussen “stoppen met roken”. Copyright © Paul van Dijk
Lente 2010
31
✂
Overgewicht De klachten - Vrouwen met een taille van meer dan 80 centimeter. - Mannen met een taille van meer dan 94 centimeter.
Naar de dokter? - Nee, overgewicht kan men zelf oplossen met onderstaande adviezen. - Ja, wanneer onderstaande adviezen niet werken.
Wat kunt u zelf doen? - Neem voldoende lichaamsbeweging. Probeer dagelijks minimaal een half uur stevig te wandelen, sporten, fietsen of zwemmen. - Wees matig met alcohol. Drink niet meer dan 2 glazen per dag en bij voorkeur niet elke dag. - Raadpleeg zonodig een diëtiste. Zij kan helpen bij het samenstellen van een voor u verstandige voeding. U kunt hiervoor telefonisch een verwijzing vragen bij de huisarts. - Meldt u aan bij een van de cursussen of trainingen om af te vallen. Het meest bekend zijn cursussen bij thuiszorg, EGA en Weight Watchers. - Op sommige plaatsen zijn er particuliere consulenten die mensen individueel begeleiden bij het reduceren van het gewicht. - Het gebruik van medicijnen en afvalkuren wordt afgeraden. - Het accepteren van een zekere mate van overgewicht is gezonder dan eindeloos vermageren en weer aankomen. Copyright © Paul van Dijk
32
Lente 2010
Wisseling in de leiding van het Paramedisch Centrum Nieuwegein Door H van der Heu en G Giskes, wijkbewoners/patiënten Hij neemt afscheid in fasen, J.P.M. Pillen, directeur van het Paramedisch Centrum Nieuwegein. Zijn opvolger is X.G.A. Tóth Varjú, als manueel therapeut al jaren verbonden aan het centrum. Het Paramedisch Centrum maakt deel uit van het EMC Nieuwegein, samen met Gezondheidscentrum Mondriaanlaan en Huisartsenpraktijk Jutphaas. Afscheid van J.P.M. Pillen Fysiotherapeut Pillen begon zijn praktijk aan de Ornsteinlaan in 1978. Later richtte hij samen met fysiotherapeut Roowaan een maatschap op, die maart 1980 het begin vormde voor het Paramedisch Centrum zoals dat nu bestaat. De heer Pillen ontwikkelde zich tot een harde werker. Hij was fysiotherapeut, ondernemer en bestuurder tegelijk. Hij was onder andere actief in het landelijk bestuur van het KNGF (Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapeuten) en in het bestuur van het gezondheidscentrum Mondriaanlaan en het Samenwerkingsverband. Midden vorig jaar werden al deze werkzaamheden hem toch iets te veel, waardoor hij nu terugtreedt als directeur, nadat hij al eerder gestopt was als fysiotherapeut. Het Paramedisch Centrum laat hij nog niet geheel los. Hij neemt afscheid in stappen en blijft als adviseur de nieuwe directeur terzijde staan. Tenslotte is het centrum toch zijn kindje. Het kindje is nu dan wel volwassen, maar u weet hoe dat gaat tussen ouders en kinderen. Bovendien zal hij er aan moeten wennen minder te werken. Al de voorbije jaren was en is Pillen nog steeds een voorstander van samenwerking in de zorg, allemaal ten bate van de patiënt. In de jaren ‘70 bestond de zorg uit vele eilandjes en was er van samenwerking daartussen geen sprake. Pillen vestigde zijn Paramedisch Centrum dus niet toevallig naast het Gezondheidscentrum Mondriaanlaan. Het streven was en is alle paramedische behandelingsmogelijkheden op één punt bijeen te brengen en dat in samenhang met de andere disciplines van de eerstelijns gezondheidszorg. Als we hem vragen wat nu kenmerkende veranderingen zijn sinds 1970, noemt hij vooral de veranderde relatie tussen de patiënt en de zorgverlener. Was vroeger de patiënt vooral passief en lag het initiatief bij de behandelaar, nu wordt behandeld in samenspraak. Lente 2010
33
De patiënt wordt aangezet om zelf in beweging te komen en actief mee te werken in de behandeling. Op de vraag of de heer Pillen iets wil zeggen tot de patiënten en medewerkers zegt hij: “Ik dank allen voor het in de afgelopen jaren in mij gestelde vertrouwen. Ik ben blij mijn taken te mogen overdragen aan X. Tóth Varjú, die mijn streven naar kwaliteit in de gezondheidszorg zeker zal voortzetten”. De nieuwe directeur X. Tóth Varjú Ruim vijftig jaar geleden kwam de vader van de nieuwe directeur als Hongaarse vluchteling naar ons land, waar hij zijn vrouw leerde kennen. Zij gingen wonen in IJsselstein, waar hun zoon Xander werd geboren. Xander volgde de HBO-opleiding tot fysiotherapeut te Utrecht en werd Master of Science in Leuven (België). Hij werkte aanvankelijk als fysiotherapeut en ontwikkelde zich tot manueel therapeut. Manuele therapie is een specialisme in de fysiotherapie dat zich bezig houdt met het diagnosticeren en behandelen van problemen in de gewrichten. De heer Tóth-Varjú woont in De Bilt met vriendin en dochtertje van twee jaar. Naast vooral aandacht voor zijn beroep is hij geïnteresseerd in kunst en design, waarbij zijn afkomst van ouders die beiden kunstenaar zijn zich verraadt. Van de heer Pillen kreeg de heer Tóth Varjú gelegenheid te studeren in zijn vak en ook ging hij management taken uitoefenen. Zo groeide hij al werkend tot de natuurlijke opvolger van Pillen. Hun beider overeenstemming in doel en werkwijze van het Paramedisch Centrum Nieuwegein was vanzelfsprekend een belangrijke aanzet om de leiding over te nemen. De lijn van Pillen zal voortgezet worden met steeds aandacht voor de veranderingen in de zorg, aandacht voor welvaartziekten, medische fitness, preventie, zorg voor chronisch zieken en ouderen. Een precieze datum waarop de heer Pillen geheel afscheid neemt is op dit moment niet te noemen.
34
Lente 2010
Samenstelling redactie Mw. M. Bliek, wijkbewoner/patiënt Tristanlaan 8, 3438 VL Nieuwegein Mw. M. Frankhuisen, apotheker Apotheek Nieuwegein, Mondriaanlaan 5, 3431 GA Nieuwegein Dhr. G. Giskes, wijkbewoner/patiënt Romeolaan 2, 3438 VK Nieuwegein Mw. J. Gravesteijn, fysiotherapeut Paramedisch Centrum, Mondriaanlaan 9, 3431 GA Nieuwegein Mw. N. de Hartog, huisarts Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan, Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein Dhr. H. van der Heu, wijkbewoner/patiënt, foto’s Salamanderweide 9, 3437 VH Nieuwegein Mw. M. Jaklofsky, diëtist Vitras, Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein Mw. D. Kruise, psycholoog Psychologenpraktijk Mondriaanlaan, Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein Mw. C. Swart, praktijkmanager Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan , Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein Mw. Y. van Viegen, oefentherapeut Cesar Paramedisch Centrum, Mondriaanlaan 9, 3431 GA Nieuwegein
Ook uw bijdragen in de vorm van vragen, opmerkingen, verzoeken om artikelen over een bepaald onderwerp blijven zeer gewenst. U kunt altijd contact opnemen met een van de redactieleden of een briefje sturen naar het redactieadres: Redactie gezondheidskrant Mondriaanlaan 7 3431 GA Nieuwegein. E-mail:
[email protected] Lente 2010
35
