Werkboek Zevenstappenplan

Werkboek Zevenstappenplan

Deelnemer Naam van de school:

Nordwin College

Adres en plaats:

Domela Nieuwenhuisweg 3

Contactpersoon:

Metti Straatsma

Telefoon:

0513 - 623034

E-mail:

[email protected]

Periode Schooljaar:

2012 - 2013

Datum inzending:

5 december 2012

Succes met het behalen van de Groene Vlag!

Inhoudsopgave

Inleiding

4

Start:

Intentieverklaring

5

Stap 1

Werkgroep

6

Stap 2

Milieuscan

7

Stap 3

Actie

8

Stap 4

Monitoren en evalueren

10

Stap 5

Curriculum

11

Stap 6

Informeren en betrekken

12

Stap 7

Eco-Code

14

Bijlage I.

Extra tabellen jaarplanning

16

Bijlage II.

Extra tabellen curriculum

18

Bijlage III. Checklist aanvraag audit

20

Bijlage IV. Notities

21

4

Inleiding

Leuk dat uw school meedoet met Eco-Schools! Dit werkboek biedt u een praktische leidraad om uw school (verder) te verduurzamen. In dit werkboek houdt u per schooljaar de voortgang bij van de zeven stappen op uw school. Voor toelichting en tips per stap bekijk www.eco-schools.nl/zevenstappenplan. Het is nuttig om andere resultaten te documenteren. Bijvoorbeeld foto’s of filmpjes van activiteiten, gepubliceerde nieuwsbrieven, artikelen op de website of in een (lokale) krant. Het ingevulde werkboek en de milieuscan zijn verplicht bij het aanvragen van certificaten en de Groene Vlag. Er zijn drie niveaus te behalen: brons, zilver en de Groene Vlag. Voor het verkrijgen van de Groene Vlag wordt een audit uitgevoerd op school. De planning en aanvraagformulieren vindt u op www.eco-schools.nl Mocht u tijdens de uitvoering tegen vragen of problemen aanlopen, dan kunt u onze website www.eco-schools.nl bezoeken of contact opnemen met de helpdesk van Eco-Schools Nederland via [email protected] of (030) 635 89 00.

Zevenstappenplan Fase

Stap

Bronzen certificaat

1 Werkgroep Vormen van een werkgroep met leerlingen en docenten. 2 Milieuscan Uitvoeren van de milieuscan voor schoolgebouw en omgeving. 3 Actie Kiezen voor een thema, stellen van doelen en uitvoeren van acties. 4 Monitoren en evalueren Bijhouden van de voortgang van acties op uw school en bijsturen waar nodig.

Zilveren certificaat

5 Curriculum Terug laten komen van het gekozen thema in het curriculum.

Groene Vlag

6 Informeren en betrekken Communiceren over duurzame acties en profileren als duurzame school. 7 Eco-code Maken van lied of poster die duidelijk maakt waar uw school voor staat.

5

Start: Intentieverklaring

Tijdens het auditbezoek voor de Groene Vlag kan de auditor vragen naar:

n De plek waar de ondertekende intentieverklaring hangt.

Door het ondertekenen van de intentieverklaring geeft u aan dat uw school zich voorneemt om het internationale keurmerk voor duurzame scholen te behalen.

Upload bij aanvraag Bronzen Certificaat / Zilveren Certificaat / eerste Groene Vlag:

n Ondertekende intentieverklaring en/of foto van moment van ondertekening.

Eco-Schools Nederland Nederland Eco-Schools

Intentieverklaring Intentieverklaring

Naam sschool chool Naam

Onze sschool chool heeft heeft de de intentie intentie om om het het internationale internationale keurmerk keurmerk voor voor duurzame duurzame Onze scholen te te behalen. behalen. Wij Wij zijn zijn voornemens voornemens binnen binnen twee twee jaar jaar het het zevenstappen zevenstappenscholen plan te te doorlopen doorlopen van van Eco-Schools Eco-Schools en en daarmee daarmee de de Groene Groene Vlag Vlag te te behalen. behalen. plan

Als d uurzame school school leveren leveren wij wij een een constante constante bijdrage bijdrage aan aan het het milieu milieu in in Als duurzame en om om de de school. school. en

Coördinator Eco-Schools Eco-Schools Nederland Nederland Coördinator

D irecteur sschool chool Directeur

Naam en en handtekening handtekening Naam

N aam een nh andtekening Naam handtekening

D atum Datum

Ondertekening Wij hebben de Eco-Schools Intentieverklaring ondertekend op: Datum

7 december 2012

Plaats

Heerenveen

Door

6

Stap 1 Werkgroep

De werkgroep coördineert Eco-Schools in de school en is de spil van het proces. Zij organiseert en begeleidt activiteiten binnen de school. De werkgroep moet minimaal bestaan uit twee leerlingen en een volwassene, waarvan minimaal 1 ouder of directielid. Per schooljaar wijzigt de samenstelling van de werkgroep vanwege doorstroom van leerlingen.


n Hoe worden nieuwe werkgroepleden geworven en geselecteerd? n Hoe vaak komt de werkgroep bij elkaar? Minimum Groene Vlag: 3x per jaar. n Is er een vaste agenda voor deze overleggen? n Zijn er verslagen/notulen van deze overleggen? n (Hoe) begeleidt u de werkgroepleerlingen?

Upload bij aanvraag Bronzen Certificaat / Zilveren Certificaat / Groene Vlag:

n Foto van de werkgroep.

Naam werkgroep Bijvoorbeeld Green Team, Eco-team:

Eco-team Heerenveen

Samenstelling Leerlingen

Leerjaar

Taak in de werkgroep

Amber van Houten

2

Lid

Maike Kuindersma

2

Lid

Jemke voor de Wind

2

Lid

Arthos Dekker en Fleur de Haan

3 &3

Lid & fotograaf

Leerkrachten

Leerjaar en vakgroep

Robert Maijer

1,2,3

Docent Plant

Rienk Boscha

alle leerjaren

Docent Voeding

Henk Keimpema ondersteuner

alle leerjaren

Docent Techniek

Anderen intern

Functie/vakgebied

Henk Jan Rozenberg

OOP

Hoofd concierge

Metti Straatsma

Management

Teamleider bovenbouw, projectleider eco-schools

Jan de Best ondersteuner

Management

Teamleider algemeen & PR functionaris

Anderen extern

Functie/vakgebied

Anja van Weerhorst

Ouder

Lid schooladviesraad

Greetje van der Wal

Ouder

Lid schooladviesraad

Aanvullingen

7

Stap 2 Milieuscan


n Wat was de rol van de leerlingen bij het invullen van de milieuscan?


Elk jaar voert de Eco-Schools werkgroep de milieuscan uit. Met het uitvoeren van de milieuscan brengt de werkgroep in kaart hoe duurzaam de school is en welke punten nog kunnen verbeteren. Na het behalen van de eerste Groene Vlag moet de totaalscore minimaal gelijk blijven, net als de score van het gekozen thema van de voorgaande periode(s).

n Ingevulde milieuscan

Algemene informatie schoolgebouw Oppervlakte in m2

2759 m2

Aantal docenten

35

Inhoud in m3

14808 m3

Aantal leerlingen

303 vmbo / mbo 61

Gas jaarverbruik in m3

44049 m3

Periode

2011

Water jaarverbruik in m3

1518 m3

Periode

2011

Elektriciteit jaarverbruik in kWh

165222 m3

Periode

2011 in de toekomst:

Opwekking duurzame energie

[ JA ] / [ NEE ]

Type

zonnecollectoren,windmolen

Uitkomsten milieuscan Onderwerp

Score

Gaat goed

Kan beter

Afval

43 d

39 lln

We recyclen veel.

Nog meer afval scheiden

Communicatie

11 d

31 lln

Eco-school deelname is bekend

Moet zichtbaarder

Energie

42 d

41 lln

Dubbele ramen, thermostaten

Computers, lampen op tijd uit

Gebouw en omgeving 46 d

44 lln

Bijna iedereen voelt zich veilig

Zwerfafval aanpakken

Groen

44 d

32 lln

Wij zijn "de groene school"

Composthoop, moestuin

Hygiëne

39 d

34 lln

Krijgt veel aandacht

apparaat handen drogen

Mobiliteit

38 d

27 lln

Goed bereikbaar voor iedereen

Elektrisch oplaadpunt

Veiligheid

54 d

50 lln

Bijna iedereen voelt zich veilig

Verlichting, fietsenstalling

Voedsel

31 d

21 lln

Voedselbereiding

Fair trade koffie voor docenten

Water

34 d

27 lln

Wc's stopknop

Regenwater opvangen

Totaalscore

382 d

Aanvullingen

346 lln

8

Stap 3 Actie

In stap 3 geeft u aan hoe uw school de Groene Vlag wil bereiken. Na het uitvoeren van de milieuscan weet u wat voor uw school belangrijke thema’s zijn om het komende schooljaar aan te werken. Formuleer uw doelstelling met bijbehorende acties. Gedrag is een belangrijk onderdeel bij het verduurzamen van de school, ontwikkel daarom algemeen geldende gedragsregels voor uw school. Let op! Na het behalen van uw eerste Groene Vlag dient u de gedragsregels en de milieuscan-score van uw eerder gekozen thema(’s) te behouden. Gebruik bij het opstellen van uw nieuwe acties de informatie uit uw voorgaande jaarplanning(en) en stap 5 ‘Curriculum’.


n In hoeverre hebben de werkgroepleerlingen bijgedragen bij stap 3? n In hoeverre zijn de gedragsregels zichtbaar binnen de school? n Hoe zorgt de werkgroep voor bekendheid en naleving van deze regels in de school? n Kent iedereen op school de gedragsregels?

Themakeuze Thema

Motivatie

1.

Energie

Zelf energie opwekken

2.

Energie

Energie besparen

3.

Water

Water besparen

5.

Communicatie

Leerlingen overtuigen van het belang van een duurzame samenleving

6.

Communicatie


7.

Communicatie


8.

Veiligheid

We scoren goed, toch vullen leerlingen in dat er veel pestgedrag is.

9.

Voedsel

We zijn een groene school en daar hoort een moestuin bij

10.

Energie

Zelf energie opwekken

Doelen Doelstelling

Status

1.

Zonnecollectoren plaatsen

Gestart met voorbereiding

2.

Het plaatsen van LED-verlichting in de Plaza


3.

Het onderzoeken van de mogelijkheid om regenwater op te vangen

Gestart met orienteren Gestart

4. 5.

Iedereen ziet het belang van duurzaamheid

Gestart

6.

Ecoschools zichtbaarder maken in de school

Gestart met voorbereidingen

7.

Iedereen gaat bewuster om met energie

Loopt

8.

Project (leerlingbemiddeling? om pestgedrag te verminderen

9.

De aanleg van een kruidentuin/moestuin voor eigen gebruik

10.

Het plaatsen van een windturbine voor het opwekken van energie Bijvoorbeeld: – Uitgeven 2 schoolkrant-specials Eco-Schools in schooljaar 2013–2014. – 10% besparing op de energierekening in 2014 t.o.v. 2013. – Alle leerlingen kennen onze 10 gedragsregels.

Bijvoorbeeld: Nog niet gestart Op de goede weg Gerealiseerd

9

Gedragsregels Afspraak

Bijvoorbeeld: lichten uit bij het verlaten van het lokaal.

Afspraak 1

Als je het lokaal verlaat, dan doe je het licht uit.

Afspraak 2

Aan het eind van de dag sluit je de ramen.

Afspraak 3

Je sluit de thermostaatkranen aan het eind van de dag of als het lokaal op temperatuur is.

Afspraak 4

Aan het eind van de dag zijn alle computers, digiborden en beeldschermen uit.

Afspraak 5

Plastic flesjes worden weggegooid in de speciale plastic container.

Afspraak 6

Iedereen gooit zijn eigen afval in de daarvoor bestemde afvalbakken.

Afspraak 7

In de Plaza ruimt iedereen zijn eigen afval op en gooit dit in de afvalbakken.

Afspraak 8

Op de rookplek doof je je sigaret in de bak die daarvoor bestemd is.

Afspraak 9

Glas gaat bij het glasafval.

Afspraak 10

Papier gaat bij het oud papier. Plastic flesjes gaan in de daarvoor bestemde afvalbak.

Planning schooljaar

–

Datum / Leerjaar

Activiteit

alle leerjaren

Dag van de duurzaamheid


alle leerjaren

Warme Truiendag


1

Project Remix it

Gestart met orienteren

4

Ecologische voetafdruk

Gestart

3&4

Leerarrangementen bovenbouw

Gestart

Diverse excursies bij Groen


In lessen van groene vakken

Loopt

Naam activiteit, projectweek of excursie. Bijv. Warme Truiendag, Wandelen voor Water of Nationale Boomfeestdag.

Bijv. gestart, afgerond, geannuleerd.

alle leerjaren

Aanvullingen

Extra tabellen vindt u in Bijlage I.

Wie is ervoor verantwoordelijk?

Eenmalig of terugkerend?

Status?

10

Stap 4 Monitoren en evalueren

Door de voortgang van uw school bij te houden, maakt u voor uzelf inzichtelijk of u uw doelstellingen haalt. Waar nodig kunt u uw plannen aanpassen of doelen bijstellen. Voor certificering verwachten wij dat u de volgende onderwerpen monitort. Hiervoor is geen vast format, elke school kan dat doen op zijn eigen manier. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van de tabellen in stap 3.


n Opgenomen meterstanden van gas, water, elektriciteit (voor zover mogelijk). n Nemen leerlingen de meterstanden zelf op? Waarom wel/niet door leerlingen? n Hoe houdt u de voortgang bij?

Na het afronden van stap 4 kunt u het Bronzen Certificaat van Eco-Schools aanvragen door in te loggen op www.eco-schools.nl

Monitoring Activiteit

Check

Jaarlijkse uitvoering van de milieuscan (stap 2).

✔

Verspreiden resultaten van de milieuscan (stap 2).

✔

Opnemen van meterstanden elektriciteit, gas, water (stap 2).

✔

Bijhouden voortgang uitvoering jaarplanning (stap 3).

✔

Bijhouden realisatie gestelde doelen (stap 3).

✔

Evaluatie Resultaten waar de school trots op is 1.

Heel veel leerlingen uit klas 2 hebben aangegeven graag mee te willen doen met eco-schools.

2.

We krijgen zonnepanelen, een sedumdak en een windturbine.

3.

We hebben een speciale afvalcontainer gekregen voor plastic flesjes.

4.

Er zijn klokschakelaars geplaatst bij apparaten zodat ze uitgaan als ze niet meer gebruikt worden.

5.

Er komen op korte termijn brandmelders in de 1e en 2e kamer en de praktijklokalen.

6.

We krijgen een vitrinekast bij de ingang waar we eco-schools aan iedereen kunnen presenteren.

7.

We hebben een eco-rubriek opgenomen in onze wekelijkse nieuwsbrief voor docenten.

8. Dingen die de volgende periode beter kunnen 1.

Het project eco-schools zichtbaar maken in de school zodat iedereen ziet waar we mee bezig zijn.

2.

Vaker bij elkaar komen zodat we sneller kunnen gaan lopen.

3.

De leerlingen meer bij het project betrekken en meer beslissingen laten nemen.

4.

Eco-schools breder maken zodat het van ons allemaal wordt.

5. 6. 7. 8.

11

Stap 5 Curriculum


n Inzage in de lesmethodes. n Hoe probeert u hiaten in het curriculum op te vullen?

Op een duurzame school zijn Eco-Schools thema’s verankerd in het curriculum. Vul hier per onderwijsniveau onderstaande tabel in. Extra tabellen zijn beschikbaar in Bijlage I. Dit geeft u inzicht in de behandeling van duurzame thema’s door de leerjaren heen en eventuele hiaten. Kruis een vak in de tabel aan wanneer dat thema in een leerjaar aan de orde komt. Maak daarbij onderscheid tussen stof uit de lessen of lesmethode en aanvullende activiteiten binnen of buiten de klas. Als u ‘Activiteit’ aanvinkt moet voor dit leerjaar een activiteit terugkomen in uw jaarplanning (stap 3). Na het afronden van stap 5 kunt u het Zilveren Certificaat van Eco-Schools aanvragen door in te loggen op www.eco-schools.nl

Inventarisatie Soort onderwijs1: Lesmethodes2: Thema’s:

Leerjaar

Afval

Methode

1

2

3

4

5

6

7

8

Activiteit Communicatie

Methode Activiteit

Energie

Methode Activiteit

Gebouw en omgeving

Methode Activiteit

Groen

Methode Activiteit

Hygiëne

Methode Activiteit

Mobiliteit

Methode Activiteit

Veiligheid

Methode Activiteit

Voedsel

Methode Activiteit

Water

Methode Activiteit

1 Vul in: basisonderwijs, VMBO-bb, VMBO-kb, VMBO-gl, VMBO-tl, HAVO, VWO. 2 Vul de lesmethode(s) in waarin duurzaamheidsthema’s aan de orde komen. Extra tabellen vindt u in Bijlage II.

Naam methode/activiteit

12

Stap 6 Informeren en betrekken

In deze zesde stap gaat het om het informeren en betrekken van zowel leerlingen, docenten en ouders als andere partijen zoals lokale bedrijven en buurtbewoners. Daarmee werkt u aan bewustwording en uw profilering als duurzame school. Met het opnemen van (uw visie op) duurzaamheid in uw schoolbeleid onderstreept u dat u hier structureel aandacht aan geeft. Geef hier aan hoe u bekendheid geeft aan uw deelname aan Eco-Schools, zowel binnen als buiten de school. Ideeën hiervoor staan op www.eco-schools.nl/stap6. Verzamel foto’s, verslagen, nieuwsbrieven en publicaties in een aparte (pers)map. Dit kan op papier of digitaal.


n Rondleiding door het schoolgebouw. n Bekijken Eco-hoek. n Inzage in gedocumenteerde nieuwsbrieven, (school)kranten, artikelen, etc. n Inzage in het schoolbeleid/ schoolplan/schoolgids. n Dragen leerlingen bij aan (het schrijven van) artikelen? n Is Eco-Schools terug te vinden op de schoolwebsite (logo, foto’s en verslagen van activiteiten etc.)? n Plaatst u wel eens berichtjes op de website van Eco-Schools Nederland?


n Minimaal twee scans van ‘In de media’ (bijv. artikel, nieuwsbrief of schoolkrant). n Minimaal twee foto’s van EcoSchools activiteiten.

Website Waar is Eco-Schools terug te vinden op de schoolwebsite? (Kopieer en plak de URL hieronder.)

Minimaal voor eerste Groene Vlag en verder Het logo van Eco-Schools staat op de website van de school. Er staat een link naar www.eco-schools.nl op de website van de school.

Schoolbeleid Is de zorg voor milieu en duurzaamheid opgenomen in uw schoolbeleid en/of schoolplan? Zo ja, hoe?

Het is opgenomen in het Koersplan van het Nordwin College.

Check

13

Bekendheid binnen uw school Hoe houdt de werkgroep de rest van de school op de hoogte over de voortgang rondom Eco-Schools?

Bekendheid buiten uw school Hoe profileert u zich als duurzame school in uw omgeving?

Minimaal voor tweede Groene Vlag en verder

Check

Onze school is aangemeld bij ‘Eco-Schools Connect’, zodat er contact kan ontstaan tussen Eco-Schools wereldwijd. www.eco-schools.org/connect Onze school heeft op minimaal één andere, nog niet deelnemende, school een presentatie gegeven over Eco-Schools en onze activiteiten.

In de media Datum

Titel artikel

Naam website / krant / etc.

14

Stap 7 Eco-Code

Iedere Eco-School maakt een eigen Eco-Code om op een creatieve en herkenbare manier haar duurzaamheidsstandpunt weer te geven. Hoe de Eco-Code eruit komt te zien kunt u volledig zelf bepalen. Dit kan bijvoorbeeld een poster, lied, filmpje, (muur)schildering, kunstwerk of gedicht zijn. De basis voor de Eco-Code zijn de belangrijkste doelen uit het actieplan en de gedragsregels op school. Het belangrijkste is dat de leerlingen een grote rol spelen in het bedenken en maken van de EcoCode. Verspreid de Eco-Code onder (lokale) pers, ouders, andere scholen, (lokale) bedrijven of tijdens de start van een themaweek. Voorbeelden vindt u op www.eco-schools.nl/stap7 Na het afronden van stap 7 kunt u de audit voor de Groene Vlag aanvragen door in te loggen op www.eco-schools.nl.

Onze Eco-Code Bijvoorbeeld poster, lied / rap, filmpje, (muur)schildering, kunstwerk.

Zichtbaarheid Onze Eco-Code is op de volgende plaats(en) zichtbaar:

Onze Eco-Code hebben we verspreid naar of laten zien tijdens:


n In hoeverre hebben de leerlingen geholpen bij het bedenken / maken van de Eco-Code? n De Eco-Code op school (waar in school is deze zichtbaar).

Upload bij aanvraag Groene Vlag:

n Jullie Eco-Code. Dat mag een scan, link, foto of pdf zijn.

15

16

Bijlage I. Extra tabellen jaarplanning

Planning schooljaar Datum / Leerjaar

Activiteit


Aanvullingen

– Wie is ervoor verantwoordelijk?


Status?


17

Planning schooljaar Datum / Leerjaar

Activiteit


Aanvullingen

– Wie is ervoor verantwoordelijk?


Status?


18

Bijlage II. Extra tabellen curriculum


Leerjaar

Afval

Methode

1

2

3

4

5

6

7

8


Methode Activiteit

Energie

Methode Activiteit

Gebouw en omgeving

Methode Activiteit

Groen

Methode Activiteit

Hygiëne

Methode Activiteit

Mobiliteit

Methode Activiteit

Veiligheid

Methode Activiteit

Voedsel

Methode Activiteit

Water

Methode Activiteit

Aanvullingen

1 Vul in: basisonderwijs, VMBO-bb, VMBO-kb, VMBO-gl, VMBO-tl, HAVO, VWO. 2 Vul de lesmethode(s) in waarin duurzaamheidsthema’s aan de orde komen.


19


Leerjaar

Afval

Methode

1

2

3

4

5

6

7

8


Methode Activiteit

Energie

Methode Activiteit

Gebouw en omgeving

Methode Activiteit

Groen

Methode Activiteit

Hygiëne

Methode Activiteit

Mobiliteit

Methode Activiteit

Veiligheid

Methode Activiteit

Voedsel

Methode Activiteit

Water

Methode Activiteit

Aanvullingen

1 Vul in: basisonderwijs, VMBO-bb, VMBO-kb, VMBO-gl, VMBO-tl, HAVO, VWO. 2 Vul de lesmethode(s) in waarin duurzaamheidsthema’s aan de orde komen.


20

Bijlage III. Checklist aanvraag audit

Via de website www.eco-schools.nl kunt u als u bent ingelogd het Bronzen Certificaat, Zilveren Certificaat en de audit voor de Groene Vlag aanvragen. Mocht u vragen hebben dan kunt u altijd contact opnemen met de landelijke helpdesk van Eco-Schools Nederland via [email protected] of (030) 635 89 00.

Checklist audit-aanvraag Fase

Uploads

Brons / Zilver

Ingevuld Eco-Schools werkboek. Ondertekende intentieverklaring en/of foto van moment van ondertekening. Foto van de werkgroep. Ingevulde milieuscan.

Groene Vlag

Minimaal twee scans van ‘In de media’ (bijv. artikel, nieuwsbrief of schoolkrant). Minimaal twee foto’s van Eco-Schools activiteiten. Jullie Eco-Code. Dat mag een scan, link, foto of pdf zijn.

Check

21

Bijlage IV. Notities

Notities

Notities

Notities

Notities

Eco-Schools Nederland Telefoon (030) 635 89 00 [email protected] www.eco-schools.nl

Werkboek Zevenstappenplan

Recommend Documents