We proberen het, maar lukt het ook?

‘Ik val sowieso op buitenlandse meisjes’

‘Ik ga niet voor de show’

‘In Azië is de voorzitter de baas’

Hoe is het om verliefd te zijn op iemand uit een andere cultuur? | p.18 |

Bestuurder Aalt Dijkhuizen is zeker een maand per jaar in het buitenland. | p.20 |

Nergens zijn cultuurverschillen zo tastbaar als bij groepsonderwijs. | p.22 |

Voor studenten en medewerkers van Wageningen UR

7e jaargang – nr 20 – 13 juni 2013

Smeltkroes van culturen

We proberen het, maar lukt het ook? Themanummer met internationale gastredactie

5(6SEHHOGLQGG

2 >>

liefdewerk

>> LAURA-JO, HAORAN, YINGYING + RESOURCE Laura-Jo Russell (links), master Bos- en natuurbeheer Haoran Yang (midden), master Milieuwetenschap Yingying Zhang, master Toegepaste Communicatiewetenschap

Redacteur voor een dag Resource schrijft over en voor studenten en medewerkers. Maar hoe zou het zijn om zelf mee te denken over de onderwerpen? Voor een special over internationale studenten schoven vier van hen bij de redactie aan. In dit nummer de weerslag van hun ‘liefdewerk’. Op de foto ontbreekt promovendus Diana Quiroz (Leerstoelgroep Biosystematiek). RK / Foto: Guy Ackermans

RESOURCE — 13 juni 2013

5(6SEHHOGLQGG

ILLUSTRATIE COVER: PASCAL TIEMAN

>>INHOUD nr. 20 – 7e jaargang

>> 7

>>

GM-DEBAT LIJKT TERUG Een week na de grote Monsantodemonstratie zit de Forumzaal vol voor een debat over gentechvoedsel.

BONAIRE Imares-onderzoekers verzamelen sponzen en koralen. Op 250 meter diepte.

EN VERDER 2 Liefdewerk redactiewerk 4 Nieuws & opinie 8 Wetenschap 11 Resource.wur.nl 12 Studentenleven 16 Beeld in het diepe 18 Cultuurverschillen 19 Flirten 20 Dijkhuizen 22 Groepswerk 24 MI studentenhuzen 26 Student 29 Puzzel 30 Advertenties 32 Typical Dutch toilet fever

16

>>

26

VOLKSOPSTAND TURKIJE Politieoptreden wakkert woede aan bij studente Sara. ‘Het traangas prikte in onze ogen en keel.’

GEEN NIEUWS Resource zocht internationale gastredacteuren. ‘Dit is je kans om te reflecteren op een onderwerp waarvan jij denkt dat het interessant is’. Ok, ik doe mee. De Wageningse tak van het Nationaal Herbarium, mijn werkplek, bestaat sinds 1896 maar zal zijn deuren sluiten aan het eind van 2013. Dit betekent het einde van de klassieke botanische studie (waarmee Wageningen naam heeft gemaakt in de wereld). Ik denk dat iedereen dit zou moeten weten! Helaas, Resource had hier in 2009 al vier artikelen aan gewijd, dus dit nieuws was niet zo, uh, nieuw. Toch vond ik de bezoeken aan Resource de moeite waard. Samen met mijn mede-gastredacteuren dacht ik niet alleen na over dit onderwerp, maar ook over onderwerpen waar ik me normaal gesproken niet in verdiep en sommige van deze overdenkingen hebben dit nummer van Resource bereikt. En als slagroom op de taart mocht ik werken met de mensen achter het magazine dat ik in no time verslind. Diana Quiroz, gastredacteur

>> De combinatie van hormonen en culturele verschillen kan best lastig zijn. Daarom: tips van ervaringsdeskundigen, op pag. 19

13 juni 2013 — RESOURCE

5(6SEHHOGLQGG

4 >> nieuws

è21$)+$1.(/,-.(1é0(7 (/.$$5,1'(&/,1&+ ð =HWHOYHUGHOLQJ,QGHSHQGHQWV RSRQGXLGHOLMNHJURQGHQ ð .HQLDDQVHNDQGLGDDWPHWYHHO YRRUNHXUVWHPPHQGUHLJW EXLWHQGHERRWWHYDOOHQ

Het leek zo’n mooie overwinning voor de ‘Independents’, een clubje internationale studenten dat bij de studentenraadsverkiezingen maar liefst vier van de twaalf zetels binnenhaalde. Daarmee brengen ze straks een tegengeluid in een raad die sinds het verdwijnen van de PSF/Pulse gedomineerd wordt door VeSte (volgend jaar acht zetels). Maar inmiddels is de eerste smet op het blazoen van de Independents een feit, nadat onduidelijkheid ontstond over de vraag wie die vier zetels nu feitelijk mag gaan bemensen. De ‘Independents’ is geen traditionele partij, zo werd vooraf ge-

zegd. De kandidaten zijn immers onafhankelijk en de lijst was daarom alleen bedoeld om te voorkomen dat alle zes de kandidaten nét niet voldoende stemmen zouden binnenhalen. Door op een lijst de verkiezingen in te gaan konden ze de stemmen onderling verdelen. Het aantal stemmen op de verschillende kandidaten, en niet de volgorde op de lijst, zou daarbij leidend zijn. 5(*/(0(17 Maar dat bleek na de verkiezingen anders geïnterpreteerd te worden door de verkiezingscommissie. Terwijl de Keniaanse kandidaat Gilbert Atuga liefst 163 stemmen haalde (het op een na hoogste aantal van de Independents), kreeg hij toch geen zetel. Kandidaat Doahong Yang daarentegen mag met slechts twintig stemmen volgend jaar wél plaatsnemen op het pluche. Net als Yu Huang (80 stemmen) en

Wanjun Zhao (112 stemmen). Het verkiezingsreglement van Wageningen UR kan daar niets aan veranderen, zegt Hermijn Speelman, secretaris van de studentenraad. In het reglement staan alleen regels over de verdeling van het aantal zetels over verschillende lijsten, maar niet over volgorde waarop kandidaten op de lijst worden geplaatst. ‘Daarom heeft de verkiezingscommissie beoordeeld dat geen protest is aangetekend tegen de verkiezingsuitslag zelf, zoals vastgesteld in het verkiezingsreglement.’ De Independents-kandidaten moeten nu onderling beslissen hoe ze met de ontstane situatie omgaan. Verwacht wordt dat de kandidaten deze week of begin volgende week met een verklaring komen waarin de definitieve zetelverdeling bekend wordt gemaakt. Daarbij zal de keuze voor de kandidaten verder worden toegelicht.

.816778,1

'LWLVBataraHHQEHWRQQHQRSHQOXFKWSDYLOMRHQJHERXZGGRRUDUFKLWHFW$QQH+ROWURS7XVVHQMXQLWRWVHSWHP EHUNRPMHLQKHW$UERUHWXP%HOPRQWHPHHUELM]RQGHUH]DNHQWHJHQ1HHPHHQSODVWLFEDQNGLHHUXLW]LHWDOVHHQPDQ JURYHZRUWHOHHQOHYHQGKHUEDULXPRIHHQNLSSHQUHQZDDUGHNRVPRSROLWLVFKHNLSZRUGWJHFUHHUG'HYRRUZHUSHQ KRUHQELMKHWNXQVWIHVWLYDOBeelden op de berg+LHUYRRUJDYHQNXQVWHQDDUVæYDDNJH±QVSLUHHUGGRRU:DJHQLQJVH ZHWHQVFKDSSHUVæKXQYLVLHRSGHVSDQQLQJWXVVHQDXWKHQWLHNHQfake(QZDWLVQRXHHQEHWHUHPRPHQWRPGDDURYHU WHPLMPHUHQGDQHHQZDQGHOLQJGRRUKHWDUERUHWXPJURHQ" 55IRWR6MRHUG6LMVPD

.$0(5/,(9(5 0$66$$/'2'(1 '$1*(17(&+.,3 ð $OWHUQDWLHIYRRUKHWGRGHQYDQ PLOMRHQNXLNHQVYDQGH EDDQ ð '/2NULMJWJHHQRQWKHŌ QJ YRRURPVWUHGHQRQGHU]RHN

Een door Wageningen UR bedacht alternatief voor het doden van 40 miljoen eendagskuikens per jaar stuit op bezwaar van de Tweede Kamer. Reden: de politiek is tegen de genetische modificatie die daarvoor nodig is. De afwijzing houdt in dat staatssecretaris Dijksma van economische zaken zich opnieuw zal buigen over de ontheffing voor DLO die nodig is om verder te gaan met het onderzoek. Livestock Research in Lelystad wil een fluorescentie-gen, dat onder meer in kwallen voorkomt, koppelen aan het geslachtschromosoom van mannelijke kuikens. Dit gen licht onder een speciale lamp op, zodat eieren met mannelijke embryo’s herkenbaar zijn en niet hoeven worden uitgebroed. De toekomstige leghennen hebben dit gen niet. Dit onderzoek past in een breder onderzoek van Wageningen UR naar geslachtsbeïnvloeding van eieren, zodat minder haantjes worden geboren en hoeven te worden gedood. Andere opties om het doden van grote hoeveelheden eendagskuikens te verminderen, bleken niet haalbaar. Voor fracties van PvdA, SP, CDA, ChristenUnie, GroenLinks en Partij voor de Dieren gaat genetische modificatie echter te ver. Ze vinden dat een economisch probleem van de sector niet moet worden opgelost door te rommelen met de dieren, meldt Boerderij. Zij vinden dat er alternatieven zijn en voelen meer voor bijvoorbeeld de ‘combikip’, waarbij de geboren haantjes kunnen worden gebruikt voor de vleesconsumptie. Probleem bij deze combikip is echter dat ie niet concurrerend is ten opzichte van gespecialiseerde kippen. $6


5(6SQLHXZVLQGG

nieuws <<

%,2%(.(561,(7%(7(59225+(70,/,(8 ð 0LOLHXDQDO\VHZLMVWJHHQ ZLQQDDUVDDQ ð :DJHQLQJHQ85JDDWWRFKYRRU ELREHNHUV

De huidige generatie biobekers doet het op de meeste milieuindicatoren niet beter dan de plastic (polystyreen) bekers die we nu gebruiken. Dat wijst Wagenings

onderzoek onder leiding van Jose Potting (Milieusysteemanalyse) uit. Potting en collega’s onderwierpen de plastic beker, de bioplasticbeker (van polymelkzuur) en de biopapieren beker met bioplastic coating aan een uitvoerige levenscyclusanalyse. Dat wil zeggen dat de milieubelasting van de bekers ‘van de wieg tot het graf’ is doorgelicht. Het ‘graf’ staat hier voor ver-

branden, recyclen, composteren of anaeroob vergisten. De resultaten zijn opmerkelijk. Op slechts twee van de elf indicatoren scoort de biobeker duidelijk beter dan het plastic broertje: grondstofuitputting en klimaatverandering. Toch is het volgens Potting door een grote spreiding in de resultaten niet mogelijk om een voorkeur uit te spreken voor plastic of biobekers.

Ondanks de magere rapportcijfers wil Wageningen UR op termijn graag overstappen op biobekers. Dat is niet alleen goed voor het imago, Wageningse onderzoekers spelen ook een actieve rol in de ontwikkeling van biobekers. Onderzoekers van Food & Biobases Research ontwikkelden onlangs de eerste biobeker voor warme drank. Het ding is evenwel nog niet op de markt. RK

NRUW

6&+$0,1(ǉǉ 6&+$0,1((ǉǉ

ǋǋ&',

7DEOHW Cursisten van het Center for Development Innovation (CDI) zullen vanaf september met een tablet gaan werken. Het CDI is de grootste aanbieder van cursussen bij Wageningen UR. Jaarlijks komen vijfhonderd buitenlandse cursisten naar Wageningen voor een twee- tot drieweekse cursus met onderwerpen als innovatie, landbouw of voedselzekerheid. Sinds februari heeft het CDI geëxperimenteerd met de tablets. Cursisten konden foto’s en filmpjes maken en documenten delen. Volgens Postma waren de cursisten over het algemeen erg enthousiast. /YG1

ǋǋ:$*(1,1*(1

6WDGHHUW:85ELRORRJ Bioloog Arnold van Vliet is onderscheiden met het Wagenings erezilver. Hij kreeg de onderscheiding op 10 juni uitgereikt door burgemeester Van Rumund tijdens de viering van Wageningen 750 jaar. Wageninger Van Vliet is een van de

bekendste biologen van ons land. Dagelijks brengt hij ontwikkelingen in de natuur in beeld via websites als de Natuurkalender, Natuurbericht en de Allergieradar. Het erezilver wordt maar zelden uitgereikt en nooit zonder dat er het gewone zilver aan vooraf is gegaan. Vanwege Van Vliets ‘exceptioneel bijzondere betekenis voor Wageningen’ is daar volgens Van Rumund eenmalig RK vanaf geweken.

ǋǋ63257

=HYHQGHELM*16. Wageningen is zevende geworden bij het Groot Nederlands Studenten Kampioenschap (GNSK) in Nijmegen. Deelnemend aan tien sporten wist Wageningen vier podiumplaatsen te behalen. De rugbyers en frisbeeërs werden derde, de basketballers en schermers werden tweede. Vooral schermer Thomas Delattre, een Franse uitwisselingsstudent, was de ster van het weekend, vertelt Marianne Benning van sportstichting Thymos. ‘Een van de spelers uit het Nijmeegse team ruilde zijn gouden medaille zelfs met de zilveren van Thomas. Hij vond hem gewoon de beste,’ aldus Marianne. Het GNSK werd dit jaar voor de 55e keer gehouden. Thymos hoopt het Studenten Kampioenschap in 2018 naar Wageningen te halen, wanneer de universiteit het lustrum viert. /YG1

'HOWDSODQ1DWXXU In januari 1916 trof een zware stormvloed de kust van de Zuiderzee, waarop het besluit werd genomen de Zuiderzee af te sluiten door de aanleg van de Afsluitdijk. De Watersnoodramp in 1953 leidde tot de uitvoering van de Deltawerken, en het hoge water in de winters van 1993 en 1995 vormde de aanleiding voor het Deltaplan Grote Rivieren. Rampen en bijna-rampen werken als een katalysator voor het nemen van ingrijpende maatregelen. Het is volgens mij niet overdreven om de almaar voortgaande achteruitgang van natuur en landschap in ons land eveneens als een ramp te betitelen. Blader maar een keer door de Verkade-albums van Jac.P. Thijsse of kijk nog eens goed naar de oude schoolplaten van Koekkoek, en niet uit nostalgie. Veel, ja heel veel moois is verloren gegaan. Waarom nu zijn we wél in staat om krachtig en effectief te reageren in onze strijd tegen het water en lukt dat niet in de strijd voor het behoud van onze leefomgeving? Twee weken geleden stelde de natuurjurist Kees Bastmeijer tijdens de Victor Westhoff-lezing in Nijmegen dat het tijd wordt om afstand te nemen van allerlei detaildiscussies over het integreren van wetten, het aanpassen van soortenlijstjes en het schuiven met bevoegdheden. Ik ben het in deze hartgrondig met Bastmeijer eens: we zijn hard toe aan een Deltaplan Natuur. Het advies van de Raad voor de Leefomgeving en infrastructuur, waaraan ik eerder refereerde, is goed doordacht en geeft de juiste richting aan. Ook straalt het rapport ambitie uit, maar er moet wel nog flink wat olie op het vuur. -RRS6FKDPLQ«H


5(6SQLHXZVLQGG

6 >> nieuws

:$*(1,1*6(678'(17(1:((5(5*7(95('(1 ð 9RRUKHWDFKWVWHMDDURSULM ZRUGW:DJHQLQJHQ8QLYHUVLW\ DOVEHVWHEHRRUGHHOG ð ,QWHUQDWLRQDOHVWXGHQWHQ SRVLWLHIRYHURQGHUZLMVHQ EHJHOHLGLQJ

Uit de Nationale Studenten Enquête 2013 blijkt dat Wageningse studenten tevredener zijn met hun opleiding dan studenten van andere universiteiten. Inmiddels is het geen verrassing meer, want ook de afgelopen jaren kwam Wageningen als beste uit de bus. Toch blijft het opvallend hoe goed Wagenin-

gen scoort op bijna alle onderdelen. Universiteiten worden beoordeeld op twintig onderwerpen. Zowel de inhoud van de opleidingen (wetenschappelijke vaardigheden, voorbereiding op de loopbaan, examens en docenten) als de faciliteiten (studiefaciliteiten, begeleiding, informatievoorziening en inspraak in je opleiding) komen aan bod. Op deze acht onderwerpen stak Wageningen met kop en schouders boven de rest uit. Op twaalf andere onderdelen was Wageningen vaak gedeeld eerste, en anders tweede of derde. De enquête wordt elk jaar gehouden onder alle studenten aan

Nederlandse universiteiten. Ook internationale studenten mogen hun zegje doen. Zij vinden dat Wageningen haar studenten goed helpt met huisvesting, inschrijving en visa. Ook spreken de medewerkers prima Engels en is er een goed aanbod aan Engelstalige vakken. Wel is de begeleiding door mentoren minder geworden. ,17(51$7,21$/,6(5,1* Op het thema internationalisering haalt Wageningen een gedeelde eerste plaats, samen met de Technische Universiteit Eindhoven. De afgelopen drie jaar was Wageningen ook op dit thema heer en

meester, waarbij de eigen scores steeds toenamen. Ook dit jaar scoort Wageningen beter dan vorig jaar. Maar de concurrentie zit niet stil: Wageningen en Eindhoven eindigen dit keer ex aequo. De Nationale Studenten Enquête werd ingevuld door 264.710 studenten van hogescholen en universiteiten. Het aantal Wageningse respondenten was dit jaar 3.571 tegen 2.866 vorig jaar. De enquête dient onder meer als basis voor de Studiekeuzegids, de website studiekeuze123.nl en het jaarlijkse onderwijsnummer van Elsevier. 10

$0021,$.0(7,1*,125'( ð 0HWLQJDPPRQLDNHPLVVLH ERYHQWZLMIHOYHUKHYHQ ð :HOZRUGWPHWKRGH èJHGDWHHUGéJHQRHPG

De mede door Wageningen UR ontwikkelde methoden om de ammoniakemissie in Nederland te meten zijn wetenschappelijk juist. Dat stelt staatssecretaris Dijksma van EZ in een brief aan de Tweede Kamer, op basis van een internationale review. Begin dit jaar ont-

stond kritiek op de Wageningse methode, nadat een scriptie van een studente van agronoom Egbert Lantinga was uitgelekt naar de agrarische pers. Haar ammoniakmeting wekte twijfel of de Wageningse methode het effect van bovengronds uitrijden van mest op de ammoniakemissie wel goed berekende. De Britse onderzoeker Mark Sutton van het Centre for Ecology & Hydrology in Edinburgh geeft nu uitsluitsel. De Integrated Horizontal Flux-methode waarop de Neder-

landse emissiefactoren zijn gebaseerd, is een wetenschappelijk solide basis om de ammoniakemissies uit mest te bepalen, stelt Sutton. Daarentegen is de door Lantinga gebruikte tunnelmethode geen goede maatstaf. Naast Sutton komen ook twee deskundigen uit Frankrijk en Denemarken tot dat oordeel. Wel maakt Sutton de aantekening dat de Wageningse methode behoorlijk gedateerd is. ‘Nederland was wereldleider in de schatting van ammoniakemissies, maar

de wetenschappelijke onderbouwing dateert van de jaren tachtig en negentig.’ Doordat de overheid sindsdien minder geld investeert in ammoniakonderzoek, stagneert de Nederlandse bijdrage, constateert Sutton. Staatssecretaris Dijksma pikt dat signaal van Sutton op. Ze wil geld beschikbaar stellen voor nieuwe veldmetingen volgens de nieuwste wetenschappelijke meetmethoden, schrijft ze aan de $6 Tweede Kamer.

:(/&20($%2$5' Het jaarlijks terugkerende vetste en foutste Unitasfeest Fingerlickin’ vond dit jaar plaats op een heus cruiseschip. De durfals onder studenten trokken een sexy matrozenpakje uit de kast en stapten op de Pleasure Cruise, die donderdag 6 juni vertrok vanuit de Wageningse haven. De toegangsbewijzen voor het feest waren helemaal uitverkocht; de laatste dagen voor Fingerlickin’ was er een wilde jacht op kaartjes gaande op Facebook. De studenten konden traditioneel genieten van veel drank, vuurspuwers, schaarsgeklede dames en projecties van dronken en/of zeezieke studenten. Van elf tot drie uur ’s nachts voer de Wageningse versie van de Love Boat over de Rijn. /YG1IRWR*X\$FOHUPDQV RESOURCE — 13 juni 2013

5(6SQLHXZVLQGG

nieuws << 7

1,(8:21'(5.20(19225$5*2 ð 5RHLYHUHQLJLQJZHHURQGHUGH SDQQHQQDHHQMDDUYDQ RQWEHULQJHQ

Met een flinke straal Rijnwater werd het nieuwe gebouw van studentenroeivereniging Argo zondag 2 juni ingehuldigd. Het project heeft een half miljoen euro, een jaar bouwen en zes jaar voorbereiding gekost. Een nieuwe thuishaven voor de roeivereniging was broodnodig, vertellen Annemarie Rietman en Lenny de Jaeger van de renovatiecommissie. ‘In het ou-

0HHUGRXFKHVHQWHYUHGHQYRRU]LWWHU

‘GEKKENHUIS AAN DE FINISH’

:LH"Etske Bijl, promovenda Dairy Science & Technology :DW"Fietste met collega’s van Fokkerij en Genetica de Alpe d’Huez op :DDURP"Om geld in te zamelen voor de actie ‘Alpe D’Huzes’. En om over haar vader te praten

de gebouw deed de verwarming het vrijwel niet en de kozijnen waren zo verrot dat ze er bijna uit vielen.’ Na de vorige AID werd de sloophamer erin gezet. Dat betekende dat de roeiers de rest van het jaar geen dak boven hun hoofd hadden. Het bestuur zat in een bouwkeet en er werd gegeten in de botenopslag. Die ontberingen waren het allemaal waard volgens Annemarie: ‘Alles is nu groter. We hebben meer douches, een groter vloeroppervlak, een grotere bar.’ De Jaeger: ‘Het mooiste vind ik wel het uitzicht, we hebben veel meer ramen die op de Rijn uitkijken.’ Toch moesten er ook concessies gedaan worden. De bovenverdieping kwam er niet en de binnenmuren zijn van goedkope houtplaten gemaakt. ‘We moesten ergens op besparen, en dan moet je keuzes maken,’ vertelt Annemarie. ‘Het gaat ons ook niet om een luxe uitstraling, uiteindelijk moet het gewoon functioneel zijn.’ 6G.

Hoeveel heeft jullie team opgehaald? ‘Bijna 46 duizend euro! Een flink deel daarvan komt uit Wageningen. Dierwetenschappen heeft 2500 euro aan inschrijfgeld betaald en met trappenloop, loterij, lezingen en ludieke spelletjes in Forum hebben we zevenduizend euro binnengehaald. Wageningen UR heeft tienduizend euro geschonken: we mochten een maximum aantal vakantie-uren inzetten. Toen hebben we hier natuurlijk de hoge salarissen aangesproken, de hoogleraren hebben toch vakantiedagen over!’ En, een gekte op die berg? ‘Ja en nee. Om vijf uur ’s ochtends reden we in het donker weg. Na de eerste bocht naar links werd het steil. Dan fiets je in stilte met zijn achten naast elkaar. Je ziet mensen met een foto op het stuur of met een leeg kinderzitje. Maar even later is het een gekkenhuis. Bij het laatste dorpje staan zoveel mensen dat je niet meer met zijn drieën naast elkaar kunt rijden, dat gaf echt wel een Tour de France-gevoel.’ Jij had ook een foto bij je. ‘Mijn vader is tien jaar geleden overleden aan darmkanker. Ik was nog jong, twintig en het had een enorme impact op mij en mijn zusjes. We hebben er nooit zoveel over gesproken, maar afgelopen week wel. Ik had zijn foto bij me, en hield die omhoog toen ik de finish over ging. Huilend maakte mijn moeder daar foto’s van.’ *Y&

è(1(;75$*(19(5$1'(57 +(7(&26<67((01,(7é

ð 9RRUHQWHJHQVWDQGYDQ JHQHWLVFKHPRGLŊFDWLH GHEDWWHUHQLQ)RUXP ð è*HHQRSORVVLQJYRRU $IULNDDQVHERHUHQé

Hebben we genetische modificatie (gm) nodig om de wereld te voeden? Die vraag houdt een hoop studenten bezig, getuige de massale opkomst tijdens het gmo-debat van de Independent Critical Student Group op 7 juni in Forum. Het debat, waar prominente sprekers uit de universitaire wereld en het bedrijfsleven aan deelnamen, kwam ruim een week nadat zo’n vijftienhonderd mensen in Wageningen demonstreerden tegen gmreus Monsanto. Spreker Pim Lindhout heeft een lange carrière achter de rug als plantenveredelaar, eerst als universitair onderzoeker, daarna als R&D-directeur van veredelingsbedrijven. ‘Toen het eerste gm-gewas werd ontwikkeld, was ik zo oud als jullie nu’, vertelt hij de studenten in de zaal. ‘Onderzoekers vertrouwden de techniek toen niet en spraken samen een moratorium af. We zijn nu veertig jaar verder en we weten zoveel meer van de dynamiek van het genoom. Eén extra gen zal het ecosysteem niet veranderen.’ De tegenpartij vertrouwt de techniek echter nog steeds niet.

Genetische modificatie zet processen in gang in de plant die we niet kennen, zegt Michael Antoniou van King’s College uit Londen. De risicoanalyses die aangeven dat gm-gewassen ziek maken, worden geciteerd; de analyses die geen verband vinden, zijn niet onafhankelijk volgens de tegenpartij. Ze maken dan een bruggetje naar de marktmacht van bedrijven als Monsanto die de gm-gewassen pushen voor economisch gewin. :,(%(7$$/7" Wat vonden de ruim tweehonderd aanwezigen in de zaal hiervan? Ze mochten op stellingen reageren door een groen of rood kaartje op te steken. De helft meent dat we gmo’s nodig hebben, een meerderheid vindt dat Wageningen UR in gm-onderzoek moet investeren, maar een meerderheid vindt ook dat gm-gewassen geen kansen bieden aan Afrikaanse boeren. Na afloop zit Pim Lindhout nog met een vraag. Hij heeft vorig jaar een niet-gm-techniek gepatenteerd om snel resistente aardappelen te kunnen ontwikkelen met zijn bedrijfje Solynta. ‘Nu heb 10 miljoen euro nodig van investeerders. Ik was laatst bij Greenpeace. Ik vroeg: als ik geen geld wil van Monsanto (zijn vorige werkgever, red.) of Syngenta, wie gaat die aardappel dan financieren? Toen bleef het stil bij Greenpeace.’ $6

*(=(*' ‘Innovatie komt niet tot stand door van bovenaf nieuwe technologie aan te bieden’ Wetenschappers die willen dat hun werk tot verandering leidt, moeten met samenleving in gesprek, redeneert hoogleraar Cees Leeuwis (Aula, 6 juni)


5(6SQLHXZVLQGG

>> wetenschap

+(5%$5,803/$17*(()7*(+(,0(135,-6 ð *HGURRJGHSODQWJHQHWLVFK RQWUDIHOG ð 0HWKHUEDULDGRRUGHWLMG UHL]HQ

Voor het eerst is het complete genetisch materiaal van een gedroogde plant ontrafeld. Dat betekent dat onderzoekers in herbaria kunnen gaan jagen op onbekende nuttige genen. Een groep Wageningse en Leidse onderzoekers publiceert hierover binnenkort in het tijdschrift PLoS ONE. In het experiment werd het genoom ontrafeld van een 44 jaar oude zandraket uit het Wageningse herbarium. Martijn Staats, destijds postdoc bij Biosystematiek, wist zo’n 94 procent van alle genetische letters af te lezen en 98 procent van de gecodeerde informatie. Percentages die vergelijkbaar zijn met ‘vers’ plantmateriaal. Hiermee is voor het eerst bewezen dat je het erfelijk materiaal van een herbariumplant geheel kunt aflezen. We moeten herbaria dan ook niet langer zien als stoffige ver-

:HPRHWHQKHUEDULDQLHWODQJHU]LHQDOVVWRŌJHYHU]DPHOLQJHQ

zamelingen, zegt Freek Bakker, universitair hoofddocent Biosystematiek. Het zijn schatkamers van informatie. Binnenkort zullen veredelaars hier in de voorouders van landbouwgewassen interessante genen vinden, denkt hij. Daarnaast geven antieke plantcollecties de mogelijkheid om door de tijd te reizen. Een Deense studie verge-

leek bijvoorbeeld de genetische variatie tussen een museumvis en een hedendaagse vis om populatieveranderingen te achterhalen. Ook Staats ziet veel toekomst voor zulke experimenten: ‘Let maar op, dit gaat een grote vlucht nemen.’ 21217:$5%$$5./8:(1 Het is zo lastig om herbariumplan-

ten te sequensen omdat hun erfelijk materiaal flink te lijden heeft gehad onder het conserveringsproces. Plantenverzamelaars drogen hun buit op 60 graden Celsius in oventjes en bewaren het soms eerst in conserveermiddel. Hierdoor is 80 procent van het DNA ‘onbereikbaar’. Bakker vermoedt dat de DNA-strengen onderling reageren tot een onontwarbaar kluwen of in vettige membranen belanden. Staats experiment heeft daarbij allerlei zorgen weggenomen. Zo blijkt het conserveringsproces nauwelijks te zorgen voor veranderingen in de code. De afgelezen informatie is dus betrouwbaar. En ook het uit elkaar vallen van het DNA in kleine stukjes is geen probleem meer. In tegenstelling tot zijn voorganger werken nieuwe sequensapparaten juist het liefst met kleine stukjes DNA. Toch wil Bakker niet de indruk wekken dat je nu zomaar elke plant kunt sequensen. ‘De zandraket heeft een atypisch, klein genoom. Ik denk niet dat het ons gelukt zou zijn voor een gewone plant.’ RR

5,-6722*67%(1,19(5'8%%(/''225%(7(529(5+(,'6%(/(,' ð 9HUEHWHULQJŊQDQFLOH UDQGYRRUZDDUGHQZHUNWEHWHU GDQWHFKQLVFKHLQQRYDWLHV ð %RHUHQNRQGHQDUHDDO ULMVWSURGXFWLHXLWEUHLGHQ

De bevolking van Benin eet meer rijst dan het land produceert. Maar tijdens de eerste voedselcrisis in 2007 had het land grote moeite om voldoende rijst te importeren. Daarop besloot de regering van Benin om te investeren in intensivering van de rijstproductie. De productie steeg van 49 duizend ton rijst in 2006 naar 96 duizend ton in 2012, waarmee het land bijna zelfvoorzienend is. Hoe is dat gelukt in zo’n korte

tijd? Niet door nieuwe technologie te introduceren, stelt promovendus Totin. ‘Plannen om meer voedsel te produceren met nieuwe technieken, zoals grootschalige irrigatiestelsels, liepen in het verleden op niets uit. De boeren gebruikten die niet of nauwelijks.’ In 2007 kwam de nadruk daarom te liggen op betere randvoorwaarden. In de oude situatie verkochten de boeren hun rijst aan lokale handelaren. Die leenden de boeren bijvoorbeeld tien dollar om zaad en kunstmest te kopen. Na de oogst kregen ze een grote zak rijst ter waarde van dertig dollar terug, legt Totin uit. Daarmee ging de winst naar de tussenhandel. Vanaf 2007 investeerde de overheid in bedrijven en coöperaties

die de rijst direct van de boeren kopen en pellen. Die garanderen de afname van alle geproduceerde rijst. Bovendien levert de overheid goed rijstzaad en kunnen de boeren jaarlijks een krediet krijgen

,QNRPHQYDQ ULMVWERHUHQLVLQ GHDIJHORSHQMDUHQ YHUGULHYRXGLJG van 245 euro per hectare. Deze voorwaarden stimuleerden de boeren om over te stappen van groenten- naar rijstteelt, het areaal voor de rijstproductie uit te breiden, meerdere oogsten per jaar te reali-

seren of effectieve afspraken te maken over de verdeling van het irrigatiewater. De aanpak blijkt succesvol: Totin constateerde dat het inkomen van rijstboeren in de afgelopen jaren verdrievoudigd. Desondanks denkt Totin dat er meer nodig is. ‘De volgende regering kan de subsidies en kredieten zo weer afschaffen.’ Daarom stelt hij ketenafspraken voor. ‘Rijstboeren kunnen dan contracten opstellen met de verwerkende industrie, waarmee ze een lening kunnen krijgen bij de bank.’ Het onderzoek van Totin is gefinancierd door het Convergence of Sciences programma van Wageningen UR. Hij promoveert eind van dit jaar. AS


5(6SZHWHQVFKDSLQGG

wetenschap << 9

è*52(1%(+((5'(56.(11(1 7(:(,1,*62257(1é ð 1LHXZVWDQGDDUGZHUNPRHW ERPHQYDULWHLWLQ1HGHUODQGHQ 9ODDQGHUHQHHQERRVWJHYHQ

Noem een boom en Leo Goudzwaard kent ‘m. Sterker nog, hij heeft ‘m gezien, gemeten, in kaart gebracht en gefotografeerd. De weerslag van vier jaar reizen en inventariseren is nu verkrijgbaar in boekvorm: Loofbomen in Nederland en Vlaanderen. Een kloek boek van 432 pagina’s met meer dan 1500 foto’s en beschrijvingen van meer dan 250 soorten en hybriden. Voor professionals en liefhebbers. Waarom moest dit boek er komen? ‘Ik wilde een boek maken met bomen die winterhard zijn en goed groeien in Nederland en Vlaanderen. Toegankelijk, met veel foto’s en goede informatie. Zo’n boek was er nog niet. Bestaande boeken zijn vertalingen uit het Engels.’ Naast technische info, paragrafen over herkenning, groeiplaats, gebruik en toepassing, besteed je ook veel aandacht aan de vindplaatsen. Moeten we erop uit? ‘Ja, dat vind ik belangrijk. Dat is wat ik zelf ook heb gedaan. Ik ben overal wezen kijken, alle waarnemingen en metingen zijn zelf uitgevoerd en niet overgeschreven. Het boek moet mensen enthousiasmeren. Ga kijken voordat je een keuze maakt voor een boom. Mijn devies: eerst kijken, dan toepassen.’

Je doet een pleidooi voor meer diverse aanplant van bomen. Hebben we niet genoeg soorten? ‘In dit boek staan er 268; in het grootschalig groen vind je maar 20-30 soorten. De meeste groenbeheerders kennen maar weinig soorten of weten niet wat andere soorten doen, wat ze kunnen verwachten. En dus zie je in het buitengebied steeds weer essen en eiken en in de stad platanen en lindes.’ Veel loofbomen zijn exoten. Is dat erg? ‘Nee. Exoten zijn pas lastig als ze andere soorten verdringen. Maar de meeste exoten houden zich prima aan de regels. Ik maak wel een verschil tussen stad en platteland. In de stad is het onvermijdelijk om met exoten te werken. De omstandigheden in de stad zijn heel anders: de grond is droger en armer. In de stad wil je ook bomen die qua kleur of bloeiwijze bijzonder zijn. In het buitengebied vind ik wel dat bomen inheems moeten zijn.’ Op de foto sta je bij een trompetboom (Catalpa bignonioides) in het park van paleis Soestdijk. Waarom deze foto? ‘Koningin Juliana was een bomenliefhebber. Toen deze boom brak in een storm, stond zij erop dat-ie niet werd weggehaald. Een geknakte boom herstelt zich vaak nog weer. Dat vond zij en dat vind ik ook. Dankzij haar hebben we deze bijzondere boom nog.’ 5.

9,6,(ǉǉ è.LMNRRNLQGHNHXNHQYDQGHRYHUKHLGé 'H:HW2SHQEDDUKHLG%HVWXXU:2% PRHWZRUGHQ DIJHVFKDIWVWHOW1DWLRQDOH2PEXGVPDQ$OH[%UHQQLQNPHLMHU%UHQQLQNPHLMHUYLQGWGDWDOOHRYHUKHLGVLQIRUPDWLHRSHQEDDUPRHWWHQ]LMHUUHGHQHQ]LMQYRRUJHKHLPKRXGLQJ%HUQGYDQGHU0HXOHQKRRJOHUDDU5HFKWHQ EHVWXXUVFKUHHILQDOHHQZHWVRQWZHUSYRRUHHQ JHPRGHUQLVHHUGH:2% Staat u achter de uitspraken van de Ombudsman? ‘Ja en nee. Ik ben met hem eens dat we nog flinke slagen kunnen maken in de openheidscultuur. Maar dit voorstel klinkt me in de oren als: laten we de rode en gele kaarten afschaffen en allemaal sportief gaan voetballen. Brenninkmeijer vindt terecht dat de overheid zich behoorlijk moet gedragen. Maar, er moeten ook instrumenten bestaan om iets te doen wanneer de overheid zich niet behoorlijk gedraagt.’ In de huidige WOB geldt al dat overheidsinformatie is ‘openbaar, tenzij’. Kennelijk komt dit niet uit de verf. ‘In Nederland is er best een behoorlijke mate van openbaarheid. Maar we focussen natuurlijk op de problemen. Er bestaat ook informatie die gevoelig ligt of waar iets mis is gegaan bij de overheid. Om goede en minder goede redenen wordt dan geweigerd en dan kan het hard tegen hard gaan.’ Op welke punten is de vernieuwde WOB beter? ‘Hij heeft een bredere reikwijdte. De overheid is immers niet alleen bestuur, maar ook wetgevende en rechtsprekende macht. Als het met overheidsgeld wordt betaald: dan moet het onder de WOB vallen. De samenleving mag weten hoe en waarom geld wordt uitgegeven. Bovendien zijn er nu bepaalde onderwerpen, zoals staatsveiligheid, waarbij informatie sowieso geheim is. Van dat sowieso wil ik af. Je moet afwegingen blijven maken.’ Niet iedereen is het met u eens. Piet Hein Donner, destijds minister van Binnenlandse zaken, zei ooit dat wetten net zijn als worstjes: Je kunt maar beter niet zien hoe ze worden gemaakt. ‘Een negentiende-eeuwse denkwijze. Ook in de keuken van de overheid moet je kunnen kijken, en een open keuken is een hygiënische keuken.’ RR

67(//,1* ‘Many Dutch people have misconceptions about Chinese culture, exemplified by those who believe that food served in Chinese restaurants is authentic Chinese food.’ /HR*RXG]ZDDUGELMHHQWURPSHWERRP

Zhao Zhang, promoveerde 5 juni in Wageningen


5(6SZHWHQVFKDSLQGG

>> wetenschap

$$3-(6.,-.(1,125,21

%,20(5.(56 TONEN 29(5%(/$67,1* 632573$$5'$$1 ð 2QGHU]RHNHUV/HO\VWDG RYHUWUDLQLQJYDQSDDUGLVWHUXJ WHYLQGHQLQJHQH[SUHVVLH

)UDQVGH:DDOZHUGZHUHOGEHURHPGPHW]LMQJHGUDJVRQGHU]RHNELMPHQVDSHQ

ð +RHWUHHGMHDOV ZHWHQVFKDSSHULQGH YRHWVSRUHQYDQéVZHUHOGV EHNHQGVWHSULPDWRORRJ"

Het Jong College, een groep jonge ambitieuze onderzoekers, heeft de Nederlandse primatoloog Frans de Waal uitgenodigd om in Wageningen te komen spreken over zijn nieuwste boek, The bonobo and the atheïst. Het Jong College wil in Wageningen een meer stimulerend academisch klimaat én wat de leden waarschijnlijk ook willen weten: hoe kunnen ze het succes na-apen van de man die in 2007 door Time tot de honderd meest invloedrijke wereldburgers werd gerekend? Drie hints uit De Waals nieuwste boek. Praat tegen het grote publiek Als er geen boek is, zullen mensen het ook niet lezen en je niet leren kennen. Toegankelijk schrijven heeft De Waal zeker geholpen om aandacht te krijgen voor zijn ideeën. Na zes jaar veldwerk in de Arnhemse dierentuin schreef hij zijn eerste boek Chimpanseepoli-

tiek. Hierin legt hij uit hoe chimpansees met elkaar strijden om de macht. Daarna volgden er nog acht andere boeken, talloze ingezonden stukken, populaire optredens en TED-praatje over bonobo’s, onze overeenkomsten met mensapen en de grondslagen van de moraal. Bedenk je experimenten met zorg Omdat een experiment een primatoloog zo een compleet jaar kost, laat De Waal niets aan het toeval over. In The bonobo and the atheïst legt hij uit dat aan voorstellen van zijn onderzoekers eindeloos wordt geschaafd tot ze het meest elegante experiment vinden. Als voorbeeld noemt hij de test die bewees dat chimpansees – net als mensen – niet compleet egoïstisch zijn, maar juist gul. Eerdere experimenten die een ingewikkeld apparaat gebruikten, vonden nooit een spoor van gulheid. Zijn test was juist heel eenvoudig: apen moesten kiezen uit een fiche. Kozen ze rood, dan kreeg alleen de aap zelf een stukje banaan. Bij een keuze voor een groene fiche kreeg ook zijn partner een hapje. Een egoïstische aap zou fiftyfifty kiezen: hij wordt immers altijd beloond. In de

praktijk kozen ze veel vaker voor de ‘gulle’ optie. Durf tegen de stroom in te gaan Vanaf eind jaren zeventig onderzocht De Waal het gedrag van mensapen als chimpansees. In tegenstelling tot de communis opinio zag hij geen killer apes die egoistisch en amoreel zijn. Natuurlijk, chimpansees zijn competitief en agressief, maar ze kennen ook empathie, leggen conflicten bij en verafschuwen oneerlijkheid. Menselijke eigenschappen liggen in het verlengde hiervan. Maar de meeste wetenschappers dachten dat natuurlijke selectie altijd voor een egoïstisch resultaat zorgt. In de jaren tachtig en negentig voelde De Waal zich daarom soms een ‘toiletkikker’, schrijft hij. Deze Australische kikker nestelt zich in toiletpotten, waar hij gelaten alles over zich heen laat komen. De Waal bleef gewoon dooronderzoeken en na 2000 draaide de opinie als een blad aan de boom. Vertrouw dus op je eigen conclusies. RR

Een te zware training laat sporen na in de genexpressie van sportpaarden. Deze biomerkers kunnen in de toekomst mogelijk leiden tot een methode om overtraining gemakkelijk op te sporen. Dat zegt onderzoeker Marinus Te Pas van Livestock Research. Overtraining van sportpaarden is volgens hem een serieus probleem dat speelt bij zo’n 60 procent van de paarden. ‘Zelfs ervaren trainers hebben het vaak niet goed door.’ Te Pas zocht samen met onderzoekers in Utrecht een methode om die overbelasting in de spieren van het dier aan te tonen. Daartoe vergeleek hij het RNA (de genexpressie) in het spierweefsel van ongetrainde, normaal getrainde, overtrainde en afgetrainde paarden. Daarbij vielen hem drie dingen op. Bij overtrainde paarden zitten de spierweefselcellen anders aan elkaar vast dan bij normaal getrainde paarden. Ten tweede hebben ze een hogere genexpressie van genen die betrokken zijn bij celdood en ten derde hebben ze een afname van expressie van genen die het immuunsysteem reguleren. De genexpressies op deze drie kenmerken zijn zo afwijkend dat ze als geschikte biomerkers gelden, meldde hij afgelopen maand in The Veterinary Journal. Met die uitkomst heeft Te Pas nog geen meetinstrument in de praktijk. Het is belastend voor paarden om routinematig spierweefsel bij ze af te nemen. Daarom zoekt hij financiers voor een vervolgproject om de RNAexpressie te vertalen naar eiwitten in bloed, speeksel of urine. AS

The bonobo and the atheïst, Frans de Waal, woensdag 26 juni 16.00-17.30, Orion, grote zaal (103), toegang gratis


5(6SZHWHQVFKDSLQGG

discussie << 11

ǋǋ5(6285&(:851/ +HWIHHVWYDQGHGHPRFUDWLHOLMNWYRRUVRPPLJH VWXGHQWSROLWLFLQLHWJRHGDIWHORSHQ'RRUUX]LH RYHUGH]HWHOYHUGHOLQJGUHLJW««QVWHPPHQNDQRQ EXLWHQGHERRWWHYDOOHQ/HHVNRPHQGHZHNHQ PHHRSRQ]HVLWHKRHGDWDŋRRSW

2RNHHQPHQLQJ"0DLOMHUHDFWLHQDDUUHVRXUFH#ZXUQO

((125*$1,6&+(0$56 Zaterdag 25 mei liepen 1500 mensen vreedzaam door het centrum van Wageningen. Zij protesteerden tegen vermeend machtsmisbruik van agri- en biotechreus Monsanto. Heeft zo’n mars impact, vragen onze reageerders zich af. 333JHORRIWHULQLHGHUJHYDOJHHQVQDUVYDQè(HQFKD os aan thema’s waarmee een ondefinieerbare groep protesteert tegen alles wat slecht is zonder ook maar LHWVWHEHUHLNHQé'HGHPRQVWUDQWHQ]HOIYLQGWKLM maar intellectuele luiaards, die alle kwaad op het conWRYDQèGHGXLYHOéRI]LMQPRGHUQHLQFDUQDWLH0RQVDQ to schrijven en bidden dat de duivel zich bekeert. è:DWHHQEHNURPSHQUHDFWLHéUHDJHHUW-RKDQèEOLMN baar is het niet meer “in” om anno 2013 te demonVWUHUHQé+LMZLMVWŊMQWMHVRSGHFRQFUHWHSUREOHPHQ URQGRP0RQVDQWREHOHLG%RYHQGLHQZRUGWGDWDOOH PDDOèKHHOGXLGHOLMN>@RQGHUZH]HQéRS:DJHQLQJHQ Universiteit. 333 schiet geïrriteerd terug. Johan zou hem woorden in de mond leggen. Bovendien verbaast KLM]LFKRYHUGHèZHLQLJHQXDQFHULQJGLHHUJHPDDNW wordt als men eenmaal ergens tegen is.’ In plaats van PDOOHPDUVHQ]RXSURWHVWHŉHFWLHYHU]LMQYLDDQGHUH NDQDOHQè(UYDOW>@ELMGHYRONVYHUWHJHQZRRUGLJLQJ HHQYHHOGXXU]DPHUHYHUEHWHULQJWHKDOHQé+HWPHHVW optimistisch is )UHHNYDQ%ODXHKHPSW'HPDUVKHHIW YROJHQVKHPGLUHFWHŉHFWJHKDGè0RQVDQWRPDDNW bekend zich grotendeels terug te trekken van de EuroSHVHPDUNWé'DWLV]HOIV-RKDQWHJRUWLJ'DW0RQVDQWR geen poot(aardappel) aan de grond krijgt in (XURSDKHHIWYROJHQVKHPYRRUDOWHPDNHQ PHWGHOREE\VXEVLGLHVHQYDNERQGHQ van Europese boeren.

6$0(19225216(,*(1

*((1/8&+7-($$1$0021,$.0(7,1* Een internationale review geeft aan dat Wageningse meetmodellen voor ammoniak deugen. Wel lijkt het hoog tijd voor een beetje vernieuwing. De overheid baseert haar mestbeleid deels op deze berekeningen. In de reactiepanelen blijkt meteen dat het nogal gist onder ammoniakdeskundigen. Op een ander weblog wordt er met modder gegooid door een van de reviewers'HEULHIQDDUGH .DPHU]RXHHQKRRSèVKLWéEHYDWWHQ'H Wageningse onderzoeker Jaap Schröder komt met een genuanceerdere reactie. Zijn HLQGFRQFOXVLHGHUHYLHZHUèYLVWLQWURHEHO water’.

(67+(5%528:(5

De Independents snoepten Veste vier zetels af bij de studentenraadsverkiezing. Het losse collectief van politiek actieve studenten lijkt een groot succes, maar krijgt dan opeens onenigheid over wie de zetels moet bezetten.

è*HHQVOHFKWHXLWVODJéEHJLQW3HWHU+LMLVEOLMGDWZH niet in de situatie komen dat VeSte de hele raad domiQHHUW(HQèHYHQZLFKWLJHYHUGHOLQJYDQSDUWLMHQHQ nationaliteiten’ vindt hij zeer belangrijk. :RXWHU-DQ is het met hem eens, maar hij vindt de raad niet GLYHUVJHQRHJè=RQGHGDWDOOHHQ1/HQ&KLQDYHUWH genwoordigd zijn.’ Daarna ontstaat er gemopper. (- en E5YLQGHQKHWPDDUYUHHPGGDWGHUDDGVOHGHQIXOOWLPH LQIXQFWLH]LMQ*HPHHQWHUDDGVOHGHQZHUNHQELMYRRU beeld parttime en ontvangen daarvoor een vergoeding. Resource-redacteur 5RE*RRVVHQV nuanceert dit enigszins. De vergoedingen van studentenraadsleden zijn bepaald geen vetpot, terwijl gemeentepolitici een veel ruimere beloning krijgen. Ondertussen blijken de Independents het oneens over KXQ]HWHOYHUGHOLQJ+RHZHO]HRS««QOLMVWVWRQGHQ zouden voorkeursstemmen tellen. In de praktijk telt nu de positie. Een grote stemmentrekkers dreigt buiWHQGHERRWWHYDOOHQ+HWZHNWGHYHUED]LQJYDQ $QWRRQè,VKHWYHUNLH]LQJVUHJOHPHQW]RLQJHZLNNHOG de logica van een kiesstelsel met partijen moeilijk te YDWWHQYRRULQWHUQDWLRQDOHVWXGHQWHQRIKHEEHQ]HKHW gewoon niet goed uitgezocht? Ik ben benieuwd hoe GDWJDDWDŋRSHQé-LMRRN"+RXGGDQRQ]HZHEVLWHLQ de gaten.

FRORIRQ Resource is het magazine en de website voor studenten en medewerkers van Wageningen UR. Resource magazine verschijnt tweewekelijks op donderdag. $ERQQHPHQW Een abonnement op het magazine kost €58 (buitenland €131,50) per academisch jaar. Opzeggen voor 1 augustus. 5HGDFWLHDGUHV Akkermaalsbos 14, 6708 WB Wageningen (Nexus, gebouw 117, bode 31). Postbus 409 6700 AK Wageningen. Secretariaat: Thea Kuijpers, [email protected]. T 0317 484020 Website: resource.wur.nl. ISSN 1389-7756 5HGDFWLH ðGUV*DE\YDQ&DXOLOKRRIGUHGDFWHXU JDE\YDQFDXOLO#ZXUQO7 ð5RE*RRVVHQVHLQGUHGDFWHXU [email protected], T 0317 485320 ðLU5RHORI.OHLVHFRORJLHVRFLDOHZHWHQ schappen, economie) URHORINOHLV#ZXUQO7 ðLU1LFROHWWH0HHUVWDGWZHEUHGDFWHXU [email protected], 0317 488190 ð/LQGDYDQGHU1DWVWXGHQWHQRQGHUZLMV [email protected], 0317 481725 ð5RE5DPDNHUYRHGLQJYLVVHULM [email protected], T 0317 481709 ð$OEHUW6LNNHPDSODQWGLHURUJDQLVDWLH [email protected], T 0317 481724 9RUPJHYLQJ ð+DQV:HJJHQKDQVZHJJHQ#ZXUQO T 0317 485272; basisvormgeving magazine: Nies & Partners bno Nijmegen )UHHODQFHDXWHXUV Alexandra Branderhorst, Jeroen Bok, 6LPRQH+HUUHZLMQLU
Resource wordt gedrukt op papier uit verantwoord beheerde bossen.


5(6SZHWHQVFKDSLQGG

12 >> achtergrond

In nog geen acht jaar is het aantal buitenlandse studenten en medewerkers verdubbeld. De diversiteit aan nationaliteiten maakt het Wageningse onderwijs én het studentenleven uniek. Daarom is de inhoud van dit nummer nu eens niet door Nederlanders maar door een internationale gastredactie bepaald. Over flirten met latino’s, anarchistische Hollanders en de blik van Maxima.

Een verdubbeling in acht jaar 2250 2000 1750 1500 1250 1000 750 75 0 500 500 50 25 250 0 2004 200 04

20 2005 005

2006 6

2007 200 2007

2008

2009 9

2010 2010

2011

2012 2012

aantal internation nale studen nten en aantal internation nale medewerk kers (inclusief promovendi)

13 augustus juni 20132009 RESOURCE — 27

5(6SDFKWHUJURQGLQGG

aachtergrond achterg chterg grond ond <<<< 1 13 3

Niets zo divers als een studentenleven Internationale studenten hebben er al een studie in hun thuisland op zitten. Hoe ziet het doorsnee studentenleven eruit voor Chinezen, Duitsers, Grieken, Indonesiërs, Ethiopiërs en Mexicanen? En hoe ontspannen ze hier?

Guest-editor Lauro-Jo Russel, Great-Brittain

tekst: Nicolette Meerstadt, Rob Ramaker en Jeroen Bok / Illustraties: Esther Brouwer

J

e studententijd is de beste tijd van je leven, gaat het Nederlandse cliché. Het is de periode om te genieten, jezelf te ontplooien en te ontdekken wie je bent – en dat alles zonder al te veel verantwoordelijkheden. De meeste Nederlandse studenten verruilen hun ouderlijk huis voor een kamer, sluiten zich aan bij een vereniging en gaan regelmatig naar de kroeg. En dat mag wat kosten: ze kennen weinig leenangst en doen langer dan vijf jaar over hun studie. Buitenlandse studenten die neerstrijken in Wageningen hebben doorgaans andere verwachtingen. Velen hebben al werkervaring, sommigen een gezin. In elk geval zijn ze hier korter – ze volgen alleen een (tweejarige) master. Uit een enquête in 2012 bleek dat buitenlandse studenten veel vaker dan Nederlanders in de boeken zitten. Ze gaan net zo vaak uit als Nederlanders, maar wel op een andere manier. De meeste internationale studenten hebben er al een studie in hun thuisland op zitten. Hoe zag dat leven eruit? Waarin verschilt dat met het archetypische leven van een Nederlandse student? Hoe ziet de ideale uitgaansavond eruit? We vroegen het aan twintig studenten uit zes landen: de vijf meest voorkomende nationaliteiten en Mexico, het land met de meeste Wageningse studenten uit Latijns-Amerika. Het leverde een (uiterst grove) zedenschets op. Over streetfood, gescheiden slaapzalen en extreemrechtse disputen.

CHINEZEN – EEN NIEUWE HOBBY ‘Als je naar Nederland gaat, kun je maar beter leren drinken,’ kreeg een van de Chinese studentes te horen van een Nederlandse kennis nadat ze hem had verteld over haar studieplannen. Ze moest rekening houden met wilde zuipfeesten. Heel anders dan wat Chinese studenten zoal doen tijdens hun weekenden: met vrienden karaoke zingen in een bar. Hier in Wageningen vieren ze hun feestjes meestal thuis. Op doordeweekse avonden spreken ze af op iemands kamer, eten samen en drinken wat. Bijvoorbeeld om de keel te smeren voor de karaoke. Soms is het ’s avonds gewoon studeren. Want het is in Nederland namelijk flink aanpoten voor Chinese studenten. Engels lezen kost ze relatief veel moeite, de studiedruk is hoog. In China zelf delen studenten kamers vaak met drie tot zeven anderen. Voor feestjes nemen ze daarom meestal hun toevlucht tot bars. Ook eten ze bijna altijd buiten de deur, in tegenstelling tot Nederland is dat heel betaalbaar. Dit verklaart waarom vrijwel alle Chinese studentes in Wageningen een nieuwe hobby opdoen: koken.

‘When I first started university - at 18 - I did go to nightclubs more. Now, when I’m at home I tend to go to dinner at people’s houses rather than partying. I think I’m looking for a slower pace of life! I think it is important for people to realise that not all young people spend their free time in the same way and some international students are uncomfortable with the Dutch style of partying. For some people it might be more enjoyable to share a meal together or to just hang out at someone’s house rather than to go out to a party at one of the student organisations.’

In China eten studenten buiten de deur 13 juni 2013 — RESOURCE

5(6SDFKWHUJURQGLQGG

14 >> >> acht achtergrond tergro d tergrond De diversiteit aan nationaliteiten is groot

Overig Ghanees Indiaas Bangladesh Ecuadoriaans Colombiaans Bulgaars Belgisch Mexicaans Italiaans Spaans Frans Indonesisch

Belgisch Mexicaans Overig Italiaans Chinees Spaans Nederlands Frans Duits Grieks Indonesisch Ethiopisch

Nederlands

Ethiopisch Duits Grieks Chinees

DUITSERS – GEEN CULTUURSHOCK In Nederland wacht Duitse studenten nou niet bepaald een cultuurshock. Het studentenleven is goeddeels hetzelfde. De studenten merken wel dat ze na de taalcursus samen blijven klitten. In Duitsland zouden ze misschien hun eigen type mensen opzoeken, maar hier deel je de ervaring om samen in het buitenland te zitten. En met uitgaan beland je toch vaak in de International Club (een internationale vereniging die vrijdags en zaterdags themafeesten geeft in een boerderijtje aan de Marijkeweg). Ze zijn vaak ook een paar jaar ouder dan Nederlandse studenten. ‘Dat merk je heel goed,’ zegt de 23-jarige Johanne. ‘Als je 21 bent, ben je toch een stuk volwassener dan 17.’ Ze denkt dat Duitse studenten ook gedrevener zijn om een hoog gemiddelde te halen. Als ze thuis een baan willen krijgen weten ze dat het er toe doet. Bovendien hebben ze allemaal bewust gekozen naar het buitenland te gaan. Typisch aan het Nederlandse studentenleven vinden ze de vele verenigingen. ‘Bijna iedereen is wel ergens lid’, merkt Johanne op. En het is behoorlijk normaal om ‘een jaartje bestuur’ te doen. En niet alleen om het regeltje op de CV, maar uit plezier. Ook is het in Nederland veel normaler om bij een gezelligheidsvereniging als Ceres te gaan. Leden van Duitse disputen zijn omstreden. Dat zijn ‘weirdo’s’: mensen met extreemrechtse sympathieën die ‘in oude huizen bier zitten te drinken.’ Het leven in Wageningen vinden ze prettig: je voelt je er minder een nummer. Niet alleen is Wageningen zelf heel klein, de universiteit is persoonlijk en informeel. Je kunt zomaar een professor mailen en vaak kent hij zelfs je naam.

Leden van Duitse disputen zijn omstreden

GRIEKEN – HEIMWEE NAAR DE AVONDZON De Griekse studenten hebben hoge verwachtingen van hun studentenleven in Wageningen: studeren aan een beroemde universiteit met veel internationale studenten. Ook Grieken zien hun studententijd als de beste tijd van het leven: niet al te veel verantwoordelijkheden en regelmatig een feestje. In hun thuisland feesten ze meestal door de week - en de volgende dag gewoon om half negen naar college. In Wageningen stappen ze voornamelijk in de weekenden, naar feestjes georganiseerd door andere internationals of een café in het centrum. En het feest gaat na drie uur door – hoewel niemand het er echt leuk vindt – in de International Club. Bij gebrek aan beter. Het internationale karakter vinden ze een van de bijzondere aspecten van het Wageningse leven: het ontmoeten van een waaier aan mensen en het proeven van gerechten uit allerlei landen. Grootste struikelblok voor de Grieken is het niet bijster zonnige Nederlandse weer. Een beetje heimwee hebben ze wel wanneer het dagelijkse fietstochtje naar de universiteit weer eens gepaard gaat met windstoten en hoosbuien. Ze zou graag meer tijd doorbrengen in de buitenlucht. Met vrienden naar het strand en eten in de avondzon, in Griekenland is het de dagelijkse praktijk.

Niet al te veel verantwoordelijkheden en regelmatig een feestje


5(6SDFKWHUJURQGLQGG

achtergrond ac chterg chterg grond o << 15 5 INDONESIËRS – SAMEN ETEN Het eerste studiejaar wonen Indonesische studenten bij sommige universiteiten op een campus met strenge regels. Mannen en vrouwen zijn strikt gescheiden. Je hebt geen elektronica behalve een telefoon en om negen uur ga je richting slaapzaal. De jaren daarna vliegen ze uit. Uitgaan is geen onderdeel van de Indonesische cultuur. Bij het woord ‘feest’ denken Indonesiërs al snel aan een huwelijk of een verjaardag. Liever komen ze bij elkaar om te eten en te praten. Dat is ook een manier om te studeren, namelijk praten over de studiestof, elkaar vragen stellen en discussiëren. In Wageningen koken ze graag samen, maar thuis is dat niet nodig. ‘Warm eten is altijd en overal te krijgen, zelfs ’s nachts’, legt Titis uit. ‘En goedkoop. Als je vermoeid uit college komt, hoef je dus niet te koken.’ De Indonesische studentenvereniging PPI heeft een belangrijke rol in hun Wageningse leven. PPI zit in steden over de hele wereld, ze hebben zelfs een eigen radiozender op internet. Ook organiseren ze een congres voor alle Europese PPI’ers waar ze vertellen over hun onderzoek. Door ideeën uit te wisselen kunnen ze hun land beter vooruit helpen. Want dat verlangen is volgens hen de belangrijkste reden dat Indonesiërs zo hard studeren.

Om negen uur ga je richting slaapzaal

ETHIOPIËRS – AFSTUDEREN IS BELANGRIJK In Ethiopië speelt het studentenleven zich af op de campus, daar woont 95 procent van de studenten. Je slaapt er in zalen en eet in de kantine. De studenten vormen een eenheid, een kleine familie. Van een uitgaansleven met dansen en alcohol is geen sprake. Niet verwonderlijk, want het studentenleven in Ethiopië is serious business. Na hun bachelor gaan de meeste studenten aan het werk, want studeren is erg duur. Uitblinkers kunnen een beurs aanvragen. Anderen beginnen na een paar jaar sparen of met financiële ondersteuning van hun ouders aan een master. Afstuderen is belangrijk, en het verantwoordelijkheidsgevoel naar hun familie is groot. Wat ook invloed heeft op het studentenleven is de gewoonte om vroeg te trouwen, ergens begin twintig. Maar dat lijkt langzamerhand te veranderen,

steeds meer Ethiopiërs kiezen tussen een vroeg huwelijk of een vervolgstudie. In Wageningen trekken ze graag met elkaar op in de weekenden. Dat betekent: een toeristisch uitstapje, samen rondlopen in de stad of naar het sportcentrum. Niet per se om zelf te sporten: voetbal kijken is ook leuk. Op doordeweekse avonden blijven ze vaak thuis. Het alleen zijn is wel even wennen, maar de een heeft er meer last van dan de ander. ‘Hier heb ik altijd internet voor mezelf, echt een luxe’, vertelt Hadush die op de Bornsesteeg woont. ‘Met de sociale media kan ik contacten onderhouden en blijf ik op de hoogte van het laatste nieuws.’ Wat eten betreft kunnen de studenten maar moeilijk wennen aan de Hollandse kost. De meesten eten tussen de middag Chinees en koken ’s avonds voor zichzelf. Twee keer per dag warm eten is de standaard.

MEXICANEN – SPIJT OP VRIJDAGOCHTEND ‘Ik was een beetje bang voordat ik hier kwam’, vertelt de 28-jarige Elizabeth. ‘Ik dacht dat Nederland héél open was, en dat alle drugs toegestaan waren.’ In de praktijk bleek Wageningen heel klein, het kan zelfs lastig zijn om echt los te gaan wanneer je uitgaat omdat je steeds dezelfde mensen tegenkomt. Op college in de supermarkt en in de kroeg. In Mexico beginnen feestjes rond negenen, als het al donker is. Vaak ontstaan ze spontaan. Je zit met een groep vrienden en drank bij iemand thuis, of in een karaokebar. Daarna wordt er steevast gedanst. Rond twee uur eet je wat street food en is het tijd om te gaan slapen. Precies genoeg slaap om de volgende dag naar college te gaan. In Wageningen beginnen feestjes niet voor één uur ‘s nachts en de gekste feesten zijn altijd op donderdag. ‘Dat zorgt voor spijt wanneer je de volgende dag vroeg college hebt’, vindt masterstudent Jorge. In Mexico houden ze ervan om rond te hangen in een winkelcentrum, en gaan na college samen snoep of ijs halen. Het is ook geen uitzondering om wekelijks naar de bioscoop te gaan. Sportverenigingen kennen ze nauwelijks, hoewel de campus genoeg sportgelegenheden biedt. In Wageningen sporten de Mexicaanse studenten wel graag. Om te ontspannen en hun studie even te vergeten. Fietsen is wel weer een enorme uitdaging. ‘Het is ongelooflijk hoe goed Nederlanders kunnen fietsen, zelfs als ze dronken zijn en iemand achterop hebben.’

Ethiopiërs trouwen als ze begin twintig zijn

Feestje ontstaan spontaan en er wordt steevast gedanst 13 juni 2013 — RESOURCE

5(6SDFKWHUJURQGLQGG

16 >> beeld


5(6SEHHOGLQGG

beeld << 17 IN HET DIEPE Veldwerk doen, ha leuk! En al helemaal als je dat met een onderzeeboot mag doen bij Bonaire. Lisa Becking en Erik Meesters van Imares gingen samen de diepte in. Drie keer een tripje van zo’n zes uur, tot op diepten van 250 meter. De biodiversiteit van de diepe riffen aan de zuidkant van het eiland inventariseren. Sponzen vangen, zachte koralen en gorgonen. In opdracht van het Rijk. De studie is onderdeel van een natuurbeleidsplan voor Caraïbisch Nederland. Als je natuur wilt beschermen, moet je wel weten wat je in huis hebt. Taxonomen van Naturalis bekijken de komende weken de meegenomen monsters. RK / Foto: Barry B. Brown, Substation Curacao


5(6SEHHOGLQGG

18 >> > acht achtergrond tergron tergron g nd

‘We staan open voor elkaars cultuur’ Op zo’n internationale universiteit is het niet vreemd om een leuke jongen of leuk meisje te ontmoeten uit het buitenland. Soms groeien de eerste flirts uit tot een relatie, zoals bij de Amerikaanse Annelise Tripp (23) en Pedro Ruiz (22) uit Spanje. Hoe ervaren zij het om verliefd te zijn op iemand uit een andere cultuur? Er was al snel een klik toen Pedro uit het Spaanse Córdoba verhuisde naar de Haarweg waar Food Technology-studente Annelise uit Lansdale, Pennsylvania, al woonde. Het duurde uiteindelijk een half jaar voordat de twee een relatie kregen. Annelise: ‘Er wonen hier heel veel internationale studenten. Bijna niemand zit alleen op zijn of haar kamer, maar hangt rond in de keuken. Iedere keer als ik Pedro in de keuken tegen kwam, maakten we een praatje, zoals iedereen hier met elkaar praat. Maar wij praatten steeds vaker en onze gesprekken werden dieper. We gingen samen tv kijken, hij hielp me mijn fiets repareren. Op een gegeven moment zei Pedro dat hij me wel leuk vond.’ ‘Ik hou van haar gevoel voor humor,’ vertelt Pedro, student Agricultural Engineering. ‘Ze past niet in het stereotype beeld dat wij als Europeanen van Amerikanen hebben. Ze is erg open-minded, waardoor ik veel nieuwe dingen van haar heb geleerd.’ Annelise valt vooral op Pedro’s nuchtere karakter. ‘Hij is rationeel, maar is er ook altijd voor me als ik hem nodig heb. En hij zegt soms hele rare dingen in het Engels. Zo zei hij een keer “goosey goomps” in plaats van “goose bumps”.’ In het huis keek niemand op van de verliefde huisgenoten. ‘Er zijn alleen maar stelletjes hier,’ aldus Pedro. ‘Het is moeilijk om een beginnende relatie geheim te houden,’

vult Annelise aan. ‘Het was ook wel raar, want huisgenoten zagen Pedro uit mijn kamer komen of andersom. Toch zei niemand er wat over tegen mij. Misschien werd er onderling wel veel geroddeld over ons.’ Ook hun vrienden waren niet verbaasd. Pedro: ‘Het is normaal dat je na een Erasmusuitwisseling terug komt met een buitenlandse. En ik val sowieso op buitenlandse meisjes.’ Annelise: ‘Mijn vrienden in de Verenigde Staten hebben hem nog nooit gezien dus dan is het moeilijker om zich een beeld te vormen van onze relatie. Het lijkt hen exotisch om iets met een Spanjaard te hebben, maar zelf ervaren we geen cultuurverschillen. We staan open voor elkaars cultuur en we zijn allebei niet nationalistisch.’ En de taal? Annelise: ‘Ik kan geen Spaans. Laatst kwamen Pedro’s ouders langs. Zij spreken nauwelijks Engels, wat moeilijk was. Je wilt toch een goede indruk maken, maar dat was niet mogelijk. Ik voelde me zo stom. Gelukkig was Pedro een goede tolk en konden we daardoor toch een beetje communiceren. Misschien leer ik voor de volgende keer wel Spaans.’ Annelise en Pedro zitten nu samen op een roze wolk,

FOTO: GUY ACKERMANS

‘Ze past niet in het stereotype beeld dat wij als Europeanen van Amerikanen hebben’

Annelise: ‘Pedro zegt soms hele rare dingen in het Engels.’

maar hoe zien ze de toekomst? Annelise aankijkend zegt Pedro heel voorzichtig: ‘We hebben het er wel over als het zover is. Annelise gaat waarschijnlijk ooit terug naar de Verenigde Staten. Ik zou wel mee willen want ik ben er nog nooit geweest.’ Annelise: ‘Dat zou een grote beslissing zijn. Het is niet hetzelfde als naar een andere stad vertrekken.’ Pedro: ‘Mijn moeder houdt niet van vliegen. Naar de Verenigde Staten is te ver voor haar.’ Annelise vult aan: ‘Dat zijn typische moederdingen.’ Pedro: ‘Het zal mij niet tegen houden om mijn hart te volgen.’ Milou van der Horst


5(6SDFKWHUJURQGLQGG

achtergrond ach hter hter htergr ergrrond <<< 19

FLIRTEN VOOR DUMMIES De combinatie van hormonen en culturele verschillen kan best lastig zijn. Daarom vijf tips van ervaringsdeskundigen – voor als de flirttechnieken uit je eigen cultuur niet voldoen.

1.

LIEFDE - MAAG Swen Waterreus uit Nederland: ‘Mijn vriendin uit Portugal kookt beter dan ik ooit een Nederlands meisje heb zien doen. Elke dag is het eten weer lekkerder dan de dag ervoor. Van Nederlandse meisjes krijg je een tosti of aardappels. Met Alexandra is het altijd een feestje in de keuken.’ Een flirt of relatie met iemand uit een ander land betekent een hele nieuwe keuken vol gerechten om te leren kennen. Wees geen moeilijke eter en probeer alles wat je voorgeschoteld krijgt.

2.

TREK DE PORTEMONNEE (AF EN TOE) Alexandra Ginja uit Portugal: Nederlandse jongens vinden het heerlijk om te eten worden gevraagd want dat betekent een gratis maaltijd. Maar mij gaat het om de gezelligheid van het samen eten. Over het algemeen vind ik het niet prettig als jongens voor mij betalen, maar als een jongen je ergens voor uitnodigt en dan verwacht dat je de rekening deelt, dat zou in Portugal niet gebeuren. Vrouwelijke studenten zijn onafhankelijke dames en hoeven niet onderhouden te worden door hun vent. Maar de rekening delen als je op een date bent, dat is een no-no.

4.

... MAAR TREK NIET TE SNEL CONCLUSIES Luz Verasteguiz Tena uit Mexico: ‘Mijn vrienden hadden verteld dat Nederlandse jongens behoorlijk direct zijn én erg gecharmeerd van latino meisjes. Toen ik in Wageningen aankwam en de sleutel van mijn kamer ging ophalen, vroeg de jongen achter de balie glimlachend om mijn nummer. Ik had een vermoeiende vlucht achter de rug en had werkelijk het idee dat hij me mee uit vroeg. Het enige dat ik uit kon brengen was dat ik nog geen Nederlands nummer had. De jongen keek me verbaasd aan en zei: ‘Nee, ik bedoel je studentnummer, anders kan ik je je sleutel niet geven!’ Stereotypes en vooroordelen heeft iedereen. Maar dat wil niet zeggen dat iedere student die je ontmoet ook werkelijk in dat hokje past.

5.

GEEF COMPLIMENTJES Alexandra Ginja: ‘Latino’s en Afrikanen zijn ontzettend gul met complimentjes. Ze zeggen vaak hoe mooi ze je vinden. Zeker Latino’s kunnen daarin vrij intens zijn, tot aan het obsessieve toe. Nederlandse jongens zijn soms het andere uiterste. Zo zag ik laatst een meisje fietsen en de wind blies haar rokje omhoog zodat je haar ondergoed zag. Een groepje Nederlandse jongens zag dat. In Portugal zou je als meisje allerlei opmerkingen te horen krijgen, maar deze jongens zeiden helemaal niks. Ik dacht echt: zijn ze homo of zo?’ Nederlandse heren! Zeg altijd iets vriendelijks. Maakt niet uit uit welk land ze komt. LvdN / foto’s: Guy Ackermans

3.

ACCEPTEER VERSCHILLEN... Jan Huskens uit Nederland: ‘De ouders van Lingtong, uit China, vinden het niet goed als er een jongen bij hun dochter blijft slapen. Soms word ik ‘s ochtends de kamer uit geschopt omdat haar ouders willen Skypen. Een keer had Lingtong het tweepersoonsbed nog niet ingeklapt en toen vroegen haar ouders meteen of er soms een jongen was blijven slapen. Ze stelde haar ouders gerust maar ondertussen heb ik nog steeds geen idee hoe haar ouders er uit zien.’ Internationale studenten nemen allemaal hun eigen pakket aan normen en waarden mee, die wellicht heel ver liggen van de jouwe. Accepteer dat er verschillen zijn die je misschien nooit helemaal zal begrijpen.


5(6SDFKWHUJURQGLQGG

20 >>> ach achtergrond hteerg grond n

‘Als er geen zicht is op resultaat, ga ik niet mee’ Staatsbezoeken, handelsmissies, internationale contacten leggen. Bestuursvoorzitter Aalt Dijkhuizen is veel onderweg om onderzoek te verkopen. Hoe ziet dat er in de praktijk uit? Over grote paleizen, klein gefrutsel en zijn finest moment. tekst: Nicolette Meerstadt en Linda van der Nat / foto’s: Wageningen UR

DIANA QUIROZ PhD Biosystematics

‘De stad waar ik vandaan kom in Mexico heeft een landbouwuniversiteit. Mijn oom doceert daar en op mijn meest recente reis naar huis gaf hij me wat pamfletten die Wageningen Universiteit in de jaren zeventig verspreidde om internationale studenten aan te trekken. Ik vind het opvallend dat de WUR een paar decennia geleden nog helemaal geen ‘ambassadors’ had voor promotie in het buitenland. Natuurlijk is de techniek rondom promotie nu veel geavanceerder, maar de beste promotie blijft om naam te maken voor de WUR via internationale studenten. Dat is op zichzelf al een PR-strategie.’

alt Dijkhuizen is het boegbeeld dat Wageningse kennis in de wereld aan de man moet brengen. Hij is per jaar zeker een maand in het buitenland. Afgelopen anderhalf jaar maakte hij achttien reizen naar tien verschillende landen. In mei was hij in Amerika en tweemaal in China. ’Afgelopen week moest ik onverwacht een dag naar Turkije en dat kwam me helemaal niet uit, mijn agenda zat hartstikke vol. Zonder mij gaat het ook wel door, maar onze mensen hebben mij overtuigd dat het echt belangrijk was. Ik kon voor een grote groep potentiële opdrachtgevers presenteren en commitment tonen. Tja, dan ga ik.’

A

Welke ervaring heeft het meeste indruk op u gemaakt? ‘Heel bijzonder was wel het bezoek aan de sultan van Brunei. Hij verdient een miljard dollar netto per jaar uit oliewinning en heeft een enorm paleis gebouwd. Het grootste paleis ter wereld. Niet te geloven. Daar kom je binnen, in een entree met allemaal fonteinen, echt enorm, zo groot als de halve campus. En dan ga je een roltrap op, dan loop je weer een stuk, en dán kom je bij de voordeur. De voordeur van een paleis met 1788 kamers. Alleen de stofzuigploeg is al een werkverschaffingsproject. Hij heeft iets van 700 Rolls Royces, allemaal op kleur in garages staan. Je kunt het je niet voorstellen.’

Premier Rutte heeft u nu uitgenodigd mee te gaan naar Aruba, Bonaire en Curaçao. Gaat u? ‘Het lijkt natuurlijk een aantrekkelijke uitnodiging; Rutte gaat met een selecte delegatie en we kunnen samen optrekken. Maar ik ga nooit alleen om handen te schudden en om recepties af te lopen. Een reis moet zich terugbetalen. Daarom vraag ik onze medewerkers of zij daar kansen zien, of er zicht is op financiering. Ik doe dit werk niet in mijn eentje, zo moeten jullie dat niet opschrijven. Ik heb vaak ook een symboolfunctie. Ik laat zien dat er commitment is, dat we het serieus nemen. Maar is er geen zicht op resultaat, dan ga ik niet mee. Dan is het voor de show, dat doe ik niet.’

U trekt regelmatig een paar dagen op met de nieuwe koning en koningin. Hoe is jullie verstandhouding? ‘Máxima belt me wel eens, zij is een bijzonder goede business developer. De sultan van Brunei had ze ook al eerder gesproken. Zij zei van tevoren tegen mij: “Daar moeten we heen, daar liggen kansen.” Toen we in Brunei hadden getekend, wisselden we een blik en zei ze: “Zie je wel, ik had het voorspeld.” Willem-Alexander en Máxima zijn ware ambassadeurs, ze vinden dat ook leuk, ze willen niet alleen lintjes doorknippen. We praten veel over inhoudelijke zaken, zeker als de bezoeken kort zijn. Maar ’s avonds, tijdens de receptie, dan praat je ook wel eens over de kinderen en over school.’

In januari bent u meegereisd met het laatste staatsbezoek van koningin Beatrix. Hoe gaat zo’n reis? ‘Dat begint in het vliegtuig met de delegatie, met medewerkers van het Koninklijk Huis en van Buitenlandse Zaken. Ik maak met iedereen een praatje en zorg dat ze voor aankomst allemaal iets over Wageningen UR hebben gehoord. En als onderweg de puntjes op de i worden gezet voor de speeches van de ministers, dan help ik graag mee en probeer ik wat ideeën aan te reiken. Misschien allemaal klein gefrutsel, maar ik weet zeker dat het belangrijk is dat ze je juist ook in deze kringen kennen en noemen, als organisatie.’

Levert het ook wat op, zo’n staatsbezoek? ‘Het is voor ons het moment waarop je samenwerking met een land een versnelling kunt geven. Nederland kan met food & agri goede sier maken in het buitenland. Denk je dat wij mee mochten als ze in het buitenland zouden zeggen: ‘Oh nee, daar heb je Wageningen weer, laat die alsjeblieft in het hotel.’ In Singapore kon ik voor dertig belangrijke mensen – ministers, bedrijfsleven, koninklijk huis – even een praatje houden. Nou, dat is mijn finest moment. Geweldig vind ik dat. Wat ze er van onthouden weet ik niet, maar ik heb in ieder geval de kans gehad om het te vertellen. Ik hou het altijd kort, een paar dingen


5(6SDFKWHUJURQGLQGG

achtergrond ach hter hter htergr ergro ergr ond d << 21

Boven vlnr: In Saoedi-Arabië; Chinese onderscheiding; Europese opening van The Sustainability Consortium. Midden: met Chileense president Bachelet; staatsbezoek in Hohenheim, Duitsland, bij UC Davis, Californië. Onder: staatsbezoek aan Singapore; de minister van Landbouw van India op bezoek in Atlas, naast de rector van de Braziliaanse universiteit Ufla.

waarvan ze denken: “Oh, dat is leuk, dat had ik me niet zo gerealiseerd.”’ Wat vinden ze dan verrassend? ‘Dat Nederland wereldwijd de tweede positie heeft qua export van voedsel, dat gelooft bijna niemand, dan maakt indruk. Dat we als Wageningen UR de grootste bananenexpert in huis hebben, terwijl we in Nederland helemaal geen bananen verbouwen. En natuurlijk vertel ik dat we met heel veel landen samenwerken, dat we fundamenteel én toegepast onderzoek hebben en dat we studenten hebben uit meer dan 100 landen.’ En dat aantal stijgt. Hoe internationaal zijn we over twintig jaar? ‘Studenten zullen zeker naar Wageningen blijven komen. Daarnaast denk ik dat er meerdere plekken op de wereld komen waar je een groot deel van je studie al kunt doen. Dat je nog maar voor een deel naar Wageningen komt, bijvoorbeeld voor specialistische cursussen, labwerk of onderdelen van je afstudeeronderzoek. We werken in Singapore samen aan een opleiding in de voedingstechnologie, en ik verwacht dat zoiets op den duur ook in China gebeurt. Chili wil dat ook.’

Zit er ook een grens aan internationalisering? ‘Ik vind het heel belangrijk om goed in Nederland geworteld te blijven, die wortels vormen een belangrijk deel van ons exportproduct. We moeten ons door kunnen blijven ontwikkelen om voorloper te blijven. Het slechtste wat we zouden kunnen doen, is zeggen: “We weten het allemaal wel, we gaan alleen nog onze huidige kennis en technologie exporteren.” Dan zijn we over tien jaar niet interessant meer.’

‘In het vliegtuig zorg ik dat ze allemaal iets over Wageningen UR hebben gehoord’

In veel landen is Wageningen UR succesvol. Is er ook een land waar het niet lukt? ‘Argentinië. Daar hebben we veel tijd in gestopt, maar zonder veel resultaat. Door bureaucratie of persoonswisselingen, of door gebrek aan geld. We hebben het een tijdje laten rusten. Onlangs was hun minister van Landbouw hier. Dan ben ik eerlijk tegen hem, dan zeg ik dat we het al zo vaak hebben geprobeerd, maar de samenwerking niet echt op gang krijgen. Hij zegt dat het nu wel gaat lukken. Nou, wie weet. Maar we zijn wel sceptischer. Argentinië is ook geen prioriteitland meer voor ons. Die luxe hebben we langzamerhand, dat we niet meer achter elk verhaal aan hoeven te lopen.’


5(6SDFKWHUJURQGLQGG

22 2 2 >>> achtergrond achte ac ergrond ro d

Groepswerk YINGYING ZHANG Applied Communication Sciences

Nergens in het internationale Wageningen zijn cultuurverschillen zo tastbaar als bij het werken in groepen. Het valt niet mee, samenwerken in de multicultipolder. tekst: Roelof Kleis / illustratie: Henk van Ruitenbeek

G ‘Groepswerk komt in het Chinese onderwijs weinig voor. Maar ik vind het prima. Het is mijn keuze om in het buitenland te gaan studeren, dan moet je je ook aanpassen. Tegen Nederlandse studenten zou ik zeggen: ben je bewust wat het is om in een internationaal team te werken. Accepteer dat het anders is dan met alleen Nederlanders. Accepteer de uitdaging. Nederlandse studenten uiten zich vrijuit en direct. Maar geef ook ruimte aan anderen in de groep. Vooral in het begin. Blijf nederig en beleefd en gebruik cultuurverschillen (‘Zo doen wij het nou eenmaal’) niet als excuus.

roepswerk is van grote waarde voor het onderwijs in Wageningen. .‘Er zitten veel voordelen aan’, verklaart Dine Brinkman, docent interculturele communicatie bij Educatie- en Competentiestudies. ‘Je komt in contact met andere expertises. Buitenlandse studenten hebben vaak al werkervaring en nemen die mee. Ze brengen verschillende competenties mee en een ander perspectief dat je aan het denken zet. Daarbij doe je allerlei sociale vaardigheden op: vergaderen, besluiten nemen, omgaan met leiderschap, etc.’ Maar voor veel van onze internationale studenten is het een compleet nieuwe ervaring. En niet zonder meer een positieve. ‘Iedereen moet in stilte naar de leider luisteren. De andere deelnemers van de groep zijn ondergeschikt aan de leider. Iedereen moet de aangewezen leider gehoorzamen.’ Brinkman glimlacht als ze het voorleest. ‘Dit is wat een Taiwanese studente schreef. Ik laat mijn studenten aan het einde van de cursus altijd een korte bespiegeling

schrijven op iets wat ze hebben meegemaakt. Dit zijn ideeën over leiderschap die heel anders zijn dan westerlingen gewend zijn.’ Botsende ideeën over leiderschap komen regelmatig voor in groepswerk. Is een voorzitter de baas of een gelijke die toevallig is aangesteld om het proces te bewaken? Een belangrijke oorzaak van conflicten is volgens Brinkman dat Nederlandse (westerse) studenten productgericht zijn en veel internationale studenten procesgericht. ‘Productgericht wil zeggen: dat paper moet af. Dat betekent dus: we werken efficiënt, we verdelen de taken en we stellen deadlines. Mensen uit Azië en Afrika investeren veel meer in de relatie, het proces, het kweken van vertrouwen. Die tegenstelling tussen taak en relatie botst. Nederlanders zijn erg taakgericht; zij vinden het belangrijk dat iets gedaan wordt en af komt. Buitenlandse studenten zijn veel meer op hun rol gericht: je doet alleen datgene wat bij je rol past. Dat is geen onwil van buitenlanders, maar een andere manier van kijken.’


5(6SDFKWHUJURQGLQGG

achtergrond ac chterg chterg grond o <<

in de polder Hamvraag is natuurlijk hoe je die verschillen te lijf gaat. Volgens Brinkman draait het allemaal om verwachtingen. ‘Je moet aan het begin van het groepswerk de tijd nemen om expliciet te bespreken wat ieders verwachtingen zijn. Wat draagt iedereen bij? Hoeveel tijd gaan we erin steken? Wat is de deadline? Wat zijn ieders kwaliteiten? Wat verwachten we van de voorzitter? Werken we ook in het weekeinde? En, heel belangrijk: hoe hoog moet het eindcijfer zijn? Nederlanders gaan vaak voor een zes of een zeven, buitenlanders voor een negen.‘ Onbegrip en ergernis is er vaak over die onbedwingbare drang van Nederlanders om te discussiëren. We kunnen het niet helpen, zegt Brinkman. ‘Nederlandse studenten leren door veel te discussiëren, veel vragen te stellen en opinies te delen. Dat wordt in ons onderwijssysteem

‘Buitenlandse studenten vinden dat gevraag gemakzuchtig’ erg gestimuleerd. Maar buitenlandse studenten vinden dat gevraag ergerlijk en gemakzuchtig. Zij leren door zelf te lezen en te luisteren. Wij leren door te argumenteren, voor veel internationale studenten is dat nieuw.’ Even nieuw en ergerlijk is die beruchte Nederlandse directheid. ‘Daar hebben buitenlandse studenten erg last van. De directe feedback, het direct je mening geven, dat

is voor buitenlanders vaak heel bedreigend, beledigend en onbeleefd’, weet Brinkman. ‘Aziaten en Afrikanen streven naar harmonie in de groep. Argumenteren en negatieve feedback geven verstoort die harmonie. En dus zeggen ze ja ik ben het ermee eens, terwijl ze nee bedoelen. Terwijl indirectheid voor Nederlanders juist vervelend en onduidelijk is.’ Toch valt er wel een mouw aan te passen. Brinkman: ‘Bijvoorbeeld door feedback meer online te doen in plaats van face-to-face. Dat is minder confronterend. Sommige dingen kun je beter niet in groepsverband doen. Probeer bovendien minder direct te zijn. Geef bijvoorbeeld opties, zodat er een keuze is. Wij zeggen heel vaak: begrijp je me? Dat kan heel beledigend zijn. Je kunt beter zeggen: zal ik het voor de duidelijkheid nog een keer herhalen? Dat is veel indirecter.’ Eigenlijk, vindt Brinkman, zouden studenten zich beter kunnen voorbereiden op het werken in internationale groepen. Jaarlijks volgen ruim 120 studenten haar module Intercultural Communication Skills. Als ondersteuning van het vak Academic Consultancy Training. Een schijntje als je dat afzet tegen het vele groepswerk dat het Wageningse curriculum telt. En de module is niet eens verplicht. ‘Het is geen kwestie van onwil’, zegt Brinkman, ‘maar alles wat je extra aanbiedt, gaat ten koste van iets anders. Ik weet dat er initiatieven zijn om het curriculum aan WUR internationaler te maken. Interculturele communicatie zou daar een onderdeel van kunnen zijn.’

HAORAN YANG Environmental Sciences

‘Nederlanders geven makkelijk hun mening, zijn uitgesproken in het uiten van hun ideeën of ze nu gelijk hebben of niet. Aziaten en mogelijk ook Afrikanen willen luisteren. Ze zeggen pas iets als ze zeker weten dat het zinvol is wat ze zeggen. Nederlandse studenten zouden meer ruimte en support kunnen geven aan anderen in de groep om zich uit te spreken. Een ander verschil is het denken over hiërarchie. In de Aziatische cultuur is de voorzitter de baas. Maar in de Nederlandse cultuur is de voorzitter een gelijke. Het is erg belangrijk om dat te weten. Veel Aziaten begrijpen dat niet. Het heeft allemaal te maken met het poldersysteem. Ik kreeg dat in de gaten na mijn eerste workshop en mijn werk bij VeSte en in de Studentenraad. Het groepswerk is als het Nederlandse landschap: plat en weinig hiërarchisch.’


5(6SDFKWHUJURQGLQGG

24 >> M.I.

‘Ik woon het liefst tussen Nederlanders’ Met de oplevering van Rijnveste maakt huisvester Idealis een begin met haar keuzebeleid. Eerstejaars, ouderejaars, internationale studenten en promovendi kunnen straks zelf kiezen waar te wonen. Daarmee komt op den duur een einde aan internationale enclaves als Beringhem en Bornsesteeg. Maar willen internationale studenten eigenlijk wel tussen de Nederlanders wonen? tekst: Karst Oosterhuis / foto: Bart de Gouw

Maria Pereira PhD studente Climate Studies, uit Portugal, Bornsesteeg ‘Natuurlijk zou ik het leuk vinden om samen te wonen met Nederlandse studenten, dan zou het meer in balans zijn. Ik hoor dat het internationale studenten helpt om beter te integreren, en dat klinkt logisch. Van het beleid om alleen buitenlandse studenten in de Bornsesteeg toe te laten wist ik niks af. Ik hoorde van vrienden dat dat vroeger zo was, maar dat ze het nu veranderen. Ik moet toegeven dat ik me nooit heb afgevraagd waarom er geen Nederlandse studenten in de Bornsesteeg wonen. Dat leek me normaal omdat er zo veel buitenlandse studenten in Wageningen studeren.’

Honza Nádr Msc Marketing & Economics, Tsjechië, studentenhuis Beurredeux ‘Volgens mij maakt het niet uit met welke nationaliteiten je samenwoont, het soort mensen is belangrijker. Ik woonde eerst op een gang met zes Nederlandse mensen, en dat was echt verschrikkelijk. Ze praatten amper met me. Het voelde ook alsof ze een kleine gemeenschap waren en ze hielden totaal niet van feesten. Toen ik er kwam wonen heb ik een traditioneel Tsjechische maaltijd gekookt om hen te leren kennen, maar ze spraken nog steeds alleen Nederlands. Toen besloot ik te verhuizen. Een vriend vertelde me over dit huis, dat er een paar buitenlanders wonen maar voornamelijk Nederlanders. Dit huis is gewoon per-

fect omdat we samen eten en omdat we zo veel meer gemeen hebben dan in mijn vorige huis.’

Tereza Nˇemcová Erasmus studente Climate Studies, Tsjechië, Beringhem ‘Volgens mij is de echte vraag of Nederlandse studenten samen willen wonen met internationale studenten. Tijdens colleges lijkt het soms of het voor Nederlandse studenten makkelijker is om met elkaar te praten. Volgens mij ben ik niet de enige die die ervaring heeft. Ik zou het fijn vinden als meer Nederlandse studenten in Beringhem komen wonen, anders voelen we ons een beetje geïsoleerd. Nu we in Nederland wonen zou het normaal zijn om ook contact te hebben met Nederlandse mensen. Het kan ook handig zijn om Nederlandse studenten in Beringhem te hebben omdat we veel officiële post krijgen in het Nederlands en niemand begrijpt de inhoud daarvan. Het zou geweldig zijn als ze ons daarmee kunnen helpen!’

Thibault De Moor BSc Plant Sciences, Belgium, Beringhem ‘Ik woon het liefst tussen internationale studenten omdat ik zo mijn horizon verbreed en het is leerrijker. Ik kom uit België dus voor mij is Nederland niet zo exotisch. Ik zit hier graag, maar het zou tof zijn als er ook een of twee Nederlanders wonen. Toch vind ik diversiteit het belangrijkste. Bijna al mijn klasgenoten zijn Nederlanders, dus op die


5(6S0,LQGG

M.I. << 25

Koken in internationale enclave: flat Beringhem in Bennekom.

manier kom ik al genoeg in contact met de Nederlandse studenten. Mijn meeste vrienden ken ik van Beringhem, maar volgend jaar moeten we hier weg. Ik zou graag een tuin hebben dus hoop ik een kamer te vinden op Droevendaal, dat wordt wel moeilijk denk ik.’

ongeluk had met mijn fiets hebben ze me echt geweldig goed verzorgd. Ik kon mijn arm maandenlang niet bewegen en ik kon geen vast voedsel eten. Ze deden alle boodschappen voor me en maakten zelfs smoothies, dat was echt geweldig!’

Georgiana Maxim

Gabriele Ridolfi

Msc Geo-Information science, Roemenië, Haarweg ‘Samenwonen met Nederlanders is het beste dat me had kunnen overkomen. In het begin was het wat lastig omdat ik geen Nederlands verstond. Twee bewoners organiseerden een barbecue voor de nieuwelingen. Iedereen praatte Nederlands, ook het meisje uit België omdat ze al Nederlands kende. Ze waren aan het lachen en maakten grapjes, maar ik begreep helemaal niks. Volgens mij deden ze het niet expres, ze waren het gewoon gewend. We hebben een hele actieve gang waar we vaak samen eten en feestjes hebben. Door samen op te trekken heb ik snel Nederlands geleerd, ik versta en spreek het nu. Toen ik afgelopen december een

Msc Organic agriculture, Italië, Droevendaal ‘Ik heb in een studentenhuis met Nederlandse studenten gewoond. Dat was goed, maar het was ook heel anders dan ik gewend was in Italië. Zij aten altijd om zes uur, dat vond ik best lastig. Alles was gepland, je moest elke dag opschrijven of je mee zou eten of dat je zou koken. Dat is natuurlijk nuttig, maar ik ben gewend om dingen spontaner te doen. Als ik uit de universiteit kom, bel ik mijn vrienden het liefst om samen te eten. Hier op Droevendaal is het veel meer zoals ik gewend was. We zijn met twee Nederlanders en vier internationale studenten, maar iedereen is veel flexibeler.’


5(6S0,LQGG

26 >> student Wageningse studente middenin protesten Turkije De Wageningse masterstudente International Development Sara Panis maakte de volksopstand in Turkije van dichtbij mee. Ze was op bezoek bij haar zus die in Ankara studeert. In Turkije wordt al een tijd flink geprotesteerd. Honderdduizenden Turken zijn de straat op gegaan. Zij worden door de politie hardhandig uiteen geslagen. Aanleiding voor de protesten is de bouw van een winkelcentrum, maar volgens Sara gaat het om veel meer. ‘De mensen zijn het dictatoriale bewind van de conservatieve premier Erdogan zat. Het buitengewoon agressieve optreden van de politie is de druppel.’ Zelfs bij Sara is de woede aangewakkerd, vertelt ze in het blog dat ze schreef voor Resource. Sara en haar reisgenoot hadden bij aankomst in Istanbul geen idee

Pas een dag later, in Ankara, begreep ze dat het goed mis was. Toch wist ze niet te vermijden dat ze op weg naar het hostel middenin de opstand terecht kwam. ‘Allerlei wegen waren afgesloten door rijen politie, die zij aan zij met helm en schild stonSara Panis (rechts) in het centrum van Ankara. den opgesteld. We zagen een waterkanon wat zich in de stad afspeelde. ‘We voorbij komen en mensen met gasdachten dat het wel mee zou vallen maskers. Het traangas drong onze en zetten rustig koers naar het Tak- ogen en luchtwegen binnen, het simplein, het centrum van het pro- prikte in onze ogen en keel.’ Vantest. Ineens kwam er een enorme uit haar hostel zag ze ’s nachts hoe massa vluchtende en rennende een oudere man in elkaar werd gemensen ons tegemoet. We wisten slagen door agenten. ‘Zomaar, vanniet waarvoor we moesten wegrenuit het niets.’ Lees Sara’s verhaal nen, maar we maakten gelijk op www.resource.wur.nl. LvdN rechtsomkeert.’

DE BELOFTE VAN EEN EEUWIG LEVEN

Wie? Dick van der Wal, Jehova’s getuige Wat? Jehova’s getuigen komen buitenproportioneel vaak bij internationale studenten om het geloof te verspreiden Waarom? Gezegd wordt dat ze een gemakkelijk ‘slachtoffer’ zijn omdat ze erg beleefd zijn, of eenzaam Richt u zich speciaal op internationale studenten? ‘Nee, we richten ons op de hele wereld, inclusief studenten. Iedereen heeft het recht om het goede nieuws te horen uit de bijbel dat oorlog, corruptie en criminaliteit snel tot het verleden zullen behoren.’ Wat hoopt u te bereiken? ‘We gaan bijna elke dag langs de deur om het goede nieuws te brengen. Dan praten we graag met mensen over de belofte van een eeuwig leven in het paradijs.’ Krijgt u van internationale studenten dezelfde reactie als van de Nederlandse? ‘Het geloof in de Schepper zie je sterker terug bij de internationale studenten dan bij de Nederlandse. In Nederland zijn er meer atheisten.’ Zijn jullie kerkdiensten in het Engels? ‘Nee. Maar we denken erover om daar vanaf juni wel mee te beginnen.’

GROENE PRIJSVRAAG DUIVENDAAL

De kamers in het voormalige bestuurscentrum op Duivendaal worden in snel tempo verbouwd tot studentenkotten. In het pand komen 179 studentenkamers. Veertig studenten verbouwen mee aan hun kamer. Maar ook niet-bewoners kunnen een steentje bijdragen. Hoe? Door iets te bedenken om het gebouw duurzamer te maken. Alles kan,

mits het uitvoerbaar is voor vijfduizend euro en niet al te ingrijpend. Alleen toevoegingen aan het gebouw zijn mogelijk. Zuinige stortbakken kunnen dus niet, zonnepanelen op het dak wel. Maar wil je winnen dan zul je met iets creatievers moeten komen. De prijsvraag (zie: www. projectduivendaal.nl) staat open voor studenten van RK / foto BdG Wageningen Universiteit, VHL en Stoas.

Is het vervelend als mensen de deur voor je neus dichtslaan? ‘Het kan teleurstellend zijn, maar we nemen het niet persoonlijk. Het is hun keuze. Het is een beetje als zoeken naar goud: je moet eerst veel grond verplaatsen voor je het vindt.’ DP


5(6SVWXGHQWLQGG

student << 27

AFLEVERING 11 - MORTIERSTRAAT 14B<< ILLUSTRATIES: MEREL DE GRAAF

Bianca

Wat voorafging: Willem-Jan heeft zijn zoveelste college gemist. Elise kan geen stageplek vinden.

Derk

Pyjama

W

oensdagochtend, kwart over negen.

Willem-Jan stond naast zijn bed en knoopte zijn blauwe overhemd dicht.

Elise

Vera

Willem-Jan

Hij zou dan wel thuis studeren vandaag, een verzorgd uiterlijk is de basis voor een succesvolle dag. De maanden dat zijn huisgenoten hem in pyjama voor de tv aantroffen waren voorgoed voorbij. De winnaar in hem was opgestaan. Hij ging weer vakken halen en tentamens doen. In een rechte streep naar zijn afstuderen. Met zijn boeken liep hij de uitgestorven woonkamer binnen. Hij zette koffie, pakte een zak krentenbollen en maakte de tafel leeg. Hij sloeg zijn boek open en begon te lezen, pen en collegeblok in de aanslag. Al snel dwaalden zijn gedachten af, maar hij herpakte zich en begon opnieuw aan de laatste alinea. Toen hij opnieuw afdwaalde besloot hij een radiokanaal op de tv aan te zetten, want het huis voelde te leeg. Hij zapte langs RTL Z nieuws. Als toekomstig succesvol manager moest hij toch op de hoogte zijn, dus hij bleef even kijken. Plots hoorde hij de deur kraken. Verschrikt keek Willem-Jan om. Hij voelde zich betrapt en deed snel de tv uit. Daar stond Elise, in pyjama, haar in de war en met kleine, rode ogen. Toen ze Willem-Jan zag, werd ze vuurrood van schaamte. ‘Hoor jij niet op college te zitten?’, vroeg Willem-Jan licht honend. Elise keek hem met grote ogen aan en barstte in tranen uit.

Snikkend stond ze daar. ‘Het was maar een grapje’, zei WillemJan snel. ‘Iedereen drinkt wel eens te veel. Welkom in de echte wereld.’ Maar Elise hoorde hem niet, en snikkend ging ze op de bank zitten, haar armen om haar knieën geslagen. Willem-Jan wist niet wat hij moest doen. Wat willen vrouwen? Hij had geen idee. Ongemakkelijk klopte hij op haar rug. ‘Wil je een krentenbol?’ Ze schudde haar hoofd. Koortsachtig zocht hij een nieuwe oplossing. ‘Thee?’, vroeg hij benauwd en sprong op om water op te zetten. Dankbaar nam Elise de kop aan. ‘Sorry’, snikte ze. ‘Ik kan gewoon helemaal niks meer. Stage vinden lukt niet en dit is al het tweede college dat ik gemist heb. En nu...’ ze keek naar haar handen en begon weer te huilen. ‘...nu ben ík opeens de loser die in zijn pyjama zit.’

Resource volgt de belevenissen in de Mortierstraat 14B

Op de bres voor dove kinderen De opbrengst van het jaarlijkse benefietfeest van Ipso Facto gaat dit jaar naar een school voor dove kinderen in Uganda. Een van de directeuren van de school is Ine Aerts, nu eerstejaars student internationale ontwikkelingsstudies. In eerste instantie zou Ine een jaar vrijwilligerswerk doen op een school, maar de leefomstandigheden voor dove kinderen grepen haar zo aan dat ze besloot nog een jaar te blijven. ‘Dove kinderen worden in veel gevallen uitgebuit en

meisjes worden in het ergste geval verkracht. Onder de ouders van de kinderen heerst vaak veel bijgeloof, zij zien het als een straf van God en tonen hun kind vaak het liefst niet aan de buitenwereld.’ Nadat ze op de eerste school genoeg ervaring op had gedaan, besloot ze samen met twee leraren uit Uganda een nieuwe school op te zetten. In de eerste plaats moest er geschikt gebouw worden gehuurd. ‘We zijn begonnen met jongerenprojecten voor doven om hen de kans te geven een vak te leren, ondertussen hebben we de docu-

menten op orde gekregen om de school te beginnen. De Ugandese overheid is erg wantrouwig en wil precies weten wat je van plan bent.’ Inmiddels loopt de school een jaar en krijgen veertig kinderen les van vier docenten. Ine brengt regelmatig een bezoek om te zien hoe de vlag erbij hangt. ‘Het is ongelofelijk om te zien hoe de kinderen opbloeien en hoe snel ze zich ontwikkelen. Met het leren van gebarentaal gaat er een wereld open voor de kinderen omdat ze zich voor het eerst kunnen uiten. Ook de omgeving staat perplex over wat

Gebarentaal leren in Uganda.

de kinderen allemaal blijken te kunnen.’ KO Op donderdag 20 juni staat het benefietfeest ‘Let’s hear it for the Deaf’ in het teken van het project. ’s Middags sponsorloop op de Bongerd, ’s avonds optredens van bandjes en dj’s. 13 juni 2013 — RESOURCE

5(6SVWXGHQWLQGG

28 >> student

>> CULT Wat? Internationaal festival City of cultures Waar? Rondom Duivendaal en Junushoff, centrum Wageningen Wanneer? 15 juni van 15.30 tot 24.00 uur Kosten? Gratis Meer informatie? cityofcultures.nl

Kleurrijk Met nog geen 38.000 bewoners en toch 160 nationaliteiten is Wageningen verbluffend divers. En niet in de minste plaats dankzij de aanwezigheid van Wageningen UR. In die diversiteit schuilt kracht, vinden de organisatoren van festival City of Cultures en daarom presteren ze 15 juni het multiculturele karakter van Wageningen in volle glorie. Rondom Duivendaal kun je dan de hele dag genieten van eten, muziek en natuurlijk mensen van over de hele wereld. Hoogtepunt van de dag moet een kleurrijke modeshow worden waar zo’n 45 klederdrachten uit allerlei culturen te zien zijn. De organisatie moedigt bezoekers bovendien aan om zich traditioneel te kleden. Verder is er een grote verscheidenheid aan muziek (folk, Afrikaanse gitaar, zigeunermuziek) en dans (flamenco, Indiase dans, buikdans). Ondertussen kun je door een internationale straat struinen. Je krijgt er exotische snacks, leert over nieuwe culturen én koopt er souvenirs. En mocht je nog bang zijn dat jouw land niet is vertegenwoordigd? Je kunt gratis een kraampje krijgen om in te richten. RR Tip ons over films, boeken, evenementen, exposities en andere cultuuruitingen waar Wageningen UR over moet lezen: [email protected]. Foto: Zij zijn al geselecteerd voor de catwalk op Duivendaal

>> HET ECHTE WERK ‘Je moet van de bergen houden, anders word je gek.’ Wie? Marloes van Splunter, master Celbiologie Wat? Zeven maanden onderzoeksstage bij het Swiss Institute of Allergy and Asthma Research (SIAF) Waar? Davos, Zwitserland ‘De onderzoeksstage die ik deed was een van de beste die je in immunologie kunt krijgen. In Davos hebben ze geld, faciliteiten en veel specifieke kennis. Davos ligt op 1500 meter waardoor er geen huisstofmijten voorkomen. Daarom is het een walhalla voor mensen met allergieën en astma. Er staat daar ook een Duits en Nederlands astmacentrum. Ik richtte me op bepaalde cellen in het bloed die specifiek reageerden op bijengif. Ik keek naar de cellen van iemand die allergisch was voor bijengif en daarvoor immunotherapie had gehad. Die cellen vergeleek ik met de cellen van een imker, die natuurlijke immuniteit had opgebouwd. Doordat er in Davos maar weinig masterstudenten komen werd ik als PhD’er behandeld. Er werden hoge eisen gesteld, maar daardoor leerde ik ook veel. Het onderzoek combineerde ik met het buitenleven. Iedereen heeft twee uur pauze, waarin de meesten naar buiten gaan om te langlaufen, skiën of wandelen. Het is er acht à negen maanden winter. Daardoor heb ik weliswaar leren skiën, maar ik werd het op een gegeven moment verschrikkelijk zat. Je moet wel van bergen houden, anders wordt je

gek. Davos ligt erg afgelegen. Het was wennen dat het geen studentenstad is, maar juist een toeristenstad. Alles is er gericht op toerisme. Daardoor is het moeilijk om in contact te komen met de lokale bevolking. Ik probeerde wel contact te leggen door te gaan volleyballen, alleen kon ik het Zwitsers-Duits niet verstaan. Er waren ook maar twee mensen op het hele veld die Engels konden. Met collega’s kreeg ik meer contact: zij werden echt vrienden. Zo ben ik met wat collega’s naar Heidiland geweest. Leuk om te zien waar de legendarische Heidi en Peter vandaan komen en waar de film is opgenomen.’ MvdH


5(6SVWXGHQWLQGG

service << 29 feesten De beste feesten volgens Wageningen Uitgaans Promotie. Voor alle feesten, check www.wageningenup.nl.

vieren we dat de zomer eindelijk is begonnen. Dit is ’t eerste officiële feest in the Spot, dus kom zelf zien dat dit café niet alleen bedoeld is voor eten en borrels. Entree: gratis. Donderdag 20 juni, 21:00-3:00u

Vrijdag 14 juni, 22:00-4:00u STUDIO STEENHUIS/HUUB PRINS

NJI-SRI – PAPRIKA BEATS 1ST ANNIVERSARY Studentenvereniging Nji-Sri en WoofBreaks organiseren samen een groot feest vol drum and bass, ragga, jungle, dubstep en nog veel meer. Entree: €5, met studentenkaart €4.

Hokjesdenken De Hokjesdenken had dezelfde oplossing als een jaar geleden, zo mailden twee oplettende inzenders. Bovendien is Rietsuikerteelt nog steeds geen correct woord, schrijven Renée en Susan. Suikerrietteelt zou wel kloppen, maar dat paste weer niet in de hokjes. Niet iedereen maakte de puzzel correct: twee inzenders stuurden een te kort woord in, en ook de oplossing Rietsuikerfeest (biologische variant van een Islamitisch feest?) heeft de jury afgekeurd.

Donderdag 20 juni, 22:00-3:00u

ORION CAFÉ – PRE-AID PARTY In the Spot, het café van het Orion,

DE BONGERD – BENEFIETFEEST ‘LET’S HEAR IT FOR THE DEAF’ Studievereniging Ipso Facto organiseert een benefietfeest. Het geld gaat naar een school voor dove kinderen in Uganda. De bands Skip Distance en The Doots treden op en ‘signdancers’ zorgen voor een geweldige act. Daarna zal een DJ zorgen voor een spetterend feest, op sportcentrum de Bongerd. Je hebt een studentenkaart nodig om binnen te komen. Entree: €3,50.

Wageningen UR zoekt:

Wel goed: Leerstoelgroep Nematologie, Renée en Susan van der Salm, Janna van Hoek, Marie Curie, Harry’s Angels-lab 203, Dorrith Verstegen, Ellen Slegers, Anton Korteweg, Ditje van der Vossen, Lisette Bourquin, Elizabeth Hartgers, Milieutechnologie, “Marleen, de limburger die het beter wist: Paul Zenders, Sjon Kik, Andries de Vries, Jasper vandermeer, Bastiaan en ErnestJean en Dini”, Team ‘geen groot succes’, Paul Heijnen, Fenna Onderstal, Watson&Crick 2.0, Roel van Oirschot, Studentenraadleden van VeSte 20132014, Verticillium en Anne Marie Patist & Clasien Lock.

Senior medewerker FA AFSG F&C, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-F&C-0008

KAM medewerker / specialisatie BHV AFSG Facilitair Management, Wageningen; vac.nummer: AFSG-FM-0002

Postdoc for computational system biology AFSG SSB, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-SSB-0017

Postdoc for evolutionary system biology AFSG SSB, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-SSB-0018

Bioinformatics programmer

Horizontaal 1 Eerste Nederlandse tv-omroep 4 Alexander __ Bell 9 Machtsspelletjes 11 Zij was haar hele jeugd lam 12 Menselijk product 14 Belle__ 15 Begint zaterdag (4+2+8) 18 Diverse dingen 19 Betalen Brazilianen mee 20 Hit van Aznavour (en Costello) 26 Verwachte aankomsttijd 27 Band om te plakken 28 Tegenhanger 33 Doorrijden alstublieft 34 Dat hou je over aan roken 35 Wild en onstuimig 36 Moluks eiland 38 Verharding 40 Kinderen die dat zijn profiteren dit jaar van de benefiet van Ipso Facto 41 Liefje van 22 verticaal

Verticaal 1 Hoort bij NSF 2 Is in het openbaar in Nederland meestal niet (schoon) 3 Past na pro of baby 4 Daarin werken levert culturele spanningen op 5 Wapensoorten 6 48 __, met Eddie Murphy en Nick Nolte 7 Weg(wezen) 8 Veranderd type 9 Rijsthapje 10 Ordehandhavers 13 Dijkhuizen bezocht die van Brunei 14 Verloor zetels aan de Independents 16 Positieve rockband 17 A Bridge Too __ 21 Laatste in spe 22 Liefje van 41 horizontaal 23 De R van R.E.M. 24 Daar wordt wat afgesjouwd met kaas 25 Gezonde schilder 29 Kun je mee trippen 30 Truckmerk 31 Spelen Kobe Bryant en LeBron James in 32 Rond bedrag 34 Geduchte concurrent van ‘dan’ 37 Naamloze 39 Met een 25 verticaal niet veel waard

AFSG SSB, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-SSB-0019

Business Developer ASG CVI onderzoek, Lelystad; vacaturenummer: ASG-CVI-ONDZ-0027

Two PhD positions: Ultra-Thin Steerable Needles for Solid-Organ Interventions ASG EZO, exp. zoologie, Wageningen; vacaturenummer: ASG-DW-EZO0002

Postdoc Functional Role of the Rhizobiome in Ecosystem Processes ESG Centrum Bodem, Wageningen; vacaturenummer: ESG CB-0130

Modeller/Researcher ESG Centrum Water en Klimaat, Wageningen; vac.nr: ESG CWK-0282

PhD Root turnover along a biodiversity gradient ESG Centrum Ecosystemen, Wageningen; vac.nummer: ESG ECO-0133

Researcher Global Food Security ESG Centrum Geo-Informatie, Wageningen; vac.nummer: ESG CGI-0066

Assistant / Associate Professor in Food Sociology (Tenure Track) SSG Rurale sociologie, Wageningen; vacaturenummer: SSG-RSO-0006

Docent Sociologie SSG Rurale sociologie, Wageningen; vacaturenummer: SSG-RSO-0007

Docent Forensic Sciences VHL Life Sciences & Technology, Leeuwarden; vac.nummer: VHL LST0015

Coördinator Bosbouw/Urban Forestry VHL Bos- en Natuurbeheer, Velp; vacaturenummer: VHL BNB-0008

Docent Melkveehouderij

Mail de groene hokjes uiterlijk komende woensdag naar [email protected]. De oplossing komt donderdag op resource.wur.nl.

VHL Landbouw, Leeuwarden; vacaturenummer: VHL LB0014


5(6SYODJJHQLQGG

30 >> service

Forum Irregular Opening Hours during Summer 2013 Date

Monday to Friday

Saturday and Sunday

8 am - 8 pm

Closed

8.30 am - 5.30 pm

Closed

The Building

15 July to 5 August

The Library

8 July to 1 September

Student Desk

8 July to 11 August

12 pm - 2 pm

Closed

WURshop

15 July to 11 August

Closed

Closed

Restaurant


11.30 am - 1.30 pm

Closed

Grand Café

8 July to 14 July

8 am - 3 pm

Closed

Closed

Closed

15 July to 18 August 19 August to 1 September Date Wageningen in’to Languages


8 am - 3 pm

Closed

Monday to Thursday

Friday to Sunday

9 am - 5 pm

Closed

During working hours, the building is open to the public. After working hours, entrance is only possible with a WUR card.

Hoe wilt u wonen in Mouterijnoort? Voor de volgende fase van Mouterijnoort doet de Combinatie Mouterijnoort in samenwerking met de Gemeente Wageningen een marktonderzoek naar de woonwensen. De projectontwikkelaar wil graag met potentiële kopers aan de slag om hun ideale woning te realiseren. Er is namelijk voldoende ruimte om specifieke woonwensen een plek te geven op Mouterijnoort.

In een enquête willen we graag antwoord op de vraag wat u zou willen als u in Mouterijnoort zou gaan wonen. Hoe ziet uw ideale volgende woning eruit, wat vindt u van Mouterijnoort en wilt u met met ons meedenken om uw toekomstige woning in Mouterijnoort te realiseren? Het invullen van de enquête duurt 5 tot 10 minuten. Onder de deelnemers verloten wij tien VVV-bonnen van elk ½20,-.

U vindt de enquête op www.mouterijnoort.nl

Mouterijnoort Helemaal thuis in Wageningen


5(6SYODJJHQLQGG

service << 31

Orion Irregular Opening Hours during Summer 2013 Date

Monday to Sunday

The Building


Closed

Student Café


Closed

Restaurant


Closed

Student Council 2013/2014; election result On 28 May 2013, the results of the SC election have been determined and announced. The 12 seats will be divided as follows: Independent Members 4 seats and VeSte 8 seats. The following candidates have been elected as members of the Student Council 2013/2014: Wanjun Zhao, Yu Huang, Daohong Yang, Bowen Tian as independent members; Simone Ritzer, Xanthe van Dierendonck, Anneloes Reinders, Arvid de Rijck, Lara Minnaard, Jaap Löwenthal, Jildou Kooiman en Jeroen Roest for VeSte.

Ongelofelijk maar waar! Midden in het centrum van Wageningen een prachtig nieuw appartement kopen voor € 98.500 v.o.n. met een netto maandlast van € 365 per maand? Jazeker, dat kan.

Aan het Beuningplein wordt ‘De Lancet’ gebouwd. 12 fraai vormgegeven startersappartementen. Perfect voor studenten en afgestudeerden. Goedkoper dan huren met de luxe van een eigen keuken, badkamer en een frans balkon. Wees er snel bij. Dan kan je je ook nog bemoeien met de inrichting en de afwerking. Kijk op www.delancet.nl en overtuig jezelf en vervolgens je ouders of je vriend of je vriendin. www.delancet.nl


5(6SYODJJHQLQGG

ILLUSTRATIE: HENK VAN RUITENBEEK

>>TYPICAL DUTCH

Toilet Fever Have you ever terribly badly needed to go to the toilet in the middle of your shopping trip or a fun time in a tourist area? I bet you have. Imagine how horrible it is when you cannot find a single toilet around you. I have been to various places in the Netherlands such as city centres, bus and railway stations and tourist areas. After all this time I have realized that you can hardly find a toilet in public places. Even in the Keukenhof I could only find two or three toilets. Hence the long queues of people waiting for their turn to go into.

The problem of course is that you never know when or where you need to go. It can be very uncomfortable and even painful, to withstand this special need. But in the Netherlands you have to plan it. Using a public toilet can cost as much as 25 or even 50 cents. At a small railway station, you will only find a self-operated toilet. Don’t expect too much in terms of the hygiene because this kind of toilet is usually dirty. You can only open it by inserting a 50 cent coin. If you don’t have one to hand, then you have a problem. There’s no attendant and no change machine to get the coin. Once I had to buy something and make sure that I had that 50 cent coin in my change. Then I learned that I should always keep some 50 cent coins in my pocket before going out. In Indonesia you can find a toilet on every corner at public facilities, and tourist areas in particular. They cost around 8 or 10 cents. There will always be a toilet attendant from whom you can get change, so you don’t need to worry about small change. Frankly, the toilets are not as clean as those in the Netherlands, but at least you can easily relieve your need there, so you don’t get toilet fever. Asep Bayu Ekawijaya, from Indonesia, spouse of a PhD student at Wageningen UR Do you have a nice anecdote about your experience of going Dutch? Send it in! Describe an encounter with Dutch culture in detail and comment on it briefly. 300 words max. Send it to resource@wur. nl and earn fifty euro and Dutch candy.

5(6SYODJJHQLQGG

PLASSEN U kent het wel, midden in een uitje moet u ontzettend plassen. Hoe erg is het dan om geen toilet te kunnen vinden? In Nederland zijn amper openbare toiletten, zelfs niet bij de grote toeristische attracties. Op een station zijn vieze onbemande toiletten waar je alleen in kunt met een muntje van vijftig cent. Asep heeft wel eens speciaal iets gekocht om daarna te kunnen plassen. In Indonesië is er op elke straathoek een bemand openbaar toilet. Er is altijd wisselgeld en het kost maar 10 cent. Erg schoon zijn ze niet, maar je kúnt tenminste.

We proberen het, maar lukt het ook?

Recommend Documents