Tekst Nanda Raaphorst Foto’s Nanda Raaphorst en Herman Veerbeek
FIETSEN Het pontje tussen Gorinchem en Woudrichem
48
6 - 2009
OP0906_Rivierenland 48
14-08-2009 10:08:01
WATER , WIND EN WOLKEN RONDJE RIVIERENLAND IN ZES DAGEN VIA LF’S
Zwitserland mag bergen hebben, Engeland malsgroene heuvels, Corsica weergaloze kliffen, Nederland heeft LF’s. Lekker lang fietsen door polders, bossen, langs de kust of de rivieren. Die laatste volgden wij. Een rondje Rivierenland, zes dagen lang gewoon de bordjes achterna.
De Rivierenlandronde is een bewegwijzerde 8-vormige lus van 557 kilometer die van Den Haag via Gorinchem naar Millingen aan de Rijn voert. De route volgt de grote rivieren, Nieuwe Maas, Merwede, Waal, Rijn, Lek, en is een koppeling van bestaande LF’s, waarbij één tak (255 km) het slotstuk vormt van de internationale Rijndeltaroute vanuit Zwitserland (Chur - Hoek van Holland, ca 1300 km). Veel redenen dus om deze oer-Hollandse ronde door Midden-Nederland uit te proberen.
6 - 2009 49
OP0906_Rivierenland 49
14-08-2009 10:08:24
Vooral mooi is de route langs de Hollandse IJssel, waar van alles gonst, graast en dartelt
Ons rondje Rivierenland start aan de kust, in Den Haag. Mooiste plekje is volgens velen het Lange Voorhout, dit jaar het decor voor de kunstwerken van Mexicaan Javier Marín. Soldaten te paard en drie enorm koppen van terracotta, kunsthars, marmer en brons zijn nog tot 9 september te bewonderen.
GONZEN EN GRAZEN Na de drukte van de Scheveningse Haven, de statige bomen van het Haagse Bos en de duinen bij Wassenaar fietsen we langzaam maar zeker de hoekige percelen van het Groene Hart tegemoet. Vriendelijk Hazerswoude, keurig Boskoop, kaasstad Bodegraven. Vooral mooi is het land ten zuiden van de Hollandse IJssel. Van alles gonst, graast en dartelt je tegemoet.
IJVERIGE KNOTWILGEN Gorinchem, Slot Loevestein en Woudrichem vormen de zogeheten Vestingdriehoek. Onder het water van de Boven-Merwede liggen de vestingen maar een paar honderd meter van elkaar, maar wel elk in een andere provincie, Noord-Brabant, Zuid-Holland, Gelderland. De weg erheen voert door het fraaie Vijf Heerenlanden, met doorkijkjes die nauwelijks Hollandser kunnen. Zoals bij Meerkerk waar een foto zonder water, wolken, bootjes of molens onmogelijk is. En knotwilgen niet te vergeten. Ze doen hun best de drassige slootkanten bij elkaar te houden.
RECHTSAF VOOR HEUSDEN Het is een warme zondag, heel Nederland trekt er op uit. Lammetjes springen in het
rond, pa en moe nog in hun wintervacht. We passeren Spijk, waar de Rijn ons land binnenstroomt, en slaan na het pontje bij Nederhemert linksaf langs de rivier. Dat doen we niet goed, want rechtsaf ligt Heusden, één van de mooiste vestingstadjes van ons land. We komen er achter als we al worden voortgeblazen over een fraai schapendijkje met uitzicht over de Bommelerwaard.
BITTERBALLEN AAN HET WATER Veel zwarte kousen, lange rokken en cafés zien we om ons heen. Het Veerhuis in Bokhoven heeft een terras aan het water waar de bitterballen extra lekker smaken. En dan is het nog maar even naar Den Bosch waar de route handig langs de rand van de bebouwing manoeuvreert.
PIZZA IN DE BEDSTEE Langs de Maas ligt een landschap van dwergknotwilgen, hoge populieren en graspercelen gescheiden door bloeiende heggen. We fietsen langs een eenzaam ooievaarsnest, vader vliegt uit, moeder blijft achter met jong. Hoog over zweeft een luchtballon tegen een hemel die paars, roze en oranje kleurt. Bij de sluizen van Sint Andries rijden we over een smalle strook land die Bommelerwaard met Land van Maas en Waal verbindt. Via piepkleine gehuchten en een pontje gaat het naar Lith, waar de pizzabakker goede zaken doet. Onder de snelbinder twee Margarita’s, slap en lauw maar nog steeds lekker als we ze in de bedstee van de B&B in Macharan verorberen.
PLENTY GEBAK
Kunstwerken op het Haagse Lange Voorhout.
50
Een boer op een tractor, een paard op z’n zij in de wei. De bermen staan vol vlier, tegenliggers hebben wind mee. Precies op tijd duikt café Het Veerhuis op, nu in Ravenstein. Het kasteel is niet meer - tot de fundamenten afgebrand - maar warm appelgebak is er plenty. Een lelijke brug en dan komt Grave in beeld. Het heeft een haventje, kanonnen, kinderkopjes en een terras. Heel gezellig is het, maar het café heet geen Het Veerhuis, dus we blijven in het zadel.
6 - 2009
OP0906_Rivierenland 50
14-08-2009 10:08:33
Over de schapendijk, op weg naar café Het Veerhuis.
Langs de Maas, met de skyline van Rotterdam in de rug.
KANTELENDE WEILANDEN Na het pontje bij Cuijk over het MaasWaal-Kanaal verandert het landschap. We klimmen door het bos, in plaats van roetsjen langs rivieren. Rond Groesbeek is het steil, maar heel mooi. Kantelende weilanden, van elkaar gescheiden door hoge bomen. Een pony draaft rondjes door het hoge gras, verderop in de berm een kruis vol roest. In een meander van de Maas ligt Ooij, op
weg erheen Persingen, ooit het dorp van Daphne Deckers, aldus Abel (zie kader pag. 53). Het uitzicht is op de Ubbergse Heuvelrug waar we gisteren nog doorheen glooiden en op de uiterwaarden van de Waal. Bij Ooij verlaten we de dijk en rijden we over ‘begane grond’ naar Leuth.
DOM KERKJE Via een hobbelpaadje langs het Rijnstrand bereiken we de dijk naar Keker-
dom waar de Bisonbaai mooi ligt te zijn en het kerkje een beetje dom: aan de verkeerde kant van de dijk, met de voeten in de natte Millingerwaard. Daar zijn edelherten uitgezet, lezen we in bezoekerscentrum in Millingen aan de Rijn. De buren hebben een druk terras, met indrukwekkend uitzicht op de plek waar Waal, Pannerdens Kanaal en Rijn samenkomen. We zijn dan halverwege de Rivierenlandronde, waar voetveer Heen en Weer V als een muisje tussen reusachtige transportschepen laveert. In 1944 ging een Heen en Weer in zwaar weer om en verdronken veerman en passagiers. Aan de overzijde ligt de Pannerdense Overlaat, een soort landingsbaan van gras, die dient als extra berging bij hoog water.
EEN BUI EN BERGEN Arnhem. Het is even bijten door de bebouwing heen, maar de beloning is het fraaie Mariëndael. We golven op en neer totaan Renkum, waarna de route weer een dijk vindt die richting Wageningen voert. In de verte doemt de Grebbeberg op, een 6 - 2009 51
OP0906_Rivierenland 51
14-08-2009 10:08:41
De Landelijke Fietsroutes voeren over dijken, jaagpaden en mooie binnendoorweggetjes.
Nederland
Woudrichem. Zoom in op de route via de Google Map op www.oppad.nl
hindernis van jewelste, zo lijkt het, maar deze piek van de Utrechtse Heuvelrug is maar 50 meter hoog. Dat lukt wel. Aan de voet ervan ligt Rhenen, met een ongelooflijk mooi uitzicht op de Nederrijn. We komen in een bui terecht, maar juist dan rijden we onder dikke bomen de bossen van Amerongen tegemoet. We doen de Dikkenberg, dan de Amerongse Berg, voordat 52
we bij Doorn haaks afbuigen richting Amsterdam-Rijnkanaal.
AARDEGEUREN Tussen Doorn en Gorinchem is de route erg mooi. Nu eens weids, groen en winderig, dan weer besloten vol aardegeuren. Wijk bij Duurstede heeft een kasteel, kinderkopjes en galeries. En een pont waarmee we de Neder-
rijn oversteken. En vervolgens via de Marijke Sluizen het Amsterdam-Rijnkanaal. Per jaar passeren hier meer dan 100.000 schepen. Na nóg een lint knotwilgen - ze blijven leuk - rijden we Buren binnen, Oranjestad, waar het allemaal begon met het huwelijk van Willem van Oranje en Anna van Buren. We zijn in de Betuwe, fietsen door fraaie plaatsjes als Geldermalsen, Tricht, Beesd, Acquoy, Asperen,
6 - 2009
OP0906_Rivierenland 52
14-08-2009 10:08:54
Het landschap is weids, groen en winderig, dan weer besloten en vol aardegeuren
In de bocht bij Persingen, één van de mooiste trajecten.
Arrangement met Abeltje De Rivierenlandronde is ook te boeken als 8-daags arrangement bij de Fietsvakantiewinkel. De voordelen: accommodatie geboekt, bagage vervoerd en je krijgt Abeltje mee, een navigatiesysteem met informatie over de route: kastelen, dorpen, kunst en moois in de natuur. Op Pad koos niet voor bagagevervoer (het tentje ging mee achterop), maar sliep wel drie nachten in hotels met een dik matras en royaal ontbijt.
Heukelem - in het voorjaar rij je er door een wolk van roze over het Appeldijkje langs de Linge. Fruitbomen doen het goed op de kleigrond langs de 108 kilometer lange rivier. Vroeger vooral hoogstambomen, tegenwoordig meest laagstammen. Geen hoge ladders, geen gesjouw met kisten appels, peren en kersen, maar gewoon plukken met twee voeten op de grond.
GEVELTJES KIJKEN Pff, die Biesbosch is mooi ... stil, ruim, groen. Smalle paadjes voeren langs dichtbegroeide bermen, door puur natuur en akkerland. De moerasakkers van vroeger zijn begroeid met wilgen en essen. Van de takken maakt men manden, schuttingen en kratten. Op steenworpafstand ligt Dordrecht, strategisch gelegen op de kruising van rivieren en vroeger ook bereikbaar vanuit zee. Ooit was het een echte handelsstad, waar men verplicht was over zee meegebrachte goederen over te slaan. Hier, in ‘Dorestad’ werd het begin van de Republiek der Nederlanden ingeluid. Rustig fietsen en geveltjes kijken is het advies.
PLAATJES Op het laagste punt van de Alblasserwaard ligt Kinderdijk, een lint van 18 molens uit de 18e eeuw, hulpjes bij het lozen van water op naburige rivieren. En vanaf dit Werelderfgoed van Unesco is het nog maar even trappen voordat de de skyline van Rotterdam opduikt. De Zwaan, de Maastoren, de Wilhelminatoren, heel anders dan Kinderdijk maar ook een plaatje.
AAN DE KETTING Via Schiedam, Maassluis en Hoek van Holland fietsen we richting Den Haag.
Nu is het de zee die de aandacht vraagt. We fietsen door de duinen, maar waar de indrukwekkende Maeslantkering ligt, slingert de route er helaas landinwaarts omheen. Daar fietsen we tussen de kassen, een bijna futuristisch landschap van geometrische lijnen. Er volgen nog mooie kilometers langs de kust, de zee binnen handbereik, maar buiten zicht. En dan is de cirkel rond, Den Haag komt weer in beeld. De fiets gaat aan de ketting, de kuiten onder de douche. Na dik 500 kilometer is het mooi geweest.
Ook zin in een rondje Rivierenland? Op oppad.nl vind je alle ins en outs bij deze route, zoals de gidsjes van de verschillende LF’s, de overnachtingsadressen, een toelichting op het arrangement en de gps-track van de tocht.
oppad.nl
Download de pdf met praktische informatie
6 - 2009 53
OP0906_Rivierenland 53
14-08-2009 10:09:03
