Wat zijn de beleggingstrends van dit moment? Bob Homan Hoofd ING Investment Office
Utrecht, 25 april 2014
Agenda
Hoe staan de financiële markten ervoor?
Wat zijn koersbepalende factoren?
Waar liggen toekomstige beleggingskansen?
Onze beleggingskeuzes & tips
2
Vraag 1 Aandelenwaarderingen (k/w) zijn op dit moment?
3
A
Historisch gezien laag
B
Historisch gezien hoog
C
Historisch gezien gemiddeld
C
Hoe staan de financiële markten ervoor? Waardering aandelenmarkten
Bron: Thomson Reuters Datastream, ING Investment Office
4
Rente
Bron: Thomson Reuters Datastream
5
Vraag 2 Hoeveel procent groeit de wereldeconomie in 2014 volgens het IMF?
6
A
2,6%
B
3,6%
C
4,6%
B
Economie en winsten Positieve vooruitzichten
Bron: Markit 7
Wat zijn koersbepalende factoren? 1. Zijn de winstmarges de moeite waard? 2. Zijn er nieuwe producten als de huidige productverkopen aan de grenzen van hun groei komen. 3. Hoe effectief zijn investeringen in strategische vernieuwing van producten? 4. Is het bedrijf succesvol in marketing, verkoop en distributie? 5. Wat doet het bedrijf om marges op peil te houden of te vergroten? 6. Heeft het bedrijf een lange of korte termijn visie en planning? 7. Heeft het bedrijf de best mogelijke kostenstructuur? Wat is het kostenrisico?
Bron: ING Investment Office 8
Beleggen is inspelen op veranderingen Apple introduceert de Macintosh in 1984
Bron: ING Investment Office 9
Vraag 3 Wat is het rendement op Microsoft aandelen sinds 1984?
10
A
348%
B
3.481%
C
34.816%
C
Waar liggen toekomstige beleggingskansen? 4 gebieden met belangrijke veranderingen
11
economie
energie
welvaart
techniek
Economisch zwaartepunt verschuift continue
Bron: Maddison Project Working Paper 4, 2012
12
Economisch zwaartepunt verschuift ook binnen landen Trek naar de stad in opkomende wereld
Bron: VN, The World Urbanisation Prospects, 2011 revision
13
•
Steden groeien, platteland ontvolkt
•
Toename middenklasse
•
Infrastructuur, voedsel, water nodig
•
Sociale en culturele veranderingen
Eisen vastgoed veranderen Outperformance duurzaam vastgoed Koersontwikkeling Nederlandse vastgoedfondsen 180
•
Duurzaamheid
•
E-commerce
•
Kwaliteits-vastgoed
160 140 120 100 80 60 40 20 0 1-1-2008
1-1-2009
1-1-2010
UNIBAIL-RODAMCO
Bron: ING Investment Office
14
1-1-2011
1-1-2012
WERELDHAVE
1-1-2013
NIEUWE STEEN
1-1-2014
15
economie
energie
welvaart
techniek
Welvaart neemt toe op wereldschaal En we leven langer: groei gezondheidszorg Wereldwijd bbp 60000
•
Betere gezondheidszorg door - techniek - kennis
•
We worden bovendien gemiddeld ouder: meer gezondheidszorg per mensenleven
50000
40000
30000
20000
10000
0 1960
1964
1968
1972
Bron: ING Investment Office
16
1976
1980
1984
1988
1992
1996
2000
2004
2008
2012
Vraag 5 Hoeveel procent van de consumptieve bestedingen gaat in NL online? A
ongeveer 10%
B
ongeveer 20%
C
ongeveer 30%
B
Bron: marketingfacts 17
Veranderingen in consumptiepatronen Trends in sector consumentengoederen- en diensten
Online consumentenbestedingen Nederland (miljard euro) 12 10 8 6 4 2 0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
19
economie
energie
welvaart
techniek
Energie Alternatieve energie wordt mainstream, opkomst schaliegas en -olie
•
Schaliegas en schalieolie stellen opraken fossiele energiebronnen uit
Aanbod zorgt voor druk op prijzen • - concurrentievoordeel VS •
•
Bron: Douglas Westwood
Opkomende markten stimuleren gebruik duurzame energie
Vraag 4 Hoeveel (deels) elektrische auto’s reden er eind februari 2014 in Nederland?
21
A
21.000
B
32.000
C
43.000
B
Energie Omslag naar duurzame energiebronnen: wisselwerking met techniek
(On)conventionenele brandstoffen
Duurzame energie
Nieuwe technologieën
23
economie
energie
welvaart
techniek
Techniek Informatietechnologie nog lang niet uitontwikkeld
•
Integratie telefoon, pc, tv, thermostaat, magnetron enzovoort: ‘internet of things’
•
Verschuiving van vast (pc, telefoon) naar mobiel (hardware, toepassingen)
•
Software: van lokaal naar cloud (‘software as a service’)
•
IT-dienstverlening: structureel lagere groei en lagere marges
•
Digitalisering
Techniek Basismaterialen: productinnovatie, slimmer produceren en recycling
•
Nieuwe mogelijkheden door nieuwe materialen - Functionele harsen
•
Efficiëntere productiemethoden - Elektrische smeltovens
Techniek Nieuwe productiemethoden Wereldwijde groei robots
Bron: Japan Robot Association
•
Robotisering
•
3d-printing
Worden we massaal werkloos? Productie per uur
Bron: Bloomberg, ING Investment Office
Vraag 6 Welk aandeel uit de AEX haalde zowel de afgelopen 5 als 10 jaar het hoogste rendement?
28
A
ASML
B
DSM
C
Aegon
A
Onze beleggingskeuzes Tactische assetallocatie per 24-4-2014 Sect or a l l oca t i e a a n d el en Energ ie
Maart Ap ril ─
Basismaterialen
+
Ind ustrieg oed eren Duurzame consumenteng oed eren
As s et a l l oca t i e Aand elen Vastg oed Grond stoffen Alternatieve b eleg g ing en Ob lig aties
Dag elijkse consumenteng oed eren Gezond heid szorg Financiële waard en Informatietechnolog ie Telecommunicatie Nutsb ed rijven
Reg i oa l l oca t i e
29
Verenig d e Staten
Al l oca t i e ob l i g a t i es
Europ a
Staatsob lig aties
Jap an
Bed rijfsob lig aties
Op komend e markten
Hoog rentend e b ed rijfsob lig aties
Pacific (exclusief Jap an)
Op komend e markten
Disclaimer
30
•
Deze presentatie van ING Bank N.V. is uitsluitend bedoeld om u informatie te geven over de visie van het ING Investment Office op de financiële markten. Deze presentatie is geen beleggingsaanbeveling, geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijke zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van deze presentatie de informatie waarop zij haar visie in deze presentatie heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in deze presentatie kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze presentatie.
•
Beleggen brengt risico's met zich mee, u kunt uw inleg verliezen. De waarde van uw beleggingen is mede afhankelijk van de ontwikkelingen op de financiële markten. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Loop geen onnodige financiële risico's. Lees de beschikbaar gestelde informatie over het aangeboden beleggingsproduct.
•
ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr. 33031431 Amsterdam en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V.