Visie, Missie en Strategie Het is belangrijk om na te denken over visie, missie en strategie. Dat zorgt ervoor dat je: Een heldere denkrichting hebt. Samen weet waar je naar op weg gaat. Zorgt dat je proactief leiding geeft, i.p.v. reactief. Samen een concreet doel voor ogen ziet, het zet de neuzen dezelfde kant op. Niet grote verlangens hebt die nooit uitgevoerd worden, omdat je op realistische wijze hebt nagedacht hoe je jouw droom verwerkelijkt kunt zien worden. Weet hoe de kleine stappen die je nu maakt deel uitmaken van het grotere geheel. Doelgericht kunt werken. De juiste dingen op het goede moment leert te doen. Waar visie wordt gemaakt, maar niet in heldere en definieerbare stappen wordt verwerkt, waar deze stappen niet geëvalueerd worden, daar ontstaat een gemeente zonder visie: and without vision a people will perish! Als christen of christelijke organisatie maak je visie anders dan in het bedrijfsleven het geval is. Je vraagt je af welke visie God geeft. Als je bezig bent, traceer je waar God aan het werk is, en daarbij sluit je aan. Als je doelen stelt, ben je altijd bereid je onderweg door de Meester te laten corrigeren. Zo gezien is het maken van visie, missie en strategie een buitengewoon afhankelijke bezigheid! Vision If God works, He always gives a burden and a vision. Vision is the first step in planting a new congregation. Vision grips a person with a sense of authority. Vision is not about what a person wants to do, but about what the living God can do. Vision is about God helping a person draw a mental image- a picture- of what God expects his servant to do.
1. 2. 3. 4.
Visie: Missie: Strategie: Operationele doelen:
Waarom ben je er? Plaatje schilderen! Wat wil je graag doen? Zeg het kernachtig! Hoe wil je dat bereiken? Maak dit concreet! Uitwerking komende jaar Implementatie!
1. Visie Een visie communiceert waar de kerk heen gaat. Waarom ben je er? Je kunt je hierbij de volgende vragen stellen: Waar weet de kerkplant zich specifiek toe geroepen? Wat is de kijk van de kerk op de toekomst van de plaats/ kerk/ maatschappij? Hoe wil ze daarvoor relevant zijn? Wat is het verschil tussen missie en visie? In de visie klopt het hart van de missie. Er komt een plaatje bij. Een visie daagt mensen uit, om zichzelf eraan te geven. In de visie klopt het hart, terwijl de missie vooral het hoofd bereikt. Een visie mag best wat uitgebreider zijn. Denk als richtlijn aan 1 a 4-tje. Wat is een visie precies? 1. Helder: Niet mis te verstaan, iedereen begrijpt het, iedereen kan het ook doorgeven. 2. Uitdagend: Als een visie mensen niet inspireert, prikkelt en enthousiasmeert klopt er iets niet. 3. Beeldend: Een visie is beeldend, prikkelt het voorstellingsvermogen. 4. Toekomstgericht: Een visie laat zien wat er nog niet (volledig) is. 5. Realistisch: Een visie laat tegelijk zijn dat het plaatje haalbaar is. 6. Urgentie: Een visie laat zien dat er wat gebeuren moet! Als kerkplanters zich realiseren dat dit inderdaad belangrijk is, is het goed om vervolgens na te denken hoe je aan een visie komt: Hoe deze vraag beantwoord wordt, hangt af van de vraag of je de visie als kerkplanter zelf maakt, of dat een kerngroep uit je gemeente dat samen doet. De volgende vragen kunnen als richtlijn worden gebruikt: Gebed om visie. Wat heeft God al gesproken over je visie? Schrijf teksten op, beelden, richtingaanwijzers, een last die je voelt in je geest. Als het allemaal nog niet heel helder is: bidt, luister, doe het alleen, doe het met je andere leiders! Gebruik bijvoorbeeld als richtlijn Neh. 1:4-11. Kleine visies motiveren niet. Als kerkplanter mag je groot denken en veel verwachten van een God als de onze! Als je gaat brainstormen, schrijf dan alles op wat boven komt. Schrijf op wat God op je hart legt. Later kan je beslissen wat wel of niet relevant is. Tijdens dit proces mag je elke mogelijk vraag stellen. Is het helder? Beweegt het tot actie? Geeft het een mentaal beeld? Zowel realistisch als toekomstgericht? Geeft het een gevoel van urgentie? Geef dit ontwikkelingsproces even wat tijd om zich te ontwikkelen, net als bij een goede soep. Laat het even pruttelen. Het mag best even duren. Als je het hebt over visie is het goed om eerst een plaatje voor de lange termijn te schilderen. Waar verlang je dat de gemeente over vijf of tien jaar is? Hoe ziet ze er dan uit?
2.
Missie
Wat wil je graag doen? Wie willen we zijn? Wat willen we betekenen? Je zult er niet achter komen wat de missie is, totdat je ontdekt wat belangrijk is. Dat wat belangrijk is, dat is de missie. Een mission statement is de samenvatting daarvan: een korte, Bijbelse oneliner over dat waar we het voor doen. Het formuleren van een missie bestaat uit drie stappen: 1 In de eerste plaats definieer je de waarden van je kerkplant. 2 In de tweede plaats formuleer je de missie 3 In de derde plaats vat je dit samen in een korte zin, je mission statement. 1 Het ontdekken van de kern waarden van de gemeente Dit heeft te maken met de meest fundamentele vraag: waarom doen we wat we doen. Waarden laten zien wat de uniciteit van jouw kerkplant is. Geen twee kerkplantingen zijn aan elkaar gelijk. Ze tonen wat de cultuur van jouw kerkplant is. Ook bepalen deze waarden de toewijding van de mensen in je kerk. Als de staf en de gemeente weet wat voor ons essentieel is, kunnen mensen zich daar echt voor inzetten. Het zijn de zichtbare motiverende factoren voor je mensen. Waarden scheppen helderheid: iedereen weet waar je voor staat en wat je gelooft. Het beantwoord de vraag op wat Gods hart voor deze gemeente is. Waarden helpen je als je wilt veranderen te veranderen in dezelfde richting als die waar je waarden heen wijzen. Waarden geven vorm aan de kerk. Zo laat je de vooronderstellingen zien die aan je handelingen ten grondslag liggen. Ze bepalen wat je wel en niet doet. Waar moeten je waarden aan voldoen? 1 Ze moeten constant zijn. Hoeveel veranderingen er ook zullen zijn, je waarden wijzigen niet. 2 Ze moeten passie uitstralen. Een passie is dat waar je van wakker ligt, wat je alles kosten mag, waar anderen dingen voor aan de kant gaan. Ze raken de emoties van mensen aan en katalyseren ze tot actie. 3 Ze moeten Bijbels zijn. Dat betekent dat ze expliciet uit de Bijbel kunnen opkomen, en in ieder geval dat ze de Bijbel niet tegenspreken. 4 Ze moeten de kern aangeven. Het gaat om het hart van de dingen. Het gaat niet om zomaar waarden, maar echte kernbegrippen, het is onopgeefbaar. Het is zoveel als een vaste overtuiging. 5 Ze roepen op tot actie. Ze liggen onder het gedrag, maar geven wel de reden, de intentie van het gedrag aan. In feite leg je verantwoording af van de principes die ten grondslag liggen aan je handelen. Welke waarden heb je zoal? 1 Bewuste versus onbewust waarden. De meesten zijn echter onbewust. Het is de taak van een leider om dat onbewuste boven tafel te halen. 2 Gedeelde versus ongedeelde waarden. De mate van de vrucht van je gemeente wordt voor een groot gedeelte bepaald door het delen van dezelfde waarden. Gedeelde waarden zorgen voor meer inzet, trouw en toewijding. Ze leiden tot consensus als het gaat om belangrijke beslissingen. Ze geven de reden aan waarom we ervoor gaan. Zo wordt stress, onbegrip en irritatie in de kiem gesmoord.
3
Persoonlijke versus organisatorische waarden. Des te beter de kerkplanter zich bewust is van zijn eigen waarden, des te meer heeft hij in de gaten hoe dit de organisatie beïnvloedt. Actuele versus gewenste waarden. Sommige waarden zijn je al eigen, van andere waarden vind je dat je ze zou moeten hebben. Het is goed jezelf daarvan bewust te zijn. Als in je waarden ‘evangelisatie’ belangrijk is, maar in de praktijk komt nooit iemand van buiten tot geloof, dan is er iets aan de hand.
4
Hoe ontdek je jullie waarden? 1 Schrijf zelf op een wit stuk papier al jouw aarden op. 2 Doe hetzelfde met je startteam/ leiders 3 Selecteer de 10 belangrijke, en geef aan welke 5 de belangrijkste zijn. 4 Vergelijk dit met de waarden van andere kerken, vooral die van Jeruzalem in Handelingen 2:41-47. Communiceer de waarden regelmatig 1 Door ze op papier uit te schrijven en aan elk nieuw lid mee te geven. 2 Door er in de prediking op terug te komen. 3 Door ze in het leiderschap steeds meer eigen te maken. 4 Door ze in het vormen van kader steeds terug te laten komen. 5 Door het steeds in je bulletins en andere media te benoemen. 2
Het formuleren van je missie
Wat is een missie? Een missie gaat over de vraag wat we graag willen bereiken als kerk. Wat is datgene waar onze God ons toe roept en waar we in zijn kracht voor willen gaan? De missie beantwoordt de vraag waar we naar toe gaan. De missie toont de functie van de kerk: wat worden we geacht te doen? De missie laat zien waar we over dromen als we het over de toekomst van onze gemeente hebben! De missie geeft een raamwerk voor de beslissingen die we maken. De missie geeft ons een doel om voor te gaan, en dat houdt o.a. de gelederen gesloten. De missie definieert de strategie. Zonder missie is een strategie zinloos. De missie geeft ons de gelegenheid om te evalueren. Belangrijke vragen: Missies worden snel holle kreten of algemene slogans die op elke kerk van toepassing zijn. Maak de missie zo concreet mogelijk. • Maakt de missie duidelijk wat de centrale doelgroep is van de kerk? • Zou een man van de straat de missie begrijpen? Is ze helder? • Een missie moet richting geven aan gedrag. Bevat je missie normen en waarden? Of spelregels? • Spreekt er een ‘wij-gevoel’ uit je missie? • Is de missie aantrekkelijk voor deelnemers en wekt zij voor de medewerkers ambitie op? Het kan behulpzaam zijn om je missie concreet te maken voor verschillende doelgroepen, of stakeholders. Stel per stakeholder een aantal kernbegrippen op. Volzinnen zijn niet nodig. Met de vastgestelde waarden ‘in de hand’ kunnen deze vragen beantwoord worden voor de stakeholders van je kerk, bijv.: •
• • • • • • 3
Bezoekers Andere kerken Medewerkers Moedergemeente Kerkverband Donateurs... etc.
Het ontdekken van je mission statement
Een goede missie is: 1. Breed: Een missie mag alomvattend zijn. De volle breedte van dat wat de kerk verlangt dat Christus door hen zal doen. 2. Kort: Een mission statement dient kort en krachtig te zijn. Eigenlijk moet je het op een T-shirt af kunnen drukken. 3. Bijbels. Het is belangrijk dat je jullie missie Bijbels kunt onderbouwen. 4. Richtinggevend. Het geeft aan waar je naar toe wilt gaan. 5. Inspirerend. Er straalt iets vanaf, je wordt er warm van. Een paar vragen die je kunnen helpen bij het formuleren: 1. Wat is vanuit de Bijbel gezien je opdracht? 2. Hoe kan je dit zo communiceren dat het landt bij je doelgroep? 3. Voldoet het mission statement aan de hierboven genoemde vijf kenmerken? Strooi je mission statement vervolgens kwistig overal waar je maar kunt rond! Zet het op je naamkaart. Plaats het op je website. Doe er wat mee!
3. Strategie
In de strategie voer je de missie en de visie uit. Zonder strategie komt de missie en de visie niet uit de verf. De strategie geeft inzicht. Het laat zien hoe verschillende bedieningen samen werken aan het grote doel, wat bijvoorbeeld de bijdrage is van het kinderwerk aan discipelschap. In de strategie laat je zien hoe je mensen die Christus nog niet kennen, of die net opnieuw geboren zijn, wilt helpen om tot geestelijke volwassenheid te komen. Je laat zien welke stappen daarvoor gezet kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan de vier honkballen van Rick Warren. Dit laat mensen in het tweede honk zien dat ze verder zijn dat de eerste, maar dat er ook nog een derde en vierde honk bestaat. Dat kan hen weer verder uitdagen. De missie geeft richting aan de strategie. De visie geeft er een plaatje bij en motiveert de strategie.
De strategie bestaat uit 5 onderdelen: 1. Wie wil je bereiken? Wat is je focus-groep? 2. Hoe wil je de focus groep bereiken? 3. Wie gaat deze doelgroep bereiken? 4. Waar zal de kerk samenkomen? 5. Wat zal dit gaan kosten?
4
Operationele doelen
Implementeren van de strategie Het gevaar van een visionaire kerkplanter is dat hij goed is in het maken van het plannen, maar niet goed toekomt aan de uitvoering daarvan. Een cruciale factor voor een kerkplanter is dat hij een goede strateeg is. Als je aan het begin van het seizoen concrete doelen hebt gesteld en een goede strategie hebt gemaakt, is het niet moeilijk die aan het eind te evalueren. Het is een goed idee om je doelen onder te verdelen over verschillende maanden, zodat je tussentijds in de gaten kunt houden of je nog op schema ligt. In feite maak je dus een tijdslijn, en geef je aan hoe je stap voor stap bij je doel terecht wilt komen. Daarnaast is het belangrijk dat je afgesproken hebt wie voor wat verantwoordelijk is. Het is een goed idee om hierbij het SMART principe te hanteren: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden. Bestaat uit bijvoeglijk naamwoord + ~er en zelfstandig naamwoord Geeft de ambitie weer Bijvoorbeeld meer bezoekers, meer discipelschap, beginnen met leiderschapstraining. • Een actie heeft een werkwoord • Omschrijft wat je gaat doen • Leidt tot een resultaat • Resultaat wordt omschreven met een voltooid deelwoord Bijvoorbeeld: • • •
• •
Actie: invoeren leiderschapstraining Resultaat: gerekruteerd leiderschapspotentieel, goede materialen ontwikkeld, bezielde trainer(s), getraind kader.
Samenvatting Je visie, missie, strategie en operationele doelen op papier zetten is overzichtelijk maken wat er allemaal in je hart zit en bewust nadenken over de concrete uitvoering ervan. Een prachtig avontuur!
