Verwijzen naar het Centrum voor Eetstoornissen
Breed behandelaanbod Ons Centrum voor Eetstoornissen biedt de mogelijkheid tot behandeling van alle vormen van eetstoornissen, zoals anorexia nervosa, boulimia nervosa en ‘Binge Eeating Disorder’. Er is een breed behandelaanbod dat ambulant, in deeltijd of klinisch wordt aangeboden. De keuze voor de juiste vorm van behandeling is maatwerk; er is een grote voorkeur voor ambulante behandeling. De meerderheid van onze cliënten wordt dan ook op ambulante basis geholpen. Dit kan individueel of in groepsverband. Uitsluitend in geval van anorexia nervosa, en in uitzonderlijke gevallen bij boulimia nervosa, is een opname op onze klinische afdeling mogelijk. Het Centrum heeft landelijke erkenning als supra-regionaal centrum voor Zuid-Nederland. Vanuit de provincies Limburg, Noord-Brabant en Zeeland kan men hier terecht. In principe behandelen we alle patiënten die een eetstoornis hebben en de leeftijd van 16 jaar bereikt hebben.
De eetstoornissen Anorexia nervosa De belangrijkste kenmerken van anorexia nervosa zijn het onderdrukken van de eetlust, verstoord eetgedrag en een extreem verlangen om mager te zijn. Letterlijk betekent anorexia nervosa: gebrek aan eetlust door een psychische oorzaak. Deze naam klopt eigenlijk niet. Mensen met anorexia nervosa hebben wel degelijk honger, maar ze proberen het hongergevoel te onderdrukken. Er zijn twee subtypen van anorexia nervosa: het eetbuien/purgerende type en het beperkende type.
Het eetbuien/purgerende type. Mensen met dit type van anorexia nervosa hebben geregeld last van eetbuien, of doen pogingen het eenmaal ingeslikte voedsel op onnatuurlijke wijze snel kwijt te raken door bijvoorbeeld een vinger in de keel te steken, laxeermiddelen of plasmiddelen te slikken, of door een klysma te plaatsen (purgeren).
Het beperkende type. Mensen met dit type van anorexia nervosa doen alleen aan vasten. Deze mensen hebben dus niet geregeld last van eetbuien en proberen niet het voedsel op onnatuurlijke wijze kwijt te raken.
Boulimia nervosa De belangrijkste kenmerken van boulimia nervosa zijn eetbuien met controleverlies, gedrag gericht op gewichtscontrole en extreme overbezorgdheid over lichaamsvorm en gewicht. Als de stoornis optreedt samen met anorexia nervosa geldt de laatstgenoemde diagnose. Er zijn twee subtypen van boulimia nervosa: het purgerende type en het niet-purgerende type.
Het purgerende type. Mensen met dit type van boulimia nervosa proberen regelmatig het voedsel op onnatuurlijke wijze snel kwijt te raken. Bijvoorbeeld door een vinger in de keel te steken, laxeermiddelen of plasmiddelen te slikken, of door een klysma te gebruiken
Het niet-purgerende type. Mensen met dit type van boulimia nervosa hebben andere methoden om eetbuien te compenseren. Bijvoorbeeld vasten of overmatige lichaamsbeweging.
Eetbuistoornis (Binge Eating disorder) Mensen met een eetbuistoornis (ook wel bekend als Binge Eating Disorder) hebben regelmatig last van eetbuien. In korte tijd verorberen ze grote hoeveelheden voedsel. Ze nemen geen maatregelen om te voorkomen dat ze zwaarder worden.
Eetstoornis niet anderszins omschreven (NAO) De categorie ‘eetstoornis Niet Anderszins Omschreven’ dient voor eetstoornissen die niet voldoen aan de criteria van enige specifieke eetstoornis.
Belangrijke aanwijzingen voor het bestaan van eetstoornissen en gevolgen hiervan Lichamelijke gevolgen van eetstoornissen Als gevolg van extreem vasten en lijnen:
blijft de menstruatie uit. Uiteindelijk kan dit leiden tot blijvende onvruchtbaarheid;
kan het lichaam ondervoed raken. Er treedt een verlaging van de ruststofwisseling in, waardoor men extreem kouwelijk wordt en blauwe handen krijgt. Ook hypotensie en bradycardie kunnen hierdoor ontstaan.
kan men maag- en darmproblemen krijgen, zoals een vol en opgeblazen gevoel, misselijkheid en een moeizame stoelgang;
treedt botontkalking op, waardoor men eerder de kans loopt om armen of benen te breken.
wordt de huid erg droog. Ook haaruitval en het ontstaan van donshaartjes kunnen voorkomen.
Als gevolg van braken:
ontstaat een kaliumtekort, met als mogelijke gevolgen spierzwakte en hartritmestoornissen, soms leidend tot de dood;
worden slokdarm, keel en mondholte aangetast. Daardoor ontstaan bijvoorbeeld gaatjes in het gebit. De parotiden kunnen erg gezwollen zijn.
Als gevolg van het overmatig gebruik van laxeermiddelen:
ontstaat een kaliumtekort, met als mogelijke gevolgen spierzwakte en hartritmestoornissen, soms leidend tot de dood;
kan de darmwerking onherstelbaar beschadigd worden.
Psychische gevolgen
er treden allerlei veranderingen op in emoties;
men kan last krijgen van depressies en angsten;
de persoonlijkheid kan veranderen;
de concentratie en aandacht nemen af.
Sociale gevolgen
men kan problemen ervaren met partner, gezin of sociale contacten;
vanwege angstige of depressieve gevoelens is het moeilijk om afspraken met anderen te maken;
men kan in een sociaal isolement raken, waardoor men zich nog eenzamer gaat voelen.
Diagnostiek in de huisartspraktijk Bij verdenking eetstoornis is het van belang de ernst van de stoornis en de mate van katabolie vast te stellen. Ook andere medische oorzaken moeten worden uitgesloten, als daar verdenking op bestaat, en eventuele complicaties moeten worden opgespoord. Mogelijke vragen voor het spreekuurcontact:
Voedingsanamnese, uitvragen van eetpatroon, rituelen rondom eten en eetbuien en/of braken.
Vragen naar lichaamsbeeld. Is er sprake van een gestoorde perceptie van het eigen lichaam?
Wat was het laagste en hoogste gewicht in de laatste jaren?
Andere klachten, in het bijzonder betreffende het menstruatieverloop
Gebruik van medicijnen, laxeermiddelen, diuretica en afslankpillen
Alcohol- en drugsgebruik
Lichaamsbeweging en sporten
Ook algemeen uitvragen hoe de gezondheid is en de somatische voorgeschiedenis.
Lichamelijk onderzoek Om de ernst van de eetstoornis in te kunnen schatten, is het van belang dat bij verwijzing reeds lichamelijk onderzoek is verricht. De volgende punten zijn hierbij van belang:
lengte
gewicht
bloeddruk/pols
perifeer oedeem
erosie tandglazuur
opgezette parotiden
Bij ernstige ondervoeding, purgeren, bradycardie of pijn op de borst wordt ook een ECG geadviseerd om QT-tijdverlenging en tekenen van hypokaliemie op te sporen. Bloedonderzoek In de eerste lijn worden de volgende bloedonderzoeken aanbevolen indien er sprake is van een eetstoornis: Bepaling
Ratio
leukocyten, Hb
lichte leukopenie en anemie bij ondervoeding
Na, K, bicarbonaat, Cl gestoord bij purgeren ureum, creatinine
kunnen verhoogd zijn bij ondervoeding en/of dehydratie
ASAT, ALAT
kunnen stijgen tot 2x de normaalwaarde bij ondervoeding
albumine
maat voor voedingstoestand
glucose
hypoglykemieën
Verwijzing naar Centrum Eetstoornissen: hoe gaat dat in zijn werk? Alle aanmeldingen van nieuwe cliënten verlopen via het zorgservice centrum. Onze ervaren aanmelddienstmedewerkers stellen eerst vast of een aanmelding GGz geïndiceerd is. Wanneer dit het geval is, bepalen zij aan de hand van een aantal vastgestelde criteria bij welke behandeleenheid de cliënt het beste in zorg kan komen. Vervolgens wordt de cliënt hier aangemeld. Zo komt uw aanmelding vanzelf bij behandeleenheid eetstoornissen terecht. De cliënt wordt vervolgens door ons uitgenodigd voor een intakegesprek. Als er geen of onvoldoende indicatie is voor een GGz-behandeling, wordt de verwijzer geadviseerd over mogelijke andere zorgaanbieders. Bij aanmelding is het voor ons van belang dat wij direct bij aanmelding een indruk krijgen van de ernst van de eetstoornis. Wanneer in de verwijsbrief
reeds informatie staat over lengte en gewicht, gezondheidstoestand en bloedonderzoek, helpt dat ons enorm. Ons verzoek is dan ook voor verwijzing reeds lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek te verrichten, en de uitslagen hiervan in de verwijsbrief te vermelden. Wij hopen u met bovenstaande informatie voldoende hebben geïnformeerd over de noodzaak hiervan.
Informatie Voor het samenstellen van deze folder is informatie gebruikt uit de richtlijn eetstoornissen van de Nederlandse vereniging voor psychiatrie en www.Trimbos.nl .
GGz Breburg heeft locaties in Midden- en West-Brabant en biedt geestelijke gezondheidszorg aan mensen in alle leeftijden. Meer informatie: www.ggzbrebrug.nl
Centrum voor Eetstoornissen Locatie Breda Poolseweg 190 4818 CG Breda 088-016 16 16 Locatie Tilburg Jan Wierhof 7 5017 JD Tilburg 088-016 16 16
VIK V 011 januari 2012
