verlaine, cel nummer 252

17.10.2015 > 24.01.2016

verlaine,

cel nummer 252 POËTISCHE

TURBULENTIE

parade

sauvage

KUNST EN TEGENCULTUUR ROND DE SIXTIES

PERSDOSSIER

© BIBLIOTHÈQUE LITTÉRAIRE JACQUES DOUCET

Mons 2015 PERSDOSSIER 2

3

verlaine

Mons 2015 PERSDOSSIER

4

Verlaine © KBR

5

ZAT.

17 10 2015

ZON.

24 01 2016

verlaine

PERSBERICHT

Curator Bernard Bousmanne Coördinatie van de tentoonstelling Charlotte Benedetti [email protected] Persopening Vrijdag 16 oktober 2015 Plaats BAM (Beaux-arts Mons, Museum Voor Schone Kunsten Van Bergen) 8, rue Neuve 7000 Mons

Een coproductie van de Stichting Mons 2015, de Museumpool van de Stad Bergen en de Koninklijke Bibliotheek van België.

Van de ruzie tussen Arthur Rimbaud en Paul Verlaine tot het geweerschot waarvoor deze laatste voor de rechtbank werd veroordeeld, over de gevangenis in Bergen waar Verlaine heeft verbleven, wil de tentoonstelling aan deze grote dichter iets teruggeven van wat hij zelf aan de schrijvers en aan de literatuur heeft geschonken. Tussen de regels door maakt u kennis met de belangrijkste figuren en elementen in dit verhaal: zijn vrouw Mathilde Mauté, rechter Théodore t’Serstevens, zijn “vriendinnen” Eugénie en Philomène, de Belgische brieven uit die tijd, maar ook Stéphane Mallarmé of Victor Hugo… En natuurlijk, in de schaduw, Arthur Rimbaud, de mooie jonge ‘Satan’.

DE TENTOONSTELLING VERLAINE CEL 252 PAUL VERLAINE Paul Verlaine wordt op 30 maart 1844 geboren in Metz, als enige zoon van Elisa Dehée en ex-militair Auguste Nicolas Verlaine. Al op jonge leeftijd voelt Verlaine zich een schrijver. Hij bewondert Baudelaire en hij is amper 14 wanneer hij zijn eerste gedicht, La Mort opstuurt naar Victor Hugo.

© Coll. privée

TENTOONSTELLING

De tentoonstelling neemt u mee in het verhaal van Verlaine en van België. Als een echte epische roman neemt de tentoonstelling u mee “op stap met Verlaine”, om de man en zijn teksten te ontdekken aan de hand van talrijke originele en bijzondere documenten.

In 1866 publiceert hij op 22-jarige leeftijd zijn eerste bundel, Poèmes saturniens. De eerste erkenning komt er met Les Fêtes galantes, in 1869. In datzelfde jaar vraagt hij de hand van Mathilde Mauté, op wie hij verliefd is geworden en aan wie hij La Bonne Chanson zal opdragen. Het huwelijk wordt gevierd op 11 augustus 1870, maar het echtelijk geluk zal van korte duur zijn.

Deze foto van een staande Paul Verlaine is tot op vandaag totaal onbekend bij het grote publiek. De glasplaat met het negatief werd pas recent teruggevonden bij een particulier, de achter-achterkleinzoon van Elisa Mocomble, een nicht van Verlaine op wie hij smoorverliefd was en die waarschijnlijk zijn eerste bundel, ‘Poèmes saturniens’, heeft gefinancierd. De Koninklijke Bibliotheek van België maakte in het kader van de tentoonstelling onlangs een van de eerste afdrukken van dit portret dat een erg jonge Verlaine laat zien, een heel ander beeld dan wat men gewoonlijk van hem kent.


6

“WE BEMINNEN ELKAAR ALS TIJGERS” VERLAINE

DE RELATIE RIMBAUD-VERLAINE 1871 - 1873 Prison de Mons, Carte postale, vers 1900 © Coll. privée

In september 1871, terwijl Mathilde zwanger is van hun zoon Georges, ontvangt Verlaine bij hen thuis een jonge rebelse dichter die luistert naar de naam Arthur Rimbaud. Het is het begin van een passionele relatie tussen beide mannen, een relatie die het persoonlijke leven maar ook het werk van Verlaine vergaand zal beïnvloeden. Op de tentoonstelling is het beroemde schilderij Un Coin de Table van Henri Fantin Latour te bewonderen, een van de weinige voorstellingen waarop beide dichters samen te zien zijn. (hiertegenover)

DE ZAAK VAN BRUSSEL PROCES EN VEROORDELING - 1873 De relatie tussen de twee mannen eindigt in Brussel in juli 1873, wanneer Verlaine in dronken toestand twee revolverschoten afvuurt op Rimbaud. Hoewel de jongeman geen klacht indient, wordt Verlaine veroordeeld tot twee jaar gevangenschap. Zijn verwaarloosde uiterlijk houding en zijn verloederde zeden bezegelen zijn lot.

“KORT GELEDEN WOONDE IK IN HET BESTE ALLER KASTELEN” VERLAINE VERLAINE IN DE GEVANGENIS (1873-75) Verlaine wordt enkele maanden opgesloten in Brussel en wordt in oktober 1873 overgebracht naar de gevangenis van Bergen, een van de eerste gevangenissen met cellen. Hij wordt vrijgelaten op 16 januari 1875, na 18 maanden gevangenschap. J’ai naguère habité le meilleur des châteaux Dans le plus fin pays d’eau vive et de coteaux : Quatre tours s’élevaient sur le front d’autant d’ailes, Et j’ai longtemps, longtemps habité l’une d’elles. Ik woonde tot voor kort in het beste aller kastelen, In het mooiste land van stromend water en heuvels: Vier torens rezen op aan de voorkant van evenveel vleugels, En lang, lang woonde ik in één daarvan. schrijft Verlaine wanneer hij de gevangenis verlaat.

Revolver Lefaucheux © Coll. privée

De beroemdste revolver uit de Franse literatuurgeschiedenis werd ontdekt door Bernard Bousmanne, curator van de tentoonstelling. Hij was nooit eerder te zien en wordt een van de topstukken van deze tentoonstelling. Het wapen, dat na de arrestatie van de dichter door de politie in beslag werd genomen, werd uiteindelijk teruggebracht naar de wapenhandel Montigny waar Verlaine het had gekocht. Een eeuw later hield de wapenwinkel ermee op en kwam de revolver in handen van R., een privéverzamelaar die in België verbleef. Na ballistisch en historisch onderzoek is het meer dan waarschijnlijk dat dit wel degelijk de revolver is die Paul Verlaine op 10 juli 1873 in Brussel kocht en waarmee hij op Rimbaud heeft geschoten.

Het is in Bergen dat Verlaine wordt opgesloten. Binnen het gevangenisregime geniet hij van enkele voordelen. Het is in Bergen dat hij een aantal van zijn mooiste gedichten zal schrijVri. Het is in Bergen dat hij Romances sans paroles zal publiceren, een poëziebundel die een fundamentele breuk in zijn oeuvre markeert. De dichter heeft zich bevrijd van het rijm en kiest voor het vrije vers. Nog in Bergen, luisterend naar de geluiden en het lawaai van de stad, boven de daken, mijmert en schrijft hij: Qu’as-tu fait, ô toi que voilà Pleurant sans cesse, Dis, qu’as-tu fait, toi que voilà, De ta jeunesse? Wat heb jij gedaan, jij daar Die onophoudelijk weent Zeg me, wat heb jij gedaan, jij daar Met jouw jeugd? De laatste door Verlaine gecorrigeerde drukproeven van Mes Prisons behoren tot de unieke onuitgegeven documenten die op deze tentoonstelling te zien zijn. In dit verslag over zijn jaren in de gevangenis vertelt Verlaine ook over de Zaak van Brussel, zijn verblijf in Bergen en de vurige religieuze ommekeer die hij tijdens zijn gevangenisverblijf beleefde. (hiertegenover)

7

Coin de Table © Musée d’Orsay, Paris Mes prisons , Paul Verlaine © Bibliothèque royale de Belgique


8

“DE KWESTIE RIMBAUD ONTRAFELD” VERLAINE

HET VERLATEN VAN DE GEVANGENIS, HET AFSCHEID VAN RIMBAUD, DE ‘POÈTE MAUDIT’ (1875-1891) Nadat hij de gevangenis heeft verlaten, ziet Verlaine nog één keer Rimbaud. Beide mannen hebben elkaar niets meer te zeggen, maar Verlaine blijft gehecht aan de erkenning van de jonge dichter. Aan hem danken we de bekendheid van Rimbaud en de legende van de ‘poète maudit’ of ‘gedoemde dichter’. © Musée Rimbaud - Fonds patrimonial de la Médiathèque Voyelles, Charleville-Mézières

La Sphinge, dessin au crayon et crayon de couleur de Félicien Rops, 1889 © Collection privée

“HET ZAL NOOIT MOGELIJK ZIJN OM TE SPREKEN OVER HET VERS ZONDER HET TE HEBBEN OVER VERLAINE” MALLARMÉ DE ERKENNING VAN VERLAINE EN DE TERUGKEER NAAR BELGIË - 1893 Hier staat de tentoonstelling stil bij de erkenning van Verlaine, bewonderd door heel wat literaire en artistieke stromingen - waarbij hij soms voor tweespalt zorgt - die graag verwijzen naar zijn moderniteit. Aan het begin van de jaren 1890 wordt de dichter door Belgische geletterde kringen uitgenodigd voor een reeks voordrachten in België. Zo keert hij hier bijna twintig jaar na zijn gevangenschap terug, zwakker, maar ontegensprekelijk door zowat iedereen erkend. Op de tentoonstelling komen grote figuren uit de kunstgeschiedenis aan bod, zoals Stéphane Mallarmé, Emile Verhaeren of Félicien Rops, die stuk voor stuk bewondering hadden voor de dichter en een rol hebben gespeeld in de erkenning die hij genoot, met name in België.

Deze foto uit de tentoonstelling is een van de zeldzame afbeeldingen van Rimbaud die niets te maken heeft met zijn relatie met Verlaine. Ondanks het eeuwige beeld van de jonge poète maudit eindigde Rimbaud zijn leven niet als een James Dean, weggerukt terwijl zijn genialiteit nog maar pas ontlook, maar op 37-jarige leeftijd aan de gevolgen van een tumor, lang nadat hij de poëzie vaarwel had gezegd. Hij was een rusteloze zwerver geworden, voor wie een zakje koffie belangrijker was dan een gedicht.

“DE BRIEVEN” VERLAINE DE CORRESPONDENTIE VAN VERLAINE (hiertegenover)

De vrijheid die Verlaine met woorden grijpt, vinden we niet alleen terug in zijn poëzie maar ook in de vele brieven die hij in de loop van zijn leven heeft geschreven, aan Rimbaud, maar ook aan zijn vrienden en familie. Zijn brieven zijn doorspekt met verrassende, onwaarschijnlijke woorden, ontsproten aan zijn literaire verbeelding en aan de vluchtige vervoering van zijn geest, al dan niet doordrenkt met absint. Maar ook met amusante korte passages, nu eens over zijn minnaar, dan weer over een van zijn minnaressen of over zichzelf, gekenmerkt door zelfspot.

Félicien Rops schreef aan Verlaine: “Ik wil de eer hebben mijn verbeelding naast de mooiste verzen van onze tijd te kunnen plaatsen (…) – De rest kan me niet schelen!”. Rops tekende voor de dichter La Sphinge, een mythische en verontrustende figuur in de vorm van een vrouwelijke sfinx met een gevleugeld leeuwenlijf. De tekening was aanvankelijk bedoeld voor de bundel Parallèlement, maar zou uiteindelijk na de dood van Verlaine verschijnen in Chair.

9

© Bibliothèque royale de Belgique


10

DE CURATOR Bernard Bousmanne is doctor in geschiedenis der middeleeuwse beschaving en voorzitter van het International Centrum voor Codicologie. Al bijna twintig jaar leidt hij de afdeling Manuscripten van de Koninklijke Bibliotheek van België, waar de meeste documenten uit de “Zaak RimbaudVerlaine” worden bewaard. Hij is lid van het wetenschappelijk comité van de Revue Verlaine en zijn onderzoek en publicaties hebben ook betrekking op de Franse literatuur uit de 19de eeuw. Hij was curator van de tentoonstelling Arthur Rimbaud. Een seizoen in de hel die in 2004 plaatsvond in het Paleis voor Schone Kunsten. Verder schreef hij de monografie Reviens, reviens cher ami. Rimbaud-Verlaine. L’Affaire de Bruxelles (Calmann-Lévy) over de relaties tussen beide poëten.

plaats opeist, werd het belangrijkste materiaal in de scenografische beeldentaal. Bijvoorbeeld in de grote hoeveelheid brieven uit de relatie tussen de twee dichters of de zwarte wolk van papier die dreigend boven de gevangeniszaal hangt. Een bijzondere aandacht ging tot slot naar de grafische vormgeving. Dit is een verhaal van woorden; woorden spelen in dit project een cruciale rol. Woorden die vertellen, maar ook de woorden van de dichter zelf. Om Verlaine te begrijpen, moeten we ons niet alleen verdiepen in zijn leven, maar ook in zijn poëzie. Met opschriften in de museumruimte, die enigszins doen denken aan tags in de openbare ruimte, hebben we zijn poëzie op een hedendaagse manier willen weergeven, opdat ze weer tot leven zou komen en op een nieuwe manier zou worden gelezen. Tegelijk echoot hierin een verwijzing naar het project van Karelle Ménine, De Zin*.

SCENOGRAFIE

Scenografie & grafische vormgeving Kascen - ka-scenographes.com

Het was een behoorlijke uitdaging om, samen met de curator van deze tentoonstelling, aan de slag te gaan met een figuur als Verlaine, aan de hand van bijna tweehonderd documenten, voor het grootste deel schriftelijke stukken.

Algemene en museale coördinatie Charlotte Benedetti & Charlotte Belayew

De scenografie moest ondersteunend zijn, maar moest ook de deur openen naar een verhaal dat alles weg heeft van een heldenroman. Aan de hand van de tentoongestelde stukken wordt het tumultueuze verhaal verteld van een onmogelijke liefde, van een vernederend proces, van de eenzaamheid in gevangenschap, en altijd van een mens, Paul Verlaine, verraden door zijn eigen zwaktes, maar een onmetelijk groot dichter, zelfs al werd hij door het grote publiek vergeten. Van Rimbaud tot Verlaine, vaak blijft in de herinnering niet meer over dan het beeld van de jongeman. Ten onrechte, want Verlaine was een geniaal schrijver. En dat is de uitdaging die het hele team is aangegaan, de uitdaging om aan deze dichter iets terug te geven van wat hij aan de literatuur heeft geschonken. De tentoonstelling bestaat uit verschillende, chronologische delen: van het begin van de liefdesrelatie tussen de twee mannen tot het einde van het leven van Verlaine. Het hele levensverhaal van Verlaine wordt niet verteld. De curator heeft zich vooral geconcentreerd op de band die de dichter met België had. Verder wordt de tentoonstelling gekenmerkt door een aantal bijzondere scenografische, haast theatrale ingrepen, die meeschrijven aan het verhaal van deze dichter. Het papier, dat logischerwijs zijn

* zie pagina 13

DE CATALOGUS Het boek bij de tentoonstelling, geschreven door curator Bernard Bousmanne, doet dienst als catalogus maar kan vooral ook uw bezoek verrijken. Dit gespecialiseerde wetenschappelijke werk is de vrucht van jarenlang onderzoek en de vondst van meer dan 200 documenten, waaronder de stukken die op de tentoonstelling te zien zijn. Als een echte heldenroman neemt dit rijk geïllustreerde literair-historische werk ons mee in de voetsporen van Verlaine in België: van zijn opsluiting in de gevangenis van Bergen tot de voordrachten die hij rond het einde van de eeuw gaf, over zijn relaties met de Belgische literaire en artistieke wereld van toen (Maeterlinck, Rops, Elskamp, Rodenbach, Verhaeren, enz.). Uitgave en verdeling Mardaga

11

IN DE RAND VAN DE VERLAINETENTOONSTELLING CRIMEN AMORIS HOORSPEL

LITERATUUR BAM (MUSÉE DES BEAUX-ARTS) DO. 12.11.2015 - 18:30 GRATIS

Caroline Lamarche en Margarida Guia brengen in avant-première het hoorspel Crimen Amoris over het verblijf van Verlaine in de gevangenis van Bergen en over de schrijfomstandigheden in de gevangenis. Na afloop is er een debat met (onder voorbehoud): B.Bousmanne, G.Goffette, C.Lamarche, E.Lammers, M.-F. Plissart. 17:00 – Geleid bezoek aan de tentoonstelling met curator Bernard Bousmanne (gratis bezoek – toegang betalend) Een productie van Halolalune, met het FACR (Steunfonds voor hoorspelen) van de Federatie Wallonië-Brussel en de RTBF.

RESERVEREN NOODZAKELIJK : [email protected]

VERLAINE AU SECRET

SLAMPODIUM

BAM (MUSÉE DES BEAUX-ARTS) DO. 26.11.2015 - 19:30 GRATIS FR ACTIVITEIT

In het kader van de Verlaine-tentoonstelling kunt u zelf het woord nemen of toeschouwer zijn van een fascinerende ontmoeting tussen deze grote dichters en moderne slam, en dit in het hart van het museum. Drie minuten lang zijn de woorden van de dichter voor u en krijgen de verzen alle vrijheid! [email protected]

HET LIBRARIUM VAN DE KBR KIEST VOOR POËZIE BRUXELLES - MONT DES ARTS (BOULEVARD DE L’EMPEREUR, 2) GRATIS FR & NL ACTIVITEIT

Als antwoord op de tentoonstelling Verlaine, cel nummer 252 in Bergen, trekt het Librarium van de Koninklijke Bibliotheek de kaart van de poëzie. Ontdek tal van uitzonderlijke documenten, gaande van de Metamorfosen van Ovidius, over de Calligrammes van Apollinaire tot zelfs sms-poëzie…

KAMEROPERA / HEDENDAAGSE MUZIEK MUZIEK ARSONIC VRI. 20.11 & ZAT. 21.11.2015 - 20:00 – wereldpremière 15 / 13€ (PRÉVENTE) / 11€ (LEDEN VAN LETTRES EN VOIX) / 7€ (STUDENTEN)

AQUARELLEN VAN GABRIEL LEFEBVRE NAAR WERK VAN VERLAINE

Kameropera in 5 bedrijven, gebaseerd op de gedichten van Verlaine, over diens verblijf in de gevangenis na de ruzie met Rimbaud.

TENTOONSTELLING GALERIE RENARD (RUE D’ENGHIEN, 45) WOE. 04.11.2015 > ZAT. 05.12.2015 WOE. > ZAT. - 14:00 > 18:00 GRATIS

Creatie A. Tsilogiannis, livret M. Watthee-Delmotte Regie J.-L. Danvoye.

RESERVEREN NOODZAKELIJK VANAF 01.09 GEDETAILLEERDE INFORMATIE: WWW.LETTRESENVOIX.ORG

In samenwerking met de KBR.

Aansluitend bij de tentoonstelling in het BAM stelt illustrator Gabriel Lefebvre een aantal aquarellen tentoon die bij de verzen van Verlaine horen. Zijn kunst komt het best tot uiting waar tekening en poëzie samenkomen. De betoverende kleuren, de diepte van het zwart, de verfijnde lijnen en de stilistische kracht prikkelen de verbeelding.


12

POËZIEWEDSTRIJD “KOM MAAR DICHTER”

NOCTURNE: EEN AVOND VOL POËZIE

Een paar woorden volstaan om van elke dag een gedicht te maken! U kunt die dagelijkse werkelijkheid opnieuw uitvinden. Neem deel aan onze wedstrijd ’Kom maar dichter’ en bezorg ons vóór 13 november 2015 een gedicht in om het even welke vorm: tekst, collage, afbeeldingen, een niet-geïdentificeerd poëtisch voorwer…

Het LIBRARIUM trekt de kaart van de poëzie! Maak kennis met uitzonderlijke documenten tijdens het geleide bezoek ‘Topstukken’ (18.00/19.30/20.30), maak zelf een collagegedicht of creëer een stukje slam-poëzie, en ontdek de winnaars van de wedstrijd ‘Kom maar dichter’ (doorlopend).

TOT 13.11.2015

INFOS EN REGLEMENT : WWW.KBR.BE

VERLAINE: ANTWERPEN-BERGEN, POËTISCHE ONTMOETINGEN

EEN AVOND MET LEZINGEN EN ONTMOETINGEN TUSSEN VLAAMSE EN FRANSTALIGE AUTEURS BAM (MUSÉE DES BEAUX-ARTS) DO. 09.12.2015 - 20:00 > 22:00 GRATIS

3 Vlaamse en 3 Franstalige auteurs komen samen rond Verlaine. Antwerpen, partnerstad van Mons 2015, nodigt ons uit voor een avond vol verrassende uitwisselingen. Auteurs Peter Theunynck, Lies Van Gasse, Hilde Keteleer, Julie Remacle, Karel Logist, Laurence Vielle. Intervention musicale Gregory Frateur & Nicolas Rombouts (Dez Mona).

LES GESTES BLEUS

EMILE VERHAEREN EN HET EUROPESE SYMBOLISME TENTOONSTELLING MAISON LOSSEAU VRI. 15.01 > DO. 30.06.2016 WOE. - 14.00>18.00 DO. > ZAT. - 10.00 > 18.00 ZON. - 10.00 > 13.00 5/4/3€

(Her)ontdek een van de grootste dichters van het einde van de 19de eeuw en zijn bevoorrechte contacten met Zweig, Seurat of Verlaine, de belangrijkste vertegenwoordigers van de avant-gardistische literatuur van die tijd.

DO. 03.12 .2015 - 17.00 > 22.00 3/1,5€ (-26)

PROGRAMMA Geleid bezoek ‘Topstukken’ FR : 18:00 / 19:30 et 20:30 NL : 17:30 / 19:00 et 20:00 Maak zelf een cadavre exquis (collagegedicht) FR+NL: doorlopend Tijdelijke tentoonstelling: winnaars van de poëziewedstrijd Ontdek LIBRARIUM samen met de Letterfretters! FR+NL: doorlopend Slam de poésie FR+NL: doorlopend

RESERVEREN VOOR DE GELEIDE BEZOEKEN: +32 (0)2 519 53 71 OF [email protected] WWW.KBR.BE

13

LA PHRASE

KARELLE MÉNINE, AUTEUR RUEDI BAUR, GRAFICUS KUNST IN DE STAD LITERATUUR MONS

TOT EN MET VRI. 11.12.2015

[1]

E. Verhaeren, Verlaine, Ed Dynamo, 1950, p5.

[2]

P. Verlaine, La mort, 1858.

[3]

E. Verhaeren, Verlaine, Ed Dynamo, 1950, p10. [4]

P. Verlaine, Mort! 1895

De Zin wil de literatuur van Bergen, van de regio en van Europa een plaats geven in het dagelijks leven van de stad zelf en de taal van de dichters delen met het grote publiek. ‘De Zin’ beantwoordt aan de behoefte om poëzie in de openbare ruimte te brengen. De inhoud is afkomstig van drie bronnen: de literaire teksten en archieven van de stad, de uitwisseling met de bewoners en de actualiteit. Karelle Ménine, die de zin schrijft, werkt samen met grafisch vormgever Ruedi Baur, en gaat op een interactieve manier aan de slag met de geschriften van de poëten. Een jaar lang slingeren de letters en woorden zich op speelse wijze een weg door de stad, tegen ongeveer 30 meter per dag, met de hand aangebracht door het team van letterschilders. Geografisch gezien loopt ‘De Zin’ door 4 poëtische werelden: die van Verlaine (die van 1873 tot 1875 gevangen zat in Bergen), die van de Henegouwse surrealistische groep (vooral bekend dankzij de fantastische pen van Fernand Dumont), die van Marguerite Bervoets (dichteres en verzetsstrijdster) en die van Emile Verhaeren (die ‘s zomers altijd verbleef in Le Caillou qui bique, op 60km van Bergen). Verlaine mocht geheel logisch ’De Zin’ openen. Omdat hij een bijzonder grote dichter is, omdat zijn werk, dat alle codes omver gooit en alle grenzen overstijgt, een voorbode is van het Surrealisme en omdat Emile Verhaeren hem dit aangrijpende eerbetoon bracht: Il nous dépasse tous de toute la hauteur de sa simplicité et de sa primitivité [Hij overstijgt elk van ons met zijn overweldigende eenvoud en primitiviteit] [1], een geweldige zin om dit project mee te openen. Deze dichter neemt in dit project een centrale plaats in. Van december 2014 tot midden juni 2015 is hij degene die ‘De Zin’ voedt, van het station van Bergen tot aan de gevangenis. Zijn gedichten, maar ook de signalementskaart waarmee hij de gevangenis binnenkwam, zijn artikels, zijn twijfels… De eerste woorden van deze Zin zijn ook de laatste: la mort [de dood], de titel van zijn eerste gedicht. La Mort, passant comme un tonnerre au milieu des humains [2].

PLACE LÉOPOLD band 4 1090,3cm vint mettre fin, le 8.12.1896, au spectacle d’un poète se donnant tel qu’il est, sans réticence, sans feinte, dans les livres comme dans la vie [3]. Ook: quelques larmes d’amour PLACE LÉOPOLD band 5 98,1cm sur ce dragon, RUE DE LA HOUSSIÈRE - MAISON MOBILITÉ 13 banden van ongeveer 109,5cm ce serpent divin au chant de flûtes, rimes mélodieuses qui font mal, pénétrantes comme la peur qui crée un nœud au cœur de l’Homme et qu’il dénoue comme il peut lorsque le temps des aubades entre les guerres lui est enfin -enfin ! accordé. Deze tekst werd op de grond net voor de gevangenis geschreven: Nous allons, mal rêveurs, dans le vague des Fables. / Et nous allons, désappointés, parmi les hommes. [4] De Zin loopt door de stad tot 12.12.2015 en Verlaine heeft er zijn laatste woord nog niet gezegd… Aanbevolen lectuur: http://www.rektoverso.be/ artikel/omzwervingen-langs-la-phrase Arne De Winde is literatuurwetenschapper aan de KU Leuven (FWO – Vlaanderen). Ode de Kort is beeldend kunstenaar. Samen maakten ze dit visueel essay tijdens een residentie van rekto:verso in Mons, 6-9 juli 2015 (met steun van Théâtre Le Manège Mons en Wallonië-Brussel Toerisme [email protected]).


14

Beeldmateriaal

beschikbaar voor de pers

3 1 5

2

4

1. Paul Verlaine, Arthur Rimbaud die een pijp rookt. Tekening, 1872. © coll. Musée Rimbaud – Fonds patrimonial de la Médiathèque Voyelles, CharlevilleMézières. 2. Paul Verlaine, foto van Otto Wegener (bijgenaamd Otto), Paris, 1893. © Bibliothèques-Médiathèques du Pontiffroy, Metz 3. Gevangenwagen voor restauratie © B. Bousmanne

6

4. Rechter Théodore ‘t Serstevens, foto van Schwarz, rond 1873. © Koninklijke Bibliotheek van België. 5. Gabriel Randon de Saint-Amand (bijgenaamd Jehan Rictus), Paul Verlaine. Tekening, [1895].© Koninklijke Bibliotheek van België. 6. Jef Rosman, Arthur Rimbaud in bed, gewond door Verlaine in 1873 © Coll. Charleville-Mezières Mediathèque – Musée Arthur Rimbaud Voyelles

15

7

8

7. Paul Marsan bijgenaamd Dornac, Paul Verlaine in het François 1er te Parijs, 1892 © Bibliothèque littéraire Jacques Doucet 8. Les Hommes d’aujourd’hui : Paul Verlaine © Koninklijke Bibliotheek van België. 9. Paul Verlaine, Lithogravure van Frédéric-Auguste Cazals, 1894 © Koninklijke Bibliotheek van België.

9

Nan Goldin, Bea as Rita Hayworth (détail), 1973, collection Mac’s / Grand-Hornu. Propriété : FWB / Photo P. De Gobert © NAN GLODIN


17

parade

sauvage


18

Arnulf Rainer (1929-), Angst (angoisse), 1969-1973, pastel gras sur photographie marouflée sur bois, 120 x 88 cm. Collection Antoine de Galbert, Paris. © photo Etienne Pottier / © Arnulf Rainer

19

ZAT.

17 10 2015

ZON.

24 01 2016

parade

sauvage PERSBERICHT

TENTOONSTELLING Curator Denis Gielen Coördinatie van de tentoonstelling Caroline Dumoulin Tel +32 (0)65 40.53.02 [email protected] Persopening Vrijdag 16 oktober 2015 Plaats BAM (Beaux-arts Mons, Museum Voor Schone Kunsten Van Bergen) 8, rue Neuve 7000 Mons

De tentoonstelling Parade Sauvage, een titel die verwijst naar een gedicht van Rimbaud, toont het verzet van kunstenaars tegen het burgerlijke conformisme in de jaren 1960. Aan de hand van diverse thema’s toont het parcours de culturele tegenbeweging die in die tijd ontstond: Ecologie : om kunst te linken aan natuur geven de kunstenaars aan die laatste volop ruimte tot expressie, waarbij ze teruggrijpen naar technieken als afdrukken of imitatie. Anarchie: bij wijze van kritiek op de massamedia spelen de kunstenaars met de beelden en woorden van het kapitalistische systeem in collages, affiches, pamfletten enz. Travestie: bij wijze van verzet tegen het maatschappelijk conformisme gaan kunstenaars zich vermommen als dandy’s en poseren met een overdaad aan accessoires en make-up. Ritualisme: om uiting te geven aan collectieve of individuele trauma’s, zoeken kunstenaars aansluiting bij primitieve uitdrukkingsvormen zoals bodybuilding of offerrituelen. Met werk van: Asger Jorn, Giuseppe Penone, Arnulf Rainer, Nan Goldin …

DE TENTOONSTELLING Een coproductie van de Museumpool van de Stad Bergen en de Stichting Mons 2015

De tentoonstelling Parade Sauvage, ontleent haar titel aan Rimbaud, de door Beat Generation aanbeden dichter, en verenigt Amerikaanse en Europese kunstenaars wiens radicale werken het stof van het verburgerlijkte modernisme van de naoorlogse periode hebben geblazen. De opstandige tegencultuur die ze belichamen verzet zich tegen het beknotten van de creativiteit door de

machthebbers en hun disciplinaire instituten: de academie, de industrie, de massamedia, de moraal en de religie. Het parcours van de tentoonstelling volgt vijf ‘vluchtlijnen’ die de vaste paden van de overheersende cultuur verlaten en telkens een specifiek aspect van de ‘brute kunst’ in de sixties belichten: van het afwijzen van het ‘schoonschrift’ tot de decadentie van de travestiet, via de terugkeer naar de aarde, tot de ontsporing van de publiciteit en het ‘onbegrensde’ experimenteren.

DE THEMA’S Weg van de Mooie Hand Het ruwer worden van de kunst rond de sixties is schatplichtig aan de heftige pogingen van grote schilders in de naoorlogse periode om zich te bevrijden van het ‘schoonschrift’, zoals men in de 17de eeuw de kalligrafie betitelde. Kunstenaars zoals Cy Twombly, Mark Tobey of Simon Hantaï, uiten zich in een picturale verstrengeling van uiterst verwarde tekens, ‘geknoei’ of krabbelschrift verkregen door het bekrassen of afdrukken op een in zekere zin ‘toegetakeld’ doek. In het anarchistische oeuvre van Enrico Baj die in 1953 met Asger Jorn de Mouvement International pour un Bauhaus Imaginiste sticht, wordt de traditionele drager van schilderijen zelfs gewisseld voor gerecupereerde weefsels: beddentijk, passementwerk, enz. We zien ook de gecultiveerde onbeholpenheid van Gaston Chaissac die schildert op verwrongen hout, in de lijn van de ‘rotstekeningen’ van de Art brut van Carlo Zinelli. Het wilde denken Overal waar de mens de natuur industrieel exploiteert, enkel geleid door winstbejag, wint de milieugedachte aan aanhangers. In het midden van de jaren 1960 zijn de kunstenaars van de Land Art en de Arte Povera het eens om niet


20

meer te ‘scheppen’, en delegeren het creatieve proces en de beheersing van de vormen aan de natuurkrachten. Ze werken met indrukken, mimetische gebaren, nemen weg of hogen op. Hun attitudes verzoenen het natuurlijke met het culturele, het werkelijke met het kunstmatige. Bezorgd om elke definitieve breuk met de planten- en dierenwereld te vermijden, observeren beeldhouwers zoals Mario Merz, Giuseppe Penone, Peter Hutchinson of Joseph Beuys, de groeiprocessen in de natuur, terwijl Piero Gilardi van zijn kant de kunstzinnige kant van natuurlijke materialen aan het licht brengt. Bij deze terugkeer naar de aarde, is ook de lichamelijke betrokkenheid aanwezig bij kunstenaars die fysiek met de natuur versmelten, zoals Dennis Oppenheim of Barbara & Michaël Leisgen. Een vrolijk vandalisme De sociale beroering van bepaalde evenementen zoals de mars tegen racisme op Washington in 1963 of de studentenopstand in Parijs in 1968, vinden weerklank in de kunstzinnige uitingen van het protest van de sixties. Gevoed door het proza van de tegencultuur van de Beat Generation en de situationistische theorie van Guy Debord, eigenen de Amerikaanse en Europese kunstenaars zich de voorwerpen, woorden en beelden weer toe die de macht voor zichzelf had gehouden voor rekening van de consumptie- en de spektakelmaatschappij. Hun handelingen geven blijk van de wil om de taal te bevrijden van het gedachte. Collages, montages, pamfletten, affiches en slogans vormen het arsenaal waardoor ze de iconografie van het kapitalistische systeem afwijzen of vandaliseren. Terwijl de lettristen et de affichekunstenaars, zoals Gil J. Wolman, Jacques Villeglé, Raymond

Hains of Mimmo Rotella, de schuld geven aan de pers of de reclame, klagen anderen zoals Martha Rosler, Erró of Ed Kienholz, de hypocrisie aan van een bourgeoisie aan die ongevoelig blijft voor de imperialistische oorlogen. Walk on the wild side Ten opzichte van het conformisme van de zeden, neemt de tegencultuur van de sixties een provocerende houding aan op het vlak van de uitbeelding van seks door de clichés aan te vallen die de cinema-industrie op dit vlak cultiveerde. In de VS wordt de camp-cultuur van de gaygemeenschap vergroot door de undergroundfilms van kunstenaars die, naar het voorbeeld van Jack Smith of Andy Warhol, hun parades van narcistische en bizarre creaturen aanvoeren. Fetisjistische accessoires, buitensporige maquillage en extravagante houdingen, hebben iets van een transvestie die de seksualiteit, gesublimeerd of vol van waanvoorstellingen, theatraliseert. Dit popdandyisme dat in de jaren 1970 doorgaat met de decadente rock, genre Lou Reed en David Bowie, is een fenomeen dat toen de plastische kunsten raakt in Europa, zoals daar de Transformer-tentoonstelling van getuigt die Jean-Christophe Ammann in 1974 organiseert in Luzern met als thema het transvestitisme, door met name Jürgen Klauke, Urs Lüthi, Luciano Castelli, Pierre Molinier en Tony Morgan uit te nodigen. Kunst als misdaad Door het idee van een wereldvreemde kunst af te wijzen, knopen kunstenaars weer aan met de primitieve uitdrukkingsvormen waarbij het lichaam van vlees en bloed een centrale rol speelt. De traditionele praktijken van de schone kunsten maken plaats voor een inwijdingsexperiment in de offerrites of in de boy painting. Zich verstikt voelend in de conservatieve maatschappij van het Oostenrijk van de postnazitijd, vormen de Weense actievoerders aan het begin van de jaren 1960 de hevigste avant-garde van deze esthetica, verdeeld tussen Eros en Thanatos, symbolen van leven en dood. Het zijn de mystieke en chirurgische acties die Rudolf Schwarzkogler realiseert in de beslotenheid van zijn atelier, zoals de heidense en bloederige ceremoniën die Hermann Nitsch met veel ophef organiseert voor zijn Théâtre des Orgies et des Mystères. Even smartelijk komt de menselijke hartstocht aan bod in het meer literaire genre, bij Pierre Bettencourt of Nancy Spero die zich voeden met de ruwe taal van Antonin Artaud. Gekleed in goud en zijde, kan de passie ook het raffinement bereiken van Nô, met de rituelen van James Lee Byars waarvan de bevlekte relikwieën contrasteren met doeken doordrenkt met bloed van de weense actievoerders.

21

DE CURATOR

DE CATALOGUS

Denis Gielen werd in 1966 geboren in Brussel. In de jaren 1990 begon hij zijn carrière in de sector van de beeldende kunsten als kunstcriticus, spreker en docent. In 1999 was hij betrokken bij de oprichting van het Musée des Arts Contemporains van Le Grand-Hornu (MAC’s) als verantwoordelijke voor de dienst publicaties. Vervolgens werd hij er adjunct van zijn directeur Laurent Busine. Al 10 jaar is hij hoofdredacteur van het kunstmagazine DITS, dat wordt uitgegeven door het MAC’s. Zijn Atlas des arts contemporains à l’usage de tous kreeg in 2007 een onderscheiding van de jury van de ARTCURIAL-prijs. Als curator wijdde hij in 2013 een belangrijke monografie aan de Amerikaanse videokunstenaar Tony Oursler en maakte hij diverse thematische tentoonstellingen, waaronder S.F. Art, science & fiction (2012). In 2015 werd hij benoemd tot directeur van het MAC’s, een nieuwe functie die hij vanaf 2016 zal waarnemen.

Catalogus uitgegeven in het kader van de tentoonstelling Parade Sauvage. Art et contre culture autour des sixties [Parade Sauvage. Kunst en tegencultuur rond de sixties], te zien in het BAM van 17 oktober 2015 tot 24 januari 2016.

IN HET KADER VAN DE TENTOONSTELLING PARADE SAUVAGE PARADE À LA CARTE TENTOONSTELLING ATELIER STAGE BAM WOE. 04.11, DO. 05.11 ou VRI. 6.11.2015 (EEN DAG NAAR KEUZE) - 09:00 > 16:00 KINDEREN TOT 12 JAAR 20€ (BROODJE INBEGREPEN) INFORMATIE / RÉSERVATIE : +32 (0)65 40 53 38 FR ACTIVITEIT

Het Dynamusée biedt een proefdag aan, bestaande uit een bezoek aan de tentoonstelling, gevolgd door een creatieve workshop. Een organisatie van het Dynamusée.

DIMANCHE EN FAMILLE (GEZINSZONDAG) TENTOONSTELLING BAM ZON. 15.11.2015 & ZON. 17.01.2016 - 14:30 > 16:30 6€ / PERSONNE INFORMATIONS / RÉSERVATIONS : +32 (0)65 40 53 38

Het dynamusée neemt ouders en hun kinderen mee voor een actief bezoek aan de tentoonstelling, gevolgd door een creatieve workshop. Een organisatie van het Dynamusée.

MEET THE CURATOR TENTOONSTELLING BAM ZON. 25.10.2015 & ZON. 22.11.2015 - 11:00 GRATIS (INBEGREPEN IN HET TOEGANGSTICKET) MITS RESERVATIE OP HET NUMMER +32 (0)65 40 53 25 OF VIA [email protected]

Geniet van een geleid bezoek in het gezelschap van tentoonstellingscurator Denis Gielen.

Onder leiding van Denis Gielen, curator van de tentoonstelling. Wetenschappelijke bijdrage Yoann van Parys Voorwoord door Laurent Busine Titre Parade Sauvage. Art et contre-culture autour des sixties 2015 Uitg. Museumpool van de Stad Bergen 248 p., ill. Beschikbaar in FR “De tentoonstelling Parade Sauvage ontleent haar titel aan Rimbaud, een dichter die zowat werd verafgood door de schrijvers van de Beat Generation. Ze brengt Europese en Amerikaanse kunstenaars samen, van wie het radicale werk een vernieuwing betekende van het naoorlogse, verburgerlijkte modernisme. De rebelse tegencultuur die zij belichamen kant zich tegen de domesticatie van de creativiteit door het heersende gezag en zijn gedisciplineerde instellingen: de academie, de industrie, de massamedia, moraal en religie. Het boek toont deze tegencultuur aan de hand van vijf vluchtroutes - zoals bijen die de korf verlaten om uit te zwermen - en laat zien hoe ze via een verwildering van de artistieke praktijk nieuw leven gaf aan de kunst rond de sixties. Van de afwijzing van het ‘schoonschrift’tot de decadentie van de travestiet, over de terugkeer naar moeder aarde, het verdraaien van het beeld en ‘onbegrensde’ ervaringen.


22

Beeldmateriaal

beschikbaar voor de pers

3

1

4

2

5

Section II - La pensée sauvage [Het wilde denken]

Section I - Loin de la « belle main » [Ver van het ‘schoonschrift’] 1. Asger Jorn (1914-1973), L’infinie suffisance of Le victime joyeux, 1965, olieverf op doek, 116 x 89 cm. Koning Boudewijnstichting, Collectie Thomas Neirynck, bewaard in het BAM, Bergen © SABAM Belgium 2015 2. Enrico Baj (1924-2003), Parade militaire au bois de Boulogne, 1963, gemengde techniek op stof, 200 x 250 cm. Collectie MAMCO, Genève. © foto Ilmari Kalkkinen, Mamco © SABAM Belgium 2015 3. Simon Hantaï (1922-2008), MM2, 1964, olie op doek, 265,5 x 220 x 3 cm. Musée de Grenoble. © foto Musée de Grenoble © SABAM Belgium 2015

4. Giuseppe Penone (1947-), Patate, 1977, 5 elementen in brons, staal, aardappelen, variabele afmetingen. Collectie Musée départemental d’art contemporain de Rochechouart. © Archivio Penone © SABAM Belgium 2015 5. Barbara (1940 -) & Michael Leisgen (1944-), Paysages mimétiques – Kornfelder, 1971 (afdrukken uit 2005), Foto, 4 x (92 x 142cm). Musées de l’agglomération d’Annecy, Inv. 2004.5.1 - 4. © foto Daniel Moulinet © Barbara & Michael Leisgen Section III - Un vandalisme joyeux [Een vrolijk vandalisme] 6. ERRO (1932-), Military Life, Vietnam, 1974, collage van geprinte beelden in offset alvorens geknipt, 37 x 26,7 cm. Collectie MAC/VAL, musée d’art contemporain du Val-deMarne, inv. 1997-710. © foto Claude Gaspari © SABAM Belgium 2015

23

8

9

10

11

6

7

7. Jacques Villeglé (1926-), L’anonyme du dripping, 1967, verscheurde affiches, gemaroufleerd op doek, 200 x 320 cm. Collectie S.M.A.K, Stedelijk Museum voor Actuele Kunst, Gent © foto Dirk Pauwels © SABAM Belgium 2015 Section IV - Walk on the wild side 8. Nan Goldin (1953-), Bea as Rita Hayworth, 1973, Zilvergelatinedruk, uitg. 2/18,, 40,6 x 50,8 cm. Collectie Musée des Arts Contemporains au Grand-Hornu, eigendom van de Federatie Wallonië-Brussel © foto Philippe De Gobert © Nan Goldin 9. Jack Smith (1928-2011), zonder titel, ca. 19581962/2011, analog C-print hand printed from original color negative on Fuji Crystal Archive paper, 35,6 x 27,9 cm. Courtesy Jack Smith Archive & Galerij Gladstone, New York & Brussel © Courtesy Jack Smith Archive & Galerij Gladstone, New York & Brussel

Section V - L’art comme crime [Kunst als misdaad] 10. Arnulf Rainer (1929-), Angst, 1969-1973, oliepastel op foto, gemaroufleerd op hout, 120 x 88 cm. Collectie Antoine de Galbert, Parijs. © foto Etienne Pottier © Arnulf Rainer 11. Pierre Bettencourt (1917-2006), La Mort et l’Amour, 1957, sculptuur, haut-relief, 125,5 x 106,5 x 10,5 cm. Gift van Maryse Goeminne uit 2010, Collectie Musée des Arts Contemporains au Grand-Hornu © foto Philippe de Gobert © SABAM Belgium 2015

© Cédric Gerbehaye - AGENCE VU’


25

MEER

NAJAARS-

TENTOON-

STELLINGEN


26

PARCOURS JONGE KUNSTENAARS ZAT. 10.10.2015 > ZON. 11.10.2015 & ZAT. 17.10.2015 > ZON. 18.10.2015 KUNST IN DE STAD

ROUTE

BERGEN - 35 LOCATIES IN HET STADSCENTRUM OVERZICHTSKAART VERKRIJGBAAR BIJ VISITMONS 10:00 > 18:00 GRATIS

Twee weekends lang kunt u in de straten van de stad kennismaken met het werk van 46 kunstenaars en 2 Bergense kunstacademies, en dit op 35 locaties in het stadscentrum. DE MAN, DE DRAAK EN DE DOOD

DE GLORIE VAN SINT JORIS TENTOONSTELLING MAC’S - GRAND-HORNU ZON. 18.10.2015 > ZON. 17.01.2016 DI. > ZON. - 10:00 > 18:00 8 / 5€

Een tentoonstelling over het verhaal en de mythe van Sint Joris. De iconografie rond deze heilige is van oudsher een krachtige motor voor de verbeelding. LIGHT OF HOUSE DANIEL DANIEL

TENTOONSTELLING MAGASIN DE PAPIER ZAT. 24.10.2015 > ZON. 17.01.2016 WOE. / ZAT. / ZON. - 12:00 > 18:00 GRATIS

Net als in een spookhuis op de kermis belandt de bezoeker van deze installatie in een donkere ruimte, waar een klank-en-lichtspel voor een spectaculaire sfeer zorgt.

CÉDRIC GERBEHAYE D’ENTRE EUX

TENTOONSTELLING SALLE SAINT-GEORGES ZAT. 07.11.2015 > ZON. 03.01.2016 DI. > VRI. - 10:00 > 18:00 ZAT. / ZON. - 14:00 > 20:00 2/1€

Aan de hand van fotografisch onderzoek en ontmoetingen verkent documentairefotograaf Cédric Gerbehaye, lid van het fotoagentschap VU, België door de lens van het dagelijkse leven. In dit project gebruikt hij de fotografie als een analyse-instrument dat, zonder iets te bewijzen, de vinger legt op de echte vragen en de geesten en gevoelens openzet. ARTISTIEK EERBETOON AAN DE GROTE OORLOG

KUNST VAN JONGE EUROPEANEN TENTOONSTELLING MONS MEMORIAL MUSEUM ZAT. 07.11.2015 > ZON. 03.01.2016 DI. > ZON. - 10:00 > 18:00 GESLOTEN OP MAANDAG GRATIS

Vanaf 24 oktober komt een tiental jonge kunstenaars uit Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Wallonië of Brussel samen in het Mons Memorial Museum. Op basis van gemeenschappelijke workshops en uitwisseling van ideeën willen ze samen werken creëren rond het thema van de Eerste Wereldoorlog, werken die getuigen van de sterk uiteenlopende herinneringen aan dit conflict dat zich vooral in Europa afspeelde. De resultaten van deze workshops zullen samen met persoonlijk werk van de kunstenaars te zien zijn. Op de tentoonstelling komen diverse disciplines aan bod (installaties, schilderkunst, video, enz.). De bezoeker wordt ertoe aangespoord stil te staan bij zijn eigen kijk op de Grote Oorlog, terwijl hij ook de permanente tentoonstelling van het museum kan bezichtigen.

27

L’homme, le dragon et la mort Giuseppe Penone, Albero folgorato, 2012 Bronze, or - 1000x200x200cm Vue de l’installation, Tapis Vert, Château de Versailles, Versailles 2013 © Archivio Penone

L’homme, le dragon et la mort Tilman Riemenschneider, Saint Georges combat le dragon, bois, 77,5x51cm, vers 1490. Skulpturensammlung und Museum für Byzantinische Kunst, Berlin. © BPK BERLIN


28

BAM (Beaux-Arts de Mons) © Jean-François Berhin

29

HET BAM

BEVESTIGT HAAR

IN HET BAM IN 2016…

ELEMENTAL GESTURES

REPUTATIE Dit is niet de eerste grote internationale tentoonstelling in het Bergense museum voor schone kunsten BAM (Beaux-Arts Mons). In 2009 was er al een tentoonstelling gewijd aan Keith Haring en in 2013 richtte het museum de spots op Andy Warhol met een tentoonstelling die bijna 85.000 bezoekers lokte. In het voorjaar 2015 onthaalde de tentoonstelling Van Gogh in de Borinage: de geboorte van een kunstenaar” ongeveer 180.000 bezoekers. Het museum kent een resoluut hedendaagse stijl en een architectuur waarin zowel het functionele als de kracht van het museum op een esthetische manier vorm hebben gekregen. De ruime en heldere wandelgangen genieten volop van de grote glaspartijen. Deze cultuurtempel biedt 2000 m² tentoonstellingsruimte verspreid over drie etages, met daarnaast de Koningin Astrid-tuin, waar eveneens werken kunnen worden getoond. Verder is er een auditorium, een ontvangstruimte met vensters rondom op de bovenverdieping en een educatieve dienst, het Dynamusée, georganiseerd rond drie animatieruimtes. Het BAM onderscheidt zich dus door de aangename omgeving en de kwaliteit waarmee het zijn bezoekers ontvangt. Dankzij zijn vormgeving is het museum een unieke ervaring, een plaats waar men kunst in al haar vormen kan ontdekken, een dynamische plaats met tal van evenementen het jaar rond.

TERRY FOX - BILL VIOLA TENTOONSTELLING BAM (MUSÉE DES BEAUX-ARTS) 05.03.2015 > 12.06.2016

Deze tentoonstelling is in de eerste plaats gewijd aan de Amerikaans-Europese kunstenaar Terry Fox (1943-2008). Terry Fox was een van de belangrijkste kunstenaars uit de jaren ’70. Als performancekunstenaar kende hij geografische noch artistieke grenzen. Hij werkte met de allergrootsten van zijn generatie, zoals Joseph Beuys, Vito Acconti of Dennis Oppenheim. In de tentoonstelling in het BAM resoneert het werk van Terry Fox met een aantal belangrijke stukken van Bill Viola. Beide kunstenaars hebben samen gewerkt en kenden elkaars revolutionaire ideeën en benaderingen van kunst. Aan de hand van werken afkomstig uit alle uithoeken van Europa en de Verenigde Staten organiseert de curator een confrontatie tussen deze twee pioniers van de videokunst. Tussen archiefsporen en dure creatie laat de tentoonstelling zien hoe Bill Viola het medium gebruikt als middel tot artistieke expressie, terwijl Terry Fox het ook gebruikt om zijn performances vast te leggen en als vertrekpunt voor nieuwe creaties, spelend met de vele mogelijkheden die het medium video hem biedt. De bezoeker wordt ondergedompeld in een sfeer die veeleer ongebruikelijk is voor een museum. Hij wordt omringd door beelden, objecten, sculpturen, schilderijen, video’s, maar ook door beweging, geluid en licht. De scenografische uitdaging bestond erin de gebruikelijke codes van een museumbezoek letterlijk op te blazen om de dominante creatieve energie van de twee kunstenaars te bevrijden. Ten slotte verkent deze tentoonstelling de oorsprong van zeer actuele trends, van interactieve ervaringen voor de zintuigen en het lichaam tot de virtualisering van kunst als gevolg van de digitale revolutie.


30

Praktische Informatie

IK WIL ER ALLES OVER WETEN BAM (Beaux-Arts Mons) 8, rue Neuve 7000 Bergen T +32(0)65 40 53 30 www.mons2015.eu Tentoonstelling te bezoeken van dinsdag tot en met zondag, van 10.00 u. tot 18.00 u. Gratis toegang elke eerste zondag van de maand: 1ste november / 6 december / 3 januari

IK KOOP TICKETS. EN JIJ? Combinatieticket voor de 2 tentoonstellingen —— STANDAARDTARIEF = 12€ —— VERMINDERD TARIEF (jongeren van 12 tot 25 jaar, senioren, groepen…) = 9€ —— KINDERTARIEF (- de 12 ans) = 3€ —— GEZINSTARIEF (min. 1 volwassene en 2 kinderen/ max. 2 volwassenen en 5 kinderen jonger dan 18) = 4€ Speciaal combinatieticket “najaarstentoonstellingen” : ontdek de tentoonstellingen Verlaine & Parade Sauvage van het BAM en de tentoonstelling De mens, de draak en de dood voor 14€!

Hoe kunt u uw tickets reserveren en kopen? Tickets kopen: Van maandag tot en met zondag van 10.00 u. tot 20.00 u. (feestdagen inbegrepen) —— aan de verkooploketten in Bergen —— telefonisch: 065/39.59.39 7 dagen /7, 24 u./24 —— via www.mons2015.eu Een groepsbezoek of geleid bezoek reserveren: Van maandag tot en met vrijdag van 9.00 u. tot 17.30 u. —— telefonisch: 065/35.34.88 —— via e-mail: [email protected]

31

partners

OFFICIËLE PARTNERS

PROJECT PARTNERS

OFFICIËLE LEVERANCIERS

PROJECT LEVERANCIER

MEDIA PARTNERS

PROJECT MEDIAPARTNERS

STICHTENDE INSTITUTIONELE PARTNERS

INSTITUTIONELE PARTNERS

CONTACT

JOHAN VREYS Persattaché (NL) +32 (0)474 63 66 41 [email protected] CHARLINE CAUCHIE Persattaché (FR) +32 (0)479 77 42 23 [email protected]

STICHTING MONS 2015

106 Rue de Nimy 7000 Mons (België) www.mons2015.eu Verantwoordelijke uitgever: Yves Vasseur

BE CULTURE (SPCC) Lore Lambrechts & Charlotte Materne, Project Coordinators Séverine Provost, General Manager + 32 (0)2 644 61 91 + 32 (0)478 43 66 67 [email protected]

verlaine, cel nummer 252

Recommend Documents