van partnerschap naar ouderschap

van partnerschap naar ouderschap Deel I: Alles over het Ouderschap

Drs. M.B. van der Linde Pinkcloud.nu

Van Partnerschap naar Ouderschap DEEL I: Alles over het Ouderschap M.B. van der Linde Pinkcloud.nu

2

VOORWOORD In Nederland leven de meeste aanstaande ouders toe naar de bevalling. Naast het inrichten van de babykamer wordt er verder weinig nagedacht over de periode hierna. Uit onderzoek blijkt dat het bijstellen van de verwachtingen over wat er verandert als er een kindje in je leven komt, je kan helpen beter door deze transitie heen te komen. De hardnekkige mythe van de roze wolk hebben wij niet ervaren. Deze mythe is misleidend. Naast het feit dat een kind een prachtig cadeau is en het voor een ouder de mogelijkheid tot groei meebrengt, kan het ouderschap ook moeilijk, zwaar en frustrerend zijn. Het is lastig om in algemeenheden te spreken in deze gigantische levensovergang. Ieder kind is anders, zo ook iedere ouder. In dit referaat wordt niet gesproken over andere zaken die de transitie vermoeilijken, zoals: een handicap bij ouder of kind, een ziekte van ouder of kind, traumatische zwangerschappen en/of geboortes, postnatale depressies etc. die deze transitie nog zwaarder kunnen maken.

3

Inhoudsopgave

4

DEEL I Ouderschap in al zijn facetten Inleiding 5 Overweldigend 6 Invloed op de relatie 7 Emotioneel en niet lekker in je vel 9 Slaapgebrek 9 Seks 10 Opoffering 12 Vrije tijd 12 Druk huishouden 13 Support 14 De nieuwe rolverdeling -Rol van ouder -Rol van partner -Rol van werknemer -Rol van individu -Rol van vriend -Rol van moeder -Rol van vader

16 18 19 19 21 22 22 23

INLEIDING Veel aanstaande ouders hebben het beeld dat de komst van het eerste kind een tijd van persoonlijke groei en vervulling brengt. Dat kan het zijn, maar het gaat niet zonder slagen of stoten. Bepaalde aspecten van het ouderschap zullen zijn eigen natuurlijke verloop kennen (Papousek & Papousek, 1981), andere aspecten kunnen moeizamer verlopen (Martijn & van Grinsven, 2010). Sommigen verwachten dat een baby je leven verandert, maar verwachten én je er goed op voorbereiden -in hoeverre dat kan- is een tweede (Cowan, C. 1997). De geboorte van het eerste kind heeft gevolgen voor je relatie als ouders. Waar partnerschap je dichter bij elkaar brengt, maakt het ouderschap de afstand tussen partners groter. Al is het alleen al door alle zorg en huishoudelijke taken die er zijn (Van der Pas, 1999). De roerige overgang vraagt veel van partners. Het ouderschap vraagt veel van het partnerschap. Het mooiste cadeau dat je een kind kan geven is een sterke en gelukkige relatie tussen de twee ouders (Gottman, 2007). Dat is voor veel jonge ouders lastig. In onze cultuur heerst het idee dat als een relatie ‘meant to be is’, het goed zal uitwerken tussen twee partners, wat er ook gebeurt. Maar in de realiteit ontwikkelen relaties zich, veranderen partners en omstandigheden (Houlsten et al., 2013).

5

Het ouderschap is zo’n omslagpunt in het leven. In een klap speel je naast de rol van partners vooral de rol van ouders. Het partnerschap staat op een lager pitje in de eerste jaren van het ouderschap. Alles draait om de baby. Als je samen tegen dingen aanloopt, kan het lastig zijn om er de tijd voor te nemen om het uit te spreken. En als er dingen gaan wringen tussen partners, werkt het gebrek aan slaap en tijd niet echt mee. Tijdens deze fase gebeurt zoveel tegelijkertijd. Het is moeilijk om allemaal te bevatten. Kan je je voorbereiden op een kind? Niet echt. Maar een beetje kan geen kwaad. OVERWELDIGEND Het krijgen van de eerste is misschien wel de meest indrukwekkende gebeurtenis van het leven. Het is het mooiste wat je kan overkomen, maar daarnaast ook vaak zwaar en overweldigend. De komst van het eerste kind wordt door ouders vaak als een soort shock ervaren en deze shock loopt zeer vaak uit in een echtscheiding (van der Pas, 1999, Cowan & Cowan, 1992). Het is een taboe om als jonge ouder te zeggen dat je het allemaal overweldigend vindt. Het duurt even om de realiteit van deze transitie te omvatten en te begrijpen. Het is namelijk groots. Het is van tevoren absoluut niet voorstellen wat je te wachten staat. Met enig regelmaat zit er een prachtige piek- en gelukservaring met je baby en een dieptepunt (de angst die door een ouder heen kan gaan als hij/ zij denkt dat de baby niet ademt, terwijl natuurlijk in de meeste gevallen er niets aan de hand is) in dezelfde dag gepropt.

6

INVLOED OP DE RELATIE Iedereen kijkt anders naar de geboorte van zijn/haar kind. In Nederland leven veel mensen erg naar de bevalling toe. Veel stellen hebben nog niet echt verder nagedacht dan de bevalling. De meeste stellen denken dat niet zoveel gaat veranderen, als er een baby in hun leven komt. Sommige stellen denken dat hun leven er grandioos op vooruit gaat. Sommigen denken dat het hun relatie zal redden. Anderen verwachten het moeilijkste en hopen er het beste van. Als na de geboorte van het eerste kind de endorfinen een beetje zijn uitgewerkt, kan het zijn dat men zich emotioneel, geïrriteerd, angstig of humeurig voelt. Dat komt vaak voor en het is niets om je voor te schamen. Moeite met concentreren en slapen is veel voorkomend. Ook mannen kunnen gevoelens ervaren als stress, zich ongelukkig voelen, piekeren en lijden aan slapeloosheid. Jonge ouders hebben achtmaal zoveel ruzie als kinderloze stellen. Als je je rot voelt, heeft dat ook invloed op je partner. De laatste wetenschappelijke ontwikkelingen spreken van spiegelneuronen. Die maken dat we ons kunnen verplaatsen in de ander en letterlijk voelen wat onze partners voelen. Op het moment dat je er helemaal doorheen zit, zit je niet op een gestreste partner te wachten (Johnson S., 2014). Van alle stellen wordt tweederde tijdens de eerste drie jaar ongelukkiger met elkaar. Een derde blijft blij met elkaar (Gottman & Gottman 2007). Stellen die gelukkig blijven, staan voor dezelfde uitdagingen, maar ze gaan er op een andere manier mee om (Cowen C., Cowen P., 1992). De stellen die geen manieren vinden om deze problemen te overwinnen hebben een twee keer zo grote kans om uiteindelijk uit elkaar te gaan.

7

Hoe weten partners dat ze relatieproblemen hebben? Stellen hebben repeterende conflicten, soms duidelijk zichtbaar en soms onzichtbaar. Zichtbare strijd uit zich in ruzies en escalaties. Onzichtbare conflicten uiten zich in vermijding, terugtrekken, stiltes of mensen gaan zich storten op hun werk (vaker bij mannen). Mensen vallen terug in verslavingen waar ze vroeger mee kampten, eetbuien, drinkbuien of blowen. Ook kunnen de problemen zich uiten door onbestemde en onbekende klachten, zowel bij ouders als bij kinderen. Maar ook door psychische klachten; somberheid en depressie, angstklachten en toenemende onrust en gepieker. Of overspannenheid. Het is niet voor niets dat 40% van de stellen uit elkaar gaan binnen de eerste paar jaar van het ouderschap. 81% van de stellen gaan in deze periode door een matig tot zware relatiecrisis. Dit zijn schokkende cijfers! Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de verwachtingen van ouders over hoe ze deze overgang maken cruciaal zijn.

8

EMOTIONEEL EN NIET LEKKER IN JE VEL Dat men zich niet altijd lekker voelt na de geboorte van het eerste kind, hoort erbij. Dat is niet iets waar een kersverse ouder meteen van moet schrikken. De geboorte van de eerste kan een behoorlijk impact hebben. Een kind krijgen is een prachtige mijlpaal die veranderingen teweegbrengt in de relatie en de manier van leven van de ouders. Er kan van alles los komen. Mooie emoties, maar ook heftigere emoties. Als één van de partners zich niet lekker voelt, kan dit ook invloed hebben op de andere partner. Mannen klagen dat ze het idee hebben hun vrouw kwijt te zijn. Vrouwen voelen zich gefrustreerd dat hun partner er niet voor hun is nu ze hun hulp zo hard nodig hebben. Als de neerslachtige klachten langer blijven aanhouden is het aan te raden dat de huisarts geraadpleegd wordt. SLAAPGEBREK Een gebrek aan slaap maakt dat de emoties tijdens discussies snel hoog kunnen oplopen. Dit leidt tot partners die lelijke dingen tegen elkaar zeggen die ze niet kunnen terugnemen. Vermoeidheid kan een probleem worden, omdat ouders minder goed in staat zijn om aan efficiënte probleemoplossing te doen en zo moeite hebben met het aanpassen aan de nieuwe rollen (Harte et al., 1990). De relatie wordt voor ouders minder bevredigend, omdat het vermogen om open te staan voor wat de ander nodig heeft afneemt (Elek et al., 2002). Er is geen energie meer om ook het wel en wee van de partner op te vangen. Slaapdeprivatie kan leiden tot depressie, dus zonder dat er een reden hoeft te zijn. Het is aan te raden dat er hulp gezocht wordt bij bijvoorbeeld het CJG met het ontwikkelen van een slaaproutine voor kinderen. Ouders hoeven hierin niet het wiel zelf uit te vinden.

9

SEKS Seks is een belangrijk deel van de relatie van een stel. Over het algemeen is er een grote afname in seksuele activiteit na de geboorte van de baby. Mannen willen al snel weer oppakken waar ze gebleven zijn, maar vrouwen denken daar anders over. Zij hebben meer behoefte aan emotionele intimiteit (D’Ardenne & Morrod, 2003). Vermoeidheid is een reden. Daarnaast hebben sommige vrouwen moeite met hun lichaam dat door de zwangerschap is veranderd. Ook voor mannen kan het lastig zijn om te zien dat hun partner door grote emotionele en lichamelijke veranderingen gaat. Veranderingen in hormonen bij vrouwen maken ook dat ze minder zin hebben. Vrouwen die borstvoeding geven, hebben naast vermoeidheid door het continue voeden en wakker worden voor de baby, ook minder behoefte aan warmte en intimiteit. Ze krijgen namelijk al veel warmte en intimiteit van de baby. Vrouwen voelen zich niet sexy tijdens de borstvoeding als er de gehele dag een kind aan hen zit te plukken. Het verlies van de zin in seks is normaal tijdens deze periode en kan langzaamaan terugkomen (Gottman & Schwartz Gottman, 2007). Het is van belang om tijd te maken voor seks. Zin is niet iets wat je hebt, maar wat je maakt. Mannen raken gemakkelijk opgewonden door visuele stimuli. Vrouwen zijn meer sfeergevoelig. Aangezien er minder tijd is om te praten en de emotionele band te voelen, is er ook minder sprake van seksuele intimiteit. Mannen blijven dus gemakkelijker opgewonden in vergelijking met vrouwen.

10

Een stel moet zorgen dat ze seks blijven hebben. Totale afwezigheid van seks kan het eerste signaal zijn van een ineenstorting van een relatie. Het overgaan tot seks moet natuurlijk altijd in samenspraak gaan en moet geen machtstrijd worden. Als er door een van de partners op doorgehamerd wordt dat er meer seks moet komen (vaak de mannen), werkt dat vrijwel altijd averechts. Als de man er meer druk achter zet, is dat voor de sfeergevoelige vrouwen niet opwindend en komt er meer weerstand. Dit is een negatieve vicieuze cirkel. Een knuffel moet ook gewoon een knuffel kunnen blijven. Niet elke vorm van fysiek contact moet meteen leiden tot seks. Het verschil in de behoefte van seks is te vergelijken met het verschil in eetlust. De man wil 6 boterhammen en de vrouw 3. Misschien moet de man er twee minder nemen en de vrouw een boterham meer. Het overige verschil in eetlust kan op andere manieren worden opgelost. De man kan de overige boterhammen zelf opeten. Daarbij is het van belang dat er in de relatie ook openheid bestaat en toestemming over masturbatie.

11

OPOFFERING Als je een relatie met iemand aangaat, beperk je jezelf in je vrijheid. Dan moet je bepaalde dingen opgeven waar je misschien aan gehecht bent. In deze beperking ligt ook de mogelijkheid voor groei. Het binden aan een ander en het leven delen maakt het leven ook rijker. Het mes snijdt aan twee kanten. Men raakt iets kwijt en krijgt er iets bij. Als er een kind bijkomt, is de tijd voor jezelf nog beperkter. Vaak is er veel minder tijd voor of geven mensen zaken op zoals hobby’s, vriendenavondjes of werk. Vrouwen geven (tijdelijk) hun werk op en het gevaar bestaat dat zij zonder de aanwezigheid van hun collega’s zich geïsoleerd kunnen gaan voelen (Houlston et al., 2013). VRIJE TIJD Vrouwen die gespannen zijn ontspannen beter als ze samen activiteiten ondernemen met hun mannen (Orthner, 1975). Het kan zijn dat mannen die veel stress ervaren zich sneller ongemakkelijker voelen als ze samen activiteiten ondernemen (Holman Jacquart, 1988). Mannen die voor de geboorte veel tijd voor zichzelf hadden, ervaren soms minder liefde voor hun partner en meer conflicten in het eerste jaar. Ouders die voor de geboorte veel samen deden, hadden een jaar na geboorte meer liefde voor elkaar dan voorheen. Sommige mannen voelen zich schuldig als ze alleen activiteiten ondernemen. Voor de vrouw maakt het over het algemeen niet uit als de baby erbij is tijdens het spenderen van vrije tijd met de partner. Ook voor mannen kan het goed zijn om in aanwezigheid van het kind activiteiten met moeder te ondernemen. Over het algemeen heeft de man meer behoefte aan het samenzijn met de vrouw en zonder de baby.

12

DRUK HUISHOUDEN Over het algemeen worden de huishoudelijke taken flink onderschat. (Bianchi, et al. 2000). Het is niet het belangrijkste om een precieze 50%-50% verdeling te hebben van al de taken in het huishouden. Veel stellen nemen zich voor de geboorte voor om de verzorging van het kind en het huishouden zo eerlijk mogelijk te verdelen. Over het algemeen lijkt het dat de vrouw toch iets meer doet thuis in het huishouden én met de baby. Het is van belang dat het zo verdeeld is dat beide partijen met de verdeling kunnen leven. Misschien heeft de ene meer behoefte aan tijd voor zichzelf en de ander meer behoefte aan gedeelde tijd als stel. Men moet zich juist de vraag stellen hoe om te gaan met dit verschil (zie deel II referaat). Mogelijke tips kunnen zijn: maak voordat de baby komt een lijst van de huishoudelijke taken en verdeel ze. Haal deze lijst er af en toe bij nadat het kind geboren is. Moet er iets in veranderen? Is er een herverdeling nodig. Ook hier; hoe gaat men om met de verschillen? Misschien is de één sneller tevreden met hoe schoon het huis is, maar is de partner kritischer. Daarnaast is er een verschil in ‘uitvoerder’ en ‘eigenaar’ van taken. Soms is degene die stofzuigt niet ‘de eigenaar’ van het stofzuigen en heeft deze een ander idee over wat goed stofzuigen is. De eigenaar is degene die aangeeft dat er moet worden gestofzuigd. Die ziet misschien eerder dat het nodig is. Dit kan ook te maken hebben met een verschil tussen de partners.

13

SUPPORT Wees niet bang om hulp te vragen. Er zijn vele ouders die zeer blij zullen zijn om hun ervaringen te delen. Met het bespreken van de moeilijke dingen waar men tegenaan loopt, krijgt men meer zicht op de zaak. Het is moeilijk het wiel als ouders alleen uit te vinden. Zeker als ouders moe zijn. Vinden mensen het moeilijk om hulp te vragen, probeer dat dan te bespreken met iemand die ze vertrouwen. Dat kan ook de huisarts zijn. Zit er een balans tussen stress en hulp die ze krijgen. Een baby, een drukke baan en daarnaast de relaties met familie en vrienden onderhouden kan veel vergen. Het is van belang dat waar nodig extra steun komt van anderen. Hoe ziet de balans tussen stress en support er uit? In een tijd waar de gezinnen meer op zichzelf zijn, hebben grootouders vaak zelf een actief leven en daardoor minder tijd voor de kleinkinderen. Als ouders samen steun zoeken buiten de relatie kan dat helpen beter door de transitie heen te komen. Het is van belang dat stellen niet het gevoel hebben dat ze er alleen voor staan. Onderzoekers hebben uitgewezen dat ouders meer geïsoleerd kunnen raken na de geboorte van hun eerst kind. (Amato et al., 2005; Putnam, 2000). In landen waar het adagium ‘it takes a village to raise a child’ nog serieus genomen wordt, hebben onderzoekers gevonden dat als kinderen meerdere primaire zorgdragers hadden het de kinderen sterker en weerbaarder maakt (Stern, 1987).

14

Daarnaast kan de hulp invliegen van familie en met name opa’s en oma’s ook een valkuil zijn. Iedereen heeft een eigen mening. Met zoveel meningen is het soms lastig de eigen ideeën te ‘horen’. Het kan zijn dat een oma of opa zich gaat bemoeien met het gezinsleven. Of het is nooit goed hoe haar schoondochter met hun kleinkind omgaat. Moeilijk lopende relaties kunnen nog lastiger worden. Als er problemen met de grootouders zijn, is het het beste dit duidelijk en helder van te voren te formuleren en samen met de partner terug te koppelen. De grootouders moeten niet de relatie met de eigen partner bemoeilijken. De grootouders moeten niet tussen de partners gaan instaan of in de positie komen dat één van de ouders buitenspel wordt gezet. Een kind grootbrengen lukt als de ouders de medewerking krijgen van een paar mensen om hen te stutten en te steunen. Emotioneel en praktisch (Martijn & Van Grinsven, 2010). Vijfenzestig procent van de nieuwe ouders vinden het van belang dat ook sprake is van ondersteuning in het gezond houden van de relatie. Men kan natuurlijk met vrienden die in hetzelfde schuitje zitten de dilemma’s delen. Of eventueel met familie. Hier dienen wel met de partner duidelijke afspraken over gemaakt te worden. Bij wie uit je je? Wat zijn de grenzen in wat men wel en niet vertelt? Het kan soms knap lastig zijn als de relatieproblemen gedeeld worden met de eigen ouders. De kans dat zij partijdig kijken is groter. Merkt een stel dat ze er echt samen niet uitkomen is het van groot belang dat ze samen een relatietherapeut inschakelen. Uit onderzoek blijkt dat veel vrouwen informatie zoeken over zwangerschap, de geboorte van de baby, ontwikkeling van de baby en de relatie van de ouders op het internet. Het is van belang dat ouders betrouwbare websites bezoeken. Soms kan het helpen om in een forum op het internet steun te zoeken.

15

DE NIEUWE ROLVERDELING: Als partner heb je een relatie, maar als ouders ook. Dit is een heel andere relatie. De partnerrelatie zorgt dat je dichter bij je partner komt te staan. De ouderrelatie zorgt juist voor meer afstand tussen de twee partners. Degene die dominant is in de partnerrelatie hoeft dat niet te zijn in de ouderrelatie (Van der Pas, 1999). En hoe verhoudt deze ouderrol zich tot andere rollen in het leven zoals die van partner, vriend, zoon/dochter, broer/zus, werknemer etc.? Hoe verdeel je deze rollen? Hoe zorgt de jonge ouder dat hij de verschillende rollen zo goed mogelijk kan spelen? Ten eerste: het moet uit de lengte of uit de breedte komen. Je hebt maar een bepaalde hoeveelheid energie en daarmee moet je het doen. Hoe verdelen we de rollen die we individueel moeten spelen. Zie fig. 1.1. Bijv. Vader en partner zijn twee rollen. Hoe belangrijk is de rol van de baan? Er kunnen verschillen zijn in hoe partners dat onderling zien. Hebben partners behoefte aan een andere balans? Heeft de ene meer tijd voor zichzelf nodig? Of heeft de ene meer behoefte om de rol van vriendin te spelen? Hoe ga je daarmee om (Gottman, 2007)?

16

Sommige ouders missen hun oude rollen. Missen hun werk, hun tijd met hun vrienden of het gemis van de partnerrol. Andere ouders zijn meteen blij met hun nieuwe identiteit. Dat kan per partner verschillen. Neem tijd om dit verlies te accepteren. Als één van de ouders vast zit in een rol die ze zichzelf toe hebben bedeeld (of toebedeeld hebben gekregen) kan dit niet goed voelen. Van belang is dat de partners het elkaar niet kwalijk nemen, maar erover praten. Het kan behoorlijk rot voelen als je vastzit, doordat er meerdere rollen aan je trekken.

17

Rol van ouder Het ouderschap is een ingewikkeld proces waarbij vele complexe psychische processen in werking worden gesteld (Benedek, 1970). De transitie naar ouderschap is een radicale verandering in het familiesysteem. De rollen van partners en ouders moeten opnieuw uitgevonden en verdeeld worden (Ortner, 1975). De ouders van deze tijd spenderen meer tijd met hun kinderen dan vroeger het geval was (Dew, 2009). Hoe ga jij je ontpoppen als ouder? Dat is heel lastig te bepalen van tevoren. Ook weet men niet hoe de partner zich ontwikkelt als ouder. Het kan zijn dat men de andere partner in de ouderrol als een vreemde ervaart (Van der Pas, 1999). Als ouder ontwikkel je een eigen identiteit (niet gezamenlijke!) van het ouderschap. Dit gebeurt ergens tussen de zwangerschap en de eerste 18 maanden postpartum. Als ouder heb je tijd nodig om je in die rol gemakkelijk te voelen. Dat is voor iedereen anders. Sommigen moeders voelen zich meteen compleet moeder. Voor andere moeders duurt het een stuk langer om zich comfortabel te voelen. Voor vaders kan het langer duren, omdat moeder een voorsprong heeft. Ze heeft de baby 9 maanden in haar buik gedragen. Het is goed de tijd te nemen om je in deze rol gemakkelijk te voelen. Niemand hoeft zich te schamen als dit tijd nodig heeft. Het kan zijn dat de ouderrol bij een ouder slapende honden wakker maakt. Zaken die in de eigen jeugd zijn fout gegaan kunnen de kop opsteken. Dit kan zich uiten in explosieve woede, schuldgevoelens en toegeeflijkheid (Van der pas, 1999). Zie deel III van dit referaat. Tenslotte, naast het zorg dragen voor de baby is het ook belangrijk dat ouders niet vergeten te genieten van de baby. Het grootste cliché is waar. Het vliegt voorbij. Zorg dat je het niet mist.

18

Rol van partner Als de rol van de ouder in de eerste 18 maanden ‘groeit’, neemt de rol van partner af. Men wordt dus meer ouder en minder partner. Bij mannen is de afname van de partnerrol gerelateerd aan een afname van tevredenheid met de relatie. Het is van belang dat men zorgt dat men samen leuke dingen blijft doen. De relatie van de partners heeft ook verzorging nodig. Alhoewel het voor sommige ouders lastig is om afstand te nemen van hun kleine wondertje, blijft dit van essentieel belang. Daarbij is het ook goed voor de baby om naast zijn ouders meerdere verzorgers te hebben. Kersverse ouders hebben minder tijd om leuke dingen met elkaar te doen. Het komt ook met regelmaat voor dat mensen juist eerst even ruzie krijgen als ze weer samen alleen zijn. Soms is er eindelijk tijd en ruimte voor het bespreken van iets waar partners tegenaan lopen. Rol van werknemer Het balans vinden tussen werk en thuis is knap lastig. Ouders lossen dat op meerdere manieren op. Soms gaat de één wat minder werken en de ander iets meer. Dat kan natuurlijk prettig en goed gaan. In Nederland hebben wij het makkelijker in vergelijking met andere landen. Veel Nederlanders werken parttime en hebben veel tijd voor het huisfront. En zelfs dan voelt het soms knap lastig om al de ballen in de lucht te houden. De meeste gezinnen ervaren dat het inkomen omlaag gaat omdat er minder gewerkt wordt en de kosten van kinderen erbij komen.

19

Degene die thuis zit, kan zich soms geïsoleerd gaan voelen. Ze missen de gezelligheid van werken met collega’s. Als één partner thuis blijft en de andere partner werkt, voelt de thuisblijver zich misschien juist weer te afhankelijk van de werkende partner. Of heeft de thuisblijver het gevoel dat de ambities niet zijn waargemaakt. Men kan zich ondergewaardeerd gaan voelen, doordat thuis vooral oninteressant werk moet gebeuren en het de partner kwalijk nemen dat hij wel werk heeft. Degenen die wel aan het werk zijn, kunnen ook schuldgevoel ervaren, omdat ze veel weg zijn, terwijl ze de druk voelen om brood op de tafel te krijgen. Zeker in economisch lastige tijden. De werkende partner kan een schuldgevoel krijgen dat werk onder alles lijdt. Thuis is de werkende partner bang dat de thuisblijvende partner onder het werk lijdt. Hoe zorg je dat je tijd aan je kind schenkt en ook nog tijd voor jezelf hebt? Misschien krijgen ze van hun partners ook nog te horen dat ze onverschillige ouders zijn, omdat ze altijd met hun werk bezig zijn. Of misschien vinden de werkers dat de andere het thuis maar makkelijk heeft met alleen maar het huishouden en de verzorging van de baby. Over het algemeen gaan mannen meer werken tijdens de zwangerschap en na de geboorte. Bij vrouwen is het tegenoverstelde het geval.

20

Rol van individu Je neemt jezelf mee in al je relaties. Hoe kijkt iemand naar zichzelf? Hoe is het zelfvertrouwen in het algemeen en in alle verschillende rollen die men speelt? Waar liggen de gevoeligheden? Hoe merkt iemand dat hij/zij gestrest is? Het leven met een kind is behoorlijk regelmatig: voedingen, middagslaapjes en vroege bedtijd. Voor sommige ouders is dat behoorlijk verstikkend. Het is dan ook van belang dat eens in de zoveel tijd het ritme even verandert. En dat men even alles los kan laten. Kijk ook waar het gevoel van verstikt zijn vandaan komt (zie deel III). Het is van belang om ten alle tijde goed voor jezelf te blijven zorgen als ouder. Zo goed mogelijk proberen te slapen, soms ook overdag tijdens het slaapje van de baby. Zorgen dat men ook andere mensen ontmoet: vrienden, familie, kennissen of nieuwe mensen ontmoeten door middel van verenigingen, sporten, kunst of iets dergelijks. Jonge ouders moeten ook niet teveel van zichzelf verwachten. Zorg eerst voor de baby, de partner en jezelf. Een huishoudelijk taakje kan soms best wachten. Het ouderschap kan er ook voor zorgen dat het lastiger is jezelf te blijven ontwikkelen door middel van studie, training of persoonlijke ontwikkeling door een gebrek aan tijd, energie of geld. En daarbij is het gezond af en toe even terug te trekken. Iedereen heeft af en toe een vluchtheuvel nodig. Een plek waar men even zichzelf kan zijn en kan ontspannen. Het is van belang dat de partner begrijpt dat je op dit moment echt even niet gestoord mag worden. Soms kan men ook een vluchtheuvel nemen in de tijd als bijvoorbeeld de partner eerder naar bed gaat, zodat de ander in alle rust even een film kan kijken of een boekje lezen. Men kan dit aangeven, maar men hoeft er geen toestemming voor te krijgen van de partner. Het is een levensbehoefte waar je jezelf in moet voorzien (Vansteenwegen, 2007).

21

Rol van vriend Ook is er minder tijd voor vrienden en familie (Claxton & PerryJenkins, 2008). Veel stellen gaan zich richten op vrienden met kinderen. Dat kan door het delen van de mooie en de moeilijke zaken van het prille ouderschap een feest van herkenning zijn. Daarbij krijg je ook nieuwe vrienden door je kinderen. Denk maar aan de ouders die je ontmoet bij de crèche etc. Het kan soms moeilijk zijn met vrienden zonder baby’s om te gaan. Zij hebben een ander dagelijks ritme en andere prioriteiten. Rol van moeder Alhoewel veel ouders van tevoren het idee hebben de verzorging van de baby gelijk te verdelen is de realiteit vaak anders. De moeder doet over het algemeen meer in de verzorging en in het huishouden. Alhoewel we in geëmancipeerde tijden leven is dit een feit. Er duikt een schare vrouwen om de pasgeborene. De babywereld is hier in Nederland vrij feminien. Veel boeken richten zich op vrouwen. De hulpverleners van kraamzorg tot kinderartsen, consulenten en schrijvers; het zijn veelal vrouwen. Rond de geboorte van het kind zijn er enkele thema’s die volgens Stern de vrouw erg bezighouden. Levensthema: kan ik mijn kind in leven houden? Liefdesthema: ben ik in staat om van mijn baby te houden en vice versa? Kan mijn baby zich aan mij hechten? Netwerkthema: kan ik een netwerk om me heen creëren dat mij ondersteunt, begrijpt en beschermt. En tenslotte het identiteitsthema; hoe de rollen die de vrouw speelt veranderen als ze moeder wordt (Martijn & Van Grinsven, 2010).

22

Rol van vader Wat voor sommige vaders frustrerend is dat in al die boeken over ouderschap de vader ver op de achtergrond staat. Als hij al te vinden is. In het gros van de kinderboeken en films wordt de vader vaak afgebeeld als afwezig, autoritair en onaardig. Maar vaders zijn van groot belang! De manier waarop vaders spelen met hun kinderen, heeft veel invloed op hoe ze opgroeien. De manier waarop vaders spelen is fysiek en uitdagend. Vaders kunnen natuurlijk ook lief en knuffelerig zijn. Maar het fysieke spel zorgt ervoor dat kinderen op een latere leeftijd meer door hun leeftijdsgenoten worden geaccepteerd (Gottman, 2007). Als vaders zich met de emotionele wereld van hun vierjarige kind bezig houden, worden de kinderen later socialer en competenter, vond de psycholoog Robert Seers. De beste voorspeller van de mate van meelevendheid bij een volwassene van 31 jaar is de betrokkenheid van een vader op de leeftijd van vijf. Later hebben deze volwassenen de beste relatie met hun echtgenoten, kinderen en de gemeenschap (Seers, 1950). Kinderen met vaders die een actieve rol hebben in het ouderschap krijgen kinderen die hogere verbale vaardigheden, IQ-scores en latere academische prestaties hebben. Kortom het is van belang dat vaders actief aanwezig zijn. Soms worden vaders door hun vrouwen buitengesloten. Soms sluiten ze zichzelf uit. Als vaders ontdekken dat ze van alle verzorging een spel kunnen maken, laten ze zich minder snel wegduwen. Ze ontdekken zo het grote plezier van het primaire zorgproces. Als ouders heftige conflicten krijgen, zie je dat vaders niet alleen een afstand krijgen tot hun partners, maar de vader trekt zich ook terug van het kind. Dat is niet iets wat zo maar gebeurt, daar heeft hij ook een rol in.

23

24

Zie ook de volgende ebooks:

In Deel II lees je Alles over Relaties In Deel III Lees je Alles over Ruzie Maken

Bezoek pinkcloud.nu en doe gratis de eerste sessie met informatie en oefeningen voor (aanstaande) ouders

25