Transport in Nederland

Centraal Bureau voor de Statistiek

Postbus 24500 2490 HA Den Haag

Transport in Nederland Piet Verbiest, Coen Leentvaar

Sector Nationale rekeningen

31 oktober 2013

TRANSPORT IN NEDERLAND Hoewel transport onontbeerlijk is voor het functioneren van een economie, wijzen de gangbare economische indicatoren als productie, toegevoegde waarde en werkgelegenheid op een relatief beperkte bijdrage aan de economie. Met een aandeel van rond de 4,5 procent van de totale toegevoegde waarde blijft transport ruim achter op de handel en horeca, overheid, zorg en zakelijke dienstverlening. Anderzijds is de transportsector groter dan de delfstoffenwinning, openbaar nut en chemische industrie. De relatief geringe omvang van de transportsector weerspiegeld zich ook in de kleine aandeel van transport is het intermediair verbruik van bedrijven. Transport is met een aandeel van minder dan 1% een geen grote kostenpost. Hierbij moet wel aangetekend worden dat de transportkosten op verkochte producten hier niet in zijn meegenomen. Met de transportsector is niet het volledige vervoer in beeld. Ook in andere bedrijfstakken worden vervoersdiensten als nevenactiviteit geproduceerd en verder vindt er eigen vervoer plaats door de fabrikanten zelf. Als daarmee rekening wordt gehouden, neemt het aandeel van transport in de toegevoegde waarde toe tot ca. 6,5 procent. Ook de uitstraling van transport naar andere bedrijfstakken is beperkt en is vooral gericht op de industrie (brandstof, onderhoud en reparatie van vervoermiddelen) zakelijke dienstverlening. Het belang van transport voor de economie laat zich niet goed vangen in de traditionele economische indicatoren en analyses. De omvang is gering, maar iedereen is er van afhankelijk. Dit rapport is samengesteld in opdracht van het KennisInstituut Mobiliteitsbeleid (KIM) van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.

1

voor

1. Inleiding Het belang van transport voor een economie is moeilijk te overschatten. De vestigingsplaatsen van fabrikant en afnemer van goederen liggen vaak honderden kilometers uit elkaar. Om de geproduceerde goederen bij de koper te krijgen is transport nodig. Dat geldt ook voor personen die naar het werk of een recreatiegelegenheid gaan. De slogan ‘Zonder transport staat alles stil’ is dan ook zonder meer waar. Wordt daarentegen met gangbare economische indicatoren als toegevoegde waarde en werkgelegenheid naar het belang van transport gekeken, dan lijkt zij van geringe betekenis. In dit rapport worden gegevens over de transportsector gepresenteerd, gezien vanuit het gangbare economisch perspectief. Het leeuwendeel van de data is ontleend aan de publicatie De Nationale rekeningen van het CBS [1] waarin een gedetailleerd, kwantitatief beeld van de Nederlandse economie wordt gegeven. Verder wordt aandacht besteedt aan de verwevenheid van de transport met de andere sectoren van de economie. Via input-outputanalyse wordt getracht de onderlinge relaties en afhankelijkheden van de transportsector met de andere sectoren in beeld te brengen. Dit rapport is samengesteld in opdracht van het KennisInstituut voor Mobiliteitsbeleid (KIM) van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het rapport is als volgt opgebouwd: in hoofdstuk 2 wordt de transportsector afgebakend. Hoofdstuk 3 geeft een beschrijving van de transportsector op basis van de gangbare economische indicatoren afgezet tegen de totale economie. In hoofdstuk 4 wordt aandacht besteed aan de verwevenheid van de transportsector met de rest van de economie door middel van input-outputanalyse.

2

Kader 1. De nationale rekeningen De nationale rekeningen (NR) geven een kwantitatief overzicht van het economisch proces binnen een land en de economische relaties met het buitenland. Productie, inkomensvorming, inkomensverdeling, besteding en financiering zijn onderdelen van het economisch proces die in de NR worden onderscheiden. Voor het samenstellen van de NR Voor de afbakening van de transportsector wordt uitgegaan van de classificatie van zijn internationale richtlijnen opgesteld door de Verenigde Naties [2] en de Europese commissie [3]. De aanbod- en gebruiktabel zijn een deelsysteem waarin productie, bestedingen en toegevoegde waarde worden beschreven. Voor Belangrijke economischeafbakening indicatoren van als de het transportsector bruto binnenlands product (BBP),van consumptie van de institutionele wordt uitgegaan de huishoudens,classificatie export, importvan en investeringen kunnen hieraan worden bedrijven naar bedrijfstak op hetontleend. werkniveau van de NR. Deze

is op aanbod haar beurt afgeleid de Standaard Bedrijfsindeling hetvergelijking Het basisideeindeling is eenvoudig: en gebruik vanvan goederen en diensten zijn aan elkaar (SBI) gelijk. van In een weergegeven:CBS. Tabel 1 geeft de afbakening van de transportsector die in dit rapport wordt gehanteerd. (1) P + M = IV + Cg + Cov + I + E (2) Y = Tabel P - IV 1. Institutionele afbakening van de transportsector Productie (P)SBI-code en invoer (M) geven samen het aanbod van goederen en diensten. Het intermediair verbruik (IV), de Bedrijfstak goederen en diensten die opgaan in het eindproduct, de consumptie van huishoudens en overheid (Cg en Cov), de investeringen (I) en export (E) vormen het gebruik. 491,492 Spoorvervoer

4931,4939 Openbaar vervoer Het BBP (Y) is gedefinieerd als het verschil tussen productie en intermediair verbruik. Met behulp van vergelijking 4932 Taxivervoer (1) is het BBP ook te bepalen als: 494 Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen 501,502 Zeevaart Een bekende vergelijking uit503,504 economische leerboeken. Binnenvaart 51verbruik Luchtvaart Door de productie en intermediair uiteen te rafelen naar bedrijfsklasse en evenals alle andere variabelen 521,5221,5224,5229 Dienstverlening overig vervoer naar goederen en diensten, ontstaan de aanbod- en gebruiktabel. 5222 Dienstverlening vervoer over water 5223 Dienstverlening luchtvaart G eb ru ik ta b el A a n b o d ta b el 53 Post- en koeriersdiensten (3) Y = Cg + Cov + I + E – M

Be d rijfstak ke n

g o e d e re n e n d ie n s te n

Be d rijfstak ke n

Het rapport is als volgt opgebouwd: in hoofdstuk 2 wordt de transportsector Cg afgebakend. Hoofdstuk 3 geeft en beschrijving Cvan o vde transportsector op basis van

P

M SΣ

IV

I E

S Σ

1. S Σ

Y SΣ

De aanbod- en gebruiktabel zijn de basis voor de input-outputtabel waarin de relatie tussen koper en verkoper van goederen en diensten wordt weergegeven. De goederen- en dienstendimensie is daar verdwenen. De meeste gegevens die in deze nota worden gepresenteerd, zijn afgeleid uit de aanbod- en gebruiktabel en de daaraan gekoppelde input-outputtabel. Een complicatie in de aanbod- en gebruiktabel is de verschillende waardering van goederen en diensten in de aanbodtabel en de gebruiktabel. In bijlage 1 worden de implicaties hiervan besproken.

3

2. Afbakening transportsector De economische betekenis van transport wordt in dit rapport vanuit twee invalshoeken bekeken. De functionele invalshoek waarbij de transportdiensten in beeld worden gebracht ongeacht wie de activiteiten uitvoert. Dat kunnen gespecialiseerde transportbedrijven zijn, maar ook bijvoorbeeld landbouwbedrijven of groothandelaren die transport als nevenactiviteit hebben. Verder zijn er behoorlijk veel bedrijven die de goederen die zij produceren of verhandelen zelf vervoeren (‘eigen vervoer’). In een functionele benadering horen deze laatste ook bij het transport, ondanks dat er geen directe betalingen plaatsvinden voor het betreffende transport. De institutionele benadering gaat uit van de bedrijfstak waarin bedrijven naar hoofdactiviteit zijn getypeerd. Dat betekent dat ook de opbrengsten uit nevenactiviteiten die niet kenmerkend zijn voor de betreffende bedrijfstak worden meegeteld in de omzet en toegevoegde waarde. Van een binnenvaartschipper die tijdens de reis fietsen repareert, wordt in de institutionele benadering naast de omzet uit binnenvaartdiensten ook zijn omzet uit fietsreparatie meegenomen. Deze omzet wordt binnen de nationale rekeningen afzonderlijk geregistreerd maar geboekt bij de bedrijfstak “Binnenvaart”. De nationale rekeningen (NR) waaraan de meeste gegevens in dit rapport zijn ontleend, is bij uitstek een institutionele statistiek. Via de genoemde nevenactiviteiten is de functionele invalshoek slechts gedeeltelijk in te vullen. Omdat in de NR alleen daadwerkelijke transacties tussen bedrijven onderling en tussen bedrijven en consumenten beschreven worden, moet het ‘eigen vervoer’ buiten de NR om bepaald worden. Voor de bedrijfstakindeling in de NR wordt een aantal criteria gehanteerd waaronder omvang van de productie. Dat is de reden dat de misschien wat onlogische combinatie goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen is ontstaan. Tabel 1 Institutionele afbakening van de transportsector

Het CBS heeft te maken met strenge regels voor geheimhouding. De gegevens die naar buiten gebracht worden, mogen niet herleidbaar zijn tot individuele bedrijven. Voor dit rapport betekent dit onder andere het spoor- en openbaar vervoer worden samengenomen. Verder laten niet alle gegevens toe om op het meest gedetailleerde 4

niveau gepubliceerd te worden. Daardoor worden in een beperkt aantal gevallen de tabellen wat verder geaggregeerd. Voor de functionele indeling worden de hoofdactiviteiten van de bovengenoemde bedrijfstak als uitgangspunten genomen. Daarbij worden zoveel mogelijk alleen de ‘echte’ vervoersactiviteiten meegenomen. Ondanks dat de verhuur van transportmiddelen geen hoofdactiviteit van de transportsector is, is deze wel in de afbakening meegenomen omdat bij voorlopige ramingen van de nationale rekeningen dit is samengenomen met de activiteit goederenwegvervoer en vervoer per pijpleiding. Tabel 2 geeft indeling naar type dienst die daarbij gehanteerd wordt.

Tabel 2 Functionele afbakening van de transportsector

3. Transport in de Nederlandse economie In dit hoofdstuk wordt de betekenis van de transportsector voor de Nederlandse economie geschetst aan de hand van gangbare indicatoren als toegevoegde waarde, werkgelegenheid en exportsaldo. De gegevens voor deze beschrijving worden grotendeels aan de nationale rekeningen [1] van het CBS. 3.1 Bedrijven De gegevens die ten grondslag liggen de nationale rekeningen worden verzameld bij zogenoemde bedrijfseenheden. Dit zijn speciaal voor statistische doeleinden opgezette eenheden die zijn samengesteld uit juridische eenheden behorend tot een onderneming. Voor veel, met name kleine ondernemingen geldt dat de statistisch georiënteerde bedrijfseenheid gelijk is aan de in werkelijkheid bestaande juridische eenheid. Grote concerns kunnen echter opgesplitst worden in meerdere bedrijfseenheden. Dat gebeurt onder andere als binnen een concern uiteenlopende activiteiten worden

5

uitgevoerd die volgens de institutionele benadering bij verschillende bedrijfstakken horen. Voorbeeld: een concertzaal. Mits waarde) wordt respectievelijk de

concern produceert computers en exploiteert daarnaast een beide groot genoeg zijn (in termen van omzet of toegevoegde deze onderneming gesplitst in twee bedrijfseenheden in computerindustrie en de theaterbranche.

In de transportsector waren eind 2010 een kleine 33000 bedrijven (zuiverder: bedrijfseenheden) actief, dat is 2,6% van het Nederlandse totaal van bijna 1.3 mln. Bedrijfseenheden.

Figuur 1. Aantal bedrijven per bedrijfstak (*1000)

De zakelijke dienstverlening en handel en horeca zijn, in aantallen eenheden gemeten, de grootste bedrijfstakken. Het betreft daar met name kleine bedrijven met minder dan 10 werknemers (zie tabel 3). Ook in de transportsector zijn relatief veel kleine bedrijven (89%) actief. Desondanks ligt het aandeel lager dan het landelijk gemiddelde van 95%. Binnen het taxivervoer, het goederenwegvervoer, de binnenvaart en de dienstverlening zijn de meeste kleine bedrijven actief.

Tabel 3. Aantal bedrijfseenheden naar bedrijfstak en grootteklasse

6

Volgens de tabel lijken er geen grote bedrijven te bestaan in de transportsector. De nul is echter het gevolg van afronding. In totaal zijn er een kleine 400 eenheden in de transportsector actief die 100 werknemers of meer in dienst hebben. 3.2 Productie en toegevoegde waarde Gemeten in termen van productie neemt de transportsector zowel in 2010 als in 2011 4,6 procent van de Nederlandse productie voor haar rekening. In toegevoegde waarde gemeten, ligt het aandeel voor beide jaren met 4,5 en 4,4 procent een fractie lager.

Figuur 2: Aandeel per bedrijfstak in productie en toegevoegde waarde 2011 Toegevoegde waarde

Productie 4,6

26,7

11,9

14,4 6,7 17,1

5,4

Landbouw, bosbouw, visserij 4,4 Delfstoffenwinning en energie

Landbouw, bosbouw, visserij 31,0

Delfstoffenwinning en energie

Industrie Industrie

Bouw Handel en horeca

25,5

Bouw

12,7 Transport

5,3

24,8

Zakelijke diensten 5,7 Overige diensten 2,3 1,6

Handel en horeca

Transport Zakelijke diensten Overige diensten

In termen van productie zijn de zakelijke dienstverlening en de industrie veruit de grootste bedrijfstakken met een aandeel van respectievelijk 26,7 en 25,5 procent, gevolgd door de overige diensten (o.a. zorg en overheid) met ruim 17 procent en de handel en horeca (11,9%). Het aandeel van de toegevoegde waarde van de industrie is met 12,7 procent aanzienlijk minder. De grotendeels gemechaniseerde en geautomatiseerde processen vereisen een mindere inzet van arbeid dan de diensten. Gemeten via de toegevoegde waarde neemt het belang van de dienstverlening daarom toe. Bovengenoemde cijfers laten zien dat de transportsector haar relatieve positie van 2010 bij de meting via productie en toegevoegde waarde in 2011 weet te handhaven. Uiteraard is het aggregatieniveau waarop gegevens vergeleken worden in belangrijke mate bepalend voor de relatieve positie die de transportsector in neemt. In tabel 4 zijn meer gedetailleerde gegevens opgenomen die een wat genuanceerder beeld geven.

7

Tabel 4 Productie en toegevoegde waarde per bedrijfstak Bedrijfstak

Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca Transport Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten Totaal

2010 Productie mln Aandeel (%) 26632 2,3 21426 1,9 59320 5,2 14154 1,2 88271 7,8 15521 1,4 26642 2,3 35961 3,2 12058 1,1 18029 1,6 40122 3,5 10563 0,9 75591 6,6 135902 12,0 51975 4,6 51468 4,5 82064 7,2 59784 5,3 110741 9,7 105363 9,3 70122 6,2 25528 2,2 1137237 100,0

2011 *) Toegevoegde waarde Productie mln Aandeel (%) mln Aandeel (%) 9367 1,8 27205 2,3 16109 3,1 24066 2,0 13723 2,6 65879 5,6 4397 0,8 14798 1,3 12988 2,5 103301 8,7 5185 1,0 16665 1,4 7092 1,4 28650 2,4 9331 1,8 39252 3,3 2668 0,5 14677 1,2 8495 1,6 18273 1,5 13356 2,5 39065 3,3 3622 0,7 11172 0,9 28021 5,3 79117 6,7 74235 14,2 140593 11,9 23351 4,5 54104 4,6 25205 4,8 51835 4,4 43679 8,3 80029 6,8 32222 6,1 60938 5,2 59867 11,4 111555 9,4 66011 12,6 103923 8,8 51773 9,9 72246 6,1 13423 2,6 25848 2,2 524120 100,0 1183191 100,0

Toegevoegde waarde mln Aandeel (%) 8743 1,6 18777 3,5 14527 2,7 4463 0,8 14501 2,7 5321 1,0 7360 1,4 10211 1,9 3231 0,6 8433 1,6 12052 2,2 3720 0,7 28986 5,4 77114 14,4 23496 4,4 25232 4,7 42735 8,0 34640 6,5 60201 11,2 65993 12,3 53213 9,9 13669 2,5 536618 100,0

Binnen de transportsector zijn het goederenwegvervoer en de dienstverlening overig vervoer veruit de grootste bedrijfstakken met een aandeel van respectievelijk 1.3 en 1.1 procent van de landelijke toegevoegde waarde van 2011. Op ruime afstand volgen het spoor- en openbaar vervoer (0,6%) en de post- en koeriersdiensten (0,5%) (zie bijlage 2 voor gedetailleerde gegevens van de transportsector) . De ‘top’ van het transport bevindt zich wat betreft het aandeel in de toegevoegde waarde in gezelschap van onder andere de burgerlijke en utiliteitsbouw (1,6%), de installatiebedrijven (1,3%), energiedistributie (1,4%), machinebouw (1,3%), telecom (1,6%), de (economisch) adviesbureaus (1,1%) en ingenieurs en architecten (1,1%). De middenmoot kan zich onder andere meten met de tuinbouw (0.8%), de basischemie (0.5%) en de juridische dienstverlening (0.5%). De overige bedrijfstakken binnen de transportsector laten zich vergelijken met de akkerbouw (0.2%), de koffie- en theeproducenten (0.1%), de scheepsbouw (0.1%) en de veterinaire diensten (0.1%).

Economische groei In 2011 nam het totale productievolume in Nederland evenals in 2010 met 0,8 procent toe. De toegevoegde waarde nam in 2011 met 1,2 procent toe, in 2010 was dat nog 1,7 procent. De verschillen in groei van zowel productie als toegevoegde waarde tussen de bedrijfstakken waren in beide jaren aanzienlijk. Figuur 3 laat de volumegroei van de productie voor 2010 en 2011 zien.

8

Figuur 3 Volumegroei van de productie in 2010 en 2011

De bouw en zakelijke diensten laten in 2010 een krimp zien terwijl de delfstoffenwinning een forse groei laat zien. Een koude winter laat bij de laatste zijn invloed gelden. De overige bedrijfstakken vertonen een lichte tot matige groei. De transportsector neemt met een groei van 1,3 procent in 2010 een middenpositie. Het beeld voor 2011 ziet er wat anders uit. De bouw herstelt zich enigszins terwijl de bij de energie een forse krimp te zien is. De volumegroei van de transportsector ligt met 1,8 procent iets hoger dan in 2010. Ook binnen de transportsector zijn er grote verschillen (zie bijlage 2 voor de detailgegevens). In 2010 laten post- en koeriersdiensten en zeevaart een forse daling zien terwijl het productievolume bij de luchtvaart en dienstverlening aan vervoer over water flink groeien. De groei van de grootste tak binnen de transportsector, het goederenwegvervoer is met 0,9 procent zeer gematigd. Ook voor 2011 laten post en koeriers een krimp zien, evenals de zeevaart en het taxivervoer. Daarentegen groeit het productievolume van de luchtvaart ook 2012 aanzienlijk (5%). Het goederenwegvervoer vertoonde een productiegroei van 2 procent De economische ontwikkeling van een land en bedrijven wordt meestal beoordeeld aan de hand van de toegevoegde waarde, het verschil tussen de waarde van de productie en de waarde van de goederen en diensten die in het productieproces worden verbruikt. (zie kader 1). Gegeven het feit dat op korte termijn productieprocessen niet grootscheeps veranderen, is het globale beeld van de groei van het volume van de toegevoegde waarde gelijk aan dat van de productie.

Figuur 4 Volumegroei van de toegevoegde waarde in 2010 en 2011

9

In bijlage 2 zijn zowel voor de industrie en diensten als de transportsector meer gedetailleerde groeicijfers opgenomen. In figuur 5 is de bijdrage aan de economische groei in termen van toegevoegde waarde opgenomen. Aan de groei in 2010 van totale Nederlandse toegevoegde waarde van 1.8% draagt de transportsector ongeveer 0.1 %-punt bij. De grootste bijdragen komen uit de industrie en de overige dienstverlening. De laatste omvat onder andere de gezondheidszorg. In 2010 levert de bouw vanwege de krimp uiteraard een negatieve bijdrage aan de economische groei. Binnen de transportsector leveren het goederenwegvoer en de dienstverlening t.b.v. het wegvoer de grootste bijdrage aan groei. Gegeven het feit dat dit gemeten in omvang van de toegevoegde waarde veruit de grootste bedrijfstakken zijn, is dat geen verrassing. In 2011 neemt de energie het stokje over van de bouw wat betreft een negatieve bijdrage aan de groei. De bijdrage van de industrie neemt fors af terwijl de transportsector een gelijke bijdrage aan 2010 heeft.

Figuur 5 Bijdrage aan de groei

10

3.3 Werkgelegenheid Transportsector bood in 2011 ruim 427 duizend banen voor werknemers en zelfstandigen, dat is 4.6% van het totaal aantal banen in Nederland. In 2010 waren er nog 424 duizend in de transportsector bezet. In termen van arbeidsjaren (= full-timeequivalenten) gaat het om 339 duizend in 2011 en 337 duizend in 2010, ofwel 5% van het totaal. De deeltijdfactor ligt in de transportsector wat boven het landelijk gemiddelde. Tabel 5. Aantal banen en arbeidsjaren per bedrijfstak Banen (*1000) Bedrijfstak Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca Transport Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten Totaal

2010 247 8 140 81 70 79 112 140 42 198 33 32 499 1836 424 277 277 80 1470 1074 1401 670 9190

2011

Arbeidsjaren (*1000) *)

245 8 138 79 70 78 112 143 42 194 34 32 490 1871 427 283 273 78 1492 1060 1442 672 9259

2010 180 7 116 70 65 71 102 129 38 174 31 30 456 1251 337 229 238 63 1010 862 925 334 6719

2011 *) 178 7 115 67 65 69 102 131 38 170 31 30 448 1273 339 233 234 62 1023 850 951 335 6753

Met name bij het taxivervoer en post en koeriers zijn deeltijdbanen zeer gangbaar. In bijlage 3 zijn gedetailleerde gegevens over de werkgelegenheid in de transportsector opgenomen. Het aandeel van de werkgelegenheid ligt overigens in dezelfde orde van grootte als het aandeel van de productie en toegevoegde waarde. 3.4 Het handelssaldo Het saldo van in- en uitvoer van een dienst of een bedrijfstak geeft een indicatie van de bijdrage aan de economie (zie kader 1). Het handelssaldo kan op twee manieren bekeken worden, vanuit de functionele invalshoek via typen van diensten en vanuit de institutionele invalshoek via de bedrijfstakken. Hieronder worden beide varianten in beeld gebracht.

11

3.4.1 Het functionele handelssaldo Het uitgangspunt bij het functionele handelssado zijn de diensten die geëxporteerd en geïmporteerd worden, ongeacht wie de diensten levert of aankoopt. Transportdiensten en -marges worden niet alleen door de transportsector geleverd. Ook andere bedrijfstakken produceren deze diensten als nevenactiviteit. In bijlage 4 is een volledig overzicht van vraag en aanbod naar dienstentype opgenomen. Bij de nevenproductie springen er drie uit: het overig vervoer te land en zee- en luchtvaart. Onder het overig vervoer te land valt ook de verhuur van vrachtauto’s. Het leeuwendeel van de nevenproductie komt daardoor voor rekening van de verhuurders van (vracht)auto’s (o.a. leasemaatschappijen). Dat geldt ook voor de nevenproductie bij zee- en luchtvaart. Het gros van de nevenproductie van vervoersmarges (156 mln.) komt op naam van de handel. De productie 573 mln. vervoerverwante diensten betreft voornamelijk opbrengsten uit parkeergelden van gemeenten. Bij het beoordelen van het exportsaldo moet de specifieke registratie van vervoersdiensten- en marges in de NR in het oog gehouden worden (zie kader 2). De export van diensten betreft voornamelijk transport op buitenlands grondgebied ongeacht of een ingezeten of een niet-ingezeten bedrijf het betaalt. De invoer omvat deels het transport uitgevoerd door niet-ingezeten transporteurs op Nederlands grondgebied en ook hier is het niet van belang wie betaalt. Het transport door nietingezeten transporteurs op buitenlandsgrondgebied, ook als het betaald is door een Nederlands ingezetene, wordt niet als dienst opgenomen. Voor de invoer is deze transportdienst geïncorporeerd in de waarde van de invoer van goederen (CIFregistratie).

12

Kader 2 Registratie vervoersdiensten in de nationale rekeningen Vervoersdiensten worden in de nationale rekeningen op verschillende wijze geregistreerd. Voor een deel staat deze registratie ook los van wie de vervoersdienst daadwerkelijk betaalt. Dit hangt samen met de verschillende typen waardering die in de aanbodtabel en de gebruiktabel worden gehanteerd. In bijlage 1 wordt hier nader op ingegaan. Een tweede element dat leidt tot complicaties bij de registratie van vervoersdiensten is de waardering van de in- en uitvoer van goederen. De invoer wordt gewaardeerd tegen zogenoemde CIF-prijzen (Cost Insurance and Freight) d.w.z. de waarde van de goederen aan de grens van het importerende land. Transport en verzekering op het grondgebied van het importerende land zijn daarin niet meegenomen. De uitvoer wordt geregistreerd tegen FOB-prijzen (Free On Board) d.w.z. de waarde aan de grens van het exporterende land. Transport en verzekering op het grondgebied van het exporterende land zijn in deze prijs opgenomen. De transport- en verzekeringskosten op buitenlands grondgebied daarentegen niet. In grote lijnen zijn de consequenties van deze registratiewijzen dat: 1. Alle transport op Nederlands grondgebied van goederen die verkocht worden (van eigenaar veranderen) geregistreerd wordt als vervoersmarge, ongeacht wie de transportkosten betaalt (koper, verkoper, ingezetene, niet-ingezetene) 2. Transport van goederen op buitenlands grondgebied van goederen die verkocht worden (van eigenaar veranderen) worden, voor zover uitgevoerd door ingezeten vervoerders geregistreerd als uitvoer van vervoersdiensten. Wordt dit transport uitgevoerd door een niet-ingezeten vervoerder, dan vindt daarvan geen registratie plaats in de NR, ook niet als een ingezetene voor dit vervoer betaalt. In het geval van invoer van goederen zijn deze kosten al in de CIF-waardering opgenomen. In geval van uitvoer is de FOB-registratie het eindpunt voor de Nederlandse economie. 3. Het transportkosten van goederen die niet van eigenaar veranderen worden in het intermediair verbruik geregistreerd als vervoersdiensten. Dit kan zowel door ingezeten als niet –ingezeten vervoerders gedaan worden. In het laatste geval is er sprake van invoer van vervoersdiensten. 4. De productie van vervoerders worden derhalve op twee verschillende manieren in de NR verwerkt. Enerzijds als vervoersmarge, anderzijds als vervoersdienst.

13

Tabel 6 geeft een overzicht van import, export en het handelssaldo per dienstentype voor 2010 en 2011.

Tabel 6 Handelssaldo per dienstentype 2010 en 2011 mln. euro Type dienst Spoor- en openbaar vervoer tram/bus Overig personenvervoer Overig vervoer te land Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Vervoer verwante diensten Post- en koeriersdiensten Vervoersmarges Totaal

2010 Export Import 255 189 146 0 3887 592 3110 712 577 159 5773 1412 5948 2654 1384 1025 0 404 21080 7147

Saldo 66 146 3295 2398 418 4361 3294 359 -404 13933

2011 Export Import 257 201 164 0 3976 644 3141 768 642 167 6139 1522 6419 2838 1532 1081 0 455 22270 7676

Saldo 56 164 3332 2373 475 4617 3581 451 -455 14594

Het uitvoersaldo voor de transportdiensten ligt in de orde van grootte van 14 mld. De luchtvaart levert met een saldo van rond de 4,5 mld. de grootste bijdrage, gevolgd door de vervoerverwante bedrijfstakken met bedragen rond de 3,5 mld. Bij de laatste gaat vooral om laden en lossen (van schepen) en opslag van goederen. Bij zee- en luchtvaart is verondersteld dat er geen transport op binnenlands grondgebied plaatsvindt. Dat er toch sprake is van invoer diensten heeft onder andere te maken met ‘onderaanneming’ binnen de bedrijfstak. Onderaanneming betekent dat de te leveren dienst niet wordt uitgevoerd door de opdrachtnemer zelf, maar dat hij die uitbesteedt aan een andere onderneming. De productie die de laatst genoemde onderneming levert, wordt als kostenpost bij de opdrachtnemer geboekt. 3.4.2 Het institutionele handelssaldo In de institutionele benadering wordt de uitvoer per bedrijfstak afgezet tegen de (directe) invoer van goederen en diensten ten behoeve van hun eigen productie. Tabel 7 geeft een overzicht van de institutionele handelssaldi per sector. Omdat er ook sprake is van invoer van vervoersmarges is in deze tabel ook de fictieve bedrijfstak ‘vervoersmarges’ opgenomen om het beeld volledig te maken. Met uitzondering van de bouw en overige dienstverlening laten alle bedrijfstakken een positief saldo zien. Dat de genoemde bedrijfstakken een negatief saldo hebben, is niet verwonderlijk omdat veruit het grootste deel van hun omzet in het binnenland gerealiseerd wordt, terwijl een deel van het verbruik wel uit het buitenland komt.

14

Tabel 7 Exportsaldo per bedrijfstak mln euro 2010 Bedrijfstak Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Vervoersmarges Transport + Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten

Export Import 10754 2170 11769 1988 30816 15945 5147 4144 59856 47189 5991 3843 11116 8340 21118 12677 7463 3914 6489 3521 2160 5912 346 761 2031 8393 13002 15435 439 196 116 32 4168 1411 3129 1695 599 239 6083 3955 4126 450 1007 70 650 69 1384 748 21701 8865 4767 404 26468 9269 8095 5357 17215 13408 1036 665 15814 9567 2121 4118 280 3457 1389 1539

2011 Saldo 8584 9781 14871 1003 12667 2148 2776 8441 3549 2968 -3752 -415 -6362 -2433 243 84 2757 1434 360 2128 3676 937 581 636 12836 4363 17199 2738 3807 371 6247 -1997 -3177 150

Export Import 10615 2320 13635 2004 34504 18902 5393 4317 68866 57581 6488 4254 12221 9372 24152 14106 9461 4928 6806 3730 2033 6651 500 957 2089 9079 14013 16784 446 193 131 32 4282 1547 3159 1786 670 286 6459 4344 4423 479 1061 76 753 75 1532 770 22916 9588 5191 455 28107 10043 8309 5616 16563 12110 1164 681 16435 10044 2134 3952 281 3517 1472 1614

Saldo 8295 11631 15602 1076 11285 2234 2849 10046 4533 3076 -4618 -457 -6990 -2771 253 99 2735 1373 384 2115 3944 985 678 762 13328 4736 18064 2693 4453 483 6391 -1818 -3236 142

Grote netto uitvoerders zitten uiteraard in de industrie en de delfstoffenwinning, met de voeding- en genotmiddelenfabrikanten en de chemische industrie als grootsten. Bedrijfstakken met (relatief) veel binnenlandse afzet zoals de bouw, de overheid en zorg kennen een negatief handelssaldo omdat zij wel goederen en diensten ten behoeve van hun productieproces invoeren. Ook de transportsector kent een fors overschot op de handelsbalans. Ook vanuit de invalshoek van bedrijven moet rekening gehouden worden met de specifieke registratie van vervoersdiensten in de NR (zie kader 2). Immers, als goederen verkocht worden en van de verkoper naar de koper worden getransporteerd, dan geldt het vervoer op buitenlands grondgebied als export van diensten. Dat geldt ook als de transportkosten betaald worden door een Nederlands bedrijf. Vandaar dat voor de zeevaart geldt dat nagenoeg de volledige productie buiten de ‘onderaanneming’, geboekt wordt als export van diensten. Binnen de transportsector zijn de dienstverlening t.b.v. het vervoer, het goederenwegvervoer en de luchtvaart de grote netto-uitvoerders.

15

3.5 Kostenstructuur Tegenover de opbrengsten van een bedrijf staan de kosten. In de NR wordt onderscheid gemaakt tussen kosten van goederen en diensten die gebruikt worden in het lopende productieproces en als het ware opgaan in het eindproduct (het intermediair verbruik), de betaalde belasting en ontvangen subsidie op productiemiddelen (o.a. motorrijtuigenbelasting en loonsubsidie) en de loonkosten. Wat resteert, is het exploitatieoverschot. De definitie van intermediair verbruik wijkt op een aantal punten af van wat gebruikelijk in de bedrijfsboekhouding als lopende kosten gezien worden. Naast de toerekening van transacties die in de wereld buiten de NR niet bestaan, zoals bankdiensten, gaat om bijvoorbeeld de aanschaf van software die in de bedrijfsboekhouding nog wel eens onder de lopende kosten geboekt worden terwijl de NR deze ziet als investering en de auto van de zaak die voor zover het privégebruik betreft, in de NR tot de lonen gerekend moet worden. In figuur 6 is de kostenstructuur van de transportsector in beeld gebracht en afgezet tegen de structuur van de overige bedrijfstakken. De binnenste ring geeft de aandelen van de verschillende kostenposten in de totale productie voor de transportsector weer. De buitenste ring geeft hetzelfde maar dan voor de overige bedrijfstakken. Zoals te verwachte was gebruikt de transportsector relatief veel brandstoffen (aandeel: 10,5%). Daar staat tegenover dat het aandeel van goederen met 5,4 procent relatief gering is. Het aandeel van zakelijk diensten ligt in dezelfde orde van grootte als bij de overige bedrijfstakken (25,1% resp. 23,1%). Dit geldt echter niet voor de transportdiensten vanwege de ‘onderaanneming’ binnen de sector, met name bij zee-, binnen- en luchtvaart. Hierbij moet opgemerkt worden dat vanwege de specifieke boeking van transportkosten in de NR bij de verkoop van een goed er slechts in geringe mate intermediair verbruik van transportdiensten bij andere bedrijfstakken mogelijk is. De toegevoegde waarde van de transportsector (niet-productgebonden belastingen en subsidies, loonkosten en exploitatieoverschot) ligt met 44,2% qua aandeel in dezelfde orde van grootte als voor de rest van Nederland (45,7%). De verdeling over de onderliggende componenten is echter beduidend anders. Het aandeel van loonkosten ligt bij de transportsector bijna 4 procentpunten hoger dan gemiddeld bij de andere bedrijfstakken.

16

Figuur 6 Kostenstructuur van de transportsector (binnen) en overige bedrijfstakken (buiten) (aandelen van de productie)

Tabel 8 laat de kostenstructuur zien van de verschillende onderdelen van de transportsector. Spoorvervoer en luchtvaart zijn binnen transport relatief grote afnemers van goederen. Dit betreft onderdelen en reparatie van treinmaterieel en vliegtuigen. Dit geldt in iets mindere mate ook voor zee- en binnenvaart.

Tabel 8 Kostenstructuur van de transportsector (in % van totale productie) gemiddelde van 2010 en 2011

Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Nederland excl. Transport Nederland

Brandstoffen Goederen incl. excl. elektriciteit Energie Brandstoffen voor transport en water Bouw 11,1 8,8 0,6 1,9 9,9 0,4 2,6 14,5 0,7 5,7 11,5 0,1 7,7 17,2 0,8 10,2 21,2 0,4 3,5 1,2 2,5 3,8 1,4 0,8 2,1 0,0 2,4 3,1 2,2 0,7 5,4 10,5 1,0 23,0 0,8 2,6 22,2 1,3 2,5

NietDiensten productgebonden excl. belastingen en Bruto Transport Transport subsidies Loonkosten explotatieoverschot Totaal 0,8 20,9 2,3 0,2 34,0 21,3 100,0 0,3 18,7 0,2 0,1 46,3 22,2 100,0 0,3 24,1 7,1 1,3 34,9 14,6 100,0 0,0 24,0 41,6 -2,6 10,9 8,6 100,0 0,1 16,1 11,7 0,3 24,5 21,7 100,0 0,3 32,7 29,6 0,6 22,0 -17,0 100,0 4,5 28,6 2,0 0,2 30,9 26,6 100,0 4,5 16,8 0,6 0,5 16,0 55,6 100,0 1,6 23,3 3,7 -0,1 22,7 44,2 100,0 0,6 18,2 16,1 0,1 38,9 20,1 100,0 1,3 25,1 12,5 0,3 29,7 14,2 100,0 3,6 23,1 1,0 0,1 26,0 19,8 100,0 3,5 23,2 1,5 0,1 26,2 19,5 100,0

De dienstverlening overig vervoer en vervoer over water kennen een relatief groot aandeel van bouw in hun kostenstructuur vanwege het onderhoud van gebouwen en terreinen. Verder springt de ‘onderaanneming’ bij de zeevaart, binnenvaart en luchtvaart in het oog. Let wel dat het hierbij ook kan gaan om de huur van transportmiddelen.

17

3.6 Personenvervoer Transport kan zowel betrekking hebben op goederen als op personen. Om zicht te krijgen op het aandeel in de toegevoegde waarde van beide typen vervoer is voor de relevante bedrijfstakken een splitsing gemaakt. Voor het verslagjaar 2010 zijn meer gedetailleerde gegevens beschikbaar dan voor 2011. Voor gevallen waarin in 2011 de informatie ontbreekt is de verdeling over goederen- en personenvervoer van 2010 gehanteerd. De toegevoegde waarde is naar rato van de verhouding goederenpersonenvervoer van de productie verdeeld. Voor de diensten ten behoeve van de luchtvaart is de verdeling van goederen-personenvervoer van de luchtvaart gebruikt. Verder zijn de activiteiten van de transportsector die niet binnen de afbakening van vervoersdiensten vallen zoals in hoofdstuk 2 beschreven apart in de tabel opgenomen.

Tabel 9 Toegevoegde waarde personen- en goederenvervoer

Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening luchtvaart Personenvervoer

2010 Productie Toegevoegde waarde mln. aandeel (%) mln. aandeel (%) 4725 0,4 2667 0,5 1458 0,1 1003 0,2 59 0,0 11 0,0 224 0,0 106 0,0 6187 0,5 524 0,1 921 0,1 614 0,1 13574 1,2 4925 0,9

2011 Productie Toegevoegde waarde mln. aandeel (%) mln. aandeel (%) 4873 0,4 2741 0,5 1491 0,1 1019 0,2 59 0,0 9 0,0 249 0,0 114 0,0 6544 0,6 197 0,0 1030 0,1 690 0,1 14246 1,2 4770 0,9

Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Goederenvervoer

213 34 13183 3740 1187 2035 9250 1057 303 4445 35447

0,0 0,0 1,2 0,3 0,1 0,2 0,8 0,1 0,0 0,4 3,1

101 23 6758 678 560 172 5296 760 202 2657 17207

0,0 0,0 1,3 0,1 0,1 0,0 1,0 0,1 0,0 0,5 3,3

219 36 13911 3741 1319 2151 9696 1106 339 4403 36921

0,0 0,0 1,2 0,3 0,1 0,2 0,8 0,1 0,0 0,4 3,1

104 25 6970 593 605 65 5620 800 227 2574 17583

0,0 0,0 1,3 0,1 0,1 0,0 1,0 0,1 0,0 0,5 3,3

Nevenactiviteiten van de transportsector Transport

2954 51975

0,3 4,6

1219 23351

0,2 4,5

2937 54104

0,2 4,6

1143 23496

0,2 4,4

1137237

100,0

524120

100,0

1183191

100,0 536618

100,0

Totaal Nederland

Het gros van het personenvervoer komt zoals te verwachten op naam van spoor-, openbaar, taxivervoer en de luchtvaart(verwant). De zee- en binnenvaart bieden personenvervoer via de Noordzee-ferries en de veerdiensten. Uit tabel 9 blijkt dat bijna 5 mld. toegevoegde waarde door het personenvervoer wordt gegenereerd. Dat is bijna 1 procent van de toegevoegde waarde van heel Nederland. Het goederenvervoer kent een toegevoegde waarde van ruim 17 mld. en neemt daarmee 3,1 procent voor haar rekening. 3.7 Nevenactiviteiten en eigen vervoer Naast het beroepsgoederenvervoer vindt ook eigen vervoer plaats door fabrikanten en handelaren. Bijlage 4 laat zien dat circa 1.5 mld. aan transportdiensten buiten de transportsector worden geproduceerd. Zoals eerder is aangegeven, betreft dit voor een deel de verhuur van vrachtwagens, schepen en vliegtuigen. Onder de veronderstelling dat de verhouding toegevoegde waarde – productie van het

18

goederenwegvervoer ook voor de nevenproductie geldt, is hier een toegevoegde waarde van 770 mln. mee gemoeid. Daarnaast vervoeren fabrikanten en handelaren goederen die zij zelf geproduceerd dan wel verkocht hebben. Deze vervoersprestatie wordt niet in de NR geregistreerd, maar maakt deel uit van hun omzet (tegen basisprijzen, zie kader 1). Om ook dit deel van het transport in beeld te krijgen zijn aanvullende berekeningen gemaakt op basis van gegevens voor vrachtwagens, trekkers en speciaal vervoer over aantal verreden tonkilometers per vervoersmodaliteit en een prijs per tonkilometer. Deze prijs is voor het verslagjaar 2010 gebaseerd op een analyse van 200 ritten waarvan de prijs, het aantal kilometers, het betreffende goed met een eenheid (gewicht of volume) en start- en eindpunt bekend zijn. Als alleen het volume bekend is, is dit met het soortelijk gewicht van het betreffende goed omgezet in tonnen. Uit de analyse resulteert een prijs van 26 cent per tonkilometer voor binnenlandse ritten en 10 cent voor internationale ritten. Deze laatste prijs is ook gehanteerd voor cabotage en derde-landenvervoer. Deze laatste twee zijn overigens zeer klein bij het eigen vervoer.

Tabel 10 Eigen vervoer vrachtwagens, trekkers en speciaal vervoer 2010

Binnenlands Internationaal bilateraal Cabotage Derde-landen vervoer Totaal

Speciaal Prijs per Toegevoegde Vrachtauto Trekker voertuig Totaal TKm Productie waarde TKm TKm TKm TKm centen mln mln 3.010 3.784 174 6.967 0,26 1.811 1.105 748 1.532 24 2.304 0,10 230 141 34 40 3 77 0,10 8 5 18 69 86 0,10 9 5 3.809 5.425 201 9.435 2.058 1.256

Ook hier is de toegevoegde waarde geschat op basis van de kostenstructuur van het goederenwegvervoer. Voor 2011 zijn nog geen gedetailleerde gegevens beschikbaar en is gewerkt met een extrapolatie op basis van totaal gerende tonkilometers per type vrachtwagen en een prijsstijging van 2%.

Tabel 11 Eigen vervoer vrachtwagens, trekkers en speciaal vervoer 2011 op basis van extrapolatie

Binnenlands Internationaal bilateraal Cabotage Derde-landen vervoer Totaal

Speciaal Prijs per Toegevoegde Vrachtauto Trekker voertuig Totaal TKm Productie waarde TKm TKm TKm TKm centen mln mln 2.969 3.827 171 6.967 0,2652 1.848 1.127 738 1.549 24 2.311 0,102 236 144 33 41 3 77 0,102 8 5 17 70 87 0,102 9 5 3.758 5.486 198 9.442 2.100 1.281

Voor het eigen vervoer met bestelauto’s kan niet op dezelfde wijze een raming gemaakt worden omdat de juiste gegevens daartoe ontbreken. Uit het onderzoek

19

Bezit en gebruik van bestelauto’s van het CBS [4] blijkt dat er in 2010 ca. 815.000 bestelauto’s bedrijfsmatig rondreden, waarvan 35000 in de vervoerssector. Ervan uitgaande dat de productie hiermee al in de gegevens van transportsector zijn opgenomen, worden deze verder buiten beschouwing gelaten. Naast het aantal bestelauto’s is ook het gemiddeld aantal kilometers beschikbaar. Voor de transformatie naar euro’s is gebruik gemaakt van de kilometerprijs uit het rapport Het economisch belang van mobiliteit van Ecorys [5]. Verondersteld wordt dat alle vervoer met bestelauto’s buiten de transportsector, eigen vervoer is. Deze veronderstelling vindt zijn rechtvaardiging in het gegeven dat het aandeel van de transportsector in de bestelauto’s ruim 4 procent is, terwijl het aandeel van het beroepsgoederenvervoer per bestelauto gemeten in tonkilometers ca. 5% bedraagt. Uitgaande van 780 duizend bestelauto’s met een gemiddeld kilometrage van 19.000 per jaar en een prijs van 1,10 euro per kilometer bedraagt de vervoersprestatie van de bestelauto’s in Nederland ruim 16 mld. euro, in termen van toegevoegde waarde ruim 8 mld. euro. Voor 2011 zijn geen vergelijkbare gegevens voor bestelauto’s beschikbaar. De vervoersprestatie is geëxtrapoleerd op basis van de ontwikkeling van het aantal gereden tonkilometers van bestelauto’s in 2011 en een prijsontwikkeling van 2 procent. Hierdoor neemt de toegerekende omzet het vervoer door bestelauto’s met ca. 300 mln. en de toegevoegde waarde met ca. 150 mln.

Tabel 11 Transport inclusief nevenactiviteit en eigen vervoer

Transport Nevenactiviteit van anderen Eigen vervoer totaal transport

2010 Productie Toegevoegde waarde mln. aandeel (%) mln. aandeel (%) 51975 4,6 23351 4,5 1469 0,1 749 0,1 18360 1,6 9570 1,8 71804

6,3

33670

6,4

2011 Prod Toegevoegde waarde mln. aandeel (%) mln. aandeel (%) 54104 4,6 23496 4,4 1529 0,1 780 0,1 18436 1,6 9765 1,8 74069

6,3

34041

6,3

4. Relatie van transport met de rest van de economie De verwevenheid van de transportsector met de andere spelers in een economie kan in beeld gebracht worden door middel van de zogenoemde input-outputtabellen. Deze tabellen geven enerzijds aan door wie de goederen en diensten van Nederlandse kopers (bedrijven en huishoudens) zijn geproduceerd (waarbij buitenland als een aparte leverancier wordt gezien) en anderzijds wie de goederen en diensten geproduceerd door Nederlandse bedrijven koopt (daarbij wordt het buitenland als een aparte afzetcategorie gezien). In bijlage 5 is een geaggregeerde versie van input-outputtabellen voor 2010 en 2011 opgenomen.

20

Kader 3 Input-outputtabellen Uit de aanbod- en gebruiktabel kan op basis van aanvullende informatie en een aantal veronderstellingen de input-outputtabel (IO-tabel) afgeleid worden. Het CBS maakt standaard een zogenoemde bedrijfstak * bedrijfstaktabel. Hierin worden de leveringen binnen en tussen bedrijfstakken in beeld gebracht ongeacht welk goed of dienst het betreft. De transacties in de IO-tabel worden gewaardeerd tegen basisprijzen (zie bijlage 1). De onderdelen die nodig zijn om de totale kosten van bedrijven, consumenten en het buitenland te beschrijven, worden als aparte regels in de IO-tabel opgenomen. Dat geldt ook voor de handels en vervoersmarges. Deze nemen in de Nederlandse input-outputtabel een bijzondere plaats in. Voor de marges worden fictieve bedrijfstakken in het leven geroepen die de handels- en vervoersmarges geproduceerd door handels-, transport- en andere bedrijven als intermediair verbruik hebben en vervolgens deze marges ‘afzetten’ aan de kopers van goederen. In bijlage 5 zijn de IO-tabellen voor 2010 en 2011 in geaggregeerde vorm opgenomen. In de input-outputanalyse die ten behoeve van dit rapport is uitgevoerd, zijn de fictieve bedrijfstakken opgenomen in het productieblok van de IO-tabel.

4.1 Kostenstructuur In paragraaf 5.5 is de kostenstructuur van de transportsector beschreven op basis van de goederen en diensten die in het productieproces worden ingezet. Met de inputoutputtabellen kan een deel van de verwevenheid van de transportsector met de andere bedrijfstakken in beeld worden gebracht omdat de gebruikte goederen en diensten ‘vertaald’ zijn naar de achterliggende producenten. Op die wijze wordt de kostenstructuur van de transportsector vanuit het perspectief van toeleveranciers beschreven, m.a.w. wie ‘profiteert’ van de productie van transport. De gegevens naar herkomst van goederen en diensten geven een zinvolle aanvulling op de kostenstructuur gespecificeerd naar goederen en diensten. Zo blijkt dat bij de luchtvaart een aanzienlijk deel van de onderdelen (en reparatie) van vliegtuigen uit het buitenland te komen. Dat geldt ook voor de brandstoffen die deels als ‘bunkering’ in de invoer van diensten zijn opgenomen. Verder vindt er ook ‘onderaanneming’ plaats met buitenlandse bedrijven waardoor het aandeel in de kosten van diensten geleverd door binnenlandse bedrijven uit de transportsector lager ligt dan op grond van de goederen – en dienstenspecificatie verwacht zou kunnen worden. Gemiddeld betrekt de transportsector ruim 18 procent van zijn goederen en diensten uit het buitenland waarbij het met name om de invoer van diensten gaat. Luchtvaart en zeevaart zijn daarbij met 45 procent veruit de koplopers. Ook de overige bedrijfstakken betrekken hun goederen en diensten voor ca. 14 procent uit het buitenland, zij het dat daar het leeuwendeel voor rekening komt van de goederen.

21

Tabel 12 Kostenstructuur van de transportsector naar ‘leverancier’ NietGoederenprodu Diensten Totaal productgebonden centen excl Brandstofpro Openbaar excl. herkomst Import Import belastingen en Exploitatie brandstoffen ducenten nut Bouw Transport Transport binnenland goederen diensten subsidies Loonkosten overschot Totaal Spoor- en openbaar vervoer 9,3 5,2 3,9 0,7 18,7 2,8 40,7 1,6 2,2 0,2 34,0 21,3 100,0 Taxivervoer 0,3 9,7 0,4 0,2 17,0 1,0 28,6 1,6 1,2 0,1 46,3 22,2 100,0 Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen 0,6 10,9 0,8 0,3 20,2 3,9 36,7 5,6 7,0 1,3 34,9 14,6 100,0 Zeevaart 3,0 4,6 0,1 0,5 11,0 18,5 37,6 7,7 37,7 -2,6 10,9 8,6 100,0 Binnenvaart 2,9 12,8 0,8 1,9 12,7 4,3 35,4 5,1 13,0 0,3 24,5 21,7 100,0 Luchtvaart 2,0 18,5 0,4 0,3 17,3 10,5 49,1 7,7 37,5 0,6 22,0 -17,0 100,0 Dienstverlening overig vervoer 2,7 1,1 2,5 4,4 24,3 2,8 37,7 0,9 3,7 0,2 30,9 26,6 100,0 Dienstverlening vervoer over water 2,0 1,4 0,8 3,9 12,1 0,6 20,8 1,3 5,7 0,5 16,0 55,6 100,0 Dienstverlening luchtvaart 1,0 0,0 2,6 1,6 18,4 4,4 28,1 0,5 4,6 -0,1 22,7 44,2 100,0 Post- en koeriersdiensten 1,7 1,8 0,7 0,5 17,0 1,4 23,2 2,0 15,7 0,1 38,9 20,1 100,0 Transport 2,5 8,0 1,3 1,3 18,9 5,5 37,6 4,2 14,1 0,3 29,7 14,2 100,0 Nederland excl. Transport 10,1 1,0 2,6 3,3 18,2 0,8 35,9 13,6 4,7 0,1 26,0 19,7 100,0 Nederland 9,7 1,3 2,5 3,2 18,2 1,0 36,0 13,2 5,1 0,1 26,1 19,5 100,0

4.2 Input-outputanalyse In de volgende paragrafen worden de resultaten van een input-outputanalyse gepresenteerd. In de traditionele input-outputanalyse (ontwikkeld door Leontief) worden primaire kosten d.w.z. de kosten van goederen en diensten die niet in Nederland zijn geproduceerd (import), en de productiefactoren (arbeid, kapitaal, ondernemerschap) toegerekend aan de finale bestedingen. Hiermee worden de ‘backward linkages’ in beeld gebracht, d.w.z. als de finale afzet van bedrijfstak X met 1 euro toeneemt, wat betekent dat voor de primaire kosten van deze bedrijfstak, maar ook van alle toeleveranciers. Het idee daarachter is dat als er een extra fiets verkocht wordt, de fabrikanten van fietsonderdelen daaraan voorafgaand meer werk hebben en daaraan weer voorafgaand ook de producenten van het ruwe ijzer en uiteindelijk ook de hoogovens (vandaar de term backward linkages). In een dergelijke de analyse wordt alle voorliggende productie voor de extra fiets, die in werkelijkheid in de tijd gespreid is, samengebald in één moment. Een belangrijke veronderstelling in het Leontief-model is de vaste productietechnologie, d.w.z. dat de gebruikte goederen en diensten (in de Nederlandse IO-tabellen vertaald naar leverende bedrijfstakken) niet substitueerbaar zijn. Dit is een tamelijk rigide veronderstelling omdat zeker op wat langere termijn substitutie van goederen plaats vindt, echter voor de korte termijn is het model goed hanteerbaar. Voor de transportsector kan hierbij gedacht worden aan het vervangen van benzine door diesel of LPG als brandstof. Een latere vorm van IO-analyse is het Ghosh-model. Deze analyse richt zich op de ‘forward linkages’ d.w.z. als bedrijfstak X geconfronteerd wordt met een staking (de primaire kosten worden daardoor lager), wat betekent dat dan voor de productie van finale goederen van deze en alle andere bedrijfstakken. Met de (tijdelijke) opkomst van supply side economics is deze vorm van IO-analyse wat meer naar voren gekomen hoewel het model al veel ouder is. Een belangrijke veronderstelling in het Ghosh-model is dat de gebruikte goederen en diensten (in de Nederlandse IOtabellen vertaald naar leverende bedrijfstakken) volledig substitueerbaar zijn. In zijn uiterste consequentie betekent deze veronderstelling dat bijvoorbeeld goederen in het productieproces vervangen kunnen worden door diensten. Voor transport zou dat kunnen betekenen dat diesel vervangen kan worden door een accountantsdienst, wat niet erg waarschijnlijk is. Voor verdere informatie over input-outputanalyse wordt verwezen naar een standaardwerk op dit terrein van Miller en Blair [6]

22

4.3 Leontief-analyse De Leontief-inverse laat zien wat het effect van een toename van finale bestedingen op de uiteindelijke productie van alle bedrijfstakken is. De berekeningen voor deze matrix zijn uitgevoerd op een gedetailleerder niveau dan hieronder gepresenteerd. Daarom zijn de effecten in de tabellen opgenomen als ongewogen gemiddelden van de onderliggende bedrijfstakken. In tabel 13 worden de effecten van een euro extra finale bestedingen op de eigen en andere bedrijfstakken voor 2011 weergegeven (de gegevens voor 2010 zijn opgenomen in bijlage 6) Een toename van de finale bestedingen van de transportsector met 1 euro leidt tot 1,03 euro productie bij transport zelf en 49 cent bij de andere bedrijfstakken. Spoorvervoer en luchtvaar hebben een wat groter effect op andere bedrijfstakken, onder andere vanwege de reparatie en onderhoud van materieel dat in de nijverheid plaats vindt. Transport zit wat uitstraling naar andere bedrijfstakken betreft in het onderste segment. Slechts 4 bedrijfstakken scoren lager. Tabel 13. Effecten van 1 euro extra finale bestedingen 2011

Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca (incl. fictieve bedrijfstak marges Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Vervoersmarges Transport + Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten

23

Eigen Andere bedrijfstak bedrijfstakken Totaal 1,04 0,94 1,97 1,03 0,41 1,44 1,06 0,84 1,90 1,11 0,60 1,71 1,07 0,63 1,70 1,03 0,72 1,76 1,05 0,63 1,69 1,07 0,61 1,68 1,06 0,69 1,75 1,04 0,55 1,59 1,07 0,73 1,80 1,17 0,78 1,95 1,15 0,82 1,98 1,02 0,75 1,77 1,01 0,64 1,65 1,00 0,41 1,41 1,04 0,49 1,53 1,20 0,39 1,59 1,03 0,48 1,51 1,02 0,74 1,76 1,02 0,57 1,59 1,00 0,35 1,35 1,04 0,40 1,44 1,00 0,33 1,33 1,03 0,49 1,53 1,00 1,48 2,48 1,03 0,58 1,61 1,09 0,60 1,69 1,04 0,35 1,39 1,15 0,61 1,76 1,06 0,52 1,58 1,01 0,43 1,44 1,01 0,33 1,34 1,02 0,70 1,73

4.4 Wie werkt voor wie? Input-outputanalyse biedt de mogelijkheid om te laten zien welk deel van de primaire kosten (of afgeleiden daarvan) van een bedrijfstak in feite ingezet worden voor de eigen finale goederen en welk deel voor anderen. Graan geproduceerd in de landbouw wordt via de meelfabrikanten gebruikt voor het bakken van brood. De inzet van arbeid zowel in de landbouw als in de meelfabrieken is voor een deel ten behoeve van de finale productie van de bakker. In een wie-werkt-voor-wie-matrix kan deze her-allocatie van arbeid voor de hele economie getoond worden. In tabel 14 worden gegevens uit de wie-werkt-voor-wie-matrix in een vereenvoudigde vorm weergegeven. De eerste kolom laat het aantal werkzame personen (in arbeidsjaren) dat bij de betreffende bedrijfstak in dienst is, zien. De tweede kolom geeft aan hoeveel daarvan feitelijk werkt voor de finale producten van andere bedrijfstakken. In kolom 3 is het aantal arbeidsjaren opgenomen dat voor de finale producten van de eigen bedrijfstak werkt. Kolom 4 geeft de het aantal personen die in dienst zijn bij andere bedrijfstakken feitelijk werkt voor de finale producten van de betreffende bedrijfstak in de voorkolom. Kolom 5 laat het totaal aantal werkzame personen (in arbeidsjaren) zien dat feitelijk werkt voor de finale producten van de betreffende bedrijfstak. Ten slotte geeft kolom 6 het verschil tussen het aantal werkzame personen dat feitelijk werkt voor de finale producten van een bedrijfstak en het aantal werkzame personen dat in dienst is bij de betreffende bedrijfstak. Tabel 14 Wie-werkt-voor-wie in 2011 (arbeidsjaren *1000)

Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overig Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca (incl. fictieve bedrijfstak marges) Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Vervoersmarge Transport+ Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten Totaal

Werkt voor Werkt voor Komt van Werkt Werkt bij andere eigen andere voor bedrijfstak bedrijfstakken bedijfstak bedrijfstakken bedrijfstak Verschil 178 78 100 30 131 -48 7 3 4 12 16 9 115 14 101 189 290 175 67 35 33 18 51 -16 65 10 56 96 152 87 69 39 31 20 51 -19 102 52 50 31 80 -21 131 27 105 92 197 66 38 5 33 40 74 36 170 42 128 32 160 -11 31 17 15 24 39 7 30 23 7 8 15 -15 448 136 312 144 456 8 1273 996 276 1008 1285 12 41 6 34 12 47 6 25 7 18 2 20 -5 112 73 38 11 49 -63 9 0 9 6 15 7 12 5 7 2 9 -3 26 1 25 19 44 18 62 24 39 22 61 -2 3 0 3 2 5 2 5 2 3 2 5 0 44 26 18 4 22 -23 339 145 194 83 277 -63 0 0 0 65 65 65 339 145 194 148 342 3 233 111 122 89 211 -23 234 104 131 68 198 -36 62 18 44 144 188 126 1023 685 338 75 413 -610 850 48 802 240 1042 192 951 20 930 112 1043 92 335 63 271 49 320 -14 6753 2671 4082 2671 6753 0

24

De zakelijke dienstverlening levert via accountants, economisch en juridisch advies de nodige diensten aan onder andere de industrie en handel. Deze diensten komen ten goede aan de finale afzet van deze bedrijfstakken. Vandaar dat van de ruim 1 mln. arbeidsjaren in de zakelijke diensten er (slechts) 413 duizend werkzaam zijn voor de finale afzet van de eigen bedrijfstak. Bij de voedingsmiddelenindustrie waar inclusief de indirecte inzet meer arbeidsjaren worden gebruikt dan zij zelf in dienst hebben, doet zich het omgekeerde voor. De transportsector lijkt minder arbeidsjaren te gebruiken voor haar finale afzet dan zij in dienst hebben. Een belangrijk deel gaat echter naar de fictieve bedrijfstak vervoersmarges. Worden die meegenomen, dan zijn de effecten van de her-allocatie te verwaarlozen en kan gesteld worden dat wat betreft arbeidsinzet voor de finale afzet transport evenveel arbeidsjaren gebruikt als ze in dienst heeft. Een vergelijkbaar verschijnsel doet zich voor bij de groot- en detailhandel. In bijlage 7 is een volledige wie-werkt-voor-wie-matrix voor 2011 opgenomen. 4.5 Wiens finale producten genereren de toegevoegde waarde Wat geldt voor arbeid geldt mutatis mutandis ook voor de toegevoegde waarde. Een deel van de toegevoegde waarde in de landbouw wordt gegenereerd als voorloper op het brood van de bakker. Tabel 15 is een vereenvoudigde weergave van de (her-) allocatiematrix van de toegevoegde waarde. Tabel 15 Wiens finale producten genereren de toegevoegde waarde in 2011


Toegevoegde Toegevoegde Toegevoegde waarde voor Toegevoegde waarde van Toegevoegde waarde van andere waarde eigen andere waarde voor bedrijfstak bedrijfstakken bedijfstak bedrijfstakken bedrijfstak Verschil 8743 3247 5496 3173 8669 -74 18777 7365 11412 1238 12650 -6127 14527 1833 12694 12802 25497 10970 4463 2189 2274 1678 3952 -511 14501 2148 12353 9754 22107 7606 5321 3065 2256 1909 4165 -1156 7360 3803 3557 2969 6526 -834 10211 1899 8312 6975 15286 5075 3231 355 2876 3257 6133 2902 8433 2257 6176 2563 8739 306 12052 6785 5267 3443 8709 -3343 3720 2902 818 665 1483 -2237 28986 8694 20292 11680 31972 2986 77114 58066 19048 63655 82703 5589 3042 524 2518 1044 3561 519 1058 304 754 175 929 -129 7205 4735 2470 938 3407 -3798 616 -29 645 473 1118 502 729 301 428 141 569 -160 287 -447 734 1520 2253 1966 6116 2356 3760 1756 5515 -601 809 37 772 158 930 121 1021 462 559 159 717 -304 2613 1544 1069 289 1358 -1255 23496 9790 13706 6651 20358 -3138 0 0 0 4871 4871 4871 23496 9790 13706 11523 25229 1733 25232 11299 13933 6021 19954 -5278 42735 21503 21232 4614 25846 -16889 34640 9491 25149 15882 41031 6391 60201 38635 21566 6219 27785 -32416 65993 3322 62671 19262 81933 15940 53213 1272 51941 8959 60900 7687 13669 2656 11013 4333 15346 1677 536618 202575 334043 202575 536618 0

25

De reallocatie van de toegevoegde waarde wijkt af van die van arbeid. Dat valt het meest op bij de delfstoffenwinning en het openbaar nut. Volgens de verwachting draagt de energiesector in belangrijke mate bij aan finale producten van andere bedrijfstakken. Bij de reallocatie van de toegevoegde waarde komt dit duidelijk naar voren. Bij arbeid is het teken echter omgekeerd, wat veroorzaakt wordt door de geringe arbeidsinzet in deze bedrijfstakken. Bij de overige diensten doet zich het tegenovergestelde voor. Het effect bij transport is, als de vervoersmarges worden meegenomen positief, dat wil zeggen dat andere bedrijfstakken per saldo bijdragen aan de finale productie van de transportsector die voornamelijk gerelateerd zijn aan de uitvoer van goederen en diensten. In bijlage 8 is de volledige matrix met de herallocatie van de toegevoegde opgenomen. 4.6 Primaire kosten en finale bestedingen Via IO-analyse kan het aandeel van de zogenoemde primaire kosten in de finale afzet in beeld gebracht worden. Tot de primaire kosten horen de beloning voor arbeid, kapitaal en ondernemerschap alsmede de invoer. In termen van de nationale rekeningen gaat het om de beloning van werknemers, belastingen en subsidies op productie, afschrijvingen, het exploitatieoverschot, de invoer van goederen en diensten en de daarop rustende belastingen en subsidies. In tabel 16 zijn de primaire kosten in drie aggregaten samengenomen. Om een indicatie te geven van het belang van het transport voor de finale afzet van de onderscheiden bedrijfstakken, is een aparte kolom met de bijdrage van de toegevoegde waarde van de transportsector op opgenomen.

26

Tabel 16 Aandeel primaire kosten in finale bestedingen per bedrijfstak


w.v. Productgebonden toegevoegde belastingen en Toegevoegde waarde Import CIF subsidies waarde Totaal transport 26,1 2,7 71,2 100,0 1,4 11,4 0,3 88,4 100,0 0,7 43,9 1,5 54,6 100,0 1,5 42,3 1,1 56,6 100,0 1,1 68,7 1,3 30,1 100,0 0,6 41,0 1,0 58,0 100,0 1,1 49,4 0,9 49,7 100,0 0,9 47,2 0,0 52,8 100,0 0,8 48,4 0,6 50,9 100,0 0,8 29,5 0,6 69,9 100,0 0,7 28,5 0,5 71,0 100,0 0,4 22,5 7,8 69,6 100,0 1,7 25,3 0,8 74,0 100,0 1,4 19,9 1,1 79,0 100,0 1,1 14,6 2,8 82,7 100,0 58,4 10,6 4,1 85,3 100,0 69,2 21,4 6,2 72,4 100,0 52,5 63,7 1,1 35,2 100,0 20,3 33,2 2,3 64,5 100,0 48,5 69,2 1,1 29,7 100,0 9,7 11,2 1,1 87,7 100,0 59,8 11,5 0,8 87,7 100,0 72,7 9,4 0,6 90,0 100,0 70,1 21,4 3,4 75,2 100,0 59,2 33,5 2,3 64,2 100,0 43,2 22,8 4,4 72,8 100,0 51,0 31,6 2,7 65,7 100,0 44,6 19,5 0,9 79,6 100,0 0,8 29,1 3,0 67,9 100,0 0,5 7,3 3,9 88,8 100,0 0,6 20,7 0,7 78,6 100,0 1,2 9,2 4,7 86,0 100,0 0,8 8,2 3,0 88,7 100,0 0,6 11,8 3,4 84,8 100,0 0,7 26,8 2,1 71,1 100,0 3,1

Het aandeel van de primaire kosten varieert sterk over de bedrijfstakken. De transportsector neemt over het algemeen een middenpositie in. Zee- en luchtvaart scoren met ruim 63 en 69 procent hoog wat betreft het aandeel van de import. Het gaat hier om kosten voor vluchtafhandeling, ‘onderaanneming’ en bunkering in het buitenland. De tegenhanger is een lage score voor het aandeel van de toegevoegde waarde. Taxivervoer kent daarentegen een hoog aandeel voor de toegevoegde waarde vanwege de hoge arbeidsinzet en een relatief laag aandeel van de import dat indirect tot stand komt via het brandstofverbruik. Het aandeel van de toegevoegde waarde van de transportsector in de finale bestedingen van niet-transportbedrijfstakken oogt gering. Ter illustratie zijn in tabel 17 de aandelen van de toegevoegde waarde van de bouw en de bedrijfstak informatie en communicatie die wat betreft de omvang de van toegevoegde waarde in dezelfde orde van grootte liggen als de transportsector, gegeven.

27

Tabel 17 Aandeel van de toegevoegde waarde in finale bestedingen


Informatie en Bouw communicatie Transport 0,4 0,8 1,4 0,2 0,3 0,7 0,3 1,3 1,5 0,3 1,4 1,1 0,1 0,8 0,6 0,4 1,2 1,1 0,4 1,0 0,9 0,4 1,7 0,8 0,4 1,3 0,8 0,4 1,1 0,7 0,7 1,0 0,4 3,1 1,3 1,7 46,9 1,1 1,4 0,6 2,5 1,1 0,6 1,7 58,4 0,3 1,5 69,2 0,4 0,8 52,5 0,4 1,0 20,3 1,1 1,0 48,5 0,4 1,8 9,7 2,5 1,4 59,8 2,1 1,6 72,7 1,0 1,7 70,1 0,4 0,8 59,2 0,9 1,4 43,2 0,9 1,0 51,0 0,9 1,3 44,6 0,9 55,6 0,8 0,5 2,6 0,5 6,0 1,3 0,6 2,2 2,2 1,2 2,5 1,8 0,8 0,5 1,0 0,6 1,0 2,7 0,7 3,8 3,3 3,1

Ook voor deze bedrijfstakken geldt dat de bijdrage aan de finale producten van anderen gering is, specifieke uitzonderingen daargelaten.

4.7 Ghosh-analyse In de bovenstaande paragrafen is gekeken naar de achterwaartse effecten in het IOmodel. Het Ghosh-model kijkt naar voorwaartse effecten, in de zin dat extra (of juist verminderde) inzet van bijvoorbeeld arbeid, extra productie en finale afzet kan opleveren bij de eigen en andere bedrijfstakken. De berekeningen zijn uitgevoerd op een gedetailleerder niveau dan hier gepresenteerd. Daarom zijn de effecten in de tabellen opgenomen als ongewogen gemiddelden van de onderliggende bedrijfstakken. In tabel 18 worden voor 2011 de effecten van een euro extra toegevoegde waarde op de eigen en andere bedrijfstakken weergegeven.

28

Tabel 18 Effecten van 1 euro extra toegevoegde waarde 2011

Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca (incl. fictieve bedrijfstak marges Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Vervoersmarges Transport + Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten


De geloofwaardigheid van het Gosh-model als kwantiteitsmodel staat echter ter discussie, gegevens de veronderstelling dat bij de bouw bakstenen vervangen kunnen worden door vervoersdiensten (of marges). In een artikel van 1997 beschrijft Dietzenbacher [7] een herinterpretatie van het Ghosh-model als prijsmodel. In die interpretatie wordt de impuls op de toegevoegde waarde als een prijseffect beschouwd die door afnemers volledig wordt doorgerekend in hun eindproducten. Wordt tabel 18 bezien vanuit het prijzenoogpunt dan kan gesteld worden dat bedrijfstakken die (relatief) veel finale afzet hebben, bij een impuls op hun eigen toegevoegde waarde, weinig uitstraling naar andere bedrijfstakken hebben. Dat is duidelijk te zien bij zorg en overheid, wiens productie grotendeels naar de consumptie overheid en gezinnen gaan. Binnen de industrie spannen de fabrikanten van transportmiddelen wat dit betreft de kroon vanwege hun grote afzet naar buitenland en investeringen. Om dezelfde reden is binnen de transportsector de uitstraling naar de productie andere bedrijfstakken gering voor zee- en luchtvaart (uitvoer van diensten en consumptie gezinnen). Het goederenwegvervoer kent een

29

grote uitstraling, maar dit betreft de fictieve bedrijfstak vervoersmarges. Als die in de beschouwing betrokken wordt, dempt de uitstraling behoorlijk. Omdat alle bedrijfstakken hetzij vervoersdiensten hetzij vervoersmarges in hun verbruik hebben, heeft een impuls in het transport bij alle bedrijfstakken een effect.

30

Referenties [1] Nationale rekeningen 2012, CBS, 2013 [2] System of national accounts 1993, Verenigde naties, 1993 [3] European system of accounts 1995, Eurostat, 1995 [4] Bezit en gebruik van bestelauto’s, CBS [5] Het economisch belang van mobiliteit, Ecorys, 2011 [6] Input output analysis, Miller and Blair, Cambridge 2009 [7] In vindication of the Ghosh Model, a re-interpretation as a price model, Dietzenbacher E. 1997, Journal of regional science vol 37, no 4, pp 629 – 651

31

Bijlage 1. Waarderingen in de aanbod- en gebruiktabel Een complicatie in de aanbod- en gebruiktabel is de verschillende waardering van goederen en diensten in de aanbodtabel en de gebruiktabel. Hieronder worden de verschillende waarderingen die in de aanbod- en gebruiktabel worden onderscheiden in hun samenhang weergegeven: (1) Basisprijs: het bedrag dat ten goede komt aan de producent van een goed of dienst (2) Productgebonden belastingen en subsidies: accijnzen, subsidies op openbaar vervoer (3) = (1) + (2) Afproducent- of affabriekprijs: het bedrag dat producent in rekening brengt bij zijn afnemers (4) Vervoersmarges: kosten van het vervoer door anderen dan de verkoper van een goed (5) Groot- en detailhandelsmarge: in de NR wordt niet de omzet van de handel als productie gezien, maar de handelsmarges zijnde het verschil tussen de in- en verkoopprijs van de verhandelde goederen (6) = (3) + (4) + (5) Aankoopwaarde exclusief BTW (7) BTW (8) = (6) + (7) Aankoopwaarde inclusief BTW

De productie wordt gewaardeerd tegen basisprijzen. De aankopen van goederen en diensten worden geregistreerd tegen aankoopwaarde exclusief BTW, ook als de koper de BTW op zijn aankoop niet mag aftrekken. De zogenoemde niet-aftrekbare BTW wordt in een aparte post in de gebruiktabel opgenomen. Het gat tussen de basisprijs van de aanbodtabel en de aankoopwaarde exclusief BTW van de gebruiktabel wordt gevuld door een aantal extra kolommen in de aanbodtabel op te nemen. Dit betreft de productgebonden belastingen en subsidies (exclusief BTW) en de handels- en vervoersmarges. Het onderstaande schema geeft de aanbod- en gebruiktabel waarin rekening gehouden is met de waarderingsverschillen.

32

Valuation

Supply table Domestic production basic prices

Imports cif

Taxes/subsidie s on products trade/transport margins

Use table Total supply

Intermediate consumption

final expenditure

purchasers prices excl. VAT

Non deductable VAT

Total output

Value added Total output

Uit het schema met waarderingen blijkt dat het transport van goederen die verkocht zijn als vervoersmarge wordt geregistreerd. Deze registratie staat los van wie de vervoerskosten feitelijk betaalt. In kader 2 in de hoofdtekst wordt de registratie van vervoersdiensten en -marges besproken.

33

Total use

Bijlage 2 Productie en toegevoegde waarde per bedrijfstak Detailgegevens voor de transportsector Tabel A. Productie en toegevoegde waarde per bedrijfstak Bedrijfstak

Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten Totaal

2010 Productie mln Aandeel (%) 26632 2,3 21426 1,9 59320 5,2 14154 1,2 88271 7,8 15521 1,4 26642 2,3 35961 3,2 12058 1,1 18029 1,6 40122 3,5 10563 0,9 75591 6,6 135902 12,0 5328 0,5 1514 0,1 13731 1,2 3884 0,3 1432 0,1 9038 0,8 10084 0,9 1066 0,1 1375 0,1 4523 0,4 51975 4,6 51468 4,5 82064 7,2 59784 5,3 110741 9,7 105363 9,3 70122 6,2 25528 2,2 1137237 100,0

2011 *) Toegevoegde waarde Productie mln Aandeel (%) mln Aandeel (%) 9367 1,8 27205 2,3 16109 3,1 24066 2,0 13723 2,6 65879 5,6 4397 0,8 14798 1,3 12988 2,5 103301 8,7 5185 1,0 16665 1,4 7092 1,4 28650 2,4 9331 1,8 39252 3,3 2668 0,5 14677 1,2 8495 1,6 18273 1,5 13356 2,5 39065 3,3 3622 0,7 11172 0,9 28021 5,3 79117 6,7 74235 14,2 140593 11,9 2965 0,6 5487 0,5 1042 0,2 1548 0,1 7039 1,3 14380 1,2 704 0,1 3885 0,3 675 0,1 1589 0,1 765 0,1 9550 0,8 5774 1,1 10552 0,9 766 0,1 1118 0,1 917 0,2 1525 0,1 2704 0,5 4470 0,4 23351 4,5 54104 4,6 25205 4,8 51835 4,4 43679 8,3 80029 6,8 32222 6,1 60938 5,2 59867 11,4 111555 9,4 66011 12,6 103923 8,8 51773 9,9 72246 6,1 13423 2,6 25848 2,2 524120 100,0 1183191 100,0

Toegevoegde waarde mln Aandeel (%) 8743 1,6 18777 3,5 14527 2,7 4463 0,8 14501 2,7 5321 1,0 7360 1,4 10211 1,9 3231 0,6 8433 1,6 12052 2,2 3720 0,7 28986 5,4 77114 14,4 3042 0,6 1058 0,2 7205 1,3 616 0,1 729 0,1 287 0,1 6116 1,1 809 0,2 1021 0,2 2613 0,5 23496 4,4 25232 4,7 42735 8,0 34640 6,5 60201 11,2 65993 12,3 53213 9,9 13669 2,5 536618 100,0

Tabel B. Groei van productie en toegevoegde waarde per bedrijfstak Bedrijfstak

Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten Totaal

2010 Productie Groei Bijdrage 0,9 0,02 10,7 0,20 0,3 0,01 0,8 0,01 4,1 0,26 -1,1 -0,02 12,2 0,26 13,9 0,40 18,3 0,17 0,1 0,00 6,2 0,23 0,7 0,01 -11,6 -0,89 2,7 0,32 1,3 0,01 -2,5 0,00 0,9 0,01 -7,5 -0,03 -3,0 0,00 7,9 0,06 4,9 0,04 7,4 0,01 1,4 0,00 -6,9 -0,03 1,3 0,1 -1,3 -0,06 -0,2 -0,01 -0,4 -0,02 -2,2 -0,22 -0,4 -0,04 2,5 0,15 -0,8 -0,02 0,8 0,8

34

Toegevoegde waarde Groei Bijdrage -0,6 -0,01 14,3 0,44 -0,4 -0,01 -0,3 0,00 4,7 0,10 -2,0 -0,02 15,5 0,21 22,4 0,34 24,1 0,10 1,4 0,02 6,9 0,18 0,0 0,00 -10,6 -0,64 3,8 0,52 1,5 0,01 -2,8 -0,01 1,4 0,02 -11,0 -0,02 -3,2 0,00 13,4 0,02 6,7 0,07 9,3 0,01 2,6 0,00 -7,4 -0,04 1,4 0,1 -0,9 -0,04 2,6 0,19 1,4 0,09 -2,7 -0,33 1,8 0,23 2,9 0,28 -1,2 -0,03 1,7 1,7

2011 *) Productie Toegevoegde waarde Groei Bijdrage Groei Bijdrage -0,6 -0,01 1,5 0,03 -6,8 -0,13 -6,7 -0,21 1,9 0,10 0,0 0,00 1,0 0,01 1,2 0,01 -1,7 -0,13 -0,8 -0,02 4,0 0,05 5,1 0,05 3,4 0,08 4,1 0,06 8,1 0,26 10,4 0,19 19,9 0,21 22,5 0,11 0,4 0,01 -0,3 0,00 -5,7 -0,20 -5,7 -0,15 3,5 0,03 1,8 0,01 4,2 0,28 5,2 0,28 1,7 0,21 2,9 0,41 0,7 0,00 0,7 0,00 -1,1 0,00 -1,3 0,00 2,0 0,02 2,2 0,03 -2,5 -0,01 -5,4 -0,01 3,4 0,00 3,6 0,00 5,0 0,04 6,5 0,01 2,9 0,03 4,0 0,04 2,5 0,00 3,4 0,00 7,5 0,01 6,7 0,01 -3,9 -0,02 -6,7 -0,03 1,8 0,1 1,4 0,1 0,4 0,02 0,4 0,02 -1,8 -0,13 -1,7 -0,14 1,0 0,05 1,8 0,11 -0,2 -0,02 0,1 0,01 -2,0 -0,18 -0,1 -0,02 3,6 0,22 4,1 0,40 -0,9 -0,02 -0,6 -0,01 0,8 0,8 1,2 1,2

Bijlage 3 Werkgelegenheid Banen Bedrijfstak Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten Totaal

35

2010 247 8 140 81 70 79 112 140 42 198 33 32 499 1836 47 39 128 15 14 30 66 4 5 76 424 277 277 80 1470 1074 1401 670 9190

Arbeidsjaren 2011 *) 245 8 138 79 70 78 112 143 42 194 34 32 490 1871 45 40 129 15 14 30 69 4 6 75 427 283 273 78 1492 1060 1442 672 9259

2010 180 7 116 70 65 71 102 129 38 174 31 30 456 1251 42 24 111 9 12 26 60 3 5 45 337 229 238 63 1010 862 925 334 6719

2011 *) 178 7 115 67 65 69 102 131 38 170 31 30 448 1273 41 25 112 9 12 26 62 3 5 44 339 233 234 62 1023 850 951 335 6753

36

Spoor- en openbaar vervoer tram/bus Overig personenvervoer Overig vervoer te land Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Vervoer verwante diensten Post- en koeriersdiensten Vervoersmarges Totaal

Vraag en aanbod 2011

Spoor- en openbaar vervoer tram/bus Overig personenvervoer Overig vervoer te land Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Vervoer verwante diensten Post- en koeriersdiensten Vervoersmarges Totaal

Vraag en aanbod 2010

Andere productge Transport bedrijfs bonden Totaal sector takken Invoer subsidies BTW aanbod 4686 0 201 -1794 163 3256 1794 7 0 0 85 1886 6517 644 644 0 85 7890 3797 11 768 0 0 4576 1026 0 167 -15 10 1188 8614 44 1522 0 0 10180 8318 627 2838 -8 49 11824 4403 34 1081 0 52 5570 10331 162 455 0 0 10948 49486 1529 7676 -1817 444 57318

Andere productge Transport bedrijfs bonden Totaal sector takken Invoer subsidies BTW aanbod 4548 0 189 -1725 158 3170 1747 6 0 0 85 1838 6380 625 592 0 86 7683 3795 11 712 0 0 4518 928 0 159 -16 10 1081 8147 44 1412 0 0 9603 7850 591 2654 -8 46 11133 4455 34 1025 0 52 5566 9657 158 404 0 0 10219 47507 1469 7147 -1749 437 54811

Intermediair Vervoers Totale verbruik Consumptie Export marges vraag 717 2282 257 0 3256 583 1139 164 0 1886 3525 389 3976 0 7890 1408 27 3141 0 4576 314 232 642 0 1188 2692 1349 6139 0 10180 5171 234 6419 0 11824 3776 262 1532 0 5570 0 0 0 10948 10948 18186 5914 22270 10948 57318

Intermediair Vervoers Totale verbruik Consumptie Export marges vraag 695 2220 255 0 3170 559 1133 146 0 1838 3403 393 3887 0 7683 1382 26 3110 0 4518 284 220 577 0 1081 2567 1263 5773 0 9603 4959 226 5948 0 11133 3907 275 1384 0 5566 0 0 0 10219 10219 17756 5756 21080 10219 54811

Handels saldo 56 164 3332 2373 475 4617 3581 451 -455 14594

Handels saldo 66 146 3295 2398 418 4361 3294 359 -404 13933

Bijlage 4 Vraag en aanbod naar dienstentype

Bijlage 5 Input-outputtabellen voor Nederland 2010 en 2011

37

Naam

Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten Productie Binnenland excl Marges Margetotaal Productie Binnenland incl Marges Import CIF Productgebonden Belastingen, Subsidies en BTW Toegevoegde Waarde Totaal Productie

38

2010

Kleding, papier, e.d.

Voedings- en genotmiddelenindustrie

Delfstoffenwinning

Landbouw, bosbouw, visserij

201 202 203 204 3996 9 8312 8 8 352 252 143 3296 1 8196 41 17 5 867 1334 619 136 300 304 70 18 454 73 48 37 285 71 378 106 208 130 13 3 4 2 332 39 85 83 1863 1462 859 381 346 12 163 49 134 57 73 40 202 52 460 275 7 7 18 14 0 0 5 0 87 243 152 46 0 3 2 0 0 0 0 0 6 5 24 10 17 0 71 0 0 0 0 2 0 0 0 0 106 3 46 27 223 261 318 99 96 63 560 244 596 206 559 196 84 36 179 209 1227 310 3081 834 75 38 174 61 1 5 47 13 69 18 110 59 13693 3226 25546 4649 1033 87 3722 878 14726 3313 29268 5527 2170 1988 15945 4144 369 16 384 86 9367 16109 13723 4397 26632 21426 59320 14154

Milieudiensten

Openbaar nut

Overige Industrie

Transpor tmiddelen

Electronica

Metaal

Hout en bowmaterialen

Chemische industrie

205 206 207 208 209 210 211 212 21 21 14 19 3 5 308 46 2240 259 170 8 2 2 5576 7 572 6 2 7 1 9 14 42 175 145 67 134 21 117 10 23 13486 1063 166 227 60 323 456 131 194 741 115 189 236 179 73 51 131 150 4401 2070 884 717 121 192 251 158 243 2638 309 419 195 99 8 5 24 35 1068 98 0 3 60 58 309 836 418 860 147 79 1371 443 675 300 87 191 10112 482 257 115 344 100 14 37 98 2194 85 68 137 168 38 84 309 374 563 277 614 469 131 187 167 265 13 9 6 29 2 22 3 30 4 0 3 16 0 3 1 0 169 43 67 88 21 39 8 83 0 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 14 7 6 24 24 31 8 0 9 0 0 5 15 7 0 4 2 5 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 27 15 11 35 5 22 18 31 238 79 93 198 71 124 38 148 609 159 216 659 120 183 280 99 727 156 253 380 118 165 351 192 124 206 232 152 76 133 68 103 2597 1069 1471 2728 499 949 1964 846 222 75 95 229 76 72 116 80 31 18 25 30 7 34 20 10 104 64 76 108 25 160 58 30 24066 5335 9742 11684 4264 5048 20481 5496 3226 1073 1350 2436 1186 921 318 201 27292 6408 11092 14120 5450 5969 20799 5697 47189 3843 8340 12677 3914 3521 5912 761 802 85 118 -167 26 44 55 483 12988 5185 7092 9331 2668 8495 13356 3622 88271 15521 26642 35961 12058 18029 40122 10563

Bouw

213 83 139 24 65 414 4800 3163 555 15 201 161 376 16920 672 5 6 112 0 2 6 20 0 0 84 235 435 992 974 4263 159 45 333 35024 4004 39028 8393 149 28021 75591

Handel en horeca

214 130 11 1399 870 1678 159 1166 1009 326 530 3186 196 482 4609 244 75 615 9 118 88 426 24 18 301 1918 3999 3302 5142 10353 974 208 1195 42842 2466 45308 15435 924 74235 135902

Spoor- en openbaar vervoer

2 0 0 11 157 0 0 22 176 268 188 13 37 257 75 38 12 0 0 3 16 0 0 6 150 111 47 66 475 14 12 7 2013 34 2047 196 120 2965 5328

Overige zakelijke diensten

Onroerend goed

financiële diensten

Informatie en communicatie

Transpor t

Post- en koeriersdiensten

Dienstverlening luchtvaar t

Dienstverlening vervoer over water

Dienstverlening overig vervoer

Luchtvaa rt

Binnenva art

Zeevaart

Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen

218 219 220 221 222 223 224 225 230 231 232 233 234 0 6 0 0 0 2 0 0 0 10 10 0 7 235 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 20 0 0 8 0 7 1 0 0 6 22 22 7 1 94 1 10 2 2 10 28 1 1 10 76 1203 460 26 749 76 794 145 154 1406 77 9 0 41 2859 190 93 37 793 0 4 5 0 3 11 1 0 8 32 39 19 459 234 0 6 4 0 0 5 0 0 0 15 33 18 26 113 1 19 4 1 11 95 14 6 18 191 215 32 72 519 0 2 53 19 54 1 0 0 3 308 8 0 15 18 1 25 32 11 86 83 3 4 20 533 153 34 77 263 4 93 3 10 28 224 8 33 29 620 334 346 81 1124 0 113 3 3 4 13 2 0 4 155 38 21 24 59 3 43 20 28 26 442 40 21 20 680 534 368 6514 1576 74 704 50 19 401 261 11 37 81 1895 805 824 173 3491 6 6 3 0 1 5 0 1 10 107 16 51 6 96 0 3 0 1 6 2 2 0 0 52 10 23 0 100 4 473 18 0 11 49 0 1 22 590 44 23 1 48 0 0 674 0 0 5 0 0 0 679 0 0 0 18 0 0 0 35 0 0 0 0 0 35 0 0 0 4 0 3 2 0 127 10 3 0 18 166 65 34 4 1199 3 22 30 9 244 173 1 0 0 498 15 4 8 362 0 0 5 13 0 0 0 0 0 18 1 0 0 4 0 0 0 0 550 21 0 56 0 627 0 4 0 37 3 40 5 4 19 23 2 5 10 117 305 398 186 279 16 547 737 62 958 288 8 63 60 2889 456 537 205 2147 27 106 34 19 174 147 21 27 40 706 6587 2925 310 3354 30 273 61 43 118 102 10 20 66 770 1207 11944 13464 3192 15 221 11 18 32 471 16 1 78 929 557 466 2629 1025 98 1142 231 84 766 1410 51 157 396 4810 5887 3785 949 18645 10 151 24 4 48 26 11 6 8 302 313 643 65 1070 0 38 5 1 7 19 3 2 5 92 72 157 5 191 3 20 4 0 11 35 7 2 20 109 1499 143 181 954 359 4318 1436 478 4150 3741 216 380 913 18004 20162 22822 25320 39866 24 203 23 5 134 49 8 4 24 508 557 146 264 962 383 4521 1459 483 4284 3790 224 384 937 18512 20719 22968 25584 40828 32 1411 1695 239 3955 450 70 69 748 8865 5357 13408 665 9567 57 760 26 35 34 70 6 5 134 1247 187 2009 1313 479 1042 7039 704 675 765 5774 766 917 2704 23351 25205 43679 32222 59867 1514 13731 3884 1432 9038 10084 1066 1375 4523 51975 51468 82064 59784 110741

Taxivervoer

217

Overheid

235 196 15 166 416 391 93 346 209 141 206 1456 3757 4969 1039 286 38 26 0 0 43 103 0 0 470 966 2413 3388 405 5086 3464 471 370 29963 959 30922 4118 4312 66011 105363

Zorg

236 77 2 607 296 149 46 54 60 1 30 917 209 572 579 85 70 20 0 0 61 0 0 0 292 528 803 683 773 2019 268 1795 680 11148 1889 13037 3457 1855 51773 70122

Intermediair verbruik excl Marges

Overige diensten

237 240 124 13634 0 9207 640 15169 83 7159 117 23992 154 8428 48 14089 67 8063 5 2100 64 5397 703 27154 52 8616 366 34548 421 18170 16 1072 36 442 14 2539 0 714 0 159 10 1835 17 1581 0 58 0 686 73 2851 166 11937 1194 26014 759 43600 409 14911 2073 75445 214 8785 14 3291 1391 7736 9064 387445 970 29156 10034 416601 1389 181058 682 15458 13423 524120 25528 1137237

Intermediair Verbruik Inclusief Marges

Verbruik Marges

250 300 472 14106 17 9224 1898 17067 205 7364 2135 26127 393 8821 251 14340 1798 9861 213 2313 422 5819 0 27154 103 8719 399 34947 87858 106028 69 1141 2 444 6596 9135 24 738 465 624 51 1886 2586 4167 1 59 2 688 0 2851 9796 21733 744 26758 0 43600 0 14911 479 75924 0 8785 207 3498 31 7767 107421 494866 0 29156 107421 524022 404 181462 0 15458 0 524120 107825 1245062

Export Goederen

310 10693 11020 29795 4865 58418 5924 10503 17859 7318 6137 1118 295 196 3996 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 1152 0 0 20 91 0 91 169496 11489 180985 0 -48 0 180937

Wederuitvoer

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 16898 16898 162827 1014 0 180739

320

Export Diensen

330 61 749 1021 282 1438 67 613 3259 145 352 1042 51 1835 9006 434 116 4168 3129 599 6083 4126 1007 650 1384 21696 6943 17215 1036 15794 2030 280 1448 86363 2422 88785 12997 1531 0 103313

Consumptie Gezinnen en IZW HH

340 1261 1 11342 1307 2051 259 85 366 427 1330 9879 240 546 18806 3258 597 337 12 208 898 34 0 19 275 5638 12499 20213 40048 9435 4897 7423 14583 162636 38381 201017 36194 30988 0 268199

Consumptie Overheid

350 103 0 0 24 559 2 9 86 4 2552 26 1223 744 51 351 357 0 0 0 0 1628 0 0 0 2336 532 117 2274 2580 87336 58875 1307 160740 3352 164092 2701 177 0 166970

Finale Bestedingen BTW

Voorraadmutaties Investeringen

360 370 380 400 500 367 41 0 12526 26632 451 -19 0 12202 21426 68 27 0 42253 59320 165 147 0 6790 14154 140 -462 0 62144 88271 331 117 0 6700 15521 774 318 0 12302 26642 3903 627 0 26100 35961 1537 314 0 9745 12058 1781 58 0 12210 18029 903 0 0 12968 40122 39 -4 0 1844 10563 37324 -1 0 40644 75591 -1984 -1 0 29874 135902 139 0 0 4187 5328 0 0 0 1070 1514 91 0 0 4596 13731 5 0 0 3146 3884 2 -1 0 808 1432 181 -10 0 7152 9038 129 0 0 5917 10084 0 0 0 1007 1066 18 0 0 687 1375 13 0 0 1672 4523 578 -11 0 30242 51975 3591 -7 0 24710 51468 919 0 0 38464 82064 1515 0 0 44873 59784 6989 -1 0 34817 110741 2224 0 0 96578 105363 46 0 0 66624 70122 328 4 0 17761 25528 61989 1147 0 642371 1137237 6148 -21 0 78669 107825 68137 1126 0 721040 1245062 20184 1341 0 236244 417706 13564 -15 0 47211 62669 0 0 -127 -127 523993 101885 2452 -127 1004368 2249430

Totaal Kolommen

39

Naam Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten Productie Binnenland excl Marges Margetotaal Productie Binnenland incl Marges Import CIF Productgebonden Belastingen, Subsidies en BTW Toegevoegde Waarde Totaal Productie

2011



Delfstoffenwinning


201 202 203 204 4219 9 9018 11 10 354 310 167 3919 1 9334 50 20 5 914 1539 707 137 353 371 81 20 476 80 48 38 287 73 347 102 230 133 10 4 5 2 259 35 88 85 1776 1399 863 390 354 11 194 48 143 60 72 39 194 54 454 268 8 6 15 15 0 0 7 0 91 236 153 43 0 3 2 0 0 0 0 0 7 3 22 9 15 0 68 0 0 0 0 2 0 0 0 0 115 2 38 22 236 250 305 91 92 63 543 247 580 211 575 200 80 37 181 202 1244 303 3133 852 74 36 175 63 1 5 51 15 66 17 105 52 14460 3151 27666 4978 1328 117 4287 961 15788 3268 31953 5939 2320 2004 18902 4317 354 17 497 79 8743 18777 14527 4463 27205 24066 65879 14798

Milieudiensten

Openbaar nut

Overige Industrie

Transportmiddelen

Electronica

Metaal

Hout en bowmaterialen

Chemische industrie

205 206 207 208 209 210 211 212 19 25 17 23 8 3 315 46 2802 356 195 8 2 4 5234 4 660 8 2 6 0 14 14 64 187 168 75 149 28 114 11 33 15260 1234 191 264 81 337 484 168 213 766 125 220 311 190 83 46 129 174 4690 2321 1075 740 123 227 277 181 272 2899 323 429 193 104 9 4 34 42 1227 109 0 3 64 61 321 902 420 884 147 71 1333 465 713 324 93 190 9991 491 299 141 460 125 16 46 105 2319 95 69 135 182 45 85 308 385 556 284 634 491 144 184 170 279 15 9 8 29 3 17 4 31 6 0 4 14 0 3 0 0 169 44 72 96 22 38 6 100 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 13 10 10 26 29 26 6 0 9 0 0 5 14 7 0 3 1 3 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 22 12 7 29 4 18 15 29 235 78 101 200 79 109 31 163 630 157 221 669 119 175 284 97 763 158 257 393 131 167 356 189 130 209 229 148 74 131 68 103 2621 1133 1546 2852 560 965 1878 856 216 77 99 235 75 68 108 81 29 19 27 37 6 36 22 8 107 60 71 107 21 155 56 32 26634 5827 10415 12597 4838 5135 19981 5769 3660 1177 1381 2484 1649 930 326 238 30294 7004 11796 15081 6487 6065 20307 6007 57581 4254 9372 14106 4928 3730 6651 957 925 86 122 -146 31 45 55 488 14501 5321 7360 10211 3231 8433 12052 3720 103301 16665 28650 39252 14677 18273 39065 11172

Bouw

213 85 234 25 78 490 5146 3374 536 18 186 165 410 17653 709 5 7 114 0 3 7 21 0 0 75 232 433 1003 958 4343 171 41 350 36640 4271 40911 9079 141 28986 79117

Handel en horeca

214 126 13 1505 912 2005 171 1297 1018 348 533 3140 204 521 4735 258 77 621 9 137 88 418 24 18 284 1934 4009 3223 4987 10270 980 223 1215 43369 2378 45747 16784 948 77114 140593


2 0 0 11 184 0 0 25 188 240 194 17 42 264 77 40 13 0 0 4 16 0 0 2 152 109 47 68 476 9 18 8 2054 81 2135 193 117 3042 5487


Onroerend goed



Transport





Luchtvaart

Binnenva art

Zeevaart


218 219 220 221 222 223 224 225 230 231 232 233 234 0 6 0 0 0 2 0 0 0 10 9 0 8 210 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 19 0 0 8 0 9 1 0 0 8 26 19 7 5 106 0 13 2 2 13 32 1 4 10 88 1101 483 34 779 90 941 177 201 1852 91 11 0 46 3593 198 117 41 912 0 5 5 0 3 12 2 0 6 33 40 21 503 249 0 6 4 0 0 5 0 0 0 15 32 21 24 126 1 18 3 1 12 91 11 6 18 186 206 29 65 512 0 3 58 23 52 1 0 0 3 328 9 0 16 25 1 25 35 13 83 68 3 4 17 489 152 38 66 249 6 97 1 11 30 231 8 36 25 639 334 351 79 1078 0 128 7 8 5 12 3 0 7 187 44 16 24 72 4 46 18 28 34 472 45 26 21 736 558 378 6662 1606 77 736 50 16 421 268 10 35 77 1954 796 834 169 3571 6 6 6 1 3 7 0 2 17 125 22 50 10 105 0 2 0 2 6 2 1 0 0 53 9 23 0 108 5 493 16 0 13 52 0 0 21 613 41 22 1 43 0 0 643 0 0 4 0 0 0 647 0 0 0 19 0 0 0 39 0 0 0 0 0 39 0 0 0 4 0 4 1 0 130 11 3 0 16 169 67 33 4 1254 4 21 29 10 242 178 2 0 0 502 12 5 7 350 0 0 4 13 0 0 0 0 0 17 1 0 0 5 0 0 0 0 591 20 0 58 0 669 0 4 0 35 1 37 3 5 20 20 0 5 7 100 282 375 176 252 16 563 702 70 1005 294 6 65 61 2934 434 512 198 2175 30 107 34 18 182 148 23 33 38 722 6603 2990 310 3303 30 277 62 40 121 103 9 25 68 782 1187 11872 12019 3147 15 210 10 17 36 463 17 1 83 920 565 462 2608 1018 94 1175 229 86 806 1436 49 167 393 4911 6040 3837 927 18364 8 166 23 3 48 24 10 8 12 311 316 672 60 1060 0 42 5 1 7 23 3 5 4 108 74 166 4 204 5 22 3 0 10 32 8 3 19 110 1510 147 180 943 377 4587 1436 538 4729 3809 219 418 916 19083 20227 22953 24002 39728 24 261 24 8 147 79 8 7 34 673 604 157 260 1101 401 4848 1460 546 4876 3888 227 425 950 19756 20831 23110 24262 40829 32 1547 1786 286 4344 479 76 75 770 9588 5616 12110 681 10044 57 780 23 28 43 69 6 4 137 1264 156 2074 1355 481 1058 7205 616 729 287 6116 809 1021 2613 23496 25232 42735 34640 60201 1548 14380 3885 1589 9550 10552 1118 1525 4470 54104 51835 80029 60938 111555

Taxivervoer

217

Overheid

235 184 19 169 456 453 90 328 201 159 197 1386 3596 4804 1001 273 38 23 0 0 45 105 0 0 454 938 2322 3306 383 4874 3325 459 352 29002 856 29858 3952 4120 65993 103923

Intermediair Verbruik Inclusief Marges

Verbruik Marges

Intermediair verbruik excl Marges

Overige diensten

Zorg

236 237 240 250 300 76 132 14553 476 15029 2 0 9734 16 9750 614 680 17228 1961 19189 361 79 7614 207 7821 178 118 27692 2139 29831 50 162 9076 411 9487 60 47 15249 267 15516 55 77 8375 1930 10305 1 5 2358 274 2632 29 66 5342 426 5768 932 659 26791 0 26791 209 54 8934 108 9042 558 365 35459 425 35884 606 423 18510 90220 108730 87 14 1109 70 1179 71 38 458 1 459 20 14 2582 7091 9673 0 0 686 24 710 0 0 183 524 707 61 14 1903 55 1958 0 17 1558 2708 4266 0 0 55 2 57 0 0 726 2 728 292 61 2664 0 2664 531 158 11924 10477 22401 851 1175 26015 765 26780 688 745 41952 0 41952 821 413 14727 0 14727 2130 2079 75718 471 76189 281 206 8689 0 8689 1849 16 3400 211 3611 719 1355 7730 30 7760 11601 9014 397070 110814 507884 1960 947 31745 0 31745 13561 9961 428815 110814 539629 3517 1472 201965 455 202420 1955 746 15793 0 15793 53213 13669 536618 0 536618 72246 25848 1183191 111269 1294460

Export Goederen

310 10550 12891 33403 5093 67332 6419 11547 20670 9303 6432 973 439 194 4557 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 1160 0 0 24 28 0 97 191118 12705 203823 0 -33 0 203790

Wederuitvoer

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 17294 17294 174828 1156 0 193278

320

Export Diensen

330 65 744 1101 300 1534 69 674 3482 158 374 1060 61 1895 9456 440 131 4282 3159 670 6459 4423 1061 753 1532 22910 7149 16563 1164 16411 2106 281 1517 89074 2599 91673 15520 1701 0 108894

Consumptie Gezinnen en IZW HH

340 1086 1 11898 1309 2349 265 92 382 473 1244 9328 253 541 19802 3376 605 334 11 210 943 35 0 20 262 5796 12534 20468 41257 9751 4913 7830 14847 166419 36725 203144 37522 31097 0 271763

Consumptie Overheid

350 93 0 0 27 638 1 8 51 4 2484 28 1258 680 44 347 353 0 0 0 0 1697 0 0 0 2397 546 108 2378 2499 85876 60477 1289 160886 3684 164570 2555 205 0 167330

Finale Bestedingen BTW

Voorraadmutaties Investeringen

360 370 380 400 500 348 34 0 12176 27205 628 52 0 14316 24066 62 226 0 46690 65879 175 73 0 6977 14798 132 1485 0 73470 103301 368 56 0 7178 16665 777 36 0 13134 28650 4337 25 0 28947 39252 2128 -21 0 12045 14677 1977 -6 0 12505 18273 885 0 0 12274 39065 35 84 0 2130 11172 39923 0 0 43233 79117 -2011 15 0 31863 140593 139 0 0 4308 5487 0 0 0 1089 1548 91 0 0 4707 14380 5 0 0 3175 3885 2 0 0 882 1589 190 0 0 7592 9550 131 0 0 6286 10552 0 0 0 1061 1118 24 0 0 797 1525 12 0 0 1806 4470 594 0 0 31703 54104 3693 -27 0 25055 51835 938 0 0 38077 80029 1412 0 0 46211 60938 6681 0 0 35366 111555 2311 0 0 95234 103923 47 0 0 68635 72246 336 2 0 18088 25848 65776 2034 0 675307 1183191 6517 0 0 79524 111269 72293 2034 0 754831 1294460 22072 -379 0 252118 454538 12501 9 0 46636 62429 0 0 1004 1004 537622 106866 1664 1004 1054589 2349049

Totaal Kolommen

Bijlage 6 Effecten 1 euro extra finale bestedingen 2010

Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie Hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overige Industrie Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca (incl. fictieve bedrijfstak marges Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Vervoersmarge Transport+ Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten

40


Bijlage 7 Wie-werkt-voor-wie-matrix 2011

41

WWVW (arbeidsjaren) 2011

Aggregaatnaam Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overig Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten Groothandelsmarge Detailhandelsmarge Vervoersmarge Totaal

42


201 100 0 1 0 0 0 0 1 0 2 1 1 1 6 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 3 1 2 0 10 1 0 1 0 0 0 131

202

0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 4 0 0 0 0 0 0 16


58 0 101 4 1 2 2 2 0 3 2 1 2 29 0 0 6 0 0 0 2 0 0 1 10 6 4 1 54 3 1 3 0 0 0 290

203

0 0 0 33 0 0 0 0 0 1 0 0 0 4 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 7 1 0 0 0 0 0 51


204

Chemische industrie

2 1 1 1 56 1 1 2 0 1 2 1 2 23 0 0 4 0 0 0 1 0 0 1 6 6 3 0 37 3 1 1 0 0 0 152

205 0 0 0 0 1 31 0 0 0 0 0 0 0 4 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 8 1 0 0 0 0 0 51

hout en bowmaterialen

206 0 0 0 0 0 0 50 1 0 2 1 1 1 6 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 2 1 1 0 13 1 0 1 0 0 0 80

Metaal

207

Electronica

0 0 0 1 0 1 10 105 0 5 0 0 2 18 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 3 5 2 0 37 3 1 2 0 0 0 197

208 0 0 0 0 0 1 5 1 33 2 0 0 1 11 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 2 1 0 12 1 0 1 0 0 0 74

Transpor tmiddelen

209

Overig

0 0 0 1 0 1 2 1 0 128 0 0 1 6 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 12 1 0 1 0 0 0 160

210 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 15 0 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 12 1 0 0 0 0 0 39

Openbaar nut

211 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 7 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 15

Milieudiensten

212

Bouw

1 0 0 1 1 17 14 2 0 3 0 1 312 26 0 0 6 0 0 0 2 0 0 1 9 4 4 2 50 2 1 3 0 0 0 456

213

Handel en horeca

2 0 2 2 0 1 2 1 0 1 1 0 2 276 0 0 2 0 0 0 1 0 0 1 5 5 4 1 31 3 1 5 0 0 0 346

214


0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 3 34 1 0 0 0 0 0 0 0 0 34 1 0 0 5 0 0 0 0 0 0 47

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 18 0 0 0 0 0 0 0 0 18 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 20

Taxivervoer

217 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 0 0 38 0 0 0 0 0 0 0 38 0 1 0 4 1 0 0 0 0 0 49

Goedere nwegvervoer en vervoer via pijpleidingen

218 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 8 0 0 0 0 0 0 9 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 15

Zeevaart

219 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 7 0 0 0 0 0 7 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 9

Binnenva art

220 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 6 0 0 0 0 0 21 1 0 2 0 25 1 1 0 8 1 0 0 0 0 0 44

Luchtvaa rt

221 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 2 3 0 0 0 0 0 0 38 0 0 0 39 1 0 0 13 0 0 0 0 0 0 61


222 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 0 0 3 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 5


223 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 0 3 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 5


224 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 18 18 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 22


225

Transpor t

0 0 0 1 0 0 1 1 1 3 1 0 5 18 34 18 39 8 7 21 40 3 4 19 194 4 3 1 40 2 1 2 0 0 0 277

230


0 0 0 4 0 0 0 1 0 2 0 0 3 9 0 0 1 0 0 0 0 0 0 2 3 122 3 1 46 3 1 11 0 0 0 211

231


0 0 0 2 0 0 0 0 0 1 0 0 3 7 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 3 9 131 2 34 3 1 2 0 0 0 198

232

Onroerend goed

0 0 0 1 0 4 2 1 0 1 0 0 44 9 0 0 1 0 0 0 0 0 0 2 4 6 37 44 29 2 0 1 0 0 0 188

233


1 0 0 2 0 1 1 1 0 2 1 0 13 20 0 1 1 0 0 3 1 0 0 1 8 8 5 2 338 5 1 6 0 0 0 413

234

Overheid

2 0 1 4 1 3 4 2 1 4 2 13 36 24 2 1 2 0 0 0 1 0 0 5 12 18 16 1 84 802 5 6 0 0 0 1042

235

Zorg

2 0 2 3 0 1 1 1 0 1 1 1 6 20 1 1 1 0 0 0 0 0 0 3 7 6 4 1 42 3 930 11 0 0 0 1043

236

Overige diensten

1 0 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 3 8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 5 3 1 21 2 0 271 0 0 0 320

237

Groothandelsmarge

4 0 3 3 2 2 4 6 1 4 1 1 5 265 1 1 3 0 1 0 1 0 0 1 8 14 5 1 50 4 1 4 0 0 0 387

241

Detailhandelsmarge

1 0 0 2 0 0 1 1 0 1 1 0 3 472 0 0 1 0 0 0 1 0 0 1 4 6 4 3 41 3 4 2 0 0 0 551

242

Vervoersmarge

243 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 0 0 35 0 3 0 10 0 0 0 48 1 1 0 8 1 0 0 0 0 0 65

Totaal

Delfstoff enwinning

178 7 115 67 65 69 102 131 38 170 31 30 448 1273 41 25 112 9 12 26 62 3 5 44 339 233 234 62 1023 850 951 335 0 0 0 6753

Bijlage 8. Wie genereert toegevoegde waarde als voorloper op wiens finale producten

43

44

Aggregaatnaam Landbouw, bosbouw, visserij Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Kleding, papier, e.d. Chemische industrie hout en bowmaterialen Metaal Electronica Transportmiddelen Overig Openbaar nut Milieudiensten Bouw Handel en horeca Spoor- en openbaar vervoer Taxivervoer Goederenwegvervoer en vervoer via pijpleidingen Zeevaart Binnenvaart Luchtvaart Dienstverlening overig vervoer Dienstverlening vervoer over water Dienstverlening luchtvaart Post- en koeriersdiensten Transport Informatie en communicatie financiële diensten Onroerend goed Overige zakelijke diensten Overheid Zorg Overige diensten Groothandelsmarge Detailhandelsmarge Vervoersmarge Totaal

Toegevoegde waarde 2011

Openbaar nut

Overig

Transpor tmiddelen

Electronica

Metaal

hout en bowmaterialen

Chemische industrie



Delfstoffenwinning


201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 5496,03 10,57 2170,86 10,50 81,53 13,74 14,59 29,02 15,03 9,55 67,84 249,92 11412,28 496,66 119,82 2041,83 152,02 205,04 110,05 47,44 51,32 1718,11 121,83 2,54 12694,28 16,13 160,20 9,08 12,45 34,02 18,64 13,71 6,71 14,79 3,60 289,82 2274,36 86,40 33,04 21,55 68,30 23,46 41,64 9,12 67,29 12,20 163,48 68,94 12352,94 217,16 36,72 88,88 48,87 88,86 40,64 27,70 6,78 168,82 18,49 83,45 2255,87 28,95 79,24 95,90 55,70 20,10 28,67 13,38 157,70 17,24 80,10 32,12 3557,46 700,65 364,57 176,67 23,63 73,21 25,32 146,67 24,83 113,82 33,50 61,21 8311,54 110,98 88,79 33,13 3,40 1,27 10,46 1,76 8,49 1,64 8,22 16,48 2875,69 19,92 1,10 91,86 20,42 142,64 27,12 68,70 20,27 92,41 340,64 158,97 6175,70 34,18 552,71 411,44 581,64 91,69 592,18 107,35 198,54 177,06 73,72 89,84 5266,51 73,97 8,04 195,84 15,47 124,40 27,51 95,19 56,36 18,73 20,48 28,84 51,42 34,35 152,66 24,16 106,75 28,01 56,24 124,26 49,09 52,48 84,17 451,40 89,30 2342,48 394,33 1909,01 347,00 767,24 1446,02 941,46 500,46 170,92 5,45 2,92 19,56 6,20 15,44 3,81 4,94 19,60 5,06 9,69 2,65 1,03 0,32 8,70 0,73 6,99 0,73 2,44 10,63 1,63 2,75 0,65 81,22 83,17 410,84 38,64 255,34 45,99 76,79 108,86 50,71 44,98 28,87 0,14 0,36 0,73 0,05 0,33 0,05 0,08 0,17 1,09 0,07 0,08 4,09 0,56 22,56 1,97 12,46 2,41 3,50 5,22 3,27 2,20 1,06 0,22 0,10 1,09 0,25 0,70 0,23 0,30 1,20 0,79 0,61 0,19 36,01 4,35 179,82 13,15 87,97 16,26 23,59 39,10 26,74 17,98 9,00 0,23 0,04 1,23 0,96 1,49 0,39 0,23 1,17 1,06 0,24 0,08 0,66 0,25 4,02 0,61 2,21 0,58 0,78 2,77 1,55 1,24 0,50 42,49 3,51 68,59 11,70 31,03 6,51 8,23 28,87 9,06 13,70 9,61 171,54 95,57 717,15 74,28 413,96 76,96 120,89 217,59 100,95 93,47 52,68 92,89 49,65 586,73 100,84 555,02 83,43 135,82 495,91 152,31 141,81 127,65 317,74 125,06 769,19 115,60 700,33 99,51 171,49 414,64 170,74 158,53 176,08 67,18 33,77 333,37 100,10 226,78 99,53 128,14 224,19 117,62 130,08 52,48 632,34 260,97 3000,82 396,64 2100,38 465,86 716,11 2053,96 644,41 674,88 717,77 48,18 22,25 206,16 36,41 204,09 39,09 55,88 196,85 70,39 53,11 48,14 7,60 5,04 54,53 7,56 35,59 9,31 16,44 36,52 10,92 26,20 12,74 27,31 6,27 114,79 16,12 61,33 13,34 25,51 64,31 23,22 75,55 16,91 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8669 12650 25497 3952 22107 4165 6526 15286 6133 8739 8709

Milieudiensten

212 7,21 23,95 5,10 6,35 7,00 8,33 29,00 11,33 0,97 14,32 53,11 818,09 65,87 93,13 5,47 0,25 20,26 0,01 0,32 0,03 2,69 0,03 0,14 6,12 35,32 27,18 50,05 22,86 174,14 20,32 2,76 7,00 0,00 0,00 0,00 1483


Handel en horeca

Bouw

213 214 60,01 101,20 3,17 294,13 193,09 34,11 48,95 321,89 2,66 67,45 105,42 7,08 147,06 65,13 14,03 1404,43 42,47 3,57 1003,49 162,34 11,93 188,50 64,01 11,34 12,82 27,58 45,52 144,35 69,55 70,05 206,15 420,79 70,74 158,30 40,34 8,40 20292,45 148,72 25,01 2086,67 19048,16 205,03 15,22 31,22 2468,65 8,49 10,74 22,44 357,96 105,30 10,35 0,40 0,48 0,02 22,78 13,32 0,32 0,78 1,35 0,29 149,09 82,04 11,64 2,29 2,98 0,05 2,96 4,27 0,63 57,24 61,18 3,34 617,20 312,88 2517,72 454,71 526,10 71,70 822,99 689,54 57,78 589,25 801,03 63,95 3000,21 1751,45 305,96 175,15 184,37 13,13 45,38 40,18 11,90 152,49 200,26 6,58 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 31972 25317 3561


Taxivervoer

217 218 0,30 2,54 3,33 18,82 0,50 2,88 1,04 5,75 4,64 22,98 0,49 3,47 1,06 6,53 0,71 5,47 0,34 1,66 0,93 8,74 3,60 24,34 0,39 23,29 3,06 17,72 44,49 223,29 2,16 1,96 744,37 0,77 3,29 2447,68 0,00 0,01 0,10 0,39 0,01 0,08 2,57 8,51 0,01 0,04 0,06 0,35 0,95 9,90 753,54 2469,70 15,90 39,75 20,42 98,15 12,41 79,27 53,78 292,79 5,03 41,80 0,38 12,17 2,64 6,14 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 929 3407

Zeevaart

219 1,02 7,29 3,62 3,40 12,64 3,69 5,89 3,73 12,28 17,34 5,49 4,80 13,94 56,57 4,07 0,24 11,26 603,31 0,21 0,10 19,24 2,88 0,23 3,10 644,63 30,55 57,49 17,06 186,89 20,29 4,64 4,30 0,00 0,00 0,00 1118

Binnenva art

220 0,31 4,86 0,44 0,93 8,00 0,70 1,36 0,72 2,84 3,78 3,99 2,27 9,47 12,68 0,39 0,90 0,70 0,01 414,86 0,05 3,72 5,37 0,10 2,05 428,16 9,05 19,89 10,41 45,15 2,27 0,75 0,85 0,00 0,00 0,00 569


Luchtvaa rt

221 222 5,21 4,11 55,41 32,21 13,41 4,33 12,52 12,46 97,83 9,56 5,94 13,91 6,92 14,16 9,48 23,27 14,85 1,10 35,22 25,20 36,43 70,37 5,62 6,87 33,35 158,55 317,43 174,35 4,30 3,22 6,74 1,26 16,82 22,69 0,21 0,47 0,76 0,40 233,15 0,27 121,87 3711,10 0,27 0,06 334,69 9,04 15,11 11,19 733,93 3759,70 135,11 85,09 125,47 91,62 63,76 261,31 479,92 714,69 39,48 22,53 8,64 12,99 17,60 16,96 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2253 5515


223 0,55 2,52 0,77 1,08 1,21 2,71 1,58 3,15 0,07 1,87 4,48 1,91 22,28 16,44 0,11 0,70 0,77 0,00 0,05 0,09 1,60 767,76 0,17 0,44 771,70 16,81 10,80 15,95 42,24 6,73 2,46 2,69 0,00 0,00 0,00 930

Vervoersmarge

Detailhandelsmarge Groothandelsmarge Overige diensten Zorg

Overheid

Overige zakelijke diensten Onroerend goed



Transpor t



224 225 230 231 232 233 234 235 236 237 241 242 243 0,49 0,81 18,51 16,79 11,12 24,98 48,76 146,37 100,02 38,88 214,15 32,09 3,64 8743 4,00 3,46 166,01 67,90 51,77 76,00 143,85 367,19 205,13 112,71 269,86 172,64 28,28 18777 0,36 2,07 31,06 28,35 14,88 25,43 49,03 95,52 211,73 119,23 447,51 34,67 4,07 14527 1,69 2,47 48,42 228,33 122,76 67,29 126,93 264,07 162,09 41,78 206,39 140,30 9,33 4463 0,39 2,05 173,30 37,20 15,35 40,40 74,24 118,82 79,61 27,79 450,59 51,58 26,93 14501 0,87 1,63 36,97 34,19 20,22 347,79 63,60 213,88 59,33 62,56 149,74 29,32 7,17 5321 0,71 1,32 51,46 35,33 21,59 118,34 47,48 295,30 61,48 24,23 302,58 44,59 10,61 7360 1,15 2,78 61,78 54,18 17,68 50,72 56,27 132,36 46,03 20,89 393,12 79,49 11,63 10211 0,08 0,59 79,34 4,16 2,22 8,05 9,04 46,20 6,70 3,20 69,01 9,32 3,97 3231 2,10 4,50 169,73 76,63 29,55 61,44 74,22 192,04 52,63 40,19 258,83 58,85 17,75 8433 9,18 6,54 235,17 140,28 115,88 112,15 271,49 786,77 474,10 248,11 396,58 404,77 43,96 12052 0,33 1,94 55,82 26,29 18,01 33,41 31,02 1575,82 119,19 28,29 80,08 46,23 24,27 3720 7,71 6,94 298,02 219,43 172,37 2753,61 771,42 2393,80 361,55 183,61 296,53 203,99 61,05 28986 16,90 35,54 1102,72 622,36 429,25 642,94 1171,21 1625,66 1475,32 496,15 22961,56 15685,32 313,92 77114 0,59 3,65 2489,10 10,82 19,32 11,45 39,94 152,44 50,63 9,33 64,78 26,10 20,87 3042 0,05 0,11 777,58 5,84 10,52 4,94 59,27 32,85 51,72 21,07 27,79 8,75 1,59 1058 0,64 5,26 2519,45 37,83 20,71 69,64 49,78 140,29 95,98 30,26 201,65 69,96 2260,51 7205 0,00 0,00 604,03 0,07 0,08 0,09 3,10 0,28 0,17 0,10 1,90 0,25 1,88 616 0,05 0,06 417,19 1,76 0,92 4,43 4,22 7,36 6,20 1,69 35,67 2,95 150,89 729 0,01 0,21 234,27 1,65 1,34 0,49 31,36 2,52 2,19 1,06 1,78 2,31 0,17 287 0,51 0,77 3881,55 30,82 13,85 35,59 100,17 125,81 43,40 21,70 134,13 80,40 960,80 6116 0,01 0,01 776,46 0,61 0,21 0,50 3,38 0,93 0,63 0,22 9,80 1,82 2,03 809 554,73 0,36 900,35 3,84 4,12 2,18 52,03 5,59 3,97 2,35 8,02 13,29 2,71 1021 2,02 1058,12 1106,23 105,24 125,35 138,24 84,07 311,66 190,70 40,33 77,57 62,81 12,96 2613 558,60 1068,55 13706,22 198,47 196,43 267,57 427,33 779,74 445,59 128,10 563,08 268,65 3414,41 23496,00 13,50 14,63 432,07 13932,98 976,46 620,75 772,89 1701,37 663,37 497,27 1351,40 687,97 65,42 25232 13,94 27,88 523,45 656,81 21231,80 8845,92 941,25 2684,25 709,27 524,55 973,97 737,90 124,32 42735 2,70 32,52 559,34 369,54 249,24 25149,19 490,58 575,17 826,80 327,66 814,63 2203,29 148,20 34640 74,63 131,23 2327,27 2533,61 1778,01 1535,26 21566,15 4623,57 2230,76 1253,26 2878,01 2404,55 480,59 60201 4,03 4,86 160,15 186,91 219,20 151,70 340,33 62671,00 229,97 136,18 279,23 211,96 45,98 65993 2,16 1,77 57,86 43,30 82,30 30,58 70,22 364,79 51941,13 18,11 74,76 204,00 15,16 53213 1,65 3,54 62,95 441,06 69,87 67,48 238,07 279,45 438,11 11013,00 149,21 94,70 10,69 13669 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0 717 1358 20357,63 19954 25846 41031 27785 81933 60900 15346 33581 23806 4871 536618

Totaal

45

Transport in Nederland

Recommend Documents