De UNCED-conferentie in Rio de Janeiro was eens maar nooit weer. Grootschalige conferenties zijn niet geschikt voor bewustwordingsprocessen of het voeren van onderhandelingen gericht op
-l
resultaten. UNCED heeft de aftrap gegeven voor het internatio-
z
nale oceanen-, bossen- en klimaatoverleg. Joint Implementation zou een doorbraak kunnen betekenen in de opvattingen van Noord en Zuid over duurzaamheid. Een nieuw Protocol zal in de-
z
cember 1997 in Kyoto moeten worden vastgesteld.
H
et al.gemen.e ge~oele.~n, vq.l jaar na de l!NCED-conlc-
stelling terecht is. 1, de gekozen bena-
rentle in R1o de Ianeiro, 1s
llestaat er werkelijk behoelte aan een
dat de daadwcrkeliJke rc-
reprise van l!NC::U)" Wat zou men -
dering door de VN de meest dlectievc"
c c
sultaten zijn achtergehlc-
n1ct enig gcvoel voor rc-
vell hij de verwachtingen
alismc - kunnen vcrwach-
van de,tijds. Dit gevoel
tcn dater de komende tiJd
)>
van
op het terrein van het in-
)>
telcurstelling
~on1n1igcn
heelt
ternationale
crtoc tltlngezct
N
milieubelcid
gaat gehcurcn7
tc plciten voor een reprise: opnieuw ccn grote conlc-
Duurzaamheid in de praktijk
rentic UNCI-'1)+5, om te trachten de aandacht voor hct thema milieu en ont-
ledereen i<, het er over
wikkeling in breed VNverh<:md opnieuw een in-
ecns dat ontwikkelings-
put te geven. Vandaar de Speciale Zitting
van
de
proccS'>en duurzaam die-
Proj.mr.dr. CJ .fepmcJ
nen te zijn, maar niemand
Algemene
kan ontkennen dat het begrip 'duur-
Vcrgadering van de Vercnigde Naties
zaam' een normaticl en daarmee poli-
IVNJ eind JUni in New York, waar de
tiek en dus onderhandelingshegrip is,
voortgang
UNCTD-proces
vooral tll',scn Noord en Zuid. len
werd gecvaluecrd, naast de activiteitcn
voorheeld om te illu,trcren hoe dit in de praktijk kan werken. Het <,treven
van
in de \!Vorld
het
Con11111\Sio11
011
Forests md
Susl!lillllhlr l )wr/ofliiiCIII
van de regcring is erop gericht (zoals 111
De vraag rij'>l of het gevoel van teleur-
diverse andere Ianden) om hinnen at-
([ lV 7 K '!7
v
0 '-LI
I
L:
zienbare tijd slechts nog hout te impor~
len diverse as pecten verbeteren, maar
bossen. Daarop vooruitlopend client
soms is cr een strijdigheid, bijvoorbeeld
het hout dat aan deze ei'> voldoct als
tussen de commerciele helangen van de
zodanig tc zijn gecertilicecrd, opdat de
bosexploitant en in hct verlengde daar~
consument hct duurzamc hout herkent.
van de belangcn van de lokale hevol~
II I
I
II
II II
Soms kan men met bepaalde maatrege~
teren afkomstig uit duurzaam beheerde
king enerziJd'i en de eisen ten aanzien
1\lcdc omdat her va<;t<;tcllcn van cen
in~
van het hehoud van hiodive1·sitcit die
N
ternationaal crkend I ook door de hout~
de Wc-,tcr-.;c afncn1cr~ graag gcrc"'pcc-
c:::
producercnde Ianden l kcurmerkemys~
tend zouden zien anderzi1ds. In die ge-
teem ingewikkelde ondcrhandelingen
vallcn zullcn produLcnten henadrukken
vergt, kan dit gemakkelijk uitlopen op
dat duurzaamheid ook betekent een
cen <,lcpend en langdurig prou:s met
voldoende respect voo1· hun wens een
::J ::J ,....,
beperktt' resultaten. Her tijdvcrlies dat hicrdoor kan ont<;taan hetekent
z
ver~
reclcliJk rendement te kunncn hehalcn met het oog op de lokalc eco110mie
moedclijk ecn continuering van het
Afnemers zullcn JUist henadrukken dat
huidige proLe'> van onthossing, vooral
duurzaamheid hetekent clat hct himys~
in de qua biodiversiteit zeer rijk ge~
teem hehouden of althans gewaarhmgd
v:
schakeerd tropische regenwouden Lr is
bliJft
c:::
haast geboden, maar de weg van multi~
'-LI
z
i i c::: f-
C-
traag.
Het bepalen van een certilicering">ys~
Vandaar dat de overheid initiaticven
teem binnen clit spanningweld is niet
van niet-gouvcrncn1cntclc organisaties
eenvoudig llijvoorheeld Fxploitant A
laterak
onderhandelingen
is
(NCO's) ondersteunt met een deugde~
in een zecr kwetsbaar cco<;ysteem gaat
lijk keurmerksysteem dat althan<, vol~
over tot cxploitatie en aan aile eisen
doet aan de door de overheid zclf
aan~
gereikte minimumcisen ten aanzien van duurzaan1 ho,behcer
van duurzaamheid voldoct, maar het d
populatie het gehied vcrlaat en zich el~ ders
l\1aar is door toepassing van deze me~
~
feet van de exploitatie is dat ccn apen~ vestigt.
Dient
men
dan
het
certificaat aan A te onthoudenc Of, een he~
thodiek de vraag hoe duurzaamhcid, in
overheicl past op grotc schaal de
dtt geval ho'ibehcer, dient te worden
stemming van het ho'> aan en conver~
gedcfinicerd daarmee beantwoord7 Hct
teert het naar landhouwgronden. Kan
antwoord luidt ontkennend, omdat in
zich dit kercn regen de ccrtilicering<,~
het geval van ( tropisch) bosbcheer het
kansen van een inclivicluele exploitant ll
begrip duurzaam velc moeilijk of niet te
in dat land, ook indien die zich keurig
kwantihcercn facetten kent. Er client
aan aile eisen ten aanzien van duurzaam
een goed beheersplan voor het hos aan~
hosbehecr houdtc Of, cxploitant C: past
wezig te ziJn; de rotaticperiode client
het behcer aan aan de cisen up het punt
lang gcnoeg te zijn opdat het nos zich
van de biodiversiteit, als gevolg daar~
kan herstellen; men dient rekening te
van moet hi) ecn dcrde van de mensen
houden met de gevolgen van de exploi~
die bij de exploitatic hetrokken waren
tatic voor de biodiversiteit, maar ook
ontslaan. Hij dwingt deze werknemers
met de lokale werkgelegenheid en so~
met hun gezinncn in Ieite naar de stad
ciale cohesie, men client de juiste kap~
te verhuizen. Kan clit C: het certificaat
techniek
kosten, ook indien de crcatie van alter~
toe
te
pa<;<,en, enzovoort.
CllV7H'J7
natieve werkgelegenheid door de ex-
op zijn minst twee-.lachtig was: ener-
ploitant voor deze mcn<,en zou beteke-
zijd' hewustwording 1 anclerzijds onder-
nen dat diem exploitatie verlie<;gevend
hanclclingen gericht op concrete re-,ul-
)>
zou worden' Kortum, de exploitanten
taten. Voor heide is een eenmalige
-l
A, B en C: zijn willekeurige voorbeel-
grootschalige confcrcntie niet ge<,chikt.
z
den, maar talloze vergelijkhare voorheelckn kunnen worden hedacht, waar
Wil men bewu<,twording en groot<,cha-
<;teed'> de interpretatie van de vraag wat
lige internationak publieke aandacht
duurzaamheid in concrete praktijkge-
dan kan men volstaan met een speciale
valkn werkcliik hetekent voorwerp i'>
VN-cornmi<,<,ie, zoals hijvoorheeld de zo <,uccewollc Brundtlancl-commis-,ic
van intcrprctatic op n1aat.
van 1987 of de op dit moment vige-
Duurzaamheid en het UNCED-proces
z
rende en veelhelovenclc Soan·s-commhste over de oceanen, waarvan het
v
Wat dczc voorhcelden voor hct UN-
rapport in voorbereiding is. Of men
c
CLD-procc<, hetekcncn i<; clat wannecr
kie'>t - zoal'> voor de klirnaatprohlcma-
c
men een hekid gericht op duurzaam-
tick - voor cen goed ge'>tructureerd in-
hcid werkclijk handen en voetcn wil
ternationaal wetenschappelijk forum,
gevcn. men <;teed> worclt gcconfron-
zoals het
tecrd met het kit dat het hij hct hegrip
Cfl(Jiil}e ( II'CCl. In deze henaderingcn
cluurzaamhcicl om een
onderhandc-
gaat het om relatief goedkope procc'>-
fllilTt)OI'frlliJICIIi
f\lllr/
N Oil ( fillldie
llij interpretatie i>
sen, leidende tot eenmalige studies met
hct ccn kwcstic van gcvcn en ncn1cn,
een grote politickc impact en mee-,tal
het vinden van cen jui>te balan<; tu<,sen
met heleiclsconsequentics.
ling>concept gaat
de diverse facetten. Hct gaat om cen zockproces, waar men erachter moet
De autoriteit van de op cleze manier ge-
zien te komen waar de grcns tussen
produceerde rapporten is geha>eercl op
duurzaamheid
die van de achterliggende auteurs en in-
en
niet-duurzaamheid
stan tie'>, en niet op het fcit dat ze gcba-
ligt
seerd zijn op brede multilatcralc onderMen kar1 zich tcgen de achtergrond
handelingen, zoals LINCEL)
van de voorgaandc ovcnvcgingcn at-
vragen of het idee om zo'n gigantisch
Wil men daarentegen onderhandelin-
met 30.000
gcn gericht op concrete resultaten, clan
aatnvczigen - tc organiscrcn, wel zo
heeft een eenmalig 'hi.q event' geen zin.
gocd wa'>. Werden hiermee geen ver-
Ondcrhandelen in internationaal ver-
wachtingen gewekt waarvan men kon
hand is vakwerk en vergt eindelom vee I
geheurcn al'> UNCED
weten clat deze niet zouden kunnen
tijd Dat client men over tc Iaten aan
worden gehonoreerclc lk vermoed dat
specialisten. Hiertoe client een perma-
het antwoord pmitid is UNCED was
nent ondcrhandelingsplatform tc wor-
een<; maar nooit wcer 1 en, waar UN-
den gecreccrcl waar men met klcine
CLD niet gcwerkt heeft, werkt een ver-
stapjcs
volgconferentic van vergelijkhare orcle
llovendien moet er geld komen. Hct
vooruitgang
kan
boeken.
ook niet.
helpt niet wanneer de ontwikkelings-
De reclen i<; dar het docl van dczc con-
landen nieb meer horen van de in I 992
fcrcntie al op voorhancl onduidelijk en
door de Europese Unie toegezegdc drie
C IJV 7 H '!7
)> )>
I
0
miljard FC:Ll extra voor het LINC:FDrroces, om een voorheeld te gcven.
LJ..:
I
2
I
I
iI
Op
Jcggcn
tC
VO!l-
wege kl,maatheleid. Dit hli)kt ook uit
verwachttcn zqn telcurge'>teld, maar
de \Vcigcring van de ont\vikkcling-,lan-
hadden hctcr moeten weten. Diegencn
den om de trnrische hossen ol andere
<0::
die van LINCED een sterk toegenomen
kwetshare ecosystemen als ·,Jio/,ol
<0::
milieuhewustzijn, vooral in de ontwik-
IIIOils' te erkennen. Llit angst dat deze
N
kelingslanden, hadden ver-
:::<:
wacht zijn ook telcurge-
:J
,...,
II
WCJll.,Cil
Diegcnen die van LINC:El) re'Ltltaat
<;teld, maar hadden ook heter moetcn weten.
II
Z1chzelt geen serieuze economischc heperkingcn
:J
II
dat aangeeft dat
z
Het nut van UN CEO
crkenning vrncg ol laat zou hetekencn dat men
De belangrijkste functie die UNCED vermoedelijk heeft
gedwongen is zichzell hercrkingen oplcgt hiJ de exrloitatie, die men eigenliJk niet wenst De
vervuld is de
Welke lunctie heclt LINCE!) dan wei gchadc
helangrijkste
lunctic
die LINC:FD vermocdelijk
aftrapfunctie.
heelt vcrvuld is de altrap-
In de cer<,te rlaats hcelt het
hlllctie. i'v1et UNC:FD is
!J)
opnieuw duideliJk gemaakt
de ahrap gegcvcn
:::<:
- zoals hiervoor aan de hand van een
ruwweg en vcr~impcld wccrgegevcn:
u.J
voorhceld gdllustrecrd - dat duurzaam-
het intcrnationalc occanen , hossen- en
z
hcid een onderhandelingsconcert is.
klimaatoverleg
In de tweede plaat<; heelt het duidclijk
Het internationale oceanen- en bossenoverleg
f:::<:
gemaakt dat de ontwikkclingslanden
voor
geen inbreuk wcnsen op hun 'soeve-
Het oceaanoverleg staat nog in de kin-
::..
reine' recht or economische ontwikke-
derschoenen. Veel kan worden ver-
ling, ook indien dat leidt tot mccr lo-
wacht van het t:llect van de VN-
kalc vervuiling Steun bij het opzetten
C:ommission on the Oceans op de
van nieuw helcid wortlt in dank aan-
publieke Jilndacht voor de milicurro-
vaard, n1aar gccn inn1eng1ng.
hlcrnatick rond de occanen.
In de derde plaats geven de ontwikke-
Het
lingslanden aan de lokale milieuproble-
voortvlneiend uit het LINC:lD-geheu-
interniltionalc
hossennverleg
men vee] helangrijker te vinden dan de
ren
internationale. Wei erkenncn de ont-
door gcstcggcl ovl'r procedure-,, coln-
wortlt vooralsnog
gedominecrd
wikkclingslanden het be-;taan van intcr-
petenllcS, coiirdinatie en dergclijke.
nationalc rnilieuvraagstukken, zoals de
terwijl signilicantc ondcrhilndelingsrc-
kli maatverandcri ng<>rroblcmatiek,
de
sultatcn uithlijven. De teneur is dat de
ozonproblematiek, de aantasting van de
d1verse VN -orgiln!Satics die op dit ter-
bo'-...;;cn, occancn, cnzovoort., n1aar ziJ
rein actid ZIJn, zoal-; UNlP, LINIW en
wensen hicrvoor geen actic te onderne-
FAO, rneer moeten silrnenwerken. Dit
men anders dan wanneer dit strookt
''
met hun eigen nillionale belcid. Dit
lntcrgouvernementcel
blijkt uit hct begrip 'con1111011 lmt d,ffcrc11-
(IHPI. Sornmige Ianden, waaronder de
ll<Jlcd rcspo11slbil11ics' in hct klimaatverdrag,
Europese Llnie, willcn een <;tap vcrder
onder
mecr
heplcit
door
het
Bo<;<,enpilnel
(IJV7H'I7
intcrnationale
klimaatoverleg
gaan en beplciten een atzonderlijk juri-
Hct
disch instrument inzake hmsen, een
Het verst voortgeschreden is het kli-
aparte Convcntie die het bestaande be-
maatoverleg: de onderhandelingen over
leid tracht te integrcrcn en uit te bou-
hct op<;tellcn van een klimaatprotocol,
wen) Zij hopen dat hierdoor gemakke-
met concrete verplichtingen voor indi-
lijker
middclen
viduele Ianden op het terrein van kli-
kunnen worden gemobiliseerd, ot al-
maatheleid, naderen thans hun hoogte-
(mccr)
linancicle
thans heter kunne11 worden aangewend.
punt. Tijdens de eerste Conterentie van
Hoc intercssant dit soort overwegingen
de l'artijen bij de Klimaatconventie in
en ondcrhandeli ngen i nzake institution
Herlijn (voorjaar 1995) is hesloten dat
building ook mogen zijn, waar het na-
bij de derde C:ontcrentie een Protocol
tuurlijk werkelijk om gaat is ot er seri-
zou dienen te worden vastgesteld. Dit
euze hnanciclc prikkels komen voor
is in december van dit jaar in Kyoto,
duurzaam bmbeheer. De diverse re-
Japan
u:ntc nuttigc ~uggcstic-; van de kant
sprake is van een aantal zecr interes-
van de World Co111111ission
Forests mul
sante nieuwe ontwikkelingen, die mo-
Susla111ah/c Dwclofli11C1ll, waarondcr die
gelijk een doorhraak in de Noord-Zuid-
011
Omdat in dit klimaatoverleg
voor een 'ecologischc betaling-;balans',
impasse
zullen in de Iucht blijvcn hangen, zo-
duurzaamheid zoudcn kunnen heteke-
omtrent
het
lang overhedetl zich niet daadwerkelijk
ncn, zal hierop nader worden ingegaan.
In de gezaghchhende kt-ingen van de 'hardc' wetenschappers is in de loop van de tijd - ondanks de recente aan-
In Ieite loopt het internationale bos-,en-
dacht voor de zonnevlckkcntheorie
overleg moeizaam, vooral omdat de
de ovcrtuigi ng gcgrocid dat er een ver-
ontwikkcltngslanden
soevereine
band bestaat tu<>sen klimaatveranderin-
recht op exploitatie niet uit handcn wil-
gen en de opbouw van broeikasgassen
lcn geven. ZiJ hanteren daarbij de
in de atmostecr ibijvoorheeld, kool-
stcrke argumcntatic dat de Westerse
dioxide-conccntratie in de atmostcer nu
Ianden
circa ee11 kwart hogcr dan in 1750; bij
hossen
ook altijd
gecxploitccrd hebhetl tot grootschalige
ongcwijzigd heleid verduhbeling waar-
onthossing toe, zeds Nederland, en dat
schijnlijk nog in de loop van de ko-
hchoud van bos gewoonlijk een inkom-
mende eeuw) De <,chade uit zich in ve-
stenderving veroorzaakt, waarvoor ziJ
lcrlci
compcnsatie willcn, die bovendien niet
oogstcn, crosie, ovcrstron1ingen, n1ecr
ten koste van de (overige) hulp gaat.
nrkancn, zccsricgcl-;tijging, vcrd\vijncn
gedaanten
mi<>lukken
van
Omdat de industrielanden hierop gecn
van cco<;y<;temetl -maar is relatid en tn
antwoord hebben, restccrt ad-hoc-be-
sommige gevallen ook absoluut groot
lcid, zoals de aanlcg van reservatcn met
in de ontwikkelingslanden, die nu juist
steun van NCO'<., consumentenacties
hct minst gecquipcerd zijn om de ge-
gebascerd op keurmerksystemen, ot in-
volgen
udentclc hulpgchnancicrde steun hi)
hootd te bieden.
hct opzetten van ( natlonale) system en
Vandaar dat ten tijde van Rio vrij ge-
van rcgistratic, wctgcving en bcheer.
makkelijk een Framework Convention
( DV
~ k 'l~
p. p.
bmsenheheer. Dit geldt vooral voor de
zeit hun
N
Van Rio naar Kyoto
overheden van ontwikkeling<,landcn.
hun
c:
c c
begrip
committcren tot torse, impopulaire heleidsaanpa"ingen ten aanzien van het
z
van
klimaatverandcring
het
I m
c:
0
on Climate Change tot <>tand kwam en
tief waarbij koolstof - de voornaamste
ontwi kkel i ngsl an den,
broeikasvervuiler - gebonden wordt,
kend
<(
II
II
II II I ~
I
I
komt; ditzelfde geldt voor hct alterna-
door de meeste Ianden, inclusief de (en
werd
later
onderte-
gcratificeerd)
bijvoorbeeld door de aangroci van bo-
Kernelement was dat aile uiteindelijk
mcn. Aangezien het aannemelijk i<> dat
ratificerende Ianden mogen onderhan-
vele van de zeer kosteneffectievc optics
delen over de interpretatie van de
zich in ontwikkelingslandcn voordoen,
<(
Conventie, maar dat slechts de niet-
ontstaat ruimtc voor een 'deal' tusscn
N
ontwikkelingslanden harde verplichtin-
Noord en Zuid. Noord moet emi<;sicrc-
gen zullen aanvaarden. Men ziet het
ductic rcaliseren, hetgeen, als er een
verschil met de kwestie van de hmsen
strak en dwingend Protocol komt, cen
en in mindere mate de oceanen, waar
kostbare zaak is, en heeft er du<> belang
:J
significante actie van de ontwikkelings-
bij indien men in ontwikkcling<>landen
0
landen wordt verwacht.
'goedkope' alternatieven kan aanborcn.
:J
z
Het saillante nieuwe element dat in de
Zuid zal op dcze wijze sneller over mo-
Conventie werd opgenomen en dat nu
derne fossiele-energiebesparcnde tech-
in een testfase wordt uitgeproheerd is
nologie beschikken en daardoor kun-
de mogelijkheid voor die Ianden die
nen
klimaatverplichtingen op zich nemen,
vervuiling (vooral S0 2 ) kunnen vermin-
UJ
de zogenaamde Annex 1-landen (denk
deren (althans de toename daarvan)
z
aan OESO-Ianden) om actie te onder-
Bovendicn, indien men erin zou slagen
nemen tezamen met Ianden die geen
ecn stukje van het kostenvoordeel voor
f-
<(
besparen
en
tevens
lokale
verplichtingen op zich nemen, niet-
het industricland te verwerven, komt
Annex 1-landen (denk aan ontwikke-
daar nog iets extra hij.
lingslanden). Daarnaast kunncn Annex 1-landen onderling ook samenwerken
Het delicate van de situatie i'> dat men
(OESO-landen en Midden- en Oost-
enerzijds zou kunnen bcweren dat in-
Europa). hetgeen evcnzeer interessante
dien de ontwikkelingslanden zeit gccn
mogelijkheden biedt om een kostencf-
klimaatvcrplichtingen op zich ncmen,
fecticver heleid te voeren. Dcze optie
het 'not-of-their-IJ!Isincss'
blijft hier met het oog op het hetoog
voorzover industrielanden bijvoorhecld
huitcn beschouwing
is
indien
en
door directe investeringen of in ieder geval via door hun gefinancierde prn-
I~ !
I
De optic waarbij individuele Annex 1-
jecten en programma\ in ontwikke-
landen in samenwerking met (individu-
lingslanden kosteneffccticf aan hun kli-
ele) niet-Anncx !-Ianden klimaatprojcc-
maatverplichtingcn kunnen voldocn.
ten
Joint
De ontwikkelingslanden worden dan
lmf>lemenlalion. Het idee is dat men aileen
huitcn de onderhandclingen geplaat<.t,
uitvoeren
noemt
men
dan een kostcnelfectief klimaatbelcid
zolang zijzclf geen nationale emissierc-
van de grand kan krijgen, wanneer men
ducticvcrplichtingen op zich nemen.
de goedkoopste optics om een vermin-
Anderzijd., kan men beweren dat de
derde uitstoot van broeikasgasscn te re-
ontwikkclingslanden wei van meet af
aliseren het eerst ter hand necmt. Voor
aan als ecn <>crieuze gesprckspartner en
het klimaatcffect maakt het niet uit
volwaardig
waar ter wereld deze reductie tot stand
moeten dcclncmen, omdat dat de kans
aan
hct
klimaatovcrlcg
CI)V 7'H '17
maximeert dat zij - juist door hun be-
ling voor het concept ondertussen, zo-
trokkenheid - openstaan voor eigen be-
wel in de politick als bij het bedrijfsle-
leidsaanpassingen en op den duur ook
ven en de NCO's, internationaal sterk
zelf vcrplichtingen aangaan.
te zijn toegenomen. Nederland valt als
---l
een van de gidslanden ten aanzien van
z
Voor dczc laatste benadering is geko-
dit instrument de eer te beurt interna-
zcn, waardoor het klimaatoverleg een
tionaal tc worden gezien als 'leading' en
typische VN-gebcuren is geworden.
een van de 'nwjor pl<Jyers' en lijkt de re-
Voor .!oint Implemn11ation betekcnt dit dat
putatie, onder andere op basis van de
aile Partijen bij de Conventic en daar-
eigen programma's in internationaal
mee de meeste Ianden hierover mogen
opzicht, indcrdaad te kunnen waarma-
meepraten en meebeslissen. Dit heeft
ken.
tot de wat merkwaardige constructie gelcid - uitkomst van de Berlijn-confe-
0
c c
rentie 1995 - dat men tot 2000 wei mag
Implementation in tegenstelling tot tal van andere Noord-Zuid-concepten, de
projccten, maar dat de financiercnde
unieke eigenschap heeft dat het kan lei-
Ianden hieraan gcen claims mogcn ont-
den tot win-win-win-situaties. lndien
lcncn in de zin dat men mede via deze
de OESO-Ianden aileen bcreid zijn
projecten aan de nationale emissicre-
harde en vcrregaande emissiereductie-
ductieverplichtingen
verplichtingen tc aanvaarden indien
voldaan.
z
De kern van de zaak is dat Joint
experimcnteren met Joint ImtJlementation-
hecft
m
men deze relatief kosteneffecticf kan Aldus is cen lcerfase inge-
realisercn en
la'>t, zonder ta'>tbarc prik-
ontwikkelingslanden
kcls voor Ianden om eraan dee\ te nemen
Zelfs de
naamgcving i'> voor dit doc\
aangepast.
Activities
Implemented .Jointly (AI]) in plaats
./oint
van
lmf,lement<Jtion (II). Ondanks dczc
cnigszins
vrcemde
wcreld-
hcperki ngen
indicn de
voordelen ontlenen aan
Joint Implementation heeft de unieke eigenschap dat het kan leiden tot winwin-win-situaties
het feit
dat de aange-
boorde
kosteneffectievc
optics zich dcels in hun economieen
bcvinden,
dan is er nict aileen economisch
voordeel
voor
beidc partijen, maar dan neemt de kans dat er werkelijk een Protocol 'met
(hoewel de huidige nationale verplichtingen dat wil zcggen v66r
tanden' komt toe. Hierdoor is het mi-
ccn Protocol - in feite ook nict mecr
lieu zeit tevens cen winner.
1
zijn dan tjentlen~eJJ S rli}reements) is !oint
lmf,/ementatioJJ in de tcstfasc bezig zich
Hiermee is niet gczegd dat hct vinden
voor'>pocdig tc ontwikkelcn. Er zijn a!
van
mccr dan vccrtig ofhcicel crkendc projectcn, dat wil zcggcn projecten die
Impln11ent<Jtion (laat staan over hct Protocol) ccn 'f,iece of wke' is, maar het
met steun van de overhcden van het in-
fundament voor de onderhandelingen
vcstcrendc en hct gastland en ofticiecl
is gczond. Tegenwerpingen van sceptici
overcenstemming
over
Joint
gcacccptccrd door hct Secrctariaat van
zullen het hierdoor uitcindelijk afleg-
de Conventic voldocn aan de voor AU
gen tcgen de voordelcn van de optie,
gcstcldc cisen. Ook lijkt de belang'>tcl-
voorzovcr deze tegenwerpingen Liber-
CllV 7.'H '!7
I m
0
c;
haupt hout snijden Zo wijzen sommi-
Profmr.dr..
gen crop dat JI de aanpassingsnoodzaak
lntenwtioH!lle
'-LI
in de eigcn industric van het investe-
Urtiversiteit in Hcerlen, tmiuersltair hoofddoccnt
I
rende land vermindcrt, hetgeen juist is,
Intenwlionulc Ecorwmische Bett·ckkingcn
maar voor het klimaat niet relevant.
Rijkstwiucrsitctt Cwnmqen en hijzondcr hooL}le-
L:
I
I
is am1
hooglmwr de
O{le11
111111
de
Anderen mcnen dat de ontwikkeling
raar lntemationalc !vlilieu cconoiiJic amt de
van energiehcsparende technologic kan
Ll111uersitcit
worden vertraagd door JI Ook dit is
N
juist, maar allcreerst is er gccn empi-
ct:
risch bewijs dat JI dit effect daadwerke-
:J
lijk hecft. Bovendicn is het voor het klimaat
opnieuw
niet
relevant
of
cmissiereductic voortvlocit uit nieuwe
Q
technologic of uit de (internationale)
II z
vcrspreiding van bestaandc technolo-
II I~ iI
etfectcn
gic. Ook het argument dat de koolstofvan
individuele
projecten
moeilijk te bepalen zijn en dat de trans:f]
actiekosten hoog zip1, lijkt niet door-
ct:
slaggevend
I
w
slechts uitvoeringsproblemen die zich
I
z
analoog bij tal van mcetsy'>temcn voor-
f-
ct:
In kite zijn dit immer<,
docn en altijd blijken te kunnen worden opgclost door intclligente cornbinatics van regclgcving, 'hest flwfmionl1l
jtuiqmtmt' en inschakeling van de particu\iere sector bij het 'matche11' van vraag en aanhod.
UNCED
en
Kyoto
Kortom, voor het ecrst sinds UNCED lijkt er nu ccn wcrkelijk belohevol Noord-Zuid-conccpl op de ondcrhandeling<,tatcl te liggen, dat- mit'> gocd en zorgvuldig uitonderhandcld - kan lciden tot ccn signihcantc Noord-Zuid-deal, waarbij aile partijen kunncn winnen, en het misschien zelf., verbetert. Waar aile overigc door UNCED aangesneden terreinen lijden onder de conflictcn van belangen, hoeft dat hier niet hct geval tc zijn. Een doorbraak in Kyoto ten aanzien van !oint Implementation zou
I
.letmw
Ecor101111e
:J
I
C}
kunnen hetekcnen dat een van de tijdens UNCEL) afgetraptc hallen daadwerkelijk doc! trclt.
1){111
Amstadm11.
