TAJUK 6 Demokrasi Berparlimen •Konsep demokrasi berparlimen •Pilihan raya •Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia
DEMOKRASI BERPARLIMEM Demokrasi: Istilah demokrasi : Yunani – Demokratia: Demos (rakyat) + Kratia (pemerintah) Prinsip demokrasi kebebasan Berkerajaan sendiri“Kerajaan oleh rakyat, dari rakyat dan untuk” Penyertaan rakyat dalam proses pembuatan keputusan. Sistem kerajaan berperwakilan – wakil dipilih oleh rakyat melalui satu sistem pemilihan Terbahagi kepada demokrasi langsung dan tidak langsung Ciri-ciri demokrasi berparlimen: Pembentukan kerajaan berasaskan persetujuan ramai Pemerintahan negara dijalankan secara perwakilan Rakyat mengambil bahagian dalam pemerintahan melalui wakil-wakil yang dipilih dalam pilihanraya
PERBEZAAN DI ANTARA SISTEM DEMOKRASI BERPARLIMEN DAN BERPRESIDEN Demokrasi berparlimen (Malaysia) • Pengundi/rakyat memilih wakil rakyat untuk Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri (DUN) yang akan membentuk kerajaan. Perdana Menteri dilantik oleh Yang diPertuan Agong daripada kalangan wakil rakyat
Demokrasi berpresiden (US) • Perbezaan dengan sistem berpresiden (seperti di US) : rakyat memilih /mengundi dalam dua pilihanraya secara berasingan untuk memilih ketua Eksekutif iaitu Presiden dan ahli-ahli dewan perundangan.
DEMOKRASI BERPARLIMEN Ciri Demokrasi Berparlimen di Malaysia Raja berperlembagaan – kuasa YDPA oleh perlembagaan Perlembagaan – garis panduan pemerintahan Pilihan raya – penglibatan rakyat untuk menjadi wakil rakyat Badan perundangan – Dewan Rakyat dan Dewan Negara Badan pelaksana – Kabinet sebagai penggubal dasar dan menjalankan dasar Badan kehakiman – mentafsir undang-undang dan menjaga keadilan Parti-parti politik – ruang untuk rakyat bersuara dan memperjuangkan hak
DEMOKRASI BERPARLIMEN Pelaksanaan di Malaysia Berasaskan amalan Westminster, England Sistem kerajaan yang dipilih secara bebas • oleh rakyat melalui pilihan raya • Ciri demokrasi – pilihan raya umum 5 tahun sekali • Melalui pilihan raya rakyat mempunyai hak dan kebebasan untuk memilih wakil di peringkat persekutuan dan negeri • Rakyat berhak menyuarakan pendapat/kehendak melalui wakil rakyat
PILIHAN RAYA
PARLIMEN
PILIHANRAYA Pilihan raya – ciri utama demokrasi Mekanisme yang membolehkan rakyat menukar kerajaan secara aman Tun Muhammad Salleh Abas - syarat-syarat pilihan raya bersih dan bebas : Pilihan raya hendaklah dijalankan oleh satu badan yang bebas dan dipercayai oleh rakyat; Undang-undang pilihan raya hendaklah berasaskan kepada keadilan, di samping memastikan perkara-perkara yang tidak baik tidak dilakukan; Segala pertelingkahan mestilah diselesaikan dengan segera oleh sebuah mahkamah yang dikhususkan untuk mengadili kes-kes sedemikian.
PILIHAN RAYA DI MALAYSIA Setiap lima tahun. Pada dasarnya melalui pilihan raya rakyat boleh memilih wakil-wakil untuk memerintah sama ada di peringkat persekutuan atau negeri System pilihan raya yang diamalkan adalah berasaskan kelebihan suara mudah ( simple majority, first past-the-post). 3 pihak terlibat : badan pengendali pilihan raya, calon bertanding dan pengundi. Pilihan raya telah diadakan sebanyak 12 kali – sejak 1955 (sebelum kemerdekaaan) dan terakhir 2008.
PILIHAN RAYA DI MALAYSIA Pilihan raya Umum • 5 tahun sekali ATAU “sampai cukup edah dari segi undangundang • Pilihan raya Parlimen boleh serentak atau berasingan dengan DUN • Tempoh 60 hari selepas Parlimen bubar
Pilihan raya Kecil Berlaku “KEKOSONGAN” kerusi wakil rakyat atau ahli DUN atau Parlimen ATAU keputusan tidak sah Tempoh 60 hari di Semenanjung dan 90 hari di Sabah dan Sarawak
Kawasan pilihan raya -DUN dan Parlimen -Seorang wakil sahaja -Berdasarkan persempadanan kawasan -Jumlah kawasan berubah-ubah (Pilihan raya 2008 -222 kerusi Parlimen)
PILIHAN RAYA DI MALAYSIA CALON • Warganegara berumur 21 tahun ke atas • Mastatutin tetap di dalam kawasan pilihanraya • Berdaftar dengan SPR • Sempurna akal dan tidak muflis Atas nama parti politik atau perseorangan (bebas) Wang pertaruhan RM10 ribu (Parlimen) dan RM5 ribu (DUN)
• Tiada jawatan bergaji dalam perkhidmatan awam • Tidak disabit dengan kesalahan oleh mahkamah dan dihukum penjara 12 bulan atau denda RM2000 serta tiada pengampunan
Hilang hak jika: Tidak sempurna akal Hukuman penjara dan hukuman mati
PILIHAN RAYA Keputusan Pilihan Raya
Petisyen Pilihan Raya
• Parti yang menang majoriti bentuk kerajaan • Dokumen pilihan raya disimpan selama 6 bulan – hanya boleh dibuka atas arahan hakim
• 21 hari selepas keputusan rasmi • Pelanggaran undangundang dan peraturan pilihan raya • Calon hilang kelayakan • Arahan mahkamah
Penyata Perbelanjaan Perlu diserah dalam tempoh 31 hari selepas keputusan diwartakan Tidak boleh bertanding jika tidak hantar
Proses Pilihan Raya Malaysia Parlimen dibubarkan (60/90 hari) hari penamaan calon
manifesto
kempen (7-15 hari) hari pengundian – undi rahsia – kertas undi (X)– undi pos pengiraan undi keputusan diumumkan
SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR) - Badan pentadbir pilihanraya - Perkara 114 Perlembagaan Persekutuan: Peranan SPR • mengurus dan mentadbir pilihanraya • menjalankan pilihanraya bebas dan adil OBJEKTIF SPR: • Memelihara, Mengawasi Dan Mengekalkan Sistem Pemerintahan Demokrasi Berparlimen Di Malaysia Menerusi Pilihan Raya Yang Adil Dan Saksama
SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR) Fungsi • mempersempadankan bahagian-bahagian pilihanraya • menjalankan pendaftaran pemilih dan penyemakan daftar pemilih • menjalankan pilihanraya, sama ada pilihanraya umum atau pilihanraya kecil • Membuat peraturan tertentu dalam menjalankan tugas-tugas berkaitan
SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR) Ahli (7 orang) (Selepas pindaan 2002) • diketuai oleh seorang pengerusi, seorang timbalan pengerusi, lima orang ahli lain termasuk 2 daripada Sabah dan Sarawak • dilantik oleh YDPA setelah berunding dengan MRR Syarat kelayakan • berumur tidak lebih 66 tahun (Pindaan 2007) • tidak muflis • tidak memegang jawatan bergaji lain • bukan mana-mana ahli politik (Parlimen atau DUN) Dibantu oleh kakitangan pentadbiran Persekutuan dan Negeri) Ahli SPR boleh memegang jawatan sehingga berumur 66 tahun boleh meletakkan jawatan pada bila-bila masa dengan menulis surat kepada YDPA.
