Stel je voor... Het gaat om mensen, niet om cijfers

Middelburg Gemeenteraadsverkiezingen 2014-2018

Stel je voor ... Het gaat om mensen, niet om cijfers

INLEIDING.................................................................................................................................................. 4 HOOFDSTUK 1 .......................................................................................................................................... 6 1A Schone en gezonde leefomgeving .................................................................................................... 6 1A.1: Schone lucht, water en bodem .................................................................................................. 6 1A.2: Minder geluidsoverlast, lichthinder en zwerfafval ..................................................................... 7 1A.3: Restafval wordt hergebruikt ....................................................................................................... 7 1B Verkeer en vervoer ............................................................................................................................ 7 1 B.1: Voorrang voor de fiets .............................................................................................................. 7 1 B.2: Fietsenstallingen overal ............................................................................................................ 8 1 B.3: Veilig te voet of op de fiets ....................................................................................................... 8 1 B.4: Aantrekkelijk openbaar vervoer ................................................................................................ 8 1 B.5: De auto als het moet ................................................................................................................ 8 1 B.6: Parkeren ................................................................................................................................... 8 1 B.7: Schoon vrachtvervoer en slimme bevoorrading ....................................................................... 8 1 C Natuur............................................................................................................................................... 9 1 C.1: Groen in de gemeente.............................................................................................................. 9 1 C.2: Schoon en veilig water ............................................................................................................. 9 1 C.3: Een gezonde en aantrekkelijke woonomgeving ...................................................................... 9 1D Klimaat en energie .......................................................................................................................... 10 1 D.1: Duurzaam wonen en bouwen ................................................................................................ 10 1 D.2: Energiezuinige bedrijven ........................................................................................................ 10 1 D.3: Duurzame maatregelen vanuit de gemeente ......................................................................... 10 1 D.4: Handhaving energieregels ......................................................................................................11 1E Dierenwelzijn ....................................................................................................................................11 HOOFDSTUK 2 ........................................................................................................................................ 12 2A Duurzame economie en werk.......................................................................................................... 12 2 A.1: Midden- en kleinbedrijf (MKB) ................................................................................................ 12 2 A.2: Innovatieve bedrijven .............................................................................................................. 13 2 A.3: Steun voor coöperatief ondernemen ...................................................................................... 13 2 A.4: Duurzame bedrijfsterreinen .................................................................................................... 13 2 A.5: Veelzijdige werkgelegenheid .................................................................................................. 14 2 A.6: Meer diensten van boeren ...................................................................................................... 14 2 A.7: Gelijke kansen op de arbeidsmarkt ........................................................................................ 14 2B Wonen in een duurzame gemeente ................................................................................................ 14 2 B.1: Iedereen een passende woning ............................................................................................. 14 2 B.2: Woningcorporaties blijven bouwen en maken woningen energiezuinig ................................ 15 2 B.3: Voldoende kamers voor jongeren .......................................................................................... 15 2 B.4: Huurders worden goed beschermd ........................................................................................ 15 2C Jeugdbeleid ..................................................................................................................................... 15 2 C.1. Een kindvriendelijke openbare ruimte .................................................................................... 15 2 C.3. Jeugd betrekken en verantwoordelijkheid geven................................................................... 15 2 C.3: Problemen voorkomen, tijdig signaleren en aanpakken ........................................................ 15 2D Onderwijs ....................................................................................................................................... 16 2 D.1: Goed onderwijs in een goed schoolgebouw .......................................................................... 16 2 D.2: Achterstanden aanpakken...................................................................................................... 17 2 D.3: Passend onderwijs voor iedereen .......................................................................................... 17 2 D.4: Kinderen leren omgaan met verschillen ................................................................................. 17 2 D.5: Elke school een vreedzame school ....................................................................................... 17 2 D.6: Een leven lang leren (volwasseneneducatie) ........................................................................ 18 2E Sport ................................................................................................................................................ 18 2 E.1: Goede sportvoorzieningen ..................................................................................................... 18 2 E.1: Meer mensen in beweging ..................................................................................................... 18 2F Inkomen en uitkering ....................................................................................................................... 18 2 F.1: We zoeken cliënten actief op .................................................................................................. 18 2 F.2: Iedereen doet mee aan de samenleving ................................................................................ 19 2 F.3: We bannen armoede uit .......................................................................................................... 19

Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018

2

2G Participatie en werkgelegenheid ..................................................................................................... 19 2 G.1: We stemmen de dienstverlening af op de cliënt .................................................................... 19 2 G.2: De gemeente creëert een passend aanbod .......................................................................... 19 2H Zorg en Welzijn ............................................................................................................................... 20 2 H.1: Zorg die past........................................................................................................................... 20 2 H.2: Zelfstandig functioneren mogelijk maken............................................................................... 20 2 H.3: Zorg dichtbij ............................................................................................................................ 21 2 H.4: Zorg voor en met elkaar (solidariteit) ..................................................................................... 21 HOOFDSTUK 3 ........................................................................................................................................ 22 3A Diversiteit: allemaal anders ............................................................................................................. 22 3 A.1: Discriminatie voorkomen en bestrijden .................................................................................. 22 3 A.2: Werken aan verdraagzaamheid; ruimte voor minderheden ................................................... 23 3B Kunst en cultuur .............................................................................................................................. 23 3 B.1: Werken aan een bruisende, creatieve gemeente .................................................................. 23 3 B.2: Ruimte voor kunstenaars ....................................................................................................... 24 3 B.3: Meer aandacht voor kunst- en cultuureducatie ...................................................................... 24 3 B.4: Behoud en promotie van cultureel erfgoed ............................................................................ 24 3 B.5: Investeren in de lokale omroep .............................................................................................. 24 3C Openbare orde en veiligheid ........................................................................................................... 24 3 C.1: We zetten in op preventie....................................................................................................... 24 3 C.2: Zo nodig repressie .................................................................................................................. 25 3D Internationaal .................................................................................................................................. 25 3 D.1: Denk mondiaal, handel lokaal ................................................................................................ 25 3E De gemeente voor haar inwoners ................................................................................................... 25 3 E.1: Vertrouwen in bewoners ......................................................................................................... 26 3 E.2: Klantvriendelijke dienstverlening ............................................................................................ 26 3 E.3: Een transparant en integer bestuur ........................................................................................ 27 3F De gemeentelijke organisatie .......................................................................................................... 27 3 F.1: Bedrijfsvoering en organisatie ................................................................................................. 27 3 F.2: Gemeentelijke samenwerking; de menselijke maat staat voorop .......................................... 27


3

INLEIDING Groene politiek in een tijd van crisis Onzekerheid De komende gemeenteraadsverkiezingen vinden plaats in een tijd van crisis. Bij veel mensen bestaat grote onzekerheid over de toekomst. Geen wonder: de financieel-economische crisis heeft geleid tot een economische recessie, sluiting van bedrijven en groeiende werkloosheid. Mensen zijn bezorgd over hun baan, hun inkomen, de stijgende woonlasten, de steeds duurdere zorg en afnemende kansen voor hun kinderen. Onzeker over hun bestaan. Naast deze sociaaleconomische crisis zijn er de andere crises: de klimaatcrisis, de grondstoffen- en energiecrisis. Ze lijken abstract, maar iedereen heeft er concreet mee te maken. Of het nu gaat om stijgende olie- en voedselprijzen of gezondheidsrisico’s als gevolg van gesjoemel rond voedselproductie of schone lucht. De verschillende crises laten zien dat het anders moet! GroenLinks biedt daarom duurzame oplossingen voor iedereen. Nu is het moment om een andere weg in te slaan: naar een groenere, duurzamere en socialere gemeente. Een gemeente waar veiligheid en een prettige leefomgeving vooropstaan, met kansen voor iedereen. Gemeente: Eerste Overheid Als gevolg van de financiële crisis bezuinigt de overheid de komende jaren ook veel op de lokale overheid. Gemeenten krijgen minder geld van het Rijk en worden tegelijk geconfronteerd met hogere kosten. Ze krijgen meer taken op het terrein van arbeidsparticipatie en (jeugd)zorg. De gemeente moet in 2015 daarnaast de Eerste Overheid worden: niet langer het Rijk, maar de gemeente wordt verantwoordelijk voor de aanpak van concrete problemen, want ze staat dichter bij de burger. GroenLinks kiest voor innovatie en initiatief De huidige economische, sociale en politieke situatie in Nederland bepaalt ook de keuzes die GroenLinks de komende jaren lokaal moet maken. We laten ons daarbij leiden door onze kernwaarden: duurzaamheid, kansen eerlijk delen en een open vrijheidslievende houding met een voorkeur voor diversiteit. GroenLinks staat voor een beter milieu èn wil mensen in de positie brengen om hun leven in eigen hand te nemen: concrete stappen zijn daarvoor nodig. We knokken voor wat kwetsbaar is! GroenLinks ziet kansen De economische recessie, de demografische veranderingen (vergrijzing, ontgroening, krimp) en de ernst van de milieuproblematiek dwingen de overheid tot innovatie en initiatief. Tegelijk zien we in de samenleving veel ondernemende creativiteit en innovatiekracht. Er zijn overal in Nederland al vele groene ondernemers, lokale energiecoöperaties, nieuwe buurtzorgorganisaties en vele andere plaatselijke ‘doe-het-zelvers’. Daarin zit een enorm potentieel om werkelijke antwoorden te vinden voor de uitdagingen waarvoor we staan. GroenLinks heeft een groot vertrouwen in deze ‘krachten van onderop’. We geloven in mensen die zelf het initiatief nemen en we willen hen hier de ruimte voor geven. Daarbij hoort een gemeente die initieert, faciliteert, meewerkt aan de oplossing van problemen van mensen en zelfredzaamheid stimuleert. Een lokale overheid die er écht is als het nodig is en die mensen niet laat vallen. Een lokale overheid die bij mensen het vertrouwen in de politiek herstelt en die zicht biedt op een duurzame en sociale toekomst.

TIEN PUNTEN VOOR 2014-2018 De 10 belangrijkste punten van GroenLinks uit dit programma zijn: 1. De wijken in de gemeente stralen groene kwaliteit uit. Er komt voldoende groen voor iedereen in de buurt. Buurtbewoners die hun straat/buurt willen vergroenen komen in aanmerking voor ondersteuning. 2. We gaan voor een duurzame gemeente: we stimuleren een duurzame lokale economie, een duurzaam inkoopbeleid, mogelijkheden voor het plaatsen van zonnepanelen en het oprichten van lokale energiecoöperaties.


4

3. GroenLinks wil dat de groene gebieden in en om de stad behouden blijven. 4. We geven bewoners tips over wat zij zelf kunnen doen om energie en daarmee geld te besparen. De gemeente wordt in 2030 energieneutraal! 5. GroenLinks wil de crisis onze kunst niet laten verschralen; creativiteit moet juist alle ruimte krijgen. 6. Inwoners kunnen tijdig meepraten over belangrijke beslissingen in de gemeente en hebben dan ook daadwerkelijk invloed: beginspraak. 7. In onze gemeente blijft het PGB (persoonsgebonden budget) bij intensieve zorgvraag bestaan! 8. Armoede wordt bestreden, bij inkomensproblemen krijgen mensen passende hulp en de gemeente werkt vanuit een “uitrukmentaliteit” (snel helpen, geen weken wachten). 9. We gaan voor een sociale en tolerante gemeente waarin iedereen kansen krijgt: discriminatie wordt bestreden, pesten wordt aangepakt en we voeren een homo-, allochtoon- en vrouwvriendelijk beleid. 10. De gemeente wordt steeds meer een faciliterende gemeente in plaats van een ‘alles zelf bedenkende gemeente’. Inwoners die iets willen op duurzaam gebied, vinden in GroenLinks een natuurlijke bondgenoot.


5

HOOFDSTUK 1 De groene gemeente De groene gemeente is gezond, prettig om in te wonen en energiebewust. In groen kun je bewegen of juist ontspannen, sociale contacten opdoen of juist tot rust komen. Groen levert een belangrijke bijdrage aan een goed woon- en vestigingsklimaat voor bewoners en bedrijven. GroenLinks kiest voor Groene Kwaliteit: een schone en gezonde leefomgeving duurzaam verkeer, met voorrang voor voetgangers, fietsers en OV een centrale rol voor de groene ruimte in en rond de gemeente een serieuze aanpak van energieverspilling en milieuvervuiling extra aandacht voor natuur en biodiversiteit. Aandacht voor een groene, schone, zuinige en sociale leefomgeving versterkt de gemeente. Want levenskwaliteit, een gezonde economie en vertrouwen in een goede toekomst kunnen niet zonder elkaar. Daarom kiest GroenLinks voor een aanpak waarbij groene ruimte, werkgelegenheid, sociale voorzieningen, huisvesting en water elkaar versterken. Compacte stad Zo willen we de groene ruimte in en om de bebouwde kom behouden (Cleene Hooghe en Trekdijk) en waar mogelijk uitbreiden. De gemeente kan de beschikbare ruimte binnen de bebouwde kom bovendien veel slimmer benutten. GroenLinks zet in op inbreiding in plaats van uitbreiding. Er wordt alleen medewerking verleend bij de bouw van nieuwe kantoren als er een herbestemming is voor de oude locatie. GroenLinks wil dat er regionaal (Walchers) samengewerkt wordt op het gebeid van bedrijventerreinen. Binnen de compacte stad kun je je gemakkelijk te voet en per fiets verplaatsen. Bebouwde kom en buitengebied willen we beter verbinden door het aanleggen van snelle fiets- maar mogelijk ook vaarroutes. Zo kunnen we op de fiets, te voet of in de boot meer gaan genieten van het landschap en het groen ook echt beléven. Geen bebouwing of stadscamping op Cleene Hooghe Geen nieuw bedrijventerrein aan de Trekdijk bij Nieuw-en St.Joosland Schone gemeente De groene gemeente van onze dromen is vanzelfsprekend ook een schone gemeente. Wie iets vervuilt, ruimt het zelf op (‘de vervuiler betaalt’). Duurzame initiatieven Door durf te tonen en te improviseren kunnen we nieuwe, spannende plekken in de gemeente laten ontstaan, waar meer kan en mag, en waar in de praktijk geëxperimenteerd kan worden met goede ideeën. Door nieuwe vormen van lokale samenwerking te zoeken (denk aan lokale energiecoöperaties) kunnen nieuwe financieringsbronnen worden gevonden.

1A Schone en gezonde leefomgeving Middelburg wordt een schone en gezonde gemeente, waar afval wordt beschouwd als grondstof. 1A.1: Schone lucht, water en bodem Langs wegen planten we bomen: niet alleen als verfraaiing, maar ook om het fijnstof op te vangen. GroenLinks wil een halt toeroepen aan het kappen van bomen en verwijderen van heesters. De luchtkwaliteit wordt regelmatig gemeten. Waar de luchtvervuiling schadelijk is voor de gezondheid, neemt de gemeente passende maatregelen (bijvoorbeeld verlagen maximumsnelheid, afsluiten routes). Bestaand groen wordt zoveel mogelijk bij nieuwbouw ingebed. De gemeente bestrijdt het onkruid op verhardingen en groen op de meest milieuvriendelijke manier. Onkruidbestrijding gebeurt met zo min mogelijk schadelijke chemicaliën maar in ieder geval zonder verdachte gifstoffen als Roundup en Casoron. We stimuleren inwoners en bedrijven, met name in de


6

landbouw, om onkruid milieuvriendelijk te bestrijden. Middelburg gaat voor schoon water en verbetert de waterkwaliteit door het aantal rioolwateroverstorten nog verder terug te dringen In flinke delen heeft de gemeente al een gescheiden rioleringssysteem gemaakt. GroenLinks wil dat bij vervanging van oude rioleringen en bij de bouw van nieuwe wijken gescheiden rioleringssystemen worden aangelegd. De gemeente zet in op het binnen halen van zoveel mogelijk subsidie voor afkoppeling van regenwater. De gemeente bewaakt de visstand in het water. We gaan streng toezien op het verantwoord hergebruik van (vervuilde) grond. 1A.2: Minder geluidsoverlast, lichthinder en zwerfafval In Middelburg gaan we geluidsoverlast door het verkeer tegen. We beperken de geluidsoverlast van het verkeer door het toepassen van geluidsarm asfalt, snelheidsbeperking en/of het plaatsen van geluidsschermen. Het belangrijkste is echter een verkeersstructuur die het fietsgebruik stimuleert en autogebruik ontmoedigt. Bij het inrichten van de verkeersstructuur wordt uitgegaan van ‘omgekeerd ontwerpen’. GroenLinks wil dat o.a. op de Schroeweg de maximumsnelheid 50 Km blijft. GroenLinks wil dat er meer fietsvriendelijke straten komen zoals de Segeerweg in Dauwendaele. Afsteken van vuurwerk door particulieren wordt verboden. Op Oudejaarsnacht verzorgt de gemeente zelf een grote vuurwerkshow. Vuurwerk is zeer milieuonvriendelijk en gevaarlijk. Er zijn al vele gevallen bekend van ongelukken met vuurwerk. Vooral jonge kinderen die op oudejaarsdag al met zakken vuurwerk rondlopen en afstreken. GroenLinks wil dit stoppen omdat hier ook veel dierenleed door ontstaat. De nachten in Middelburg worden donkerder: daarmee gaat GroenLinks lichthinder tegen en wordt energie bespaard. Donkere nachten zijn goed voor het welzijn van mens en natuur en leveren energiebesparing op. Daarom willen we het aantal lantaarnpalen reduceren, de openbare verlichting ’s nachts (sterker) dimmen en gebruik maken van bewegingsgestuurde verlichting, en LED-verlichting. Beeldbepalende gebouwen worden gericht verlicht met LED-verlichting. Hierdoor wordt veel energie bespaard. Denk hierbij aan de Lange Jan, Stadhuis en sierverlichting onder de bruggen. We maken scholen medeverantwoordelijk voor het schoonhouden van de ruimte rondom de scholen. Op de fietsen looproutes van scholen zie je vrij veel zwerfafval. Scholen moeten hun leerlingen hierop wijzen. We zorgen voor voldoende afvalbakken in de openbare ruimte die op tijd geleegd worden. We stimuleren mensen om gevallen van afvaldumping te melden. Het afval wordt direct verwijderd. 1A.3: Restafval wordt hergebruikt We willen de totale hoeveelheid afval beperken en geven als gemeente zelf het goede voorbeeld. We werken zoveel mogelijk digitaal en beperken het papierverbruik. Bij de inkoop wordt gelet op overbodig verpakkingsmateriaal. Al het afval in de gemeente wordt gerecycled. Het hergebruik van ons afval gaan we verhogen tot uiteindelijk 100 procent, zodat geen grondstoffen meer verbrand hoeven te worden. We stimuleren het hergebruik van grondstoffen door een gedifferentieerd tarief voor afvalstofheffing in te voeren. We belonen inwoners die weinig vuil aanbieden. We maken het mogelijk dat bewoners afvalbakken delen en doen dit tegen een gereduceerd tarief. Daar waar het effectief is wordt afval opgehaald met gebruikmaking van ondergrondse afvalcontainers. We stimuleren het hergebruik van ‘oude spullen’ in nauwe samenwerking met de kringloopwinkels. GroenLinks wil een gedifferentieerd tarief voor de afvalstoffen heffing,

1B Verkeer en vervoer Voorrang voor voetgangers en fietsers. Een aantrekkelijk openbaar vervoer. De auto als het niet anders kan. 1 B.1: Voorrang voor de fiets Onze gemeente stimuleert het gebruik van de fiets voor de korte afstand. Binnen de gemeente Middelburg wordt het aantrekkelijker om de fiets te pakken. Hierdoor pak je meerdere voordelen: het milieu wordt minder belast, het bespaart geld voor brandstof en je gaat er overgewicht en gezondheidsrisico’s mee tegen. De openbare ruimte in Middelburg wordt in principe ingericht voor fietsers en voetgangers. Auto’s zijn 'te gast'. GroenLinks wil dat er bij het ZEP/Miniatuur Walcheren een lang parkeerplaats wordt gemaakt zodat bezoekers met lijn 65 naar de stad kunnen. De parkeerplaats Ramsburg moet gratis parkeren blijven en


7

daar kan de servicebus bezoekers naar de stad brengen. Het Damplein, de Groenmarkt en omgeving worden autovrij. Om e.e.a. financieel mogelijk te maken kunnen de parkeertarieven In de binnenstad verhoogd worden. Parkeren aan de rand van de stad en de binnenstad autoluw Voetgangers en fietsers krijgen prioriteit bij de inrichting van verkeersstromen in en naar het centrum. Er worden doorgaande veilige (vrijliggende) fietsroutes aangelegd, In overleg met de Fietsersbond wordt een structuurplan voor 'fietssnelwegen' vanuit naburige gemeenten en het buitengebied naar de grote school- en werklocaties in de stad, ontwikkeld. De fietssnelweg is een nieuw fenomeen. Weinig kruisingen, altijd voorrang, en het levert een flinke tijdwinst op. Verkeerslichten worden fietsvriendelijk afgestemd, met secondentikkers die de wachttijden aangeven en met regensensoren waardoor fietsers niet zo lang in de regen hoeven te wachten. Met de komst van de N57 is er minder autoverkeer rondom de oude binnenstad. De verkeerslichten voor fietsers moeten daarop aangepast worden. Bij het strooien in de winter krijgen de hoofdfietsroutes net als de buslijnen prioriteit. 1 B.2: Fietsenstallingen overal Er zijn altijd voldoende gratis stallingmogelijkheden voor de fiets. Damplein en Plein 1940 autovrij en een gedeelte inrichten als gratis fietsenstalling. Wij willen dat mensen op veel plaatsen in onze gemeente leen- of huurfietsen kunnen nemen. GroenLinks wil het witte fietsenplan weer terug in de stad. Uitbreiden van het aantal parkeer- en opstapplaatsen van witte fietsen op de langparkeerplaatsen. Het aantal fietsparkeerplaatsen aan de rand van het kernwinkelgebied wordt uitgebreid, parkeren in de winkelstraten wordt ontmoedigd 1 B.3: Veilig te voet of op de fiets Fietsen wordt veiliger in Middelburg. De Kaaienroute is nog steeds niet fietsvriendelijk. GroenLinks wil dat de gemeente hier op korte termijn verandering in brengt. Ouders en kinderen worden gestimuleerd 'op voeten en fietsen' naar school te gaan. Tijdens de brengen haaltijden van basisscholen zijn de straten voor of rond het schoolplein autovrij; voor ouders die hun kinderen met de auto naar school brengen komen er aparte kus- en zwaaiplekken.. De gemeente maakt samen met elke school een plan voor het verbeteren van de verkeersveiligheid rond de school: met verkeerstechnische maatregelen voor veilige schoolroutes en gedragsregels voor de ouders. Ook voor senioren in Middelburg wordt het verkeer veiliger gemaakt. 1 B.4: Aantrekkelijk openbaar vervoer Middelburg gaat op zoek naar andere vormen van OV dan alleen de traditionele bus, zoals kleinere elektrische busjes, trams of een watertaxi. GroenLinks wil dat de zonnetrein terugkomt in Middelburg. Elke voorziening (zorginstelling, ziekenhuis, woonvoorziening voor ouderen, etc.) heeft een bushalte binnen 50 meter afstand. GroenLinks wil dat de servicebus deze voorzieningen aan doet. Wij willen dat senioren en gehandicapten buiten de spits goedkoper met de bus kunnen reizen. 1 B.5: De auto als het moet We stimuleren het gebruik van milieuvriendelijke auto’s. Middelburg beschikt daarom over vier jaar over een netwerk van elektrische auto-oplaadpunten. De daar gebruikte elektriciteit is uiteraard opgewekt met zon- of windenergie. Op alle langparkeerplaatsen in Middelburg komen elektrische oplaadpunten. Het gehele gemeentelijke wagenpark (vuilniswagens, milieubeheer, veegwagens, etc.) gaat over op elektrisch rijden of groen gas. 1 B.6: Parkeren Een aantal parkeerplaatsen wordt gereserveerd voor ‘auto delen’ 1 B.7: Schoon vrachtvervoer en slimme bevoorrading De binnenstad wordt autoluw en de gemeente stimuleert bedrijven om een milieuvriendelijkere manier van bevoorrading voor winkels te bedenken. Hierbij denken wij aan een distributiecentrum op Ramsburg met een gezamenlijke pakketdienst waarbij gebruik gemaakt wordt van elektrische auto’s. Vervuilende auto’s worden zoveel mogelijk geweerd: alleen de schoonste vrachtwagens/bestelbusjes mogen de stad in. De gemeente


8

gaat voor ‘schone schepen’ binnen de gemeentegrenzen. Schone schepen krijgen korting op het havengeld.

1 C Natuur Een groene gemeente is gezond, duurzaam en prettig om in te wonen. 1 C.1: Groen in de gemeente Bestaand groen blijft groen. De groene parels blijven behouden en daar zorgen we goed voor. Het groenbeleidsplan wordt geactualiseerd en er komt meer nadruk op waardevolle bomen, biodiversiteit, meer natuurlijk groen en dat allemaal tegen lagere onderhoudskosten Beeldbepalende, monumentale bomen en struiken blijven staan. Er komt groen voor iedereen in de buurt. Buurtbewoners die hun straat/buurt willen vergroenen, komen in aanmerking voor ondersteuning. Denk aan: zelfbeheercontracten, groenonderhoud in medebeheer en eigen (kleinschalige) vergroeningsactiviteiten zoals geveltuinen. Om dieren in de natuur ruimte te geven, wil GroenLinks dat de groene gebieden zoveel mogelijk op elkaar worden aangesloten. GroenLinks wil dat Cleene Hooghe behouden wordt zoals het is,,dat gebied mag nooit voor andere doeleinden gebruikt worden. Ditzelfde geldt echter ook voor ander locaties, zoals bijvoorbeeld de Trekdijk. Middelburg doet alles wat in haar vermogen ligt om de ecologische hoofdstructuur te realiseren. Waar mogelijk creëren we extra groene ruimte in de bebouwde kom. Molenwater blijft groen!.Middelburg houdt bij het ontwikkelen van gebieden van meet af aan rekening met de aanwezige natuurwaarden. (Cleene Hooghe en gebied tussen Arnemuiden en Kleverskerke, St. Laurens) Bij het beheer van het gemeentelijke groen staan biodiversiteit, bescherming van dieren en hun leefgebieden voorop. Middelburg ontwikkelt een eigen Gedragscode Flora en Fauna. Er zal bijvoorbeeld een maaien kapverbod worden ingesteld tussen 15 maart en 15 juli om broedende vogels en andere dieren met jong hun rust te geven. Zowel in die periode als daarbuiten gelden de bepalingen van de Flora en Faunawet, deze biedt echter in veel gevallen niet voldoende bescherming. 1 C.2: Schoon en veilig water Regenwater wordt waar mogelijk, niet via het riool afgevoerd, maar vastgehouden in de bodem of afgevoerd naar vijvers of kanalen. Bevorderen dat woningen, gebouwen en terreinen zoveel mogelijk water opvangen, bufferen en infiltreren op hun eigen gebied en zo min mogelijk lozen op riool, straat, sloot of omliggende terreinen. Langs vijvers,en watergangen worden, daar waar effectief, natuurvriendelijke oevers aangelegd. Natuurvriendelijke oevers zijn goedkoper in onderhoud en leveren een bijdrage aan de waterkwaliteit. Ze zien er bovendien fraaier en kleurrijker uit. De gemeente zal in samenwerking met het Waterschap een gezamenlijk nieuw stedelijk waterplan maken om het rioolbeheer klimaatbestendig en kosteneffectief te maken. 1 C.3: Een gezonde en aantrekkelijke woonomgeving Natuur in en om Middelburg wordt zoveel mogelijk beschermd. Bouwen doen we zoveel mogelijk tussen de bestaande bebouwing en/of bij knooppunten van openbaar vervoer. Door een compacte stad spaar je het groene buitengebied. Er moet een evenwicht zijn met groen. Het splitsen van kavels is onder voorwaarden mogelijk. We geven prioriteit aan het verbeteren van de levenskwaliteit van oudere buurten en wijken door de openbare ruimte daar te 'vergroenen' en 'verblauwen'. Groen draagt bij aan een veiliger gevoel en een prettigere woonomgeving. Bovendien zorgt het voor meer sociale contacten bij bijvoorbeeld adoptiegroen in de wijk. We gaan een actief leegstandsbeleid voeren. Mogelijkheden voor leegstandbeleid: Op nieuwe kantoren en bedrijfspanden wordt een ‘verwijderingsbijdrage’ geheven, die wordt gebruikt om bestaande kantoren en bedrijfspanden om te bouwen tot bijvoorbeeld woningen of ze te slopen. Leegstand langer dan een jaar kan door gemeenten worden beboet met een leegstandsheffing. Bij langdurige leegstand kan de gemeente een kantoor of bedrijfspand tegen de marktwaarde vorderen om te renoveren of te slopen. Overbodige regels die ombouw belemmeren worden aangepakt. Voor kinderen komen er ‘natuuravonturen’ (ravotbossen): speelplaatsen waar een kind met fantasie kan spelen en de natuur kan ontdekken. Mooi voorbeeld is Hoogerzaele. Parken, bermen en oevers worden ecologisch beheerd met meer bloemen en schuilplaatsen voor dieren. Ook worden nestvoorzieningen aangelegd, zoals nestkastjes voor vogels. Beplanting wordt zoveel mogelijk met inheemse soorten


9

uitgevoerd, omdat daar inheemse insecten en vogels op afkomen. Er komen groene daken op gemeentelijke gebouwen en de gemeente bevordert de aanleg van groene daken bij andere organisaties en particulieren. Groene daken leveren een bijdrage aan energiebesparing, hittebeperking en het vasthouden van water. Bovendien wordt fijnstof gebonden. We bevorderen stadslandbouw (urban farming) en het aanleggen van gezamenlijke ‘moestuinen’. Voedsel moet weer dichter bij de inwoners komen. De gemeente faciliteert volkstuincomplexen. Basisscholen kunnen moestuinen gebruiken om kinderen iets te leren over natuur en voedselproductie, ook geschikt om kooklessen te geven (‘integratie’).GroenLinks stimuleert initiatieven in Middelburg zoals Hoogerzaele. Liggen er langdurig gronden braak in de gemeente omdat de geplande ontwikkeling stagneert? Ideaal gebied om tijdelijk te bestemmen/gebruiken voor stadslandbouw! Er komt meer natuuronderwijs voor kinderen. GroenLinks is voorstander om Mic Mec weer nieuw leven in te blazen.

1D Klimaat en energie Meer ondersteuning voor inwoners en bedrijven die vooruit willen, geen begrip voor verspilling. 1 D.1: Duurzaam wonen en bouwen De gemeente begint in oude wijken met energiebesparende maatregelen. Na de succesvolle renovatie van Nw Middelburg en de nog op handen zijnde renovatie van de Stromenwijk lijkt het GroenLinks goed naar de Bomenbuurt, Dauwendaele en Zuid te kijken, evenals Arnemuiden, Nw en St Joosland en St Laurens. Prioritering vindt plaats op basis van een klimaatkaart, die vrij te gebruiken is door inwoners en bedrijven. De klimaatkaart geeft inzicht in de mogelijke maatregelen op wijkniveau. Breng ook gelijk de mogelijkheden om in de ondergrond warmtekoudeopslag toe te passen in beeld. Woningcorporaties gaan versneld betere energielabels realiseren voor hun woningen. Sociale huurders besparen hierdoor op de woonlasten. Juist in de sociale sector kunnen woningcorporaties investeringen doen. Corporaties moeten dan wel de investeringen terugverdienen uit huurverhogingen. De gemeente kan hierbij helpen. De energiebesparing moet wel opwegen tegen de hogere huur (woonlastenwaarborg). Lokale energiecorporaties steunen wij bij vergunningverlening. De gemeente gaat hun creativiteit ondersteunen. Lokale energiecorporaties kunnen veel bijdragen aan energiebesparing. Juist als inwoners zelf verantwoording hebben, zullen zij zuinig omgaan met energie. Daarnaast zorgen deze initiatieven voor samenhang in de wijken en betrokken inwoners. We bevorderen eigen initiatieven op het gebied van energiebesparing. Vergunningen die nodig zijn voor besparingsmaatregelen worden snel en zonder obstakels gegeven. We ondersteunen besparingsmaatregelen met leningen en subsidies .In bijzondere situaties kan een gemeentelijke lening een goede aanzet zijn. Alle nieuwe gebouwen en woningen worden duurzaam gebouwd .De wijken Essenvelt, Rittenburg worden energieneutraal. We gaan in Middelburg hogere eisen stellen aan de energieprestatie van gebouwen dan landelijk verplicht is. Dit doen we door op de grondprijs een extra heffing te leggen. Deze kan terugverdiend worden door een hoger EPC te realiseren. Een strenge controle tijdens de bouw op EPC hoort daarbij. Bij het plannen van nieuwe wijken en gebouwen wordt rekening gehouden met de optimale benutting van de zonnestand en er wordt onderzoek gedaan naar de bodemgesteldheid in verband met warmtekoudeopslag. Door gebouwen direct slim te plaatsen wordt het veel gemakkelijker zuinig te blijven en om zonnepanelen te plaatsen. 1 D.2: Energiezuinige bedrijven De gemeente zet zich in om bedrijven en organisaties aan elkaar te koppelen om samen energie te besparen en bevordert het gebruik van restwarmte. Door energiegebruik en productie beter af te stemmen en aan elkaar te koppelen, kan veel bespaard worden. De gemeente kan hier als makelaar een belangrijke rol spelen. Denk bijvoorbeeld aan wijkverwarming, het koppelen van de koelinstallatie van supermarkten aan warmteopslag onder de grond voor de wijk of kantoorgebouwen die een installatie delen met een woonwijk. We bevorderen eigen initiatieven op het gebied van energiebesparing. Ondernemers die energie willen besparen worden ondersteund met kennis en bij de vergunningverlening. 1 D.3: Duurzame maatregelen vanuit de gemeente Alle gebouwen van de gemeente worden zo snel mogelijk zeer energiezuinig gemaakt. Indien mogelijk energieneutraal of energieleverend. We gaan echter op zijn minst naar energielabel B. De warmte koude Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 10

installatie in het stadskantoor moet functioneel gemaakt worden. In onze gemeente gebruiken we duurzame energie. De gemeente koopt uitsluitend groene elektriciteit in, waar mogelijk van Nederlandse bodem. Bij het klimaatbeleid werkt de gemeente nauw samen met de regiogemeenten; dat is effectiever en bovendien goedkoper. Middelburg wordt lid van de Vereniging Klimaatverbond Nederland, want we willen niet zelf opnieuw het wiel uitvinden, maar resultaat boeken. We plaatsen zonnepanelen op bushaltes en onderzoeken of we lantaarnpalen overdag kunnen opladen voor ’s nachts. Middelburg participeert in Zeeuwse windmolenparken op het land of op zee. 1 D.4: Handhaving energieregels Bedrijven zijn wettelijk verplicht rendabele energiemaatregelen te nemen. Wij gaan controleren of dit echt gebeurt. Nu al geregeld in de wet milieubeheer: wanneer het energieverbruik van het bedrijf groter is dan 50.000 kWh of 25.000 aardgasequivalenten per jaar moet het bedrijf alle energiebesparende maatregelen nemen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder. Op deze manier kan het bevoegd gezag bij deze bedrijven vergaande maatregelen afdwingen en vaak meer dan 25% aan besparingen realiseren. Het grootste probleem hierbij is de handhaving. Alleen door voldoende personeelscapaciteit beschikbaar te stellen kan de gemeente motiveren (en uiteindelijk) dwingen om maatregelen te nemen.

1E Dierenwelzijn Dieren hebben recht op een goed leven. Huisdieren krijgen de ruimte en worden goed verzorgd in nood. Middelburg ontwikkelt dierenwelzijnsbeleid, waarvan een aantal onderwerpen hieronder is genoemd. De gemeente zorgt voor goede voorlichting over dierenwelzijn: er komt een aparte up-to-date webpagina over dieren in Middelburg op de gemeentelijke website, met informatie over het dierenwelzijnsbeleid, waar inwoners informatie over diverse gerelateerde onderwerpen vandaan kunnen halen en met links naar alle relevante organisaties (Dierenbescherming, dierenambulance, dierenasiel, vogelopvang, kinderboerderij et cetera). Middelburg gaat via haar gemeenteloket doorverwijzen naar informatie over dierenwelzijn en natuur.. De gemeente werkt samen met buurgemeenten, regio en provincie voor het uitwisselen van kennis en het maken van beleid. Dierenwelzijn wordt een voorwaarde voor het gunnen van opdrachten voor beheer in de openbare ruimte. Bij het beheer van het gemeentelijke groen staan biodiversiteit, bescherming van dieren en hun leefgebieden voorop. Middelburg verbetert de mogelijkheden voor nestplekken en broedgelegenheid voor vogels in de stedelijke woonomgeving. Middelburg stimuleert de aanleg van dichte hagen, nestkasten, zwaluwtorens, toepassing van vogelvides onder daken met PR en voorlichting, en afspraken met lokale en regionale organisaties. Inbouwen van mussenvides wordt verplicht bij alle nieuwbouwhuizen. Middelburg stimuleert de plaatsing van bijenkorven. Bijenvolken zorgen voor bestuiving, bevorderen de biodiversiteit en monitoren milieueffecten. Middelburg beperkt en ontmoedigt het gebruik van gewas- en insectenbestrijdingsmiddelen. Soortenrijkdom van flora verbetert door selectief maaien. Sommige dieren (zoals bruine en zwarte (huis)rat, de huismuis, konijnen, duiven en ganzen)moeten worden bestreden omdat ze overlast veroorzaken. Als schadelijk aangemerkte dieren zullen alleen in uiterste noodzaak worden bestreden, met methoden die bij het dier het minste leed veroorzaken. Wij zullen zo nodig actief preventiebeleid voeren. Middelburg stelt grenzen aan de maximale maat van stallen en werkt niet mee aan megastallen. GroenLinks wil het jagen op gemeentegronden uitbannen. Het recht van jagen op gronden in eigendom van het grondbedrijf wordt beëindigd. Vuurwerk heeft een grote impact op het welzijn van dieren. Middelburg beperkt daarom het afsteken van vuurwerk. Dierenwelzijn wordt onder de aandacht gebracht van de kinderen in Middelburg. Denk aan afspraken met scholen, organisaties en particulieren over bezoek aan dierenweides, kinder-wijkboerderijen en educatie over dierenwelzijn. MicMec in Hoogerzaele en Kinderboerderij Meiveld, hertenkamp Arnemuiden.

Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 11

HOOFDSTUK 2 De sociale gemeente Iedereen wil zijn of haar leven naar eigen inzicht kunnen inrichten en dromen waarmaken. GroenLinks staat voor een lokale overheid die daarvoor de voorwaarden schept. Met meer kansen op werk, een fatsoenlijk inkomen, een betaalbare woning, uitstekend onderwijs en goede zorg. Kansen genoeg, maar we willen ze wel eerlijk delen. Het midden- en kleinbedrijf is een belangrijke motor voor de economie en leefbaarheid van Middelburg. Daarom hebben we oog voor de belangen van het MKB. In de bouwsector wordt door de crisis nauwelijks nog gewerkt. Tegelijk is er een grote vraag naar betaalbare woonruimte en aangepaste woningen. Samen met de woningbouwcoöperaties moeten we in Middelburg blijven zoeken naar mogelijkheden voor betaalbare nieuwbouw en renovatie van de bestaande bouw. Als wordt ingezet op energiebesparing en toepassing van duurzame energie, dan levert dat veel nieuw werk op. Bovendien lagere woonlasten voor de bewoners. De omschakeling naar een duurzame economie is dé uitdaging voor alle ondernemers en bedrijven. GroenLinks wil deze overgang faciliteren: groene en innovatieve koplopers alle kansen bieden. Elk kind verdient een goede start, in een gezonde omgeving en met onderwijs dat achterstanden wegwerkt en talenten ontwikkelt. GroenLinks wil investeren in jeugd: ze de ruimte geven, met voldoende speel- en sportvoorzieningen. Jongeren uitdagen om zich in te zetten voor anderen en ze verantwoordelijkheid geven. We willen niet dat jongeren voortijdig afhaken: iedereen die leerplichtig is, zit op school of volgt een leerwerktraject. Het beroepsonderwijs sluit goed aan op het bedrijfsleven. Mensen met wie het even niet goed gaat, die pech hebben of verkeerde keuzes hebben gemaakt, laten we niet vallen. Ook als je langer bent aangewezen op hulp van de overheid, moet je de regie over je eigen leven kunnen houden. We willen dat niemand in armoede leeft. We ondersteunen mensen bij het vinden van betaald werk of een andere maatschappelijke activiteit. Zo stimuleren we dat iedereen kan deelnemen aan de samenleving. Van de Sociale Dienst verwachten we een ‘uitrukmentaliteit’. Als mensen zich bij het loket melden omdat het water hen aan de lippen staat, wordt geen afspraak over zes weken gemaakt. Nee, die worden meteen geholpen. GroenLinks gaat er vanuit dat ieder mens iets kan en wil, en dat mensen zich verantwoordelijk voelen voor elkaar. Het is goed als mensen elkaar ondersteunen en hun zorg en welzijn onderling regelen; dat er een meer zelfredzame, solidaire samenleving ontstaat. Samenredzaamheid in wijken en buurten, waarbij ook ‘zorgvragers’ en ouderen een actieve bijdrage kunnen blijven leveren aan de samenleving. Maar zelfredzaamheid vraagt ook om een lokale overheid die investeert om het zelfstandig functioneren van inwoners mogelijk te maken. Bijvoorbeeld door gerichte hulp, het creëren van ontmoetingsplekken of het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers. Een gemeente die samen met haar inwoners zoekt naar een passende oplossing van hun problemen. Zij zijn daarbij het uitgangspunt, niet het aanbod van allerlei instellingen. Deze onttutteling stelt mensen in staat om hun eigen leven vorm te geven.

2A Duurzame economie en werk De transitie naar een duurzame economie is dé uitdaging voor alle ondernemers. Energiebesparing, duurzame energieopwekking en mobiliteit zijn de uitgangspunten. Dat levert veel nieuwe banen op! 2 A.1: Midden- en kleinbedrijf (MKB) We bieden het midden- en kleinbedrijf met een beperkt aantal werknemers meer ruimte om zich te vestigen in woonbuurten. GroenLinks wil dat de regelgeving daarop aangepast wordt. Het midden- en kleinbedrijf is belangrijk voor de lokale werkgelegenheid: het zorgt voor veel banen, een goede mix van wonen en werken, en draagt bij aan de leefbaarheid in wijk en buurt. Lokaal verankerde bedrijven zorgen voor meer duurzame werkgelegenheid dan de grillige multinationals. Middelburg staat bekend om zijn diversiteit aan winkels, dat moeten we zo houden! Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 12

Middelburg werkt samen met ondernemers aan prettige en veilige winkelgebieden. Regelmatige contacten tussen gemeente en bedrijfsleven: voor afstemming, ondersteuning, en veilige winkelgebieden. We gaan bestaande winkelcentra versterken, in plaats van nieuwe winkels bijbouwen. GroenLinks wil geen uitbreiding van ZEP en Mortiereboulevard. GroenLinks is tegen de komst van MEGA-stores zoals Decathlon. GroenLinks is beducht voor verloedering en leegstand in winkelstraten/centra (Geerepassage en Dauwendaele en delen binnenstad). Samen met vastgoedeigenaren en ondernemers worden actieplannen ontwikkeld om verdere leegloop te voorkomen.. Waar dit niet kansrijk is, verdienen sanering en herbestemming de voorkeur. Binnenstedelijke locaties en oude bedrijfspanden (industrieel erfgoed) gaan we beter benutten voor creatieve bedrijvigheid. De gebouwen rondom het CZAV terrein passen binnen deze ideeën. Het architectenbureau RDH is hiervan een voorbeeld. 2 A.2: Innovatieve bedrijven De gemeente stimuleert initiatieven rond de opwekking van duurzame energie en het vermijden van CO2uitstoot (Warmtekrachtkoppeling, zon, wind en biomassa uit reststromen). We geven voorrang aan duurzame, innovatieve en creatieve ondernemers. Concrete maatregelen kunnen zijn: De toewijzing van overheidsopdrachten gebeurt aan de hand van duurzaamheidcriteria. De gemeente bevordert de oprichting van een platform voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Het is belangrijk dat ondernemers bij elkaar worden gebracht: elkaar leren kennen, elkaar inspireren en samen projecten ontwikkelen. De gemeente looft een prijs uit voor de ‘duurzaamste ondernemer van het jaar’, die heeft aangetoond te investeren in de best beschikbare technologie. Renovatie en verduurzaming van woningen en bedrijfsgebouwen wordt gestimuleerd. Juist vanwege het positieve effect op de werkgelegenheid voor bouwen toeleveringsbedrijven en de koopkracht. Extra urgent vanwege de stagnerende bouwmarkt. 2 A.3: Steun voor coöperatief ondernemen Duurzame projecten die worden opgezet door ondernemers of inwoners, worden ondersteund. Inwoners en bedrijven die een innovatief, duurzaam project willen starten, ondersteunen we bij het zoeken naar alternatieve financiering door inwoners. Bijvoorbeeld doordat de gemeente een platform voor ‘Crowdfunding ondernemen’ opricht en onderhoudt. Een voorbeeld is het distributiecentrum voor de bevoorrading van het centrum van Middelburg, bijvoorbeeld op Ramsburg, zie 1B7 2 A.4: Duurzame bedrijfsterreinen Bedrijfsterreinen worden duurzaam gemaakt of ingericht. Nieuwe bedrijventerreinen worden alleen ingericht in samenhang met de Walcherse Gemeenten en alleen als er geen ruimte meer is. Voorlopig is er voldoende ruimte. Daarnaast staan er veel panden op Arnestein leeg. Een nieuw bedrijventerrein aan de Trekdijk vindt GroenLinks niet nodig! Braakliggende vervuilde bedrijventerreinen worden versneld gesaneerd. Intensief ruimtegebruik is het uitgangspunt: bedrijfsactiviteiten worden zoveel mogelijk geclusterd. Op de bedrijventerreinen proberen we gesloten grondstoffenkringlopen en CO2-neutraliteit te realiseren. Bedrijven die veel ruimte vragen en weinig werkgelegenheid bieden worden zo mogelijk verplaatst. Kantoren bouwen we op knooppunten van het openbaar vervoer. Zo zorgen we voor goede bereikbaarheid en voldoende ruimte voor bedrijven en kantoren in de toekomst. Hier gaat wel een stap aan vooraf: eerst de bestaande kantoorlocaties optimaal benutten alvorens na te denken over nieuwbouw. Elk groot bedrijf wordt gestimuleerd tot het maken van een bedrijfsvervoersplan voor vrachtvervoer en het woon-werkverkeer van werknemers. De gemeente heeft hiervoor geen directe bevoegdheid, wel is via indirecte weg beïnvloeding mogelijk: de gemeente kan de binnenstand dusdanig autoluw maken dat bedrijven op een ander manier over bevoorrading moeten nadenken. Bijvoorbeeld om aan de rand van de stad distributiecentra in te richten waar voorraad wordt afgeleverd en van waaruit de winkels in het centrum op milieuvriendelijke wijze door kleine elektrische vrachtwagentjes worden bevoorraad.


2 A.5: Veelzijdige werkgelegenheid GroenLinks wil bedrijven aantrekken die milieuvriendelijk werken en tegelijk de werkgelegenheid in Middelburg versterken. Daarbij kijken we beter naar wat onze regio nodig heeft. Bij het aantrekken van bedrijven ligt de nadruk op milieuvriendelijke groeisectoren die tegelijk de werkgelegenheid versterken. Een minder eenzijdige economische ontwikkeling van de regio geeft meer economische veerkracht. Ook de risico’s van werkloosheid kunnen beter worden opvangen. De sterke kanten van de gemeente en de regio worden optimaal benut voor ontwikkeling van de economie en de werkgelegenheid. Daarom wil GroenLinks inzetten op zorg en ontwikkeling van toeristische sector en de creatieve sector. De gemeente heeft weliswaar geen directe invloed op de economische dynamiek. Die wordt primair bepaald door factoren als goed ondernemerschap, productiviteit en innovatievermogen. Maar ook andere zaken spelen mee: de beschikbare ruimte, de ligging en bereikbaarheid, de beroepsbevolking en arbeidsmarkt, de woningmarkt en andere kwaliteiten van de leefomgeving, zoals sociale en culturele voorzieningen. Het stimuleren van de lokale werkgelegenheid/economie is een zaak van lange adem en van veel externe factoren afhankelijk. Wel kan de gemeente op basis van potentiële mogelijkheden (sterkte/zwakte-analyse, DNA Middelburg) bepaalde ontwikkelingen stimuleren, bijvoorbeeld door zelf ook te investeren in bepaalde gebieden in de gemeente. 2 A.6: Meer diensten van boeren We willen een multifunctionele landbouw stimuleren: boeren krijgen de mogelijkheid om meer diensten aan te bieden. Landbouw is nog steeds de grootste gebruiker van de open ruimte en speelt dus een belangrijke rol in de instandhouding en het beheer van het landschap. Om zijn rol als beheerder van de open ruimte in verstedelijkte gebieden te kunnen blijven vervullen, dient de landbouw, ook voor jonge ondernemers, voldoende overlevingskansen te hebben. 2 A.7: Gelijke kansen op de arbeidsmarkt De gemeentelijke organisatie wordt een voorbeeldwerkgever op het punt van diversiteit. Met het bedrijfsleven maken we afspraken over het in dienst nemen van jongeren, ouderen, laaggeschoolden en personen met een beperking. Bovenal worden afspraken gemaakt over mensen in een uitkeringssituatie. Het gaat hierbij niet zozeer om kenmerken als leeftijd of gender maar om persoonlijke afstand tot de arbeidsmarkt. Bij opdrachten en aanbestedingen eist de gemeente een sociale bijdrage in de vorm van stageplekken, leerwerktrajecten of begeleiding van maatschappelijk kwetsbare groepen.

2B Wonen in een duurzame gemeente Een betaalbare en energiezuinige woning voor iedereen. 2 B.1: Iedereen een passende woning We willen een gemeente met gemêleerde wijken. Daarom zorgen we voor een goede mix van de goedkope, middeldure en dure woningen in iedere wijk. Bij ingrepen in wijken houden we rekening met deze mix. Het percentage betaalbare (huur of koop) woningen is belangrijk voor een ongedeelde stad met gemêleerde wijken. Per wijk bepaalt de gemeente hoeveel betaalbare woningen beschikbaar moeten zijn. Zo’n percentage geldt voor bestaande woningen (hoeveel woningen mogen stijgen in huurprijs, hoeveel huurwoningen mogen worden verkocht) maar ook voor nieuwbouwprojecten. De gemeente steunt starters op de woningmarkt. Vooral een starterslening is een effectief middel om starters in staat te stellen een woning te kopen. Woningen worden levensloopbestendig zodat mensen er (zo lang mogelijk) zelfstandig in kunnen blijven wonen. Met corporaties maakt de gemeente afspraken over het aanpassen van woningen. Ook eigenaars/bewoners krijgen via de WMO een palet aan maatregelen aangeboden, zodat zij prettig blijven wonen zonder grootschalige ingrepen. Mensen die de maatschappelijke opvang verlaten, krijgen daarna snel een huurwoning. Met woningcorporaties en zorginstellingen maakt de gemeente goede afspraken over de mogelijkheden voor uitstromers (daken thuislozen, ex-verslaafden, ex-gedetineerden, ex-psychiatrische patiënten) om een huurwoning te betrekken. De gemeente stimuleert mensen om zelf (gezamenlijk) woningen te bouwen. De gemeente stelt grond beschikbaar voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap al dan niet met gemeenschappelijke voorzieningen. Hiervoor heeft de gemeente een duidelijk aanspreekpunt en durft de gemeente flexibele bestemmingsplannen op te stellen. Dit bouwen-van-onderop leidt tot minder eenheidsworst in de bouw, kan de bijna stilgevallen (nieuw)bouw iets op gang houden en versterkt het buurtgevoel.


2 B.2: Woningcorporaties blijven bouwen en maken woningen energiezuinig Met de woningcorporaties willen we afspreken dat zij ondanks de rijksheffingen blijven zorgen voor genoeg betaalbare woningen. De bezuinigingskeuzes die de corporaties maken, worden vooraf besproken met de gemeente. Met woningcorporaties maken we afspraken om woningen voor 2020 naar gemiddeld energielabel B te krijgen. Sociale huurders besparen hierdoor op de woonlasten. Corporaties zullen minder inzetten op nieuwbouw en juist meer op renovatie en onderhoud van de bestaande bouw. Dat biedt kansen voor groene energielabels: een energiesprong, met een positief sociaal aspect. De corporaties investeren en krijgen dit gedeeltelijk terug door huurverhoging. Het combineert energie- en armoedebeleid. 2 B.3: Voldoende kamers voor jongeren In de gemeente komen voldoende kwalitatief goed en betaalbare kamers beschikbaar voor studenten en werkende jongeren. Niet alleen maken we hierover afspraken met de studentenhuisvester en de woningcorporatie, maar stimuleren we ook particuliere verhuurders om kamers beschikbaar te hebben en te houden. 2 B.4: Huurders worden goed beschermd Om bewoners een stem te geven richting de woningcorporatie en ook om thema’s op stedelijk niveau te bespreken, ondersteunt de gemeente de huurdersverenigingen. De gemeente is actief om leegstand tegen te gaan.

2C Jeugdbeleid GroenLinks staat voor positief jeugdbeleid: door jongeren uit te dagen op wat ze kunnen en willen, werken zij zelf aan hun welzijn. 2 C.1. Een kindvriendelijke openbare ruimte Voldoende speelplekken voor kinderen en jongeren van àlle leeftijden. In elke wijk een (trap)veldje. Doel is ervoor te zorgen dat er voor kinderen en jongeren op korte afstand veilige plekken zijn voor spel en ontmoeting. Het gaat erom slim gebruik te maken van de openbare ruimte. Een veldje of schoolplein kan al dienst doen als plek voor sport, spel en ontmoeting. Er komen meer natuurspeelplaatsen (ravotbossen). Zie Hoogerzaele. Natuurspeelplaatsen zijn niet ingericht met speeltoestellen maar met natuurlijke elementen (bomen om in te kimmen, tunnels, waterpartijen, zand, struiken). Schoolpleinen worden onderdeel van de openbare buitenspeelruimte. Elke schoolomgeving wordt veilig en er komen veilige routes naar scholen. Dit is niet alleen een kwestie van verkeersinfrastructuur, maar ook van afspraken tussen scholen en ouders over het halen en brengen van kinderen. 2 C.3. Jeugd betrekken en verantwoordelijkheid geven Kinderen en jongeren doen ertoe in Middelburg voor GroenLinks. Zij hebben de toekomst en zijn de toekomstige inwoners van onze gemeente. We nemen hun wensen daarom serieus. Middelburg stelt een kinderburgemeester aan. We betrekken kinderen en jongeren actief bij alles wat voor hen wordt georganiseerd. GroenLinks wil met jongeren in gesprek, hen stimuleren en uitdagen en inspelen op hun behoeftes. We praten niet over jongeren, maar mèt jongeren als het gaat over de inrichting van speel-, sporten ontmoetingsplekken/ruimte, het jongerenwerk, de bestrijding van jongerenoverlast en de decentralisatie van de jeugdzorg. Iedere lente een wijkschouw: samen met de buurtkinderen inspecteert de gemeente de speelplekken. Wat kapot is, wordt gerepareerd of vervangen; rommel wordt opgeruimd. Speelplekken moeten schoon en heel blijven. GroenLinks wil een jeugdraad installeren. Samen met jongeren worden activiteiten in de wijk georganiseerd. Wijkondersteuningspunten nemen hierin een voortrekkersrol. Het is zaak dat gemeente en jongerenwerk zoeken naar vormen van contact waarbij jongeren serieus worden genomen en er een beroep op hen wordt gedaan. Het organiseren van bijvoorbeeld sportieve activiteiten in een wijk bevordert niet alleen sportactiviteiten, maar ook de sociale samenhang en de leefbaarheid in de betreffende wijk. Tegelijk doen de jongeren veel praktijkervaring op (Streetwise). 2 C.3: Problemen voorkomen, tijdig signaleren en aanpakken We willen dat jongeren zorgeloos kunnen opgroeien in hun eigen omgeving. GroenLinks zet daarom in op het voorkomen van problemen. Voor het vroegtijdig signaleren van behoeften en problemen is het van belang dat de gemeente de samenwerking bevordert tussen professionals die als het ware dagelijks bij Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 15

gezinnen betrokken zijn. (leerkrachten, huisartsen, welzijnswerkers, verenigingen). In de visie van GroenLinks op participatie, welzijn en zorg, staat maatwerk en de vraag centraal ; zorg in de buurt en dichtbij mensen; persoonlijk contact; verstevigen van het eigen netwerk; stabiliseren van de thuissituatie; veel betere samenwerking en afstemming tussen overheid, welzijn, kinderopvang en scholen; beperken van bureaucratie; door vroegtijdige signalering zwaardere (dure) zorg voorkomen; een beperkt aantal betrokken professionals per gezin. Middelburg zet nieuwe communicatiemiddelen in om te zorgen dat jongeren en opvoeders eerder/ gemakkelijker/ vanzelfsprekender bij Porthos terechtkomen voor vragen over opgroeien en opvoeding. Porthos dient een laagdrempelig inlooppunt te zijn voor informatie en advies en het aanbod van opvoedondersteuning. Alcoholmisbruik onder jongeren is een groeiend probleem. GroenLinks vindt dat de gemeente stevig moet handhaven. Horecaondernemers die in de fout gaan kunnen in uiterste gevallen hun onderneming moeten sluiten. Samen met politie en instellingen die met jongeren te maken hebben (onderwijs, welzijn, sport) wordt een plan gemaakt om alcoholmisbruik onder jongeren tegen te gaan. Scholen en sportkantines worden alcoholvrij. De gemeente zal een regierol op zich moeten nemen om verantwoord alcoholgebruik te bevorderen. GroenLinks steunt initiatieven gericht op het bevorderen van de zelfredzaamheid van jongeren en het helpen hun talenten te ontdekken en ontwikkelen. Bijvoorbeeld via trainingen van vaardigheden (communicatie, weerbaarheid) die van pas komen in de maatschappij.. Waar overlast door jongeren wordt ervaren (lawaai, vernielingen en geweld), helpt negeren net zo weinig als louter hard aanpakken. Het gaat er om duurzame oplossingen te zoeken: met praten, ruimte bieden en grenzen stellen, afspraken, toezicht (jongerenwerkers, politie) zo nodig alternatieve activiteiten organiseren en straffen bij misdragingen.. In de jeugdzorg staat de persoonlijke benadering voorop (maatwerk) en de hulp wordt zoveel mogelijk op wijk niveau georganiseerd. De betrokken professionals krijgen meer handelingsvrijheid en bureaucratie wordt tegengegaan. Bij cliëntbetrokkenheid hoort ook een cliëntenraad en een onafhankelijke klachtenafhandeling. Jongeren die problemen hebben gehad kunnen dienen als rolmodel voor anderen. We voorkomen dat er wachtlijsten voor jeugdzorg ontstaan, ook in de overgangsperiode van de decentralisatie. Gemeenten zullen regionaal afspraken moeten maken om zwaardere, specialistische jeugdzorg goed te organiseren en te financieren.

2D Onderwijs Goed onderwijs is de beste start voor de toekomst. Dat betekent: achterstanden inhalen en het beste uit kinderen halen. Leren houdt niet op als je volwassen bent. 2 D.1: Goed onderwijs in een goed schoolgebouw Goed onderwijs is alleen mogelijk in schoolgebouwen die passen bij de eisen van deze tijd: schoon, veilig, comfortabel en groen. In een naargeestig gebouw kan onderwijs niet stimulerend zijn. Ook mogen de leerprestaties niet lijden onder een slecht binnenklimaat. De gemeente vergoedt de aanpassingen die nodig zijn om het binnenmilieu van een school aan de wettelijke normen te laten voldoen. Nieuwe schoolgebouwen moeten voldoen aan hoge eisen van duurzaamheid. We willen scholen van verschillende gezindte zoveel mogelijk bij elkaar vestigen, ook in onze kleine kernen. Als in wijken de leerlingenpopulatie daalt dan is samenwerking tussen de scholen de meest voor de handliggende oplossing. Integrale Kindcentra (IKC’s) passen binnen die samenwerking. Deze initiatieven tot samenwerking moeten dan wel vanuit de educatieve sector komen, ondersteund door ouders. Samen met het onderwijs maakt de gemeente een meerjarig huisvestingsplan en dit huisvestingsplan wordt vertaald naar de meerjaren begroting. De gemeente is verantwoordelijk voor het faciliteren van de huisvesting. Hierbij wacht zij op de plannen en ontwikkelingen die uit de onderwijsinstellingen en de ouders komen.. De ontwikkeling van kindcentra wordt meegenomen in het meerjarig huisvestingsplan. Bij nieuwe schoolgebouwen komt altijd ruimte voor betaalbare buitenschoolse opvang. Dit past bij de ontwikkeling naar


IKC’s en hiermee stimuleren we arbeidsparticipatie van ouders, vooral vrouwen. Schoolpleinen worden groen ingericht. Groen/natuurlijk ingerichte schoolpleinen stimuleren de natuurbeleving en werken rustgevend op leerlingen in tegenstelling tot het traditioneel grijs betegelde schoolplein. 2 D.2: Achterstanden aanpakken We zorgen ervoor dat alle kinderen met (een risico op een) taalachterstand in het Nederlands in 2015 deelnemen aan de voorschoolse educatie. Achterstanden worden voortijdig aangepakt. Met peuterspeelzalen/kinderopvang maakt de gemeente afspraken over voor- en vroegschoolse educatie, waarbij wordt ingezet op verbetering van de kwaliteit van de leidsters/docenten en een warme overdracht naar de basisschool. De gemeente stimuleert de invoering van een leerlingvolgsysteem. Daarmee willen we voorkomen dat kinderen door een te vroege selectie een stempeltje krijgen dat ze tot in hun volwassenheid niet meer kwijtraken. Leerlingen die onvoldoende de Nederlandse taal beheersen om goed op school te functioneren, komen tijdelijk in een schakelklas, zodat ze later beter kunnen doorstromen in het onderwijs. Iedere jongere zit op school of volgt een leerwerktraject: geen enkele leerplichtige jongere zit thuis. Bij problemen wordt bekeken met de jongere wat de oorzaak is. Schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten worden actief aangepakt. Ook wordt altijd onderzocht of er iets aan de hand is in de privésituatie of op school (bv. pesten of niet meekomen). Speciale aandacht is nodig voor het voorkomen en aanpakken van ‘thuiszitters’ – zeker na de invoering van het passend onderwijs. De gemeente stimuleert dat het aanbod van het beroepsonderwijs goed aansluit bij de behoefte van het bedrijfsleven en stimuleert een zo breed mogelijk aanbod aan stageplekken in de gemeente. Het gaat om de samenwerking tussen het onderwijs en het bedrijfsleven in de regio. De gemeente kan hier een verbindende schakel in vormen en initiatieven faciliteren. Allochtone kinderen hebben onze bijzondere aandacht: zij krijgen evenveel kansen als autochtone kinderen in Middelburg. 2 D.3: Passend onderwijs voor iedereen Daar waar er mogelijkheden zijn wordt een school een Integraal Kindcentrum (IKC) waar onderwijs, ondersteuning en vrije tijd samenkomen. Een IKC is meer dan een brede school. Naast een plek waar onderwijs wordt gegeven, is er ook kinderopvang, wordt er samengewerkt met welzijns- en zorginstellingen, culturele en sportverenigingen, binnen en buiten reguliere schooltijden. Zo ontstaat een plek waar kinderen de hele dag terecht kunnen. Elk kind krijgt het onderwijs dat het beste bij zijn of haar talenten en beperkingen past. Een deel van de kinderen heeft buiten de school zorg nodig, bijvoorbeeld van de jeugdhulpverlening – hier zit het raakvlak met de verantwoordelijkheid van de gemeente. De gemeente maakt samen met het onderwijs afspraken over de zorg die het onderwijs en de zorg die de gemeente (via de verschillende jeugdzorgaanbieders) levert. Idealiter bieden onderwijs en gemeente samen en in samenhang passend onderwijs en passende opvoed- en opgroeiondersteuning aan een kind, gezin, en docenten in de klas (om te voorkomen dat zwaardere extra zorg nodig is). Niet alle leerlingen zullen binnen het reguliere onderwijs kunnen worden opgevangen: voor hen blijft het speciaal onderwijs. Voor hooggetalenteerde leerlingen komen er meer mogelijkheden die aansluiten op hun eigen ontwikkeling. De gemeente stimuleert dat scholen extra aandacht hebben voor deze leerlingen, die veelal relatief slecht presteren op school en eerder uitvallen 2 D.4: Kinderen leren omgaan met verschillen De school is een afspiegeling van de buurt. Samen wonen = samen naar school gaan. We willen dat leerlingen van verschillende etnische, culturele en sociaaleconomische achtergrond samen naar school gaan. Daarom maakt de gemeente met het onderwijs afspraken over: het bevorderen van integratie en het voorkomen van segregatie, over schoolkeuzevoorlichting en een vaste aanmelddatum. 2 D.5: Elke school een vreedzame school De gemeente propageert de uitgangspunten van de ‘vreedzame school’: kinderen leren conflicten vreedzaam op te lossen. De gemeente is verantwoordelijk voor het openbaar onderwijs. . Vanuit die rol kan zij aandacht vragen voor bepaalde thema's.). Pesten wordt niet getolereerd. Op alle scholen in Middelburg Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 17

wordt pesten actief en consequent bestreden. 2 D.6: Een leven lang leren (volwasseneneducatie) Ook volwassenen krijgen (een tweede) kans om taal en andere achterstanden weg te werken Via educatie beogen we (taal)achterstanden weg te werken, sociale zelfredzaamheid en participatie te bevorderen, en doorstroming naar vervolgonderwijs en beroep/arbeidsmarkt mogelijk te maken. Goede aansluiting van volwassenenonderwijs op beroepsonderwijs is hierbij noodzakelijk. Ook zijn er raakvlakken met vroegtijdig schoolverlaten. We bestrijden laaggeletterdheid zowel bij kinderen als bij volwassenen.

2E Sport GroenLinks brengt Middelburg in beweging! Sporten is gezond, ontspannend en draagt bij aan sociale cohesie, integratie en tolerantie. 2 E.1: Goede sportvoorzieningen Sport in Middelburg is belangrijk voor iedereen.. De gemeente zorgt voor kwalitatief goede betaalbare voorzieningen voor amateursportbeoefening zoals sportvelden, en zwembad of sporthallen). 2 E.1: Meer mensen in beweging We stimuleren iedereen om te gaan sporten en sporten moet voor iedereen mogelijk zijn (Middelburg beweegt). De samenwerking tussen sportverenigingen onderling en met bijvoorbeeld het onderwijs, de naschoolse opvang, fitnesscentra en zorginstellingen wordt gestimuleerd. Meer scholen gaan sport aanbieden als naschoolse activiteit. We willen sport zo vanzelfsprekend mogelijk maken in het dagelijks leven..De deelname van allochtone jongeren – vooral meisjes! - aan sportverenigingen wordt extra gestimuleerd.. Voor senioren komt er een gevarieerd aanbod aan sporten bewegingsactiviteiten, afgestemd op de behoeften binnen deze groep. Er komen meer sportmogelijkheden voor mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking. GroenLinks wil zo veel mogelijk mensen toegang bieden tot sportvoorzieningen. Daarvoor is subsidie van de breedtesport vaak noodzakelijk.

2F Inkomen en uitkering Een inkomen is voor iedereen noodzakelijk. Wie daar zelf niet in kan voorzien, wordt ondersteund door de gemeente. 2 F.1: We zoeken cliënten actief op Orionis moet meer een ‘er-op-af-centrum’ worden. Ga naar de cliënt toe, kijk in zijn eigen omgeving wat hij nodig heeft, stel de cliënt centraal. Dit wil niet zeggen dat de gemeente alles gaat regelen voor mensen; de gemeente is faciliterend en ondersteunt op wijkniveau bij de opbouw van netwerken. Orionis is een organisatie van de drie Walcherse gemeenten waar de sociale dienst is ondergebracht. Orionis zal mensen, indien nodig, moeten helpen bij het aanvragen van allerlei voorzieningen, toelages en regelingen. GroenLinks wil een uitrukmentaliteit Er komt een website met toegankelijke actuele informatie over landelijke en gemeentelijke regelingen voor inkomensondersteuning. De extra budgetten voor minimabeleid worden geoormerkt. De bestaande budgetten worden behouden of verhoogd. Het gebruik van minimaregelingen wordt gestimuleerd door gerichte communicatie naar doelgroepen en maatschappelijke instellingen die signalen kunnen afgeven, buurtgerichte activiteiten en thuisgesprekken. Bij de voorlichting speelt Orionis een grote rol. Nietuitkeringsgerechtigden met een laag inkomen worden nu nog vaak niet bereikt. Een huishouden met meerdere problemen krijgt één verantwoordelijke hulpverlener. Deze helpt het leven weer op orde te brengen en regelt de samenwerking met bijvoorbeeld het maatschappelijk werk, de woningcorporatie en de welzijnsinstelling. Voor Middelburg is daarvoor Porthos de aangewezen instelling. Zie ook 2H: Zorg en welzijn. Cliënten van Orionis verdienen de beste ondersteuning. Bij Orionis moeten de beste mensen zitten. Daarom willen we investeren in de professionaliteit van medewerkers. De dienstverlening, de organisatie en de structuur moeten aangepast zijn aan de (veranderende) doelgroep. Brieven en beslissingen worden verstuurd in taal die begrijpelijk zijn voor iedereen. Medewerkers van Orionis beoordelen aanvragen voor een uitkering niet alleen op basis van de wettelijke richtlijnen, maar krijgen de ruimte om rekening te houden Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 18

met de specifieke situatie van de cliënt. Er moet ruimte zijn voor maatwerk. Geen onnodige bureaucratie voor uitkeringsgerechtigden en dus ook geen controlelast voor medewerkers van Orionis. Kritisch beoordelen wat nodig is voor een goede uitvoering. Hierbij ligt een rol voor de cliëntenraad, in samenspraak met de juridische afdeling i.v.m. bezwaar- en beroepsprocedures en rechtsgeldigheid. 2 F.2: Iedereen doet mee aan de samenleving GroenLinks wil armoede voorkomen. We kiezen voor ruimhartige inkomensondersteuning, zodat mensen met een minimumuitkering of werkende armen zich niet uitgesloten hoeven te voelen en hun kinderen aan sporten culturele activiteiten kunnen meedoen. Daarbij wordt maximaal gebruik gemaakt van de wettelijke mogelijkheden om (ook mensen tot net boven het minimum) te helpen. 2 F.3: We bannen armoede uit In Middelburg worden mensen met schulden altijd geholpen, maar we proberen schulden ook te voorkomen. GroenLinks kiest voor een actieve aanpak van de schuldenproblematiek via goede preventie, schuldsanering en nazorg. Dit betekent dat de kredietbank, ondergebracht bij Orionis, een stevige afdeling voor schuldhulpverlening moet blijven. In Middelburg mogen mensen niet de dupe worden van teveel bezuinigen boven op elkaar (stapeling). Waar nodig compenseert de gemeente de onevenredige gevolgen van de bezuinigingen, bijvoorbeeld als mensen getroffen worden door stapeling van verschillende bezuinigingen of verhoging van eigen bijdragen. De vele bezuinigingen en kortingen van het Rijk treffen veel mensen die (gedeeltelijk) afhankelijk zijn van een uitkering hard door de stapelingseffecten. De gemeente maakt door middel van een minima-effectrapportage inzichtelijk wat hiervan de gevolgen zijn.

2G Participatie en werkgelegenheid GroenLinks maakt het mogelijk dat iedereen naar eigen kunnen meedoet, op de arbeidsmarkt en in de samenleving. Want iedereen hoort erbij. 2 G.1: We stemmen de dienstverlening af op de cliënt Cliënten krijgen één aanspreekpunt bij Orionis: een eigen coach die zorgt voor ‘dienstverlening op maat’. Cliënten zijn er niet bij gebaat als ze allerlei instanties moeten aflopen. Als er geen goede klik is, kan de cliënt een ander aanspreekpunt aanvragen. De klant is de norm; de begeleiding wordt afgestemd op wat hij nodig heeft. Eén aanspreekpunt betekent ook de mogelijkheid tot (intensief) persoonlijk contact wanneer dit nodig is (i.p.v. digitaal). 2 G.2: De gemeente creëert een passend aanbod Voor mensen die (nog) geen kans op betaald werk maken, zoekt de gemeente naar alternatieven: scholing, participatiebanen, seniorenbanen, leerwerkplekken, stageplaatsen of vrijwilligerswerk. Het streven is dat iedereen zoveel mogelijk bij een reguliere werkgever een plaats kan vinden. Met iedere werkzoekende bespreken we een op maat gemaakt leerwerktraject (combinatie van opleiding en werkervaring). Maak met werkgevers en onderwijsinstellingen afspraken over leerwerktrajecten. Alleen als er een werkgarantie wordt geboden kunnen werkzoekenden tijdelijk met behoud van uitkering in een leerwerktraject zitten.. De gemeente helpt actief werkzoekenden die een eigen bedrijf, eventueel als ZZP-er, willen starten. De gemeente heeft eigen stageplekken en maakt afspraken met werkgevers over stageplaatsen en proefplaatsingen (eventueel met tijdelijke bijbetaling, begeleiding). Met scholingsinstituten worden afspraken gemaakt dat mensen flexibel (i.p.v. twee keer per jaar) kunnen instromen. Mensen die (nog) niet toe zijn aan reïntegratie op de arbeidsmarkt, krijgen werk te doen in buurten, onderwijs, zorg, welzijn, sport en openbare ruimte. Tegen minimumloon, met normale secundaire arbeidsvoorwaarden zoals pensioenopbouw. GroenLinks is tegen verdringing op de arbeidsmarkt. Bij aanbestedingen van de gemeente wordt als eis opgenomen dat een minimaal aantal werkzoekenden uit de regio in dienst wordt genomen (bijvoorbeeld 5%). Dit staat ook bekend als social return on investment: Het doel van reïntegratie is dat mensen definitief zonder uitkering kunnen rondkomen. Mensen moeten niet in een “draaideur” circuit terecht komen. Het doel van reïntegratie is zo lang mogelijk uit de uitkering in plaats van zo snel mogelijk. Mensen met een lichamelijke beperking moeten in principe overal aan het werk kunnen. Zij hebben het recht


om zelfstandig en in eigen regie te kunnen werken. Vervoer mag eveneens geen probleem meer zijn. Teveel plekken zijn nog ontoegankelijk.. We stimuleren dat mensen met een uitkering zich actief voor anderen inzetten, bijvoorbeeld door hulp bij klusjes in huis en tuin, begeleiding bij artsbezoek en sociale activiteiten. Ook stimuleren we dat mensen proberen geld te verdienen; ze mogen daarom een gedeelte van deze verdiensten houden. Beschutte sociale werkplaatsen zijn voor sommigen de enige veilige manier van werken. Voor hen blijft die mogelijkheid bestaan.

2H Zorg en Welzijn De gemeente luistert naar wat mensen écht nodig hebben om zelfstandig in de samenleving te functioneren. Iedereen doet ertoe. 2 H.1: Zorg die past Mensen met een beperking, een chronisch of een psychosociaal probleem ontvangen die zorg (ondersteuning) die passend is om aan de samenleving te kunnen blijven meedoen of thuis te kunnen blijven wonen - zorg heeft een doel! Bij aanvragen voor zorg wordt altijd (binnen enkele werkdagen) een huisbezoek gebracht. Samen met de aanvrager wordt bekeken welke ondersteuning nodig is.. De gemeente heeft hierbij een ‘compensatieplicht’. De benadering van de gemeente is oplossingsgericht en niet zorggericht. Centraal staat: mensen doen dat wat ze zelf kunnen zelf, of roepen de hulp in van de omgeving. Voor mensen die het niet zelf kunnen en ook niet op de omgeving kunnen terugvallen wordt zorg geregeld. De huisbezoeken worden uitgevoerd door professionals. Zorgvragers kunnen zich daarbij laten ondersteunen. Zij hebben het mandaat om indicaties te stellen voor veel voorkomende, eenvoudige voorzieningen. Ook zijn zij het vaste aanspreekpunt die de inzet en betrokkenheid van eventuele andere hulpverleners organiseren. Het is belangrijk dat er een goed functionerend Porthos is. De gemeente draagt er zorg voor dat zorgvragers Porthos direct kunnen vinden. In de zorgverlening wordt steeds meer gebruik gemaakt van ZZP-ers. De gemeente geeft ZZP-ers in de zorg mogelijkheden. Dit maakt dat mensen met een PGB hun eigen hulp kunnen kiezen. Een persoonsgebonden budget (PGB) bij intensieve zorgvraag: Voor wie het aanbod van bestaande instellingen onvoldoende aansluit bij de behoeften, stellen we een persoonsgebonden budget (PGB) beschikbaar, waarmee zowel zorg, wonen als werk, naar eigen inzicht kan worden geregeld. Voor sommige mensen met een intensieve zorgvraag is een PGB essentieel om zelfredzaam en zelfstandig te functioneren. De gemeente vraagt, waar wettelijk toegestaan, een passende (inkomensafhankelijke) financiële eigen bijdrage voor (individuele) zorg en voor het aanpassen van een woning. Wij gaan uit van de eigen kracht van mensen. 2 H.2: Zelfstandig functioneren mogelijk maken Ouderen en mensen met een beperking kunnen zelfstandig blijven wonen. We willen het (langer) thuis blijven wonen van ouderen en het zelfstandig wonen van mensen met een beperking stimuleren. Op de woningmarkt moet hiervoor een diversiteit aan geschikte woonruimtes beschikbaar komen. Mogelijkheden hiervoor worden bij nieuwbouw- en herstructureringsprojecten ten volle benut. Voorbeelden: aanleunwoningen, nultredenwoningen, kangoeroewoningen, beschermd-wonen-projecten, begeleid zelfstandig wonen en woningtypen waarbij mantelzorgers in de buurt kunnen zijn en kunnen wonen. Nieuwe woningen voor ouderen en mensen met een lichamelijke beperking worden dicht bij de voorzieningen gebouwd. Bijvoorbeeld in de omgeving van winkels. Bij de keuze tussen woningaanpassing en mogelijke verhuizing naar een al aangepaste woning, wordt gezocht naar de goedkoopste adequate oplossing: dat hoeft niet altijd verhuizing te betekenen. Iedereen met een rolstoel of rollator kan in de gemeente overal goed komen. Middelburg wordt rolstoel-’proof’. Gemeentelijke gebouwen, trottoirs, winkels en overige voorzieningen dienen fysiek toegankelijk te zijn. Er zijn goede individuele vervoersmogelijkheden: toegankelijk openbaar en OV-taxivervoer dat op tijd is en de klant adequaat bejegent. Dat betekent niet dat men altijd een reiskostenvoorziening krijgt, goed rolstoeltoegankelijk OV is ook goed. We willen mensen (met een beperking) stimuleren ‘zinvol’ bezig te zijn met werk, vrijwilligerswerk of dagbesteding. Dat draagt bij aan hun zelfstandig functioneren. Om mensen uit het hele palet van werk, vrijwilligerswerk, dagbesteding en gezondheid een passend arrangement te kunnen laten kiezen en maatwerk mogelijk te maken, is ontschotting van budgetten van belang. Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 20

2 H.3: Zorg dichtbij Informatie over zorg is voor inwoners gemakkelijk te krijgen. Lichte hulp en ook zwaardere vormen van ondersteuning zijn dichtbij (op wijkniveau) voorhanden. GroenLinks vindt dat basiszorg voor burgers altijd dicht in de buurt moet worden aangeboden (de menselijke maat), ongeacht of de zorg binnen de gemeente zelf of via bovengemeentelijke instellingen wordt georganiseerd. De gemeente moet de samenwerking tussen zorg en welzijn organiseren. Het opzetten van kleinschalige gezondheidscentra, waarbij een apotheek, huisartsen, wijkverpleegkundigen en andere zorgverleners betrokken zijn, wordt gestimuleerd. Waar mogelijk combineren we de zorgcentra binnen de gemeente met ouderencentra en zorg- of verpleegtehuizen. GroenLinks vindt het belangrijk dat zorgorganisaties en zorginstellingen met elkaar samenwerken in plaats van elkaar beconcurreren. We stimuleren het ontwikkelen van wijkteams. Geen verschraling van de thuiszorg. De komende jaren wordt flink bezuinigd op de thuiszorg. Door aanbestedingen en keuze voor de laagste inschrijving dreigt een verdere inhoudelijke verschraling van het werk. Thuiszorg mag niet vervangen worden door schoonmakers: de signaalfunctie moet blijven. Andere organisatievormen, waarbij betere zorg tegen lagere kosten gerealiseerd kan, worden verwelkomd. 2 H.4: Zorg voor en met elkaar (solidariteit) Bewoners en cliëntenorganisaties worden actief betrokken bij het ontwikkelen en uitvoeren van het beleid rond zorg, welzijn en wonen: we zetten ze aan het stuur, geven ze meer de regie. We vragen dat mensen zich inzetten - stimuleren burgerparticipatie: burgers worden als zorgvragers, als vrijwilligers, als buurtbewoners of vanuit cliëntenorganisaties actief betrokken bij het ontwikkelen en uitvoeren van het welzijn- en zorgbeleid.


HOOFDSTUK 3 De open gemeente GroenLinks staat voor jouw vrijheid. In een open samenleving kun je zijn wie je bent en zeggen wat je vindt. Je voelt je er thuis. Dit recht op verschil bestaat alleen als de democratie goed functioneert, grenzen worden bewaakt en rechten beschermd. Zoals de gelijkheid van man en vrouw en de vrijheid van meningsuiting. Dat krijgen we niet cadeau: het vergt permanent onderhoud en open debat. Daarom pakken we discriminatie aan in onze gemeente en zetten we ons in voor meer verdraagzaamheid. Een open gemeente is er voor haar inwoners. De betrokkenheid bij de ‘publieke zaak’ vergt meer dan eens in de vier jaar stemmen. Inwoners moeten tijdig kunnen meepraten over beslissingen over hun woonomgeving en dan ook daadwerkelijk invloed hebben: ‘beginspraak’. Samen met bewoners zoeken we naar de meest geschikte en gemakkelijkste vorm. Daarbij moet altijd helder zijn wie waarvoor verantwoordelijk is. De gemeente wordt steeds meer een faciliterende gemeente in plaats van een ‘alles zelf bedenkende gemeente’. Inwoners die iets willen op duurzaam gebied vinden in GroenLinks een natuurlijke bondgenoot. De gemeente denkt mee, maakt gebruik van de kennis die aanwezig is in de gemeente en zorgt dat regelgeving en bureaucratie niet meer in de weg staan van duurzame initiatieven. Een open gemeente is gebaat bij een bruisende culturele sector. Kunst stelt vragen bij wat we dachten zeker te weten, ze verbeeldt werelden die er niet zijn. Kunst verrijkt ons leven en geeft glans aan het bestaan. Kunst en cultuur dragen bij aan een gemeente waar iedereen graag woont en bedrijven zich graag vestigen. We willen kunstenaars in Middelburg de ruimte geven en we willen meer aandacht voor kunst en cultuureducatie. We zijn trots op ons cultureel erfgoed en daar zorgen we goed voor. Juist in deze tijd van crisis is het belangrijk om creativiteit alle ruimte te laten. Middelburg kan alleen een open gemeente zijn als het er veilig is. De veiligheid op straat en de leefbaarheid van de buurt is gebaat bij daadkrachtig optreden tegen criminaliteit. Het is ontoelaatbaar dat inwoners zich onveilig voelen in hun eigen omgeving, worden weggepest of mishandeld. Straffen kan dus hard nodig zijn, maar voor GroenLinks is dat nooit het hele verhaal. Beter is het voorkómen van criminaliteit; daar willen we veel meer aandacht voor. Wat GroenLinks betreft zijn we daar ook met zijn allen verantwoordelijk voor. Bewoners kunnen helpen een veilige sfeer te maken en te behouden; samen met politie en toezichthouders die weten wat er speelt en ingrijpen waar het misgaat. De inwoners van Middelburg horen tevreden te zijn over de gemeentelijke dienstverlening. We zetten in op gemak door meer digitaal te doen, maar mensen kunnen altijd terecht bij het loket. Daar worden ze op een persoonlijke manier benaderd en geholpen bij het oplossen van hun vragen. De gemeente staat de komende jaren voor zware opgaven: meer taken uitvoeren, met minder geld. Om te kunnen blijven zorgen voor een goede dienstverlening aan de bewoners, zal samenwerking met andere gemeenten nodig zijn. De inwoners van Middelburg moeten daar zelf zo weinig mogelijk van merken. We willen alles zo dicht mogelijk bij bewoners organiseren: voor GroenLinks staat de menselijke maat voorop.

3A Diversiteit: allemaal anders De gemeente draagt bij aan het thuisgevoel van iedereen in Middelburg, ongeacht afkomst, geslacht, beperking, geloof of (seksuele) voorkeur. 3 A.1: Discriminatie voorkomen en bestrijden Middelburg is voor iedereen een gastvrije gemeente. Hier geldt artikel 1 van de Grondwet: Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of welke grond dan ook, is niet toegestaan.’


Op initiatief van GroenLinks hangt de tekst van artikel 1 van de grondwet in de raadzaal. De burgemeester wordt verantwoordelijk voor het diversiteit-, emancipatie-, en discriminatiebeleid. De burgemeester is het beste in staat om zo’n verbindende rol in de gemeente te spelen. Daarnaast kent de thematiek een grondrechtelijke kern, die ook inhoudelijk het beste aansluit bij de portefeuille van de burgemeester. Gemeentelijke medewerkers krijgen training om signalen van discriminatie bij inwoners te signaleren en het op de eigen werkvloer te voorkomen. Bij de aanpak van discriminatie werkt de gemeente samen met een Anti-Discriminatie Bureau. Het personeelsbestand van de gemeente moet een afspiegeling van de lokale samenleving zijn. De gemeente voert daarom een diversiteitbeleid. Het is onze overtuiging dat wanneer de gemeentelijke organisatie uit een diverse club mensen bestaat, dit de onderlinge acceptatie en daarmee het werkklimaat ten goede komt. Alle instellingen die subsidie van Middelburg ontvangen, gaan werk maken van diversiteit. Zie het bovenstaande punt. Dit is via de subsidieverordening te stimuleren bij andere instellingen. Discriminerende graffiti wordt meteen verwijderd. Bekladdingen zijn lelijk, discriminerende uitingen bovendien kwetsend; die haalt de gemeente dus het eerste weg. Bij herhaling wordt onderzocht wat er aan de hand is in een wijk of buurt. Tegen discriminatie wordt hard opgetreden. Als discriminatie wordt geconstateerd, kunnen vergunningen worden ingetrokken, subsidierelaties stopgezet, worden geen gemeentelijke faciliteiten meer aangeboden en jongeren in een HALT-traject naar het Anti-Discriminatie Bureau gestuurd. We houden het liever positief, maar waar grenzen overschreden worden, durven we ook op te treden. 3 A.2: Werken aan verdraagzaamheid; ruimte voor minderheden Levensbeschouwing is geen onderwerp om krampachtig mee om te gaan. In Middelburg treffen we verschillende religieuze stromingen aan. Samen leven vraagt van zowel atheïsten als gelovigen de nodige tolerantie. In een jaarlijks rondetafelgesprek met de religieuze en levensbeschouwelijke organisaties kan de gemeente schuurpunten bespreken, afspraken maken over publieke activiteiten waardoor men meer van elkaar te weten komt en die vooroordelen op het gebied van levensbeschouwing kunnen wegnemen. Dergelijke ontmoetingen maken het ook gemakkelijker om elkaar te vinden tijdens momenten van spanningen tussen groepen. De gemeente ondersteunt de emancipatie van vrouwen en homo’s binnen culturele en religieuze groepen. Voor vrouwen en homo’s is het binnen sommige culturele en religieuze groepen extra moeilijk om hun eigen plek te vinden. De gemeente gaat ze actief helpen hun leven in te richten zoals ze dat zelf willen; ze sluit daarbij zoveel mogelijk aan bij initiatieven vanuit die groepen zelf. Geen dwang maar empowerment. Minderheden die zichzelf organiseren worden door de gemeente ondersteund. Vooral allochtone minderheden zijn vaak georganiseerd in zogeheten 'zelforganisaties'. Als minderheden problemen zelf kunnen signaleren en oplossen is dat het beste. GroenLinks laat hen daarbij niet aan hun lot over, maar ondersteunt ze om hun eigen verantwoordelijkheid te pakken. De gemeente kan niet alles regelen, maar mensen moeten ook niet aan hun lot worden overgelaten. Daarom moet de gemeente vooral willen ondersteunen als mensen zichzelf organiseren. Het is onaanvaardbaar wanneer mensen uit hun buurt worden weggepest. Het uitgangspunt is dat de dader verhuist en het slachtoffer blijft: niet omgekeerd. De gemeente kan afspraken maken met woningcorporaties om de veiligheid van de huurders te vergroten.

3B Kunst en cultuur Kunst en cultuur helpen mensen zich creatief, kritisch en buiten de kaders te ontwikkelen. Het stimuleert de leefbaarheid. Juist in een tijd van crisis is het van belang om creativiteit alle ruimte te laten. 3 B.1: Werken aan een bruisende, creatieve gemeente GroenLinks wil het lokale potentieel van kunstenaars en creatieve inwoners optimaal benutten. In een tijd van teruglopende financiën zijn inventieve manieren nodig om met beperkte middelen zoveel mogelijk creativiteit te stimuleren. Het accent komt meer te liggen op faciliteren en maatwerk. Het lokale en regionale cultuuraanbod wordt beter op elkaar afgestemd en gepromoot zodat meer mensen er van kunnen genieten. Een betere afstemming en promotie van het lokale en regionale aanbod (de Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 23

programmering) kan voor meer participatie en rendement zorgen. Een cultuurmakelaar kan daarbij een hulpmiddel zijn Hij/zij jaagt aan, brengt onverwachte verbindingen en samenwerkingsprojecten tot stand en kan kunstenaars helpen hun plannen uit te voeren. Als het gaat om het culturele dan maakt de gemeente een scherpe keuze gebaseerd op het cultureel profiel, de aanwezige culturele infrastructuur en de vraag vanuit de bevolking. Kortom: benut het potentieel dat er is, wees daar ambitieus in, kijk naar de regio en maak dit overzichtelijk en voor iedereen bereikbaar. Investeren in programmering is dan belangrijker dan in gebouwen. Nieuwe culturele experimenten verdienen ondersteuning. Amateurkunstorganisaties dragen bij aan de diversiteit van het culturele aanbod. Gemeentelijke subsidie is niet nodig om ze in stand te houden: dat kunnen ze meestal prima zelf. Met eenmalige subsidies kunnen beter bijzondere publieksprojecten worden gestimuleerd. Er wordt een gemeentelijke cultuurprijs ingesteld. Als waardering voor een vernieuwend initiatief of bijzondere prestatie, bijvoorbeeld op het gebied van de amateurkunst of een geslaagd samenwerkingsproject. 3 B.2: Ruimte voor kunstenaars Een goed werkklimaat voor kunstenaars draagt bij aan de vitaliteit van de gemeente. We willen stimuleren dat kunstenaars vrij en innovatief kunnen werken en dat werk ook kunnen tonen aan het publiek. Ateliers, werkplaatsen en oefenruimtes zijn daarvoor essentieel: culturele broedplaatsen. Dit vereist een cultureel accommodatiebeleid. Het benutten van lege winkelpanden geeft kunstenaars de mogelijkheid reclame voor zichzelf te maken en de straat een vrolijker aanzien. 3 B.3: Meer aandacht voor kunst- en cultuureducatie Scholen worden gestimuleerd om jongeren enthousiast te maken voor kunst en cultuur. Jongeren zouden op elke leeftijd kennis moeten kunnen maken met kunst. Daarvoor is kunst- en cultuuronderwijs heel belangrijk. In het kader van de regeling voor cultuuredecatie De regeling moet scholen voor primair onderwijs in staat stellen de kwaliteit van cultuureducatie te versterken. Een organisatie die een goed aanbod op het gebied van kunst en cultuur-edeucatie kan leveren is daarbij nodig. De openbare bibliotheek gaat zich ontwikkelen tot een ontmoetingsplaats op het terrein van kunst en cultuur. Om kennis en cultuur voor iedereen toegankelijk te maken, is extra aandacht voor bepaalde groepen nodig. De bibliotheek levert door middel van activiteiten op het gebied van leesbevordering, informatie en culturele educatie een bijdrage aan de cultuurparticipatie van de bevolking. Ze fungeert tevens als vraagbaak, adviescentrum 3 B.4: Behoud en promotie van cultureel erfgoed Waardevolle gebouwen, interieurs en landschapselementen worden beschermd. Wat bijzonder is hoeft niet altijd een officiële monumentenstatus (met de daaraan gekoppelde bescherming) te hebben. Denk aan een leegstaande kerk, een oud schoolgebouw, transformatorhuisjes. Het kan ook om een gebiedsbestemming gaan: gebouwen met het straatbeeld, bijvoorbeeld een typische wijk uit de jaren ’50. Herbestemming kan op vele creatieve manieren, maar zal altijd de geschiedenis van een bijzonder gebouw onder de aandacht van het publiek brengen. 3 B.5: Investeren in de lokale omroep GroenLinks gaat voor een sterke lokale omroep (tv en radio) en faciliteert deze waar mogelijk. Het geld dat de gemeente krijgt voor de lokale omroep wordt geïnvesteerd in de lokale omroep. De lokale omroep houdt de bewoners op de hoogte van de gemeentepolitiek en besteedt aandacht aan plaatselijke culturele initiatieven en activiteiten.

3C Openbare orde en veiligheid Met elkaar zorgen we voor de veiligheid in onze woon- en leefomgeving. Daarbij is de aandacht voor preventie (voorkomen) van criminaliteit altijd in balans met repressie (aanpakken). 3 C.1: We zetten in op preventie Voor elke wijk komt een wijkveiligheidsplan. Samen met bewoners, politie, instellingen, bedrijven en gemeente worden onveilige punten gesignaleerd en oplossingen gezocht. Door veiligheid een opdracht van ons allemaal te maken, zijn we effectiever. Verantwoordelijkheden worden duidelijk verdeeld en mensen zijn aanspreekbaar op hun afspraken. Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 24

Samen met de bewoners en scholen houdt de gemeente de buurt schoon. Middelburg faciliteert bewoners die in hun eigen omgeving het opruimen van klein afval aanpakken. Door zwerfvuil verloedert de wijk; het draagt bij aan gevoelens van onveiligheid. Inbraakpreventie is belangrijk: alle woningen gaan voldoen aan het politiekeurmerk Veilig Wonen.. Een uitgaansgelegenheid en de buurt moeten niet tegenover elkaar komen te staan. De ondernemer moet zijn zaak kunnen runnen, de bewoners moeten zich veilig voelen. Die balans zoeken we. Meer wijkagenten in Middelburg die de buurten en hun bewoners kennen. Wijkagenten kunnen connecties leggen om specifieke buurtproblemen te voorkomen. Bij kleine problemen en conflicten tussen buurtgenoten moet een beroep kunnen worden gedaan op een buurtbemiddelaar. Speciale aandacht is er voor jongeren: waar jongeren zijn betrokken bij conflicten, worden ze ook betrokken bij de oplossing. Buurtbemiddelaars kunnen bruggen slaan tussen jongere en volwassen buurtbewoners. 3 C.2: Zo nodig repressie De inwoners van Middelburg moeten er op kunnen vertrouwen dat zij zo min mogelijk ongewenst door de overheid in hun privacy worden geschonden. Elke nieuwe gemeentelijke (veiligheids)maatregel kan bijvoorbeeld worden onderworpen aan een privacyscan om onwenselijke gevolgen in kaart te brengen en te voorkomen. Cameratoezicht, mosquito’s, preventief fouilleren, gebiedsontzeggingen en samenscholingsverboden worden alleen onder strenge voorwaarden toegepast en alleen in situaties waarin niets anders helpt. Zulke maatregelen beperken mensen in hun grondrecht om te gaan en staan waar ze willen zonder bemoeienis van de overheid. Die vrijheid willen wij alleen onder zeer strenge voorwaarden beperken. Huiselijk geweld tegen vrouwen, mannen, kinderen en ouderen wordt aangepakt.. De gemeente stimuleert hulpverleners, docenten en huisartsen om signalen te melden. Het Steunpunt Huiselijk Geweld wordt hier actief bij betrokken. Om alcoholmisbruik onder jongeren tegen te gaan, wordt samen met opvoeders een actieplan opgesteld. Er wordt streng toegezien op handhaving van de leeftijdsgrens voor verkoop van alcohol (en andere drugs) aan minderjarigen. Heel veel vandalisme kan rechtstreeks in verband worden gebracht met overmatig alcoholgebruik. Daarom is preventie belangrijk, maar ook handhaving. Alcoholproblemen spelen natuurlijk niet alleen bij jongeren! Ook het misbruik van cannabis moet worden voorkomen. GroenLinks is van mening dat je dat het beste kan doen door de handel in cannabis uit de illegaliteit te halen. Wij vinden dan ook dat er in Middelburg ruimte moet zijn voor een coffeeshop.

3D Internationaal De wereld stopt niet bij de gemeentegrens van Middelburg. We dragen ons steentje bij aan een eerlijke en duurzame wereld. 3 D.1: Denk mondiaal, handel lokaal De gemeente gaat al haar producten, diensten en werk duurzaam, diervriendelijk en fairtrade inkopen. In 2018 is dit 100%. Als het niet goed is voor andere mensen of de natuur, dan is het ook niet goed voor ons. De gemeente informeert de inwoners actief over haar internationale activiteiten. Denk aan de gemeentelijke website en andere media. Transparantie en betrokkenheid zijn hierbij van belang. In onze gemeente laten we uitgeprocedeerden die in fysieke of psychische nood verkeren niet vallen. Europese fondsen worden benut voor gemeentelijk en regionaal beleid. Europa heeft veel subsidiemogelijkheden voor gemeentes, maar lang niet alle gemeentes zijn daarvan op de hoogte. Daarom moet nagegaan worden of deze kunnen worden aangevraagd voor de financiering van gemeentelijk/regionaal beleid.

3E De gemeente voor haar inwoners GroenLinks wil zorgen dat de inwoners blij zijn met hun gemeente. Men kan serieus meepraten, krijgt dienstverlening op maat en ziet een gemeente die transparant en integer werkt.


3 E.1: Vertrouwen in bewoners Vrijwilligerswerk wordt goed ondersteund. Veel inwoners zijn actief als vrijwilliger. Zonder vrijwilligers zou onze samenleving niet draaien. Tegelijk wordt er steeds meer verwacht van het eigen initiatief van mensen: meer mantelzorg, meer vrijwilligerswerk. Het is cruciaal dat die mensen dan ook een plek hebben waar ze terechtkunnen voor hulp en vragen; dat ze worden ondersteund om overbelasting tegen te gaan. Inwoners kunnen tijdig meepraten over belangrijke beslissingen in de gemeente en hebben dan ook daadwerkelijk invloed: beginspraak. Indien mogelijk van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie. Inwoners worden - in een zo vroeg mogelijk stadium - betrokken bij grote en klein(er)e veranderingen in hun woonomgeving en altijd (online en via huis-aan-huis-krant) op de hoogte gesteld van nieuwe ontwikkelingen. Van het jaarlijkse groenonderhoud in hun buurt tot de verplaatsing van een jongerenhangplek. Overheidsparticipatie gaat uit van het omgekeerde. Burger neemt het initiatief en overheid participeert. Meepraten en invloed uitoefenen begint in de wijken. Om zo veel mogelijk mensen erbij te betrekken gaan we met verschillende manieren van inspraak experimenteren. Met het ‘burgerinitiatief’ krijgen de inwoners van Middelburg de mogelijkheid om punten op de agenda van de gemeenteraad te zetten. Hoe klein of groot de onderwerpen ook zijn, als er in een dorp, buurt, wijk of hele stad behoefte is dat de gemeente zich over een thema uitspreekt, dan moeten inwoners de kans krijgen dit bij de raad op de agenda te zetten. De gemeente overlegt regelmatig met belangrijke organisaties in Middelburg om te weten wat er speelt. GroenLinks wil dat de gemeente vaak en op tijd overlegt met o.a. welzijnsinstellingen, woningcorporatie en ondernemersverenigingen. Zo zijn mensen altijd betrokken bij beslissingen die over hen gaan, maar wordt de gemeente ook geïnformeerd over wat er speelt en waarop ze moet reageren. 3 E.2: Klantvriendelijke dienstverlening Medewerkers aan het loket zijn klantvriendelijk, denken mee en kennen hun inwoners. Daarom willen we investeren in de professionaliteit/scholing van medewerkers. De dienstverlening, de organisatie en de structuur moeten ook aangepast zijn aan de veranderende bevolking. We vragen onze inwoners tips voor een betere dienstverlening. De tevredenheid over de dienstverlening van de gemeente wordt regelmatig gemeten en met de uitkomsten worden snel verbeteringen doorgevoerd. GroenLinks wil niet meer jaarlijks een tevredenheidonderzoek. GroenLinks kiest voor een tweejaarlijks onderzoek, maar dan diepgaander. Inwoners horen tevreden te zijn over de diensten die andere instellingen voor de gemeente leveren, zoals de thuiszorg. Ook op uitbestedingstaken, zoals de thuiszorg, is de gemeente aanspreekbaar. Aanbestedingen worden getoetst op kwaliteit en duurzaamheid, ook van personeel. Wie inzet op de laagste prijs, creëert een prijzenoorlog die ten koste zal gaan van cliënten. De gemeente komt ook buiten: de medewerkers weten wat er leeft in Middelburg. De gemeentelijke organisatie moet weten wat er speelt in de gemeente. Ambtenaren gaan daarom zelf vaker ‘de straat op’ om erachter te komen waar problemen spelen en om oplossingen met inwoners te bespreken. Iedereen heeft gemakkelijk toegang tot gemeentelijke informatie. De informatie wordt vraaggericht en gemakkelijk vindbaar aangeboden. Mensen hoeven niet onnodig lang te zoeken naar informatie op de gemeentelijke website. De gemeentelijke website is toegankelijk voor iedereen - ook voor mensen met een beperking. Voor mensen die geen internet hebben, is informatie van de gemeente gemakkelijk op andere wijze te verkrijgen. De dienstverlening van de gemeente wordt zoveel mogelijk digitaal aangeboden. Vanuit huis kan men vaak net zo gemakkelijk zaken regelen waarvoor men anders naar het gemeentehuis moet komen. GroenLinks vindt digitalisering een goede ontwikkeling, maar vindt niet dat inwoners tussen de digitale wal en schip moeten vallen. Een persoonlijke benadering (telefonisch, aan de balie) blijft belangrijk. De dienstverlening aan ondernemers komt op een hoger plan. De gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers wordt verbeterd, bijvoorbeeld door een apart e-Bedrijvenloket. Daar is ook veel informatie vanuit de gemeente te krijgen over bijvoorbeeld Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) en duurzaamheid. De gemeentelijke websites zijn goed beschermd tegen virussen en cyberaanvallen, zodat de informatie van inwoners privé is en blijft. Ook binnen digitale dienstverlening tussen de gemeente en onze inwoners blijven Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 26

gegevens van inwoners veilig en privé. Inzage in persoonsgegevens van burgers wordt alleen verstrekt na toestemming van betrokkene. 3 E.3: Een transparant en integer bestuur Het gemeentebestuur informeert de bewoners over wat er wel en niet is bereikt; en wat dat heeft gekost. De gemeente gaat zich in de verantwoording van het beleid meer richten op de inwoners. Zij hebben recht om te weten of gemeenschapsgeld goed besteed wordt. De gemeentelijke rekenkamer doet regelmatig onderzoek naar de besteding van de gemeentelijke gelden. Een rekenkamer is er om de doelmatigheid en doeltreffendheid van de investeringen van de gemeente te controleren. Daarmee kan duidelijk worden of de gemeentelijke middelen zo efficiënt mogelijk zijn ingezet om de juiste doelen te bereiken. Er komt een openbaar subsidieregister, zodat iedereen kan zien wie subsidie van de gemeente ontvangt. Wie krijgt waarom en waarvoor subsidie? Hierbij moeten ook ‘verborgen subsidies’ worden vermeld (bijvoorbeeld in de vorm van onderhoudswerkzaamheden die voor een bepaalde sportclub worden verricht). Het vertrouwen in de democratie gaat de gemeente aan het hart. Raad, college en ambtelijke organisatie laten in ieder geval één keer in een raadsperiode de integriteit doorlichten. Het publieke belang hoort voorop te staan. Transparantie en integriteit horen bij elkaar. Elke politicus moet integer zijn, daar moeten we elkaar scherp op houden.

3F De gemeentelijke organisatie Een gemeente kan alleen goed functioneren als de organisatie top is. We werken efficiënt, waar nuttig werken we samen met andere gemeenten, en we zorgen voor tevreden ambtenaren. Dat levert tevreden inwoners op. 3 F.1: Bedrijfsvoering en organisatie De gemeente doet mee aan Het Nieuwe Werken. De plaats en wijze van huisvesting van de gemeentelijke organisatie is niet zo belangrijk. Bepalend is de kwaliteit van de dienstverlening. Door digitalisering van de dienstverlening en invoering van Het Nieuwe Werken wordt de fysieke afstand naar de plaats van handeling minder van belang. Zo maken we besparingen mogelijk. De inhuur van externe adviseurs wordt beperkt. In de zoektocht naar kostenbesparingen, minimaliseren we de inhuur van dure externe bureaus: we kijken eerst naar de kennis en de kwaliteit die we in huis hebben of werken samen met andere gemeenten. In het belang van de inwoners zorgt de gemeente voor tevreden en betrokken ambtenaren. Er komt een jaarlijks tevredenheidonderzoek onder de medewerkers van de gemeentelijke organisatie. Tips hieruit worden omgezet in actie. Waar de eigen medewerkers meer tevreden zijn over de organisatie, zal de dienstverlening aan inwoners verbeteren. De gemeenteraad krijgt voldoende ondersteuning om al zijn taken naar behoren te kunnen uitoefenen: zowel de koers van het beleid als de controle op de uitvoering daarvan. Om het nieuwe takenpakket dat vanuit Den Haag naar de gemeente wordt overgeheveld, goed aan te kunnen wat betreft kaderstelling en controle, dient ook de gemeenteraad voldoende budget en ondersteuning door de gemeentelijke organisatie te krijgen. 3 F.2: Gemeentelijke samenwerking; de menselijke maat staat voorop Inwoners kunnen altijd snel en gemakkelijk terecht bij de gemeente Los van de schaal en het takenpakket van de gemeente moet de uitvoering dicht bij inwoners worden georganiseerd. Het gaat om de menselijke maat. De democratisch verkozen volksvertegenwoordiging bepaalt de koers van het beleid, maar betrekt inwoners actief bij de voorbereiding en de uitvoering. Voor GroenLinks moeten politiek en bestuur altijd zichtbaar zijn voor de inwoners, hierbij is de schaal van de gemeente niet van belang. Meer taken voor de gemeente noodzaken tot samenwerking met de regiogemeenten. Er komt de komende periode veel op de gemeenten af. Hoe groot of klein een gemeente ook is, elke gemeente moet (wettelijk) dezelfde taken kunnen uitvoeren. Maar niet elke gemeente kan alles zelf. Waar dat efficiënter is, moet op bepaalde terreinen samenwerking met andere gemeenten worden gezocht. In de discussie over opschaling tot 100.000 inwoners (Regeerakkoord VVD-PvdA, 2012) kiezen we hier geen positie. Of gekozen wordt voor intensieve samenwerking op beleidsterreinen of herindeling hangt erg af van de lokale en regionale situatie. Verkiezingsprogramma GroenLinks Middelburg 2014 - 2018 27

Ook bij samenwerking tussen gemeenten, blijft de gemeenteraad verantwoordelijk voor de resultaten; zij is hier op aanspreekbaar! Elke gemeente heeft vaak tientallen samenwerkingsverbanden (verbonden partijen) waarin vooral collegeleden besluiten nemen. Vaak ontbreekt bij de raad het overzicht van waar wat wordt besloten – niemand lijkt direct aanspreekbaar en verantwoordelijk voor het geheel: het is een kluwen bestuurlijke spaghetti. Deze schemergebieden moet worden tegengegaan door bij elke samenwerkingsvorm duidelijk te regelen hoe de raad kan sturen en hoe de verantwoording is geregeld. Overigens wordt over de samenwerking met andere partijen verantwoording afgelegd in een zogeheten 'verplichte paragraaf' verbonden partijen in de begroting.


Stel je voor... Het gaat om mensen, niet om cijfers

Recommend Documents