architectuur
overheid
t
De elektronische overheid wordt onder architectuur gebouwd
Gecompliceerde pas de deux
De overheid staat voor de grote uitdaging haar elektronische dienstverlening uit te breiden en te optimaliseren. Architectuur kan hierin een coördinerende rol vervullen en helpen de ambities van de e-overheid te realiseren. Een overzicht van de stand van zaken.
Guido Bayens
Een moderne overheid laat burgers en bedrijven niet in wachtrijen voor een loket staan. Het concept van moderne, commerciële dienstverlening via internet en callcenters wordt ook van de overheid verwacht. En dat is ook heel goed mogelijk. Maar daarvoor moeten overheidsorganisaties wel beter gaan samenwerken: gezamenlijk producten leveren aan klanten, werkprocessen naadloos op elkaar laten aansluiten, informatie delen en de uitwisseling ervan stroomlijnen. Een hele opgave voor zo’n 1600 overheidsorganisaties. Behalve zorgen voor een goede, coördinerende sturing kan architectuur helpen de ambities van de ‘andere overheid’ te realiseren.
Computers en paarse krokodillen informatie / november 2007
Het lukt de overheid maar niet om van haar bureaucratische imago af te komen. Er bestaat nog steeds het beeld van ingewikkelde procedures, formulieren, onbegrijpelijk taalgebruik en lange doorlooptijden. Hoe is het toch mogelijk dat het ook in de 21ste eeuw niet lukt van dit imago af te komen? Een korte analyse om de context van de architectuurontwikkeling te kunnen duiden.
28
In het papieren tijdperk, zo’n vijftig jaar geleden, zag onze samenleving er heel anders uit. Men leefde in gezinsverband, veel vrouwen deden de huishouding en de mannen hadden een overzichtelijke baan, redelijk in de buurt van hun huis. Zaken als onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid waren op een redelijk overzichtelijke wijze geregeld. Door een bezoek aan instellingen als gemeentehuis, postkantoor, school of huisarts vond je al gauw de dingen die je nodig had. Het aanbod was beperkt en daardoor overzichtelijk. Het invullen van een formulier was geen probleem, want als je er even niet uitkwam, kon je aan een van de vele balies of door professionals zoals huisartsen en onderwijzers geholpen worden. Het levenstempo was aanzienlijk lager dan nu en dus was het wachten op antwoord van de (semi)overheid een geaccepteerde zaak. De socioloog en hoogleraar Thoenes gaf aan deze samenleving de naam ‘verzorgingsstaat’. We zijn nu vijftig jaar verder. De samenleving is sterk gedynamiseerd. De samenstelling van de bevolking is sterk veranderd: hoger opgeleid, vrouwen werken (parttime), veel alleenstaanden, instroom van nieuwe Nederlanders. De verzorgingsstaat ligt achter ons. Er wordt een beroep gedaan op eigen initiatief en zelfredzaamheid.
Samenvatting Voor een effectieve e-overheid is een nationale (referentie)architectuur nodig die kaders biedt voor de samenwerking tussen overheidsorganisaties en zo mede de inrichting van afzonderlijke organisaties beïnvloedt. Daarom is de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) ontwikkeld. Mede op basis hiervan wordt gewerkt aan standaarden voor de bedrijfs- en informatiekundige en de technologische aspecten van de e-overheid.
De bouwstenen van de e-overheid: enkele voorbeelden Persoonlijke internetpagina Idee: voor elke burger een ‘mijn overheid’-pagina op internet. Daarin staan onder meer persoonsgebonden gegevens, de lopende zaken en een eigen e-mailbox waarin overheidsorganisaties berichten kunnen plaatsen. Burgerservicenummer Op 26 november 2007 wordt het burgerservicenummer van kracht. Hierdoor krijgt iedere burger een uniek identificatienummer voor contacten met de overheid. Voor bedrijven en instellingen wordt gewerkt aan een vergelijkbaar uniek nummer.
en meer gegevens vragen om processen beter te besturen, een meer gedetailleerde verantwoording af te kunnen leggen en risico’s en aansprakelijkheid te reduceren. We zijn in een uiterst gecompliceerde pas de deux gekomen van een steeds tomelozer aanbod van producten en diensten en een consument die vindt dat het steeds moeilijker is om zijn snel wisselende behoeften optimaal vervuld te krijgen. Hier valt bijna niet tegenop te automatiseren.
De bv Nederland De overheid wordt door burgers en bedrijven vaak gezien als één conglomeraat. De overheid is echter op basis van wetgeving verdeeld in Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen, en elk van deze bestuurslagen heeft een eigen wettelijke taak en verantwoordelijkheid. Het Rijk kent vele tientallen uitvoeringsorganisaties, die allemaal op basis van eigen wetgeving diensten verrichten voor de samenleving. Op een matrixachtige wijze liggen over deze bestuurslagen heen een aantal belangrijke sectoren, zoals onderwijs, zorg, sociale zekerheid, opsporing en handhaving, openbare ordening, verkeer en vervoer, et cetera. Er zijn 13 ministeries, 12 provincies, 450 gemeenten, 27 waterschappen en tientallen uitvoerings organisaties, waaronder de Belastingdienst, UWV, RDW, IBG, CJIB, KvK en Kadaster, en ruim 1 miljoen ambtenaren. Het zal duidelijk zijn dat er binnen een dergelijke matrix heel wat te sturen en coördineren valt. Architecturaal gezien kan de bv Nederland beschouwd worden als een matrixorganisatie, met alle bekende voor- en nadelen van dien.
De wens van de klant Tegen die achtergrond vragen burgers en bedrijven om de mogelijkheid van one-stop shopping bij het afnemen van overheidsdiensten. Een voorbeeld: een ondernemer die wil gaan bouwen, kan met een groot aantal vergunningsprocedures
informatie / november 2007
vb
De introductie van de computer heeft diep ingegrepen in ons leven: een uitbundige hoeveelheid informatie is vrij beschikbaar. We communiceren ons suf. We willen op elk moment en op elke plaats diensten van bedrijven en overheid kunnen afnemen. Maar wel snel. Er is een geweldige differentiatie opgetreden in het aanbod van diensten en producten. Veel van de traditionele overheidstaken zijn geprivatiseerd. We zijn bewuste, kritische consumenten geworden, die de lat hoog leggen als het op de prestatie van dienstverleners aankomt. We staan klaar met claims als er fouten gemaakt worden. Bestuurders worden snel aan de schandpaal genageld. Overheid, bedrijven en burgers gaan zich indekken tegen dergelijke ontwikkelingen. Ze stellen hogere eisen aan de levering van een product: maatwerk, hoogwaardige kwaliteit, risicoreductie. Het gevolg voor de dienstverlening, door zowel bedrijven als de overheid, is dat de leveranciers veel informatie nodig hebben van hun klanten en zorgvuldige procedures in acht nemen om de risico’s van schade en schande te minimaliseren. Informatietechnologie maakt een dergelijke, meer complexe dienstverlening mogelijk, maar is tegelijk ook de oorzaak van meer complexiteit: een meer gedifferentieerd dienstenpakket, maatwerk
29
architectuur
t
te maken krijgen, die uitgevoerd worden door gemeente, provincie, waterschap en wellicht nog andere overheidsorganisaties. Tot nu toe moet onze ondernemer dus allerlei ‘loketten’ langs om al die vergunningen te verzamelen. Hij vraagt zich af of hij niet alles in één keer kan aanvragen en ontvangen, liefst via internet en met de mogelijkheid om af en toe even te bellen. En liefst ook binnen een redelijk korte termijn, en met heldere beroepsmogelijkheden. De wensen van burgers en bedrijven zijn inmiddels genoegzaam bekend: minder administratieve lasten, kortere doorlooptijden, meer via internet en telefoon, one-stop shopping, no wrong door, grotere mate van transparantie, lagere uitvoeringskosten, minder redundantie in gegevensuitvraag en liefst ook proactieve dienstverlening en attendering op relevante ontwikkelingen. Het enige jaren geleden gelanceerde programma Andere Overheid was erop gericht dit mogelijk te maken.
informatie / november 2007
De aanpak
30
De uitdaging was dus enorm groot, en om met Gartner te spreken: ‘There is no single solution’. Een overheid die als één geheel functioneert en op moderne wijze diensten verleent, dient via allerlei ingrepen en aanpassingen tot stand te komen, zoals: aanpassing van tal van wetten, die nog gebaseerd zijn op de bestuurlijke inzichten en technologie uit het papieren tijdperk; het terugdringen van overtollige regels of van de te ver doorgeschoten differentiatie in de taken en diensten van de overheid; het terugdringen van de claim- en afrekencultuur, waardoor er soms meer tijd lijkt te gaan zitten in administratie, verantwoording en controle, dan in het primaire proces zelf; herschikking van functies van overheidsorganisaties, zoals de samenvoeging van de Rijksinspectiediensten of de gecombineerde gegevensuitvraag door Belastingdienst, UWV en CBS; de ontwikkeling van een nationaal ‘herinrichtingsplan’ van het publieke domein. Dit vraagt uiteraard om een nadere toelichting.
Governance van de e-overheid Net als bij de aanpassing van grote ondernemingen, dient er krachtig gestuurd te worden op de
herinrichting van de overheid. Daarbij zijn ten minste twee instrumenten van groot belang. Het eerste is een soort nationaal bedrijfs- en informatieplan, bijvoorbeeld naar analogie van nota’s op het gebied van de nationale ruimtelijke ordening. Een dergelijk bedrijfs- en informatieplan maakt een goed gesprek mogelijk tussen vertegenwoordigers van de verschillende bestuurslagen, uitvoeringsinstellingen en sectoren. Hiermee kan dan ook de alom gewenste regiefunctie concreet ingevuld worden. Het tweede instrument dat van belang is, is een nationale (referentie)architectuur die kaders biedt voor de samenwerking tussen overheidsorganisaties en daarmee mede de inrichting van afzonderlijke overheidsorganisaties beïnvloedt. Hiertoe is de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) ontwikkeld. Mede op basis van de NORA wordt inmiddels gewerkt aan de ontwikkeling van een samenhangende set standaarden voor zowel de bedrijfskundige, de informatiekundige als de technologische aspecten van de inrichting van de e-overheid. Nadat op deze manier de plannen zijn gestructureerd, is het de beurt aan de ontwerpers en bouwers om te zorgen dat de overheid onder architectuur en volgens planning wordt gerealiseerd. In dat kader zijn onder meer organisaties als ICTU, NICTIZ en het Waterschapshuis ontstaan. Zij ontwikkelen en implementeren belangrijke bouwstenen van de elektronische overheid, zoals DigiD, de overheidsservicebus, de persoonlijke internetpagina en de overheidszoekmachine (zie kader). Deze bouwstenen voldoen nu al in belangrijke mate aan de principes van de NORA. Zij zijn daardoor goed toe te passen door organisaties die zelf ook hun architectuur baseren op de NORA. Het werken met bouwstenen maakt een relatief snelle ontwikkeling van een robuuste overheidsarchitectuur in lijn met de NORA mogelijk. Men zou kunnen zeggen dat de bouwstenen stukken gestolde architectuur zijn. De overheidsarchitectuur wordt daarmee meer en meer een bouwdoos, bestaande uit standaardcomponenten.
De rol van architectuur Door het opstellen van de NORA kreeg het publieke domein voor het eerst een inhoudelijk raamwerk voor een op samenwerking gerichte inrichting ervan. De NORA biedt principes voor overheidsorganisaties waarmee de samenwerking op eenzelfde leest kan worden geschoeid. De NORA is niet beperkt tot ICT-architectuur, maar biedt ook principes voor het ontwikkelen van een
DigiD samenhangend dienstenpakket, voor DigiD moet uitgroeien tot de unieke wachtwoord plus pincode voor het koppelen van werkprocessen, het contact met overheidsorganen. Ook sterkere vormen van beveiliging zijn standaardiseren van gegevens en het mogelijk, bijvoorbeeld in combinatie met een sms-bericht of met PKI. uitwisselingsformaat, et cetera. Omdat de NORA ontwikkeld is in Gemeenschappelijke producten- en dienstencatalogus nauw overleg met architecten van Gemeenten, provincies en andere overheidsorganen zijn bezig hun onder meer de grote ICTU-programdienstenaanbod op een standaardwijze in te richten en te beschrijven. ma’s, van de grote uitvoeringsinstelHiermee wordt een basis gelegd voor een geharmoniseerde elektronilingen en vertegenwoordigers uit sche producten- en dienstencatalogus voor het gehele publieke domein. de gemeentelijke wereld en van ICT-leveranciers, was er reeds bij Zoekmachine het verschijnen van de eerste versie Veel overheidsorganisaties zijn druk bezig met het toekennen van metaervan, in september 2006, sprake data aan documenten inzake wetgeving en besluitvorming. Hierdoor van een behoorlijk draagvlak onder worden deze documenten doorzoekbaar, ongeacht de plaats waar ze zich architecten, consultants en leveran(elektronisch) bevinden. Via de zoekmachine worden de bestanden van ciers. Door de ontwikkeling van de alle deelnemende organisaties onmiddellijk doorzocht. tweede versie van de NORA kon het aantal betrokkenen nog verder worden uitgebreid, en daardoor ook weer het draagvlak. De consensus in het overleg De resultaten tot nu toe werd meestal belangrijker geacht dan de eigen Nog enigszins onzichtbaar voor de buitenwereld opvattingen tot dan toe. zijn vele honderden architecten bezig met de Aan de architecten die binnen de overheid werkimplementatie van de NORA. Alleen al versie 2.0, zaam zijn, is vervolgens de vraag gesteld om bindie in april 2007 aan de staatssecretaris van Binnen de eigen organisatie richting management nenlandse Zaken werd overhandigd, werd in drie en bestuur te pleiten voor het ‘adopteren’ van de maanden tijd 4500 maal gedownload. NORA. Dit heeft soms impliciet, soms expliciet De NORA is enerzijds dus mede het resultaat van inmiddels op grote schaal plaatsgevonden. Hierhet werken aan de eerdergenoemde bouwstenen door kon zonder politieke of ambtelijke besluitvan de e-overheid, maar anderzijds oefent de vorming op nationaal niveau toch de acceptatie NORA ook invloed uit op lopende en nieuwe provan een architecturaal kader tot stand worden jecten die als doel hebben dergelijke bouwstenen gebracht. te ontwikkelen. Architectuur zorgt voor de samenUiteraard was er hier en daar ook tegenwind. hang en de interoperabiliteit van alle bouwstenen. Enkele van de belangrijkste tegenwerpingen: het Maar niet alleen die tussen de bouwstenen: de gehanteerde metamodel voldoet niet; de NORA NORA wordt ook gebruikt voor het ontwikkelen is geen informatieplan en bevat geen migratievan architecturen van ministeries, provincies, strategie; de NORA is te dik; er ontbreken nog gemeenten, waterschappen en grote uitvoeringsbelangrijke thema’s; de NORA is op onderdelen instellingen. Hierdoor wordt inhoudelijk richting niet concreet genoeg; er worden geen heldere gegeven aan vele honderden projecten die binnen keuzes gemaakt voor standaarden. Een aantal van de overheid worden uitgevoerd om het idee van de deze tegenwerpingen is zonder meer terecht: de e-overheid concreet vorm te geven. NORA beperkt zich tot de architectuur zelf en Met de NORA in de hand wordt gewerkt aan probeert inderdaad niet en passant een nationaal het opstellen van een Model Architectuur voor informatie- en migratieplan te zijn. De discussie de Rijksdienst (MARIJ). In dit afgeleide product over standaarden moet nog worden voortgezet. wordt een uniforme architectuur ontwikkeld voor Sommige aspecten van de NORA zullen in aanvulde dertien kerndepartementen. Hiermee ontstaat lende publicaties nader worden uitgewerkt. een concreet, architecturaal kader voor grote Dit alles overziend mag gesteld worden dat de rol projecten die binnen de Rijksdienst worden uitgevan het ICTU-architectuurteam gekenmerkt kan voerd, zoals de ontwikkeling van een gezamenlijk worden als het op basis van eigen deskundigheid intranet (Rijksweb), de inrichting van standaardleiden van een grootscheeps debat onder architecwerkplekken, de ontwikkeling van één fysieke ten over de belangrijkste inrichtingsprincipes van infrastructuur (de Haagse Ring), documentmade e-overheid. Architectuur als een proces, met nagement en archivering (‘Informatie op orde’), een concrete uitkomst. de invoering van workflow en de gezamenlijke
informatie / november 2007
vb
31
uitvoeringsorganisaties programma’s e-overheid
...
Zorg
Verkeer & Vervoer
kerheid
Sociale ze
Ruimtelijke
Onderwijs
Orde & Ve iligheid
dienstverlening aan burgers provincies en bedrijven. Over de MARIJ vindt overleg plaats met archigemeenten tecten, informatiemanagers en programmamanagers die werkwaterschappen zaam zijn binnen de dertien departementen. Ook een deel van de grote uitFiguur 1. NORA toepassen op bestuurslagen en sectoren levert samenhang voeringsorganisaties van het Rijk, en samenwerking op verenigd in de Manifestgroep, werkt met de NORA. Zij ontwikkelen een eigen 1600 organisaties is niet een kwestie van maanden bedrijfsarchitectuur op basis van de NORA of van maar van jaren. Kijken we echter naar de conherijken de bestaande. Het zijn juist deze orgacrete architectuur- en ontwerpwerkzaamheden die nisaties die in snel tempo hun diensten aan het momenteel op massale schaal plaatsvinden, dan is combineren zijn, processen aan het stroomlijnen, een zeker optimisme over het effect van de NORA taken soms herverdelen en gegevens uitwisselen, gewettigd. De eerste tekenen zijn er al. zodat herhaalde uitvraag aan burgers en bedrijven wordt voorkomen. De NORA, in combinatie met De eerste zwaluwen de eigen bedrijfsarchitecturen, biedt hiervoor een Mede dankzij de NORA sluiten de door ICTU samenhangend kader. ontwikkelde bouwstenen van de elektronische overheid op elkaar aan, of het nu typische front Ook enkele grote maatschappelijke sectoren werken aan de ontwikkeling van ‘sectorarchitectuofficevoorzieningen betreft, zoals de website www. ren’ als afgeleide van de NORA (bijvoorbeeld de e-overheid.nl, de persoonlijke internetpagina, sociale zekerheid of het onderwijs) of bijsturend DigiD, e-formulieren, de overheidszoekmachine, richting NORA (bijvoorbeeld opsporing en handde gemeenschappelijke machtigingsvoorziening, having). Sectoren als de zorg of de jeugdketen het overheidstransactieportaal en de ontwikkeling zullen ongetwijfeld dit voorbeeld volgen. van een landelijke federatie van klantcontactcenOp vergelijkbare wijze zijn ook provincies (bijvoortra van de overheid, of typische backofficevoorziebeeld Overijssel), waterschappen (bijvoorbeeld De ningen, zoals de Nederlandse basisregistraties, de Dommel) en gemeenten (bijvoorbeeld Eindhoven) gemeenschappelijke ontsluitings- en wijzigingsop grond van de NORA een eigen bedrijfsarchitec voorziening bij de basisregistraties, de overheidstuur gaan ontwikkelen. Leveranciers als Bizz servicebus, het Nederlands serviceregister en het design, GetronicsPinkRoccade en CapGemini Koppelnet Publieke Sector. Ook ontwikkelingen in hebben de NORA in hun productaanbod verwerkt. de strafrechtketen, de gezondheidszorg, het onderDoor al deze implementatieactiviteiten ontstaat wijs, de sociale zekerheid (Digitaal Klantdossier) een betere samenhang in de keuzes die de vele en de landbouwexportsector zitten op een converoverheidsorganisaties maken bij de inrichting van gerende route. hun organisatie en de samenwerking met elkaar, Meer in detail: zowel op het niveau van de verschillende bestuurs • Enkele honderden overheidsinstellingen maken lagen als geredeneerd vanuit de diverse sectoren gebruik van DigiD als gemeenschappelijke authen(zie figuur 1). Omdat de NORA zowel horizonticatievoorziening; ruim 5 miljoen burgers hebben taal als verticaal in de aangegeven matrix wordt deze naam en toegangscode ‘op zak’. toegepast, worden botsingen van ongelijksoortige • Gemeenten leverden in 2006 gemiddeld 19 van architecturen op de vele kruispunten voorkomen. 33 veelgevraagde producten en diensten (22 voor De NORA is nog te jong om grootschalige succesburgers en 11 voor bedrijven) via internet. Het sen te kunnen claimen. De ‘incubatietijd’ van een streven om dit eind 2007 op ten minste 21 pronieuwe, gemeenschappelijke architectuur door ducten en diensten te brengen, zal naar verwachLandbouw
informatie / november 2007
32
orde & Mili eu
architectuur
t
kerndepartementen
B&W elektronisch versturen en ondertekenen met DigiD via de gemeentelijke website. • De overheidsbrede zoekdienst die ICTU heeft laten ontwikkelen, is sinds maandag 4 juni 2007 beschikbaar voor alle overheden. De zoekdienst biedt toegang tot meer dan 1600 overheidssites en tot alle wet- en regelgeving op centraal en decentraal niveau, alle officiële publicaties, alle producten en dienstencatalogi van de Nederlandse overheid en een groeiend aantal vergunningen en bekendmakingen.
Jaarverslag UWV 2006 ‘UWV bestaat vijf jaar en ontwikkelt zich in een dynamische omgeving tot een flexibele en steeds meer klantgerichte uitvoerder van de werknemersverzekeringen. We hebben de eerste fase van het
vb
E-formulieren Centraal worden elektronische formulieren ontwikkeld, zodat niet alle overheidsorganen dit wiel zelf hoeven uit te vinden. Er zijn reeds 350 formulieren operationeel. Gemeenschappelijke machtigingsvoorziening Er wordt gewerkt aan een eerste versie van een mechanisme waarmee personen elkaar kunnen machtigen om bepaalde rechtshandelingen voor elkaar te kunnen uitvoeren (bijvoorbeeld het doen van aangifte bij de Belastingdienst namens een hoog bejaarde ouder). Overheidstransactieportaal Het overheidstransactieportaal is ontwikkeld voor het bedrijfs leven dat periodiek grote hoeveelheden gegevens moet leveren aan meerdere overheidsorganen. Het OTP vervult de functie van ‘single point of contact’ tussen bedrijven en de overheid. Nederlandse basisregistraties Data die door veel overheidsorganisaties worden gebruikt, zoals die over burgers, bedrijven, gebouwen, auto’s, percelen, adressen en dergelijke, worden in de toekomst slechts enkelvoudig vastgelegd en staan dan ter beschikking van alle overheidsorganisaties (mits zij er recht op hebben). Koppelnet Publieke Sector Er wordt gewerkt aan het tot stand brengen van één fysiek netwerk voor de gehele overheid door bestaande netwerken te koppelen. Overheidsservicebus Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een Nederlandse overheidsservicebus, waarmee intelligentie wordt toegevoegd aan het Koppelnet. Hierdoor worden functies als routering, transformatie en queueing mogelijk.
informatie / november 2007
ting ruimschoots worden gehaald. De burger ‘als klant’ van de gemeente geeft de gemeente als dienstverlener een rapportcijfer 7-. • De ICTU-programma’s E-GEMeente en eFormulieren werken samen met gemeenten aan standaard elektronische formulieren voor gemeenten. Er zijn inmiddels 33 formulieren elektronisch beschikbaar. Renswoude was in juli 2007 de vijftigste gemeente die met een formulier live ging. De ambitie is om het aantal gemeenten in 2007 uit te breiden naar 100 en in 2008 naar 200. • Uit cijfers van Eurostat blijkt dat Nederland in 2006 derde was in het gebruik van internet bij overheidszaken. In 2005 lag Nederland nog in vierde positie. Ruim 52 procent van de ondervraagde 16- tot 74-jarigen gebruikte in 2006 internet om informatie te zoeken over de overheid en officiële formulieren te downloaden en te versturen naar de overheid. Het gemiddelde van de 27 Europese landen is 24 procent. • Belangstellenden kunnen op de website van de provincie Zeeland het informatieaanbod specificeren via de optie ‘Mijn Zeeland’. Via deze link wordt er ingelogd met een DigiD-gebruikersnaam en -wachtwoord. In de vorm van een digitale nieuwsbrief wordt de belangstellende op de hoogte gehouden van bijvoorbeeld bekendmakingen en verleende vergunningen in de eigen omgeving. • Vanaf juni 2009 zal de pasfoto voor het paspoort in alle gemeenten aan de balie worden gemaakt. De ingangsdatum van het maken van pasfoto’s aan de gemeentebalie valt samen met de invoering van vingerafdrukken in het Nederlandse paspoort. De Europese Unie stelt vingerafdrukken voor Nederland per juni 2009 verplicht. Ook vingerafdrukken zullen aan de gemeentebalie worden gemaakt. • Wie een huis wil bouwen, krijgt te maken met veel vergunningen en bijbehorende instanties. VROM wil de verschillende vergunningen zoveel mogelijk samenvoegen in een standaardomgevingsvergunning. Deze vergunning is vanaf 2008 ook via internet aan te vragen. EGEM heeft samen met VROM alvast vier elektronische standaardformulieren ontwikkeld voor onderdelen uit de omgevingsvergunning. Het gaat om de reclamevergunning, de inrit-/uitritvergunning, de kapvergunning en de sloopvergunning. Deze formulieren zijn nu apart verkrijgbaar voor gemeenten en zullen later worden opgenomen in de integrale vergunning. In de geïntegreerde omgevingsvergunning wordt de aanvrager via een uitgebreide vragenboom naar een formulier op maat geleid. • Inwoners van de gemeente Baarn kunnen voortaan officiële brieven aan de burgemeester en
33
architectuur
t
»NORA 2.0 werd in drie maanden 4500 keer gedownload«
proces van fusie en opbouw met succes afgerond. Zes afzonderlijke organisaties zijn samengevoegd tot één nieuwe. UWV telt ruim 5000 fte’s minder dan bij de start in 2002, de belangrijkste hoofdprocessen zijn geüniformeerd en het aantal ICTsystemen is teruggebracht van circa 1200 naar circa 800. Hiermee is in de afgelopen jaren een efficiencyverbetering gerealiseerd van meer dan 25%. In dezelfde periode heeft UWV het omvangrijke politieke beleidsprogramma in uitvoering genomen. De nadruk ligt daarbij meer dan ooit op werk boven uitkering.’
KvK en administratieve lastenverlichting
informatie / november 2007
De Kamer van Koophandel is op veel manieren bezig de administratieve lasten voor de ondernemers te verlagen. Enkele voorbeelden hiervan zijn: • Vanaf 1 januari 2006 zijn de betaalde publicaties
34
in de Staatscourant afgeschaft en vervangen door een gratis vermelding op de KvK-website. Per jaar bespaart dit het bedrijfsleven in Nederland zo’n 10 miljoen euro. • De gemiddelde jaarlijkse bijdrage die een ondernemer aan de KvK betaalt, is de afgelopen 10 jaar met 25 procent gedaald. • De KvK is in maart met de Belastingdienst in een paar regio’s een pilot gestart waarbij ondernemers die zich inschrijven bij de KvK tegelijkertijd hun btw-identificatienummer kunnen krijgen of aanvragen. • Door een online koppeling met de Gemeentelijk Basis Administratie (GBA) hoeven ondernemers die zich inschrijven bij de KvK sinds kort geen uittreksel uit de GBA meer mee te nemen. • Jaarrekeningen kunnen binnenkort automatisch in XBRL bij de KvK gedeponeerd worden. • Veel betaalde brochures zijn gratis downloads op de KvK-site geworden, zoals het Online Onder nemingsplan.
Literatuur Bayens, G. (2007). Het ligt voor de hand een Raad voor de Elektronische Overheid te formeren. TIEM nr. 19 (mei). Bayens, G. (2007). Stuurloosheid. Digitaal Bestuur, nr. 9 (oktober). Link www.e-overheid.nl Guido Bayens is principal adviseur bij Novius Business & Information Management. In die hoedanigheid is hij als adviseur verbonden aan ICTU / Kenniscentrum / Architectuur elektronische overheid en is hij de grondlegger van de NORA. Bayens is auteur van Managers Bedrijven Architectuur (Uitgeverij Nelissen, Soest, 2007). E-mail: gbayens@novius. nl.
