Stand van zaken gemeentelijk strafregister VVSG – Tom De Schepper – 14/04/2015
Er vond de voorbije maanden regelmatig overleg plaats tussen de verenigingen van steden en gemeenten, VLAVABBS en FOD Justitie over de verdere uitvoering van het project afschaffing gemeentelijk stafregister en koppeling centraal strafregister. Dat zijn de zogenaamde workshops of werkgroepen waarin praktische vragen aan bod komen en we zicht proberen krijgen op een concrete voorstel en een concreet tijdsschema van FOD Justitie. Dat voorstel en tijdsschema is de voorbije maanden keer op keer gewijzigd. VVSG en VLAVABBS besloten in december 2014 om samen een nieuwsbericht (VVSG en VLAVABBS) voor hun leden samen te stellen met een laatste stand van zaken. De vraag om informatie vanuit gemeenten en ICT-leveranciers was immers bijzonder groot naar aanleiding van de (wettelijk voorziene) deadline van 1 januari 2015 en het gebrek aan informatie vanuit FOD Justitie. Onderstaand voorstel en tijdsschema kon samengesteld worden op basis van wat mondeling meegedeeld werd door FOD Justitie. Dit werd evenwel nooit officieel bekrachtigd door FOD Justitie. 1 januari 2015 - 31 december 2017
Verbeteren centraal strafregister door koppelen rijksregisternummer aan dossiers
Verbeteren centraal strafregister door aanvullen dossiers met gemeentelijke dossiers (retroactief tot 2009)
15 december 2014
Alle griffies van de politierechtbanken zijn via MACH op het centraal strafregister aangesloten
De griffies van de politierechtbanken registreren alle veroordelingen in het centraal strafregister
De gemeenten ontvangen nog altijd (tijdelijk) veroordelingsbulletins voor opname in het gemeentelijk strafregister (deze werkwijze verschilt dus niet tegenover de huidige werkwijze)
1 maart 2015 (gepland)
Vijf pilootgemeenten zijn op het centraal strafregister aangesloten via een webapplicatie (met ICTleverancier) of via een webpagina (zonder ICT-leverancier)
De griffies van de rechtbanken sturen geen veroordelingsbulletins meer naar deze gemeenten
De gemeenten leveren uittreksels uit het centraal strafregister af via een duaal systeem (raadplegen en eventueel samenvoegen van data uit het centraal strafregister en het gemeentelijk strafregister)
De minnelijke schikkingen blijven naar het gemeentelijk strafregister doorstromen (tijdelijk)
De gemeenten blijven inlichtingenbulletins afleveren (tijdelijk)
1 januari 2018
Alle veroordelingen en minnelijke schikkingen zijn in het centraal strafregister opgenomen
Alle parketten kunnen gerechtelijke antecedenten in het centraal strafregister opvragen
De gemeente wordt een loket van het centraal strafregister en levert uittreksels af op basis van de gegevens in het centraal strafregister
VVSG – stand van zaken strafregister – 14/04/2015 – 1/5
Er worden, naast de drie bestaande uittreksels ook nieuwe vormen van uittreksels voorzien voor specifieke doeleinden (bv. kieswet, eretekens, moraliteit)
Bepalen van het aantal gemeentelijke diensten die doelgebonden toegang krijgen tot het centraal strafregister
In december 2014 werd in het federaal parlement beslist om de afschaffing gemeentelijk stafregister en koppeling centraal strafregister met 3 jaar uit te stellen. De minister van Justitie gaf in een laat gepubliceerde omzendbrief van februari 2015 te kennen om ondertussen verder te gaan met een workshop of werkgroep met de verenigingen van steden en gemeenten en VLAVABBS. Daarom hebben VVSG en VLAVABBS besloten om door te gaan met het overleg en hun leden pas verder te informeren van zodra er meer zicht was op een voorstel en tijdsschema. Op het VVSG-voorzittersoverleg van 26 januari werd deze aanpak bekrachtigd. De voorzitters vonden het verdedigbaar om gedurende een beperkte overgangstermijn de gegevens voor het uittreksel te halen uit twee bronnen (bestaand gemeentelijk register en nieuw centraal register), voor zover dat de bestaande dienstverlening en interne werking niet in het gedrang zou brengen en de gemeenten geen verantwoordelijkheid moeten dragen voor de engagementen van FOD Justitie. Dit standpunt werd verder geconcretiseerd door VVSG en VLAVABBS in onderstaande aanbevelingen. (1) Het voorstel moet onmiddellijk uitgevoerd worden. Dat impliceert dat de registratie van veroordelingen niet langer door zowel gemeenten als door de griffies gebeurt, maar enkel nog door de griffies (MACH). De nodige technische verbindingen zijn hiervoor sinds kort beschikbaar. (2) Tijdens een beperkte overgangsperiode zullen gemeenten een uittreksel en inlichtingenbulletin samenstellen op basis van eigen gegevens voor 1/1/2015 en gegevens uit het centraal strafregister vanaf 1/1/2015. FOD Justitie dient een algemene toegang tot het volledige dossier te voorzien wanneer gemeenten vaststellen dat een dossier onvolledig blijkt te zijn. (3) Tijdens deze overgangsperiode, die tot 1 januari 2016 en niet later dan 31 december 2017 zal lopen, zal intensief overleg tussen gemeenten en FOD Justitie plaatsvinden in een werkgroep. (4) Tijdens deze overgangsperiode zal FOD Justitie het centraal strafregister verder op punt stellen, onder meer door een stapsgewijze integratie van veroordelingen vanaf 3 september 1998 in het centraal strafregister. (5) Voorafgaand aan de beperkte overgangsperiode zullen testen uitgevoerd worden in een aantal pilootgemeenten bij een aantal piloot-ICT-leveranciers. Gemeenten moeten de mogelijkheid krijgen om te kiezen tussen een webservice of een webpagina. (6) Op basis van deze testen gebeuren de meest dringende aanpassingen aan de webservices en webpagina’s (bv. inbouwen filters om dubbel werk te vermijden). Gemeenten, de ICT-leveranciers van gemeenten en de ICT-specialisten van FOD Justitie kunnen vandaag immers al inschatten waar de voornaamste technische en praktische problemen zich zullen situeren.
VVSG – stand van zaken strafregister – 14/04/2015 – 2/5
(7) Na deze testen en niet later dan 1 september 2015, zal de beperkte overgangsperiode van start gaan. Hiervoor zijn de nodige technische verbindingen reeds beschikbaar. (8) Niet later dan 31 december 2017 zullen gemeenten en hun burgers de mogelijkheid hebben om via het E-loket van FOD Justitie een uittreksel strafregister aan te vragen. (9) De burgemeester blijft verantwoordelijk voor de gegevens uit het gemeentelijk strafregister. FOD Justitie is verantwoordelijk voor de gegevens uit het centraal strafregister. Daartoe dienen de nodige wettelijke garanties ingebouwd te worden. (10) Een concrete timing en roadmap, aangevuld met een concrete actielijst, wordt op een eerstvolgend overleg in februari 2015 voorgelegd door uw administratie. Op dat eerstvolgend overleg worden zowel gemeenten als alle ICT-leveranciers uitgenodigd.
FOD Justitie richtte eind februari een schrijven aan VVSG en VLAVABBS met een tijdschema voor het verdere verloop van het project afschaffing gemeentelijk stafregister en koppeling centraal strafregister. Daarin was sprake van een document business dat ter bespreking voorgelegd wordt aan de verenigingen van steden en gemeenten en VLAVABBS. In een volgende fase zal ook een document ICT ter bespreking worden voorgelegd aan de informaticaleveranciers. Het document business ligt sinds maart ter bespreking voor bij gemeenten. In dat document deed FOD Justitie een voorstel aan de gemeenten voor het verdere verloop van het project. Het betreft een discussiedocument dat nog voor verdere bespreking vatbaar is. Samengevat wil FOD Justitie in september 2015 van start gaan met een koppeling aan het centraal strafregister. Daarin kunnen gemeenten strafdossiers raadplegen teneinde de burger een uittreksel af te leveren. Ongeveer 60% van de dossiers zullen volledig zijn en vergen geen verder nazicht meer door de gemeente. De andere dossiers zullen onvolledig zijn omwille van gebrekkige registratie bij FOD Justitie en vergen wel nog verder nazicht door de gemeente. Op termijn zullen deze onvolledige dossiers meer en meer afnemen en het centraal strafregister als authentieke bron gelden. Gemeenten willen er vooral over waken dat het toekomstig gebruik van het centraal strafregister en de informatie-uitwisseling met FOD Justitie zo goed mogelijk kan verlopen vanaf september 2015. Toch hield het document nog steeds geen rekening met de openstaande punten. Die betreffen opmerkingen die al meer dan 6 maanden lang op diverse vergaderingen met FOD Justitie ter sprake zijn gebracht en opgelijst werden in een nota van VVSG. Om die reden heeft het VVSG-Directiecomité op 18 maart beslist om zich niet te laten leiden door de agenda van FOD Justitie, maar niettemin samen met FOD Justitie te bekijken hoe met de openstaande punten rekening gehouden kan worden. Vanuit VLAVABBS werden dezelfde opmerkingen overgemaakt aan FOD Justitie.
VVSG – stand van zaken strafregister – 14/04/2015 – 3/5
FOD Justitie heeft eind maart een algemene voorstelling gedaan van het document business in een werkgroep van de verenigingen van steden en gemeenten en VLAVABBS. Tijdens deze voorstelling bleek dat FOD Justitie over de openstaande punten nog geen visie bepaald had. Daarom werd op 1 april een nieuwe en meer diepgaande bespreking gewijd aan het document met een werkgroep van de verenigingen van steden en gemeenten en VLAVABBS. Tijdens deze bespreking was er wel ruimte voor dialoog rond de openstaande punten en gaf FOD Justitie blijk van enige visie daaromtrent. Openstaande punten
Visie en bespreking (onder voorbehoud)
Verval recht van sturen
Gemeenten vragen om dit op te nemen in MERCURIUS. FOD Mobiliteit zou van plan zijn om deze informatie tijdelijk op te nemen. Op termijn zou FOD Justitie deze informatie rechtstreeks laten instromen vanuit MACH naar MERCURIUS. In tussentijd blijven gemeenten zelf de fiches bewaren.
Voorlopige hechtenis
Deze informatie zit niet in centraal strafregister. Gemeente kan dus niet nagaan of er uittreksel afgeleverd mag worden.
Werkstraffen
Worden in theorie nooit vermeld, tenzij ze samen met een geldboete worden uitgesproken die als hoofdstraf beschouwd kan worden. In praktijk neemt de ambtenaar aan het loket contact op met de griffie om te polsen welke straf de hoofdstraf is. Griffie weet het ook niet altijd. Is ook problematisch wanneer de hoofdstraf opschortend is en tegelijk in een werkstraf voorzien werd. Een FAQ-lijst of verklarende omzendbrief kan dit oplossen.
Kiesontzetting
Wordt in praktijk nog zelden uitgesproken door een rechter. Geldt automatisch bij geïnterneerden. Niet duidelijk op welk moment (continu of sporadisch) gemeenten dergelijke lijst moeten ontvangen. Worden al geregistreerd in centraal strafregister (590).
Minnelijke schikkingen
In het Justitieplan van minister Geens is voorzien dat MS in de toekomst ook op het uittreksel komen. In MACH worden deze MS al 3 jaar genoteerd. Via een wetswijziging zouden gemeenten in de toekomst van deze taak ontlast kunnen worden.
Inlichtingenbulletins aan
Dit blijft een oneigenlijke taak voor gemeenten en heeft geen wettelijke basis.
magistratuur
FOD Justitie verklaart IB nog steeds ‘buiten scope’ van haar project. Gemeenten willen af van deze taak. FOD Justitie onderzoekt of artikel 591 als wettelijke basis voor directe raadpleging kan volstaan en dit in toekomst direct uit MACH kan komen.
Herwerken beroepenlijst
Een aantal beroepen zijn niet alleen gereglementeerd door federale
(596.1)
wetgeving maar ook door regionale regelgeving. Daarnaast verlangt de werkgever steeds vaker een afschrift uit registers van administratieve sancties. Dat maakt een volledige herwerking moeilijk. Hierdoor zal ook de ambtenaar aan het loket nooit een volledig overzicht hebben en 595 blijven afleveren,
wat
niet
altijd
correct
is.
Er
wordt
bekeken
of
de
verantwoordelijkheid omtrent de aanvraag 596.1 in de toekomst bij de
VVSG – stand van zaken strafregister – 14/04/2015 – 4/5
aanvrager of zijn werkgever gelegd kan worden en niet langer bij de gemeente. Moraliteitsattesten
Sinds 2006 is dit herleid tot raadpleging stafregister (model 596.1). Nog discussiepunt
met
FOD
Justitie
over
mogelijkheid
om
ander
moraliteitsonderzoek te doen. FAQ-lijst
Veel praktijkvraagstukken zijn op te lossen met een FAQ-lijst. FOD Justitie engageert zich om een dergelijke lijst samen te stellen.
VVSG en VLAVABBS hebben al meermaals uitdrukkelijk aan FOD Justitie gevraagd om verder in overleg te gaan met de ICT-leveranciers. Dat zal FOD Justitie ook doen van zodra het document business besproken is met de gemeenten. Die bespreking is momenteel nog aan de gang en verloopt positief. Op basis van het document business zal FOD Justitie vervolgens een document ICT opstellen. Vermoedelijk zal het geplande tijdsschema hiervoor enige vertraging oplopen.
Meer informatie: Tom De Schepper
VVSG – stand van zaken strafregister – 14/04/2015 – 5/5
[email protected]
