Sport 307
11
Sport en recreatie ■ 11.1
Sport
■ 11.2
Recreatie
11
Amsterdam in cijfers 2014
308
11
Sport en recreatie
Rondvaart stijgt in populariteit De troonswisseling en de heropening van de drie belangrijkste musea trokken in 2013 veel bezoekers naar de stad. Daarvan wisten ook Amsterdamse attracties te profiteren. Zij kenden een groei van 4% ten opzichte van 2012. Maar het waren vooral de grote attracties die meer bezoekers trokken. Artis, NEMO, Heineken Experience, de Hortus en de diamantslijperijen verwelkomden 10% meer bezoekers. Overigens hebben de warme zomers ook aan dit succes bijgedragen en het aantal mensen dat een rondvaart neemt stijgt al vijf jaar op rij. Niet alle attracties kenden groei. Amsterdam ArenA, Holland Casino en TunFun trokken in 2013 minder bezoekers dan in 2012. Bezoekers aan enkele grote attractiepunten (x 1.000), 2003-2013 x 1.000 3.500 3.000 2.500
rondvaarten Amsterdam ArenA 1) Artis en Aquarium Holland Casino Diamantslijperijen DFA Heineken Experience 2)
2.000 1.500 1.000 500 0
2003
2004 2005 2006 2007 2008 2009
2010 2011 2012 2013
bron: ATCB/instellingen 1
) Bezoekers evenementen en toeristisch, 2013 = boekjaar 2012/’13. 2 ) In 2008 werd de Heineken Experience verbouwd.
Lidmaatschap van verenigingen en organisaties Ruim de helft van de volwassen Amsterdammers is lid van een vereniging, waarvan één op de drie lid is van een sportvereniging. In vergelijking met 2010 zijn sportverenigingen in 2012 populairder. Tegelijkertijd zijn er iets minder volwassenen lid van een organisatie met maatschappelijke doelen. Andere verenigingen en organisaties bleven stabiel tussen 2010 en 2012.
Sport en recreatie
309
Hoogopgeleide Amsterdammers van Nederlandse afkomst zijn relatief vaak lid van een vereniging. Stadsdeel Centrum kent het hoogste aandeel van de bevolking dat lid is van een vereniging (74%). In Centrum wonen veel hoogopgeleiden en weinig Amsterdammers van niet-westerse afkomst. In de overige stadsdelen is dit percentage lager.1) Aantal bezoekers RAI gedaald Lid van een organisatie/vereniging per stadsdeel, 2012 (procenten) Centrum West Zuid Oost Noord Zuidoost Nieuw-West
11 Amsterdam totaal
% 0
10
20
30
werkeloze beroepsbevolking
40
50
60
70
80
aandeel werkloze jongeren in opleiding bron: O+S/De Staat van de Stad Amsterdam VII.
In vergelijking met 2012 is het aantal bezoekers aan Amsterdam RAI in 2013 afgenomen (- 4%). Vooral nationale evenementen werden minder bezocht (-11%), zowel voorstellingen als de Huishoud- en de Negen maanden beurs. Ook bleven sommige populaire evenementen in 2013 uit, zoals de AutoRAI en de BedrijfsautoRAI. De RAI trok wel meer bezoekers uit het buitenland: ruim 400.000 internationale bezoekers in 2013, 15% meer dan in 2012. Een van de grootste internationale evenementen in 2013 was het congres van European Society of Cardiology, met bijna 30.000 deelnemers. Ondanks de afname van het aantal evenementen heeft Amsterdam RAI in 2013 een hogere winst behaald dan in 2012. Deze winstgroei is vooral te danken aan congressen en andere internationale activiteiten.
1
)
Amsterdam in cijfers 2014
O+S. De Staat van de Stad Amsterdam VII. Amsterdam, 2013.
310 Inhoud 11.1 Sport
11.1.1 11.1.2 11.1.3 11.1.4 11.1.5 11.1.6 11.1.7
tabellen Sportaccommodaties naar soort Bezoekers aan zwembaden Bezoekers Jaap Eden IJsbanen Amsterdammers van 6-74 jaar die een of meer keer per maand sporten naar achtergrondkenmerken Amsterdammers die een of meer keer per maand sporten naar stadsdelen en leeftijdgroepen Lidmaatschap sportvereniging naar stadsdelen en leeftijdsgroepen Meest beoefende sporten
311
311 312 312 312 313 313 314
grafieken 11.1a Top vijf meest beoefende sporten naar leeftijdsgroep 11.1b Top vijf meest beoefende sporten naar herkomstgroepering 11.1c Aantal sporten dat sporters beoefenen
314 315 315
11.2 Recreatie
316
11.2.1 11.2.2 11.2.3
tabellen Bezoekers aan attractiepunten en evenementen Evenementen en bezoekers in de RAI-hallen Lidmaatschap organisaties en verenigingen
grafieken 11.2a Amsterdammers die minimaal vijf dagen in de week tenminste een half uur matig intensief bewegen naar achtergrondkenmerken 11.2b Aandeel Amsterdammers met een of meer hobby’s naar achtergrondkenmerken
316 317 317
316 318
Sport 311 11.1.1
Sportaccommodaties naar soort, 1 juli 2010-2014
2010 2011 2012 2013 2014 openlucht voetbalvelden gras (w.v. wetra) 109 (3) 105 (3) 101 (3) 94 (3) 83 (2) voetbalvelden kunstgras (rubberingestrooid) 44 50 51 57 62 voetbaltrainingsvelden (w.v. kunstgras zandingestrooid) 18 (2) 15 15 11 9 korfbalvelden (w.v. kunstgras) 12 (11) 12 (12) 12 (12) 12 (12) 12 (12) hockeyvelden (w.v. kunstgras) 34 (25) 37 (27) 37 (27) 39 (30) 39 (32) handbalvelden 11 10 10 10 9 rugbyvelden 3 3 3 3 3 honkbalvelden 8 8 8 7 7 softbalvelden 8 8 8 7 7 cricketvelden 10 10 10 11 11 american footballvelden 2 2 2 2 2 beachcentrum (outdoor velden) 4 (15) 4 (15) 5 (20) 5 (20) 5 (20) kaatsvelden 1 1 1 1 1 atletiekbanen 6 6 6 6 6 tennisbanen 220 222 222 231 231 skelter-/kartingbaan – – – – – golfbanen 5 5 5 5 6 midgetgolfbanen 1 1 1 1 1 wielercircuits 2 2 2 2 2 landijsbanen 2 2 2 2 2 kunstijsbanen 1 1 1 1 1 klimmuren 2 2 2 2 2 castingaccommodatie 1 1 1 1 1 zwembaden 6 6 1 6 6 roei-/kanobaan 1 1 1 1 1 overdekt sporthallen (veld 20x40m) 22 19 19 22 23 aantal speelvloeren 20x40m 27 27 28 29 zwembaden 8 8 8 8 8 tennisbanen (hallen) 57 (10) 57 (10) 57 (10) 57 (10) 57 (10) squashbanen (centra) 90 (11) 90 (11) 90 (11) 90 (11) 90 (11) bowlingbanen (centra) 68 (3) 68 (3) 74 (4) 74 (4) 74 (4) schietsportaccommodatie 12 12 12 12 12 indoorbeachcentrum (aantal velden) 1 (6) 1 (6) 1 (6) – – wielerbaan 1 1 1 1 1 ijshal 1 1 1 1 1 skelter-/kartingbaan 1 1 1 1 1 tafeltenniscentra 5 5 5 5 5 handboogbanen (centra) 17 (2) 17 (2) 17 (2) 17 (2) 17 (2) maneges 11 11 11 11 11 boksruimtes 7 7 7 7 7 gewichthefruimtes 5 5 5 5 5 schermzalen 3 3 3 3 3 skipiste 2 2 2 2 2 klimaccommodatie 4 5 5 5 5 sportzalen 8 8 8 8 8 watersportaccommodaties kano-clubhuizen 5 5 5 5 5 plankzeil-clubhuizen 2 2 2 2 2 roei-clubhuizen 10 10 10 10 10 watersport-clubhuizen 21 21 21 21 21 gemeentelijk roeihome 1 1 1 – – gemeentelijk watersportcentrum 2 2 2 2 2
Amsterdam in cijfers 2014
bron: DMO
11
312 Sport 11.1.2
Bezoekers aan zwembaden (x 1.000), 2009-2013
2009 2010 2011 2012 2013 Sloterparkbad De Mirandabad Het Marnix SportPlaza Mercator Sportfondsenbad Oost Zuiderbad Floraparkbad 1) 2) Flevoparkbad Bijlmerbad Familiebad Bredius totaal
447 384 382 390 371 355 364 387 378 321 263 269 276 276 320 275 285 278 269 284 238 244 248 255 235 171 155 159 179 191 310 286 185 202 159 46 42 24 48 69 64 53 46 56 33 29 27 16 25 32 2198 2109 2001 2078 2015
1
) Vanaf 1 januari 2011 nieuw registratiesysteem. ) In 2013 buitenbad gesloten i.v.m. nieuwbouw.
bron: stadsdelen en zwembaden Amsterdam
2
11.1.3
Bezoekers Jaap Eden IJsbanen, 2009/’10-2013/’14
2009/’10
2010/’11
2011/’12
2012/’13
2013/’14
kunstijsbaan 431233 427351 428067 410559 385595 w.v. volwassenen 301863 299146 299647 287391 269917 jeugd 129370 128205 128420 123168 115678 hal 114644 113612 107308 115621 106748
bron: Jaap Eden IJsbanen
11.1.4 Amsterdammers van 6-74 jaar die een of meer keer per maand 1) sporten naar achtergrondkenmerken, 2006-2013 (procenten) 2006 2009 2013 gemiddeld
65 61 67
mannen vrouwen
66 72 58 64
6-12 jaar 13-17 jaar 18-34 jaar 35-54 jaar 55-74 jaar
75 76 84 72 73 75 70 69 74 63 57 64 50 51 55
Surinamers/Antillianen 63 57 57 Turken/Marokkanen 49 47 46 overige niet-westerse allochtonen 70 59 61 westerse allochtonen 72 62 70 autochtonen 74 68 78 1
)
Sporter volgens Richtlijn Sportdeelname Onderzoek (RSO).
bron: O+S/Sportmonitor 2013
Sport 313 11.1.5 Amsterdammers die een of meer keer per maand 1) sporten naar stadsdelen en leeftijdsgroepen, 2013 (procenten) stadsdeel 6-17 jaar 18-74 jaar totaal A Centrum E West F Nieuw-West K Zuid M Oost N Noord T Zuidoost Amsterdam 1
)
93 73 76 71 67 67 73 53 55 93 78 80 86 78 79 79 56 58 74 56 58 80 66 67
Sporter volgens Richtlijn Sportdeelname Onderzoek (RSO).
11.1.6
bron: O+S/Sportmonitor 2013
Lidmaatschap sportvereniging 1) naar stadsdelen en leeftijdsgroepen, 2013 (procenten)
stadsdeel 6-17 jaar 18-74 jaar totaal A Centrum E West F Nieuw-West K Zuid M Oost N Noord T Zuidoost Amsterdam 1
)
66 16 24 46 15 19 39 8 12 66 18 23 64 17 24 46 14 18 42 14 17 52 14 19
Het betreft actief lidmaatschap voor de meest beoefende sport.
Amsterdam in cijfers 2014
bron: O+S/Sportmonitor 2013
11
314 Sport 11.1.7 Meest beoefende sporten, 2003-2013 (percentage van de sporters) 2003 2006 2009 2013 fitness 19 26 32 37 hardlopen, joggen, trimmen 6 13 13 26 voetbal 12 14 12 13 zwemmen 14 13 15 13 wielrennen, toerfietsen, mountainbiken 6 6 5 9 aerobics, steps, spinning 1) 6 6 3 8 wandelsport 3 7 3 7 tennis 6 7 6 6 vecht- en verdedigingssporten 5 4 3 6 danssport 3 4 4 5 hockey 3 2 3 4 schaatsen 2 2 1 3 gymnastiek, turnen 1 2 3 3 roeien 0 1 1 2 golf 2 2 1 2 basketbal 1 2 1 1 paardensport 2 1 1 1 squash 3 2 1 1 skeeleren, skaten 2 2 1 1 atletiek 0 1 1 1 badminton 1 1 1 1 volleybal, beachvolleybal 1 1 1 1 1
)
Sinds 2013 inclusief spinning.
6-12 jaar
voetbal zwemsport vechtsport gymnastiek, turnen hockey
13-17 jaar
voetbal hardlopen fitness danssport hockey
18-34 jaar
fitness hardlopen voetbal wielrennen, toerfietsen aerobics, spinning
35-54 jaar
Top vijf meest beoefende sporten naar leeftijdsgroepen, 2013 (percentage van de sporters)
fitness hardlopen zwemsport aerobics, spinning wielrennen, toerfietsen
55-74 jaar
11.1a
bron: O+S/Sportmonitor
fitness wandelsport wielrennen, toerfietsen zwemsport hardlopen
0
10
20
30
40
% 50
bron: O+S/Sportmonitor 2013
Sport 315 11.1b
Top vijf meest beoefende sporten naar herkomstgroepering, 2013 (percentage van de sporters)
Surinamers/ Turken/ overige niet- westerse autochtonen Antillianen Marokkanen westerse allochtonen allochtonen
fitness hardlopen zwemsport wielrennen, toerfietsen wandelsport fitness hardlopen zwemsport voetbal wielrennen, toerfietsen fitness hardlopen voetbal zwemsport aerobics, spinning fitness voetbal hardlopen zwemsport vechtsport fitness voetbal hardlopen vechtsport zwemsport 0
10
20
30
40
% 50
bron: O+S/Sportmonitor 2013
11.1c 50
11
Aantal sporten dat sporters beoefenen, 2003-2013 (procenten) %
45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 1 sport 2003
2 sporten 2006
Amsterdam in cijfers 2014
2009
3 sporten 2013
4 sporten
5 of meer sporten bron: O+S/Sportmonitor
316 Recreatie 11.2.1 Bezoekers (x 1.000) aan attractiepunten en evenementen, 2009-2013 2009 2010 2011 2012 2013 rondvaarten 2811 3072 3195 3250 3489 Amsterdam ArenA 1) 1632 1818 1871 1774 1720 Artis en Aquarium 1208 1135 1261 1241 1370 Holland Casino Amsterdam 860 803 834 797 795 Diamantslijperijen 554 622 697 729 774 Madame Tussauds Amsterdam 2) 554 587 659 625 . Heineken Experience 365 435 535 565 608 NEMO 401 509 503 528 546 Amsterdam Dungeon 2) 132 142 161 167 . Hortus 144 138 140 173 187 TunFun 120 128 127 126 123 Boom Chicago/Leidsepleintheater 87 60 82 69 33 Hortus Botanicus van de VU 35 25 21 21 22 1
) )
2
Bezoekers evenementen en toeristisch, 2013 = boekjaar 2012/’13. In 2013 geen opgave i.v.m. beursgang.
11.2a
bron: ATCB/instellingen
Amsterdammers (18+) die minimaal vijf dagen in de week ten minste een half uur matig intensief bewegen naar achtergrondkenmerken, 2012 (procenten) totaal
man vrouw
Surinaams Turks Marokkaans ov. niet-westers allochtoon westers allochtoon autochtoon
1e generatie allochtoon 2e generatie allochtoon autochtoon
% 0
10
20
30
40
50
60
70
80
bron: O+S/De Staat van de Stad Amsterdam VII
Recreatie 317 11.2.2
Evenementen en bezoekers (x 1.000) in de RAI-hallen, 2009-2013
2009 2010 2011 2012 2013 evenementen internationale evenementen 36 48 47 48 47 nationale evenementen 60 57 59 59 48 voorstellingen 159 85 83 119 85 overige evenementen 318 400 406 403 297 totaal 573 590 595 629 477 bezoekers (x 1.000) internationale evenementen 198 291 306 392 451 nationale evenementen 1016 774 1058 764 677 w.v. AutoRAI 214 270 Bedrijfsauto RAI 47 Hiswa (watersport e.d.) 50 52 48 41 40 Horecava 38 50 51 57 53 Huishoudbeurs/Negen-maanden-beurs 287 244 227 247 245 Interclean (schoonmaken, vuilverwerking) 23 28 Intertraffic (verkeers- & vervoersinfrastructuur) 25 26 METS 18 19 19 20 20 voorstellingen 199 85 82 125 80 overige evenementen 422 236 140 152 173 totaal 1834 1385 1587 1433 1381
11.2.3
bron: RAI
Lidmaatschap organisaties en verenigingen, 2008, 2010 en 2012 (procenten)
2008 2010 2012 sportvereniging 29 27 31 organisatie met maatschappelijke doelen (mensenrechten, natuur- of dierenbescherming) 19 21 16 organisatie voor werknemers/werkgevers 15 15 13 hobbyvereniging 6 7 5 vereniging met godsdienstig/levensbeschouwelijk doel 5 6 5 politieke organisatie 5 5 6 zangvereniging of muziekvereniging 3 3 4 vrouwenvereniging/bond 1 3 2 allochtone vereniging/(zelf)organisatie 2 2 2 toneelvereniging 1 2 1 bibliotheek 30 30 28 overige organisaties 16 18 17
Amsterdam in cijfers 2014
bron: O+S/De Staat van de Stad Amsterdam
11
318 Recreatie 11.2b
Aandeel Amsterdammers met een of meer hobby’s naar achtergrondkenmerken, 2012 (procenten) totaal ongeschoold laag middelbaar hoog Surinaams/Antilliaans Turks Marokkaans ov. niet-westers allochtoon westers allochtoon autochtoon 1e generatie allochtoon 2e generatie allochtoon autochtoon 18-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65-74 jaar 75+ jaar 0
10
20
30
40
50
60
70
80
% 90
bron: O+S/De Staat van de Stad Amsterdam VII
