Dermatologie
Scabies Schurft Inleiding U heeft van uw dermatoloog vernomen dat u last heeft van scabies. Uw arts heeft u al een en ander verteld over wat u kunt doen om er vanaf te komen. In deze folder kunt u alles rustig nalezen. Wat is schurft? Schurft (officiële naam: scabies) is een besmettelijke huidziekte, die wordt veroorzaakt door de schurftmijt. De aandoening jeukt heftig, vooral ’s nachts. Schurft is een vervelende, maar geen ernstige ziekte. De aandoening is goed te behandelen. Het is daarbij wel zeer belangrijk dat mensen in de directe omgeving van de patiënt met schurft meebehandeld worden, ook wanneer zij helemaal geen jeuk of huidafwijkingen hebben. Schurft duidt niet op een gebrek aan hygiëne. Iedereen kan het krijgen. Hoe ontstaat schurft? Schurft wordt veroorzaakt door de schurftmijt Sarcoptes scabiei. Dit is een parasiet, die alleen bij mensen voorkomt. De vrouwelijke mijt is ongeveer 0.4 x 0.3 mm groot en is net te klein om met het blote oog te kunnen zien. Deze vrouwelijke mijten graven een gangetje in de hoornlaag van de huid met een lengte van ongeveer 1 cm, waarin ze eitjes leggen. De jeuk wordt veroorzaakt door een afweerreactie van het lichaam tegen de uitwerpselen van de schurftmijt. Over het algemeen heeft een patiënt met schurft tussen de 10 en de 15 levende volwassen vrouwelijke schurftmijten op het lichaam. De schurftmijt wordt gewoonlijk overgebracht door direct huidcontact met een besmette persoon. Kinderen in een gezin zijn vaak allemaal besmet. Met elkaar in één bed slapen – al dan niet met seksueel contact – kan besmetting tot gevolg hebben. Daarnaast kan schurft opgelopen worden door het slapen in een bed met besmet beddengoed en door het dragen van besmette kleding van iemand met schurft. Epidemieën van schurft worden nogal eens gezien in ziekenhuizen, verzorgingshuizen en verpleeghuizen. De intensieve contacten tussen veel mensen spelen daarbij een belangrijke rol.
1
Wat zijn de verschijnselen? Twee tot zes weken na de besmetting met de schurftmijt ontstaan er huidafwijkingen, die vooral ’s nachts heftig jeuken. Het meest kenmerkend is een schilferend gangetje van maximaal 1 centimeter, soms met een klein blaasje aan het einde. Deze gangetjes worden vooral gezien aan de handen, maar kunnen bij schurft ook ontbreken. Verder zijn er kleine pukkeltjes die vaak opengekrabd en ontstoken zijn. Daarnaast kunnen blaasjes voorkomen, etterpuistjes en grotere pukkels. Soms ontstaat een uitgebreide huiduitslag die kan lijken op eczeem. Door krabben kunnen bacteriële infecties optreden. De huidafwijkingen bij schurft zijn vooral gelokaliseerd tussen de vingers, op de onderzijde van de polsen, in de oksels, in de flanken, op de voeten en de enkels. Bij mannen zijn de penis en de balzak (het scrotum) vaak aangedaan en bij vrouwen de huid rond de tepels. Bij volwassenen zijn er haast nooit afwijkingen in het gezicht of op het behaarde hoofd, maar bij heel jonge kinderen komt dat wel voor. Een ernstige vorm van schurft is de zogenaamde scabies norvegica (genoemd naar Noorwegen, waar het voor het eerst werd gezien). Deze vorm van schurft wordt gezien bij mensen met verminderde afweer, bijvoorbeeld door AIDS, door het gebruik van medicijnen die de afweer onderdrukken en bij zeer oude mensen. Deze patiënten hebben soms duizenden mijten op en in de huid en zijn dus zeer besmettelijk, maar hebben door de verminderde afweer vaak geen jeuk. Hoe wordt de diagnose gesteld? Bij patiënten die het kenmerkende beeld hebben van gangetjes aan de handen is de diagnose eenvoudig te stellen, vooral ook wanneer er mensen in de omgeving met jeuk blijken te zijn. Ook ontstoken pukkeltjes op penis en balzak zijn zeer kenmerkend voor schurft. Veel vaker kan de diagnose wel worden vermoed, maar niet met zekerheid worden gesteld. Toch lukt het de huidarts vaak om in een oppervlakkig afgesneden stukje huid onder de microscoop de schurftmijt of haar eieren te vinden. Wat is de behandeling? Schurft wordt behandeld met permetrinecrème (Loxazol). Het is absoluut noodzakelijk dat alle gezinsleden een behandeling krijgen, ook wanneer ze zelf geen jeuk of huiduitslag hebben. Ook de partner van de patiënt met schurft moet worden meebehandeld. Iedereen moet zo snel mogelijk en op hetzelfde moment worden behandeld en wel als volgt:
2
Stappenplan behandeling scabiës met Permetrine 5% crème (=Loxazol) Het is belangrijk dat alle gezinsleden op dezelfde avond starten met de behandeling! Dag 1 s ’Avonds Kleding en beddengoed (hoeslaken, laken, dekbedovertrek, kussensloop): Alle kleding en beddengoed dat in de afgelopen 3 dagen gedragen of gebruikt is: minimaal 10 minuten wassen op minimaal 50°C Indien wassen niet meteen mogelijk is: stop alle kleding die u drie dagen voor de behandeling hebt aangehad in een plastic vuilniszak Doe de plastic vuilniszak dicht (geen lucht uit de zak duwen!) en zet deze bij de wasmachine om later te wassen. Stop alle niet wasbare zaken knuffels / sjaals /handschoenen / sloffen in een andere plastic vuilniszak. Doe hier ook de kleding in die u niet kunt wassen. Houd deze zak drie dagen gesloten. Schoon beddengoed op de bedden doen Douchen en behandeling Was u goed onder de douche Nagels van vingers en tenen kortknippen Wacht na het douchen tot de huid droog en afgekoeld is Smeer de crème in op een droge, schone huid en op de volgende manier (zie plaatje op de volgende pagina)). Voor ouderen en kinderen, zie schema achterzijde
’s avonds: crème aanbrengen op een schone en droge huid
Hals tot aan de kaakrand Borst : indien van toepassing onder de borsten Buik : let op de huidplooien Armen Handen : smeer crème goed onder de nagels en tussen de vingers. Onder de oksels Rug : laat uw rug door iemand anders insmeren, deze persoon gebruikt wegwerp handschoenen tijdens het insmeren Bovenbenen : voorkant en achterkant : denk aan de knieholtes Onderbenen : voorkant en achterkant Voeten : goed tussen de tenen en onder de teennagels smeren Voetzool 3
Billen en bilnaad Geslachtsdelen. Voorkom hierbij dat de zalf in aanraking komt met het slijmvlies bij de geslachtsdelen. Als dit toch gebeurt dan goed spoelen met water Laat de crème de gehele nacht (8-12 uur) inwerken. Al die tijd mag u zich niet wassen. Smeer na het handenwassen opnieuw crème op uw handen en onder uw nagels. Bij tussentijds toiletbezoek of verschonen van de luier: bijsmeren. Geen andere crème of schoonheidsproducten gebruiken.
Dag 2 Als u opstaat Vóór het douchen: verzamel het beddengoed Stop deze in een plastic vuilniszak Matras omdraaien Was u onder de douche met zeep, nadat de crème 8-12 uur heeft ingewerkt. Stop de gebruikte handdoek en pyjama in de wasmachine of in de plastic vuilniszak bij het beddengoed. (Geen lucht uit de zakken duwen!). Trek schone kleding aan Doe schoon beddengoed op de bedden Doe wegwerphandschoenen aan Pak de was uit de plastic vuilniszakken en stop de was in de machine, was de was minimaal 10 minuten op minimaal 50°C. Elke keer als u was uit de plastic vuilniszak haalt gebruikt u steeds nieuwe wegwerphandschoenen De plastic vuilniszak weggooien Als u klaar bent met het wassen is de behandeling klaar Samenvattend Leeftijd Volwassenen en kinderen vanaf 2 jaar Kinderen van 2 maanden tot 2 jaar
Ouderen
Waar smeren Hele lichaam, van kaakrand tot onder de voetzolen. Niet het hoofd Hele lichaam en ook het hoofd, gezicht, nek en oren. Smeer niet dicht rond de mond en ogen Hele lichaam en ook het hoofd, gezicht, nek en oren. Smeer niet dicht rond de mond en ogen
Wasmachine ’s Avonds ’s Nachts Douchen met Wasmachine aan crème crème water en zeep aan aanbrengen 8 – 12 uur op een schone laten inwerken en droge huid Deze folder is tot stand gekomen in samenwerking met de GGD Limburg-Noord
4
Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u ze stellen tijdens het eerstvolgende bezoek of contact opnemen met: Poli Dermatologie Locatie Venlo routenummer 9 (077) 320 68 48
Locatie Venray routenummer 71 (1e verdieping) (0478) 52 24 26
Kijk ook eens op www.viecuri.nl
VieCuri Medisch Centrum Locatie Venlo Locatie Venray Tegelseweg 210 Merseloseweg 130 5912 BL Venlo 5801 CE Venray (077) 320 55 55 (0478) 52 22 22 internet: www.viecuri.nl © VieCuri Patiëntenservicebureau januari 2016 bestelnummer 11208
5
