Zalig Kerstmis
Soort activiteit Thema(„s) Aantal deelnemers
Gespreksvorm, creatief Kerstmis 3 – 16
Leeftijd
- 12 jaar
Locatie
Binnen
Duur
120 min.
Intensiteit
Rustig
Materiaal
Flap met „Zalig Kerstmis‟, stiften, kerststal met figuren, kerstfiguren om bij de tekstjes te zetten, teksten over kerstfiguren, bezinningstekstjes met vragen, balpennen, kaartjes, verf (of stiften en kleurpotloden)
Doel / samenvatting activiteit -
De deelnemers ontdekken dat er achter de wens “Zalig Kerstmis” heel wat diepgang schuilt. Ze zijn bereid om het licht van Kerstmis ook echt door te geven. De deelnemers leren de betekenis van de figuren uit de kerststal kennen en kunnen uitdrukken welke figuur hen echt aanspreekt.
Verloop Opstapje - Schrijfgesprek rond „Zalig Kerstmis‟. De deelnemers noteren waar deze wens hen aan doet denken. - Nadien vertellen de deelnemers wat ze in de liturgie van Kerstmis zalig vinden, wat hen een gevoel van geluk geeft. Kerststal met figuren De begeleider vertelt: “Misschien lag je ooit, net als ik, uren te kijken naar die mysterieuze figuren in de kerststal. Naast de cadeautjes trokken ze mijn aandacht. Ze hadden iets van een „geheim‟. Een geheim dat met de jaren meer en meer onthuld werd. De kerststal vertelt ons iets over de manier waarop God naar ons heeft omgezien. Kerstmis vraagt iets van verbeeldingskracht. Het gaat om dingen die moeten „gezien‟ worden. We moeten ontdekken wat achter het beeld steekt. Om dat te kunnen laten we de beelden zelf aan het woord.” Twee begeleiders (of deelnemers die goed lezen) laten de kerstfiguren spreken: de engel, het Kind, Maria, Jozef, de herders, de wijzen, de os. Elke figuur vertelt wie hij is en welke rol hij speelt in het kerstgebeuren. Daarnaast liggen in het lokaal op verschillende plaatsen blaadjes met een tekst of gebed die bij een kerstfiguur hoort. Terwijl er op de achtergrond kerstmuziek speelt, loopt iedereen rustig rond en leest de verschillende tekstjes. Nadien kiest ieder één tekstje uit en beantwoordt in stilte de bijhorende vragen. Rondje: Iedereen zegt welke figuur hij/zij gekozen heeft. De tekst wordt gelezen. Je vertelt wat je op de vragen hebt geantwoord. Als iedereen aan de beurt is geweest, mogen ze aan elkaar zeggen wat hen getroffen heeft .
Zalig Kerstmis
1
Creatieve afsluiter: Kerstmis is een feest waarbij mensen zich van hun beste kant laten zien: mensen willen lief en vredelievend zijn voor elkaar. Toch mag dit feest van licht niet uitdoven na 25 december. De vreugde van de kerstboodschap moet een echte vreugde worden. Enkel echte vreugde is een kracht die blijft doorwerken. De Blijde Boodschap van de hemel moet blijven doorklinken. Opdracht: De deelnemers tekenen of schilderen hun kerstfiguur op een wenskaart. Op de achterkant komt een wens: “Zalig Kerstmis, voor jou in het bijzonder wens ik…”. Ze vertellen aan elkaar aan wie ze deze kaart zullen bezorgen. Suggestie om af te sluiten: de jongeren kiezen op het einde een figuur waarmee ze zich identificeren. Ze delen dit met de groep. Ten slotte wordt met de diverse personages een tableau vivant gemaakt, de jongeren beelden allemaal samen het kerstverhaal uit.
Opmerkingen/bijlagen 1. Inkleding lokaal Het is wenselijk dat bij de blaadjes van de kerstfiguren die verspreid worden telkens een beeldje van die figuur staat. Zo is gemakkelijk te zien waar de blaadjes zich bevinden. Voorzie van elke tekst minstens 3 blaadjes. Zo kan iedereen echt kiezen. 2. Leeftijd Ook jongeren vanaf 12 jaar kunnen aan deze werkvorm meedoen, mits aanpassing van de bezinningstekstjes en vragen. 3. Figuren uit de kerststal Misschien lag je ooit, net als ik, uren te kijken naar die mysterieuze figuren in de kerststal. Naast de cadeautjes trokken ze mijn aandacht. Ze hadden iets van een „geheim‟. Een geheim dat met de jaren meer en meer onthuld werd. De kerststal vertelt ons iets over de manier waarop God naar ons heeft omgezien. Kerstmis vraagt iets van verbeeldingskracht. Het gaat om dingen die moeten „gezien‟ worden. We moeten ontdekken wat achter het beeld steekt. Om dat te kunnen laten we de beelden zelf aan het woord. De engel Ik ben een engel. Ik heb een bijzondere taak tot op vandaag. Want wat dacht je? Ook vandaag zijn er nog engelen. Maar in het kerstgebeuren heb ik wel een heel specifieke rol te spelen. “In de zesde maand werd de engel Gabriël door God gezonden naar een stad in Galilea, met de naam Nazaret, naar een jonge vrouw die verloofd was met een man genaamd Jozef, die uit het huis van David stamde: haar naam was Maria. De engel trad bij haar binnen en zei: „Ik groet u, gezegende, de Heer is met u‟.” (Lc 1,26-27) Ik mocht Maria de geboorte van haar kind aankondigen. “Maria, u hebt genade gevonden bij God. U zult zwanger worden en een zoon baren, die u de naam Jezus moet geven”. (Lc 1,30-31) Ik heb als taak te bemoedigen. En dat doet nieuw leven ontstaan. Ik ben de woordvoerder van het onmogelijke. Ik word gevraagd voor wat niet kan. Ik geef kracht om te geloven dat het onmogelijke toch mogelijk is. Zo kon Maria “ja” zeggen op de aankondiging van de geboorte van haar zoon. In mij heeft Maria iets gevoeld van Gods nabijheid. Engel Je bestaat niet, zeggen sommigen. Anderen spreken van hun engelbewaarder. Zalig Kerstmis
2
Er zijn weer engelen, zeggen weer anderen. Met Kerstmis kom je weer te voorschijn. Als knikengel en als brenger van het goede nieuws. Je zingt mooier dan de hoogste kinderstem. Je verkondigt het goede nieuws: dat de Allerhoogste geen mens vergeet, dat de mens Hem niet te min is. Na Kerstmis verdwijn je weer, maar soms meen ik je te zien in engelen en mensen, vol liefde en tederheid. Marinus van den Berg 1. Wat treft je in de tekst? 2. Wie zijn voor jou engelen? Hoe herken je hen? Het kind Ik ben Jezus van Nazaret. Opgelet. Mijn familienaam zegt waar ik leefde, niet waar ik geboren werd. Dat was in een heel andere streek van Israël, dat was in Betlehem. Jozef en Maria kwamen in Betlehem. De tijd was aangebroken dat Maria moest bevallen. “Ze baarde een zoon, haar eerste kind; ze wikkelde hem in doeken en legde Hem in een voerbak, omdat er geen plaats voor hen was in het gastenverblijf”. (Lc 2, 6-7) Zo werd ik geboren: zonder thuis, klein, kwetsbaar. Omringd door de goedheid van mijn ouders. Van in het begin gaat het om mysterie: in het naamloze, het kwetsbare kan God gevonden worden. Het licht van de kerstnacht straalt allereerst voor de kleinen de kwetsbaren. “Ik hou van elke mens”, zegt God. Dat is de boodschap die ik vanaf mijn geboorte aan mensen wil brengen. Een boodschap voor eenvoudige mensen van goede wil. Het kind “O waarlijk heilige nacht: hemel en aarde worden één, God en mens ontmoeten elkaar” 1. Wat treft je in deze korte zin? 2. Waar heb jij God in je leven ontmoet? 3. Wat roept dat op: hemel en aarde worden één? Het kind Op Jou zijn onze ogen gericht. Uit Jouw ogen straalt een nieuw licht.
Zalig Kerstmis
3
Geringen en groten der aarden knielen voor Jouw neer. Jij zult een teken van tegenspraak worden. Jij praat geen mens naar de mond. Jouw ogen blijven gericht op wie in het duister leven. Jij verheft de geringen en doet groten wankelen. Met het licht van Jouw ogen zegen ons, zegen allen die het goede zoeken, zegen allen die liefde schenken en vrede brengen. Marinus van den Berg 1. Wat treft je in dit gebed? 2. Welke eigenschap van het Kind vind jij het sterkst? Maria Ik ben Maria, de moeder van Jezus. Zo zien jullie mij in de stal. Maar weet dat ik lang heb uitgekeken naar de geboorte van dit kind. Vol verlangen, vol verwachting, maar ook vol vragen en bedenkingen. Wie ben ik dat God in mij mens wil worden? Het gaat mijn verstand te boven. Maar ik probeerde te vertrouwen dat God het goede met mij voorheeft. Met open handen, zo sta ik in het leven. Ik vertrouw mij toe aan God. Ik heb Hem mijn woord gegeven, in het geloof dat God mijn leven leidt. Van in het begin niet zo gemakkelijk, merk ik. Nergens werden mijn man en ik gastvrij ontvangen. Het zal niet het laatste zijn wat we in ons leven meemaken… Maria Maria had Hem eerder in haar hart ontvangen, vóór zij Hem ontving in het vlees. Heer Jezus, kom ik verlang naar U zonder U kan ik niet verder Mijn hart is koud Kom, Heer Jezus en breng me weer tot mezelf. 1. Wat treft je in het gebed? 2. “Zonder U kan ik niet verder”, ervaar je dat ook zo? Maria De weg die je gaat bepaal je zelf Of toch niet? … God geeft je hints, suggesties, aanwijzingen Zalig Kerstmis
4
om die weg te vervolmaken, Hij nodigt je uit. Het vraagt je volle vertrouwen en soms maakt het je onzeker maar de afloop is altijd goed… Of je de uitnodiging aanvaardt, bepaal je natuurlijk wel zelf Of misschien toch niet? 1. Wat treft je in de tekst? 2. Hoe herken je Maria in de tekst? Herken je ook iets van jezelf? Jozef Ik ben Jozef, de man van Maria. Ja, over mij hoor en lees je niet zoveel. Misschien heeft het met mijn karakter te maken. Ik ben nogal teruggetrokken. “Een dromer”, zeggen de mensen. Toen Maria me vertelde dat ze zwanger was dacht ik eraan in stilte van haar te scheiden. Maar iets of iemand hield me tegen. Het was alsof God zelf me aanstootte in mijn droom en zei: “Jozef, wees niet bevreesd Maria, uw vrouw, tot u te nemen; het kind in haar schoot is van de heilige geest. Zij zal een zoon ter wereld brengen die gij Jezus moet noemen, want hij zal zijn volk redden uit hun zonden”. “Vertrouw, Jozef”, hoorde ik in deze woorden. Hoewel ik me helemaal geen held voelde, heb ik het gewaagd. Gelukkig maar. Zie me hier staan, als fiere man, als fiere vader. Niet goed wetend wat de toekomst ons zal brengen. Eén ding is wel zeker, ik heb Jezus zijn plaats gegeven in de stamboom van David. Zo is God-metons. Jozef IN HET ZWIJGEN In het zwijgen ligt het antwoord. In het spreken de vraag. In luisteren de stem van vele goede dingen; de stilte spreekt de taal van het geluk. Michel „t Joen 1. Wat treft je in de tekst? 2. Herken je iets van jezelf in de figuur van Jozef: rustig, zwijgend, vertrouwvol… ? De herders De mensen zingen “De herders lagen bij nachte”. Ja, en zo denkt iedereen dat wij luie mannen zijn. Niets is minder waar. Dag en nacht waken wij bij de kudde. Een harde stiel, vaak geminacht. Dikwijls hebben we het gevoel niet mee te tellen. Mensen kijken wat neer op ons, ruwe mannen. We vinden het dan meestal ook niet erg om ver van huis te zijn, de velden in. Mensen spreken ons toch niet makkelijk aan. Niet moeilijk dat we schrokken toen we op het veld een engel zagen die ons wél aansprak en zei:
Zalig Kerstmis
5
“Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen, dat het hele volk met grote vreugde zal vervullen: vandaag is in de stad van David voor jullie een redder geboren. Hij is de Messias, de Heer. Dit zal voor jullie het teken zijn: jullie zullen een pasgeboren kind vinden dat in een doek gewikkeld in een voederbak ligt”. (Lc 2, 1013) Nieuwsgierig en gedreven door God zelf, hebben we ons toen met vreugde gehaast. En ja, het was zoals de engel gezegd had. We vonden Maria en Jozef en het kind in een kribbe. Wat er toen door ons heenging, is moeilijk te zeggen. Vol verwondering keken we naar de nieuwgeboren Koning, weerloos en kwetsbaar. Ons hart werd warm vanbinnen. Stil en bescheiden stonden we daar, God dankend voor zijn grote goedheid. En weet je? Toen we terug in ons dorp kwamen hadden de mensen wel tijd om naar ons verhaal te luisteren. Gek, maar plots mochten wij de weg wijzen naar het kleine kind en de menslievendheid van onze grote God. De herders “… als een herder zal Hij zijn schapen weiden, in zijn armen ze samenbrengen, de lammeren dragen tegen zijn boezem, de schapen met zachte hand geleiden” (Js 40,11) “In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: „Wat dunkt u? Wanneer een man honderd schapen heeft en één daarvan verdwaalt, zal hij dan niet de negenennegentig in de bergen alleen laten om op zoek te gaan naar het verdwaalde?...” (Mt 18,12) 1. Wat treft je in de schriftteksten? 2. Waar had je een ervaring dat je verdwaald was? Waar mocht je ervaren dat iemand naar je zocht?
De wijzen Kijken jullie ‟s nachts ook wel eens naar de hemel? Wij, met ons drieën, worden de wijzen genoemd. Misschien wel omdat we af en toe naar omhoog kijken en zoeken wat God ons wil vertellen. Daarom zijn we ook die ster gevolgd. En weet je? Ze bleef staan op de plaats waar het kind was. Een diepe blijdschap vervulde ons hart. We gingen toen het huis binnen en zagen het kind met Maria, zijn moeder en wij vielen neer en aanbaden Hem. We gaven het godskind de gouden schat van ons leven, de wierook van onze gebeden en de mirre van de versterving. Mirre is de geurige olie waarmee de doden worden gebalsemd. Het is de zwarte koning die de mirre overhandigde. Misschien omdat hij beter weet wat lijden is. En na deze wondere ontmoeting keerden we langs een andere weg naar huis terug. Tja, dat kon ook niet anders. Dit kostbare moment heeft ons hele leven veranderd. De wijzen Ergens ligt een land op jou te wachten en de weg erheen die is nog niet gebaand. Trek er dus op uit. Ga samen deze weg en maak in dit land een ander samenleven mogelijk. Neem niet teveel mee. Laat alles achter wat je vervreemdt van jezelf, van mekaar en van het leven. Alleen jezelf, de mens die je bent, met je grenzen en je talenten, met je hart en je handen, met je vriendschap en je goede wil, heb je nodig om deze weg te gaan. Dit land is van jou. Dit leven heb je zelf in handen. Zalig Kerstmis
6
De kans is je gegeven om het uit te bouwen tot Rijk Gods op aarde. En als je terugkeert, vertel dan hoe het was in dit land. En laat de vruchten van uw samenzijn hier tot kiem worden van een nieuwe toekomst. Ga dan maar en keer terug met vrede. 1. Wat treft je in de tekst? 2. Wat neem je mee op tocht? Wat zou je achterlaten? De os Ik ben de os. En zoals je ziet, is de stal mijn thuis. Maar vandaag is er iets ongewoons. Een kind ligt in de kribbe, temidden van het stro. Ik had de keuze. Ofwel het kind uit het bakje leggen zodat ik aan mijn eten kon. Ofwel het kind verwarmen met mijn adem. Ik koos voor het laatste. Ik voel hier iets van vrede, waar ik niets van stuk wil maken. Wil ik jullie een geheim vertellen? Eigenlijk hoor ik helemaal niet thuis in de stal van Betlehem. Het Nieuwe Testament schrijft helemaal niets over mijn aanwezigheid bij het kerstgebeuren. Hoe ik er dan toch mijn plekje in vond? Het is Jesaja, de profeet, die het de moeite waard vond één keer iets over mij te schrijven. In zijn eerste hoofdstuk zegt hij: “Een os kent zijn eigenaar, een ezel de krib van zijn meester: maar Israël weet van niets; mijn volk heeft geen begrip”. Zo weet je meteen waarom de ezel mijn vriend is. De os Een visioen van messiaanse vrede De wolf en het lam wonen samen: een kleine jongen kan ze hoeden. De koe en de berin sluiten vriendschap, hun jongen liggen bijeen. De leeuw eet stro, net als de os. De zuigeling speelt bij het hol van de adder, het kind strekt zijn hand uit naar het nest van de slang. Niemand doet nog kwaad of handelt nog verderfelijk op heel mijn heilige berg, want de kennis van de Heer vervult het hele land, zoals het water heel de bodem van de zee bedekt. (Js 11, 6-9) 1. Wat treft je in het visioen van Jesaja? 2. Wat versta jij onder „messiaanse vrede‟? Os en ezel Achteraf staan jullie op de eigen plek in de stal. Met jullie adem verwarmen jullie het kind, de moeder en de vader. Jullie vertegenwoordigen heel de dierenwereld, want ook zij zien uit naar een nieuwe tijd. Een tijd van niet meer bedreigd worden, Zalig Kerstmis
7
niet meer worden uitgeroeid omwille van het gewin. Ook jullie wachten op de tijd waarin olifanten niet meer worden opgejaagd voor het ivoor en in de straten niemand meer loopt met bont. Heel de schepping, mens, dier, lucht en aarde, zal deel krijgen aan het nieuwe licht. Marinus Van den Berg 1. Wat treft je in de tekst? 2. Wat versta jij onder een nieuwe schepping?
Zalig Kerstmis
8
