RESULTATEN ENQUÊTE EN IDEEËN BEWONERS EN ONDERNEMERS. Voor de ontwikkelingsvisie Blauwestad

RESULTATEN ENQUÊTE EN IDEEËN BEWONERS EN ONDERNEMERS Voor de ontwikkelingsvisie Blauwestad

Groningen, juni 2010

INHOUDSOPGAVE

VOORWOORD

04

1

INLEIDING

05

2

RESULTATEN ENQUÊTE

06

3

REACTIES ENQUÊTEVRAAG “HEBT U VERDER NOG OPMERKINGEN?”

13

1. Reacties algemeen - positief 2. Reacties algemeen - negatief 3. Wonen in Blauwestad in relatie tot geld 4. Vasthouden aan oorspronkelijk plan 5. Reacties wonen 6. Seniorenhuisvesting 7. Wegen en ontsluiting 8. Wegen en omgeving 9. Omgeving en uitstraling 10. Blauwestad in relatie tot de omgeving 11. Landschap en natuur 12. Duurzaamheid 13. Ziekenhuis in Blauwestad 14. Voorzieningen 15. Toerisme en recreatie 16. Golfbaan 17. Paardensport 18. Watersport 19. Hengelsport 20. Activiteiten en evenementen

16 21 24 28 30 33 33 35 37 38 40 42 43 44 46 50 51 51 54 54

4

REACTIES BEWONERS EN ONDERNEMERS BLAUWESTAD

57

1. Reacties algemeen - positief 2. Reacties algemeen - negatief 3. Wonen in Blauwestad in relatie tot geld 4. Vasthouden aan oorspronkelijk plan 5. Reacties wonen 6. Seniorenhuisvesting 7. Wegen en ontsluiting 8. Wegen en omgeving 9. Omgeving Blauwestad 10. Blauwestad in relatie tot de omgeving 11. Landschap en natuur 12. Duurzaamheid 13. Voorzieningen 14. Zorginstellingen 15. Toerisme en recreatie 16. Watersport 17. Activiteiten en evenementen

59 59 66 67 69 70 71 71 72 72 78 79 79 79 80 82 83

Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

3

VOORWOORD

Wij zijn verheugd over het aantal mensen dat de moeite heeft genomen met ons mee te denken over de toekomst van Blauwestad. Iedereen kon reageren op een enquête via internet, en voor de bewoners en de ondernemers in en rond Blauwestad was er de ideeënbus. Beiden waren bedoeld om te kijken welke keuzes de Groningers belangrijk vinden voor de toekomst van Blauwestad en om ideeën op te halen voor de verdere ontwikkeling van dit bijzondere gebied. Met de vele reacties die er binnen zijn gekomen hebben we een aardig beeld gekregen van wat degenen die gereageerd hebben belangrijk vinden. Een veelgemaakte opmerking is dat Blauwestad niet geïsoleerd ontwikkeld moet worden, maar passend in de omgeving. De visie is daar ook voor bedoeld, om Blauwestad en het Oldambtmeer in samenhang met elkaar en met de omgeving verder te ontwikkelen. Van een aantal suggesties hebben we dankbaar gebruik gemaakt in de ontwikkelingsvisie. Alle suggesties zijn in dit boekje gebundeld als bijlage bij de ontwikkelingsvisie, en kunnen zo ter inspiratie dienen voor de toekomstige ontwikkeling en de uitwerking van de visie. Uit de vele reacties spreekt een interesse en betrokkenheid die ons positief stemt. We willen iedereen die heeft meegedacht, ons zijn of haar ideeën heeft laten weten of anderszins de moeite heeft genomen om te reageren hartelijk bedanken!

Pim de Bruijne Gedeputeerde provincie Groningen

4


Bé Zwiers Wethouder gemeente Oldambt

INLEIDING

1

Van zeven april t/m veertien mei jl. heeft de provincie Groningen samen met de gemeente Oldambt een digitale enquête gehouden over de toekomst van Blauwestad. Aanleiding was de toekomstvisie, het discussiestuk ‘Trots en nieuwsgierig’, dat tot stand gekomen is na gesprekken met deskundigen en belanghebbenden uit het gebied. Het doel was een beeld te krijgen van welke keuzes geïnteresseerden belangrijk vinden voor de toekomst van Blauwestad, echter zonder hierover uitspraken te willen doen over de mening van ‘de Groningers’. Een ander doel was ideeën ophalen voor de verdere ontwikkeling van het gebied. Daarnaast kregen de inwoners en ondernemers van Blauwestad de mogelijkheid hun ideeën in te sturen, via de zogenaamde ideeënbus. Iedereen die interesse had, kon in deze periode meedenken over de toekomst van Blauwestad, door de enquête in te vullen op www.provinciegroningen. nl. Op de site stond een online dossier met daarin informatie over Blauwestad en de te downloaden versie van het discussiestuk ‘Trots en nieuwsgierig, toekomstperspectieven voor Blauwestad en het Oldambt’ dat Gedeputeerde Staten en het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Oldambt op 7 april hebben vastgesteld. Aan de enquête is bekendheid gegeven via persberichten, een persconferentie, een artikel in de provinciale digitale nieuwsbrief en artikelen in de provinciale informatiepagina. Over de ideeënbus zijn de inwoners en ondernemers van Blauwestad per brief op de hoogte gesteld. In totaal hebben 343 mensen de vragenlijst ingevuld. De resultaten vindt u op de pagina’s 6 t/m 56. Daarnaast is er voor de bewoners een ideeënbus geopend. Hier hebben 22 mensen gebruik van gemaakt in vaak uitgebreide en beargumenteerde e-mails. Op de pagina’s 57 t/m 83 vindt u het overzicht van de resultaten. Voor de reacties op de enquêtevraag ‘Heeft u verder nog opmerkingen?’ en voor de reacties op de ideeënbus geldt dat de reacties zijn geanonimiseerd en verzakelijkt. Dit betekent dat persoonlijke informatie waaruit de lezer de afzender zou kunnen opmaken wie de afzender is, is verwijderd. Ook zijn er een paar negatieve uitingen van persoonlijke aard uitgehaald, en spelen typfouten. Verder zijn de reacties naar onderwerp gerubriceerd, om zo de lange lijst met opmerkingen, tips en ideeën overzichtelijker te maken.


5

2

RESULTATEN ENQUETE KEUZES BLAUWESTAD In totaal hebben 343 mensen meegedaan aan de enquête over de keuzes voor de toekomst van Blauwestad door de online vragenlijst in te vullen via de website van de provincie Groningen. Hier volgt een overzicht van de resultaten.

1

Aan welke uitstraling of beleving van Blauwestad hecht u veel waarde? U kunt meerdere mogelijkheden aanvinken. Met ruim 62% wordt ‘rust en ruimte’ het meest vaak genoemd, gevolgd door ‘een unieke woonomgeving aan het water’ (50,7%) en ‘Beleving van nieuw landschap en nieuwe natuur’ (40,5%).

Antwoord pioneren en je droom kunnen verwezelijken

Aantal

Percentage

93

27.11 %

unieke woonomgeving aan het water

174

50.73 %

eldorado voor watersporter

115

33.53 %

rust en ruimte

213

62.10 %

beleving van nieuw landschap en nieuwe natuur

139

40.52 %

Blauwestad in het hart van Oldambt met Gouden kwaliteiten

88

25.66 %

reuring, levendigheden en evenementen

76

22.16 %

geen mening

14

4.08 %

2

De verkoop van de kavels in Blauwestad is sterk achtergebleven bij de oorspronkelijke doelstelling. Er is wel vraag naar recreatiewoningen. Bent u het eens met het idee om recreatiewoningen te ontwikkelen in Blauwestad? Bijna 56% van de respondenten is het eens met het idee om recreatiewoningen te ontwikkelen in Blauwestad.

Antwoord

Aantal

Percentage

eens

192

55.98 %

oneens

130

37.90 %

geen mening

21

6.12 %

3

Of zouden we recreatiewoningen beter kunnen mengen met permanent wonen, zodat je woonparken en recreatieparken door elkaar heen krijgt? Van de respondenten vindt 26 % dat recreatiewoningen en recreatieparken gemengd mogen worden. Bijna 40% vindt dat recreatiewoningen afgescheiden moeten zijn van de het permanente wonen in Blauwestad. Bijna 30% geeft aan helemaal geen recreatiewoningen in Blauwestad te willen.

Antwoord

Aantal

ja: woonparken en recreatieparken mogen wel door elkaar heen

90

26.24 %

nee: recreatiewoningen moeten afgescheiden zijn van woongebieden in Blauwestad

136

39.65 %

ik wil helemaal geen recreatiewoningen in Blauwestad

102

29.74 %

geen mening

4

15

Percentage

4.37 %

Er wordt over gedacht om een grotere variatie in woonvormen te stimuleren, bijvoorbeeld door ook ruimte te bieden aan groepswonen voor speciale doelgroepen, zoals senioren. Bent u het eens met dit idee? Een meerderheid van bijna 69% kan zich vinden in het idee om een grotere variatie in woonvormen te stimuleren.

Antwoord

Aantal

Percentage

236

68.80 %

oneens

85

24.78 %

geen mening

22

6.41 %

eens

5

Er zou gekozen kunnen worden voor het bouwen van twee-onder-een-kap woningen, rijtjeshuizen of appartementen in Blauwestad. Bent u het eens met dit idee? Ruim 55% is voor het idee om twee-onder-een-kap woningen, rijtjeshuizen en appartement in Blauwestad te bouwen, 38,5% is het niet eens met dit idee.

Antwoord

Aantal

Percentage

ja

190

55.39 %

nee

132

38.48 %

geen mening

21

6.12 %

6

We zouden in Blauwestad het accent kunnen leggen op energiezuinige en duurzame woningen. Vindt u dat dit toegevoegde waarde heeft voor potentiële kopers? Ruim 65% van de respondenten vindt energiezuinige en duurzame woningen toegevoegde waarde hebben voor potentiële kopers, meer dan een kwart vindt dit niet.

Antwoord

Aantal

Percentage

225

65.60 %

nee

87

25.36 %

geen mening

31

9.04 %

ja

7

Een van de ideeën is om de uitvoering meer gefaseerd ter hand te nemen. Dus niet langer overal een beetje bouwen, maar eerst stukken afmaken. Dit biedt de mogelijkheid om die delen die nog niet op korte termijn worden bebouwd in te richten als ‘tijdelijk landschap’, bijvoorbeeld door ze in te zaaien met fleurige begroeiing en door het planten van bomen. Bent u het eens met de gedachte van de inrichting als ‘tijdelijk landschap’? Een overgrote meerderheid van 84,6% is het eens met de gedachte van de inrichting als ‘tijdelijk landschap’.

Antwoord

Aantal

Percentage

290

84.55 %

oneens

41

11.95 %

geen mening

12

3.50 %

eens

8

Het Wold zou in eerste instantie, dus tijdelijk, ontwikkeld kunnen worden tot ruige natuur, tot de Oostvaardersplassen van het Noorden, domein van grote grazers zoals Schotse Hooglanders en Konikpaarden. Bent u het eens met dit idee? Bijna driekwart van de respondenten is het eens met het idee van tijdelijke natuurontwikkeling in het Wold.

Antwoord

Aantal

Percentage

254

74.05 %

oneens

70

20.41 %

geen mening

19

5.54 %

eens

9

Onbebouwde delen van Blauwestad zouden ingezet kunnen worden voor het organiseren van evenementen, bijvoorbeeld een festival. Bent u het eens met dit idee? Met het idee om onbebouwde delen van Blauwestad in te zetten voor het organiseren van evenementen is bijna 60% het eens.

Antwoord

Aantal

Percentage

eens

203

59.18 %

oneens

128

37.32 %

geen mening

10

12

3.50 %

Een ander idee zou kunnen zijn om in Blauwestad tijdelijk een 6- of 9-holes golfbaan aan te leggen. Bent u het eens met dit idee? Een tijdelijke golfbaan is voor een minderheid van 34,8% een goed idee, 54,2% vindt het geen goed idee voor Blauwestad.

Antwoord

Aantal

Percentage

eens

130

37.90 %

oneens

186

54.23 %

geen mening

11

27

7.87 %

Het Wold zou bijvoorbeeld deels ingericht kunnen worden als een (openbare) 9-holes golfbaan, waarop ook golfwoningen gerealiseerd worden. Vergelijkbaar met de Haverlei bij ’s-Hertogenbosch. Bent u het eens met dit idee? Ook voor een vaste golfbaan met golfwoningen is met 34,7% geen meerderheid, in totaal is 54,4% tegen dit idee.

Antwoord

Aantal

Percentage

eens

119

34.69 %

oneens

190

55.39 %

geen mening

34

9.91 %

12

Het Dorp is gedacht als een stadje aan het water, met bebouwing die vrij dicht op elkaar staat. Bent u het hiermee eens? Een ruime meerderheid van bijna 70% van de respondenten is het eens met het idee voor het Dorp als een stadje aan het water.

Antwoord

Aantal

eens

Percentage

239

69.68 %

oneens

80

23.32 %

geen mening

24

7%

13

Moeten er voorzieningen komen in het Dorp? Er moeten voorzieningen komen in het Dorp, vindt 83,7% van de respondenten.

Antwoord

Aantal

Percentage

287

83.67 %

nee

40

11.66 %

geen mening

16

4.66 %

ja

14

Aan welke voorzieningen in het Dorp denkt u dan? U kunt meerdere mogelijkheden aanvinken. Ruim 74% denkt aan horeca, 71,7% noemt winkels, bijna 37% is voor wellness. Verder denkt 25% van de respondenten aan andere voorzieningen. Een dorpshuis met meerdere functies wordt verschillende keren genoemd, zoals een bibliotheek, een café, postkantoor, primaire gezondheidszorg, gymzaal of sportschool. Deze functies zijn ook afzonderlijk genoemd. Verder zijn er suggesties gedaan voor een school, een boulevard met winkeltjes en terrasjes, een dependance van het toekomstige cultuurhuis in Winschoten, een hotel, een zorgboerderij en kinderopvang. Bijna 10% van de respondenten vindt dat er helemaal geen voorzieningen moeten komen in het Dorp.

Antwoord

Aantal

Percentage

horeca

256

74.64 %

winkels

246

71.72 %

wellness

126

36.73 %

helemaal geen voorzieningen

33

9.62 %

andere voorzieningen, namelijk...

86

25.07 %

15

De ontwikkeling van het Dorp vormt een onzekere factor en zal zeker tijd nodig hebben. Het idee is daarom om tijdelijk een ‘dobberend dorp’ te ontwikkelen, als ankerpunt voor fietsers, wandelaars en watersporters, met een winkel, aanlegsteiger en horecavoorzieningen. Bent u het eens met dit idee? Ruim 66% is het eens met het idee van een tijdelijk Dorp, een kwart van de respondenten is het daar niet mee eens.

Antwoord

Aantal

Percentage

229

66.76 %

oneens

86

25.07 %

geen mening

28

8.16 %

eens

16

Het Lucasziekenhuis vertrekt van de huidige locatie in Winschoten en is op zoek naar een nieuwe locatie. Zou Blauwestad een goede plek zijn voor dit ziekenhuis? Of de omgeving van Blauwestad? Slechts 14% van de respondenten vindt Blauwestad een goede locatie voor een ziekenhuis. Iets meer dan 34% vindt de omgeving van Blauwestad geschikt. Een derde van de respondenten vindt beide locaties niet geschikt.

Antwoord

Aantal

Percentage

Blauwestad is een goede locatie voor een ziekenhuis

48

13.99 %

de omgeving van Blauwestad is een goede locatie voor een ziekenhuis

125

36.44 %

beide locaties zijn niet geschikt

115

33.53 %

beide locaties zijn geschikt

32

9.33 %

geen mening

23

6.71 %

17

Vindt u de realisatie van een fietsbrug over de A7 als fietsen wandelverbinding tussen Blauwestad en Winschoten belangrijk? Meer dan 80% van de respondenten vindt het belangrijk dat er een fietsbrug komt over de A7 tussen Blauwestad en Winschoten.

Antwoord ja

Aantal

Percentage

276

80.47 %

nee

50

14.58 %

geen mening

17

4.96 %

18

Vindt u het belangrijk dat ook de verdere ontwikkeling van de gebieden in de omgeving van Blauwestad betrokken worden bij de ontwikkelingsvisie voor Blauwestad? U kunt meerdere antwoorden aanvinken. De meeste respondenten vinden het belangrijk het gebied tussen het Winschoterdiep en de A7 (richting Scheemda) met o.a. De Toekomst te betrekken in de ontwikkelingsvisie voor Blauwestad (57,1%). Daarna wordt het belang van de Beersterweg als toegang tot Winschoten met 52% het meeste genoemd.

Antwoord

Percentage

ja, ik vind de Beersterweg als toegang tot Winschoten belangrijk

181

52.77 %

ja, ik vind het gebied tussen Winschoterdiep en de A7 (richting Scheemda) met o.a. De Toekomst belangrijk

196

57.14 %

ja, ik vind het Oostereinde bij Winschoten belangrijk

150

43.73 %

nee, ik vind het niet belangrijk om de omgeving van Blauwestad mee te nemen in de ontwikkelingsvisie

40

11.66 %

geen mening

50

14.58 %

19

Ik wil graag op de hoogte gehouden worden van het vervolgtraject Blauwestad Antwoord ja nee

12

Aantal


Aantal

Percentage

289

84.26 %

54

15.74 %

“Hebt u verder nog opmerkingen?”

3

Inleiding Op de laatste enquêtevraag: “Hebt u verder nog opmerkingen?” zijn veel reacties binnengekomen. Het overgrote deel van deze reacties was (kritisch) positief en soms zelfs bemoedigend: “Uitsluitend de kavelverkoop valt tegen, de rest van het plan toch niet”, en “Uiteindelijk wordt het een economische impuls voor heel Noordoost-Groningen”. Bovendien zijn er veel suggesties en ideeën binnengekomen. Ook al waren het er relatief weinig, negatieve opmerkingen zijn er ook gemaakt. Een aantal vindt Blauwestad (“van het van het begin af aan”) een slecht idee, een slecht plan waar niet goed over nagedacht is. Een respondent zegt: “Laat het gebied maar aan de natuur. Met excuus aan de huidige bewoners in het gebied.”

Oorspronkelijk plan Een deel van de respondenten vindt dat er vastgehouden moet worden aan het oorspronkelijke plan, het wonen in de natuur, aan water, rust en ruimte. En dat daarbij gebruik gemaakt moet worden van de kwaliteiten van het omliggende gebied. “Vasthouden aan kwaliteit”, zegt iemand, “niet kapotmaken door hoogbouw”. “Nu concessies doen betekent ook concurrentie voor de omliggende dorpen. Dat zou desastreus uitpakken”, zegt een ander. Wonen in Blauwestad De opmerking dat ook mensen met een kleinere beurs in Blauwestad moeten kunnen wonen is vaak gemaakt. Er zijn suggesties binnengekomen om het wonen in Blauwestad financieel aantrekkelijk te maken voor een bredere doelgroep. Bijvoorbeeld door de bouwkavels te verkopen via huurpacht, een wijk met goedkopere woningen te bouwen, kleinere kavels aan te bieden, of het verlagen van de grondprijs. Ook de suggestie “Maak van Blauwestad een belastingparadijs”, is gedaan. Een aantal keren wordt opgemerkt dat de huizen op te kleine kavels staan. Sommigen zijn expliciet tegen rijtjeshuizen, anderen zijn er juist voor, en ook wordt de suggestie gedaan voor woonarken. Een paar mensen vinden dat er ruimte moet zijn voor welstandsvrij bouwen. Daarnaast is er aandacht voor senioren. De relatie met de vergrijzing wordt gelegd, en een aantal mensen vindt dat er speciaal voor de ouderen gebouwd moet worden. Verder wordt er meerdere malen aangegeven dat het Dorp ontwikkeld moet worden, “met alles er op en er aan”.

Wegen en ontsluiting Wat de wegen en ontsluiting van Blauwestad wordt verschillende keren genoemd dat er een fietsbrug over de A7 dan wel een betere fietsen autoverbinding met Winschoten moet komen. Een betere verbinding vanaf de A7 met Blauwestad en een betere bewegwijzering vanaf de A7 worden ook verschillende malen genoemd. Een aantal respondenten geeft aan het vervelend te vinden dat de Nieuweweg (Oostwold) afgesloten is.


13

Iemand zegt dat de toegangswegen een visitekaartje moeten zijn voor Blauwestad. “De bermen zijn rommelig.” Verschillende respondenten maken de opmerking dat de wegen en de gebieden er omheen ‘opgeleukt’ moeten worden met meer groen. De opmerking “Belangrijk is om het hele gebied op te ruimen, de zandhopen weg, beplanting aanbrengen en de entree van het park meer uitstraling geven”, is illustratief voor de verschillende opmerkingen die gemaakt zijn over de uitstraling van het hele gebied.

Blauwestad in relatie tot de omgeving Verschillende keren wordt genoemd dat de omliggende dorpen en de omgeving ook betrokken moeten worden bij de ontwikkeling van Blauwestad. “Dit vergroot de aantrekkelijkheid van het gebied”. Daarnaast vindt een redelijk deel van de respondenten dat er (veel) meer bomen, meer groen, bosschages, en bloemen - “beurgblomkes en velden met korenbloemen” - moeten komen in Blauwestad. Duurzaamheid Een handjevol respondenten vindt dat er in Blauwestad meer aandacht moet komen voor duurzaamheid. Zonnecollectoren en windmolens worden genoemd en iemand zegt: “Leg veel meer de nadruk op milieuvriendelijk bouwen”. Voorzieningen Er worden veel opmerkingen gemaakt over de voorzieningen in Blauwestad, met name op het gebied van horeca en winkels. Zowel kleinschalig als een supermarkt worden genoemd. Veel respondenten zijn van mening dat dit goed zou zijn voor toekomstige bewoners en voor de ontwikkeling van het toerisme in Blauwestad. Ook voor andere voorzieningen worden suggesties gedaan, zoals bijvoorbeeld een school, speelgelegenheden voor kinderen, een streekhistorisch informatiecentrum, een cultuurcentrum en een sportcentrum. Verschillende respondenten maken een opmerking over de vraag of er een ziekenhuis moet komen in Blauwestad; de meesten van hen vinden dit geen goed idee. Recreatie en toerisme Er gaan relatief veel stemmen op voor recreatiewoningen in Blauwestad. Een deel van de respondenten wil niet meteen een vakantiepark en vindt dat het niet ten koste moet gaan van de kwaliteit van het gebied. Een ander deel ziet juist wel iets in het idee van een vakantiepark. Een aantal keren wordt een camping genoemd. Opmerkingen over de vraag of er een golfbaan moet komen in Blauwestad worden ook gemaakt: een deel is voor en een deel is tegen. Een handje vol respondenten vindt dat er ruiterpaden zouden moeten komen in Blauwestad. Verder worden er verschillende en relatief veel suggesties gedaan voor toerisme en recreatie in Blauwestad. Van picknickplaatsen, oplaadpunten voor elektrische fietsen, heide met een schelpenpad, een survival parcours en wandel/ joggingroutes door het gebied tot een boulevard met horeca en winkeltjes aan de noordrand.

14


Er zijn verschillende suggesties gedaan om het Oldambtmeer aantrekkelijker te maken voor watersporten. “Om tot een goede ontwikkeling te komen, is het van essentieel belang dat de bootliefhebbers rond kunnen varen,” zegt een van de respondenten. Verschillende mensen zijn het met deze opmerking eens. Verder noemt een aantal respondenten dat waterskien of andere snelle watersporten mogelijk moet worden op het Oldambtmeer. Ook kunnen de mogelijkheden voor de hengelsport beter, vindt een aantal respondenten, en er zouden meer visgelegenheden moeten komen vindt een deel van hen.

Activiteiten en evenementen Een greep uit de vele ideeën voor activiteiten en evenementen in Blauwestad: tijdelijke exposities voor buitenkunst, een cultuurroute met uitleg over het gebied. Een ander noemt evenementen die Blauwestad een positieve uitstraling en bekendheid geven, zoals fietsen wandeltochten om het meer, een vliegerwedstrijd, festivals, een bloemenshow, een strandfeest, watersportevenementen. En verder een ‘country fair’ met o.a. streekproducten, lifestyle en vee, country muziek, en diverse workshops voor jong en oud, afwisselend in Oost-Groningen en in Ost Friesland, georganiseerd door ondernemers uit beide gebieden. Bij de suggesties voor de evenementen wordt meerdere malen genoemd dat de rust en de ruimte in Blauwestad bewaard moet blijven.


15

Inhoud 1. Reacties algemeen - positief 2. Reacties algemeen - negatief 3. Wonen in Blauwestad in relatie tot geld 4. Vasthouden aan oorspronkelijk plan, kwaliteit van het gebied 5. Reacties wonen 6. Seniorenhuisvesting 7. Wegen en ontsluiting 8. Wegen en omgeving 9. Omgeving Blauwestad 10. Blauwestad in relatie tot de omgeving 11. Landschap en natuur 12. Duurzaamheid 13. Voorzieningen 14. Zorginstellingen 15. Toerisme en recreatie 16. Golfbaan 17. Paardensport 16. Watersport 17. Hengelsport 18. Activiteiten en evenementen

1. Reacties algemeen en divers - positief In heel Nederland stagneert de woningbouw, dat is in Blauwestad niet anders, waarom steeds Blauwestad de schuld geven, het is een landelijk probleem. Het oorspronkelijke idee van Blauwestad om dadelijk ten noorden van Winschoten in het laagste gebied een meer te realiseren is goed. Er zijn ook mooie huizen gebouwd. Als elders, en dat elders begint al op enige afstand in de provincies Groningen en Drenthe, aan de noordelijkste streken wordt gedacht, wordt gedacht aan kil, winderig en waterkou. Aan een gebied waar niets zinnigs valt te beleven, alleen van achteruitgang sprake is. Blauwestad is geen eenvoudige opgaaf. Het nodigt wel uit tot meer visie. Indien je dan denkt aan de naam...Blauwestad... dan heeft dit te weinig lading om wervend te zijn voor die doelgroep. Beter zou zijn…(het doet een beroep op de verbeelding m.b.t. kwaliteit en uniciteit...en de hele omgeving wordt erbij betrokken.)... “Water- en Agrarisch Landschapspark Oldambt”. Blauwestad is voor mij het mooiste en beste plan wat ik ooit in het Noorden heb gezien. Niet bij de pakken neer gaan zitten omdat de gouden ambities niet waargemaakt 16


zijn. Toekomstige teleurstellingen voorkomen met realistische ambitie en goed verwachtingsmanagement. Uitsluitend de kavelverkoop valt tegen, de rest van het plan toch niet. Als je iets wilt in het plan, pak dan thema’s op als natuur, landschap, stilte, duisternis in combinatie met een goede ontsluiting (ook ICT!) en pak ook de thema’s energie en klimaat eens bij de kop want daarin ligt nog een hele toekomst verscholen voor wellicht ook de Blauwestad. En richt ook eens de blik richting Duitsland. Als hoogopgeleide starters willen wij in de toekomst graag terug naar onze roots in Oost-Groningen. Blauwestad staat daarbij hoog op ons verlanglijstje als men aandacht blijft besteden. Het geeft een gevoel van vrijheid dat wij in de randstad vaak missen. Mijns inziens kan Blauwestad een succes worden wanneer men bereid is op een andere voet verder te gaan. Het oorspronkelijk idee mag dan niet zo haalbaar zijn, er is wel degelijk potentie. Laat Blauwestad zich ontwikkelen tot een soort dorp met daarbij een mooi natuurgebied. In de regio (stad Groningen, Bourtange, diverse fietsroutes) zijn voldoende mogelijkheden tot recreatie dus kunnen er recreatiewoningen gebouwd worden. Ik ben voor een gefaseerde invoering omdat de huidige Blauwestad een puinhoop is, het is kaal en lelijk en men wil teveel in een keer. Ontwikkel het stukje bij beetje. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden. Het concept hinkt telkens op veel te veel losse (idealistische) gedachten. Daardoor heeft (en krijgt) Blauwestad geen herkenbaar en te vermarkten profiel. Er moet ook nuchter bij feiten als locatie, ruimte, doelstellingen en kosten stilgestaan worden. En we moeten inzien dat de tijd het concept heeft achterhaald. Nu vasthouden aan doelstellingen van 10 tot 15 jaar geleden is een slechte zaak. Kijk vooruit en neem voor lief dat dit een andere tijd is geworden. Het lijkt me leuk en interessant om mee te brainen over Blauwestad. Het lijkt me ook interessant om mee te denken over hoe je samen met bewoners en potentiële bewoners het gebied verder vorm geeft - online en offline. En dat gaat volgens mij iets verder dan een enquête : ) Maak reclame via de huidige bewoners, zij weten hoe het is om er te wonen. Als huidige bewoner ben ik zeer tevreden. Succes, dit is een goed initiatief en blijf doorontwikkelen a.u.b. Hoe je het wendt of keert, de belangrijkste investeringen zijn al gedaan. Ondanks renteverlies gewoon wat geduld blijven oefenen. Positionering van Blauwestad dient mijns inziens wel anders te geschieden. Van meet af aan is Blauwestad neergezet als woongebied voor de beter gesitueerden. Die markt is klein en het is een illusie dat welgestelden van ‘over ver’ door de in de Blauwestad-campagnes gehanteerde argumenten zich laten verleiden om naar het ‘barre’ Oost-Groningen Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

17

te verkassen. Meer differentiatie was op zijn plaats geweest en is wellicht nog realiseerbaar. Dus kleinere kavels, minder stringente (kosten opschroevende) eisen aan de architectuur en het bewerkstellingen van een ander imago zijn naar mijn bescheiden mening hard noodzakelijk. Je verkleint daarmee het achterland voor het aantrekken van kopers/bewoners. Deze prospects kennen het gebied al zodat een belangrijk communicatieprobleem – het negatieve image van OostGroningen – wordt vermeden. Er zijn nog genoeg mogelijkheden om er iets van te maken. Laat u de kop niet gek maken: sommige ontwikkelingen hebben nu eenmaal meer tijd nodig. De Eemshaven is een voorbeeld. Blauwestad is wonen in een prachtig natuurgebied aan het water, waar je alles binnen handbereik hebt, waar je op sportief gebied vele mogelijkheden hebt en last but not least waar je je werk vergeet zodra je het bord Blauwestad gepasseerd bent! Probeer differentiatie toe te brengen en te laten in bewoners om zo een groter draagvlak te maken. Niet te elitair. Er is niets voor alleenstaanden. Die zijn er meer dan gezinnen! Niet bij de pakken neer zitten. Wel realistisch blijven en niet alleen voor ‘de rijken’ bezig zijn! Jammer dat deze enquête qua keuzemogelijkheden al dicht getimmerd is. Graag zou ik samen met u rond de tafel gaan om met een meer open blik naar de kansen te kijken. Blauwestad moet een unieke plaats blijven voor de provincie Groningen. Positieve reclame over Blauwestad/Groningen. Wij wonen hier in ieder geval prachtig en willen hier niet meer weg. We hebben nog steeds een vakantiegevoel (en dat al drie jaar). Organiseer een aantal brainstorms in een creatieve stimulerende omgeving om tot nog veel meer ideeën te komen. Rijdende op de A7 met een blik op het Infocentrum zou een groot verlicht reclamebord kunnen komen aan de parallelweg en dan wel zo dicht mogelijk bij het Oldambtmeer. Verander onmiddellijk de naam Blauwestad. Het zal nooit een stad worden. Men wil ook niet in een stad investeren. De naam suggereert een Amsterdam aan het 18


IJ. Een naam als ‘Oldambtmeer (als voorbeeld) suggereert buiten, chic, water, romantiek, comfort, statusbevestiging en veiligheid weg van de hectiek; datgene wat de bemiddelde recreant zoekt. Adverteer niet met ‘nieuwe natuur en ‘nieuw’ landschap: dit zoekt en wil de doelgroep niet. Het stempel van energiezuinig werkt averechts. Energiezuinig en duurzame oplossingen is logisch en geen marketingargument. Kijk meer naar de sterkten van het gebied vanuit de doelgroep dan als aanbieder. Positioneer het project met het voor de doelgroep aantrekkelijke profiel (zie boven). Gezien de waterkwaliteit: een viskwekerij zou een economische impuls kunnen geven. Ik vind het een mooi plan, jammer dat de stad Groningen Meerstad plan is begonnen vissen in dezelfde vijver. Ik vind dat Oldambt er in zijn geheel op is vooruit gegaan. Men is te negatief. Gebruik maken en versterken van bestaande ondernemingen, zoals bijvoorbeeld samengebracht in het Blauwe Lint. Toch wel voorkomen van verplaatsen bewoners huidige dorpen naar Blauwestad, maar inzetten op nieuwe mensen. Nieuwe campagne om ‘westerlingen’ OostGroningen te promoten is een goed idee. Het gebied heeft een interessante geschiedenis, deze is ook bij veel huidige inwoners niet bekend. De Oost Groninger mag trots zijn op zijn woonplek. Blauwestad is gegraven door een bedrijf uit Brabant en geen cent is hier gebleven. Een dergelijk project zou een voorbeeld kunnen zijn voor anderen krimpregio’s. Kortom Blauwestad moet zijn kracht gebuiken! Idyllisch wonen met water, rust, ruimte en betaalbaar. Economische voorspoed met toekomst!!! Uiteindelijk wordt het een economische impuls voor heel Noordoost-Groningen. Tot slot zou ik u als advies willen geven om vooral te zorgen voor transparantie. In het verleden zijn teveel zaken verzwegen of was er geen openheid. Het positieve imago wat we met zijn allen hadden opgebouwd, heeft hierdoor ernstige schade opgelopen. Als de media niets wordt verteld of op de verkeerde voet wordt gezet, dan gaan ze zelf wel uitzoeken hoe het zit. Openheid en transparantie bij de ontwikkelingen van Blauwestad is het toverwoord. Kansen pakken! PR Blauwestad niet zoals nu. Doeltreffende reclamebeleid, reclamebureau uit eigen omgeving inschakelen, geen moeilijke PR traject ontwikkelen. Zoals de omgeving is. Rechttoe rechtaan, zonder poespas en verkopen wat je te bieden hebt. Reclameleus richten op de goede dingen in het Oldambt en niet meer Blauwestad an sich. Het hele gebied in één keer promoten. Mensen aantrekken die echt betrokken zijn bij het Oldambt. Die zijn er nu niet of te weinig. Kop der veur! Mijn inziens moet men met Het Dorp beginnen. Dorp brengt leven in Blauwestad; Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

19

Dorp gaat de verkoop van kavels totale Blauwestad aanjagen en versnellen. Kavels met Zweedse projectwoningen en Fins eiland buiten proporties kostbaar. Gaat niet lukken. Gewoon kavels hierop gaan verkopen zoals Freya en Anholt. Gaat niet snel, maar gaat wel lukken. Wij hebben dit gebied al verschillende malen bezocht vanaf de startfase. Het blijft ons bezighouden.......Men moet naar ons idee een groep mensen voor een bijeenkomst uitnodigen die onbevangen als geïnteresseerden hun gedachten/ ideeën kunnen spuien m.b.t. de mogelijkheden/ontwikkelingen van Blauwe Stad. Mensen actief benaderen die het project al bezocht hebben en een denktank willen zijn. Ik/wij meld (en) me (ons) als eerste aan. Maak Blauwestad tot een woonen leefomgeving voor (bemiddelde) senioren, ook uit de provincie, door te investeren in een dorp met ruimte voor middenstanders en (kleine) ketens als bijvoorbeeld Albert Heijn. Laat de provincie Groningen vanaf nu de volledige taak als projectontwikkelaar op zich nemen en verdien hiermee en hierdoor een gedeelte van de rentelasten terug. De projectontwikkelaars zijn nu toch wel (en niet enkel in de provincie Groningen) de doodsteek gebleken voor grootschalige ‘betaalbare’ projecten. Bouw voor de inwoners van Oldambt. Neem geen overhaaste beslissingen. Ik verbaas mij erover dat de provincie op 20 kilometer afstand Meerstad ontwikkelt. Zorg eerst dat Blauwestad rendeert voordat iets nieuws ter hand wordt genomen. Daarnaast moet de huidige leegstand en ontvolking in de plannen betrokken zijn. Ontwikkelingen gaan hier nu eenmaal langzamer dan in het Westen. Dus hoe het met Blauwestad gaat vind ik niet bijzonder. Ontwikkeling Meerstad op lager pit zetten zodat Blauwestad haar kracht niet gaat verliezen. Verkooptechnisch gezien moeten eventuele kopers (vooral westerlingen) gewezen worden op een prachtig achterland aan de oostzijde: ik bedoel Duitsland met grote steden als Bremen-Oldenburg-Leer. Er kan meer promotie gemaakt worden voor Winschoten, het is ook wel eens lekker om een dag in de drukte te zijn en dan weer terug te gaan naar Blauwestad. Ik heb zelfs collega’s uit Hoogezand en die weten niet wat Blauwestad is, ze denken dat het een meer is met niks erom heen en waar niks te beleven valt. Erg belangrijk is ook de lokalisatie van Blauwestad op Google Earth: dit is nog steeds niet in orde. Laat verder uw hoofd niet op hol brengen en ga voor kwaliteit, ook al duurt het wat langer. 20


Tot slot moet ik nog wel kwijt, dat ik het plannen van Meerstad kort na project Blauwestad strategisch gezien een beetje dom vind, en dit is nogal eufemistisch uitgedrukt. Een revalidatiecentrum in combinatie met het Lucas ziekenhuis en Fontana, met als voorbeeld Bad Zwischenahn Duitsland. Daar is een combinatie van bovenstaande verweven tussen woningen uit het hoger segment. Met een enorme impact op toeleveringsbedrijven en een florerend stad(je). Deze optie geeft ook kracht aan de omliggende (krimp)dorpen. Blauwestad heeft nu al een positieve uitstraling op het gebied van watersport, restaurant, strand, en omringde bedrijven, NK-ijszeilen, schaatsen. Dat betekent Oldambt Blauwestad is klasse voor iedere klasse. Waar het in het Oldambt aan ontbreekt is het midden en hoger kader. De bestuurders van het Oldambt zullen meer moeten gaan lobbyen elders bij grote multinationals, Europese organisaties in het land, promoten maar dan wel op kwaliteit zoals bovenstaande. Ik vind dat er geen bouwbeperkingen etc. meer mogen zijn in dit gebied en dat iedereen zich naar eigen keus kan ontwikkelen in dit gebied en er hun geld mee kunnen verdienen dan smelt de werkloosheid in dit gebied ook als sneeuw voor de zon. Geef Blauwestad de tijd. Ik ben er van overtuigd dat het goed komt. Als huidige bewoner ben ik zeer tevreden. Als bewoonster van de Blauwestad zou ik het fijn vinden als de Blauwestad vaker positief in het nieuws wordt gebracht. Het is namelijk echt geen verkeerde plek om te wonen...

2. Reacties algemeen negatief De grote misser van nu is dat men in een landelijk gebied een extra verstedelijkt gebied (dat de landelijke waarden vernietigde) is gaan creëren naast het bestaande stedelijk gebied van Winschoten (met leegstand m.a.w. het weghalen van het Lucas is af te raden en alle stedelijke functies behoren in Winschoten te worden geconcentreerd) terwijl de agrarische ruimte van het landelijke gebied de grote attractie is voor mensen uit het Westen. Vanaf het begin van de ontwikkeling van Blauwestad is het voor mij al duidelijk geworden dat het een ‘topdown’ project zou zijn. De inspraak minimaal en rudimentair uitgebouwd. Overzichtkaarten van de plannen waren moeilijk en alleen tegen betaling te krijgen. De instanties, zoals Staatsbosbeheer, Dienst beheer landbouwgronden, Gronings landschap, het Waterschap hadden hun belangen al veiliggesteld en uitonderhandeld. Op een bepaald moment werd het vastgestelde structuurplan Blauwestad omgezet in het ‘globaal bestemmingsplan Blauwestad’, waardoor veranderingen in het plan door gewone burgers, in ieder Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

21

geval door mij, niet meer te volgen waren. Het is dan ook wat wrang, dat de bewoners van het gebied, nu het plan is vastgelopen op de rotsen van de realiteit, nu worden uitgenodigd, c.q. opgeroepen ideeën te geven. Het zal niet meevallen om het plan weer wat leven in te blazen, als de bewoners niet meer gevraagd wordt dan wat ideeën te leveren, vrijblijvend, dus weer makkelijk in de la te stoppen. De naamgeving De Wei, enzovoort is kneuterig. Die naamgeving moet worden herzien. Ook kneuterig: landstroken bevallen mij in elk geval niet. Ik zou er niet willen wonen. Ik wil rechtstreeks contact houden met het ‘grotere’ grondgebied. Men moet het gevoel hebben als bewoner van Blauwestad deel uit te maken van het grotere geheel (ik schrijf opzettelijk ‘geheel’). Dat is in de eerste plaats de nieuwe gemeente Oldambt. Ik vind die naam overigens niet juist. Dit is evenwel een lastig onderwerp historisch gezien. Wanneer hoorde wat tot het Oldambt? Erger vind ik dat de naam Oldambt is genaast terwijl het gebied Oldambt veel groter is. Daar mag men zich mijns inziens ongelukkig bij voelen. Ik heb de nieuwe visie maar oppervlakkig gelezen. Er staat een boel gefrutsel in. Bijvoorbeeld op de bladzijden 35, 37 en 39. Onzinnige dingen van elders om over te nemen, mislukken hier wel zeker. Beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald. Oorsprong van de ellende: geen masterplan. Men heeft zich gericht op graafwerk en het maken van dijkjes en men vergat helemaal na te denken over wat er verder moest gebeuren. Ik ken geen plaats waar aan de lopende band zoveel geldverslindende onnutte projecten zijn uitgevoerd. Zoals Blauwestad nu is, biedt dit niet wat mensen uit het Westen missen, namelijk ruimte. Blauwestad is deels een herhaling van hun eigen omstandigheden ‘een huis op een kleine kavel’ waarbij de Blauwestad-huizen niet voldoen aan wat in het westen luxe is. Blauwestad was gedoemd om te mislukken. Maak er toch weer landbouwgrond van en denk in het vervolg 100, nee, 1000 keer na voordat weer een soortgelijk plan wordt bedacht! Ik ben een gefrustreerde eigenaar van een woning in Blauwestad en heb er geen behoefte aan om mij daar te vestigen. Waarom? a: Omdat nu duidelijk is dat een masterplan ontbrak en er pas nu gesproken wordt over hoe het allemaal moet. b: Omdat de regie in handen was van mensen die zelf niet in de gaten hadden dat ze met een onmogelijke opgave bezig waren. Bovendien hebben ze mij, andere kopers en de overheid consequent op het verkeerde been gezet door de zaken veel beter voor te stellen dan ze in werkelijkheid waren. Een planologische fout was het om te denken dat het Dorp zou kunnen worden ontwikkeld tot een soort Vollenhove o.i.d. Zelfs al zou Blauwestad volgebouwd zijn 22


dan nog kan een ondernemer aldaar geen droog brood verdienen. Ganzedijk 2! Het wordt tijd dat men beseft dat de opzet van alles was dat het Oldambt een economische stimulans zou krijgen. Dat is tot nu toe mislukt omdat mensen uit het Westen Groningen helemaal niet zien zitten en de huidige bewoners voornamelijk uit het Noorden komen en derhalve niets toevoegen. Verwerkelijking van de oorspronkelijke plannen in dit leeglopend gebied kan alleen tot succes leiden door er toeristen heen te lokken. Pas als er ca. 50.000 tot 100.000 toeristen per jaar komen kan de plaatselijke middenstand in de omliggende dorpen gaan verdienen en investeren. Het idee om mensen uit het Westen hier heen te krijgen is net zo raar om te vragen of een Oost-Groninger naar het Westen wil. De welstandscommissie stoot veel kopers af. Suggesties voor een golfbaan met woningen worden in de voorlopige reportage al als niet zinvol afgedaan. Wie daar steeds over begint, heeft dat rapport niet gelezen. Aanleg van Blauwestad is kapitaal vernietiging geweest! Blauwestad zou in mijn ogen formeel bestempeld moeten worden tot een mislukt project. Het gebied dient zo snel mogelijk terug te worden gegeven aan de agrariërs, deels aan de natuur, deels zou het ziekenhuis er kunnen komen. De huidige bebouwing zou dan weer afgebroken kunnen worden, opgekocht bijvoorbeeld om het ziekenhuis plaats te kunnen geven. Laten wij nou eens MOED tonen en toegeven: het is niet nodig, niemand zit er op te wachten - we blazen het af en doen zoveel dat gaat aan ‘damage control’. Het moeilijkste is om iets te vinden wat de omgeving van Blauwestad wel heeft, wat nergens anders te vinden is. Voor de gemiddelde westerling is Zuid-West Friesland nou eenmaal dichterbij dan Winschoten.... Stop het regisseren uit politieke oogpunt, dat is de doodsteek voor dit gebied, zet er met elkaar de schouders onder, en zet het politieke gekrakeel aan de kant!!!!!! Ik denk dat men verkeerd is gestart, er werd te veel naar inkomsten gekeken. Als er gestart zou zijn met een kern ‘het dorp’ en vandaar uit verder, was het niet een beetje van dit en een beetje van dat geworden. Nu staat hier en daar wat, er zit geen lijn in. De naam Blauwestad wordt geassocieerd met: mislukt project, bodemloze put, negatief imago. Deze beeldvorming krijg je niet meer weg. Eens een stempel altijd een stempel. Blauwestad gewoon in de naam Winschoten veranderen. De kracht en uniciteit van Winschoten ligt in haar regiofunctie. Deze wordt steeds verder uitgehold (nog steeds geen cultuurhuis, verdwijnen van rijksvoorzieningen, dreiging van vertrek ziekenhuis uit oostelijk deel Groningen). Mijn antwoorden geven weer dat ik de verdere ontwikkeling van Blauwestad als woongebied/ziekenhuisplaats of andere voorziening niet als een realistisch scenario zie. Vooral ook door de verdere krimp van de bevolking. Laat het gebied maar aan de natuur. Met excuus aan de huidige bewoners in het gebied. Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

23

3. Wonen in Blauwestad in relatie tot geld Ik ben zelf gegadigde voor een bouwkavel in Blauwestad, maar door slechte verkoop van huidige woning niet in staat om plannen in Blauwestad te verwezenlijken. De provincie zou kunnen kijken of zij deze nieuwe toekomstige bewoners niet kan helpen met een aantrekkelijk financieringsplan, waardoor misschien tot koop van een kavel in Blauwestad kan worden overgegaan. Je moet als verkopende partij zorgen dat je potentiële kopers aan je bindt, overigens zonder risico voor de toekomstige bewoners. Zou de provincie niet voor kostendekkende provisie een hypotheek kunnen aanbieden? Ik heb reeds twee keer een optie gehad op een kavel in Blauwestad, heb twee keer hiervoor geld betaald en niets voor gekregen, dit moet worden voorkomen. Het zou fijn zijn dat mensen met een kleinere beurs ook een huis zouden kunnen laten bouwen. Dan heb ik het over wat kleinere huizen en niet van die grote luxe huizen. Dat het niet zo goed gegaan is met Blauwestad komt denk dat het nu voor lagere inkomens geen kans is om daar een huis te hebben. Blauwestad daar moet iedereen een kans hebben om te wonen. Ook in deze tijd bieden kleinere kavels grotere verkoopkansen. Gooi niet alles gelijktijdig in de verkoop. Concentreer je in de promotie op één gebied. Geef daar bijvoorbeeld tijdelijk 10 tot 15% korting op de grondprijs. Voordeel voor de reeds gevestigde bewoners is dat eindelijk het openbaar gebied woonrijp gemaakt kan worden. Indien klanten binnen Blauwestad elders een kavel willen (buiten het promotiegebied) dan moet men de volle prijs betalen. Ook moet men dan weten dat het woonrijp maken langer op zich zal laten wachten. Probeer ook de kavels meer bereikbaar te maken voor een breder publiek. Er zijn genoeg mensen die daar een huis willen bouwen maar een beetje kavel en de welstandeisen bewerkstelligen een hoge aanschafwaarde. Mijn voorstel is om de bouwkavels te verkopen door huurpacht. Iemand koopt een kavel en hij betaalt de kavel in 15 jaar af en niet in één keer. Hij is ook verplicht om op de kavel binnen één jaar een woning te zetten en vertrekt hij eerder dan de 15 jaar dan moet hij de kavel direct afbetalen. Voordeel is hiervan dat men niet direct de volle pond moet betalen wat toch meer mensen over de streep trekt. Een tweede voordeel is dat de gemeente meer inkomsten krijgt via o.z.b. wat weer een voordeel is voor alle inwoners van de gemeente Oldamt. Credo is om potentiële kopers het aantrekkelijk mogelijk te maken om te kopen. Ik ben ervan overtuigd dat er meerdere kandidaten zijn zoals ik, willen wel maar kunnen niet. Herinvoering van de pionierskorting. Eisen m.b.t. het bouwvlak enigszins versoepelen. Dit is in mijn geval twee keer het struikelblok geweest. Iemand wil zijn droom(huis) verwezenlijken. Ga dan niet zitten zeuren over de kleur van de deurknop. Tot nu toe wordt er alleen maar gekeken met bouwen naar de rijken van dit land, maar aan de armen wordt niet gedacht. Hebben die geen recht op een leuke woonomgeving?Ik ben nog maar vier jaar uit Winschoten weg, maar vanaf het 24


begin, wat ik nog heel goed heb meegekregen, wordt er alleen over de (rijken) gepraat. Iemand ‘met centen’ kan overal iets moois vinden. Bouw voor de inwoners van Oldambt. Men klaagt altijd, maar men is helemaal niet op de hoogte van de kosten van bouwen e.d. Men zegt: Blauwestad is duur, in verhouding tot de rest van Nederland is Blauwestad helemaal niet zo duur. Stimuleer mensen om risico’s te durven nemen, te investeren in hun toekomst. Wij hebben dit risico wel genomen en zijn zeer tevreden. Willen erg graag in dit gebied blijven wonen. Maak reclame via de huidige bewoners, zij weten hoe het is om er te wonen, risico’s te durven nemen, te investeren in hun toekomst. Denk dat het ook belangrijk is, dat mensen uit de omgeving vinden dat het hun Blauwestad is en niet alleen maar Blauwestad van de Rijke Pensionado’s. Daarom ook de mogelijkheid scheppen voor rijtjes huizen. Vasthouden aan een idee dat niet werkt kost uiteindelijk de gewone belastingbetaler teveel geld. Als kavelprijzen een belemmering zouden zijn, verlaag de grondprijs of biedt voor hetzelfde geld grotere kavels aan. Geef ook vooral mensen met een geringer budget de kans op een bouwkavel in Blauwestad. En tracht vooral omliggende plaatsen mee te laten denken over de invulling van dit gebied; hierdoor zal ongetwijfeld een stuk negativiteit rond het hele gebeuren Blauwestad worden weggenomen. Het moet vooral niet meer die poenerigheid uitstralen die het nu heeft. Juist de kleine man die geen pecunia bezit moet ook eens een plekje kunnen krijgen om uit te rusten van zijn zware taak om de rijken nog rijker te maken. Diezelfde rijken gaan toch wel elders zich vermaken. Ruim aantal sociale huurwoningen. Verstrek desnoods renteloze leningen aan mensen uit omliggende gemeenten om eigen huis in te kunnen ruilen voor Blauwestad woning. Zorg ervoor dat de kavels beter betaalbaar worden! Nu kun je ook aan de randen van het meer bestaande (oude[re]) woningen kopen voor een veel lagere prijs. Waarom zou je dan nog in Blauwestad gaan wonen! Kavelprijs verlagen dus! Ik vind het idee van de opzet van Blauwestad wel goed maar dan moeten de omliggende dorpen er ook wat aan hebben want de omliggende gemeenten moeten wel mee betalen aan de onkosten. Het reclamebord bij de Manege waarop de kavelprijs wordt vermeld is bij voorbaat een afschrikking voor sommige personen. De drempel om een huis/kavel te kopen is nu veel te hoog ook vanwege de prijsstelling die niet reëel is. Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

25

Het oorspronkelijke plan is niet eens zo gek, maar maak wel betaalbare woningen die gezinnen met kinderen kunnen betalen. Blauwestad heeft nog steeds heel erg veel potentie, het valt mij op dat er helemaal niets wordt gedaan met de mogelijkheden tot de financiering van kavels en woningen. De mogelijkheden tot zeer goedkoop financieren zijn momenteel zeer interessant gegeven de lage rente en de mogelijkheden voor intermediairs om extra lage rente te bieden voor particulieren, tot wel tot 3,5% voor vijf jaar vast met Nationale Hypotheek Garantie. Het zou wijs zijn om daar eens meer op in te zetten; ik wil graag een keer de mogelijkheden komen toelichten in een gesprek. Ik ben er van overtuigd dat wanneer je met concrete rekenvoorbeelden komt en keiharde cijfers laat zien dat er meer mensen over de streep komen dan nu. De gedachte is vaak dat dit niet is weggelegd voor gewone mensen, maar in mijn optiek valt dit alleszins mee. Zorg dat eigen woningbezit voor de oorspronkelijke bewoners mogelijk blijft, m.a.w. houd het betaalbaar, denk ook aan middel en onder segment, ga waar mogelijk (toekomstige) speculatie tegen om prijsopdrijving te voorkomen. Bewaar ook iets van het oorspronkelijke van de omgeving. Ik ben van mening dat door de economische crisis en de marktomstandigheden waar de provincie geen rekening mee heeft gehouden debet zijn aan de matige verkoop van de kavels. Aanleg Meerstad is rem op verkoop kavels. Rust en ruimte krijg je 25 km verderop in Duitsland voor aanzienlijk lagere grondprijzen. Mijn mening is dan ook om de prijzen aan te passen (tijdelijk) om verkoop weer op gang te brengen. Renteverlies en geen onroerendgoedbelasting en huurwaardeforfait kost ook geld. Voor de huidige bewoners is het misschien even wrang, maar schaarste creëert uiteindelijk weer hogere prijzen. Ook kan een huurwoningwijk uitkomst bieden aan de woningstilstand in de Blauwestad, maar dan geen woningen waar huursubsidie op gegeven kan worden. Het lijkt mij een goed plan om een wijk te creëren met goedkopere (betaalbare) twee-onder-een-kapwoningen, dit lijkt stukken beter dan al het onbebouwde grond nu. Het Riet lijkt mij de aangewezen plek hiervoor, uiteraard kunnen er ook vrijstaande woningen worden gebouwd maar het verschil moet niet te groot zijn met de andere woningen. Zo krijgt de ‘gewone man’ ook de kans om zijn dromen te verwezenlijken in de blauwe stad en de provincie/gemeente blijft niet met het braakliggend grond zitten. Een win-winsituatie. Ik vind dat je ook moet denken aan de mensen uit het Westen des land die hier willen rentenieren, en rust zoeken, gezelligheid. Oftewel goed en gezellig oud worden en graag ook betaalbaar. Dan kunnen de jonge mensen uit het noorden hier tijdelijk hun geld verdienen in het Westen en dan ook in het Noorden weer gaan rentenieren een soort ronde keten als het ware. 26


Ik vind dat er meer gelegenheid moet komen voor mensen met een lager inkomen, dus ook goedkopere woningen en voorzieningen, ik denk dat dat het enige is wat Blauwestad kan redden en dat er dan meer leven in de brouwerij komt. Het is nu echt een dorp voor de rijken en dat wordt de ondergang van Blauwestad!!! De belangstelling zou worden vergroot met een goed prijsbeleid betreffende de kavels en minder regels voor het bouwen van de woningen. Kavels goedkoper ter zijner tijd. Het is nu verlies nemen of langdurig renteverlies. Langs de oevers van het meer moet je grote borden plaatsen, met daarop de lage grondprijs die mensen moeten betalen voor een mooi stuk grond in Blauwestad en je kan ook aangeven, dat het hier in het Noorden goedkoper is, om een woning te laten bouwen, dan elders in het land. Er zullen altijd toeristen zijn, die over te halen zijn en zich gaan vestigen in de Blauwestad. Dat ook goedkopere woningen gebouwd worden in Blauwestad. In het dorp eerst de woningen rond de haven redelijk verhuren, met recht van koop. Blauwestad moet weer terug naar de gedachte waaruit het ontstaan is, namelijk economische voorspoed. De rijke Westerlingen zijn niet gekomen en financiële crisis heeft roet in het eten gegooid. Ik woon tegen het Riet aan en het is een schitterend gebied om te wonen. Veel mensen uit de regio zijn het daarmee eens maar het is financieel niet bereikbaar. Om dat wel te laten worden moet Blauwestad een onderdeel gaan vormen van een groot werkgelegenheidsproject. Lokale aannemers gaan, eventueel in samenwerking, projectmatig kwalitatief goede woningen bouwen met werkgelegenheidsubsidies zodat de huizenprijzen laag kunnen blijven. Dit moet een tienjarig project worden. Door de subsidies worden er werklozen in dienst genomen en wordt de lokale economie gestimuleerd. Zaak is dat het een lokaal project moet gaan worden en er geen gelden kunnen wegstromen naar buiten de regio. Duitsers komen niet: te duur. Er is behoefte aan gewone woningen voor gewone mensen.

4. Vasthouden aan oorspronkelijk plan - kwaliteit van het gebied Ik woon met veel plezier in Blauwestad. Ik ben naar Blauwestad gekomen vanwege de rust en de ruimte. Het unieke wonen aan het water en de natuur. De komst van een ziekenhuis, flats, een zwembad of andere publiektrekkende attracties is voor mij een reden om Blauwestad direct weer te verlaten. Met pijn in mijn hart weliswaar. En ik weet dat meerdere bewoners er zo over denken. Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

27

Ook lijkt het mij geen koopargument (voor potentiële kopers). De rustzoeker kiest voor Blauwestad. Rust en ruimte is uniek in Nederland. Dat maakt het Oldambt tot een aantrekkelijk woonen recreatiegebied. Jaag bewoners en recreanten die dit waarderen niet weg door plaatsing van lelijke flats en voorzieningen die je ook al in Winschoten hebt. Ook luidruchtig vermaak op en om het meer zal uiteindelijk meer mensen afstoten dan aantrekken. Een oplossing is o.a. terugkeren naar het grondidee dat eens werd genoemd; huizen op grote kavels. Hieruit volgt dat voor een veel meer landelijke opzet gekozen zou moeten worden. Maakt men deze keuze, dan kan dit door het gehele Oldambt hierbij te betrekken en zo zou dit ook een oplossing kunnen zijn voor de krimpproblematiek. O.a. zouden rond de boerderijen landgoederen van minimaal 5 hectare kunnen ontstaan (groene eilanden in het open landschap) met de daarbij aantrekkelijke fiscale NSW-regelingen (o.a. geen overdrachtsbelasting). Met de boerderijen blijft het cultuurhistorische kapitaal van het Oldambt behouden en krijgen de nieuwe eigenaren objecten die unictiteits-, kwaliteits-, en cultuurhistorische waarden vertegenwoordigen. Kwaliteit, uniciteit, originaliteit zullen slechts een oplossing brengen voor het Oldambt en Blauwestad. Zo is uitsluitend een aantrekkelijke waardevolle omgeving te scheppen die de aandacht trekt. De punten rust, ruimte, ‘duurder/luxer segment’ maken van Blauwestad een bijzondere, unieke locatie voor potentiële kopers. Als daar vanaf zou worden geweken, dan zou de toegevoegde waarde van Blauwestad in vergelijking tot andere (nieuwbouw) gebieden verloren gaan. Het project Blauwestad is perfect en ik ben graag bereid hier te gaan wonen, maar als er teniet gedaan wordt aan de oorspronkelijke planvorming dan ga ik twijfelen of ik nog wel naar Blauwestad wil, dus geen hoogbouw, geen rijtjeswoningen, geen recreatiewoningen, enz. De verdere ontwikkeling van Blauwestad moet mijns inziens veel meer gericht/ geïnspireerd zijn op tradities van de streek qua bouwstijl van huizen en ook landschapsinrichting. Dat maakt het Park harmonieuzer met zijn omgeving en aantrekkelijker om in te gaan wonen. Nu lijkt het een pretpark van projectontwikkelaars die alleen aan winstmaximalisatie denken/dachten. Blijf binnen de oorspronkelijke doelstellingen en uitgangspunten. Vasthouden aan oorspronkelijke concept: originele, vrijstaande woningen op grote kavels! Markt voor andere ideeën is slecht. Die mislukken dus ook. Gewoon de tijd zijn werk laten doen. Ik vind dat Blauwestad zijn oorspronkelijke doelstelling overeind moet houden. Bouwen in het topsegment om zodoende geen concurrent te worden van de omliggende gemeenten. 28


Zoveel mogelijk vasthouden aan de oorspronkelijke ideeën van het gebied. Als je geschoren wordt, moet je stil blijven zitten!!!! Op monumentaal gebied essentiële panden en essentiële landschappen VEEL meer onder de aandacht brengen. WAT maakt Oldambt nu Oldambt, en hoe is dat gekomen? Uitgangspunt moet blijven: Uitstraling en kwaliteitsniveau. Dit mede gezien in de ontwikkeling van Cultuur/Historie en Architectuur. Geen afbreuk doen aan de gestelde ambities. Kwaliteit betaalt zich altijd terug. Juist dit moet de trigger zijn... er moet maar één Blauwestad zijn met een bijzondere uitstraling. Een bijzonder woongebied... Vasthouden aan kwaliteit, gebied niet kapot maken door hoogbouw. Hoewel de financiële belangen groot zijn, moet de nadruk wel blijven liggen op het wat exclusief karakter en bijvoorbeeld geen ziekenhuis. Er zijn immers ook mensen die al wel een huis met uitzicht hebben gekocht. Rust en ruimte behouden. Uniek gebied. Houdt a.u.b. vast aan de oorspronkelijke ambitie. Het zit nu even tegen, maar dat geldt voor de gehele woningmarkt. Als de woningmarkt weer aangetrokken is en er is dan nog geen belangstelling voor Blauwestad dan is er reden goed na te denken over het concept. Houd in elk geval vast aan het oorspronkelijke concept en voeg een paar dingen toe. Dat het misschien 15 jaar langer duurt is vergelijkbaar met het concept van Science Parken en is normaal. Een aantal belangrijke elementen die ik wil toevoegen aan de vragen: 1. Kwaliteitsniveau handhaven; 2. Benadrukken entree door in De Wei de tijdelijke bouwstraat met dam te verwijderen en aanbrengen brug met een brede doorvaaropening tussen het Dorp en de Wei (‘vaarroute voor de deur’, meer ‘reuring’ en Giethoorngevoel op het Oldambtmeer); 3. Voorkeur voor scenario 1; 4. Fasering in overleg met de bewoners. De primaire doelstelling moet wonen aan het water blijven. Probeer zo veel mogelijk aan het plan vast te houden… Nu concessies doen betekent ook concurrentie voor de omliggende dorpen. Dat zou desastreus uitpakken. Het concept pakt juist nu voor de omgeving erg goed uit. Dus m.u.v. het aantal verkochte kavels kun je nu al stellen dat er sprake is van een succes. Zet wat punten op de ‘i’. Gefaseerd ontwikkelen is een goed idee. En betrek de omgeving.


29

5. Reacties wonen De doelgroep die men voor ogen had uit het Westen, wonen daar in mooie luxe flats of huizen op een kleine kavel in verstedelijkte gebieden. Het zijn vaak mensen die kwaliteit zoeken en een bepaalde ontwikkeling hebben m.a.w., alleen met iets dat uniek is en een bepaalde kwaliteit heeft, samen met iets dat zij daar niet hebben, kun je deze mensen naar Groningen krijgen. Blauwestad is in mijn idee een plezierig bewoonbare buitenwijk op korte afstand van centrum Winschoten en 30 minuten van de stad Groningen. Blauwestad mag niet de centrumfunctie van Winschoten en omliggende dorpen uithollen. Met de bouw van Meerstad en de plannen voor de Groene compagnie is er echter een concurrerend woonmilieu geschapen waarbij men altijd zal kiezen voor de nabijheid van de grote stad als er geen extra kwaliteiten zijn ten aanzien van ruimte of kosten (bestaand onderzoek). Heel belangrijk is het om de kwaliteit van wonen op een hoog peil te houden. Een idee is om de hele grote kavels te vervangen door één groot kasteel met mooie appartementen. Zoiets als de Haverlij in Engelen bij Den Bosch. Kompleet met ophaalbrug en gracht. Eigenlijk een Gated community. De kavels zijn erg klein in verhouding tot de huizen. Geef ieder huis een kavel extra en je zult zien, dat de verkoop van kavels weer gaat lopen. Je kunt beter op de extra kavels afschrijven, dan op de renteverliezen door stilstand in de kavelverkoop. Ga een herverkaveling aan waarbij de opeen gepropte woningen van dit moment (voor Oost-Groningse begrippen) ruimer komen te staan of uitzicht voor de deur houden. De bewoners de mogelijkheid krijgen een kavel er bij te kopen (bijv. halve prijs) en daar bijvoorbeeld een (over) tuin aan te leggen of ook een pony te houden. De drang om zaken vol te bouwen of aan te leggen komt vaak voort uit de exploitatieopzet en behoefte bouwsom te maken van de betrokken partijen… De moraal is, doe dingen een keer niet of anders!! En maak gebruik van kwaliteiten die men elders niet of minder heeft, bijv. als men nu een groot aantal bruggen en beschoeiingen niet maakt, hoeft men wellicht kavels niet te verkopen en de nog te verkopen kavels geeft men meer lucht en ruimte dan verder geprop. Gedetailleerde op de plek gerichte herverkaveling in overleg met bewoners dus. Biedt grote kavels aan voor bijzondere woonvormen en alternatieve soorten woongroepen. Het idee van rust en ruimte wordt volledig teniet gedaan door de krappe opzet van de bouwkavels, met name in het ‘Dorp’. Aanvankelijk werd vooral gegokt op vermogende geïnteresseerden van elders. Dat zijn vaak ouderen. Die willen echter vooral veiligheid en comfort, maar geen grote tuinen. Ruime appartementen met een groot terras of balkon, aan het water gericht op het zuiden. Als die worden gerealiseerd zal daar zeker een markt voor zijn. Daarmee wordt niet alleen genoemde doelgroep bereikt, maar zal er zeker ook belangstelling bestaan vanuit de ‘eigen’ regio. Het Riet moet natuurlijk eiland voor eiland bebouwd worden. 30


De woningmarkt zit in het slop. Door de mogelijkheid van dichte bebouwing in het dorp biedt dit juist kansen voor starters en mensen die geen tuin willen of niet meer kunnen onderhouden mogelijkheden om te wonen in een stadje in de natuur. Hier zouden dus ook appartementen met grote balkonterrassen moeten komen. Blauwestad kan een succes worden wanneer men bereid is op een andere voet verder te gaan. Het oorspronkelijk idee mag dan niet zo haalbaar zijn, er is wel degelijk potentie. Laat Blauwestad zich ontwikkelen tot een soort dorp met daarbij een mooi natuurgebied. In de regio (stad Groningen, Bourtange, diverse fietsroutes) zijn voldoende mogelijkheden tot recreatie dus kunnen er recreatiewoningen gebouwd worden. Ik ben tegen rijtjeshuizen (overigens wel voor twee-onder-een-kap) omdat dat het karakter van Blauwestad teveel aantast naar een normaal dorp en dat was oorspronkelijk ook niet de bedoeling van Blauwestad. Ik ben voor een gefaseerde invoering omdat de huidige blauwe stad een puinhoop is, het is kaal en lelijk en men wil teveel in een keer. Ontwikkel het stukje bij beetje. Vermijd tuttigheid; leg dus niet alles aan en elk grassprietje recht. Pomp er niet eindeloos geld in als er te weinig animo is. Zorg dat het gebied waar al huizen staan goed woonen leefbaar is, en laat de rest een beetje verwilderen. Misschien is welstandsvrij bouwen ook een mogelijkheid komen we misschien eens af van de eenheidsworst waar mensen dan in moeten wonen. Dan zou ik er ook wel willen wonen. Probeer de nu grote lege vlaktes aantrekkelijker te laten worden door ze pluksgewijs te bebouwen, met groen er om heen. Woningen op water i.p.v. áán water. Realiseer eerst het Dorp zodat er een kern ontstaat waarom meer mensen zich zullen gaan vestigen, een parel begint ook met een korreltje! Bij ‘ander soort woningen’ heb ik ‘geen mening’ aangevinkt, daar het bij die vraag niet mogelijk was om alléén 2/1 kap woningen aan te geven. 1. Blauwe Stad moet bestaan uit alleen vrijstaande en desnoods twee-onder-eenkapwoningen; 2. Zorg ervoor dat de kavels voor vrijstaande woningen minimaal 1000 m2 zijn!!!; én dat er minmaal een grens van 6 meter zit tussen andere woningen!!!; Stel dat hierdoor de verkoop toe zal nemen? Wat is dan het verlies?; 4. Zorg voor een beeldkwaliteitplan t.a.v. de te bouwen vrijstaande woningen waarin geen beperking is opgenomen op de soort woning (het type), maar wel dat ie aan overige eisen anno nu voldoet; 5. Zorg ervoor dat er in Blauwestad een supermarkt (met desnoodsnevenfuncties) is!; 6. Schaf voor kopers/eigenaren/bewoners regeltjes af van bijvoorbeeld (om maar eens wat te noemen) zoiets als niet vissen vanaf je eigen kavel zonder vergunning (en er is hierin meer te doen natuurlijk). Overweeg het concept Blauwestad nog eens goed. Het is misschien een idee om de grootte van de kavels aan te passen (van 3 kavels 2 maken), één of twee vormen van gestapelde bouw, en een mogelijkheid tot waterwoningen (zoals bij IJburg, drijvende woningen), maar dan voor heel aantrekkelijke prijzen, ook als het gaat om duurzaam bouwen. Pak de kansen die beschikbaar zijn (meergezinsbouw, senioren, duurzame bouw en economische activiteiten). Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

31

Waarom als tijdelijke voorziening geen woonarken in de huidige kale vaarten? U zult ook vast gekeken hebben naar andere vormen van ontwikkelen zoals Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. Creëer verschillende woonmilieus met verschillende kenmerken. Is Blauwestad voor iedereen of voor een bepaald marktsegment? Landgoederen, recreatie en huur/koop (van goedkoop tot duur) gaan prima samen. In geval van recreatiewoningen en permanente bewoning moet de nadruk liggen op permanente bewoning met name voor de Groningse bewoners. Als die leefbaarheid en mogelijkheden in het gebied ervaren door gevarieerdere bouw en permanente voorzieningen wordt er meer draagvlak gecreëerd voor het gebied en daarmee ook voor het toerisme in dit gebied. Is er ook gedacht aan de mogelijkheid om een plek in te richten voor woonarken. Ik vind het ontzettend jammer dat de bestaande huizen zo dicht op elkaar staan, dat de kavels zo krap zijn. Ook erg jammer dat ‘leken’ voor de start van het plan deze ontwikkeling hadden zien aankomen. Waarschijnlijk willen niet veel mensen in een nieuwe stad wonen, maar liever in het oude dorp. Denk aan beperkte uitbreidingen tussen Finsterwolde, Beerta en het meer. Enkele permanente woongebieden, zouden een meer thematisch karakter kunnen krijgen, bijvoorbeeld een gebied voor mensen met paarden, gebied voor mensen die op een eigen wijze een (natuur)woning willen bouwen, autarkisch gebied e.d. Ook experimentele woningbouw moet worden toegelaten. Een deel van het gebied zou gebruikt kunnen worden voor welstandsvrij bouwen. Mijn visie is, eerst het dorp bouwen met alles erop en eraan (ook een basisschool), dan rijtjeshuizen, twee onder één kap woningen en vrijstaande woningen bouwen. Daarna komen de mensen wel. Ik ben tegen rijtjeshuizen (overigens wel voor twee-onder-een-kap) omdat dat het karakter van de Blauwe stad teveel aantast naar een normaal dorp en dat was oorspronkelijk ook niet de bedoeling van de Blauwe Stad. Stop met dat Ikea gedoe met Scandinavische namen en huizen. Ga voor leuke boerderijtjes met rieten daken (eventueel casco om de prijzen laag te houden en de lokale bedrijvigheid nog meer te stimuleren) en gebruik gewone Nederlandse namen. Keep it simpel. Wie wil er niet wonen!

6. Seniorenhuisvesting Wel zouden bijvoorbeeld seniorenwoningen of andere ‘bijzondere’ woonvormen mogelijk zijn. Nederland vergrijst steeds meer, vergrijzing kan werkgelegenheid betekenen. Bejaardencentra aan het water is daarom een goed alternatief. Het onderbrengen van senioren lijkt mij ook een goed plan maar dan wel met een 32


exclusief karakter. Er kan een groot bejaardenhuis gebouwd worden die eruit ziet als een groot landhuis of groot kasteel. Die echt een supermooie blikvanger is. Allemaal in een stijl die bij herenboerderijen past. Graag zou ik dat er een seniorencomplex wordt gepland op de momenteel agrarische grond (agrarische bestemming), gelegen ten oosten van de Nieuweweg. We hebben namelijk te maken met een vergrijzing van de bevolking. Dit seniorencomplex is gelegen tegen het natuurgebied het Reiderwold (rustige omgeving) en eveneens gelegen in de lint van de Nieuweweg. Het dorpse karakter wordt hierdoor versterkt. Verder is er een goede overgang van het lint naar het natuurgebied. Dit idee past ook goed in de gedachte om in het Wold een ziekenhuis te bouwen. Dit seniorencomplex vergt relatief weinig investeringen en kan gemakkelijk worden ontsloten op de Nieuweweg. Maak meer generatiewoningen mogelijk waarbij de grootouders nabij de gezinnen kunnen wonen. Appartementen voor senioren. Ik vind een seniorenflat heel belangrijk.

7. Wegen en ontsluiting Door de fietsbrug naar Winschoten en een winkel te realiseren, trek je meer gezinnen uit de buurt naar de Blauwestad. De bewegwijzering naar Blauwestad vanaf onder andere de A7 moet worden verbeterd. Suggestie: Blauwestad vermelden op de ANWB borden langs de A7. Met name de directe omgeving aan de oostzijde heeft tot op heden in het geheel niet geprofiteerd van Blauwestad. Het betreft Ekamperweg, Molenstreek en Kromme Elleboog. Bewoners hebben wel de overlast van veel extra (zwaar) verkeer (behalve lawaai wordt er veel te hard gereden en is er nauwelijks controle), maar kunnen niet van het meer profiteren. Er zijn geen aanlegsteigers voor bewoners en ook geen hellingen om een bootje in het water te kunnen brengen. Dit in tegenstelling tot wat ons bij de plannenmakerij is voorgespiegeld. Ik stel voor om de fietsbrug in de Nieuweweg te vervangen door een brug geschikt voor autoverkeer. Hiervoor zou het geld gebruikt kunnen worden wat nu is gereserveerd voor een stukje omleiding om de Ulsderweg in Beerta, waar betrekkelijk weinig mensen profijt van hebben. Ik stel voor om de fietsbrug in de Nieuweweg te vervangen door een brug geschikt voor autoverkeer. Hiervoor zou het geld gebruikt kunnen worden wat nu is gereserveerd voor een stukje omleiding om de Ulsderweg in Beerta, waar betrekkelijk weinig mensen profijt van hebben. Een aanleg van een fietsbrug naar Winschoten zou ook menig aspirant-koper over de streep trekken. In Blauwestad was het moeilijk de weg te vinden, waar ik moest wezen lag een dijkje zodat je niets van het water zag. Over het algemeen vrij onbereikbaar. Fietspaden verbreden. Meer picknickplaatsen. Fiets/wandelbrug Noordeinde naar Infocentrum/ Blauwestad. Als basis bijvoorbeeld de oude spoorbrug uit Groningen. Betere ontsluiting voor het toerisme uit de richting en de plaatselijke Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

33

bevolking van Scheemda, Westerlee en Heiligerlee. De oude vaste verbinding was erg populair en wordt zeer gemist. Ook een goede fietsverbinding en mogelijk ook een auto verbinding naar Winschoten zal veel beter zijn, dit aangezien er voor het hoofd gedeelte van Blauwestad maar een toegangsweg is, mogelijk is dit op te lossen met een brug, dit zal zeker meer mensen trekken en ook toeristen. Ik vind een fietsbrug ter hoogte vanuit het Park over (veiliger dan een tunnel) de A7 en Winschoterdiep een must. De fietspaden om het meer moeten aansluitend zijn en breder. Meer parkeerbewegwijzering met de grote ‘P’ + aantal meters vermeld voordat men er is (eventueel met een wijzer naar links of rechts) die aangeven waar het mogelijk is te parkeren in alle omringende dorpen. Veel toeristen zoeken nog teveel! Vliegveld Oostwold mag wat mij betreft uitgebouwd worden tot een Schiphol van het Noorden. Vaarverbindingen. Een gedeelte van de toegangsweg (dijk) naar het eiland de Vlintenberg behouden t.b.v. calamiteiten (in en uitlaat voor boten politie/brandweer e.a. hulpdiensten). Aan de bestaande toegangsweg/ (dijk)aanlegplaatsen voor boten voor oud bewoners situeren (kostenbesparend). Met schoolgaande kinderen is het erg belangrijk dat er een fietsbrug komt over de A7 en het Winschoterdiep, nabij het infocentrum. Iedereen die ik spreek heeft het er over dat het mooi wonen is, maar zo ver weg ligt van diverse voorzieningen. Je laat je kinderen niet op de fiets naar de basisschool fietsen in de huidige situatie. Een fietsveer in de zomermaanden aan het eind van Nieusoordlaan naar de overkant. Je kunt dan namelijk een klein rondje meer maken per of te voet. En hoge prioriteit aan een fietsbrug over de snelweg en kanaal naar bijvoorbeeld Hoortjesweg. Een fiets/wandelverbinding naar Winschoten is belangrijk, om de auto te kunnen laten staan (meer bewegen heeft immers de toekomst). Uitbreiding verlichting langs fietspad tussen het plan en Winschoten geeft veiligheid voor fietsende schoolkinderen. (Bel)busverbinding creëren. Maak de Blauwestad beter toegankelijk vanaf de A7 dan nu het geval is. Zeer smalle weg die potentiële kopers zal afschrikken. Wordt ook steeds drukker bij steeds meer bewoning. Maak een nieuwe directe afrit vanaf de A7 de Blauwestad in! Ruimte genoeg toch? Kost wel wat maar levert ook veel op (denk ik). Na een bespreking is uiteindelijk iets gedaan aan sluipverkeer op Zuiderringdijk, maar na twee weken heeft iemand de versperring weggehaald en is het weer 34


feest en een kapotgereden berm op de Zuiderringdijk. Dus handhaven en gebied bijhouden. De huidige fietsroute naar het haventje of Blauwestad zelf is, komende vanuit Winschoten e.o. vreselijk omrijden. Fietsbrug vanaf Hoorntjesweg? Er zijn 2 grote fouten gemaakt: 1. Om een fietsbrug te plaatsen, en daardoor Oostwold te isoleren, niet alleen voor de inwoners van Oostwold, maar ook voor de toeristen die een ‘rondje’ willen maken. 2. De toegang van het hele plan lag eerst aan de A-7 kant, via deze kant had je normaal toegang tot het plan, nu moet je een hele omweg maken om er te komen. Dit is een van de redenen geweest om er geen kavel te kopen. Er moet weer een verbinding komen tussen het informatie gebouw en de ruilverkavelingsweg ten zuiden hiervan, dus herstellen zoals het was, ook hier de stelling, men wil rond kunnen rijden zowel met de auto als op de fiets!!!!!! Bij informatiecentrum Blauwestad over de A7 een snelle verbinding realiseren richting centrum Winschoten. Fietsbrug naar Hoorntjesweg in Winschoten i.v.m. ontwikkeling van het Park, het Dorp en de Wei. Dit is tevens van belang voor schoolgaande kinderen. Blauwestad is vanaf de A7 slecht te bereiken. Ik snap ook niet waarom de Nieuweweg (Oostwold) is afgesloten, er had toch gemakkelijk een bredere brug over het water gekund? Zodat er ook auto’s over kunnen rijden net zoals de brug bij Finsterwolde/Beerta? Ik ben er nog steeds erg boos omdat we nu zo’n enorm stuk moeten omrijden, wie vergoed ons alle extra benzine die we moeten gebruiken en dat terwijl het benzine al zo duur is? Het wordt allemaal maar even bedacht, maar om de mensen in de regio wordt niet gedacht. Fietspad verlengen rondom het hele meer. Ga dan het achterland niet afsnijden van het lint bij Midwolda en de functies in het lint, door daar een vaarweg aan te leggen. Doe de vaarweg door of langs het terrein van de Ennemaborg en langs het peilverschil ter plekke (geen sluis nodig?). Leukere route en wellicht vergelijking met Giethoorn alleen toegankelijk voor elektrische vaart als extra kwaliteit en verbijzondering.

De verbinding met het centrum van Winschoten kan gecombineerd worden met een fietsbrug over de A7 naar de Blauwestad. Het meer moet ontsloten worden naar alle windrichtingen. Ook moet een netwerk van fietspaden gerealiseerd worden met als doel dat de vakantievierder, in z’n vakantiehuisje, er een prachtige vakantie kan hebben.


35

De fietsbrug is een goed idee. Blauwestad is een slecht bereikbaar gebied.

8. Wegen en omgeving Niet alleen de doorgangswegen opleuken, maar ook de kleine routes, zijweggetjes die mensen nieuwsgierig maken om verder het gebied in te gaan. Het zou goed zijn voor de dorpen ten noorden van Blauwestad als er een (80km/h) weg omheen komt te liggen, zodat de dorpen snel bereikbaar zijn en ontlast worden van doorgaand (vracht) verkeer, bovendien wordt daarmee het rustieke karakter voor de toerist benadrukt als deze wél de ‘oude’ weg gebruikt. Toegangswegen moeten een visitekaartje zijn voor Blauwestad (is het nu niet). Gebieden er omheen moeten verkeersvriendelijker en meer aangekleed met groen en bloemen, ook bomen mogen best geplant worden wat mij betreft, als het gebied maar herkenbaar blijft. Waar mogelijk in de ‘Oost-Groningse’ stijl. Fiets- wandel- boulevard met uitstraling!! Tussen Blauwestad - centrum Winschoten is basisvoorwaarde om Blauwestad los te trekken en centrum Winschoten op te waarderen. Dit moet snel, mooi en goed!! Waarom is gekozen voor bomen langs de snelweg? Zicht op het meer vanuit de langsrijdende auto is toch reclame? Betere aansluiting op Winschoten is gewenst. Blauwestad moet onderdeel vormen van de gemeente Oldambt en niet een exclave vormen. De bermen zijn rommelig worden kapot gereden bij slecht weer moeten tegels komen waar gras doorheen groeit of verbreden met gewone tegels en een looppad maken. Heel belangrijk vind ik dat de lelijke bebouwing (de skyline van de Blauwestad langs de A7, netjes wordt gemaakt. Als er geen geld is om de mensen uit te kopen, geef ze dan geld om de boel op te knappen!!!!!!!!!! Als u met een personenauto op de A7 rijdt, ziet u door het hoogopgegroeide riet Blauwestad niet liggen, het wordt aan het gezichtsveld onttrokken. Om Blauwestad te verkopen moet je het laten zien, dus - met spoed .... het riet verwijderen. Daarnaast is het zeker een goed idee om Blauwestad een beetje op te ruimen. De wegen verbeteren. Kabels ingraven. Zijkanalen en havens aanleggen. Hopen grond egaliseren. Zodat een potentiële koper kan zien wat hij koopt. Maak vanaf de A7 de rietkraag weg, zodat het meer te zien is. Maak ook aan de kant van de A7 een strand met zon- en speelweiden. Zorg inderdaad dat het gebied aantrekkelijk wordt om door te fietsen, wandelen. Zorg voor infrastructuur een ‘aankleding’ (struiken + wat grondverzet - net als bij golfbanen, zal ik maar zeggen!). Realiseer twee afslagen vanuit Groningen en Duitsland ter hoogte van het infocentrum maak daar de ingang van de Blauwestad, en aan beide kanten van de nieuwe weg aankleden met woningen en water en groen, dat je echt een entree 36


krijgt bij binnenkomst. Want zo als het nu is dat is een aanfluiting. Nu moet je halverwege Finsterwolde rijden om de saaie kale wijk binnen te gaan. Mensen moeten een warm gevoel krijgen als ze op de A7 rijden, en dan de prachtige nieuwe ingang zo in te kunnen rijden. We moeten het water meer laten ZIEN, zo als het nu is, gaan de AUTOMOBILISTEN van Groningen naar Bad Nieuweschans, zonder het water te kunnen zien!!! Dit geld ook voor de fietsers, die kunnen ook het water NIET zien!!!!!! Zet de spoorbrug die gekocht is in!!!!!!! Baanverlenging vliegveld Oostwold, om ondernemers naar Blauwestad te lokken. Laat de Midwolderplas aansluiten op Blauwestad als zijnde een wandel/ fiets gebied, haal de parkeerplaatsen bij de plas weg en verbeter de infrastructuur zodat het meer een geheel wordt. Mijn mening is eerst iets afmaken voor er verder iets gebeurt dit geld zeker voor de fietspaden wat ik en vele anderen droevig vind ze zijn mooi aangelegd maar lopen zonder aanwijzingen midden in het veld maar zo dood.

9. Omgeving - uitstraling Blauwestad Ik vind het jammer dat het gebied er nu onverzorgd bij ligt. Zo heb je niet het idee dat er gebouwd kan worden. Belangrijk is het om het gehele gebied op te ruimen, de zandhopen weg, beplanting aanbrengen enz. Vooral de ingang bij het park mag wel iets aan uitstraling worden toegevoegd, zodat als men Blauwestad inrijdt zegt van ‘wauw’, maar dat mis ik. Hou de omgeving blijvend netjes en op orde, is visitekaartje. Groene aanplant, struiken, bomen, enz. Zorg ervoor dat het geen rommelige aanblik is. Met name nu voor de stukken grond die nog niet verkocht zijn. Het ziet er allemaal zo kaal uit. Meer begroeiing zou mooi zijn. Ik denk dat veel mensen het er koud, kil en saai vinden. Het gebied in en rondom Blauwestad dient een veel beter aanzien te krijgen want het is op sommige plaatsen een rommeltje. Het Ommelander Ziekenhuis Groep (OZG, Sint Lucas Ziekenhuis) hoort er niet, maar behoud van het OZG is belangrijker dan dit principe. Verder moet paal en perk worden gesteld aan de stankoverlast door agrarische bedrijven. Het is in het Oldambt soms niet te harden.... Reclame langs de A7 bij manege De Dollard moet worden tegengegaan. Sluipenderwijs komt er steeds Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

37

meer bij. Het staat heel lelijk en leidt de aandacht af van de open ruimte. Er is de bevolking bij de aanleg van het meer en de bebouwing beloofd (!) dat het gebied een landelijke uitstraling zou behouden. Daarin passen dus geen grote en hoge bouwvolumes als ziekenhuizen, zogenaamde wachters, appartementen ed.! Bij alle beschouwingen over de toekomst, staat een aspect ver voorop en dat is met ingang van nu (en niet morgen) de bestaande situatie verfraaien en opleuken; zonder een goeie eerste indruk van een potentiële nieuwe bewoner, bestaat er geen nieuwe toekomst en is praten daarover zinloos. Dus NU!! Beginnen met opruimen van bulten zand, opzichtig braak liggende stukken grond, resten van eerdere werkzaamheden etc.!!! Ik fiets er dagelijks langs! Dat is geen kostbare aangelegenheid, en pas dan is het zinvol om te denken aan andere invullingen van het gebied, maar EERST (dus nog steeds NU) het gebied optisch goed verkopen!! Ik stap ook niet een winkel binnen indien de entree niet uitnodigend is! Bos tussen snelweg en Blauwestad voor privacy en uitstraling. Meer bos geeft meer aantrekkingskracht als bouwplek in de toekomst. Het is te open. Toegang tot de enige horecagelegenheid en haventje heeft totaal geen allure. Geen rijtje huisjes voor fraaie school, bibliotheek en gezondheidscentrum.

10. Blauwestad in relatie tot de omgeving Probeer de bevolking in en rondom Blauwestad zo goed mogelijk bij de plannen te betrekken. Luister niet alleen, maar voer plannen, voor zover mogelijk, uit in samenspraak met de bevolking. Vestig m.b.t. potentiële kopers ook de aandacht op het Oldambt, Duitsland, EemsDollard gebied enz. Verkwansel ons gebied niet. Betrek lokale ondernemers en bewoners in de centrale informatievoorziening en help hen mee te bouwen aan het gebied waar ze trots op kunnen zijn. De omliggende dorpen moeten meer worden betrokken bij de vorming van Blauwestad en niet alleen de nadruk leggen op Blauwestad. Gebiedsontwikkeling Blauwestad moet rekening houden met de krimp in de regio Oost-Groningen. M.a.w. er moeten in Blauwestad activiteiten plaatsvinden die een positieve impuls voor de gehele regio Oost-Groningen hebben en voorzieningen versterken in alle gemeenten. In het bijzonder voor gemeenten met een zwakke bestuurskracht zoals Bellingwedde, Vlagtwedde, etc. Richt niet alle pijlen op Blauwestad, denk ook aan het omliggende gebied. Dit stemt ook de daar wonende inwoners positief. Denk ook vooral aan de krimpdorpen verderop. Trek niet alle activiteit uit deze dorpen weg. Als men hier positief denkt over Blauwestad geeft het goede mond-op-mond reclame. 38


Ik vind dat de dorpen en Blauwestad baat hebben bij een definiëring van hun kwaliteit ten opzichte van andere gebieden in Groningen en ten opzichte van elkaar (kan je rapport over schrijven). Een voorzet, bijvoorbeeld Bad Nieuweschans heeft als thema kuurvesting, wellness, kunst, cultuur en natuur richting Westerwoldse Aa, Het begint na tien jaar te lukken. Vermoei dit dorp dan niet met een bedrijventerreintje en andere onzin als een Oosterse markt die dit weer ondermijnt. Scheemda-dorp kan gezien worden als prettig bereikbare buitenwijk met spoor en nog niet geheel verknald sfeervol groen, dorps deels historisch centrum, vergelijk met bijv. Bilthoven en Utrecht. Binnenkort zal de slagschaduw van een 35 meter hoge bejaardensilo over het dorp heentrekken en deze kwaliteit aanzienlijk verminderen. Pekela heeft een prachtige vaart met al aanwezige maar uit te breiden potenties van vezel(hennep)en andere cradle to cradle industrie op oude strokarton terreinen. De linten van Beerta Finsterwolde en Midwolda kunnen ook versterkt worden door juist in te zetten op de ruimtelijke kwaliteiten, van ervaren achterland, en ruimte van omgeving (bijv. velen hebben een pony waar voor anderen slechts een hamster is weggelegd). Zorg dat je de omgeving en wat daar gebeurt betrekt bij Blauwestad. Nu nog te veel de winnaars in Blauwestad en de losers in de dorpen. De omwonenden worden ook vaak als lastig gezien, ze protesteren en hebben hun erven soms niet zo ingericht als men dat zou wensen in de designideeën van Blauwestad, maar ook hier geldt, het leeft!!! wel!! en het functioneert. Er zijn al veel functies grenzend aan Blauwestad manege, horeca, lagere scholen, gezondheidscentra 2x op korte afstand. Zorg dat ze bereikbaar zijn en er luxe en royaal bij liggen. Voor mij persoonlijk is de leefbaarheid in de dorpen er omheen en als Blauwestad in zijn geheel het meest belangrijk, mede omdat dorpen als Beerta, Ganzedijk en Nieuweschans snel verpauperen en veel voorzieningen weg worden getrokken. Er is geen stimulans voor jongere gezinnen om in de directe omgeving te blijven wonen. Ook ikzelf zit te denken om te gaan verhuizen, helemaal als ook nog de school zal vertrekken. Er wordt in een dorp als Beerta flink geïnvesteerd in een nieuwe jachthaven die naar mijn mening veel te groot is en dus ook zal verpauperen omdat er weinig geld beschikbaar is voor onderhoud. In plaats daarvan had deze haven ook kleiner kunnen zijn en bijvoorbeeld het park er omheen wat opgeknapt kunnen worden. Gebied nog groter zien. Ook een relatie met Duitsland leggen en de stad Groningen. Dorpen leefbaar houden. Betrek ook omgeving en dorpen in de ontwikkeling, zonder bijvoorbeeld open karakter van de polders aan te tasten. Naast Blauwestad is het poldergebied uniek en moet goed bereikbaar blijven, ook voor wandelaars en fietsers. De intensieve veehouderij beperken, alleen grondgebonden.


39

Midwolda en Oostwold veren heel goed mee met de ontwikkelingen van Blauwestad zowel ondernemers als particulieren. Ik vind dit voor de dorpen een noodzakelijke ontwikkeling.

11. Landschap en natuur Een aspect m.b.t. het landschap is dat er een omslag behoort te komen in het denken over de ontwikkeling van nepnatuur (het verbrassen van subsidiegeld is nu de enige kennelijke opbrengst). De Oostvaardersplassen tonen aan dat het idee van ontwikkeling van oernatuur is mislukt en dus totaal ongeschikt is voor het Oldambt. Het onderzoek dat de basis vormt voor de ideeën van de Oostvaardersplassen blijkt niet te kloppen en het stapelen van waarden heeft zich niet goed ontwikkeld. Intensief beheer is noodzakelijk om de natuurdoelen te halen en de daar levende dieren worden in de kern van de zaak zwaar mishandeld. De enige route voor het Oldambt is dat het bestaande karakteristieke landschap uitgangspunt en leidmotief behoort te zijn bij het verhogen of verbeteren van natuurwaarden. Zo blijven de waarden van landschappelijke kernkarakteristieken behouden, kunnen natuurdoelen eveneens gerealiseerd worden en kan een aantrekkelijk agrarisch-cultuur-natuur-landschap ontstaan waar men zich thuis kan voelen. Een mooi natuurpark, ook al bestaat het ‘maar’ 10 jaar, kleedt het gebied aan. Is ook aantrekkelijk voor nieuwe kavelkopers als het gebied wat is aangekleed. Verder in de omgeving (naar Groningen toe) heeeeel veel bomen planten en eetbaar landschap ontwikkelen waardoor het ook aantrekkelijk wordt voor veel meer mensen want het aantal mensen dat van alleen kaal landschap met water houdt is erg klein; bosliefhebbers zijn er veel meer!! Dan zouden ook recreatiehuisjes erg in trek komen bij mensen uit de stad. Tevens ecologisch interessant. Andere planten en diersoorten binnenhalen, etc. Aanleg van tijdelijke natuur stuit op vele problemen, wanneer de natuur moet wijken voor ontwikkeling. Denk aan bijzondere maar zeer beschermde planten en dieren die de ontwikkeling dan opeens in de weg staan. Vooral ook de inrichting van Blauwestad moet een impuls krijgen. Hiermee bedoel ik ook zeker de aanleg van diverse begroeiing. Nu verkoopt het gebied zich niet. Met aanleg van begroeiing wakker je wellicht het enthousiasme van mensen aan. De lege stukken beplanten met bomen en struiken en bloemen zou volgens mij heel goed zijn. Ik kom er regelmatig om er te vliegeren en zo als het er nu bij ligt zou ik er niet willen wonen, het is een triest geheel als je binnen komt rijden. Dit nodigt niet uit om daar te gaan wonen. Breng een groenstructuur aan een paar rietoevers en een open plek in het park met witte hekken is te weinig. De verbanden zijn zoek restje agrarisch gebied Ekamp, restje veen (Nb: ten onrechte soms veenontginningslandschap genoemd) restje weitjes tussen kade en bestaande erven, etc. Leg de nadruk op de aantrekkelijkheid van de omgeving en vergoot deze waar mogelijk. Er hoeft minder aan public relations te worden uitgegeven als er voor toeristen en eventuele nieuwe bewoners iets moois te zien is. 40


1. Deel van ons culturele erfgoed zijn buitenplaatsen met zogeheten stinzeplanten (beurgblomkes) en velden met korenbloemen. Plant waar mogelijk vele van dergelijke plantjes aan. Ook (of vooral) langs het meer en in de bossen. Ze zullen zich vanzelf vermeerderen en leveren uiteindelijk goede foto’s (en dus positieve reclame) op. Dit hoeft niets extra te kosten, want er hoeft minder gemaaid te worden. 2. Zet geen nieuwbouw en/of flats in de nabijheid van monumenten en beschermde dorpsgezichten. Prachtige panden met fraaie tuinen worden nu steeds meer aan het zicht onttrokken door beton. 3. Kies voor mooie oplossingen. Dus geen hekken van aluminium om havens, elektriciteitsmasten en parkeerterreinen, maar fraaie hagen of wallen van bloeiende struiken. Dat geeft een totaal andere uitstraling. 4. Plant bomen voor grote ‘moderne’ schuren en opslagterreinen. Vergelijk een project op het Hogeland waar lelijke schuren die niet in het landschap pasten zo veel mogelijk aan het zich werden onttrokken door bomen. Er moet veel meer groen en natuur komen in Blauwestad, vooral grote bomen. Omdat de huidige huizen in de Wei en het Park totaal niet in het landschap passen, het zijn grote kolossen die veel te dicht op elkaar staan, en bomen zou de wanstaltigheid van de huizen kunnen verminderen. Met natuur bedoel ik niet aangeharkte en gladgeschoren parkjes, het woord ‘netjes’ hoort niet bij natuur. Laat de lege stukken braak liggen, dan ontstaat er vanzelf natuur, laat grassen en planten bloeien, dat is van levenbelang voor vlinders en vogels, hoogstens twee keer per jaar maaien. Waar trekken mensen naartoe op hun vrije dagen? Naar groene, rustige bosrijke gebieden. Maak er in godsnaam geen pretpark van. Kwaliteit voor kwantiteit!! Bomen planten (veel) langs wegen en op lege kavels! Wateroverlast voorkomen. Er worden grazers genoemd als Schotse Hooglanders, Koninkpaarden, waarom geen (Groningse) Blaarkoppen? Deze kunnen ook tegen een stootje (zie ook Koningslaagte bij Groningen). Permanente natuur, op grote schaal in plaats van het tijdelijke karakter waar nu aan gedacht wordt zal op korte termijn vele dagjesmensen die kant optrekken zoals dat ook het geval is in het Lauwersmeergebied en de Oostvaardersplassen. Niet de postzegeltjes waar nu sprake van is maar grote aaneengeschakelde natuur met kijkhutten en fiets/wandelpaden. Goedkoop, goede voor de lokale middenstand en goed voor de natuur. Aanleg van bosschage, zodat het vlakke gebied wat aantrekkelijker wordt. Kwalitatief hoge natuurontwikkeling. Momenteel is er zich een uniek natuurgebied aan het ontwikkelen. Koester dat. Breid het uit en laat het aansluiten op de bestaande natuurgebieden. Een doolhof in een maïsveld of dergelijke natuurmonumenten (theater van de natuur) zou ik leuk vinden. Natuurbegraafplaats in het Wold. De natuurbegraafplaats is een goed passende optie voor het Reiderwold. Bij dezen wil ik graag benadrukken dat flora en fauna zich redelijk tot goed ontwikkelen. Erg belangrijk vind ik de grote aantallen Leeuweriken, wiens biotoop echter niet te Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

41

veel mag worden gestoord. Open weiden met name zijn belangrijke biotopen en in het kader van mijn voorkeur voor een golfbaan is een combinatie van beider best moeilijk te realiseren. Doch ook een uitdaging uwerzijds. Verder ben ik van mening, dat de aanleg van een Arboretum (bomentuin) en Pinetum (naaldbomentuin) van grote waarde zou kunnen zijn. Volgens mij moet je voorzichtig zijn met het (tijdelijk) aanleggen van een natuurgebied. Straks zitten er zoveel zeldzame dieren, dat je er niet meer kunt bouwen (voorbeeld Eemshaven). Er is onvoldoende tot geheel niet duurdere -wellicht parkachtige- natuur wat betreft bomen, struiken enz. tot stand gebracht.

12. Duurzaamheid Het Noorden wil zich profileren op het gebied van duurzaamheid. Daar is tot op heden weinig aandacht aan gegeven bij Blauwestad. Ook de stedenbouwkundige toets is dermate tekort geschoten, dat vele wangedrochten (goedkope bouw van te grote woningen met niet-duurzame materialen op te kleine kavels) zijn gerealiseerd die geen pré zijn voor een duurzame uitstraling. Er zijn meerdere ontwikkelaars die bereid zijn voor eigen rekening en risico een stedenbouwkundige visie voor een bepaalde gebiedsinvulling van Blauwestad te maken, te presenteren en af te stemmen. Te denken valt bijvoorbeeld aan een project met 30 klimaatneutrale woningen in een straat/wijk met een rustige doch niet saaie uitstraling. Vervolgens deze woningen ook realiseren in joint venture met overheden, bijvoorbeeld: bouwen op eigen risico, waarbij verhuur mogelijk is indien verkoop niet direct volledig lukt, waarbij de grond pas betaald hoeft te worden op het moment dat de woning wordt verkocht en bij verhuur tijdelijk een geringe erfpacht verschuldigd zal zijn. Er kan ook wat meer aan schone energie gedaan worden, bijvoorbeeld: zonnecollectoren en zonnecellen verplichten. Duurzaam bouwen tot uitgangspunt en speerpunt maken. ‘Blauwe duurzame stad’ volop mogelijkheden voor geïnteresseerden en kunstenaars om mee te helpen bij bouwen van duurzame woningen (dus ook tijdelijk onderdak aan hen bieden). Aansluiting zoeken met / leren van gelijksoortige projecten in Nederland bijvoorbeeld Alminde in Almere - of buitenland - bijvoorbeeld http://www.lammas. org.uk. Hier is enorm veel belangstelling voor wanneer je werkt met kunstenaars en voorlopers op gebied van duurzaam wonen!! Als je ruimte hebt is er ook zon en wind. Energieneutraal is niet alleen door isolatie te bereiken en de terugverdientijden van de isolatieaanleg is vaak ook niet gering. Voor ca. 12.000 euro is het al mogelijk op het moment twintig zonnepanelen aan te schaffen en voor ca. 9.000 euro een Piqo windturbine. Voor een investering van dik 20.000 euro wek je in dit gebied dan tussen de 6 à 7.000 kw/u aan energie per jaar op per huis. Gas hoef je dan niet aan te leggen. Verder is het vergisten van biomassa en de restwarmte er van een zaak waar in het agrarisch gebied in de nabijheid iets mee te doen is. 42


Pak de thema’s energie en klimaat eens bij de kop want daarin ligt nog een hele toekomst verscholen voor wellicht ook Blauwestad. Ontwikkel het duurzaam, accent op platteland en natuur (dat is je kracht) probeer niet iets te worden wat je niet kunt zijn (een stad): maar een woonen werkgebied: duurzaam, ecologisch waar mogelijk, creatief en avontuurlijk, met ruimte voor individualiteit (dus niet overgeorganiseerd) maar wel met cohesie: vandaar een dorpshuis. Dicht bij natuur met natuurlijke initiatieven. Met (educatieve) groentetuinen en avontuurlijke natuurspeeltuinen. Windmolens in Blauwestad, duurzamer kan niet. Landwinning voor (duurzame) akkerbouw en veeteelt is een optie! Leg veel meer nadruk op milieuvriendelijk bouwen, stel bijvoorbeeld opvangen van regenwater t.b.v. doorspoelen toilet voor nieuw te bouwen woningen verplicht.

13. Ziekenhuis in Blauwestad? Het Sint Lukas Ziekenhuis zou ik langs de A7 plaatsen en niet in Blauwestad, de bereikbaarheid is belangrijk en deze wordt niet gerealiseerd met een locatie in Blauwestad. Een ziekenhuis?? Zet die niet in de Blauwestad. Zet hem aan het spoor en maak een nieuwe halte ziekenhuis vergelijk Academisch Ziekenhuis in Leiden die een hele regio voorziet ook vanaf het station. Als het spoor regiotram kwaliteiten krijgt kan dit (om de 2 km een halte) Bouw desnoods het ziekenhuis over het spoor heen. Als Veendam ook nog aan het regiospoor wordt toegevoegd kan men kan men van Veendam-Muntendam tot Nieuweschans gewoon per spoor naar het ziekenhuis. Een fietspad langs het spoor van het centrum (moet nieuw) oostwaarts en de onderdoorgang A7 maakt dat de beste plek voor een ziekenhuis het kruispunt is tussen spoor en rondweg oost van Winschoten. Mijn advies zou zijn om op te passen met ‘ziekenhuizen’, ‘seniorengebieden’ e.d. Hoe goed bedoeld ook, we maken dan van Blauwestad een ‘zorgmerk’, gechargeerd gezegd de Zonnebloem onder de gebieden. Het bevestigt naar mijn idee het vooroordeel dat er is in Nederland t.o.v. Noordoost-Groningen; een gebied dat best zorgelijk is. Ziekenhuis aan A7 in Winschoten bouwen i.v.m. de middenstand in Winschoten. Bezoekers combineren ziekenhuisbezoek met centrumbezoek in de stad Winschoten. Een ziekenhuis o.i.d. lijkt mij een slecht plan omdat de sfeer daarvan volstrekt niet past in het gebied. Beperken tot toekomst voor de Blauwestad, absoluut niet het St. Lucas Ziekenhuis daarin betrekken. Voor wat betreft de vestiging van een ziekenhuis of zorginstelling: is een prima idee, mits er frequent openbaar vervoer naar toe gaat. Kunnen de inwoners van de Blauwestad ook van profiteren. Ik vind een ziekenhuis heel belangrijk. De Toekomst zou mooie locatie zijn voor een nieuw ziekenhuis.


43

Ziekenhuis uit Winschoten weg is dikke onzin en zeer onverstandig. Alleen doen als je de krimp in Oost-Groningen wil bevorderen. Ik begrijp niet waarom er een nieuw (groter?) ziekenhuis alleen buiten de bebouwde kom van Winschoten gerealiseerd zou kunnen worden. Het nieuwe ziekenhuis zou gesitueerd kunnen worden tussen het Winschoterdiep, Beertsterweg en Bovenburen, met een hoofdontsluiting nabij de Beertsterbrug. Blauwestad is mijns inziens absoluut geen goede plaats voor het Lucasziekenhuis. Zorg dat ziekenhuis in Winschoten blijft. Anders verliest Blauwestad een extra argument om hier in Oldambt te willen wonen. Op de plaats waar het infocentrum van Blauwestad staat of in de directe omgeving, is een uitstekende locatie, om het nieuwe ziekenhuis te bouwen. Ik vind het als geboren Winschoter heel belangrijk dat het nieuwe ziekenhuis binnen de grenzen van de gemeente Oldambt blijft! En niet dat bijvoorbeeld de gemeente Menterwolde met de grootste werkgever van de gemeente aan de haal gaat.

14. Voorzieningen Tijdelijke voorzieningen verdienen voorts zorgvuldige afwegingen. Nagegaan moet worden wat er in de omgeving van – pak ‘m beet – 35 km nog niet is. Wat zou u, uw familie of vrienden inspireren om een huis te kopen in Blauwestad? Maak het dorp aantrekkelijk als dorp met horeca, winkeltjes (geen mega stores!), etc. zodat mensen niet afhankelijk zijn van auto voor hun inkopen. Geef verenigingen, buurtsuper, kerk en horeca goede kansen voor vestigingen: aanpassen bestemmingplan en grondprijs. Een muziek theater(cultuurhuis) met een kwaliteitsuitstraling is een goede zet in het Blauwestad gebied. Voor een gemêleerde bevolkingsopbouw moet erover nagedacht worden of het standpunt dat er geen scholen in Blauwestad gebouwd worden niet herzien moet worden. Meer horecagelegenheden. Volgens mij willen (toekomstige) bewoners van Blauwestad ook voorzieningen in de omgeving. Denk aan bioscoop, cultureel centrum, ziekenhuis ed. Het lijkt me geen aanlokkelijk idee om ergens te gaan wonen waar deze voorzieningen steeds minder worden. Over dit gegeven ben ik nog nooit iets tegen gekomen in de pers. En verder denk ik dat het niet goed is om nu geforceerd van alles te bedenken om het gebied maar zo snel mogelijk vol te krijgen. Laat het maar wat langer duren. Een supergrote supermarkt tussen Finsterwolde en Beerta in om daar de dagelijkse boodschappen te kunnen halen en zo om het gebied te vergroten is ook 44


een supergrote must! Nu moet iedereen Winschoten in omdat de supermarkten hier niet aan het assortiment en ruimte voldoen en zo doorgaan als nood-supermarkten. De perfecte match; de Lidl en grote C1000!! Ook denk ik dat als er in ieder geval een behoorlijke supermarkt (en basisonderwijs) komt, dit ten goede komt voor de huizenmarkt en de recreatie. Als men nu eindelijk eens een groot sportcentrum gaat bouwen is dit voor iedereen ook ouderen eindelijk een goede plek om dit te doen met een kantine en kan dan ook recepties en familiefeesten organiseren, multifunctioneel. Ga eens eindelijk om de tafel nu er de gemeente Oldamt is. Niet teveel horeca en winkels. Mijn tip is: begin eindelijk met het dorp, meer voorzieningen trekt mensen uiteindelijk wel over de streep. Dit is zeer belangrijk! Voorzieningen die goed zijn voor de leefbaarheid en de economie van Winschoten dienen niet verplaatst te worden naar buiten deze stad zonder dat men enig idee heeft wat met de vrijkomende ruimte te moeten doen. Er gaat in Winschoten veel te veel mis op dit punt, zie het debacle Klinker en muziekschool. Overweeg een theater op water (innovatief en publiekstrekker) i.p.v. nieuwbouw op voormalig terrein van de Klinker. Eventuele tijdelijke voorzieningen moeten zodanig worden ingericht, dat dit in een later stadium een permanent karakter kan krijgen, anders heeft dit geen financiële voordelen. Het moet een uniek woongebied blijven, maar dan wel met voorzieningen voor bijvoorbeeld de kinderen, een school, speelgelegenheden en eventueel kleinschalige detailhandel. Niet teveel voorzieningen in het dorp Blauwestad om in de omliggende dorpen de middenstand te behouden. Mijn tip is: begin eindelijk met het Dorp, meer voorzieningen trekt mensen uiteindelijk wel over de streep. Dit is zeer belangrijk! Als bewoner van Blauwestad ben ik zeer tevreden met de woonsituatie, wat ik echter jammer vind, is dat er voorlopig geen voorzieningen komen in het Dorp. Voor een patatje, pizza of een kop koffie ben je aangewezen op Winschoten, dan wel de noordzijde van het meer, wat voor bewoners van de Wei een heel eind weg is. Cultuurcentrum (de Klinker) op plek informatiecentrum met groot evenementenplein met aan de rand een grote Jumbo super. Vlak tegen het dorp en het leven begint. Een streekhistorisch informatiecentrum is belangrijk, over 20 jaar weet bijna niemand meer hoe het er allemaal in 1990 bij lag. Ook archeologisch van belang. Gebied is niet voor niets uitgekozen om daar gerealiseerd te worden. Voor mensen die er gaan wonen en recreëren is het goed dat de historie uitgelegd wordt en meegroeit! Het Oldambtmeer is niet voor niets Oldambtmeer genoemd. Bouw het zo snel mogelijk vol met huizen en met voorzieningen, zoals winkels, horeca, basisschool en kinderopvang. Nu zijn de mensen zonder een auto reddeloos verloren. Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

45

15. Toerisme en recreatie Wat volgens mij erg belangrijk is, maak het dorp zo gauw mogelijk klaar, dan heb je een centraal punt en lijkt het ook wat beter, en voller, ook richting recreatie, je kunt dan de horeca ook wat bieden. Een camping in het gebied? Een camping aan het water met een eigen haven kunnen de mensen die er komen er aan wennen hoe mooi het is in Blauwestad en dan denken: ‘hmm, hier wil ik wel wonen’. Wat misschien nog wel wat voor tijdelijk is en niet te veel geld hoeft te kosten is een camping. Dan kunnen de toekomstige bewoners alvast even proeven van de sfeer. Indien marktonderzoek uitmaakt dat er ruimte is voor recreatiewoningen zou dit slim ingepast kunnen worden. Om de leefbaarheid van de permanente bewoning te borgen dient dit wel separaat te gebeuren. Recreatiewoningen zullen zeker een stimulans kunnen zijn voor Blauwestad, toch zal ook dit met mate moeten gebeuren dus niet meteen een Center Parcs. Ik denk zelf meer aan mooie exclusieve woonboten op het water die verhuurd kunnen worden of tijdelijke recreatiewoningen. Als naturist zou ik graag zien dat er mogelijkheden voor ons gerealiseerd zouden worden. Zoiets als Flevonatuur in de Flevopolder zou naar mijn mening uitstekend in het gebied passen, en de (ver)binding van Blauwestad met de natuur en de mens in deze benadrukken. Een naturistenresort als een plek voor mensen die de natuur en de medemens respecteren, zou de bijzondere status van Blauwestad weergeven. Meer picknickplaatsen. Eventueel een wellness centrum. Als er over 10 jaar nog geen woningverkoop is kunnen er recreatiewoningen gebouwd worden. Ik vind het idee om gedeeltelijk recreatiewoningen in Blauwestad te plaatsen niet gek, dit dient dan wel voorzichtig te worden opgebouwd, om te voorkomen dat er meer recreatiewoningen dan gewone woningen gebouwd worden. Om enkele blokken twee-onder-een-kap neer te zetten is ook niet zo gek, echter ook weer mondjesmaat. Oplaadpunten voor elektrische fietsen zijn ook handig. De omgeving kan bestaan uit heide met een schelpen pad als in Drenthe. Met verschillende soorten paarden, koeien, schaapkudde of ranch. Over het schelpen pad kun je fietsen/mountainbiken/hardlopen en paardrijden. Je kunt ook denken aan een survival parcours. Waar je kunt slingeren over water. Je kunt ook een soort keukenhof maken of kerstbomenkwekerij met prachtige bloemenvelden. Dit kan gedaan worden door professionele bloemen/planten/bomen kwekers die hun producten ook weer verkopen op de wereldmarkt. Zorg dat naast waterrelaties er ook goede uitloop is voor de bewoners naar de omliggende bossen en er rondwandelingen en jogging/ paarden routes logisch door het gebied gaan. Geef een gebied bij Blauwestad in tijdelijke bruikleen (25 jaar) voor een tijdelijk groot bungalowpark met voorzieningen (Centre Parks, Landal, etc.) om toeristen 46


een indruk te geven van het project en reuring te genereren in het gebied. Nu is Blauwestad een kwalitatieve parel dat afstraalt op alles dat eromheen is. Dat is goed. We moeten dat zoveel mogelijk intact houden. Dat kan als het goede/ kwalitatieve recreatiewoningen biedt (geen ‘Roompot’, Centerparcs, etc., maar particuliere recreatiewoningen, vrij te bouwen) afgewisseld met relatief betaalbare dorpswoningen. Ontwikkelingen in het poldergebied voor dagrecreatie stimuleren. Horeca bij NW Statenzijl en zitbanken langs de zeedijk en containers voor recreatievuil. Het lijkt me niet verstandig recreatiewoningen te realiseren in het Dorp, omdat in dat geval het beloofde hart van Blauwestad - het Dorp - nooit gerealiseerd zal worden. Ik vind dat men eens moet kijken naar de Spaanse costa’s al waar in het verleden kleine en arme vissers dorpjes zijn uitgegroeid tot mega grote trekpleisters waar de toeristen graag naartoe gaan en dat moet ook hier gaan gebeuren! Veel appartementen, hotels, zandstranden en horeca in alle vormen en goede verbindingen met de rest van Europa. De instabiele woningmarkt zorgt voor een menselijke reactie bij potentiële kopers; veiligheid zoeken. Dat betekent dat hun ‘zoekcirkel’, als ze al gaan verhuizen, kleiner wordt. Ze houden het bij het bekende, gaan geen groot avontuur aan. De hoogconjunctuur zoals die er tussen 2004 en 2008 was, komt het komende decennium niet terug. Daarom is een verschuiving naar kwalitatieve recreatieve woningen een goede. Daar is markt voor (ook t.o.v. vakanties zoekt men het dichterbij), er is vraag naar en het voldoet nog steeds aan de intentie om de regio een economische impuls te geven. Kwalitatief levert het gebied dan niet in aan allure. Dat is belangrijk, ook om bestaande bewoners te behouden. Een idee is om mooie arrangementen te maken, zoals koffie in Blauwestad, mini golf bij........... of bekijken van de galerie de Groninger Kroon en dineren bijvoorbeeld bij Imca Marina. Meer bezoekers zullen ook stimulerend werken op de verkoop van kavels. Maar dan moet er ook iets extra geboden worden: golfbaan, spannende watersportvoorzieningen etc. Winschoten mist nu een camping. Graag een camping aan het water met vaarrecreatie. Er zijn een paar plaatsen aan het meer die daar erg geschikt voor zijn. Mijn mening over ‘woningparken - recreatieparken’: biedt wat vakantiewoningen aan, maar niet op ‘parkniveau’: dat is mij te grootschalig. Recreatiewoningen zouden een prima idee zijn voor Blauwestad. We moeten het van toerisme hebben. Wat maakt het uit dat er wordt afgeweken van het beeld dat men voor ogen had met Blauwestad. Dicht bij de A7 en Duitsland en doorgaande weg naar Friesland zeer geschikt voor camperplaatsen die in Nederland bij nergens te vinden zijn. Verder misschien een door NFN beheerd naaktstrand om misstanden zoals bij de Hoornseplas en Paterswoldsemeer te voorkomen. Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

47

Realiseren van een project tweede woning, wel kwaliteit op kleinere kavels, geen permanente bewoning. Pretparken in Blauwestad zal geen kwaliteit van elders aantrekken om zich te vestigen in het Oldambt. Leg een park aan, waarbij een speelplaats met ‘toestellen e.d.’ voor kinderen (van de bewoners). Hierbij kan ook een soort van kinderboerderij/horecagelegenheid met allerlei ‘aanraakbare’ dieren (en dierenweide) gerealiseerd worden! Ontwikkelen WWW: watersport, wellness, wandelen. Als er ruimte is voor recreatiewoningen en een tijdelijke golfbaan, trek al toeristen, maak er dan ook gelijk een kleine camping zodat de toeristen uit de Scandinavische landen gemakkelijk een camping kunnen vinden. Nu is dit helemaal wenselijk, nu er in Winschoten geen camping meer is. Bovendien trek je er in ieder geval mensen mee. Daarnaast, wat betreft recreatie, zorg voor twee kleine waterpsortcampings. Goed bereikbaar over de weg, maar met eigen aanlegsteigertjes voor kleine vaartuigen, die de kampeerders zelf meenemen, een klein strandje, etc. Richt het gebied beter in met tijdelijke natuur en faciliteiten zoals de golfbaan. Dorp mag een centrum worden voor de recreatie, maar mag geen voorzieningen wegconcurreren uit de omliggende kernen. Dat in Dorp ook verblijfsrecreatie komt lijkt me niet verkeerd. Dat is wat anders dan Landal, o.i.d. Recreatiewoningen ben ik wel huiverig voor, maar als aanleg de verder ontwikkeling waarborgt dan is het nodig. Wel zodanig dat de open ruimte gehandhaafd kan blijven en de bouw past in het landschap bijvoorbeeld oude bouwstijlen/woonhuistypen. Vakantiepark met bungalows en appartementen inclusief subtropisch zwembad (soort Centerparcs). Daartussen particuliere woningen/appartementen voor vaste bewoning en verhuur. Een Boulevard met café/terrasjes en souvenirwinkeltjes is echt waar het om staat te springen. Ook iets van een multimediapark/centre zou helemaal top zijn waaraan gedacht wordt aan o.a. bowlingbaan, bioscoop, casino, en wellicht een tempel voor uitgaansgelegenheid. Een adventurecenter is ook zeer leuk. En laten we dan ook de eventuele ruimte voor een attractiepark niet vergeten. Kortom, alle ingrediënten om als Gouden Hart voor de provincie en onze buurland de toekomst in te kunnen gaan!! Noordrand Blauwestad beter ontwikkelen. Restaurant/hotel in omgeving jachthaven. Winkeltjes zoals souvenirs, strandartikelen, viswinkeltje. Van de boulevard bij het strand nu ook eens een boulevard maken. Nu is het niet meer dan een voetpad en een fietspad en niemand weet wat nu voetpad of fietspad is. 48


Plan Het Wold gewoon vergeten voor wat betreft het bouwen van grote dure villa’s. Veel te hoog gegrepen!!! Van dit deel een vakantiepark met middelgrote voorzieningen als een speeltuin, kinderboerderij, Oldambtmuseum, maken. Het Dorp snel realiseren, zeker op het gebied van horeca en leuke winkeltjes. Dit moet het toeristisch/recreatieve hart van Blauwestad worden. Dan wordt het veel aantrekkelijker voor toeristen en potentiële kopers van kavels. Nu Het Dorp stil ligt, is het hart uit de Blauwestad gesneden. Hier en daar drijvende terrassen maken. Het informatiecentrum weer open stellen met catering zoals voorheen. Hier en daar bankjes plaatsen in de Wei en in het Park, net als in het Wold. Picknickmogelijkheden creëren. Het plaatsen van bankjes in het Park en de Wei. Tevens bankjes of picknickplaatsen in gebied Meerland. Geen recreatiepark met tweede woningen. Dit doet afbreuk aan de oorspronkelijke gedachte. Daar zijn er al veel te veel van en doet afbreuk aan de leefbaarheid/woongenot. De ontwikkeling van het Dorp moet niet stagneren! Er moet zo snel mogelijk een toeristisch aantrekkelijk dorp (als Blokzijl) komen (winkeltjes, restaurantjes, kroegjes, terrasjes enz.). Dat trekt bezoekers en maakt Blauwestad en het Oldambtmeer populair. En zo krijg je dan ook meer belangstelling voor het gebied en willen er waarschijnlijk meer mensen gaan wonen. Geen recreatie. Geen attractiepark of iets dergelijks. In Het Dorp moet niet alleen worden gewoond, maar ook een toegevoegde waarde hebben voor de verblijfsrecreant in de regio (horeca, kleine winkeltjes, watersport gerelateerde activiteiten, etc.). Blauwestad moet als recreatie-/woongebied ontwikkeld worden. 150 vakantiewoningen van bijv. Landal geeft een enorme impuls aan het gebied. Denk aan fietsverhuur, zeilcursussen, onderhoud door hoveniers, schilders en aannemers. Ook de detailhandel zal er goede boterham aan kunnen verdienen. De Friese meren zijn in de zomer overvol. Op het Oldambtmeer is voldoende ruimte. Ik vind dat er aan de kant van Winschoten Heiligerlee, geen mogelijkheid is om te zwemmen of andere recreatie mogelijkheden. Ik vind dat wel erg noodzakelijk. Waarom moet alles aan de kant van Oostwold en Midwolda??? Willen jullie hier ook iets aan doen, zodat ik van af de A7 kant (bij wijze van spreken), zo in het water kan springen. Activiteiten daar is ook wel wat. Het is zo saai hier aan deze kant....... Het zou een goed plan zijn, om een recreatiepark te realiseren, dat bestaat uit smurfenhuisjes. De smurfen zijn wereldwijd bekend en het park zal dus zeker veel mensen Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

49

trekken. Financiële impuls voor de regio. Het smurfen park past ook heel goed bij Blauwestad, omdat de smurfen en de smurfenhuisjes ook blauw zijn. Je kunt natuurlijk ook met een smurfenboot een tocht maken over het meer. Ik zou er voor pleiten om specifiek aandacht te schenken aan de mogelijkheid om in/rondom Blauwestad een natuurtuin te stichten - toegankelijk voor individuen, groepen, scholen etc. Natuurvriendelijk, educatief en interessant. Berenbos: In dierenpark Ouwehands (Rhenen) heeft men 1,5 ha bos ingericht voor wolven en beren. Stel u voor in de omgeving van Blauwe Stad in de nieuwe natuur een gebied van 10 tot 15 ha omgeven door stevig hekwerk. Hier doorheen tunnels van hekwerk voor wandelaars, met her en der een loopbrug. In dit gebied een roedel wolven, bruine beren en nestgelegenheid voor raven. Dan ook raven uitzetten. Geen of minimale zorg voor de dieren, zo min mogelijk bijvoeren. Tropische kassen: Stel u twee kassen voor zoals Burger’s Bush of als de garden of eden (http://www.edenproject.com/). Eén kas als wandelgebied ingericht als een tropisch regenwoud. Tweede kas een zwemparadijs te midden van tropische planten, met waterval, etc. Een camping, vooral voor fietsers met kleine tentjes. Aanvullend aan de golfbaan kan gedacht worden aan een verzameling andere bijzondere buitensporten zoals fierljeppen, klootschieten, croquet. In combinatie met de schietsport is zelfs een outdoorcentrum mogelijk met economische potentie.

16. Golfbaan Is er voor een golfbaan wel voldoende animo? Is de doelgroep daarvoor voldoende groot? Een golfbaan doe het niet!! In Veendam is er al een, en het weer leent zich er niet voor, maar ga door op het wilde en ruige cross country golfen wat leuk is in de nazomer en neem daar de omliggende, dan kale akkers in mee, dus weer! Let op gebiedspotenties (NB: cross country golf al een keer georganiseerd door nierstichting). Een golfbaan kost veel geld er moet zeer veel geld bij en is geen goed idee ook omdat er al veel zijn in de omgeving. Het idee van een golfbaan struikelt: de banen van Veendam, Vlagtwedde en Steendam kampen nu al met exploitatiemoeilijkheden (zoals vele banen in Nederland, er is nu eenmaal een verzadigingspunt). Als je een golfpark kunt realiseren pak je hier ook de toekomst mee. Golfbaan op de Scandinavische eilanden? Het realiseren van een echte kwaliteitsgolfbaan, geschikt voor het realiseren van de KLM-Open, zou een echte publiekstrekker kunnen zijn. Tenminste 27 holes, 50


die ik zelf met investeerders wilde realiseren en de afgelopen jaren al meerdere keren contact heb gehad met diverse instanties maar overal tegen de muur en/of gesloten deuren ben opgelopen. Een deel van het gebied zou permanent ingericht kunnen worden als golfbaan, met daarop woningen (wonen direct op de golfbaan, deels ondergronds en autoluw) geschikt voor permanente bewoning of voor de verhuur. Mogelijk te combineren met groeps- of hotelaccommodatie. Ingestoken moet worden op een hoog kwaliteitsniveau.

17. Paardensport Als liefhebbers van de paardensport hebben wij zitten te denken aan een ‘groot’ hippisch centrum met (tijdelijke-) woonvoorzieningen. Te denken valt aan alle disciplines binnen de paardensport. Van dressuur/springen/mennen tot aan SGW en eventing,... noem maar op waarbij water ook een rol speelt). In de omgeving van en op een steenworp afstand van Blauwestad zijn een aantal gerenommeerde hippische ondernemingen gevestigd, waarbij zelfs internationale bekendheid wordt genoten.(hierbij denkende aan krachtenbundeling). Haal de paardensport naar het nieuwe Hippisch Centrum Oldambt. Richt bepaalde stukken van het gebied in op een speciale groep: bijvoorbeeld een paardendorp met alle voorzieningen voor paardenliefhebbers. Er zijn twee maneges is het gebied maar nauwelijks ruiterpaden. Er zou zelfs een military georganiseerd kunnen worden. En weer wordt er met geen woord gerept over ruiterpaden voor al die mensen die hier al woonden en een of meerdere paarden houden.....

18. Watersport Een groot gemis is de aanwezigheid van een gedeelte waar ook de snellere watersporter aan zijn trekken zou kunnen komen (gereguleerd). We zijn uniek als watersportprovincie daar dit nergens kan. Waarom is dit elders wel mogelijk (Friesland)? Harderwijk. Wij laten de mensen liever 100 kilometer rijden om hun geld daar uit te geven. Ik weet uit 40-jarige ervaring hoe de ons omringende meren ter ziele zijn gegaan en het einde is nog niet in zicht. Verzin eens wat anders dan een knapzak route of het zoveelste idee voor de kanovaarder, breng eens wat actie door eens open te staan voor een iets gewaagder plan. Er zijn genoeg mensen die aan een water willen wonen waar men kan waterskiën. Organiseer eens een weekend om mensen de kans te geven om het gebied te verkennen met hun eigen (snelvarende) boot. Meestal zijn dit mensen die zeer begaan zijn met hun hobby en hiervoor als een van de weinige watersporters aan een heleboel eisen moeten voldoen. Zeg niet bij voorbaat nee zoals alle andere instanties al 20 jaar doen.


51

Blauwestad is klaarblijkelijk te veel op watersporters gericht. Dit is dan eenzijdig en ondoordacht. Een botenhelling bij post pallets op de hoek Molenstreek-Ekamperweg. Geef bewoners van Het Park de mogelijkheid om steiger te maken. Voordelen: 1. bewoners tevreden; 2. betere aanblik vanaf Oostereinde; 3. provincie kan voorwaarden stellen; 4. voorkomt de nu al ingezette verlanding van rietoever; 5. kavels in Park beter verkoopbaar; 6. geen kwesties over uitleg ‘bevaarbaar water’ in bestemmingsplan. De bruggen in de Wei zijn niet echt bruggen je kan er niet met een boot onderdoor en heeft geen uitstraling (te goedkoop) de bruggen in het Riet hebben meer uitstraling. Een afgebakerd stuk meer voor waterskiën, stimuleert de economie ook nog eens men kan dan kampioenschappen houden en daar komen bezoekers op af plus dat men niet meer hoeft te maaien onder water dat doen de bootschroeven dan al weer. Een niet genoemde optie is wat mij betreft ook het verder afgraven van (niet te verkopen bouwgrond). Meer water dus! Komt ten goede aan de watersport mogelijkheden en natuur! Ook ruimte bieden aan snelle motorboten (gedurende een bepaalde tijd van de dag op een aan te wijzen deel van het meer). Is duidelijk een behoefte en schept duidelijkheid naar de watersporters. Een beter functionerende sluis naar het Oldambtmeer is een must. Duurt nu echt te lang en te veel verstoring door onervaren gebruik. Kan vast beter (zoals de sluis bij de Bult). Als fanatiek windsurfer stoor ik me nog altijd aan het ‘tijdelijke’ schiereiland welke tussen het zuidelijke deel en het noordelijke deel van het meer ligt. Het is niet mogelijk om met een zeilvaartuig van zuid naar noord te komen dan wel andersom. De doorgang is namelijk veel te smal waardoor de wind bij altijd weg valt. Voor motorboten geen probleem, maar voor surfers en zeilboten niet handig. Ook zou ik graag zien dat medesurfers makkelijker het water kunnen benaderen. Nu is de enige mogelijkheid het strand aan de noordwest zijde van het meer. En hier komt 80% de wind vandaan. Ook niet handig als het mooi weer is waardoor het strand overvol is met kinderen en ouders. Mijn suggestie zou zijn: Haal het schiereiland voor 3/4 weg, leg daar een kleine ringdijk aan en een strandje, parkeervoorzieningen direct langs het water en een ruim grasveld. Dan weet ik zeker dat er veel meer gebruikt van het Oldambtmeer gaat worden. Een niet genoemde optie is wat mij betreft ook het verder afgraven van (niet te verkopen bouwgrond). Meer water dus! Komt ten goede aan de watersport mogelijkheden en natuur! Ook ruimte bieden aan snelle motorboten (gedurende een bepaalde tijd van de dag op een aan te wijzen deel van het meer). Is duidelijk een behoefte en schept duidelijkheid naar de watersporters.

52


Een beter functionerende sluis naar het Oldambtmeer is een must. Duurt nu echt te lang en te veel verstoring door onervaren gebruik. kan vast beter (zoals de sluis bij de Bult). Een aanlegsteiger aan de rand van Blauwestad. Het water moet bereikbaar blijven voor het hengelen watersport, bepaalde delen voor zwemmen en een rondweg voor fietsers. Privéoevers zijn niet geschikt. Het project moet voor het hele volk bruikbaar zijn. Zorg voor de afronding van het Oldambtmeer zodat het aantrekkelijker wordt voor watersport: - Maak eiland Vlintenberg af en verwijder dam; - Verwijder het schiereiland van voormalige boer Boven; - Breng de diepte van het meer op minimaal 130 cm. Om tot een goede ontwikkeling te komen, is het van essentieel belang dat de bootliefhebbers ROND kunnen varen. Dit moet prioriteit 1 zijn, ik heb met diverse bootbezitters gesproken, en die willen alleen naar Blauwestad varen als er een doorvaartroute is, anders hebben ze er geen zin in. Het is net als bij fietsers, je wil een rondje fietsen!!!!! Meer aanlegmogelijkheden voor boten. Nu kun je alleen maar varen. Horeca op het einde van schiereiland van boerderij van Boven met rondom aanlegsteigers. Dit schiereiland dus niet verwijderen maar met die besparingen een veerpontje tussen schiereiland van Boven en fietspad bij Niesoordlaan realiseren, zodat er een goede en toeristisch interessante verbinding ontstaat tussen Noordrand en Blauwestad. Het Reiderdiep zo snel mogelijk bevaarbaar maken. De dammen er dus direct uit. Veel mooier voor waterrecreanten en Beerta wordt dan ook bereikbaar. Veerpontje Reiderdiep afmaken. Vaarverbinding Noordrand Oldambtmeer realiseren. Opstapplaats maken voor surfers op de pier in Meerland. Maak het water ook (gedeeltelijk) toegankelijk voor watersporten als waterskiën e.d., uitgezonderd jetskiërs. Meer voorzieningen voor de watersporter bijv. er zijn nu bijna geen aanleg mogelijkheden denk daarbij aan dukdalvers zoals op het Reitdiep en aanleg eilandjes zoals het Paterswoldemeer en ook heel belangrijk: goede toegang voor zeilboten (drempel nieuwe sluis is te ondiep) en meerdere openingen zodat er ook door Groningen rondgevaren kan worden en eenrichtingsverkeer wordt voorkomen. Meerdere mogelijkheden tot watersport, bijvoorbeeld een waterskibaan/jetski ed. Ook voor een bredere doelgroep je kunt denken aan Ermestrand als voorbeeld.


53

19. Hengelsport Als sportvisser vind ik dat er te weinig mogelijkheden zijn om aan het water te mogen vissen. Ik stel voor om overal waar het mogelijk is te mogen vissen. Met een bootje is het mogelijk om overal te vissen. Dat is voor vissers zonder bootje niet correct. Zou graag willen dat er meer duidelijkheid komt waar wel en niet gevist mag worden. Ook de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de visstekken kan in mijn ogen veel beter. Er moet vooral gevist kunnen worden! Gezien de positieve reacties van de laatste tijd over het vissen in de Blauwestad, zou ik hier meer mogelijkheden voor creëren zoals het beter bereikbaar maken van de oevers. Vaak kan men niet met de auto vlakbij het water komen of ontbreken er parkeerplekken. Vanuit heel Nederland komen mensen hier naar toe om te vissen. Ik vind het als sportvisser nogal vreemd dat het op sommige plekken verboden is om vanaf de kant te vissen, en daar is veel onduidelijkheid over. Veel water maar beperkte ruimte voor de hengel sportvisser, daar waar nu nog geen kavels bewoond zijn zou de sportvisser goed kunnen vissen. Nou er is veel reclame gemaakt voor het vissen in Blauwestad. Er moeten meer plaatsen zijn om openbaar te kunnen vissen want het is heel druk nu bijna geen plek te vinden. Ik ben voorzitter van een hengelvereniging dus hoor ik veel over de slechte voorzieningen van het meer. Tijdens de bijeenkomst in de Stallen zijn diverse toezeggingen gedaan. Niet vissen in bebouwde kom. Nu er niet gebouwd wordt zouden we graag op die vrije plekken vissen. Vissteigers ook voor gehandicapten, die moeten met de auto bij het water kunnen komen. Dijken verharden om er op te rijden. Het waterschap is vast wel bereid iets te doen. Zo het nu is gaat het voor de vissers niet goed, je moet een bootje hebben en dan mag je overal bijna vissen, en boothellingen vrij toegankelijk, ook voor de brandweer. Je kunt niet goed bij het water komen om te hengelen. De kavels die braak liggen waarom mag je daar niet opkomen het is voor de hengelsport ‘n paradijs dat trekt toeristen, mensen van buiten Groningen komen te vissen in Blauwestad. Overal vissteigers maken, zodat de visser meer kan vissen , en geen last heeft van de rietkragen.

20. Activiteiten en evenementen Voor een voorbeeld van het “WaterPark” idee verwijs ik u door naar de website www.watercity.gr. Dit in combinatie met recreatiewoningen in Blauwestad zal vele jonge gezinnen vanuit Nederland en Duitsland hier naartoe trekken. Het floating Dorp idee, kan dan ingepast worden in het prachtige WaterPark en zal (waarschijnlijk) niet worden gezien als een bedreiging voor de omliggende ondernemers. 54


Een toeristisch treintje die in het hoogseizoen door de dorpen rijdt en tussentijds stopt. Puzzeltochten kunnen hiermee georganiseerd worden waarin de toeristen, groepen en voorbijgangers verschillende opdrachten moeten uitvoeren in de dorpen. Hiermee maken ze op spelende wijs kennis met het dorp. Een “Country Fair” dat elk jaar herhaald (om het andere jaar in Nederland en in Duitsland) dat georganiseerd wordt (mede) door de ondernemers in OostGroningen en Ost-Friesland (Duitsland) met o.a. streekproducten, lifestyle en vee, aangevuld door country muziek, squaredancing, oud Hollandse spelen voor de kinderen en senioren en diverse workshops voor jong en oud. Gebied meer benutten voor buitenactiviteiten op cultureel educatief gebied, rekening houdend met bewoners, de natuur en de ontwikkelingen. Bijv. tijdelijke exposities buitenkunst, of cultuurroute met uitleg gebied. Wat mij betreft vooral niet te massaal inzetten op evenementen. Een Oldambster ‘Sneekweek’ vind ik helemaal niets! Maar wedstrijd ijszeilen o.i.d. is weer leuk, trekt ook volk, maar trekt niet zoveel andere activiteiten erom heen aan als een ‘kermis’ met veel alcohol. Mensen komen toch wel naar gebied voor wandelingen, varen, fietsen en het strand. Er om heen aankleding, het gebied moet groeien. Kleine initiatieven die ook leiden tot meer plezier in en van het gebied moeten minstens worden meegewogen. Het gevaar is dan men soms te groot wil denken. Er zouden evenementen moeten georganiseerd worden om de Blauwestad een positieve uitstraling te geven en bekendheid te geven. Bijvoorbeeld een wedstrijd vliegeren organiseren of fietsen wandeltochten om het meer. Ook culinaire fietstochten van de ene horecagelegenheid naar de andere zijn leuk. Er zou een grote speelplaats (avonturenspeelplaats zonder luidruchtige attracties) aangelegd kunnen worden. Bootstochten in de Nacht met verlichte en versierde boten zouden ook veel kijkers trekken. Er zou een ski- en sleeheuvel aangelegd kunnen worden (met kleine lift). Oldtimershows trekken ook veel kijkers. Een grote waterglijbaan bij het strand zou ook veel kinderen blij maken. Een kinderboerderij zou ook een optie kunnen zijn. De Run van Winschoten zal de volgende keer om het Oldamtmeer gelopen moeten worden. Zet in op een manifestatielandschap (Keltisch festifal, etc.) zonder de manifestaties steeds gebouw of plek te geven (niet ieder eigen hokje). Moet in de stad hier ruimte om het anders te doen. Vergelijk Drente met Vuelta. Gebruik de Stad als uithangbord voor de voorzieningen en evenementen. Voor de Stad willen mensen wel eens in het Noorden kijken, niet voor een in hun ogen desolaat gebied. Trek vanuit de Stad weer mensen naar het Oldambtmeer (klinkt sympathieker dan Blauwestad). Er kunnen muziekfestivals georganiseerd worden. Duikgelegenheid: Stel u een betonnen bak voor, 100 bij 100 meter en 50 meter diep, gevuld met zeewater en kleurige vissen. In deze bak wordt een koraalrif aangelegd. Overdekt met polycarbonaat. Dierentuinen Burgers en Blijdorp hebben al ervaring met het kweken van koraal. Het zou mogelijk kunnen zijn om een ‘tijdelijk’ Bloemenshow te creëren, door de braakliggende gronden tijdelijk te gebruiken als tulpen en bloemenvelden en struiken. Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

55

Die bekeken kunnen worden door er looppaden in te maken of per boot vanaf het meer. Het effect van deze velden, opgeleukt met bloemenstalletjes, horeca en kassen, is dat er tijdelijke werkgelegenheid ontstaat die vooruitloopt op de reguliere werkgelegenheid die Blauwestad voorspelt. De uitstraling voor het publiek zal essentieel anders zijn dan het nu is met een wellicht positief effect op het koopgedrag. Maak gebruik van de mogelijkheden die er liggen. Kijk eens hoe bijvoorbeeld een strandfeest in Wedderbergen scoort, dat kan ook in Blauwestad. Avondverlichting in de vorm van kleurige lampions in combinatie met een tweewekelijkse zomermarkt ergens op het terrein. Grote watersport evenementen zoals de Sneekweek organiseren. Haal de Floriade naar Blauwestad met als thema waterfloriade. Regelmatig terugkerende festivalachtige activiteiten op theater/muziek/poëzie/ literatuur gebied en evt. sportieve activiteiten. Van grootschalige evenementen hou ik persoonlijk niet. Welk concept ook wordt ontwikkeld, heel belangrijk is het om de belangen van de bewoners van Blauwestad en de omwonenden in de omliggende dorpen mee te wegen. Dit betekent m.i. geen ruimte voor vliegfeesten, parachutevluchten, rondvluchten, motorcross-evenementen. Dergelijke activiteiten leveren nu al onaanvaardbare overlast op. Voor nieuw aan te trekken bewoners zal de dagelijkse geluidsoverlast zeker geen pluspunt zijn. Een evenement 1x per jaar, zoals Pura Vida, daarentegen werkt verbindend en moet zeker blijven! Er zouden allerlei kampen kunnen komen, zoals een paardrijkamp, een zeilkamp. En vooral ook voor mensen die normaal niet op een paard zitten en niet zeilen. En verder allerlei hobbykampen.

56


Reacties bewoners en ondernemers Blauwestad

4

Inleiding In totaal zijn er 22 reacties binnengekomen op de oproep aan de inwoners en ondernemers in Blauwestad om ideeën via de ideeënbus op te sturen. Ook voor de reacties op de ideeënbus geldt dat er relatief weinig negatieve reacties zijn, maar vooral opbouwende, kritisch positieve reacties en vele, vele tips en ideeën. Een tipje van de sluier: “Samen met de rust en ruimte in de provincie Groningen, samen met de toeristische trekpleisters als Bourtange, de stad Groningen, Pieterburen, Het Oldambtmeer heeft alles in zich om trekker van formaat te worden”. Veel inzenders zijn het eens met het oorspronkelijke idee dat er meer werkgelegenheid en daarmee meer welvaart zou moeten komen in het gebied. Over de manier waarop verschillen de meningen en is er een heel scala aan ideeën. Daarvan gaat het merendeel over het ontwikkelen van toerisme, kleinschalige horeca en winkeltjes, en kleine ondernemingen. Aan het verzoek van een aantal ondernemers om hun plannen vertrouwelijk te behandelen, hebben we uiteraard gehoor gegeven. Een greep uit de vele suggesties: “Meer winkels, een hotel met terras, meer toeristische en recreatieve plannen, mogelijkheden die het digitale tijdperk biedt. Richt je op kleine bedrijven omdat meerdere kleine bedrijven minder kwetsbaar zijn voor de locale economie dan een paar grote bedrijven, zoals meubelmakers, botenbouwers, programmeurs en webbouwers”. Een bungalowpark of vakantiewoningen is een veelgehoorde suggestie. “Begin met de ontwikkelen van een gezellig dorp met een haven, horeca en een aantal voorzieningen, zoals een museum”. Iemand zegt daarover: “In pittoreske stijl zoals deze in Bad Nieuweschans en Bourtange te vinden zijn”. Er zijn ideeën voor evenementen, zoals het ijszeilen dat de afgelopen winter op het Oldambtmeer gehouden is, die helpen het gebied te promoten. “Wel passend in de omgeving,” zegt menigeen. Ook een manier om het gebied te promoten noemt een van de inwoners is gebruik te maken van de identiteit van het gebied, de openheid: de rust en ruimte, de nabijheid van de Waddenzee - een gebied met werelderfgoedstatus. Een deel van de mensen wil dat er vastgehouden wordt aan het oorspronkelijke woonconcept, het idee van rust en ruimte, een concept waar geen ziekenhuis of bijvoorbeeld grootschalige toerisme in past. Een bewoner vindt dat hier vanaf geweken mag worden, “mits het zo wordt neergezet dat het past in de omgeving en de omringende natuur”. Er zijn relatief veel opmerkingen gemaakt over Blauwestad in relatie tot de omgeving. Blauwestad zou meer geïntegreerd moeten worden in de omgeving. “Dus toekomstige ontwikkelingen in het gebied voortdurend toetsen aan de hand van de vraag of zij bijdragen aan het versterken van de kwaliteiten van het gebied.” In dit kader wordt het tegengaan van de teloorgang van monumentale boerderijen in het omringende gebied, meerdere malen genoemd. “’Als om te Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

57

beginnen alleen de voorgevels en tuinen een opknapbeurt zouden krijgen, dan zou het aangezicht van het gebied al een stuk verbeteren.” Over het verbeteren van de ontsluiting wordt veel gezegd. Onder meer: zorg voor een goede fietsverbinding met Winschoten, aansluiting op het openbaar vervoer, en vooral het verbeteren van de vaarverbindingen, “zodat je rond kunt varen”, wordt meerdere keren genoemd. Op de volgende pagina’s volgt een overzicht van alle reacties.

Inhoud 1. Reacties algemeen - positief 2. Reacties algemeen - negatief 3. Wonen in Blauwestad in relatie tot geld 4. Vasthouden aan oorspronkelijk plan, kwaliteit van het gebied 5. Reacties wonen 6. Seniorenhuisvesting 7. Wegen en ontsluiting 8. Wegen en omgeving 9. Omgeving Blauwestad 10. Blauwestad in relatie tot de omgeving 11. Landschap en natuur 12. Duurzaamheid 13. Voorzieningen 14. Zorginstellingen 15. Toerisme en recreatie 16. Paardensport 17. Watersport 18. Activiteiten en evenementen

58


1. Reacties algemeen - positief Ondanks de misschien negatieve kanttekeningen blijft het geloof in het gebied en zijn bewoners: ‘’wie bin’n noit minder moar beetje aans’’ Het Oldambtmeer is een schot in de roos als bijdrage aan de sociaaleconomische ontwikkeling van het Oldambt en biedt kansen voor verdere ontwikkeling. De bewoners van De Wei zijn trots op wat er is en kiezen duidelijk voor scenario 1. De kwaliteiten die bij aanvang van het project voor ogen stonden en de bewoners hebben doen besluiten om in De Wei te gaan wonen, moeten vast worden gehouden. Rust en ruimte zijn absoluut belangrijk. Voor grootschalige nieuwe functies (zoals een ziekenhuis, zorgcomplexen of grote publiekstrekkende attracties) is in Blauwestad geen plaats. In goed overleg met de betrokken bewoners van De Wei kunnen de gronden die nog niet zijn ingevuld worden ingericht als tijdelijk landschap. Om de bereikbaarheid en veiligheid te vergroten zijn de bewoners erg blij met de brede steun om een loop- en fietsbrug over de A7 en het Winschoterdiep te realiseren. Daarnaast wordt de ontwikkeling van een echt Dorp met een aantal voorzieningen als onontbeerlijk gezien, echter géén ontwikkeling van recreatiewoningen. Ook de omschrijving in dit scenario hoe Oldambt als toeristisch en recreatief aantrekkelijk gebied wordt neergezet wordt onderschreven. Een aantal onderdelen die in scenario 2 de revue passeren kunnen, mits goed gepositioneerd, verder worden uitgedacht zoals ruimte voor geschakelde bouw, appartementen van beperkte hoogte, golfen/of recreatiewoningen in het Wold. En grootschalige nieuwe functie zoals een ziekenhuis zou mogelijk aan de buitenrand van het meer kunnen worden ontwikkeld. De algemene gedachte is dat een scenario om het tempo te verhogen door de vraag te stimuleren, onder meer door het toevoegen van andere functies niet realistisch is. De kwaliteiten van het gebied moeten worden vastgehouden.

2. Reacties algemeen - negatief Desastreuze ontwikkelingen. (…in de overleggen en presentaties …) vond vrijwel niemand het de moeite waard om de oorspronkelijke uitgangspunten voor Blauwestad, te weten de verbetering van de economie, van Nederland en het gebied aantrekkelijk maken voor mensen van buiten de regio als basis voor het standpunt over de verdere gang van zaken als leidraad te nemen. De optie waarbij wordt uitgegaan van een zeer langzame groei over ca 40 jaar betekent dat afstand wordt genomen van het basisuitgangspunt. Om uit een verloren situatie weer iets goeds op te zetten kan men alleen slagen als men heel duidelijk vaststelt wat er is misgegaan. In dat opzicht is de kreet ‘trots op wat is bereikt’ misleidend en onjuist. Immers: de doelstellingen zijn niet Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

59

gehaald en al zou men alle kavels thans verkocht hebben dan zou de doelstelling niet bereikt kunnen worden. Immers: gebleken is dat het overgrote deel van de verkochte kavels is afgenomen door mensen uit de buurt die derhalve geen enkele toegevoegde waarde bieden. De meeste huizen zijn ook nog eens gebouwd door Duitse aannemers. De eerste optie is derhalve een heilloze optie die aan niemand een perspectief geeft en waar niemand beter van wordt. Al voor de crisis zou het duidelijk moeten zijn geweest dat de ingeslagen weg een dodelijke was. Er is nu de verplichting aan de bewoners van Oost-Groningen om de plannen aan te passen, zonder dat de bewoners van Blauwestad al te veel van hun woongenot hoeven prijs te geven. Dat is belangrijk, want het valt westerlingen op dat Oost-Groningers altijd overal tegen zijn. Zelfs bij een volgebouwde Blauwestad is het onmogelijk is een bestaansrecht te verlenen aan welke ondernemer in het Dorp dan ook. Het Dorp is een planologische misser van formaat. De werkgelegenheid is slechts beperkt gestegen en zal ook niet veel verder stijgen. De conclusie dient te zijn dat slechts een enorme vermeerdering van het aantal toeristen de redding moet zijn. De aangewezen plek daarvoor is het Dorp, dat het hele jaar door voor toeloop zal zorgen. Dat dit geen sprookje is bewijst van der Valk in Zuidbroek. Elk weekend zit de zaak vol toeristen. In Winschoten kan je na zessen een kanon afschieten, voor een biefstuk en goed brood en fatsoenlijk eten moet je naar Groningen. Dit verandert niet met alleen maar 1.500 nieuwe huizen! (En zeker niet in 40 jaar!) In uw plannen wordt er weer veel te micro gedacht: een golfbaantje hier, een saunaatje en een tennisbaantje daar. Maak eerst eens een masterplan en laat dat invullen door de jongens die daar echt verstand van hebben. Landal weet echt wel hoe je de zaken moet aanpakken. Zo’n park zal een geweldige uitstraling hebben en ook bezoekers verleiden om hier te gaan investeren. Overigens is het zo dat voor een project als het onderhavige slechts een paar deskundigen in Nederland rondlopen. Een bureau dat de hele ontwikkeling kan begeleiden is echt niet te vinden in Groningen. Onlangs werd nog de waarschuwing geuit voor de versnippering die dreigt. Een prachtig voorbeeld van de ramp die al is geschied kan men zien aan de Noordrand van het meer. Doordat de gemeenten tot voor kort niet bij de ontwikkeling waren betrokken hebben zij op eigen houtje kans gezien de hele Noordrand te verzieken. De Noordrand is bij uitstek de plek om voorzieningen voor toerisme te vestigen. Het zou een A1 locatie genoemd kunnen worden. En wat is het nu geworden: een krankzinnig dure speeltuin op het strand (nergens op de wereld bestaat zoiets), een parkeerterrein (aan de overkant kan je tot Uithuizermeeden parkeren), een patattent, een haven, een lelijk opslagterrein en tot verbijstering van velen een brede school. Allemaal zaken die daar niet thuis horen. Wat zou het leuk zijn daar een mooi hotel met terras aan het water te hebben. Een voorbeeld is het Duitse merengebied boven Berlijn. Daar liggen ca. 800 grote en kleine meren. Na de ‘Wende’ heeft men daar op een fantastische manier de dorpen en steden aan het water gekoppeld. Prachtige wandelpromenades, terrassen en leuke 60


voorzieningen op horecagebied. Alles wat de blik verstoort, zoals werfjes en jachthavens heeft men ‘om de hoek’ gemaakt. De Duitsers hebben het massaal ontdekt. Waarom zou dat met Blauwestad niet kunnen? Tot slot nog dit. De bevolking van de omringende plaatsen ziet nog steeds niets in Blauwestad. Het zou voor de leefbaarheid en voor de acceptatie van belang zijn om op de een of andere manier ook hen, of bepaalde groepen, de gelegenheid te geven zich in Blauwestad, in het ‘miljonairsmoeras’, te vestigen. Één van de belangrijkste redenen van het niet vlotten van de ontwikkeling Blauwestad is het negatieve beeld uit het verleden dat nog steeds heerst in de rest van Nederland over dit gebied. Het is een vaak gehoord geluid van toeristen die dit gebied bezoeken. Het idee van armoede, communisme en dat de bewoners bijkans nog in plaghutjes wonen zit diepgeworteld in de beeldvorming van ‘de westerling’. Het grappige is overigens dat als ze het gebied doorkruist hebben er een heel andere mening boven komt. Het imago moet veranderen, er moet een omslag komen. Prioriteit 1: welvaart en werkgelegenheid moet voorop komen te staan. Uiteraard speelt de crisis een grote rol in het niet vlotten van de mooie plannen; iets wat natuurlijk niet te voorzien was. Wat echter wel een misser van de eerste orde is, is de planologische visie van de provincie door ook de ontwikkeling rond Meerstad toe te staan. Voor twee soortgelijke ontwikkelingen (wonen aan water) op een korte afstand is natuurlijk geen markt, dit had politiek en ambtelijk provincie Groningen beter moeten bedenken. We moeten de ingeslagen koers rond de Blauwestad blijven omarmen maar er zal meer ingezet moeten worden op het creëren van welvaart en wel door werkgelegenheid naar dit gebied te halen. Daarom is het van belang om in te zetten op werkgelegenheid; grote industrieën kunnen we vergeten maar er zijn mogelijkheden richting het digitale en computertijdperk. Overheidsdiensten hebben hier de ruimte en mogelijkheden, een goed voorbeeld is het CAS te Winschoten. Kansen liggen in de zorg (prima in de Blauwestad) Profileer Winschoten als onderwijsstad; HBO studierichtingen van de Hanze Hogeschool en het Noorderpoort passen prima in deze stad. Er is een ideale treinverbinding en prima via de A7 te bereiken. Laat Winschoten niet afglijden tot een dorp: zet in op handhaven / terug halen / en versterken van voorzieningen. Stimuleer het winkelgebeuren, schroef de lasten niet steeds op met weer nieuw bedachte regels waar voor betaald moet worden. De middenstand in Winschoten is de grootste werkgever in de gemeente. Met het slagen van deze ideeën zal er ook een imago-omslag ontstaan. Wonen in een gebied met perspectief waar beweging is, waar handel is, waar kinderen kunnen studeren en werk kunnen vinden, waar zorginstellingen gegarandeerd zijn, daar is het goed toeven en daarom willen we daar juist wonen. Ook dit is niet in een paar jaar te realiseren, maar laat het voorop lopen met de Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

61

verdere ontwikkeling van de Blauwestad laat met name Winschoten niet verder afzakken tot een duf provinciestadje waar we wel heel rap op afstevenen. Bestuurders/ambtenaren: loop Den Haag, misschien wel Brussel plat om een nog verdere krimp te voorkomen. Ga winkelen en kom met werkgelegenheid terug. Ik ben er van overtuigd dat de rest dan vanzelf komt. Luister naar de bevolking, wees niet eigenwijs en voorkom dure adviesbureaus te inviteren die geen lood verstand hebben van het gebied en de bevolking, wel de zakken vullen, dure boekwerken met visies schrijven die uiteindelijk niets toevoegen en in de la verdwijnen. Blauwestad heeft de boot volledig gemist. Toen het project in het stadium kwam van kaveluitgifte was het al lang niet meer uniek en werden ook nog eens vele kopers afgestoten door de te strakke regels. Juist mensen met visie en ideeën wilden wel naar de Blauwestad maar mochten hun ideeën niet waar maken. Nu wil men meer toestaan maar heeft het project ondertussen de naam dat er toch niets kan. Dit zal nog lange tijd een negatieve impact hebben. In het verleden is er vaak gericht op grote bedrijven. Dit lijkt mooi maar op het moment dat het slecht gaat zijn ze net zo snel weer weg. Kijk op dit moment maar in Delfzijl en Veendam. Om het gebied (niet alleen Blauwestad) in positieve zin te verbeteren kan men zich beter richten op kleine bedrijven. Als er 500 kleine zelfstandigen naar het gebied komen zullen er altijd een deel het niet redden. Stel dat dit 40% is, dan blijven er nog steeds 300 over. Al deze bedrijven = mensen besteden in het gebied. Kinderen gaan er naar school, enz. Bij kleine bedrijven kun je aan zeer veel bedrijfstakken denken, zoals bijvoorbeeld. - meubelmakers, botenbouwers, restaurateurs, etc. - bedrijven die via internet verkopen/ internet winkels, webshops - consultancy - recreatie en horecaondernemers. - callcenter/telefonische verkoop. - import/export - programmeurs, websitebouwers, etc. Om Blauwestad en het gebied er om heen goed van de grond te laten komen moet er een aantal zaken drastisch veranderen. - Er moet veel meer mogelijk worden. Niet zeggen dat het niet kan maar samen zoeken naar de plek waar het wél kan. - De vaarverbindingen snel verbeteren waardoor de Blauwestad de spil word van waaruit mensen diverse kanten op kunnen met hun boot. De Noordverbinding naar de Dollard en een kanaal dat het Damsterdiep verbindt. Hierdoor ontstaat een netwerk als in Friesland waar mensen diverse rondjes kunnen varen. Het gevolg zal zijn dat er veel watersporters met hun boten naar het gebied komen. Hiervoor is de aanleg van een groot aantal ligplaatsen/jachthavens nodig. - Ruimte voor horeca- en recreatieondernemers, gericht op deze watersporters. 62


- Veel Duitsers hebben nu hun boot in Friesland liggen. Als ze hier in Groningen goed kunnen varen zullen er veel de boot naar Groningen halen. Het scheelt ze 1 á 2 uur rijden. - Veel ruimte geven aan recreatiewoningen/tweede huis. Denk hierbij ook aan de vele kleine oude huizen in het gebied zelf. - Geef ondernemers de kans in te spelen op deze watersporters. Denk hierbij aan winterstalling van boten (oude boerderijen), reparatiebedrijven, botenbouwers, enz. - Het Wold kan een recreatieve functie krijgen in de vorm van een bungalowpark. Campings kunnen beter rond de oude dorpen gesitueerd worden i.p.v. bij Blauwestad. Om dit mogelijk te maken zal er een aantal randvoorwaarden moeten verbeteren. Voor ondernemers is het van belang dat er goede en snelle internet/telefoon verbindingen zijn. De ontsluitingen van het gebied moeten goed zijn. Er wordt daar al hard aan gewerkt (toekomstige rondweg Beerta, aansluiting A7). Een ander probleem is financiering van ondernemers. De overheid zou hierin een handreiking kunnen doen. Een bank moet het nog altijd financieren en in een gebied met een krimpende bevolking (en geflopte Blauwestad) en dalende huizenprijzen is men niet geïnteresseerd. Uitzonderingen daar gelaten. Op dit moment wordt er al geroepen dat er maar een nationale investeringsbank moet komen om bedrijven te financieren. Misschien zou Groningen dit regionaal kunnen opzetten. Een dergelijke bank kent het gebied van binnen en van buiten en kan veel beter de risico’s maar ook de mogelijkheden inschatten. Grote internationaal georiënteerde banken kijken alleen naar statistieken. Helaas zijn de langjarige statistieken voor het gebied erg slecht en zijn banken niet bereid hier kapitaal te verstrekken. Als dit niet wordt omgekeerd bewijzen de statistieken zich zelf. Als er niet wordt geïnvesteerd door bedrijven en particulieren zal het hele gebied uiteindelijk leeglopen. Alleen de instroom van creatieve ondernemers, mensen met durf en ideeën zullen het gebied in de toekomst weer op de kaart kunnen zetten. De huidige campagne op televisie is een ramp. De beelden worden zo snel gewisseld dat niemand ook maar een beeld krijgt van het gebied. Beter zou het zijn één uniforme spot te maken met hetzelfde begin maar steeds wisselende beelden die langer getoond worden. De slogan is goed. Een campagne waarin de slogan ‘in Groningen maken we het mogelijk’ gericht op ondernemers maar ook op bijv. particulieren die een bijzondere woning, Energiearme woning, drijvende woning, etc. willen bouwen, zou veel mensen kunnen wijzen op de mogelijkheden en ruimte die het gebied te bieden heeft. Denk ook eens aan een campagne met beelden, of artikelen in landelijke bladen over ondernemers die zich de laatste jaren al in het gebied gevestigd hebben. Geen betere ambassadeur dan en westerling die naar Groningen verhuisd is en hier tevreden woont en werkt. Om het gebied positief onder de aandacht te brengen zouden er veel evenementen, wedstrijden, concerten, marathon, triatlon, botenparade etc. Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

63

georganiseerd moeten worden. Mensen die dit bezoeken zien het gebied en praten er over. Neem als voorbeeld het ijszeilen op Blauwestad. Dit was een prachtig evenement en bracht het gebied zeer positief in het nieuws. Men moet vooral het gebied als geheel promoten en niet alleen Blauwestad. Op die manier lift alles met elkaar mee. Ook de aanpak van verkrotting dient in dat kader door gezet te worden. Nu staan er nog op tal van locaties huizen op instorten, zonder dat eigenaren vaak willen verkopen of er plannen mee hebben. Pak dit aan. Accepteer niet dat huizen instorten en de tuinen verwilderen. De impact die dat heeft op bezoekers is zo groot dat dit veel mensen afschrikt. Maak het bijv. makkelijker om woonhuizen te verhuren of te verkopen als vakantiewoning. Op die manier kunnen panden en kleine oude huisjes een functie krijgen en weer onderhouden worden. Dit voorkomt verkrotting. Tal van mensen uit de drukke randstad willen hier graag genieten van de rust en de ruimte tijdens weekend of vakantie. In Friesland zijn veel ondernemers die bijv. in Stavoren een aantal huizen opgekocht hebben en die verhuren voor vakanties. Plaatselijke mensen kunnen dan weer hun geld verdienen met het schoonmaken, het onderhoud en het bijhouden van de tuinen. De verhuur loopt dan via organisaties als Eurorelais. Hier is absoluut vraag naar en snijdt het mes aan drie kanten!! Ondernemers die hun geld verdienen, inwoners van het gebied die werk hebben en minder leegstand en verkrotting. Hierdoor zullen ook de prijzen van ander onroerend goed positief beïnvloed worden. Een huis verkopen en een straat met één of meerdere krotten valt niet mee en heeft altijd een lagere prijs tot gevolg. De twee scenario’s zijn duidelijk. Al lijkt het tweede scenario: een nieuwsgierig naar wat er kan komen, een open eind en lijkt meer de mogelijkheden te beschrijven van wat er nog kan komen. Een ontwikkelingsstrategie tussen de twee scenario’s lijkt te ontbreken. Een richtinggevend idee voor de Blauwestad en de regio in de toekomst is een absolute noodzaak. Een gebiedsontwikkeling zoals deze, waar veel onzekerheden zijn, kan niet als een blauwdruk planning worden gezien. Naast dit richtinggevend idee is een ontwikkelingsstrategie in de tijd, met oplopende ambitieniveaus (doorschakelen bij succes) essentieel. Het woonproject Blauwestad zit ernstig in het slop. Het aantal kavels was vanaf het begin te groot. De doelgroep is verkeerd ingeschat. De crises, de voorziene bevolkingskrimp en fiscale onzekerheid voor huizenbezitters maken de vooruitzichten voor kavelverkoop nog somberder. Het aantal kavels moet worden beperkt. Nu de Blauwestad niet de werkgelegenheid heeft gebracht, die verondersteld werd, wordt voorgesteldst om nog eens goed te kijken naar het project Blauwestad. Het blijkt dat mensen uit het Westen van het land geen reden zien om naar de Blauwestad te verhuizen. Uit onderzoek komt naar voren, dat factoren als werk, studie en bereikbaarheid (kortom de persoonlijke situatie van mensen) de doorslag geven om wel of niet over een langere afstand te gaan verhuizen. 64


De kleine groep welgestelde mensen van middelbare en oudere leeftijd die dat wel willen, kunnen kiezen uit de vele projecten in het land en willen over het algemeen relatief dicht bij hun (klein)kinderen blijven wonen. Mensen uit de Randstad zullen daardoor niet snel geneigd zijn te verhuizen naar Blauwestad. Gezien de economische ontwikkeling en de consequenties voor de woningmarkt zal ook de belangstelling vanuit de regio afnemen. Het is dan ook achteraf niet zo verwonderlijk dat private partijen uit het project zijn gestapt; er valt voor hen niets meer aan het project te verdienen. Bij het aldus loslaten van het bestaande concept Blauwestad, zoals het in eerste instantie is opgezet, vervaagt Blauwestad en zien wij het prachtige Oldambtmeer opdoemen. Na de naamswijziging ‘Bad Nieuweschans’, mag gevreesd worden dat binnenkort een voorstel wordt gedaan om Midwolda om te toveren naar ‘Midwolda am See’. Een ‘grapje’ die de werkelijkheid geen geweld zou aandoen. Het Oldambtmeer is betaald door de gemeenschap en is van de gemeenschap. Het kan niet zo zijn dat een kleine groep (welgestelde) mensen volledig kan genieten van het meer, en een grote groep gedeeltelijk of in het geheel niet. Alle opties zouden open moeten staan vanuit de perspectieven leefbaarheid en solidariteit. Een belangrijke peiler voor de leefbaarheid is werkgelegenheid. Vanuit de solidariteit moet alles in het werk worden gesteld om werkgelegenheid te creëren. Het zou het maatschappelijk gewenst zijn, om deze daar voor in te zetten. Ook een gedegen onderzoek bepleit naar de haalbaarheid om het gebied en eventueel de aangrenzende gebieden, volledig voor natuur en recreatie te bestemmen. Een grootschalig bungalowpark, passend binnen het karakter van het gebied, zal immers de broodnodige werkgelegenheid en mogelijk ook enkele belangrijke voorzieningen geven. Voor de inwoners van Blauwestad lijkt het ook prettiger om bijvoorbeeld 200 recreatiebungalows binnen het gebied te hebben in plaats van de 1.300 nog te bouwen villa’s. Bovendien kan de toename van toerisme de haalbaarheid van het dorp vergroten, denk hierbij aan winkeltjes, restaurantjes, voorzieningen, etc. Het project Oldambtmeer (inderdaad een nieuwe naam!), doet het gebied meer recht aan. Het betaalde gemeenschapsgeld dient ingezet te worden voor werkgelegenheid, en daarbij erg belangrijk, het leidt tot een beter toekomst perspectief voor onze jeugd. Grootschalige recreatie door private en/of publieke partijen - zoals het realiseren van een recreatiepark -, is een prima investering. Voor overige vormen van recreatie zullen de opties ook onderzocht moeten worden. Alleen door het oorspronkelijke doel te omarmen, namelijk het creëren van werkgelegenheid binnen het project Blauwestad, kan er door middel van het omvormen naar het project Oldambtmeer een middel worden gevonden om het uiteindelijke einddoel te halen. Samen met de rust en ruimte in de provincie Groningen, samen met de toeristische trekpleisters als Bourtange, de stad Groningen, Pieterburen, Borkum, Welness Nieuweschans en de vele natuurgebieden, heeft het Oldambtmeer alles in zich om een trekker van formaat te worden. Toeristen brengen geld en werk met zich mee en dus ook de broodnodige welvaart, welzijn en daarmee de leefbaarheid voor de plaatselijke bevolking.


65

3. Wonen in Blauwestad in relatie tot geld De toeristische sector ontwikkelt zich in positieve zin. Dat kan niet worden gezegd van het woonproject Blauwestad. Projectontwikkelaars trokken zich terug en de kavelverkoop bleef ver achter bij de planning. Gesteld wordt dat de aanbodgerichte aanpak van het grootschalige project onvoldoende bleek aan te sluiten bij de ontwikkelingen in de markt. Met andere woorden: er is sprake van overaanbod, de vraag naar kavels was veel te optimistisch ingeschat. Na de verloting van zeer gewilde kavels begon de vraag snel af te nemen. De verwachtingen van de doelgroep ‘rijken uit de Randstad’ waren veel te hoog gespannen, zelfs irreëel te noemen. Werkgelegenheid en voorzieningen op velerlei terrein zijn in de Randstad in aanzienlijk ruimere mate aanwezig dan in OostGroningen. Daarnaast zijn familiebanden, vriendenkring, het verenigingsleven en andere sociale en economische banden grote hindernissen voor Randstedelingen om naar elders te verhuizen. Degenen die wel bereid zijn de Randstad te verlaten, hebben legio andere mogelijkheden. Het hardnekkig negatieve imago van OostGroningen is in dat verband niet in het voordeel van Blauwestad, hoezeer zij die de grote stap wel hebben gemaakt tevreden zijn over hun nieuwe woonomgeving. De financiële en economische crisis verlamde de woningmarkt en remde de vraag naar kavels nog verder af. De bezuinigingen die nodig zijn om de gevolgen van de voortwoekerende crisis te repareren, zullen ook de financiële armslag van provincie en gemeente beperken. Hierdoor kunnen o.a. (onderhoud van) voorzieningen en werkgelegenheid onder druk komen. Dit zijn geen positieve ontwikkelingen voor Blauwestad. De notitie ‘Krimp in Groningen’ (Provincie Groningen, juni 2009) voorspelt voor Oost-Groningen een dramatische bevolkingskrimp van 9 procent tussen 2010 en 2030. Tot 2040 bedraagt de daling zelfs 18 procent. Vooral het Oldambtgebied zal worden getroffen. Winschoten zelfs met een bevolkingsdaling van 19 procent tot 2030. Het aantal huishoudens in de gemeente Oldambt zal met 11 procent afnemen. De negatieve effecten op het voorzieningenniveau en de werkgelegenheid zullen aanzienlijk kunnen zijn. De aantrekkelijkheid om zich in het Oldambt te vestigen, zal er door afnemen. Voor de vraag naar kavels in Blauwestad is deze prognose even dramatisch als de prognose zelf. Het is dan ook zeer begrijpelijk dat provincie en gemeente besloten tot het herijken van de visie op de ontwikkeling van Blauwestad. De ontwikkelingsstrategie moet worden aangepast en het ontwerp op onderdelen herzien. In de overwegingen is nog niet meegenomen dat onder potentiële kopers inmiddels aanzienlijke onzekerheid is ontstaan door politieke discussies over hypotheekrenteaftrek en het belasten van het eigen huis als vermogen. Deze onzekerheid kan nog jaren voortduren, en de kavelverkoop negatief beïnvloeden. Helaas is dit alles geen zwartkijkerij, maar een realiteit die onder ogen moet worden gezien bij het aanpassen van strategie en ontwerp. De vooruitzichten voor kavelverkoop lijken zich in de toekomst eerder negatief dan positief te 66


ontwikkelen. Al deze negatieve factoren (teveel kavels, crisis, bevolkingskrimp, fiscale onzekerheid) geven aanleiding de vraag te stellen of de verwachting nog wel gerechtvaardigd is dat alle geplande kavels ooit allemaal kunnen worden verkocht voor het doel waarvoor zij bestemd zijn. Verwacht moet worden dat deze vraag negatief moet worden beantwoord. In dat geval zullen provincie en gemeente door de zure appel heen moeten bijten en het aantal te verkopen kavels niet tijdelijk, maar definitief moeten beperken, omdat de kavels anders – ook na vele jaren – onverkoopbaar blijken. Maak er een belastingparadijs van voor mensen die er gaan wonen, anders gezegd; iedereen die in Blauwestad een huis koopt betaalt geen 52% maar bijvoorbeeld 26% inkomensbelasting. Reken maar dat mensen die wat te besteden hebben zo aardig gelokt worden, bovendien hebben ze letterlijk alle ruimte om er een groot huis op een grote kavel te zetten, en de plaatselijke economie een enorme boost te geven. Om de mensen die er al gevestigd zijn tegemoet te komen hebben die ook zo’n enorm belastingvoordeel, al dan niet met terugwerkende kracht. Stel wél een bepaalde tijdslimiet, zodat toekomstige inwoners ‘snel’ moeten beslissen en zo Blauwestad aardig vlot volstroomt. Inwoners hebben zo lang ze leven en zo lang ze in Blauwestad wonen, een enorm belastingvoordeel. De ‘31’ die van Noord-Duitsland in verbinding staat met de rest van Europa is een supersnelle en niet drukke snelweg, een heel goed argument voor westerlingen die denken dat het in the middle of no where ligt.

4. Vasthouden aan oorspronkelijk plan Een scenario dat uitgaat van duidelijkheid voor de toekomst wekt vertrouwen bij zowel huidige als mogelijk toekomstige bewoners. Dat is positief. Tijdelijke bestemmingen, die in de notitie zijn vermeld, schenken dat vertrouwen niet. De vrees blijft dan namelijk bestaan dat plannen in de loop der tijd toch worden gewijzigd, er uiteindelijk geen huizen komen, maar ‘iets anders’. Dat ‘iets anders’ geeft aanleiding tot speculaties. Tijdelijke bestemmingen creëren onzekerheid voor bewoners en potentiële kopers. Dat schrikt kopers af. Terughoudendheid ten aanzien van tijdelijke bestemmingen is dan ook geboden. Zo zijn er meer ideeën verzameld die beter niet gerealiseerd kunnen worden. Recreatiewoningen bij permanente woongebieden zijn bijvoorbeeld evenmin aan te bevelen. Geïnteresseerden in een kavel zullen in veel gevallen afhaken als er in de nabijheid een recreatiepark is gepland. Lang niet iedereen wil, vanwege de andere wijze van bewoning, naast een recreatiewoning of recreatiepark wonen. Vrees voor overlast speelt hierbij een belangrijke rol. Recreatiewoningen beperken de doelgroep voor de kavelverkoop. Uit reacties in de notitie blijkt ook weerstand bij huidige bewoners tegen de eventuele komst van recreatiewoningen nabij hun woongebied. Twee-onder-een-kapwoningen en geschakelde woningen zijn niet op hun plaats in Het Riet, De Wei, Het Park en Het Wold. Zouden deze er wel moeten komen, dan Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

67

wordt een strategische fout gemaakt. Blauwestad zou zich in dat geval namelijk minder onderscheiden van Meerstad bij Groningen en daarmee een concurrentie aangaan die Blauwestad niet kan winnen. Het woonproject Blauwestad moet zich juist sterk onderscheiden van Meerstad door zich te blijven richten op het hoogste marktsegment. In campagnes mag meer worden benadrukt dat Blauwestad slechts 20 filevrije autominuten van de stad Groningen verwijderd is. Woonboten en andere drijvende voorzieningen verkleinen de oppervlakte van het toch al niet te grote Oldambtmeer. Zij nemen ruimte in van watersporters en vissers, hinderen het zicht van en naar de oevers, en passen niet bij het gepropageerde imago van het woonproject Blauwestad. Bovendien: “Waarom op water bouwen als op het land volop ruimte beschikbaar is?” De marktleider in Europa op het gebied van designer outlet centers heeft de mogelijkheden voor een outlet center in Het Dorp onderzocht. Een centrum als Bataviastad of Roermond bleek geen haalbare kaart vanwege een te kleine catchment area. Daarmee lijkt een outlet center voor Blauwestad een gepasseerd station. Mocht een investeerder toch een poging willen wagen, dan dreigt wellicht op termijn leegstand. Dat de ontwikkelingsvisie inhoudelijk gezien zoveel mogelijk recht moet doen aan het ontwerp van het project Blauwestad (het geven van een sterke kwaliteitsimpuls om daarmee sociaaleconomische situatie in het gebied te verbeteren), waarbij het handhaven van het kwaliteitsniveau absoluut noodzakelijk is, wordt volledig onderschreven. Ideeën zijn welkom binnen het oorspronkelijk karakter van de Blauwestad, met kwaliteiten als rust en ruimte. Juist om deze kwaliteiten hebben veel bewoners hier een woning gekocht. Vanuit dat perspectief is er de overtuigende keuze voor scenario 1: Trots op wat er is! Vasthouden aan de ontwikkeling van een echt Dorp met een aantal voorzieningen, echter géén ontwikkeling van recreatiewoningen. Grootschalige nieuwe functies (zoals een ziekenhuis, zorgcomplexen of grote publiekstrekkende attracties) zijn niet passend in de Blauwestad. Verheugd over de vele reacties en steun op een loop- en fietsbrug over de A7 en het Winschoterdiep voor een veilige en snelle verbinding tussen Winschoten en het Oldambtmeer. Een scenario om het tempo te verhogen door de vraag te stimuleren (onder meer door het toevoegen van andere functies) wordt niet realistisch geacht. Het toevoegen van grootschalige nieuwe functies (zoals een ziekenhuis, zorgcomplexen of publiekstrekkende attracties) is een scenario dat nadrukkelijk wordt afgewezen. Dit past in het geheel niet in de doelstelling van de Blauwestad. De voorgestelde fasering van de straat Grutto pas op middellange termijn (15 jaar) af te ronden roept vragen op. Wat zijn daarvoor de redenen en er is zorg over de consequenties. Indien dat betekent dat in de gebieden die op middellange termijn (tot circa 15 jaar) worden afgerond voorlopig niet mag worden gebouwd, betekent dat verschillende woningen geïsoleerd komen te staan. Dit is alleen 68


wenselijk, mits de braakliggende gronden netjes tijdelijk worden ingericht. Het kan toch niet zo zijn dat de lege kavels gedurende 15 jaar de status van bouwrijpheid houdt. Ook dient de straat in dat geval geheel woonrijp gemaakt te worden. Herontwikkeling van de lege kavels is niet acceptabel. Dit moet worden uitgesloten. De komst van een gezellig dorp met een haven, horeca en een aantal voorzieningen is een belangrijke overweging geweest om hier te komen wonen. Deze doelstelling moet voorop blijven staan. Vanuit dat perspectief zou een plan ontwikkeld kunnen worden waarbij de markt bereid is om te investeren in het hart van het dorp en dat deel zodoende alvast permanent te realiseren. Indien eerst een tijdelijke functie wordt gerealiseerd dan is het veelal lastig dit later weer terug te draaien. Terecht wordt daarom geconstateerd dat het belangrijk is dat een tijdelijke invulling niet een latere permanente invulling onmogelijk maakt. In het dorp moet de tijdelijkheid van bijvoorbeeld zoals genoemd een drijvend dorp daarom strikt worden gewaarborgd. Duidelijkheid voor bewoners en geïnteresseerden is essentieel. Tijdelijke bestemmingen scheppen onzekerheid en schrikken potentiële kopers af.

5. Reacties wonen Op de schiereilandjes van Het Riet kunnen ook gelijksoortige (wat kleinere en dus goedkopere) woningen worden gebouwd, die als starterwoning kunnen worden bestempeld. Eventueel kunnen woningen worden ontworpen als groeiwoning en/of generatiewoning. Mogelijkheden: - Schakelbouw met behoud van exclusiviteit en basiselementen water, rust en ruimte - In Wei en Riet: gefaseerde kavelverkoop - In Wei en Riet: groene uitstraling creëren à la Appeltern - In Wei en Riet: landschapspark: spelen met water, klimmen in bomen - Schakelwoningen in Het Dorp - Onderzoek andere bouwmogelijkheden; meer variatie - Geen sociale woningbouw, maar wel huur in het hogere segment - Drijvende woonarken - Het Wold: clusteren kavels; mogelijkheden voor 1- of 2-persoons huishouden zonder tuin - Het Dorp: recreatie en woningen 50/50 - Grotere verscheidenheid aan woningen; ook 2-onder-1-kap mogelijk maken - Inzet plaatselijke makelaars - Studentenhuisvesting in Winschoten e.o. wegens goede treinverbinding met Groningen - Bouw van zorgen woongroepen en bedrijfswoningen - Markt voor 2e woning in Blauwestad? - Bouw levensloopbestendige woningen aan het water voor 65+


69

Geen hoogbouw of twee-onder-een-kap. Geen kleine kavels. Specifiek Het Park: - Entree Cantharel links bebossing (bomen en struiken) om zo het Park als wijk te accentueren. - Het park (zelf) en de leegstaande kavels (Elfenbank tot de Hoofdstraat) als één zien en als één park aanleggen. - De beschoeiing (die nu uit riet en onkruid bestaat) uit een stenen wal maken (zoals elders in de Blauwestad). Reden: De walkant wordt afgevreten en ondergraven door muskusratten. We staan te dansen op de grond aan het water, gevaarlijk (overal staan rattenklemmen en zijn gaten in de grond). Vanaf de weg (Oosteinde), zo gauw je de Blauwestad ziet is het een rommelig/onverzorgd aanzicht. - Rommel opruimen, zoals bulten afgesnoeid riet. - Rioolputten (ingang Het Park) staan open, levensgevaarlijk voor kinderen. - Langs de kavels van de Cantharel (slootzijde) bomen/heesters aanplanten (straatgevoel). Mogelijkheid tot het aanleggen van boten bij woningen van bewoners en voor niet waterkant bewoners het inrichten van aanlegplaatsen (in een soort haventje). Dit bevordert ook de verkoop en geeft een vakantie gevoel (aan trekken toerisme). Tussen het Park en de rups: inrichten van ruig natuurgebied en of tuin incl. fauna!! - Bankjes in het Park. - Schoonhouden van sloten. - De weggetjes naar de woningen voorzien van goten (wateroverlast). - Afsluiting van terrein tussen Cantharel 11 en 12 met een slagboom of hekje. Dit is twee jaar geleden al toegezegd. - Onderhoud van sloot walkant en terrein tussen Cantharel 11 en 12, of het terrein in beheer geven van de bewoners. De voorgestelde fasering om een aantal gebieden die nu door een drietal bewoners wordt bewoond, pas op middellange termijn (15 jaar) af te ronden, vraagt specifieke aandacht voor deze bewoners. De redenen, consequenties en voorwaarden moeten besproken worden. Het bebouwen van het laatste stuk van de Kievit kan beter eerst als natuurterrein worden ingericht totdat de Kiekendief en de Grutto zijn bebouwd. Het gevaar bestaat immers dat de Kievit anders ook lang gedeeltelijke bebouwd blijft. Een goede optie lijkt dan ook dat de Grutto en de Kiekendief gewoon ‘vol wordt gemaakt’; de volledige infrastructuur ligt er immers al en het lijkt voor de drie gespreide woningen aantrekkelijker dat deze op niet al te lange termijn toch buren gaan krijgen.

6. Seniorenhuisvesting De wat grotere kavels in Het Wold zijn met name geschikt voor borgen, landhuizen, kasteeltjes. 70


Zo’n borg zou bijvoorbeeld ook appartementen kunnen bevatten voor de wat beter gesitueerde senior die wel de tijd maar niet de puf heeft voor het onderhoud aan een vrijstaande woning met tuin. - De locatie ‘Nieuweweg 23’ zou zich goed laten lenen voor de realisatie van seniorenwoningen (speciale doelgroepen) of een revalidatiecentrum in een landelijke groene setting. Hierdoor zal het gebied aantrekkelijker worden. Er is dan sprake van een vloeiende overgang van de huidige lintbebouwing (de Nieuweweg) naar het Reidewold. Bij de realisatie van seniorenwoningen zal worden ingespeeld op de vraag van de oudere bevolkingsgroep. De bevolking is immers aan het vergrijzen. - De locatie ‘Nieuweweg 23’ is dicht gelegen bij het ziekenhuis wanneer deze gerealiseerd wordt in het ‘Reidewold’ of eventueel in het ‘Park’. Er zijn relatief weinig investeringen benodigd om de locatie ‘Nieuweweg 23’ bouwrijp te maken. Deze locatie ligt namelijk vrijwel direct aan de openbare weg (de Nieuweweg) en is op drie plaatsen te bereiken.

7. Wegen en ontsluiting De ontsluiting van Blauwestad dient te worden verbeterd. Het is belangrijk dat er een fietsbrug/wandelbrug en een goede autoverbinding komt. Zo wordt de verbinding tussen Winschoten en de Blauwe Stad sterk verbeterd. Dit is een must voor de aantrekkelijkheid en bereikbaarheid van het gebied. - Goede fietsverbinding tussen Blauwestad en Winschoten. - Creëren van meer en gezelligere ontsluitingswegen. - Op de A7 eerder beginnen met bewegwijzering. Graag een duidelijker entree van Blauwestad en De Wei door het meer positioneren en benadrukken van de verlichte toegangsweg de Hoofdstraat waarbij de tijdelijke bouwstraat met dam wordt verwijderd. Voor het bouwverkeer zijn prima alternatieven aanwezig door het bouwverkeer van de Wei via Meerland te laten lopen. De onverharde weg ligt er al en het kost niets. Tevens het zo spoedig mogelijk aanbrengen van de brug met een brede doorvaaropening als onderdeel van de toegangsweg tussen het Dorp en de Wei, dat tilt De Wei naar het hogere niveau waarbij het ‘Giethoorn-gehalte’ ook daadwerkelijk vorm krijgt. Dit bevordert het aanzien en Blauwestad e.o. krijgt er een vaarrondje bij.

8. Wegen en omgeving - Aanleg (wandel)routes incl. bewegwijzering; dan evt. organisatie veldloop. - Verbreding en verbetering huidige fietsroutes.


71

9. Omgeving Blauwestad Het is de omgeving die Blauwestad bijzonder maakt. De kernkarakteristieken van die omgeving dienen in het belang van het welslagen van de Blauwestad gekoesterd en waar nodig hersteld te worden. Bij het ontwerpen van Blauwestad is grotendeels aan de bestaande omgeving voorbij gegaan. Waar mogelijk dient deze ontwerpfout hersteld te worden. Niet alleen als beheersinstrument maar ook als instrument om positief aandacht op het gebied te vestigen, zou het toekennen van een bijzondere status aan het Landschap dienstig kunnen zijn. Geen fietsbrug over het water. Doet recreatie-uitstraling teniet, zichtvervuiling, zeilboot- belemmering. Uitbreiding boulevard Noordrand. Meer bebossing om het meer )geen zicht vanaf het meer op de A7. Afscheiding Blauwestad met aanvoerwegen d.m.v. aanplanting. Dus meer wonen in het groen dan wonen op de vlakte.

10. Blauwestad in relatie tot de omgeving Het toerisme rond het Oldambtmeer concentreert zich op natuurlijke wijze aan de noordkant van het meer. Vooral daar zal het toerisme zich verder ontwikkelen. Het Dorp kan ook aantrekkelijk worden. De architectuur van de bebouwing zal daarbij bepalend zijn. Uit onderzoek is gebleken dat winkelend publiek in tegenstelling tot vroeger het liefst centra bezoekt die gekenmerkt worden door oude panden met traditionele geveltjes en bochtige straatjes in plaats van moderne overdekte winkelcentra. Horeca in historische panden is eveneens zeer in trek. Wil Het Dorp aantrekkingskracht uitoefenen op recreanten en toeristen, dan zullen er geen moderne gebouwen moeten komen, maar gebouwen in de pittoreske stijl van oude huizen in vestingen als Nieuweschans en Bourtange. Daarmee kan de oorspronkelijke gedachte van een oud vestingstadje worden versterkt. De stijl kan ook in grotere gebouwen worden doorgevoerd. Het plan voor een vestingstadje met ‘oude’ geveltjes is goed, maar op zich niet voldoende om publiek te trekken. Er moet iets te beleven zijn. Mensen moeten een doel hebben om er heen te gaan. Voor velen houdt dit in dat er leuke, aparte winkeltjes moeten zijn, dat je er een kopje koffie met gebak kunt bestellen, dat je er met een glas wijn of bier op gezellige terrassen kunt zitten, dat je er lekker kunt eten en dat er op cultureel gebied of anderszins iets te beleven valt. Dit lijkt allemaal te realiseren. Ondernemers in het Oldambt kunnen worden uitgenodigd hierin mee te denken en filialen of nieuwe bedrijfjes te overwegen. Een extra bonus is de aanwezigheid van 72


de haven waar pleziervaartuigen en rondvaartboten aanleggen. Leuk om vanaf een terras naar te kijken. Rondvaarten zouden in Het Dorp kunnen beginnen of eindigen. Een vaarverbinding tussen Het Dorp en de jachthaven valt te overwegen, evenals bootverhuur in Het Dorp. Een busverbinding tussen het NS-station Winschoten en Het Dorp, met een tussenstop bij het centrum van Winschoten, verhoogt de bereikbaarheid van Blauwestad en maakt het voor toeristen gemakkelijker hun auto bij Het Dorp te laten staan en ook even de binnenstad van Winschoten te bezoeken. Mogelijkheid tot gratis parkeren op een ruime parkeerplaats bij Het Dorp is daartoe een vereiste. Het Dorp is een unieke locatie voor een museum over de bewogen geschiedenis van de regio, inclusief een deel van Duitsland. Steekwoorden: veenwinning, de Dollard, droogmakerijen (ook bijv. Bunderneuland), vestingen (ook de Nederlandse vesting Leerort), de graanrepubliek, oorlogen, communisme, aardgaswinning, Blauwestad. Door met Duitsland gedeelde geschiedenis in het aanbod op te nemen, wordt het museum extra interessant voor Duitse toeristen. Bovendien kan het museum daardoor wellicht in aanmerking komen voor Europese financiering. Samenwerking of samenvoeging met bestaande kleine musea/informatiepunten kan tot kostenbesparing en grotere effectiviteit leiden. Het museum moet spannend zijn voor kinderen. Bij het museum zou een expositieruimte kunnen komen voor beeldend kunstenaars uit de regio en het Duitse grensgebied. Hiermee kan worden benadrukt dat de regio een geliefde vestigingsplaats voor beeldend kunstenaars is. Workshops en (open-) atelierroutes die bij de expositieruimte beginnen of eindigen, kunnen voor levendigheid zorgen. In het museumwinkeltje of in een apart winkeltje zouden streekproducten kunnen worden verkocht. Het museum en de expositieruimte zetten de regio extra op de kaart, en versterken campagnes die een verbinding leggen tussen de historie van het gebied en de toekomst van wonen. Het openbare clubhuis van de golfbaan kan ook bij Het Dorp komen, evenals het hotel. Alles uitgevoerd in de voorgestelde pittoreske stijl. Zij vormen op die manier een eenheid met Het Dorp. Geschakelde woningen zijn van meet af aan in Het Dorp voorzien. Dit is het enige deelgebied van Blauwestad waar dergelijke woningen op hun plaats zijn, namelijk om het karakter van een havendorp/kleine vesting te benadrukken. Een laag appartementsgebouw, al dan niet met zorgen servicepakketten, zou ook moeten kunnen, mits in dezelfde pittoreske stijl uitgevoerd. - Het is de omgeving die de Blauwestad bijzonder maakt. De kernkarakteristieken van die omgeving dienen in het belang van het welslagen van Blauwestad gekoesterd en waar nodig hersteld te worden. - Bij het ontwerpen van de Blauwestad is grotendeels aan de bestaande omgeving voorbij gegaan. Waar mogelijk dient deze ontwerpfout hersteld te worden. Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

73

- Niet alleen als beheersinstrument maar ook als instrument om positief aandacht op het gebied te vestigen, zou het toekennen van een bijzondere status aan het landschap dienstig kunnen zijn.

‘Wonen aan het water’ is onvoldoende onderscheidend gebleken voor Blauwestad. Het enige unieke verkoopargument voor Blauwestad is de omgeving en ook dat wordt nu onderkend, zo bleek o.a. in de expertmeeting. Blauwestad grenst vrijwel aan de boorden van de Waddenzee, een gebied met Werelderfgoedstatus en is daarvan slechts gescheiden door de schillen van linten en zeekleipolders die van internationale betekenis worden geacht en door deskundigen het meest bijzondere landschap van Nederland worden genoemd. In een recent advies van de Raad van de Wadden – ‘Identiteit als troef, Waddenlandschap vol verrassingen’ – wordt benadrukt dat de Waddenzee, de aangrenzende eilanden en de kust een eenheid vormen; een eenheid die wordt gekenmerkt door grootschalige openheid, rust en ruimte en een schoon milieu, met een geheel eigen en nog redelijk gaaf karakter. Het gebied heeft een aanzienlijk toeristisch potentieel, waarbij geldt dat het potentieel van het kustgebied nog sterk onderbenut is. Het gebied zou samen met de eilanden en het Wad als één geheel ‘vermarkt’ moeten worden. Rust, ruimte, een schoon milieu, karakter en een eigen identiteit: het zijn zaken die elders in Nederland en omgeving schaars zijn en alleen maar schaarser zullen worden. Bij het verder ontwikkelen van de Blauwestad en de regio wordt daarom geadviseerd om met name van dat karakter en die kracht gebruik te maken. Het gaat hierbij om een strategische keuze voor het hele gebied, niet alleen de Blauwestad sec. Terecht wordt in de toekomstperspectieven erkend dat die omgeving voor het succes van de Blauwestad minstens even belangrijk is als de kwaliteiten van de Blauwestad zelf. Strategische keuzes vereisen ook consistentie en vasthoudendheid: de wil en de moed om zaken niet te accommoderen die het concept waarvoor gekozen is schaden. De optelsom van vele kleine deelingrepen wordt het totaal snel fataal. Vanuit deze strategische keuze voor een plan van aanpak, gebaseerd op de landschappelijke en cultuurhistorische kernkwaliteiten van het gebied, wordt daarom ook wij actie op drie niveaus bepleit: - dat van de Blauwestad zelf; - dat van de ruimtelijke relatie tussen de Blauwestad en de omgeving; - dat van de regio. In zijn algemeenheid wordt van scenario 1 (‘Trots op wat er is’) meer heil verwacht dan van scenario 2 (‘Nieuwsgierig naar wat er kan komen’.) Scenario 2 sluit minder direct aan op de omgeving, maar meer op nieuwe functies van buiten. Dat zou betekenen dat weer in diezelfde valkuil van het onvoldoende onderscheidend zijn wordt getrapt. Wie niet wordt aangesproken door het bijzondere van het gebied gaat net zo lief ergens anders wonen waar hetzelfde geboden wordt in combinatie met andere zaken, zoals de nabijheid van grote stedelijke centra. Daar zullen die toe te voegen kwaliteiten weinig of niets aan veranderen. 74


De aanbevelingen van scenario 1 wordt grotendeels onderschreven. Meer nog dan voorheen zullen de woningen aan kwaliteitseisen moeten voldoen: geen retro-, neo- of cataloguswoningen maar hoogwaardige architectuur. Maatregelen om de afname van grotere kavels te stimuleren (gestaffelde grondprijs, zie scenario 2) zijn zeer gewenst. Grotere vrijheid in het bouwen daarentegen, zoals in scenario 2 wordt bepleit, is ongewenst als daarmee het verlagen van de kwaliteitseisen wordt bedoeld: de vrijheid van de één is de onvrijheid van de ander en het resultaat is de rommeligheid die aan rommel grenst, te bezichtigen in België. Het idee bezoekers door middel van evenementen uit te nodigen naar het gebied te komen spreekt ons aan, mits die evenementen passen binnen het over all concept. Daar dient selectief mee te worden omgesprongen. Wel: activiteiten die aansluiten bij de beleving van natuur en landschap, cultuurhistorie, cultuur en watersport, niet: evenementen waarin de locatie geen toegevoegde waarde heeft, laat staan evenementen die de kernkwaliteiten rust en ruimte aantasten. Galerie Waalkens had ooit een aanzuigende werking op kunstenaars uit de rest van Nederland. Een atelier en studio beschikbaar stellen op tijdelijke basis aan kunstenaars zou een bijdrage kunnen leveren aan de landelijke naamsbekendheid van het gebied. Zoals ook ‘De Graanrepubliek’ zorgde voor bekendheid. Sommige zaken uit scenario 2 lijken heel wel inpasbaar in scenario 1. Het gaat meer om de vraag hoe iets gedaan wordt dan om de vraag wat er gedaan wordt. Meergezinswoningen, een buitenplaats, een ziekenhuis, een golfbaan, recreatiewoningen: wij zien geen reden die uit te sluiten, mits zij goed in het geheel worden ingepast. Bijvoorbeeld: een ziekenhuis zal volstrekt detoneren als hoogbouw en in utiliteitsuitvoering, met een woestenij aan parkeerplaatsen er omheen. Als het laagbouw wordt, zorgvuldig ontworpen en uitgevoerd, ingepast in de omringende natuur, met goed openbaar vervoer en goed gecamoufleerde parkeerruimte dan is er geen reden daar op voorhand nee tegen te zeggen. Grote publiekstrekkende attracties zijn denkbaar, mits aan de rand gesitueerd, vlak bij de ontsluiting van de snelweg en zonder geluidsoverlast voor de omgeving. Het lokken van de young & trendy is evenmin een probleem zolang men weet dat de omgeving er een is van natuur en rust, van zeilen fluisterboten, niet van jetski’s en speedboten. Aselectief publiek trekken werkt averechts: het tast de meerwaarde van het gebied aan en jaagt de doelgroep weg. Tijdelijke natuuraanleg zou ook een prima idee lijken, ware het niet dat tijdelijke natuur toch weer permanent wordt: als de oorspronkelijk toegedachte functie wordt opgeëist zal er waarschijnlijk elders gecompenseerd moeten worden. Gevreesd wordt dat daar dan karakteristiek landschap aan zal worden opgeofferd. In scenario 1 wordt het landschappelijk raamwerk ‘af’ genoemd. Gehoopt wordt echter dat daar waar nog ruimte is voor verbeteringen, die alsnog benut zal worden. Het belangrijkste daarin betreft de relatie met de omgeving. Blauwestad is aangelegd in het gebied alsof dat een niets- en niemandsland betrof. Dat foutieve uitgangspunt heeft geleid tot een ontwerpfout met aanzienlijke schadelijke consequenties. Ten eerste heeft het ertoe geleid dat in de beleving Blauwestad geen relatie kent met zijn omgeving, daarvan is afgeschermd en op zichzelf is aangewezen. Het heeft er tevens voor gezorgd dat Blauwestad voor de Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

75

aangrenzende dorpen een Fremdkörper is en dreigt te blijven. Het heeft tenslotte de kernkarakteristiek van de omringende linten, te weten de transparantie en het contact met het open achterland, vrijwel om zeep geholpen en daarmee de kwaliteit van de linten grote schade toegebracht. Door in het ontwerp aansluiting te zoeken bij die zichtlijnen vanuit de linten was veel van deze schade aan de linten te voorkomen geweest en zou ook de ruimtelijke integratie van bestaand en nieuw zijn gerealiseerd. Daarom wordt gepleit dat er serieus onderzoek wordt gedaan naar de mogelijkheid deze ruimtelijke integratie alsnog zoveel mogelijk te herstellen. De regio als het belangrijkste kapitaal: Het is van cruciaal belang de omgeving van Blauwestad niet alleen als kostbaar kapitaal te erkennen, zoals nu gelukkig gedaan wordt, maar er ook naar te handelen. Dat wil zeggen: toekomstige ontwikkelingen in het gebied moeten bij voortduring getoetst worden aan de hand van de vraag of zij bijdragen aan het versterken van de eerder genoemde en geroemde kwaliteiten ervan of daar juist afbreuk aan doen. Bij het bestaande zou systematisch geïnventariseerd moeten worden wat er aan karakter en kwaliteit reeds nodeloos verloren ging en hersteld zou kunnen worden. Te denken valt aan het waar mogelijk herstellen van de transparantie van de linten, het herstellen van de ruimte door het ruimen van bosjes, het tegengaan van de teloorgang van monumentale boerderijen en erven, het uitlichten van parels zoals de middeleeuwse kerken, het herstellen van oude landschapselementen als sluizen, kolken, enz. Goede marketing begint met een goed product, maar een gerichte campagne de kwaliteiten van het gebied onder de aandacht van een breder publiek te brengen is eveneens gewenst. Het Oldambt heeft het tij mee: de toekenning van de status van Werelderfgoed aan de Waddenzee brengt internationale erkenning van het bijzondere van het gebied ten noorden van het Oldambt. Het toekennen van de status Beschermd Landschapsgezicht aan de zeekleipolders rond het schiereiland van Winschoten, met de begrenzende linten, zou hetzelfde doen op nationaal niveau voor de directe omgeving van Blauwestad. Een tweede positief effect van die status zou zijn dat het ons allen dwingt zeer zorgvuldig om te springen met landschappelijke en cultuurhistorische waarden in het gebied, die ook een grote economische waarde vertegenwoordigen. Het zou in lijn zijn met het impliciete advies van de Raad voor de Wadden ook het Waddenkustgebied een bijzondere status te geven. Dat die status van Beschermd Landschapsgezicht een fossiliserende werking zou hebben op het gebied – ‘dan wordt het een openluchtmuseum’ – is niet juist, net zomin als de status van beschermd stadsgezicht dat met de binnenstad van Groningen heeft gedaan. Meer dan eens is aandacht gevraagd voor de bijzondere landschappelijke kwaliteiten van het zeekleigebied langs de Waddenkust. Nieuw is dat de Raad voor de Wadden in een recent advies spreekt over ‘.. de Werelderfgoedwaardige cultuurhistorische en culturele waarden van het hele Waddengebied.’ Dat geldt niet alleen voor de eilanden of de Waddenzee; de Raad stelt vast dat het kustgebied ‘.. zowel landschapsgenetisch als cultuurhistorisch een integraal 76


onderdeel is van het Waddengebied’. Het Oldambt maakt deel uit van dit kustgebied, zowel in landschapsgenetische als in cultuurhistorische zin: door de Dollardinbraken strekt de zeeklei zich uit tot Bellingwolde, Blijham en Meeden. Blauwestad wordt dus als schiereiland, omringd door ‘werelderfgoedwaardige waarden’! Heeft Blauwestad daar ooit iets mee gedaan?? Nee, Blauwestad is aangelegd alsof de omgeving nauwelijks bestond! Dat is, zeg maar, de oerzonde van de Blauwestad, die ook nog eens zorgde voor aanzienlijke bijkomende schade aan die zo bijzondere omgeving, met name aan de linten. En in de marketing van Blauwestad wordt de omgeving zo goed als genegeerd. Gelukkig begint het inzicht door te breken dat die omgeving het unieke kapitaal van Blauwestad is. De daarop gebaseerde aanbevelingen zijn daarom de volgende: 1. Probeer die oerzonde van het geïsoleerde ontwerp nog zoveel mogelijk ongedaan te maken: integreer Blauwestad in zijn omgeving i.p.v. het te blijven zien en behandelen als een Fremdkörper; 2. Herstel de in het verleden onnodig toegebrachte schade aan de kwaliteiten van het omringende landschap; 3. Zie af van het toebrengen van nieuwe schade aan dat landschap. Dat lijkt nogal voor de hand te liggen, maar dat blijkt niet het geval te zijn. Voorbeelden te over uit een recent verleden en een nabije toekomst. Eén daarvan is het voornemen (van de gemeente Oldambt) in de Oostwolderpolder – tussen Blauwestad en Wad – ruimte te bieden aan niet-grondgebonden intensieve veehouderij: even onbegrijpelijk als onwenselijk. Het toont ook hoezeer er verkokerd gedacht wordt, hoezeer Blauwestad en zijn omgeving als twee verschillende entiteiten worden gezien die in geen enkele relatie tot elkaar staan; 4. Maak van de kwaliteit van de omgeving in de marketing van Blauwestad optimaal gebruik; 5. Overweeg ook nog eens de voor- en nadelen van een bijzondere status voor het gebied. Het blijft een beetje wonderlijk te zien dat delen van de eilanden en de Waddenzee onder allerlei beschermingsregimes vallen, maar zodra je de Waddendijk over gaat, mag het landschap daar zich verheugen op net zoveel bescherming als elk willekeurig stuk Nederland. Dat is op zich al merkwaardig voor een landschap dat werelderfgoedwaardig wordt geacht, maar het laat ook een krachtig marketingmiddel voor de Blauwestad onbenut. Integratie kortom van Blauwestad in die werelderfgoedwaardige omgeving.

In veel situaties spelen onbewust allerlei dingen mee. En deze zijn van invloed op de ontwikkelingen. Zo kan ook bij de ontwikkeling van Blauwestad, naast allerlei bekende economische en andere factoren, meespelen dat het gebied een historie heeft. En een historie moet gezien en erkend worden. Als dat niet gebeurt kan het blokkerend werken in de verdere ontwikkeling. In Blauwestad is duidelijk dat een gebied waar mensen voor gestreden hebben om het droog te maken en geploeterd hebben om hun bestaan daar te vinden, in elk Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

77

geval hun energie, maar misschien ook wel hun leven bij gegeven hebben, opeens een andere richting gegeven wordt. En de vraag is dan of er wel recht is gedaan aan deze mensen. Staat er een beeld voor deze historie in Blauwestad? Zijn straten naar mensen vernoemd die daar belangrijk zijn geweest? Een manier om inzicht in deze dingen te krijgen is het zogenaamde systemisch werk. Je kunt daarbij dit gebied en de dingen die belangrijk zijn in zijn historie en ook in zijn nieuwe ontwikkeling opstellen en in verhouding tot elkaar zien.

11. Landschap en natuur Niets tegen een tijdelijke invulling van niet verkochte kavels, mits rekening wordt gehouden met de reeds bestaande natuurlijke ontwikkeling(en). Het mag immers bekend worden verondersteld dat de natuur, op plaatsen waar zich over het algemeen geen mensen ophouden, langzamerhand en in diverse vormen, bezit neemt van de terreinen. Een goed voorbeeld is de massale aanwezigheid van de bedreigde Veldleeuwerik (en daarmee ook broedgevallen) op de braak liggende kavels. Blauwestad profileert zich immers ook als organisatie met ruime aandacht voor natuurontwikkeling en –behoud. In die zin zou ik er bijvoorbeeld ook voor willen pleiten op een permanente plaats, mogelijk in samenwerking met ‘Het Groninger Landschap’ een ooievaarsnest te plaatsen. De volgende mogelijkheden voor zowel de bouwkavels als de restgronden staan open: - Natuurlijk graslandbeheer; maaien en afvoeren zonder bemesting, zodat en bloemrijk grasland ontstaat. - Ook de dijken rondom het Oldambtmeer betrekken bij dit type beheer. - Stroken langs de wegen of paden jaarlijks inzaaien met bloemenmengsel van klaproos, facelia, korenbloem e.d. - Egaliseren en inzaaien van sterke verruigde terreinen, zodat het er wat minder verwaarloos uitziet. - Aanbrengen van beplantingen: bos en struweelstroken. - Eventueel laten begrazen van gedeelten met schapen of runderen. - Het exploiteren van een gescheperde schaapskudde eventueel met schaapskooi. - meerdere functies willen stichten. - Ecologische verantwoord beheer van de groene ruimte - Het Park moet een park worden. - Tussen de deelwijken inrichten van bosgebieden (en begroeiing langs verbindingswegen). - Alle hoofdaders (bijv. Cantharel in het Park verfraaien met natuur bomen en struiken).

78


12. Duurzaamheid Deel van Blauwestad inrichten als energiezuinige wijk; kan in samenwerking met Energy Valley.

13. Voorzieningen Om publiek te trekken moet Het Dorp geheel worden uitgevoerd in een pittoreske stijl met geveltjes die o.m. in Nieuweschans en Bourtange te vinden zijn. In deze stijl zouden er aparte winkeltjes, een tearoom, café-restaurant, terrassen, een laag hotel, een clubhuis, lage appartementen (al dan niet met service- en zorgpakketten) en geschakelde huisjes kunnen komen. Een museum over de historie van de regio met een expositieruimte voor beeldend kunstenaars uit de regio en het Duitse grensgebied kan als extra trekpleister dienen. Rondvaarten, bootverhuur en een busverbinding met het centrum van Winschoten en het NSstation verhogen de aantrekkelijkheid. Zo ook een nieuw ziekenhuis langs de A7 tussen Blauwestad en Winschoten. Kleinschalige horeca in het Dorp; hierop focussen. Aansluiting openbaar vervoer (studerende kinderen). Om te beginnen zou in Het Dorp (bij de haven) en café (met frites- en visverkoop + havenbeheer) opgericht kunnen worden. Een ontmoetingsplek voor dagjesmensen, vaarrecreanten, bouwvakkers (gedurende de eerste jaren) enz. Eventueel kan in dit gebouw een ruimte worden ingenomen t.b.v. voorlichting en kavelverkoop, in de kroeg worden vaak de grootste deals gesloten. Economische activiteiten aanmoedigen, zoals een recreatiepark in Het Dorp maar dan wel gerenommeerd bedrijf zoals bijv. Landal Green, Centerparks (anders kans op bewoning door Polen). Zodat er een constante bewoning is waardoor horeca, bootverhuur continu in bedrijf zijn. Voorwaarde is dat de voorzieningen opgesteld worden voor omwonenden (Blauwestad en omstreken). Dus geen losstaande en dus leegstaande recreatiewoningen. Gebruiksmogelijkheden karakteristieke boerderijen uitbreiden; boerderijen komen nu veelal leeg te staan. Horeca aan Noordrand bevorderen. Bouw supermarkt in Het Dorp en oprichtingen op waterrecreatie gerichte detailhandel. Natuurbegraafplaats in Het Wold.

14. Zorginstellingen Het nieuwe ziekenhuis langs de A7, tussen Winschoten en Blauwestad, zal een positieve uitstraling hebben op het woonproject Blauwestad. Het ziekenhuis zou een bushalte kunnen krijgen op de lijn tussen Het Dorp en NS-station Winschoten. Wat betreft de ziekenhuislocatie is de locatie ‘de Toekomst’ weinig geschikt. Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

79

Het ligt te dicht bij een zuiveringsinstallatie, waardoor er sprake kan zijn van behoorlijke stankoverlast voor de patiënten en personeel van het ziekenhuis. Verder loopt hier een zout/pekelleiding van Akzo. Ook zou de locatie vrij krap bemeten zijn, ca. 10 ha. Het ziekenhuis zou eventueel in het ‘Park’ kunnen worden gerealiseerd maar de locatie ‘Reidewold’ geniet duidelijk de voorkeur. Hier is sprake van rust en ruimte. Hier zou er 25-30 hectare grond beschikbaar zijn. Vakantievoorzieningen voor zorgbehoeftigen (Oosterlengte); kan via landelijke keten. Geen uitzicht op ziekenhuis (waardoor ook sirenelawaai wordt voorkomen. Dit draagt er ver over het water).

15. Toerisme en recreatie Het plan om bijvoorbeeld (al dan niet tijdelijk) een negen holes golfbaan te realiseren spreekt aan. Een golfbaan kan heel goed passen in het landschap en kan bovendien de aantrekkingskracht daarvan vergroten. Daarbij moet er echter voor worden gewaakt dat de drempel niet te hoog wordt gelegd. Een golfbaan welke uitsluitend toegankelijk is voor mensen met een (G)olf (V)aardigheids (B)ewijs lijkt onverstandig en onnodig. Ervaringen met een golfbaan die toegankelijk is voor iedereen kunnen eventueel opgedaan worden bij het Parc Emslandermeer in Vlagtwedde. Met de aanleg van de haven en het strand aan de noordkant van het meer is indertijd een belangrijke keuze gemaakt voor concentratie van recreatie bij Midwolda en Oostwold (met uitstraling naar Finsterwolde en Beerta). Ondernemers hebben hierop ingespeeld en er geïnvesteerd. Deze ontwikkeling lijkt door te gaan in een tempo dat in de pas blijft met het tempo waarin de vraag van de toerist/recreant toeneemt. De ondernemers, verenigd in ‘het Blauwe Lint’, blijken voorstanders van een endogeen ontwikkelingsproces. Kansen liggen er genoeg. Gezichtsbepalende gebouwen als oude Oldambster boerderijen met hun traditionele slingertuinen verdienen in dit verband speciale aandacht. De troosteloze aanblik van haveloze voorgevels en rommelige erven en tuinen getuigt van vergane glorie en economisch verval in het Oldambt. Als om te beginnen alleen de voorgevels en tuin een opknapbeurt zouden krijgen, dan zou het aangezicht van het gebied al een stuk verbeteren. Immers, de imposante gebouwen zijn het visitekaartje van het gebied. Mogelijkheden voor verdere restauratie en gebruik voor toeristische of culturele doeleinden zouden onderzocht kunnen worden als de ontwikkeling daar op enig moment aanleiding toe geeft. Voor de invulling van de vrijgekomen ruimte (door het uitblijven van de verkoop van kavels) kan gedacht worden aan een permanente 18-holes golfbaan in delen van De Wei, Het Park, Het Wold en een deel van Meerland, o.a. de punt die uitsteekt in het Oldambtmeer. Het zou een uitmuntende golfbaan moeten worden - met een driving range, putting green, clubhuis en hotelletje bij Het Dorp - die 80


bezoekers uit andere delen van het land (tevens doelgroep voor kavelverkoop) en daarbuiten aantrekt. Een 9-holes golfbaan heeft die aantrekkingskracht niet. Conform de trend in de aanleg van golfbanen is een baan met recreatief medegebruik aan te bevelen. Dan kunnen niet-golfers ook van het gebied genieten. Voor een 18-holes golfbaan met twee doorgaande paden voor recreatief medegebruik is 60 hectare nodig. Voor een investeerder is het wellicht interessant de bouw van vrijstaande huizen langs de golfbaan te overwegen. Samenwerking met golfbanen in de regio kan worden nagestreefd (spelen op verschillende banen betekent langer verblijf in de regio). - Een subtropisch zwembad; - Het Wold: golfbaan; - Het Wold: wellness (luxer dan Fontana); - Het Wold als recreatiegebied; - Meer waterrecreatie: bijv. paragliding, Pura Vida, ijszeilen in de winter; - Organiseren van evenementen op de braakliggende terreinen; - Meer recreanten uit Duitsland; - All-in recreatie; 24-uurs voorzieningen; - Aanleg golfbaan; is echter wel heel veel in regio; aanleg kan heel duur uitvallen wegens kleigrond; - Aanleg recreatiepark/vakantiepark à la Esonstad (Lauwersoog): bewoners en ANOG zien dit niet zitten; - Recreatiewoningen toegankelijk voor grotere groepen, meer dan achtpersoons, meer dan vier slaapkamers (exploitatie bijv. via Landall, CenterParks, Sunparks); - Geen campings tussen de woonwijken van Blauwestad. (Camping aan de rand van het meer is een goed idee, zolang deze maar afgezonderd is van woongebieden en luxe uitstraling heeft). Een archeologisch thema park: prehistorie en vroege middeleeuwen! Zowel in Noord-Nederland als in het noordwesten van Duitsland bestaat zoiets nog niet. En er bestaat vast en zeker behoefte aan. Het park is omringd door een brede gracht, de bezoekers gaan met een boot of vlot naar het park toe. Zij maken als het ware op deze manier een tijdreis, zij kunnen historische kleding huren. Zogenaamde archeotolken verzorgen er rondleidingen. Op het park bevinden zich ook een prehistorische bed en breakfast, vakantiehuisjes (dit is uniek en een gat in de markt) en een restaurant. Boeren kunnen er hun biologische producten leveren (de eerste mensen in ons gebied leefden tenslotte ook biologisch) en er worden ook dieren gehouden. De groenten en kruiden kunnen er verbouwd worden. Kinderen kunnen er levende geschiedenislessen krijgen en de middelbare scholen en mbo opleidingen kunnen er stages, projecten en werkervaringsplaatsen krijgen. Ook bestaat de mogelijkheid er een zorgboerderij op te richten. Er kunnen evenementen plaatsvinden zoals een jaarlijkse Vikingmarkt, kleinschalige festivals (zonder versterkte muziek!) en sportwedstrijden zoals de sterkste man in prehistorische stijl, toernooien, boogschietwedstijden, speerwerpen, etc. Er kunnen toneelvoorstellingen gehouden worden. Winkeltjes en ambachtslieden kunnen er hun producten/diensten verkopen. Er kunnen workshops gehouden worden over diverse thema’s. Bedrijfsuitjes en teambuildingsdagen, verjaarsfeesten kunnen er plaatsvinden. Aanleg ruiterpaden. Ontwikkelingsvisie Blauwestad - juni 2010

81

16. Watersport Sterk pleidooi om voor wat betreft de vaarverbindingen, de verbinding via het Blauwediep naar het Reiderdiep (of andersom) het liefst nog vóór het zomerseizoen tot stand te brengen. Op deze wijze kan dan ‘een rondje’ worden gevaren en op die manier bovendien kennismaken met alle facetten van het gebied. Het Oldambtmeer en aangelegen waterpartijen zijn slecht ingericht voor de kleine vaart, met name op kanovaren, want: - Het is een grote tobbe grotendeels afgewerkt met grote blokken natuursteen. Dit maakt het onmogelijk om in en uit te stappen. Het advies is om op locaties waar de auto geparkeerd kan worden of een oversteek gemaakt moet worden naar ander water, kanodrijfsteigers aan te leggen; - Veel vaarwater is nog steeds afgesloten. Dit betekent dat er alleen gevaren kan worden op ‘groot’ open water. Dit is niet aantrekkelijk en routes kunnen niet worden geëffectueerd. Een Peddel en Pedaal-project stuit zo op blokkades die het project vertragen. - Door de drang naar natuur als ruilmiddel is de westzijde afgesloten voor alle vaarverkeer. Voor gebruikers als motorschepen en surfers is dit geen probleem, voor kanovaarders wel. Kanovaarders zijn over het algemeen natuurliefhebbers die om weten te gaan met natuur (-reservaten). Er zou een kanosteiger aangelegd moeten worden ter hoogte van de Sebo Ennemaweg. - Het is op dit moment niet ontsloten voor kanogebruikers. Alhoewel er een sluis aanwezig is, is deze verboden voor kanovaarders. De kanos zijn over het algemeen redelijk aan het gewicht en zeker als deze gedragen moeten worden over een afstand van +100 meter. In heel Nederland mogen roeivaartuigen in sluizen. Waarom niet in die van het Oldambtmeer? Een Peddel en Pedaal project stuit zo op blokkades die het project vertragen. Blauwestad moet ook mogelijkheden bieden tot kanorecreatie. Er is gekozen voor een hoger segment. Het is dan ook vrij realistisch om aan te nemen dat eigenaren ook boten- en kanobezitters zijn. Voor deze eigenaren is het belangrijk dat de vaarwegen op orde zijn. -

Stimuleren waterrecreatie omliggende dorpen; bijv. kanoroute richting Beerta; Noordelijke vaarverbinding; zo spoedig mogelijk; Verdere ontwikkeling Rondje Groningen; verbinding met Hondhalstermeer; Zeilwedstrijden op het meer; Ontwikkeling verbindingsroute voor boten door Midwolderbos; Mogelijkheid creëren voor ligplaatsen boten; eventueel kavels hiervoor opofferen. Eilandjes in het meer om aan te leggen (picknick).

82


17. Activiteiten en evenementen - Kunstroute door het gebied, variërend van zeer tijdelijk (strobalenkunst of sculpturen maken van bestaande grote zandbulten) tot permanen. - Extra fiets-, wandelen ruiterpaden door het gebied. - Evenementen mogelijk maken (verhalenroute, golftoernooi,oogstfeest e.d.). - Een avontuurlijk wandelpad/blote voetenpas aansluitend op het project Waddenwandelen. - Evenementen als Pura Vida en een kerstmarkt kunnen extra publiekstrekkers zijn. - Een golfbaan. - Geen pretpark. - Geen festivals (geluid over water draagt erg ver).


83

COLOFON

Dit is een productie van de provincie Groningen i.s.m. de gemeente Oldambt. Foto boerderij met koozaad: Fotografie De Groene Zoden. Uit deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Groningen, juni 2010

Provincie Groningen Martinikerkhof 12 9712 JG Groningen Postbus 610 9700 AP Groningen T 050 316 4911 F 050 316 4933 [email protected] www.provinciegroningen.nl

Gemeente Oldambt Johan Modastraat 6 9671 CD WINSCHOTEN Postbus 175 9670 AD WINSCHOTEN T 0597 482 000 F 0597 420 093 [email protected] www.gemeente-oldambt.nl

Trots op wat is, nieuwsgierig naar wat kan

RESULTATEN ENQUÊTE EN IDEEËN BEWONERS EN ONDERNEMERS. Voor de ontwikkelingsvisie Blauwestad

Recommend Documents