Rapportage Gespreksronde Sterk Schalkhaar

Rapportage Gespreksronde ‘Sterk Schalkhaar’

Colofon Deze rapportage is een uitgave van de Regiegroep Schalkhaar. Deze rapportage is een weergave van een omvangrijke gespreksronde door en met inwoners van en betrokkenen bij Schalkhaar. Het geeft een beeld van wat er speelt en leeft in het dorp Schalkhaar op gebied van samenwerken en elkaar ondersteunen. Deze rapportage is beschikbaar via http://www.platformschalkhaar.nl/index.php/regiegroepschalkhaar

Auteurs: 75 inwoners van en betrokkenen bij het dorp Schalkhaar Projectteam: Koen van Bremen, Jeroen Wijnands, Cor-Jan van Silfhout, Hans Hilhorst en Ben de Fooij Eindredactie: Koen van Bremen, LiveBuild en Jeroen Wijnands, KlantWaardig Ontwerp voorpagina: Patrick van Vliet, BLOMM

Deze uitgave kon tot stand komen dankzij de hulp van: 20 inwoners van Schalkhaar die de interviews met inwoners hebben afgenomen Leden van de Regiegroep Schalkhaar Lisette van Basten Provincie Overijssel

Voor vragen of nadere informatie over het project kan contact worden opgenomen met Ben de Fooij van de Regiegroep Schalkhaar via [email protected]

INHOUD

0. Introductie........................................................................................................................................................... 1 0.1 Het project Sterk Schalkhaar ........................................................................................................................ 1 0.2 Waarom een gespreksronde......................................................................................................................... 1 0.3 Geraadpleegde mensen ................................................................................................................................ 1 0.4 Doelen van deze rapportage ......................................................................................................................... 4 0.5 Letterlijke citaten uit de gespreksverslagen ................................................................................................. 4 0.6 Van rapportage naar concrete acties ........................................................................................................... 4 0.7 Tot slot .......................................................................................................................................................... 5

1. Typisch Schalkhaar – de sfeer in het dorp........................................................................................................... 6 1.1 Het is plezierig leven in Schalkhaar............................................................................................................... 6 1.2 Mensen kennen en vinden elkaar ................................................................................................................. 8 1.3 Onderscheid tussen ‘import’ en ‘échte Schalkhaarders’ .............................................................................. 9 1.4 Ons kent ons ............................................................................................................................................... 11 1.5 School en sport zijn belangrijk voor sociale binding en betrokkenheid ..................................................... 12 1.6 Buren staan voor elkaar klaar als dit nodig is ............................................................................................. 13 1.7 Maar niet iedereen ervaart dit ‘noaberschap’ hetzelfde ............................................................................ 15 1.8 Schalkhaar verstedelijkt en de grenzen met Deventer vervagen ............................................................... 16 1.9 Aantal buurten ervaart asociaal gedrag en overlast (o.a. verpaupering) ................................................... 18 1.10 Mensen willen het dorpsgevoel en dorpskarakter behouden .................................................................. 20 1.11 Men is optimistisch over de toekomst ..................................................................................................... 22

2. Voorzieningen ................................................................................................................................................... 23 2.1 Terugloop in voorzieningen baart zorgen ................................................................................................... 23 2.2 Mensen vinden het belangrijk om winkels en middenstand in stand te houden ....................................... 24 2.3 Wat mist het dorp aan voorzieningen? ...................................................................................................... 27 2.4 De nabijheid van Deventer maakt bepaalde voorzieningen overbodig ...................................................... 31 2.5 Er liggen kansen voor (maatschappelijk) ondernemerschap ...................................................................... 33 2.6 Het dorp heeft meerdere kernen en sommige verbindingen missen ........................................................ 35 2.7 Men heeft behoefte aan plekken om elkaar te treffen .............................................................................. 37 2.8 De rol van de kerk is veranderd .................................................................................................................. 43 2.9 Verkeer(sveiligheid) .................................................................................................................................... 45

2.10 Vastgoed in Schalkhaar ............................................................................................................................. 46

3. Zorgen over de zorg .......................................................................................................................................... 47 3.1 Een groeiende groep ouderen leidt tot meer zorgvragen .......................................................................... 47 3.2 De groep kwetsbare ouderen valt niet altijd op ......................................................................................... 48 3.3 De overheid is in transitie en doet een stap terug in de zorg ..................................................................... 49 3.4 Mensen zien of vrezen afnemende zorgvoorzieningen .............................................................................. 50 3.5 Mensen kunnen in een sociaal isolement komen ...................................................................................... 52 3.6 Mensen durven niet om hulp te vragen ..................................................................................................... 53 3.7 Hoe kunnen we proactief mensen met een zorgvraag in kaart brengen? ................................................. 53 3.8 Mensen weten niet altijd waar ze terecht kunnen met vraag of verzoek om hulp .................................... 54 3.9 Zorgen over woonvoorziening voor ouderen ............................................................................................. 55 3.10 Ideeën over wonen voor ouderen ............................................................................................................ 56 3.11 Mantelzorg als oplossing voor afnemende zorg? ..................................................................................... 57 3.12 Vrijwilligers in de buurt zijn hard nodig .................................................................................................... 58 3.13 De formele zorg en de informele zorg samenbrengen ............................................................................. 59 3.14 Tips voor de overheid en zorgorganisaties ............................................................................................... 60 3.15 Wat kunnen we als dorp zelf doen? ......................................................................................................... 61

4. Er gebeurt veel in Schalkhaar op allerlei niveaus .............................................................................................. 62 4.1 Er gebeurt veel in Schalkhaar ..................................................................................................................... 62 4.2 Maar volgens sommigen mag het nog wel wat meer ................................................................................. 63 4.3 Schalkhaar Helpt Elkaar kent bijna iedereen .............................................................................................. 64 4.4 De voorbeelden van samenwerking, activiteiten en evenementen zijn talrijk .......................................... 66 4.5 En ook op kleinere schaal zijn inwoners actief ........................................................................................... 67

5. Vrijwilligers ........................................................................................................................................................ 69 5.1 Waarom zijn mensen actief? ...................................................................................................................... 69 5.2 Waarom zijn mensen niet actief? ............................................................................................................... 72 5.3 De oude garde moet het doen .................................................................................................................... 76 5.4 Het is een uitdaging om voldoende vrijwilligers te vinden ......................................................................... 77 5.5 Hoe kunnen we mensen benaderen voor vrijwilligerschap? ...................................................................... 78 5.6 We moeten eigen verantwoordelijkheid en initiatief stimuleren .............................................................. 79 5.7 Voorbeelden van eigen initiatief ................................................................................................................ 80 5.8 Opvoeding en voorbeeldgedrag zijn belangrijk voor mindset .................................................................... 81 5.9 We spreken elkaar aan op gedrag .............................................................................................................. 82

6. Regie en samenwerking tussen initiatieven ...................................................................................................... 83 6.1 Er is veel bereidheid tot samenwerking en het gaat beter ......................................................................... 83 6.2 Feesten en evenementen dragen bij aan samenwerking ........................................................................... 84 6.3 Maar niet iedereen vindt dat de samenwerkingsbereidheid is toegenomen ............................................ 85 6.4 Vooral ondernemers kunnen meer samenwerken ..................................................................................... 86 6.5 En verenigingen werken nu vaak alleen uit noodzaak samen .................................................................... 87 6.6 Hoe zit het eigenlijk met Platform Schalkhaar en de Regiegroep? ............................................................. 88 6.7 Wat moet onze ambitie zijn? ...................................................................................................................... 89 6.8 Hoe kunnen we dat dan zoal bereiken? ..................................................................................................... 90 6.9 En hoe kan meer regie komen? .................................................................................................................. 91

7. Informatievoorziening / kennisoverdracht / communicatie ............................................................................. 92 7.1 Wat vinden mensen van bestaande informatiestromen ............................................................................ 92 7.2 We moeten beter weten wat er is .............................................................................................................. 93 7.3 Hoe kunnen we meer informatie delen? .................................................................................................... 94 7.4 Informatie aan nieuwe bewoners ............................................................................................................... 95 7.5 Tot slot, de communicatie over Regiegroep Schalkhaar en dit project ...................................................... 95

0. INTRODUCTIE

0.1 HET PROJECT STERK SCH ALKHAAR Nederland verandert in rap tempo. De samenleving individualiseert en digitaliseert. Winkels verdwijnen uit het straatbeeld en verschijnen op internet. De overheid bezuinigt fors en ongekend. De komende jaren veranderen hierdoor de zorg, sport en cultuur. Schalkhaar, als dorp, wil zich in deze dynamiek staande houden en, indien dat ons lukt, er sterker uit komen. In een Sterk Schalkhaar helpen dorpsgenoten elkaar en is een diversiteit aan verenigingen die elkaar ondersteunen en versterken. De kracht van mensen zelf en de kracht van hun omgeving worden volop benut. Deze Rapportage Gespreksronde Sterk Schalkhaar is het tweede document van het project Sterk Schalkhaar. Dit project vindt op interactieve wijze plaats, waarin personen en partijen die betrokken moeten worden zoveel mogelijk en daadwerkelijk een plaats krijgen in het project. Hun inbreng vormt de basis van het project en bepaalt de richting en uitkomsten ervan. Het eerste document was het Plan van Aanpak Sterk Schalkhaar (d.d. 11 februari 2015).

0.2 WAAROM EEN GESPREKSRONDE We hebben deze gespreksronde gevoerd om vier redenen. In de eerste plaats omdat wij geloven dat er veel kennis en wijsheid over Schalkhaar in het dorp zelf ligt besloten. Wij willen heel graag deze kennis ontsluiten. In de tweede plaats omdat wij wilden toetsen in hoeverre onze droom over een Sterk Schalkhaar leeft in het dorp. In de derde plaats omdat wij graag samen met het dorp op zoek willen naar de juiste oplossingen en acties. In de vierde plaats omdat de uitvoering van deze oplossingen en acties alleen kan slagen indien het dorp bereid is om daar zelf voltallig haar schouders onder te zetten.

0.3 GERAADPLEEGDE MENSEN De lijst van te raadplegen personen voor deze gespreksronde is ontstaan op basis van input van tientallen mensen aan wie wij de vraag stelden: Vanuit welke onderwerpen en invalshoeken kunnen mensen verstandige opmerkingen maken en inzicht bieden over het onderwerp van “samenwerken, elkaar ondersteunen en cohesie” binnen Schalkhaar? Bepalend voor de kwaliteit van deze lijst is of er vanuit allerlei relevante invalshoeken en op allerlei niveaus mensen op staan. Zo ontstaan een brede schakering van inzichten. De lijst is pas goed als die in de hoogte en breedte voldoende dekkend en spreidend is. 75 GESPREKKEN GEVOERD In april en mei zijn 75 mensen gesproken door circa 20 interviewers, inwoners van Schalkhaar. Vanwege de omvang van het werk is een deel van de gesprekken gevoerd door een professionele gespreksvoerder. De interviewers hebben voor aanvang van de gesprekken een briefing ontvangen van het projectteam over het interactieve proces, over hun rol daarin, over de vragen die ze moesten stellen en over de verslaglegging ervan. De te raadplegen personen zijn verdeeld over de interviewers en vervolgens zijn zij op pad gegaan. De personen die in deze fase niet zijn geïnterviewd hebben ofwel zelf aangegeven niet mee te willen werken, dan wel de tijd ontbrak om hen te interviewen. Zij zullen in een later stadium betrokken worden bij het project in bijeenkomsten en vervolgacties. 1

Figuur 1: De onderwerpen/ invalshoeken van de geraadpleegde personen

Ondernemers 8%

Verenigingen en vrijwilligers 5%

Onderwijs en educatie 11%

Zorg en Welzijn 19%

Wijken 33% Voorzieningen en gebouwen 11% Sport en Spel 8%

Cultuur 5%

Figuur 2: Herkomst van de geraadpleegde personen (geboren in...)

Schalkhaar 20%

Deventer 28%

Niet bekend 6%

Overig 46% 2

Figuur 3: Leeftijd van de geraadpleegde personen (per groep)

46-65 jaar 55% 65+ jaar 12%

0-15 jaar 5%

16-25 jaar 4% 26-45 jaar 24%

Figuur 4: Zijn de geraadpleegde personen inwoners van het dorp, ondernemer in Schalkhaar of anderszins beroepsmatig betrokken bij Schalkhaar?

Ondernemer 11%

Beroepsmatig 25% Inwoner 64%

3

0.4 DOELEN VAN DEZE RAPPORTAGE De Rapportage dient verschillende doelen. Ten eerste geeft zij een genuanceerd beeld van wat er speelt en leeft op het thema van “samenwerken, elkaar ondersteunen en cohesie”. Ze gaat de diepte in op uitdagingen, wat er op Schalkhaar af komt, zaken die goed gaan, zaken die beter kunnen, oorzaken daarvan en mogelijke oplossingsrichtingen. Zonder deze inhoudelijke onderlegger en onderbouwing is de Regiegroep niet in staat om tot een goede aanpak te komen. In de tweede plaats toont de Rapportage dat veel mensen hetzelfde denken over thema’s, maar dat ze dat op een andere manier verwoorden. De geraadpleegde personen vinden in de Rapportage terug wat ze gezegd hebben en ze zien dat hetgeen zij zeggen ook door anderen gezegd is. Dat geeft vertrouwen. In de derde plaats laat de Rapportage zien dat mensen serieus worden genomen: wat ze gezegd hebben staat er in en er wordt later ook iets mee gedaan. De Rapportage blijft voor het hele verdere project van Sterk Schalkhaar het ijkpunt, de basis en het vertrekpunt voor analyses, acties en oplossingen.

0.5 LETTERLIJKE CITATEN UIT DE GESPREKSVERSL AGEN Citaten uit de gespreksverslagen zijn gesystematiseerd opgenomen in deze Rapportage. Het zijn dus letterlijke citaten zoals ze zijn opgeschreven in de gespreksverslagen. De inhoudsopgave hiervan is tijdens het lezen en analyseren van de gespreksverslagen ontstaan. Deze is dus uit het materiaal naar voren gekomen en niet van te voren bedacht. Typisch voor deze Rapportage is dat er binnen paragrafen soms veel citaten staan die veel op elkaar lijken. Die ‘overlap’ is bewust niet geschrapt. Het toont dat mensen vanuit verschillende referentiekaders en met verschillende woorden toch hetzelfde onderwerp benoemen als iets waar aandacht voor nodig is. Soms is de tekst iets aangepast voor de leesbaarheid en zijn kromme zinnen en spel- en taalfouten zoveel mogelijk verwijderd. Dit zonder dat de oorspronkelijke betekenis of duiding verloren is gegaan. Citaten zijn zoveel mogelijk geanonimiseerd om te voorkomen dat (soms pittige) uitspraken op de persoon herleidbaar zijn. Waar dit niet het geval is, omdat dit de inhoud teveel geweld zou aandoen, gaan wij ervan uit dat de desbetreffende persoon of instantie geen moeite heeft met de inhoud van het citaat.

0.6 VAN RAPPORTAGE NAAR CONCRETE ACTIES De Rapportage is dus één lange opsomming van opvattingen en meningen. Maar door met open vragen al deze opvattingen en meningen op te stapelen tot een kritische massa, bevat de Rapportage een geobjectiveerd beeld van wat er op het vlak van “samenwerken, elkaar ondersteunen en cohesie” speelt, hoe de betrokkenen in Schalkhaar daarover denken en wat er aan gedaan zou kunnen worden. Let echter op: dit is en blijft de mening van degenen die geraadpleegd zijn. Het is geen beleid. Welke acties de Regiegroep kan gaan oppakken en hoe de Gemeente Deventer hiermee om zal gaan, komt later (dit jaar). Dan gaat deze Rapportage fungeren als basis voor concrete acties en maatregelen.

4

0.7 TOT SLOT Op donderdag 28 mei 2015 wordt de Rapportage in een bijeenkomst gedeeld met alle belangstellenden uit het dorp. De Rapportage wordt toegezonden aan alle geraadpleegde personen en aan alle interviewers. De Rapportage is beschikbaar via o.a. de website http://www.platformschalkhaar.nl/index.php/regiegroepschalkhaar.

Cor-Jan van Silfhout Voorzitter Regiegroep Schalkhaar Schalkhaar, 26 mei 2015

5

1. TYPISCH SCHALKHAAR – DE SFEER IN HET DORP

1.1 HET IS PLEZIERIG LEVEN IN SCHALKHAAR Ik vind Schalkhaar een hechte gemeenschap. Ik woon sinds 3 jaar in Schalkhaar en heb het erg naar mijn zin. Rust, ruimte, ons kent ons, omkijken naar elkaar spreekt mij erg aan. Ik vind de sfeer sowieso erg goed in het dorp. Neem bijvoorbeeld het initiatief om voor Park Braband oliebollen te bakken. Ik vind de sfeer in het dorp prima. Ik woon plezierig in Schalkhaar. Gemoedelijke sfeer, rustig, vriendelijk en je wordt genomen zoals je bent! We vinden de omgang gemoedelijk. Voor de kern die hier woont, betekent Schalkhaar heel erg veel. Mijn kinderen hebben met geweldig veel plezier in Schalkhaar gewoond (en 2 nog steeds). Schalkhaar heeft een goede uitgangspositie. Prettig leefklimaat, Veiligheid, winkels, groen en goede sportvoorziening, redelijke samenwerkingsverbanden, en vanuit eigen optiek geen grote nood. Over het algemeen een veilige en rustige woonomgeving en redelijke onderlinge betrokkenheid. We hebben bewust voor een dorp gekozen en daarom ook veel gedaan. Ik vind het heerlijk om in Schalkhaar te wonen. Schalkhaar moet voor iedereen wonen, werken en ontspanning kunnen leveren. Jong en oud moet prettig kunnen wonen in Schalkhaar. Het moet een veilige woonomgeving zijn voor iedereen. Dat moet de ambitie zijn. Woonplezier, dat is zo belangrijk vind ik.

INSTROOM JONGE MENSE N Veel jonge mensen gaan naar Deventer. In Deventer waren destijds te weinig woningen en zodoende kwamen ze in Schalkhaar. Positief is ook dat er nieuwe wijken en nieuwe (veelal) jongere gezinnen in het dorp komen. Goed tegenwicht tegen vergrijzing en goed voor de dynamiek in het dorp. Prettig dat er nieuwbouw is voor de doorstroming en jongere gezinnen in het dorp komen. Proberen deze deel te laten uit maken van de bewoners van Schalkhaar. Ik probeer door buurt barbecue die ik al meer dan 10 jaar organiseer de buren bij elkaar te brengen. Ik vind dit heel belangrijk voor onderlinge contacten. De kern van Schalkhaar wordt steeds groter. Mensen met jonge kinderen komen (terug) naar Schalkhaar. 6

Leuk dat er in nieuwbouw jonge gezinnen zijn gekomen deze ook motiveren te integreren in het dorp. Nieuwe inwoners direct betrekken bij het dorp. “Wat kan het dorp voor nieuwe bewoners betekenen en wat kunnen nieuwe bewoners voor het dorp betekenen”. Ik woon hier zelf fijn dus gun het anderen ook, waarom zou ik me dan druk maken als er weer gebouwd wordt, gun een ander ook wat.

7

1.2 MENSEN KENNEN EN VINDEN ELK AAR Ik weet bij wie ik moet zijn en ken veel mensen. Ik doe van alles, omdat ik geloof dat je samen een leuk sterk dorp maakt. Ik wil saamhorigheid, dat is erg belangrijk. De mentaliteit in steden of andere dorpen is anders. Als je elkaar kent, kun je elkaar nog meer helpen. Mensen kennen elkaar, zijn gemakkelijk in omgang en houden van het kneuterige van een dorp. Men vindt het prettig om tussen leeftijdsgenoten te wonen. Daarentegen moet men rekening houden met de privacy, juist omdat iedereen elkaar kent Het is een prettig dorp persoonlijker dan een stad. Ik maak gebruik van de dingen uit het dorp. Er valt altijd wat te regelen en dat is makkelijker hier dan in de stad. Ik ervaar een grote mate van betrokkenheid. Er wordt veel georganiseerd. Wat maakt een dorp een dorp, een hechte gemeenschap? Zorg voor elkaar en sfeer in het dorp (gezellig met elkaar). De betrokkenheid is er wel. De voetbal is een groot iets daarin. Iedereen kent elkaar. Veel mensen kennen elkaar al van jongs af aan. Mensen helpen elkaar. Het wordt steeds gezelliger in Schalkhaar. Het is er veilig en er zijn verder geen rottigheden. Je doet het met z’n allen en brengt zo allerlei mensen van allerlei geledingen bij elkaar. In de leeftijd van 8-88 bij wijze van en ook mensen met een beperking zitten er tussen. Ik ben een dorpsmens en dan sta je voor elkaar klaar. Je kent elkaar en je weet waar je elkaar kunt vinden. Het is onderdeel van een sociaal leven en het geeft zelf ook een goed gevoel. Als je je talenten ergens voor kunt inzetten en jong en oud is bereid om dat te doen dan is het mooi, zo hoort een dorp te zijn’. Ik heb de indruk dat er in Schalkhaar nog een echt dorpsgevoel heerst. Dat is vooral in het dorp zelf het geval. Het sociale leven bepaalt de leefbaarheid in een dorp. Schalkhaar heeft kenmerken die maken dat het een sterke gemeenschap is. Een samenleving hoort divers te zijn. Schalkhaar heeft 5500 inwoners. Schalkhaar kenmerkt zich doordat het een katholiek dorp is. In dat dorp is er verbondenheid. Het is dus hecht door de katholieke/religieuze onderbouw Ik heb bewust gekozen om in een dorp te wonen en ervaar dat men elkaar kent en helpt. Het dorp moet hechten, met elkaar doen we leuke dingen en zorgen voor elkaar. Wat ik soms een beetje beklemmend vind is dat iedereen elkaar wel kent en over elkaar praat. Haar man vindt dat niet vervelend en positief, want dan weet je tenminste wat er speelt en kun je elkaar helpen als het moet. Ik hoor soms dat buurtbewoners elkaar in de gaten houden of men wel aangekleed beneden is. Soms is het ook wel handig dat je niet meer zo veel mensen spreekt (in de zin van dat er minder gekletst/geroddeld wordt).

8

1.3 ONDERSCHEID TUSSEN ‘IMPORT’ EN ‘ÉCHTE SCHALKHAARDERS’ Er is een verschil in bewoners welke van jongs af aan in Schalkhaar wonen, er opgroeien en bewoners welke op latere leeftijd in Schalkhaar zijn komen wonen. Het is veel “ons kent ons” en als buitenstaander kom je er slecht tussen. Ik ervaar dat mensen van buiten het dorp wel gemakkelijk worden opgenomen in de gemeenschap. Ik ben zelf lid van de tennisclub en word regelmatig uitgenodigd voor andere activiteiten in het dorp. Wat ik ‘lastig’ vond aan het komen wonen in Schalkhaar was ‘waar begin je met mensen leren kennen?’. Dat komt met name omdat hun woning niet in een straat met directe buren ligt. Voor nieuwe inwoners (vooral zonder kinderen en schoolcontacten) zullen wat moeilijker integreren in dorp en buurt. Ook voor kinderen die op speciaal onderwijs (meestal buiten het dorp) zitten is het lastig om sociale contacten te onderhouden. Ik vind het een open dorp. En dat is als ‘import’ gemakkelijk. Ik denk dat Schalkhaar wel open staat voor nieuwkomers. De échte Schalkhaarders sluiten de rijen. Ik ben een echte “westerling” en voel me soms nog steeds buiten gesloten. Geboren en getogen Schalkaar mixt goed met de “import”. Veel variatie, alle lagen van de bevolking aanwezig, met goed gemixte wijken (uitzondering Park Braband). Ik zie geen structuur in de ontwikkelingen. Ik ben buitenstaander. Er is weinig contact tussen de oorspronkelijke Schalkhaarders en nieuwe bewoners in de buurt. Vaste groepen blijven bestaan. IDEE: actieve aanpak nieuwe bewoners. Bijvoorbeeld één keer per jaar informatiebijeenkomst voor nieuwe bewoners. Met als doel ze te betrekken bij activiteiten in het dorp. De regiegroep zou dat op kunnen pakken. Er is recent geen omslag in de sfeer. Die is er al geweest, toen Deventer besloot in Schalkhaar 240 woningen te laten bouwen. 24 woningen voor mensen uit Schalkhaar en de rest van buiten. Dat waren vrijere mensen, die hadden hun mondje klaar. Toen ontstond er wel wrijving maar dat is niet als heel vervelend ervaren en er is nu zeker geen sprake meer van. Gaandeweg is er meer nieuwbouw gekomen en zijn er meer niet-autochtone bewoners. Dat geeft verder geen problemen. (Kinderen) hebben alleen contact met kinderen waar ze bijna dagelijks mee omgaan. Ze zoeken geen contact met vreemden. Er zijn kleinschalige samenwerkingsinitiatieven en buurthulp maar de mate waarin is per buurt verschillend. Daar waar meer “echte” Schalkhaarders wonen is het beduidend meer dan in de zogenaamde gemêleerde buurten. De wisselwerking tussen geven en krijgen moet in balans zijn. Toen het alleen Schalkhaarders waren stonden ze meer voor elkaar klaar, bijvoorbeeld vrijwilligerswerk bij de voetbal neemt af, iedereen is te druk. Eigen “ik” belangrijk. Dat komt mede door veel import Schalkhaar, die hebben minder/geen verbondenheid met dorp. Bij mijn vrijwilligerswerk ontmoet ik veel mensen die niet van origine uit Schalkhaar komen. Dat is voor mij geen probleem, maar ik weet dat niet iedereen daar zo over denkt. Dat zou niets moeten uitmaken. Integratie van Schalkhaarder/geen originele Schalkhaarder zou geen probleem mogen zijn! 9

Vrijwilligerswerk misschien minder bij “import”-Schalkhaarders, betrokkenheid is dan wat minder. Er zijn altijd ontwikkelingen en er komen veel nieuwe mensen naar Schalkhaar. Dat heeft altijd zijn ‘voors’ en zijn ‘tegens’. Een voorbeeld van iets wat ik ‘in de wandelgangen’ heeft gehoord. Als echte Schalkhaarders op voetbal gaan is er een kans dat ze niet meer automatisch in de selectie komen. Er is veel aanwas van buitenaf. Die kunnen actiever en beter zijn. Als die kunnen overstappen dan zijn ze misschien weg en ze hebben weinig binding wellicht met de club. De eigen jongens blijven dan achter. Er ontstaat een ‘gat’. Buitenstaanders worden dan als het ware als ‘bedreiging’ gezien. Invloed nieuwbouw is nog onduidelijk in Schalkhaar. Woonbedrijf de Marken hanteerde tot nu toe een selectieve toewijzing (Schalkhaarders hebben een voorrangspositie) maar gaan zich aansluiten bij het woonruimte verdeelsysteem. Men verwacht dat dit mogelijk een negatief effect kan hebben op de nieuwe instroom van huurders in Schalkhaar.

ASIELZOEKERSCENTRUM Ik vind het soms wel spannend als mensen van het Asielzoekerscentrum met mij gaan praten. Ik ben niet bangig, maar vind ‘hen’ soms onplezierig. Dit komt met name omdat we elkaar niet verstaan. Ik heb wel bij kinderen van vluchtelingen in de klas gezeten en dat gaf verder geen problemen. Asielzoekerscentrum heeft wel veel invloed op het dorp. Er zitten ook veel psychiatrische patiënten en je kent de achtergrond van de mensen niet. In begin waren mensen sceptisch over het AZC. Het AZC is nu wel geaccepteerd. Mensen van het AZC hebben een tijdelijk verblijf en dit is voor veel Schalkhaarse inwoners een reden om zich niet in deze mensen te verdiepen. Ik ben blij dat er AZC kinderen bij haar kinderen in de klas zitten zodat mijn kinderen gedwongen worden over deze groep inwoners na te denken. Op school is er weinig contact is met kinderen van het AZC. Die gaan vaak naar de Tintaan, een enkeling zit op de Nicolaas of op de Sleutel. Als dat zo is, zijn er wel contacten. Kinderen gaan daarvoor niet naar het AZC. De mensen van AZC vinden het ook fijn om hier te wonen. Er wordt goed voor hen gezorgd. Er is wel wat uitwisseling op sociaal-cultureel gebied, maar dat zou eigenlijk meer moeten zijn. Ook zou er actiever werk gemaakt kunnen worden aan uitbreiding van de doelgroep door in het aanbod ook kinderen uit het AZC te betrekken (die naar de taalschool in Deventer gaan) en kinderen die in Deventer naar school gaan (bijvoorbeeld Vrije School). Ook zijn er op het AZC een paar vrijwilligers uit Schalkhaar. Er wordt door het AZC een voetbalteam samengesteld met trainingsfaciliteiten om zo met anderen in contact te komen. Aantal kinderen van het AZC zitten op beide Schalkhaarse scholen en sporten bij SV Schalkhaar.

10

1.4 ONS KENT ONS Per leeftijd of levensfase maakt men contacten. Individualisme in groepsvorm. Als je niet uit het dorp komt en niet aangesloten bent bij een vereniging, zal het contact heel moeilijk tot stand komen. Het is soms moeilijk er tussen komen bij al een gesetteld groepje. Er is een oude cultuur van: ik en mijn eigen groepje. Er is in Schalkhaar een sterke groepsvorming. Mensen kennen elkaar van voetbal of andere sport, schoolplein, kerk, Ouderenbond, Zij actief etc. en daar kom je als buitenstaander gevoelsmatig niet makkelijk tussen. Je moet wel lid worden van een clubje en dan nog beperkt je kennissenkring zich tot dat groepje. Voorbeeld is de Lindeloeiers die zich uitsluitend richtte op Schalkhaar, wilde niets van Deventer carnaval weten of aansluiten bij federatie wat hun uiteindelijk de kop koste. Wij kennen in ons wijkje natuurlijk wel de gewone burenhulp. Maar voordat wij bij het dorp horen zullen er nog heel wat jaren overheen gaan. Ik ervaar het echte dorpsgevoel vooral tijdens Schalkhaar Life en in het verenigingsleven. Voor het overige is het vooral de eigen buurt. Iedereen leeft tegenwoordig op een eilandje. Zeker in een nieuwbouwwijk heeft het tijd nodig voordat mensen elkaar kennen en samen dingen zullen organiseren. De evenementen zijn alleen voor het dorp. In ons kleine stukje wijk helpen we wel elkaar als dat nodig is, maar met de rest van het dorp hebben we geen contact. Gevoel voor Noaberschap en betrokkenheid bij anderen is nog wel duidelijk aanwezig. Wel is er vaak spraken van “ons kent ons” groepjes. Woonbedrijf de Marken hanteerde tot nu toe een selectieve toewijzing (Schalkhaarders hebben een voorrangspositie) maar gaan zich aansluiten bij het woonruimte verdeelsysteem. Men verwacht dat dit mogelijk een negatief effect kan hebben op de nieuwe instroom van huurders in Schalkhaar. Iedereen is materialistischer, men wil te veel. Anders hoor je er niet meer bij, je moet alles blijven doen, en laten zien dat je het mooi voor elkaar hebt.

11

1.5 SCHOOL EN SPORT ZIJN BELANGRIJK VOOR SOCIALE BINDING EN BETROKKENHEID Contacten in Schalkhaar lopen veel via school. Veel ouders in de klas zijn ook met elkaar bevriend. Andere vrienden van ouders zitten vooral in Deventer. Ouders die wel bewust voor Schalkhaar hebben gekozen zijn wel gelijk actief op school. Ik vind het een groot voordeel dat de school nog niet zolang geleden flink uitgebreid. Schalkhaar moet er “als de kippen bij zijn” om de kinderen uit de nieuwbouwwijken hier binnen te halen. Nu hun kinderen wat ouder zijn missen ze wel eens het contact met mensen zoals ze dat hadden op het schoolplein vroeger. De basisscholen hebben een uitstekende uitstraling en doen veel voor kind en samenleving. Stellen zich dienstbaar op en openen hun gebouwen voor andere doeleinden (koor, vergaderingen, cultuur, etc.). Als samenwerking wordt de Nicolaasschool genoemd en dan met name de BSO. Deze heeft activiteiten samen met de voetbal en de tennis. Dus BSO kinderen die worden activiteiten aangeboden die met voetbal en tennis te maken hebben. Als je niet meer zo betrokken bent bij de basisschool dan heb je minder contact met de mensen in het dorp vinden ze. Gebruik de scholen om verbinding tussen bejaarden en jeugd tot stand te brengen. Mijn kinderen gaan naar de dorpsschool en BSO. Ik ken daardoor ook vele ouders in dezelfde leeftijd en ook door mijn verbondenheid met zaken die in Schalkhaar georganiseerd worden. Ik vind het fijn dat er zoveel sportclubs zijn. Goed voor de onderlinge samenwerking. Wij zijn beiden lid van SV Schalkhaar: volleybal en voetbal. Veel kinderen zijn nog steeds lid van een vereniging. Voor het voetbal is zelfs een wachtlijst. Het sociale leven op het voetbalveld is belangrijk voor het dorp. Veel zijn lid van een sportclub. In Schalkhaar loopt het heel goed. De ouders en kinderen worden direct persoonlijk benaderd. Dit bevordert de binding met de club. Sturing hierbij is nodig. De scholen en de sportverenigingen zijn momenteel de belangrijkste ontmoetingsplaatsen voor de inwoners van Schalkhaar. Ik ben momenteel niet verbonden aan sportverenigingen, heb dit wel gedaan toen kinderen klein waren. Ik ben(nog) niet actief in Schalkhaar, maar dat komt wellicht als de kinderen gaan sporten/lid zijn van verenigingen. De voetbal is geen dorpsclub meer, maar het is bijna een opleidingsinstituut voor de hele omgeving. Daardoor is de verbondenheid minder. Ik ben zeer actief bij de voetbal (en tennis) en de kantine is mijn tweede thuis. Basisschool en sportverenigingen zijn veilig en vertrouwd. ‘Dat gun je gewoon iedereen’.

12

1.6 BUREN STAAN VOOR ELKAAR KLAAR ALS DIT NODIG IS Schalkhaar is al een wijk van Deventer en het ‘dorpse’ is er al niet meer. Wat de ambitie moet zijn is dat we elkaar aanspreken op verantwoordelijkheden. ‘Als het moet dan staat iedereen voor elkaar klaar, want zo is Schalkhaar’. Het is fijn dat je samen met dorpsgenoten kunt optrekken als er iets is. Door de nare periode m.b.t. de hangjongeren heb ik nu goed contact met de buren gekregen. Saamhorigheid is voor mij heel erg belangrijk. Ik vind wat in het buitengebied noaberschap wordt genoemd heel belangrijk. Burenhulp is heel goed, bijvoorbeeld blad opruimen in de straat, tuinhulp, sociale controle. Men houdt elkaar in de gaten en biedt waar nodig hulp. Ik vind burenhulp heel belangrijk. De inwoners in Schalkhaar zijn bereid om elkaar te helpen en de inwoners gaan goed met elkaar om. In Schalkhaar kent men elkaar breder dan alleen de straat waarin men woont. De sociale kant van Schalkhaar. Omwonenden reageren gezamenlijk op een probleem dat bij mij in de buurt ontstond door hangjongeren. Dat is ook weer opgelost. In mijn buurt (buurtgemeenschap) is de sfeer heel goed. We houden elkaar in de gaten en hebben een buurtapp. Zo hebben we contact met elkaar en helpen waar nodig. Regelmatig is er een feest. Nieuwe bewoners nodigen de buurt uit en dan horen ze er ook bij, zo gaat dat. Voor mij is het heel erg belangrijk dat er samen dingen wordt gedaan, want dit bevordert de saamhorigheid. Dat vind ik mooi en geeft nieuwe inzichten. Wij zijn als buurt, onderling, wel actief. Organiseren allerlei activiteiten samen (bijvoorbeeld een paasbrunch) en helpen elkaar als dat nodig is. Het is een club van ongeveer 40 mensen die rondom wonen. Ik ervaar in mijn nabije buurt een grote onderlinge betrokkenheid. Het gaat dan om ongeveer 10 gezinnen die op elkaars huis passen in vakanties, elkaar sleutels hebben, op ziekenbezoek gaan, gezamenlijke feestjes hebben en ook voor elkaar zorgen als het nodig is. Op meerdere plekken in het dorp is dat zo geregeld. Op andere plekken soms juist helemaal niet. Dit is erg afhankelijk van de individuele mensen. Ik herken in sommige buurten een soort pioniersmentaliteit. Mensen die als jong gezin in een nieuwbouwwijk in Schalkhaar zijn gaan wonen en veel onderlinge contacten hebben en onderhouden. Die samenhang neemt in sommige buurten af doordat oudere mensen verhuizen en jonge mensen ervoor terugkomen die daar niet altijd in meegaan en mee willen. Binnen onze buurt helpen we elkaar ook: kranten delen, hulp als iemand ziek of overleden is. ‘Een praatje op straat en dat is prima zo’. Door het dorpse karakter is het gemakkelijk om hulp te vragen/geven. Van vroeger uit is dit noaberschap mij meegegeven, het is een vanzelfsprekendheid. In deze straat ondersteunen buurtbewoners de Parabool bij spelletjes, een van de cliënten haalt boodschappen voor een gehandicapte man die in deze buurt woont. Als één van de cliënten overlijdt dan zijn er ook buurtbewoners op de crematie aanwezig. De zorg voor oudere buren om sneeuw te ruimen, de vuilnisbakken aan de straat zetten. Buren +80 doen ook iets terug. Bij nood past de buurvrouw op – we vinden het fijn dat we ook iets terug kunnen doen.

13

De hele straat is betrokken met elkaar. Staan als één groep voor hulp aan elkaar. Denk aan de hond uitlaten, boodschappen doen bij ziekte, enzovoorts. Het zit hier heel goed met burengevoel. Je kunt wel op elkaar rekenen. In de buurt bijvoorbeeld. We komen tweemaal per jaar samen, een keer een nieuwjaarsreceptie en eenmaal een straatfeest in de zomer. Er is in de buurt veel burenhulp. Men houdt elkaar in de gaten en helpt elkaar bij verschillende activiteiten. In onze buurt:       

Fijne en veilige woonomgeving Helpen elkaar, zien naar elkaar om, sturen kaartjes bij ziekte e.d. Organiseren een jaarlijkse onderhoud van het openbaar groen/pleintje Alle bewoners hebben een buurt adressenlijst met telefoonnummer en email. Er is sprake van een gezonde sociale controle Aantal buurtbewoners nemen het voortouw. Buurt en bewoners nemen nadrukkelijk eigen initiatief en wachten niet af.

Het gaat om Sociale Cohesie: Het elkaar blijven ontmoeten. Daar moeten we voor zorgen. Daar moeten aangewezen momenten voor zijn zodat mensen elkaar kunnen leren kennen en op deze manier de drempel dat bijvoorbeeld de buurvrouw hulp moet vragen lager wordt. ‘Niemand mag tussen wal en schip raken’. We moeten anderen te hulp schieten als professionele organisaties dat niet doen. Ik vind ‘sociale cohesie’ belangrijk. “Altijd klaar staan voor elkaar”. Er moet horizontale cohesie zijn (tussen de mensen onderling) en verticale cohesie (tussen groepen). Er is in Schalkhaar sprake van een redelijke cohesie. Die heeft te maken met het dorpse karakter en dat er ook nog wel vanuit de kerk zorg om elkaar is. Bij mensen die hij in zijn werk tegenkomt waarbij sprake is van isolement is er vaak sprake van persoonsgebonden factoren. De ondersteuning en cohesie wordt als goed ervaren. Men gaat respectvol en prettig met elkaar om. Buren hebben steun aan elkaar en letten op elkaar. Noaberschap en bereidheid om elkaar te helpen is er nog steeds.

14

1.7 MAAR NIET IEDEREEN ERVAART DIT ‘NOA BERSCHAP’ HETZELFDE Er is sprake van een afnemend gevoel voor nabuurschap. Wat betreft zorg en hulp aan elkaar kan dit beter. Men is veel op zichzelf. Verenigingsleven is groot, binding loopt wel terug. Er zou meer belangstelling moeten zijn vanuit de gemeenschap. Samen kun je meer betekenen. De betrokkenheid mist. Inwoners van Schalkhaar helpen elkaar niet echt. Het is meer ieder voor zichzelf. Het dorp Schalkhaar is eigenlijk net iets te groot om als bewoners de schouders eronder te zetten en zaken te ondernemen. Het “noaberschap” dat vroeger heel gewoon was zou eigenlijk moeten terugkomen. Als niemand zich niet meer voor iets wil inzetten raakt het dorpsgevoel kwijt en de betrokkenheid. Geen tijd, zoek het maar uit. Jammer want de betrokkenheid is dan weg. Sommige gezinnen zijn druk en willen niet veel in de buurt investeren. De buurt is een mengelmoes. Mensen in dit stukje zijn wel erg met elkaar betrokken. Sfeer op school is erg behulpzaam. Schalkhaar is een te groot dorp om meer “noaberschap” te stimuleren. Het is meer ieder voor zich. Het hebben van goede buren die wat voor elkaar betekenen is goed maar wel tot op zekere hoogte. Het zorgen voor buren moet je elkaar niet opleggen, maar bijvoorbeeld een boodschap doen of de tuin bijhouden voor een buurman welke dat zelf niet meer kan, moet vanzelfsprekend zijn. Indien er problemen zijn moet je elkaar voort helpen en dit moet eigenlijk wel meer gestimuleerd worden. Wel zijn het altijd dezelfde mensen die wat voor het dorp doen en initiatief nemen. Elkaar helpen,’ je houdt ervan, of je houdt er niet van. Het moet ook passen bij je.’ Noaberschap gaat steeds moeilijker worden doordat er steeds meer mensen in Schalkhaar komen wonen van buitenaf. Zij komen hier voor de woonplek en hebben veel minder affiniteit met het dorp. Ze hebben een baan, druk met kinderen en dan is er geen tijd/aandacht om bijvoorbeeld vrijwilliger te zijn voor het dorp. Niemand is ook iets verplicht’. ‘Je moet er iets voor over hebben’. Gevolg is wel dat er meer afstandelijkheid ontstaat. Initiatieven als ‘Schalkse vrouwen’ kan wel de saamhorigheid stimuleren. Gevoel voor Noaberschap is er nog wel bij ouderen, minder bij de jonge generaties. Heitje voor karweitje, maar heitje weglaten!! Noaberschap. Mensen gaan goed met elkaar om in Schalkhaar en kunnen terugvallen op buren, maar er is niet echt noaberschap. Als inwoner van een gemeenschap weet je wie er wonen, wat er speelt, dat is niet meer tegenwoordig. Dat is ook een van de oorzaken. Dit kunnen we oplossen door bijvoorbeeld ongedwongen bij elkaar te komen in buurten of doelgroepen, niet vaak, maar dat je weet wat er gebeurt in je buurt en wie het aangaat.

KWESTIE VAN GEVEN EN NEMEN Ik denk dat het naoberschap teveel geromantiseerd is geraakt. Vroeger was het ook voor wat hoort wat. Buren hielpen elkaar, maar dan werd ook wat terug verwacht. Nu krijgt het noaberschap een andere vorm, zoals bij Schalkhaar helpt elkaar. 15

‘Je woont in een prachtig rustig dorp en daar mag je wel iets tegenover stellen’, vind ik. Iedereen moet doen waar hij zich goed bij voelt, dat wel. De betrokkenheid wordt minder maar ik heb geen idee hoe dat komt. De vraag is hoeveel geef je aan de samenleving en hoeveel neem je van de samenleving? Als wij wat ouder zijn denk ik dat we wel weer wat meer op dorp zullen terugvallen en ook aan zulke initiatieven zullen deelnemen. Op het ogenblik ben ik dus wel bij zoiets betrokken, maar hebben wij dat voor ons buurtje georganiseerd.

1.8 SCHALKHAAR VERSTEDELIJKT EN DE GRENZEN MET DEVENTER VERV AGEN Schalkhaar was altijd een dorp en is nu ‘omgebouwd’. Het is lang niet meer ‘Schalkhaar’. Groepen lopen door elkaar. Als je in Deventer komt zit er niet meer een groepje ‘Schalkhaarders’. Alles is nu gemengd. Als jongere is het natuurlijk fijn dat je naar Deventer kunt gaan. Schalkhaar is een forensendorp met veel mensen die geen binding met het dorp hebben. Werkgelegenheid is hier niet omdat Schalkhaar meer een forensen dorp is ten opzichte van Deventer. De voetbal is nu veel minder dorps is omdat het in het ‘midden’ ligt en veel niet-Schalkhaarders trekt. Dat is de keerzijde van groter worden. Het dorp Schalkhaar groeit. En het dorp kan ook nog verder groeien. De scholen worden steeds groter en de voetbal ook. Bij de voetbal doe ik veel vrijwilligerswerk vanwege de betrokkenheid. ‘Doordat je groter wordt, is dat wel wat minder aan het worden en dat is jammer’. Steeds meer kinderen gaan overblijven, zeker door de komst van de Deventenaren op de basisscholen. Schalkhaar is pluriform dorp met diverse samenstelling. Daardoor staat het dorp open voor de wereld. Er zijn heel rijke mensen maar ook arbeiders, alles door elkaar. Hoewel Schalkhaar een dorp is heeft de nabijheid van de stad nadrukkelijk invloed. Het is beslist geen hechte dorpsgemeenschap zoals Lettele. Sfeer in het dorp Schalkhaar is goed. Betrokkenheid in een dorp als Lettele is echter groter dan in Schalkhaar. Dit verschil heeft te maken met de afstand tot de stad Deventer. De nabijheid van Deventer maakt dat het echte dorpsgevoel minder is dan bijvoorbeeld in Lettele of Heeten. Er is wel behoefte aan binding, die moeten we wel weer kweken, je moet anticiperen op dingen die gaan komen, anders krijg je een hele harde samenleving, dan is de binding weg, dan is de ziel weg, dan krijg je een kille samenleving. Richting geweld. En dat willen we niet. We moeten met elkaar in de gaten houden dat je op een gezellige manier kunt wonen, recreëren en de groenvoorzieningen kunt behouden’. Leren dat niet ieder zijn eigen ding kan blijven doen als we in de toekomst samen iets willen ontwikkelen. Urbanisatie krijg je dan.

DORP OF WIJK VAN DEVENTER?

16

Schalkhaar is een wijk van Deventer en van oudsher een dorp. Ik zie Schalkhaar als ‘nette wijk van Deventer’. Ik vind het wel gemoedelijk. Het is een mooi dorp aan de rand van de stad. Zo was het maar dat beeld is nu weg. Schalkhaar hoort nu veel meer bij Deventer. Het is dus minder dorps geworden en de beleving is anders. Is dat erg? Nee, de dingen veranderen. Mensen leven in Schalkhaar niet echt op een eiland. Ik zie Schalkhaar nog wel als een dorp, Schalkhaar sluit nog niet echt aan op Deventer. Grootte van centrum, opbouw van Schalkhaar, weinig hoogbouw, dat is karakteristiek voor een dorp. Schalkhaar is geen dorp meer maar een wijk van Deventer geworden. ‘Deventer omsluit Schalkhaar bijna’. Schalkhaar ligt dichtbij de stad, maar is toch een dorpse setting. Het is hier fijn en prettig wonen.

GEVOLGEN Sommige mensen zijn wellicht bang voor ontwikkeling. Dingen zijn niet meer vanzelfsprekend omdat je uit Schalkhaar komt. Vroeger was het vooral ons kent ons. Zoals bijvoorbeeld bij de winkels: vroeger was het zo dat je tegen een winkelier zei: ‘mijn dochter wordt 16, kan ze deze zomer hier komen werken?’. Nu is dat anders en kunnen er net zo goed mensen uit andere dorpen of Deventer kunnen werken. Het veilige gevoel is als het ware een beetje weg. Het is een 24 uur economie geworden, met meer middelen. Het levert verder geen problemen op. De sfeer is toch al niet meer zo als het was. Daar heb ik geen last van maar als mensen zich maar aan de spelregels zouden, want hoe drukker, hoe meer problemen er kunnen zijn. De zorg/dagbesteding van inwoners uit Schalkhaar vindt ook buiten Schalkhaar plaats, zoals in de Vijfhoek en Ludgerus.

17

1.9 AANTAL BUURTEN ERVAART ASOCIAAL GEDRAG EN OVERLAST (O.A. VERPAUPERI NG) De sfeer op de evenementen is enorm verbeterd. Vroeger kwamen er nog wel eens groepen die met elkaar op de vuist gingen zoals Deventer. Hoewel er verhoudingsgewijs minder klachten zijn dan in sommige andere wijken/buurten in Deventer is er op dit moment een aantal concrete klachten op gebied van overlast en probleemsituaties. Op crimineel gebied gebeurt er veel in Schalkhaar. Schalkhaar is iets meer afgelegen maar toch ook weer dicht bij Deventer. Met de auto ben je zo weg. Dit probleem is lastig op te lossen. Wel zullen bewoners allen oplettend moeten blijven, dit kan al door het nummerbord van verdachte auto’s op te schrijven, in plaats van meer inzetten van politie. We moeten ook alert zijn op veiligheid. Als we zo verder gaan dan krijg je straks steeds meer mistanden, bijvoorbeeld over het AZC. Als we niets doen, dan zal de weerstand tegen het AZC steeds verder toenemen. De maatschappij zal verharden, ieder voor zich. Dan krijgen we straks ‘AZC krijgt huis en wij niet’. We verharden en laten dat wel toe. Hoe maken we dat veiliger? Meer signalering nodig door buurtbewoners, elkaar aanspreken, verdachte situaties melden, meer inzet van social media: 1000 ogen project/digitale buurtwacht (meldlijnen of buurt-WhatsApp).

OVERLAST OP HET DORP SPLEINTJE Er zijn of waren veel hanggroep jongeren op het pleintje. Dat gaf overlast en was gewoon niet prettig. Dat lijkt nu beter te gaan. Door hangjongeren op het pleintje ontstond een zeer onplezierige woonsituatie voor haar gezin. Er werden allerlei dingen vernield en noem het maar op. Dat was voor mij de reden om samen de buurt aan te schrijven. Er is nog even een jongerenwerker vanuit Raster bij betrokken geweest maar de meeste hulp en ondersteuning kwam van een agent. Mijn woonplezier is jaren verstoord geweest door hangjongeren op ‘het plein’ (zelfs beangstigend en intimiderend). Ik hoop dat het nu over is en ik weer wat fijner in Schalkhaar kan wonen.

VERPAUPERING Ongewenst gedrag; mensen die hun hondenpoep niet opruimen, vooral dat je een grote mond krijgt als je er wat van zegt. Dit weerhoudt mij er niet van om er niets van te zeggen. Ook zwerfafval is een dingetje. Verpaupering van een aantal straten, meer overlast en verwaarlozing. Ik vind dat bij de Deventer ingangszijde van het dorp een verpaupering is. Voormalig Gemeentehuis, voormalige bibliotheek gebied. Er is een toenemend aantal individualisten die weinig met anderen op hebben. Ik zie mijn buurt verpauperen. Straat(en) wordt gekenmerkt door verpaupering en asociaal gedrag enkelen. Aanspreken levert direct persoonlijke bedreigingen op. In de straten rondom mijn adres zijn al verschillende wietplantages opgedoekt, 18

arrestaties door arrestatieteam in de vroege morgen. Een zekere mate van terroriseren van de buurt Gevolg is een sterke afname van mijn woonplezier en toenemende zorg voor ouderen in de buurt.

MOGELIJKE OORZAKEN Door het slopen van een groot aantal huizen in sociaal probleemwijken van Deventer (o.a. Rivierenwijk) zijn deze bewoners in Schalkhaar geposteerd. Klachten over gedrag bij woningbouwstichting levert je de opmerking: “als het je daar niet bevalt verhuis je zelf maar” op. Door veranderend toewijzingsbeleid sociale woningbouw komen verschillende bevolkingsgroepen met elkaar in aanraking. Verschillende culturen, ‘afwijkend gedrag’. Toen ik er kwam wonen was er een soort ballotage. Vandaag de dag stopt woningbouwstichting Jan-enAlleman in dure huurwoningen waar de gemeenschap voor op draait. Een kenmerk van de bewoners van het lage huursegment is dat ze vaak van dag tot dag leven. Zij hebben veel moeite om de maandelijkse verplichtingen na te komen en kunnen amper geld reserveren voor onvoorziene situaties. Vullen het ene gat met het andere. Hierdoor ontstaat er op de lange termijn een zekere mate van onverschilligheid wat weer kan leiden tot situaties van woonoverlast en negatieve beeldvorming in de buurt. Het zijn met name bewoners vanuit het AZC waar ik “overlast” van ondervind. Zij hangen veel rond om de Lindeboom. Ik denk dat dit komt door de “free wifi”. AZC: buiten het AZC is de overlast door bewoners minder geworden, intern is er veel aandacht voor de problematieken die een dergelijk centrum met zich meebrengt. AZC Schalkhaar relatief veel bewoners met een traumatische achtergrond.

19

1.10 MENSEN WILLEN HET DORPSGEVOEL EN DO RPSKARAKTER BEHOUDEN Dorpsgevoel moet je koesteren. Juist daarom ben ik in de vereniging gaan zitten Schalkhaar verstedelijkt meer. Dat is jammer. Het dorpse karakter gaat dan verloren. Ik vind dat we er voor moeten zorgen dat het dorpsgevoel behouden blijft. Dus dat er een gevoel van vertrouwen heerst en sociale controle. Dat gevoel is moeilijk te beïnvloeden. Het komt vooral omdat je elkaar kent in het dorp. Bijvoorbeeld het initiatief Schalkse vrouwen. Daar is veel animo voor. Het gaat er om dat wanneer je elkaar ziet, je een gezicht bij de naam hebt. Dus vrijblijvend netwerken kun je het noemen. Het is prettig om te weten wie je tegenkomt. Het heeft een charme om in zo’n dorp te wonen en daar heb ik bewust voor gekozen. Het dorp moet dorp blijven, omdat mensen daarom graag in Schalkhaar wonen. Als er geen nieuwbouwplannen waren geweest dan had ik een bestaande woning gezocht in Schalkhaar. Schalkhaar was een weloverwogen keuze voor mijn gezin. Ondanks gerichtheid op Deventer, moet wel het “dorpse” karakter van dit dorp bewaard blijven Het dorpse karakter moet behouden blijven. Het is hier mooi wonen, kleinschalig en mensen kennen elkaar nog. Zo spontaan zijn de zomerfeesten. Hoe groot is de groep waar je deel vanuit maakt Ik heb er bewust voor gekozen in zo’n dorp te wonen. Ik vind het dorpskarakter heel belangrijk: elkaar kennen, samen iets opzetten, elkaar helpen. Ik heb in Deventer gewoond en vond het ‘individualistisch’. Als je dan in een dorp gaat wonen is het wel belangrijk om betrokken te zijn bij dat dorp. ‘Om raakvlakken te hebben met het dorp’. Ik heb niet zo veel met het dorpse gevoel.

ROL VOOR INWONERS WE GGELEGD? Je wilt graag dat mensen elkaar ontmoeten en dat je elkaar ondersteunt en dat het een leefbaar dorp is. Een Leven in het dorp geeft dorpsgevoel! (Kerstmarkt, Voorstelling Schalkse vrouwen) Minder geld voor kleinschalige evenementen. Daardoor slaapdorp in plaats van leefdorp, dorp raakt dan karakter kwijt. Het moet de ambitie zijn om de saamhorigheid te bewaken. De dorpse club zoals vroeger is het niet meer maar we moeten er wel met elkaar voor zorgen dat het veilig en vertrouwd blijft in het dorp. ‘Een woonomgeving creëren waar dit is, je moet dat met elkaar doen.’ Dat is toch het belangrijkste wat er is, dat het gezellig blijft, daar draait het leven toch om?

MEN VINDT DE FYSIEKE SCHEIDING TUSSEN SCH ALKHAAR EN DEVENTER BELANGRIJK Schalkhaar moet zichzelf blijven, en het dorps karakter houd, geen nieuwbouw en geen gezeur over het verkeer.

20

Wanneer huidige nieuwbouw voltooid is, is het wel genoeg. Het dorp hoeft niet groter te worden, anders gaat het ten koste van het dorpse karakter. Mijn eigen woonsituatie is door de nieuwbouw achteruit gegaan, eerst aan de rand van het dorp met mooi uitzicht; nu uitzicht op nieuwe huizen. Behoud van natuur rondom Schalkhaar is belangrijk. Niet te stads worden, anders ga ik wel in Deventer wonen. De nieuwbouw tast ook het dorp aan in dorps aanzicht. Door meer naar de stad toe te bouwen tast je het dorpse gevoel aan en wordt Schalkhaar meer en meer als de noordelijker wijk van Deventer gezien. Elke nieuwbouw heeft wel invloed op dorp. Nu nog geen echte invloed wel als Schalkhaar aan Deventer komt vast te zitten. BEVORDEREN VAN BETRO KKENHEID EN SAAMHORI GHEID We moeten mensen stimuleren om elkaar aan te spreken (zowel positief als bij overlast) en om duidelijke ondersteuningsvragen te stellen. Het zou goed zijn om op kleinschalig niveau samenwerkingen op te zetten o.a. in je straat, in je buurt op verschillende terreinen. Omdat iedereen steeds meer op zichzelf raakt, moeten we elkaar beter leren kennen en begrijpen, zo’n straat feest geeft binding, dus je komt eerder bij elkaar. Ik vind het belangrijk dat mensen met elkaar in gesprek blijven/raken. Ambitie zou moeten zijn om in Schalkhaar saamhorigheid bevorderen. Meer evenementen te organiseren voor verschillende groepen waardoor het dorp meer gaat bruisen. We hebben heel veel maar op een dag als koningsdag zijn er geen activiteiten. We moeten de buurtbetrokkenheid verbeteren door één keer per jaar een burendag te organiseren in de verschillende buurten van Schalkhaar. Communicatie is heel belangrijk.

21

1.11 MEN IS OPTIMIST ISCH OVER DE TOEKOMST Ik zie geen knelpunten in Schalkhaar en vooralsnog geen grote problemen. Al met al zie ik voor mezelf en voor Schalkhaar nog weinig problemen. Ik woon graag in Schalkhaar! Ik zie geen echte knelpunten in Schalkhaar: mensen voelen zich hier veilig, het winkelaanbod is prima, er zijn veel bankjes voor ouderen als deze willen gaan wandelen. Ik ben positief over de toekomst van Schalkhaar. We hebben het nog niet zo slecht. Ik ben een tevreden bewoonster die in Schalkhaar prettig woont. Er zijn geen knelpunten of rottigheden. Het is juist mooi dat de Nicolaasschool nog zelfstandig is bijvoorbeeld. Met de vergrijzing valt het wel mee. Veel oud-Schalkhaarse jongeren komen weer in Schalkhaar wonen en denk ook aan de jonge, kinderrijke woonwijken, zoals de Wijtenhorst en de wijk aan de overkant van de Oerdijk. Ik ben niet bekend met bewoners initiatieven van burenhulp maar denk dat het in mijn omgeving op het moment ook niet nodig is. Ik zie geen problemen en ben een tevreden inwoonster die wel merkt dat allerlei ondersteunende voorzieningen minder worden maar ik vind dit voor een zeer kleine groep een probleem.

22

2. VOORZIENINGEN

2.1 TERUGLOOP IN VOORZIENINGEN BAA RT ZORGEN We moeten de leefbaarheid behouden van het dorp, zowel op economisch, cultureel en sociaal gebied. Anders sterft het dorp. Het is voor Schalkhaar belangrijk om voorzieningen te houden, vooral de supermarkten, verenigingen en scholen zijn cruciaal. Dan moeten we als inwoners bereid zijn de handschoen op te pakken. In potentie zijn er zoveel mensen die iets kunnen bijdragen. Pak die rol. We hebben voorlopers nodig en mensen die het overnemen. Zo houden we activiteit in het dorp en blijft het leuk wonen in Schalkhaar. Jongeren trekken nadrukkelijk naar de stad en de bedrijven in Schalkhaar moeten concurreren met de Deventer bedrijven. Hierdoor komen de voorzieningen, bedrijfsmatig en cultureel in Schalkhaar onder druk te staan. Belangrijk dat de voorzieningen die het dorp nog kent, op peil blijven. Ik mis niets in Schalkhaar. Ik vind het wel belangrijk dat de voorzieningen op peil blijven. Zoals de bibliotheek en een ruim aanbod van winkels. Om voorzieningen te blijven behouden, moeten we meer zelf organiseren en/of vrijwilligerswerk doen. De voorzieningen worden wel behoorlijk uitgekleed. Bijvoorbeeld het gemeente loket. Dat is jammer. Schalkhaar lijkt oppervlakkig gezien het redelijk voor elkaar te hebben. Het lijkt een rijk dorp met veel mogelijkheden en voorzieningen (sport-school-winkels). De laatste tien jaar is een aantal formele en informele verbindende elementen in het dorp weggevallen: de kerk, gezellige HORECA-gelegenheden, activiteiten aanbod voor jongeren. Diversiteit van het dorp verdwijnt wanneer alle voorzieningen verdwijnen Ook dat we de bank in het dorp moeten missen en gemeentelijk loket na afspraak is te bezoeken maakt het allemaal niet toegankelijker. Op deze manier gaat het dorpse karakter ervan af. Schalkhaar heeft voldoende algemene/ dagelijkse voorzieningen (winkels, sport, school, bibliotheek)

23

2.2 MENSEN VINDEN HET BELANGRIJK OM WINKELS EN MIDDENSTAND IN STAND TE HOUDEN Sommige winkels hebben het moeilijk. Er zijn in het verleden meerdere winkel verdwenen. Winkels hebben het mogelijk moeilijk, dat is een bedreiging voor het dorp. Wat we echt moeten bereiken is het winkelbestand in stand houden. Het is namelijk de verbindende factor in Schalkhaar. Deze Schalkhaarse middenstand moeten we steunen. Vooral voor ouderen moet het winkelaanbod blijven. Het is op loopafstand voor veel ouderen en anders moeten ze naar de stad. Dat wordt bereikt door boodschappen te blijven doen in Schalkhaar. Ik vind het belangrijk de plaatselijke winkeliers te ondersteunen Veel winkels hebben het al moeilijk. Voornamelijk jongeren kopen meer via Internet. Winkels gaan verdwijnen (Novy, Rookes Rietman etc). Ondernemers zouden gestimuleerd moeten worden om te blijven. Internet heeft grote invloed op de wijze van leven van mensen en de toekomstbestendigheid en continuïteit van bedrijven. Winkelbestand onder druk mede door internetaankopen. Gevolg: leegstand winkelvoorzieningen Ik vind dat we bij eigen middenstand moeten winkelen zodat het dorp levendig blijft, bijvoorbeeld de plaatselijk schilder Driessen. De middenstand moet wel in stand worden gehouden. Middenstand moet blijven bestaan in Schalkhaar. Dit doe ik door de meeste boodschappen gewoon in het dorp te doen. Niet wenselijk voor winkelier maar ook voor bevolking dorp De ambitie Schalkhaar zou moeten zijn behoud van winkels. Ik heb vooral zorgen over het voortbestaan van de winkels in Schalkhaar. Zonder winkels vind ik Schalkhaar niet leefbaar. We moeten proberen de bewoners in het dorp te houden en te laten winkelen. Middenstand moet zoveel mogelijk blijven “ bij winkels en kappers hoor je de buurt babbels. “ Toen ik mee deed met wedstrijd met stempeltjes van de middenstand, won ik een prijs, oud Schalkhaarders zagen daar elkaar, en we leerden daar iemand kennen bij de prijs uitreiking, toen hebben we afgesproken om samen te gaan golfen. Ondernemers zijn belangrijk in Schalkhaar. Ze zetten zich enorm in en regelen bijna altijd de sponsoring van dingen. De ambitie moet van iedereen zijn ‘dat het gezellig blijft’. Een onderdeel daarvan is het winkelbestand in stand houden. Minder initiatief van de middenstanders. We moeten de middenstand in eren houden! Stimuleren om in het dorp boodschappen te doen. Zo houd je het winkelbestand op peil. Dit is mede goed voor onze oudere medebewoners kunnen zo langer zelfstandig hun boodschappen doen. Het winkel personeel is nog echt betrokken.

24

Ik doe bewust boodschappen in het dorp om de plaatselijke middenstand te steunen, ook al ben ik dan soms wat duurder uit. Ik vind het belangrijk dat de voorzieningen in het dorp in stand blijven. Ik heb wel de angst dat het winkelbestand afneemt. Dan fungeert het dorp niet meer als dorp. Dat heeft impact op de gemeenschap Schalkhaarders. Hij noemt dat het nu wel makkelijk is om even naar de supermarkt te gaan of even een schroefje te halen bij een winkel. Het is een rol van de gemeenschap om dat in stand te houden. Anders blijft er niets meer over.

MEN ZIET VERSCHILLEN DE OORZAKEN VOOR DE TERUGLOOP De mentaliteit van de mensen hierbij is vooral belangrijk. Mensen realiseren zich niet meer goed wat het effect is voor de winkeliers in Schalkhaar als je dingen via internet gaat kopen. Maar dat is een algemeen iets. De supermarkt bezoeken we nog wel eens maar meestal loop ik naar de Vijfhoek of de Flora voor de boodschappen. De winkels in het dorp zijn duurder. Ook zijn de stoepen slecht als je met een kinderwagen loopt, te smal en geen op- en afrit. Er moet gewoon hele goede marketing zijn wil je overleven. Dus nee, de mensen moeten niet per se in het dorp boodschappen doen. Neem de Plus, die is heel erg duur. Vroeger was de C1000 er en die prijzen waren concurrerender. Het is jammer dat het winkelbestand wat verschraald is. Dat heeft iets met de bewoners van het dorp te maken. Misschien voelen ze zich niet zo verbonden met de kern. De werkgelegenheid neemt in Schalkhaar steeds meer af. De primaire winkels zoals supermarkten Aldi en Plus zullen door het gratis parkeren blijven bestaan. Door de opmars van internet zal het overige detailhandel op ten duur verdwijnen. Doordat winkels het moeilijk hebben zijn er ook steeds minder winkels aangesloten bij de ondernemersvereniging. Winkels kunnen die paar honderd euro per jaar niet meer opbrengen. Dat is erg jammer want je kunt juist wat leren van elkaar. Dit probleem wordt vooral veroorzaakt door de economische malaise. En wat ook jammer is en hier aan bijdraagt is dat Schalkhaar geen echt centrum heeft. Wat zou bij kunnen dragen aan het elkaar leren kennen is een middag vanuit de ondernemersvereniging waarbij iedereen langs de bedrijven gaat en ze onderling het idee hebben dat ze elkaar goed kennen. Want op deze manier kun je makkelijker op elkaar terugvallen.

DE NIEUWBOUW KAN ECHTER EEN GUNSTIGE INVLOED HEBBEN Door de nieuwbouw is er voor de winkeliers hopelijk bestaansrecht, daar dit door de kleine afstand tot de stad en internet moeilijk voor hen is.’ De nieuwbouw in Schalkhaar brengt welvaart - kan een positief effect op de bestedingen in Schalkhaar hebben. Als de winkels willen overleven dan moeten er ook wel meer mensen aangetrokken worden/komen boodschappen doen, dus voor de winkels wel gunstig als Schalkhaar groter wordt/is geworden.

25

Met de komst van de nieuwe wijk Wijtenhorst wordt de vergrijzing minder. Er zijn veel ouderen maar door de vele woningen welke bijgebouwd worden komen en blijven er ook veel jongeren in Schalkhaar wonen. Dit geeft meer potentie aan de horeca en winkels. Door de nieuwbouw is er voor de winkeliers hopelijk bestaansrecht daar dit door de kleine afstand tot de stad en internet moeilijk voor hen is. Voorheen was Schalkhaar erg aan het vergrijzen, maar met de komst van de nieuwbouw is de verhouding tussen jong en oud goed. Qua werkgelegenheid is het prima. Winkels welke in Schalkhaar zijn gevestigd zullen ook blijven bestaan.

26

2.3 WAT MIST HET DORP AAN VOORZIENINGEN?

EEN AANTAL SUGGESTIE S VAN INWONERS 

Huisarts en apotheek in het dorp.



Muzieklessen school ’s avonds, goed, staat dan toch leeg

  

Paardrijden en toneel, dat is er niet in Schalkhaar Dat het consultatiebureau weg is uit Schalkhaar. ‘Dat is wel balen natuurlijk’ Ik mis ‘fitness’ in Schalkhaar. Dat doen we in Deventer. Body combat lessen zouden erg leuk zijn in Schalkhaar. Ik vind dat er genoeg faciliteiten zijn in het dorp, ik wel een goede slager. Wat wij merken is dat de bibliotheek gesloten is. De vervanging in de Lindeboom mist de sfeer. Ik mis in het dorp speciaalzaken, zoals bakker, slager, maar ik vind het aantal voorzieningen voldoende. Ik vind de voorzieningen in het dorp niet geweldig. Ik mis een bakker en slager. De Plus in het dorp is niet mijn winkel. Het zou prettig zijn als er weer een bank en een schoenmaker in het dorp zouden komen. Graag warme bakker op dorp. Een musical school zou ook nog leuk zijn. De kinderen redden het wel in Deventer, maar het zou leuk zijn als dat (musical les en fitness) in Schalkhaar zou zijn.

      

HORECA-GELEGENHEDEN         

Er is geen leuke kroeg in het dorp. Idem dito het aantal restaurantjes, is ook niet veel keus. Als gezinnen ergens gaan eten of als ze uitgaan dan doen ze dat vooral in Deventer. In Schalkhaar is niets. Te weinig horeca en het plein in dorpscentrum is bijna te klein voor een evenement. Mist ook kindvriendelijke gebieden waar ouders contact kunnen maken. Een café zou ik leuk vinden in Schalkhaar. Als je dan leuke nieuwe mensen ontmoet, dan is het wel gezellig om op een leuke plek met ze af te spreken. Het is wel leuk om af en toe op een terras een ijsje te eten. De oudere jeugd, de 30’ers en 40’ers, zijn te gering als café bezoeker aanwezig in het dorp om daarvoor het café open te laten zijn. Een goede horecagelegenheid, ik mis dan wel een passende plek om even wat te drinken, bijvoorbeeld na de sport. Vroeger was er een café, De Beuk en daar speelden de kinderen in de speeltuin en de ouder op het terras. Daar zat altijd een vaste kern. Maar er was te weinig klandizie.

VOORZIENINGEN VOOR JONGEREN Ik ben niet betrokken bij het sociale leven in Schalkhaar, omdat ik noodgedwongen in een andere gemeente woon. Ik had graag in Schalkhaar gewoond, maar er zijn gewoon geen goedkope huurwoningen voor starters in

27

Schalkhaar. En dan kom je in de particuliere sector terecht en daar betaal ik dan het dubbele van wat ik nu in mijn woonplaats betaal. In deze gemeente zijn er namelijk speciale huurwoningen voor jongeren. Er moet doorstroming komen in huisvesting. Veel jonge mensen gaan naar Deventer om te wonen. Schalkhaar is niet aantrekkelijk voor jongeren. Horeca minimaal, geen leuke kroeg, alleen de Lindeboom. Er is nu wel laats een nieuw restaurant gekomen in Schalkhaar. Dat is tenminste wat! We moeten Schalkhaar ‘levendiger maken’ . Mijn zoon gaat uit in nabij gelegen dorpen en Deventer. De discobus bestaat niet meer. Misschien wel goed om weer in te voeren. Voor jongeren is er maar weinig te doen in Schalkhaar. Zij moeten wel uitwijken naar Deventer. Voor ouders zou het prettiger zijn als er in het dorp zelf in een iets beschermender omgeving een goede uitgaansgelegenheid zou zijn. Ik kan niet inschatten of deze behoefte ook bij jongeren leeft. We vinden het aanbod soms beperkt maar zijn verder prima tevreden Voor de jeugd moet er wel iets te doen zijn. In het weekend gaan ze wel naar Deventer maar door de week moet er ook wel iets zijn, ze moeten wel een plekje hebben en dat is er nu niet. Het moet het wel een plek zijn waar ze niet ‘commercieel worden uitgemolken’. ‘De jeugd wil elkaar ontmoeten en als je daar niets voor biedt dan zoeken ze het zelf wel’. Het mooiste zou zijn als er voor de jeugd een soort bruin cafeetje zou zijn. Jongeren zijn erg gericht op Deventer. Er is wel behoefte is aan een plek in Schalkhaar voor deze doelgroep. Nu is er geen geschikte hangplek en zijn er geen geschikte uitgaansgelegenheden binnen het dorp. Er zijn natuurlijk ook wel veel dingen in de Lindeboom, maar voor jongeren is er te weinig te doen. Daardoor ontstond op het plein een hangplek. Nu zijn daar de lantaarns uit en is het minder geworden, maar we zullen zien hoe dat gaat als het weer weer beter wordt. Nu gaat het in ieder geval goed. De jongeren kunnen eigenlijk nergens heen. Met de gemeente samen hebben ze bekeken waar die jongeren dan heen zouden kunnen maar er is bijna niets. Behalve de voetbalclub. Dat is een grote club. Andere vrienden van ouders zitten vooral in Deventer. Als gezinnen ergens gaan eten of als ze uitgaan dan doen ze dat vooral in Deventer. In Schalkhaar is niets. Er zijn geen voorzieningen voor jongeren. Voor jongeren 14 – 25 jaar is in Schalkhaar, behoudens sportvoorziening niets te beleven. Soms gaan we naar de voetbalvelden of naar het park in Deventer (tegenover Boerhave) om rond te hangen Voor de kinderen en jongeren in het dorp zou het goed zijn als:

-

er meer Schalkhaar Life-achtige activiteiten georganiseerd zouden worden; er prettige chillplekken zouden zijn een soort Cruijfveld zou zijn, waar je ook kunt zitten een plek waar je lekker kunt eten en drinken meer winkels zijn.

28

We moeten sportzaal Haarhuus behouden voor de scholen. Misschien zou er nog een soort jeugdhonk kunnen komen. BSO pakt wel een aantal dingen op. Maar dat is meer voor de kleinere kinderen. Ik mis fitness echt in Schalkhaar. Zeker voor onze kinderen en de oudste zoon. Nu gaat hij naar de fitness in Deventer of sport met een buurjongen (thuis). Ik maak me zorgen over het onderhoud van de speeltuintjes, als dit alleen op vrijwilligers neer komt. Het zou mooi zijn als bepaalde dingen weer wat smeuïger gemaakt kunnen worden zodat ze jonge mensen trekken, bijvoorbeeld het drummen en de fanfare. Wat jeugdigere nummers en niet in zo’n militair pak. Het is goed om te kijken welke behoefte jongeren hebben. Met social media, de individualisering en hun gerichtheid op Deventer zou het maar zo kunnen zijn dat zij niet gebaat zijn bij een uitgebreider aanbod op Schalkhaars niveau.

VOORZIENINGEN VOOR O UDEREN De stoepen in Schalkhaar zijn lang niet overal goed begaanbaar voor kinderwagen of rollator. Ook de verlichting net buiten de kern kan beter. Zorg terug naar de gemeenschapszin. Voor jongeren is er veel aanbod, maar voor ouderen/bejaarden is dit de vraag. Het seniorenaanbod speelt zich vooral af binnen de instellingen voor ouderen. Nu er steeds meer oudere mensen op zichzelf wonen, is er voor hen eigenlijk maar weinig. Ik wil me sterk maken dat gezonde activering en dagbesteding voor de ouderen doelgroep beschikbaar blijft. Goede activering (binnen en buiten zorginstellingen) is preventieve zorg en houdt mensen gezond en sociaal actief. T.a.v. (sport) voorzieningen heb ik zelf het gevoel dat voor de jonge kinderen tot 10 jaar en voor de minder mobiele oudere het belangrijk is dat er in het dorp de voorzieningen zijn. Vervoer is ook knelpunt voor hen die niet meer mobiel zijn. De buslijnen gaan vervallen, omdat de provincie onrendabele lijnen gaat schrappen. Dit kan je met het dorp anders organiseren. Ik vind de ouderensoos die gehouden wordt in de Lindeboom een goede bijeenkomst is en dat de locatie hiervoor geschikt is. Ik merk dat de maatschappelijke functie van ‘t Haarhuus nu weer beter verloopt door aanwezigheid van fysio/diëtiste in het gebouw. Ik vind de Lindeboom een geschikte plek voor ontmoetingen, of informatieve voorziening (wijkwinkel). Ik mis wel initiatieven als samen eten, bewegen, dansen, jeu de boulen In Schalkhaar mis je niet echt iets voor mensen in een bepaalde levensfase.

29

CULTUUR Het stuk cultuur wordt minder. Op het culturele vlak mis ik veel. Bijvoorbeeld meer lezingen voor ouderen met een beetje niveau. Ik ben meer op Deventer gericht, op cultureel gebied. Want er is heel erg weinig cultuur in Schalkhaar. We praten over de fanfare. Het is jammer dat die weg is. Misschien moet er meer werving worden gedaan. Een stuk beleving. Bijvoorbeeld dat het een ‘muziekvereniging’ kan worden/of nieuwe oprichten. Wellicht meer mensen werven, op de scholen al. Op de lagere school kun je al veel ‘vangen’ voor een muziekvereniging. (hij noemt dat het ook erg leuk is voor feestelijke gelegenheden). De fanfare bestaat niet meer. In de krant had gestaan dat jongeren niet meer in een apenpakje over straat willen. Tja, die dingen veranderen he. Er zijn ook al veel andere dingen te doen dus zo gaat het nou eenmaal. Mensen vinden andere dingen leuk. Vroeger kwam zo’n fanfare nog wel bij een winkelopening maar nu niet meer. Een negatieve ontwikkeling is bijvoorbeeld de Lindeboom; Een grote zaal is er niet meer. Dat is jammer. De toneel en muziek vereniging/optredens waren daar. Het is jammer omdat het nu minder mensen samenbrengt. Sommige verenigingen, maar ook de kerk kampen met vergrijzing. Zo worden door Prot. Kerk geen diensten meer in Schalkhaar gehouden. Een ‘rottigheid’ is de Lindeboom (geen grote zaal). Het kan ook door de tijd komen, maar het is in ieder geval niet bevorderlijk dat er geen faciliteiten komen zoals podium of grote zaal. Dat het toneel er niet meer is dat vinden we jammer. Dat zijn nou net voorzieningen volgens deze mensen waar mensen plezier aan beleven.

SPORT Er is voldoende aanbod voor sport. Dat is juist een bloeiend iets. Voor iedereen wat te doen en veel animo. Sport is er genoeg en het is een prachtige sporthal.

30

2.4 DE NABIJHEID VAN DEVENTER MAAKT BEPAALDE VOORZIENINGEN OVERBODI G Schalkhaar heeft alle belangrijke voorzieningen en wat het dorp niet heeft kun je halen in Deventer. Het mooie van Schalkhaar: Het dorpse van Schalkhaar en alles zo dichtbij in Deventer. En Keizerslanden is ook dichtbij. Als iets niet voorhanden is, dan is de afstand naar de Deventer voorzieningen zeer gering. Wij maken daar regelmatig gebruik van. Wel is het dan belangrijk dat de evt. noodzakelijk voorwaarden (denk aan: invaliden parkeerkaart, (openbaar) vervoer, toegankelijkheid) voldoende zijn. Het dorp Schalkhaar wordt minder dorp, doordat voorzieningen in Deventer dichtbij zijn. Schalkhaar is te klein voor een compleet eigen cultuur. Maar is ideaal om te wonen en gebruik te maken van de grote stad Deventer. Voor het overige kunnen mensen ook in Deventer terecht, zo geeft mijn gevoel aan. Schalkhaar ligt wel erg dicht bij Deventer. Daarom is er veel minder noodzaak om een plek te verwerven voor verenigingen en voorzieningen. Er zijn al allerlei voorzieningen binnen en om Deventer. Ik zie grotere problemen voor dorpen verder weg dan voor Schalkhaar, zo dicht bij Deventer. Kinderen zijn op sport en cultuur die niet in dorp zijn, gaan daarom naar Deventer (hockey, muziek). Mijn man heeft wel sinds kort een volkstuintje bij de brug en heeft daar wel contact met mensen uit het dorp. Van de bibliotheek in het dorp maak ik geen gebruik en ik wist ook niet dat hier een gemeenteloket was. Dichtbij Deventer heeft voordelen met de voorzieningen en de anonimiteit van de stad. Schalkhaar is als dorp niet op zichzelf aangewezen. De tendens is dat grote steden steeds meer mensen aantrekken en dat de rest van Nederland krimpt. Schalkhaar profiteert van haar ligging vlakbij Deventer.

ORIËNTATIE OP DEVENTER DOOR WERK OF VOOR MALIGE WOONPLAATS Meer gericht op Deventer voor (culturele) voorzieningen, bijvoorbeeld schouwburg, bibliotheek en sport, DHV (Deventer Hockey Vereniging). Dit komt uiteraard door dat we woonden in Deventer alvorens naar Schalkhaar te zijn verhuisd. Ik ben zelf zeer op stad Deventer gericht. Ik heb tot mijn pensioen als verpleegkundige gewerkt in Deventer Ik heb wel kennissen in Schalkhaar maar haar vrienden zitten vooral in Deventer. Ik ben privé op de stad gericht. Komt nog veel in wijk 16 wijkgebouw, Omdat mijn werk in Keizerslanden is, ga ik daar naar de bibliotheek en voor gemeentelijke zaken gaan we, uit gewoonte, naar de stad. Mijn oudste kind (5 jaar) en mijn vrouw zijn lid van een vereniging in Deventer. Dat was al zo voor de verhuizing naar Schalkhaar. Doordat we een jong gezin zijn, allebei werken, geen oppas in de buurt nodig hebben, allebei een auto en Deventer goed kennen zijn we meer op onszelf en de stad gericht.

31

VOORZIENINGEN PASSEN NIET ALTIJD BIJ DE S CHAAL VAN HET DORP Door vergrijzing kan draagvlak voor activiteiten en voorzieningen wegvallen. Meer bevolking en verjonging kan dit compenseren. Voorwaarde is wel dat de oriëntatie op het dorp blijft. Import / nieuwbouw is een goede compensatie voor vergrijzing. Probleem: vergrijzing en draagvlak voor voorzieningen. Schalkhaar heeft als voordeel dat de nieuwbouw nu gerealiseerd wordt waardoor er jongeren naar het dorp komen. Dat is positief voor de voorzieningen in het dorp. Schalkhaar zal niet gelijk uit zijn voegen barsten maar het is wel oppassen met de scholen en de voetbal. Vol = Vol en je wilt gewoon geen wachtlijsten. Die kleine mannetjes die zich met hun ouders komen inschrijven, die wil je gewoon niet moeten zeggen dat ze geen lid kunnen worden. Ik vind de sportclub SV Schalkhaar te groot en niet echt een dorpsverbindende club; te veel leden vanuit Deventer. Er zijn 1400 mensen lid van de voetbal. Ook jongeren die buiten Deventer wonen en elders studeren of werken blijven lid. Dit zag je vroeger minder. Dus de ontwikkeling is dat Schalkhaar groter wordt. Op de school zie je dat gelijk. Het leerlingenaantal is gestegen. Dat resulteert in dat je soms ‘nee’ moet zeggen tegen mensen die in Schalkhaar naar de Nicolaasschool willen. Maar die kunnen nog uitwijken naar De Sleutel. En het resulteert ook in hele grote klassen (28 leerlingen). De nieuwe wijken in Schalkhaar vind ik wel goed. De school wordt alleen wel erg groot. Hij ziet kinderen uit de stad niet per se als een bedreiging voor de school. Je hoort wel eens dat anderen dat wél vinden. Draagvlak van de BSO is smal. Op woensdagmiddag gesloten vanwege te weinig aanbod; ook vakantieperioden is een probleem. Problemen worden nu opgelost door onderlinge regeling van ouders. Door dit particuliere initiatief kan draagvlak voor BSO verder wegzakken. Bestuur moet samenwerking met andere BSO’s zoeken. Ik heb dit ook wel aangekaart, maar zie voor mezelf geen rol. De problemen worden veroorzaakt doordat Schalkhaar nog groter wordt. Er is van alles te doen en er zijn veel mogelijkheden. Echter werkt een kroeg in Schalkhaar niet. Schalkhaar ligt zo dicht tegen Deventer, dat veel jeugd naar de “grotere” stad trekt. Met de komst van ‘maar’ één kroeg zal dit niet veranderen. Lindeboom moet het niet van het dorp hebben. Het mensen uit het dorp die voor consumptie omzet zorgen is vooral de wat oudere inwoner.

32

2.5 ER LIGGEN KANSEN VOOR (MAATSCHAPPELIJK) ONDERNEMERSCHAP Schalkhaar heeft voor ondernemers een geweldig DNA; ideale bewoners. DNA: zie www.staatvandeventer.nl Groei van het aantal inwoners naar 6000. Geweldig kansen voor ondernemers om zwarte cijfers te draaien. Schalkhaar heeft voor winkels een zeer prettig publiek. Een leuk initiatief is dat ouderen of hulpbehoeftigen wel naar de ‘Plus’ kunnen winkelen en sociale contacten kunnen onderhouden en dat Plus de boodschappen thuis bezorgd. Dan hoeft de bewonen niet met de boodschappen te schouwen. Hier komt de zakelijke en sociale kant mooi in een win-win situatie. Als ondernemer ben je verplicht om vooruit te denken op alle gebied, kinderen, autisten, ouderen, helpen en dat veranderen in een vraag. Een plekje waar ouderen terecht kunnen, de mountainbikers, samen kunnen starten zodat die een echt startpunt hebben. Cultuurhuus roepen ze dan gelijk, maar het gaat alleen maar een centrale plek voor samenkomst. Dus inspireren door activiteiten, dus allerlei muziek, zang, samenwerking, schalkse vrouwen, etc. Vroeger had je soms van die gekke mensen zoals een bekende dorpsgenoot die zomaar met een raar idee toch half Schalkhaar op de been kreeg, of het laatste initiatief: het Paasvuur, waar ineens meer dan 1000 mensen bij elkaar komen. Of een publicerende dorpsgenoot op gebied van schrijven. Er bestaan wel groepjes die elkaar helpen. Hierin merk ik dat mensen best een vergoeding willen betalen als zij dat kunnen. Voor mensen is het wel de juiste tijd om nu nieuwe dingen te ontwikkelen, alleen is er wel een incubatie tijd nodig voor sommige initiatieven. Dorpse kansen maar urgentie gevoel ontbreekt. Ik vind het ook helemaal niet vanzelfsprekend dat de gemeente allerlei initiatieven zoals het cultuurhuis betaalt. ‘Je betaalt het via de belasting toch eigenlijk ook zelf?

SAMENWERKING TUSSEN HUIDIGE ONDERNEMERS Ondernemers in Schalkhaar zijn lui en onderling is het los zand. Ieder voor zich, er ontbreekt een heldere visie op ondernemen in Schalkhaar. Ondernemers kansen worden te weinig, in samenhang der dingen, benut. We zijn min of meer aangesloten bij de ondernemerskring in Schalkhaar, maar hebben er nog niet veel vergaderingen van gehad. Het zou voor ons interessant zijn om meer samenwerking te hebben op dit vlak. Als je failliet gaat dan moet je je afvragen of het wel zo slim was om een zaak in Schalkhaar te beginnen. Ook de ondernemers in het dorp zouden beter aan kunnen sluiten bij nieuwe ontwikkelingen. Nu ontstaat er meer leegstand in het dorp. Verstandig om na te gaan op welke manier internet een rol kan spelen om het hoofd boven water te houden. Daarbij kun je denken aan een combinatie van een winkel in real life en een webwinkel.

SAMENWERKEN MET HET DORP Er is te weinig ondernemerschap. Ondernemers zijn te weinig dorpsgericht.

33

Als ondernemer is het niet eenvoudig om je in het dorp te profileren. Het gaat altijd om geld, zegt hij. Mensen komen bij mij om te vragen of ik wil sponseren voor allerlei doelen. Ik zou bijvoorbeeld best op een buurtfeest, of congres mijn producten kunnen uitlenen en die de volgende dag weer ophalen. Zo kan ik als ondernemer toch iets betekenen en het betekent voor mij geen verlies. Ik lever mijn diensten voor allerlei goede doelen. Ze weten me te vinden. Ik doe het met plezier. Het lijkt misschien dat er teveel georganiseerd wordt, maar dat filtert ook wel weer uit. Sponsering is moeilijker, je moet veel actiever zijn dan vroeger. Er wordt gemakkelijk o.a. door sportverenigingen gevraagd wordt om te sponseren voor bijvoorbeeld een kamp etc. Lege flessenacties, wilt u een bijdrage leveren etc. Ik heb al jaren mijn steentje bijgedragen door middel van sponsoring. Ze wisten me allemaal te vinden. Dan kwamen vooral de mensen die altijd wat kochten bij me en dan kun je natuurlijk niet zeggen dat je niet sponsort.

IDEEËN UIT GESPREKKE N Al die nieuwe om- en aanbouw bij het oude gemeentehuis moet weg en dan moet het een mooie ontmoetingsplek aan het begin van het dorp worden. Daar zal je verschillende trekkers voor nodig hebben, om sympathie te krijgen. Men moet de ruimte krijgen. Dit echte café gedeelte (Lindenhof kant van Haarhuus) zou kunnen draaien als ontmoetingsplek. De personeelskosten gooien echter roet in het eten. Je kunt niet draaien op enkele bezoekers. Prijstechnisch ligt naar verwachting de prijs van een biertje bij de voetbal lager dan in de Lindeboom. In de stad betaal je € 2,30 in de Lindeboom € 2,10 en de voetbal ligt daar onder. Pas wanneer men de kantine uit moest kwam men richting de Lindeboom. Zou een kroeg gedraaid worden met vrijwilligers dan ontstaan er veel meer mogelijkheden. Kosten voor licht, materiaal, afschrijving e.d blijft altijd.

34

2.6 HET DORP HEEFT MEERDERE KERNEN EN SOMMIGE VERBINDINGEN MISSEN

VERBINDING TUSSEN BUURTEN Schalkhaar is niet echt een eenheid; park Braband is elitair en solitair, buitengebied heeft een eigen netwerk/Noaberschap en andere buurten staan min of meer op zichzelf. De wijk Westerberg is een beetje een kliekje, aldus de kinderen. Vaders en moeders die daar wonen, doen altijd dingen met een eigen clubje en horen niet echt bij het dorp. Daarnaast is er een grote afstand tussen het oude dorp en een wijk als De Westerberg, die afgelegen ligt. Westerberg Buiten verbinden met Linderveld: ronding om het centrum. De grond is daar al aangekocht. Eén geheel maken! Dan is de sporthal minder op een eiland en hoeft het niet te worden verzet. De verbinding kan een parkje zijn, hoeft niet per se huizen, het is daar heel nat, kan ook een meertje of een grote vijver. Zou het toejuichen wanneer de Westenberg verbonden zou worden aan kern Schalkhaar door bebouwing of park vorm. Zo ook het voormalige exercitieveld. Er is nog niet echt sprake van verbinding tussen het dorp en de Wijtenhorst. Geografisch ligt dit meer voor de hand dan de wijk de Westerberg. De nieuwbouwwijk Westerberg (achter het AZC) maakt niet echt deel uit van het dorp, maar vormt een aparte enclave. Het verbinden van de nieuwe wijken met het dorp is belangrijk. Iedereen brengt wat mee waar het dorp sterker van kan worden. Schalkhaar wordt al helemaal omsloten door bijvoorbeeld Colmschate en Deventer. Ik vind dat Brinkgreven, de richting bij ‘de brug’ en het ziekenhuis open moeten worden gehouden. Ik zou graag zien dat de winkels minder gespreid in het dorp liggen en dichter, gecentreerd bij elkaar Omdat wij zo ver van het dorp wonen, zelf uit Heeten komen en daar mijn moeder nog woont, en de kinderen niet meer in de basisschoolleeftijd, zijn wij niet zo op het dorp aangewezen.

LIGGING VAN DE SPORTHAL NIET OPTIMAAL Goede samenwerking in de sport. Jammer dat de sporthal niet centraal ligt. Sportvoorzieningen zouden bij elkaar moeten liggen en een horecavoorziening. Zou graag de sporthal bij de voetbal zien. Sporthal naar terrein voetbal (moet te behappen zijn qua geld). Wens Sporthal bij voetbalveldcomplex, dan maar één beheerder nodig, enz. ‘t Zou beter zijn voor dorp + verenigingen.

35

Deze beide (sport)complexen liggen jammer genoeg net iets te ver vanuit het dorp. De sporthal zit wat mij betreft op de verkeerde plek. Dat zou bij de voetbal moeten zitten maar het is te duur dat te verplaatsen.

36

2.7 MEN HEEFT BEHOEFTE AAN P LEKKEN OM ELKAAR TE TREFFEN

WAAR TREFFEN WE ELKA AR NU? Ontmoetingsplekken in het dorp zijn: De school, De winkelstraat, De sportverenigingen, activiteiten in de wijk. De ontmoetingsplekken in het dorp zijn vooral de winkels, de straat en de buurtfeestjes. Goede gezellige horeca ontbreekt. De Lindeboom vind ik niet gastvrij, geen prettige uitstraling hebben en onduidelijk qua openingstijden. Sinds het vertrek van de voorziening in het Haarhuis is daar in het dorp niets voor in de plaats gekomen. Mensen treffen elkaar op verschillende momenten, denk aan: bij de sport, ontmoeting op straat en in supermarkt, schoolplein, Schalkhaar Life, Kerstmarkt en ook het al genoemde Kelderrock en Schalkse vrouwen b.v. Ontmoeting vindt plaats in de sporthal, voetbalveld, dorpsfeest, Kelderrock in de Lindeboom. Jongens ontmoeten elkaar vaak bij de plus of spreken of op het schoolplein of op het voetbalveld. Meisjes spreken vaker thuis af en zoeken soms een plek om te ‘chillen’. In Schalkhaar zijn er niet echte goede plekken. De hangplek op het pleintje is een beetje eng en aso. Soms gaan we naar de voetbalvelden of naar het park in Deventer (tegenover Boerhave). Elke plek waar mensen bij elkaar komen, verbindt mensen. Daar zijn mensen met dezelfde gedachten of liefhebberij en betrokkenheid. De mensen treffen elkaar vooral op de sport, thuis, de winkels, feesten, begrafenissen, kerstmarkt en schoolplein. Ik merk dat een grote groep de kerk nog een belangrijke ontmoetingsplek vindt. Haarhuus is een prima locatie. Ook geven zij aan dat de inwoners in Schalkhaar vele ontmoetingsplekken hebben, waaronder ook de Parabool. In sommige straten kun je niet buiten spelen. Leuk pleintje maken. Wil ik best meehelpen. Ik vind de Lindeboom een goede locatie als trefpunt (oudersoos) met bibliotheek, gemeente loket en infopunt. Nu wij ouder worden, krijgen wij steeds meer contact buiten de school. Eerst waren we vooral gericht op de klas en de school. Door de sport, jaarlijks terugkerende evenementen in het dorps, zoals Schalkhaar Life, het zomerdagkamp leren we steeds meer andere kinderen kennen, ook van de Nicolaasschool. Dat wordt ook nog eens bevorderd door gezamenlijke activiteiten van de scholen: BSO, Gezamenlijke sportdag, Brede school activiteiten en dergelijke. Door instagram en Whatsapp zijn dergelijke contacten ook steeds gemakkelijker te onderhouden.

DE SOCIALE FUNCTIE VAN HET ‘HAARHUUS’ WORDT VAAK GEMIST Wat ik echt heel erg vind is dat er geen buurthuis meer is. Voorheen was dat het Haarhuis maar dat heeft de gemeente voor 1 euro gekocht terwijl het door de gemeenschap gebouwd was.

37

Verder nog belangrijk te noemen hier is een recente ontwikkeling dat het cultuurhuis is gekocht door de gemeente en er mist nu echt een cultuurhuis. Er is geen podium meer voor toneel bijvoorbeeld. En voor meer instanties is er nu geen fijne, goedkope plek om naar toe te gaan, bijeen te komen of te oefenen. Ik mis een cultuurhuis en baal er van dat dat er niet meer is. Zou Sterk Schalkhaar enorm bevorderen. Ik mis echt een cultuurhuis. Dat mist hij omdat het een podium biedt, een thuisbasis Dat er geen cultuurhuis is, is echt een probleem omdat daardoor de saamhorigheid niet beter wordt. Juist in zo’n huis komen bewoners bij elkaar, wisselen van gedachten en komen tot nieuwe inzichten. Er zullen geen grote problemen ontstaan maar jammer is het wel. Zeker als een toneelvereniging daardoor moet stoppen bijvoorbeeld. Want dat is een aardig leuk clubje. Er is ambitie om meer sociale contacten te realiseren, maar hoe en wat zal nog nader moeten worden bezien. Er zal wel meer ontmoetingsruimten moeten komen in Schalkhaar. Qua voorzieningen is het goed wonen in Schalkhaar al mis ik een gemeenschap huis voor ontmoetingen de bestaande locatie voldoet hier niet aan. Ik mis in Schalkhaar wel een ontmoetingsplek. Een plek waar je even met iemand gaat koffie drinken. Door elkaar te ontmoeten komen er nieuwe initiatieven en daardoor ontmoet je weer mensen. Men moet zich leren aanpassen aan de omstandigheden. Dat geldt ook voor de beschikbare ruimtes. Er was bijvoorbeeld geen oefenruimte meer voor de fanfare St. Sicilia in verband met de opheffing van het Cultuurhuis, maar ze hebben nu een nieuwe locatie gevonden. Ik heb niet gehoord dat er verenigingen zijn opgeheven of failliet zijn gegaan omdat er geen ruimte meer was. Er is eerst een hoop paniek maar het settled zich altijd wel. Ik mis het cultuurhuis niet. Het Haarhuus, daar kwam je echt samen en werd er bijvoorbeeld een Sinterklaas viering gehouden en was er een Palmpasen optocht en maakten we nog kerstbakjes. Een Kulturhuus mag wel terugkomen op een andere manier, met verschillende niveaus. De functie: een ontmoetingsplek creëren en up to date houden. Ook moet je er in fysieke zin iets aanbieden, als is het een kaartje leggen. Een ontmoetingscentrum kan grensoverschrijdend werken. Wel is het zo dat toen het Haarhuus er nog was ‘sport’ veel meer leefde. Toneel heeft nu ook geen podium meer. Een gezellig dorpshuis is een wens. Jammer dat de horecafunctie van het Haarhuus verloren is gegaan. Ontbreken van dorpshuis waar je gezamenlijk eet of andere activiteiten doet en een sociale betrokken samenleving waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Jammer dat er geen dorpskern meer is zoals het Haarhuus, om elkaar ontmoeten, Dat punt is er niet meer, een centraal punt, de jeugd mist dat. geen hangplek of keet voor jongeren en daarom overlast. lindeboom is commercieel. Daar kun je niet meer heen. Haarhuus is belangrijk. Energie steken in een ontmoetingspunt, een kern, dat mist. 38

Dan het Haarhuus, daar is de foyer weg maar je kunt er nog wel sporten. Een vergaderruimte is er ook nog wel. Ik mis het Haarhuus omdat dit een laagdrempelige inloop voor een biertje, kaartje leggen, muziek, gym en al het andere dat daar zo makkelijk te organiseren was Ik vind het jammer dat Haarhuus weg is, dit is zeker voor de oudere jeugd een gemis dat er geen gemeenschapshuis meer is. Het ging er altijd vrij gemoedelijk aan toe. Zoiets zou wel terug mogen komen, dat is altijd goed, zo’n ontmoetingsplek. Het Haarhuus was heel sterk. Het was midden in het dorp. Er was altijd van alles te doen. Je kon er darten en op zondag een familie zak friet halen, dat deden ze regelmatig. Het Haarhuus was een plek waar je kwam met de supermarktmensen/personeel na het werk. Het was er leuk om een kaartje te leggen en een biertje te drinken. Het was niet zo commercieel, het was meer een soort sportkantine/bar. Zoiets zou wel terug mogen komen, dat is altijd goed, zo’n ontmoetingsplek. De ontwikkeling die er onlangs is geweest was de stop van het Haarhuus. Dat had namelijk een open podium en ‘de drum’. Ik was er vaak te vinden. Ik vind het jammer dat Haarhuus weg is, dit is zeker voor de oudere jeugd een gemis dat er geen gemeenschapshuis meer is. Ik mis wel een cultuurhuus, een open podium. Het Haarhuus is wel een groot gemis. ‘Vooral jammer voor de sport. Er is geen toneel meer. Met de drumleerlingen kun je er ook niet meer heen.’ In de Lindeboom is er wel een plek maar het plafond in de kelder is zo laag. Nu is er weinig aan. Vroeger kwamen ze veel in het Cultuurhuis/Haarhuus, in de foyer, het was wel leuk. Voor de verenigingen nu vind ik het jammer dat het er niet meer is. Het zou wel een verrijking zijn als er een ontmoetingsplek is in de vorm van een cultuurhuis. Nu moeten verenigingen alles zelf regelen en dat kost veel geld. Een cultuurhuis met verschillende disciplines er in zou een verrijking zijn. En als dat nou draaiende wordt gehouden door vrijwilligers zou het helemaal mooi zijn. Het cultuurhuis was iets voor alleen een kleine groep. Het is wel jammer dat het er niet meer is maar dat is nou eenmaal zo. Maar ik kan zich wel voorstellen dat sommige mensen het wel erg jammer vinden. Misschien hoort het wel bij zo’n dorp, zo’n huis. Het zou erg mooi zou zijn als er weer een cultuurhuis zou komen. Ik vind het namelijk een hele belangrijke factor in het ontmoeten van elkaar ‘op een andere manier’. Een vergadering kan nog zo moeizaam gaan, vaak daarna aan de bar, daar ontstaan de ideeën en worden beslissingen genomen.

EEN VOLWAARDIG ALTER NATIEF LIJKT (NOG) NIET TE BESTAAN

De Lindeboom Voor de gemeenschap is telkens in de Lindeboom bijeenkomen te duur. Daarom moet het cultuurhuis terug. De lindeboom is geen oplossing voor het sociale contact. De sociale functie van het Haarhuus is weg omdat de horeca verdwenen is. 39

We kopen de hele Lindeboom op en we maken een goed dorpscentrum. We maken er een Bruisend Dorpshuis van met goede faciliteiten, op de plek van de Lindeboom. De Lindeboom zien we ook als een samenwerking tussen vereniging omdat zij samenwerken voor verenigingen als alternatief voor het Haarhuus. Het is misschien wel een betere plek. Daarbij heeft er vroeger een kroeg in de Lindeboom gezeten, toen was het altijd vrij druk. Nu loopt het niet meer, geen idee waardoor dat komt. De Lindeboom nodigt niet echt uit om gezellig een borrel te gaan drinken. Wellicht biedt een andere locatie meer kansen? Ouderen treffen elkaar daarentegen wel veel in de Lindeboom (KBO).Verder treffen mensen elkaar in de sportgelegenheden en op bovengenoemde evenementen. Voor de Lindeboom en buurthuizen zie ik alleen een rol om als accommodatie te dienen voor bijeenkomsten, maar ze hoeven zelf niets te organiseren. Ik en mijn gezin maken zelf veel gebruik van de Lindeboom als ontmoetingsplek. Daarbij hebben de voorzieningen in de Lindeboom, bieb en loket publieke zaken, een toegevoegde waarde. De Lindeboom ondersteunt daarnaast diverse activiteiten in het dorp zoals Kixxx en Kelderrock (voor 35 plussers). Een ouder van de Nicolaas is hierin een drijvende kracht. Een kulturhusachtige setting voor het dorp ideaal zou zijn. De Lindeboom is daar geschikt voor. Ook zouden andere voorzieningen richting de locatie op het parkeerplein achter de Lindeboom kunnen komen, zoals een nieuwe sporthal. De sportcomplexen zijn ‘raar verdeeld’. Haarhuus en de sporthal zijn geen centrale plek om samen te komen. Ik mis een ruimte om samen te komen. De lindeboom probeert dat wel maar zij hebben geen commerciële instelling. Soms is het gewoon dicht bijvoorbeeld op Koningsdag of als we na het sporten in het Haarhuus wat willen drinken. Vroeger was dat beter. Dan werden de zalen gebruikt voor dorpsactiviteiten als carnaval of feesten. Ik mis een dorpshuis waar dit allemaal kan. Het liefst ook een café wat uitnodigt om wat te drinken. De Lindeboom heeft dat niet bij mij. In de krant stond dat er een virtueel dorpshuis komt of mogelijk komt. Dat vind ik een goede zaak. Er moet namelijk wel een ontmoetingsplek wezen. De Lindeboom vind ik wel aardig, maar het is niet echt een café, meer voor groepen, of eten, of vergaderen. Voor dat ‘de wok’ er zat was er café de Beuk. Dat was voor jongeren (mijn zoon) ook leuk. Het Haarhuus en de Lindeboom, daar zit een spanningsveld. Haarhuus heeft het informele van een café en de Lindeboom het commerciële… Daar zouden we eens over na moeten denken, hoe de Lindeboom deze rol kan vervullen. Ambitie zou moeten zijn om een ontmoetingsplek te maken waar (letterlijk) drempelloos ouderen kunnen samenkomen. Dus niet de kelder van de Lindeboom of de Sportkantine SV Schalkhaar. Er ontbreekt een ‘hart’ in Schalkhaar met een centrumgebouw voor algemene dingen. De Lindeboom functioneert niet voor het dorp. De ‘kern’ van het dorp is te klein of het dorp is te groot. Lindeboom moet het niet van het dorp hebben. De mensen uit het dorp die voor consumptie omzet zorgen is vooral de wat oudere inwoner. Ik vind de Lindeboom een geschikte plek voor ontmoetingen, of informatieve voorziening (wijkwinkel) Ze mist wel initiatieven als samen eten, bewegen, dansen, jeu de boulen. De Oerdijk is saai, en niet leuk. De Lindeboom is zoals veel dorpen ‘de kroeg naast de kerk’ maar niet uitnodigend. Een leuk terrasje zou welkom zijn. Een leuke ontmoetingsplek moet er komen. 40

Het dorpsplein Hoewel Schalkhaar een plein heeft (aan het eind van de winkelstraat) heeft deze niet de functie die het zou kunnen vervullen. Het is nu vooral een hangplek voor de jeugd van buiten Schalkhaar en voor mensen van het AZC. Daarmee wordt het een no-go-area voor de echte inwoners van Schalkhaar. Ik stel voor om de behoeftes onder Schalkhaarders te peilen om het plein meer en beter te gaan gebruiken. Ik denk aan een muziekkoepel zoals op de Worp waar dan regelmatig een optreden wordt verzorgd. Het plein wordt nu veel gebruikt door hangjongeren. Ook door gebruik te maken van de ruimtes in de school en de Lindeboom kunnen er meer activiteiten plaatsvinden. De Lindeboom, heeft onvoldoende goede ruimtes en is commercieel. Er is gebrek aan m2 voor grotere bijeenkomsten (> 100 personen). De kelder van de Lindeboom is ongeschikt. Zorg voor veel ontmoeting in het dorp en laat elkaar niet verkommeren. Zorg voor je buren, zorg voor elkaar. Het dorpsplein opener maken en toegankelijker, zodat het meer gebruikt wordt en er meer beweging is. Kan gebruikt worden door Schalkhaar Life.

De kerk De kerk en feesten zijn dan goede ontmoetingsplaatsen De kerk is ‘oubollig’. Je zou er veel meer mee kunnen doen. Het moet multifunctioneel zijn. Misschien wel het nieuwe cultuurhuis? De kerk staat verkeerd. De ingang had aan de andere kant moeten zijn. De dorpskern is nooit goed gelukt. Als de kerk anders gestaan had was dat misschien wel zo. De kerk is een ontmoetingsplek maar ligt nu geïsoleerd. Het is geen open plek, het is omrasterd. De kerk zou een andere functie moeten hebben; zorgen dat er ‘ontmoetingen’ zijn en muziek. In hoeverre is het mogelijk om van de kerk een bredere functie te maken? Eventueel met een paar aanpassingen? In andere kerken staan bijvoorbeeld stoelen. Zet er wat schotten in zodat je snel kan afbreken of opbouwen als het nodig is. De kerk wordt dan veel functioneler. Dan kunnen er weer veel meer activiteiten zijn en bijvoorbeeld muziek. Ik zie wel een verschuiving van de kerk naar een soort van evenementenlocatie, het dorpsarchief houdt er bijvoorbeeld een tentoonstelling. De kerk is een markant gebouw in Schalkhaar en dat moet blijven. Het hoort bij het fysieke beeld van Schalkhaar. Het zou ook voor andere doeleinden gebruikt kunnen worden. Bijvoorbeeld een concert organiseren. Maar de vraag is dan weer: Wie gaat dat doen? Iedereen is al zo druk. Zodat het gebouw (de kerk) behouden kan blijven voor het dorp, koffieochtenden, knutselmiddagen, handwerken (is weer helemaal hip) expositieruimte, voorstellingsruimte. Bijvoorbeeld koetshuis of bij de pastorie als ontmoetingsplekken. Er moet wel iemand zijn om dit te begeleiden en wie wil dat er is geen geld voor. Een beheerder die dat leuk vindt. De kerk biedt een mooie kans om elkaar te ontmoeten maar de kerken zijn leeg De rol van de kerk als ontmoetingsplek en spil in het dorp is uitgespeeld. Het gebouw kan niet zomaar gebruikt worden voor anderen doeleinden. Voor veel mensen blijft een kerk een kerk. Daar ga je niet zomaar een kopje koffie drinken. Er zullen dan veel aanpassingen gedaan moeten worden. 41

Ik merk dat grote groep de kerk nog een belangrijke ontmoetingsplek vind. Men vindt het prettig dat het koor nog bestaat. Vanaf de praktijk zijn er geen linken met de kerk. Overige ideeën, suggesties en overwegingen Dat er gebrek zou zijn aan verenigingsruimte klopt wel maar dat wordt nu gereshuffled. Een ‘Virtueel Dorpshuis’, dat zou een goed idee zijn. Voorbeelden van ruimtes waar men dan heen zou kunnen: Park Braband, Oncologie centrum, De Lindeboom, sportlocaties etc. Kortom, een virtueel dorpshuis waar je je inschrijft voor een locatie. En de gemeente zou hier mooi een ondersteuning kunnen bieden Onderling contact is wel verhoogd door de Sociale Media. Ik ben er zelf nog niet teveel in meegegaan maar jongeren maken er wel veel gebruik van. De toekomst ligt hier. Je kunt zo veel meer met mensen in contact treden, het biedt volop mogelijkheden. Een knelpunt is de verkoop van het Oude Gemeentehuis. Het zou jammer als dit verkwanselt wordt. Taak voor de Regiegroep om het Gemeentehuis binnen de gelederen van Schalkhaar te houden. Van de aanwezige accommodaties wordt naar onze mening optimaal gebruik gemaakt en de samenwerking onderling moet goed blijven en er moet niets worden gesloten. Ik vind ‘Schalkse vrouwen’ een leuk initiatief. Vooral omdat ik zelf ook ‘nieuw’ ben. Nu was het alleen cabaret en niet interactief maar ik hoop dat dat in de toekomst wel gebeurt. Het is een leuke en goede mogelijkheid om te filteren wie je leuk vindt en met wie je meer contact zou willen/om zou willen gaan. Je hoeft er niets van te leren, ik zie het puur als een gezelligheid en ontspanning. Dit echte café gedeelte (Lindenhof kant van Haarhuus) zou kunnen draaien als ontmoetingsplek. De personeelskosten gooien echter roet in het eten. Je kunt niet draaien op enkele bezoekers. Bij de Lindeboom was er een soort café wat later en daar kwamen ze met de jeugd wel eens om ‘voor te drinken’. Je drinkt dan liever ergens dan bij je ouders thuis. Het mooiste zou zijn als er voor de jeugd een soort bruin cafeetje zou zijn. Maar dan moet er wel voor gezorgd worden dat dat continue blijft vernieuwen. Het moet zeker voor de jongeren leuk blijven. Maar als jongeren gaan studeren gaan ze toch wel weg . Misschien is het een idee om de sportverenigingen meer samen te laten ondernemen en bijvoorbeeld de sporthal bij de voetbal te bouwen. Daar dan ook meerdere activiteiten te plannen die anders in het dorp plaatsvinden, ook voor ouderen. Zodat dat het sociale middelpunt wordt.

42

2.8 DE ROL VAN DE KERK IS VERANDERD Ruim 10 jaar geleden speelde de kerk nog een belangrijke rol. Het is allang niet meer vanzelfsprekend dat alle kinderen uit de klas vormsel doen. De laatste 10 jaar zijn een aantal formele en informele verbindende elementen in het dorp weggevallen: de kerk. Waarschijnlijk komen er ook minder mensen in de kerk omdat mensen in deze tijd bewuster zijn van ‘wie ben ik’ en een eigen /andere mening vormen. Ik ben niet gelovig maar het intrigeert me wel. Want ik geniet van de klok van de kerk. Wat is de rol van de kerk voor Schalkhaar. Wat hebben we er als bewoners aan? Maar geen idee voor welke dingen de deur wel of niet open staat. Ik zou ook wel willen weten hoe lang deze kerk nog ‘overeind’ blijft. “Wat heb je aan ze” is mijn voornaamste vraag. En de kerk: In hoeverre kan de kerk een bredere functie hebben? Kan de kerk functioneler worden? De kerk heeft voor ons gezin wel een rol gehad. Op de Nicolaas School werden bijvoorbeeld thema middagen gehouden met de kerk. De een heeft er wel iets mee en de ander niet. Het is mooi dat de kerk er nog is voor de menen die er steun aan hebben ‘Het is jammer als de kerk er niet meer zou zijn. Zou eventueel een evenementen locatie kunnen zijn’. Ik heb niet heel veel met de kerk, ik ga er nooit heen eigenlijk, maar toch heb ik voor mijn kinderen wel bewust een katholieke school gekozen. Schalkhaar kenmerkt zich doordat het een katholiek dorp is. In dat dorp is er verbondenheid. Het is dus hecht door de katholieke/religieuze onderbouw. Dat is een sterke school geworden. Er is nu een situatie van verval. Als is de algemene tendentie in de maatschappij. Het instituut kerk is te dominant. De katholieke kerk in Schalkhaar deed destijds erg moeilijk bij het vormsel van mijn en andere kinderen. Ook zou de Nicolaasschool met de kerst destijds problemen hebben ondervonden om voor de kerst met de school naar een voor de school opgezette kerkdienst te gaan. Waardoor komt dit alles? Gewezen wordt naar Kardinaal Eijk van het Bisdom die veel kwaad bloed zet bij de katholieke volgelingen. SIGNALERINGEN Anders dan in andere dorpen is het in Schalkhaar lastig om vrijwilligers voor de kerk te krijgen die diensten doen e.d. Onderhoud graven is geen probleem maar “kader” mensen lukt slecht. Waarom? Misschien door ongelukkige start voor 7 jaar terug. Kan niet de vinger er achter krijgen wat de werkelijke oorzaak is. De leegloop in de kerken heeft voor de horeca gevolgen. Vroeger ging ik na de (RK) kerk de kroeg in. Nu zijn er in vele gebieden te weinig kerkgangers om de kroeg rendabel te openen. Het zou de sfeer wel bevorderen als er in de kerk meer mogelijkheden zijn, als het minder strikt zou zijn. Als er meer mensen koffie zouden drinken na die tijd zou er een versterkt gevoel ontstaan. Inwoners van Schalkhaar geven wel aan minder steun te krijgen van de kerk, dan vroeger, als het gaat om ziekte of in de laatste fase van hun leven.

43

SAMENGAAN MET ANDERE KERKEN Nu is er jongere aanwas, het oudere patroon is er niet meer. Het stuk cultuur wordt minder. De kerk biedt een mooie kans om elkaar te ontmoeten maar de kerken zijn leeg. Nu is het een eucharistisch centrum. Er zijn geen inspirerende leiders meer. Binnen de Katholieke kerk is door het opheffen van meerdere kerken de kerk in Schalkhaar aangewezen voor een hoofdfunctie. Wanneer de Dominee uit Kampen in Schalkhaar moet zijn, houdt zij kantoor in de pastorie van Schalkhaar. Er is nog een dienst in Huize Park Braband. Het is niet leuk dat die niet meer naar hun eigen kerk kunnen en ineens naar Schalkhaar moeten. Maar voor Schalkhaar ben ik blij dat de kerk ‘blijft’. Het is veel leuker geworden in de kerk want er zijn meer mensen, maar de sfeer is wel hetzelfde gebleven’. Het is een collectieve kerk en dat zal een tijdje zo gaan. Er is een redelijke bezetting. Dat zal een paar jaar duren. Voor gelovigen zoals is het fijn dat het er is. Als de kerk weg zou gaan dan zou je iets voor de gelovigen in de samenleving moeten bedenken. Het is mooi dat de kerk er nog is voor de menen die er steun aan hebben. Het geeft wel normen en waarden mee in de opvoeding. Door de veranderde stroom vluchtelingen bezoeken Syrische Christenen ook de kerk voor gebed. Ik ben blij dat de kerk blijft. Het zou jammer zijn als die weg zou gaan.

IDEEËN De kerk heeft haar functie als ontmoetingsplek steeds meer verloren. Ze zou deze functie terug kunnen winnen door niet alleen gericht te zijn op de eigen geloofsgroep. Het is een mooie plek voor exposities, concerten, een filmhuis en dergelijke. Het is belangrijk om de kerk een prominentere plek te geven in het dorp. Nu de kerk de geloofsfunctie voor een deel kwijt is, is het goed om andere activiteiten in en om het gebouw te ontplooien, ‘Natuurlijk moeten er kerken gesloten worden, maar je moet wel een gemeenschap in stand houden. Desnoods in een andere ruimte’. Het is kiezen; of de gemeenschap in stand houden of een kerk vol met mensen die elkaar niet kennen. In het begin was er wat aversie. Mensen die nu komen zetten zich wel in. Er ontstaat wel een nieuwe gemeenschap. Het is tijd om te groeien. De kerk vinden wij wel erg strikt maar dat wordt van bovenaf bepaald (Utrecht en Rome). Mensen die nu in de kerk komen, die komen er wel vol overtuiging. Het moet kinderen wel blijven aanspreken, dat is belangrijk. Na de dienst kun je er koffie drinken en dat is wel een ‘must’ maar het zou beter zijn als er meer faciliteiten zijn. Bijvoorbeeld een paar banken weghalen en sta tafels, en ook geen plastic bekers meer. De ruimte moet meer en beter ingericht worden. Bijvoorbeeld met bloemetjes op de tafels bij de koffie.

44

2.9 VERKEER(SVEILIGHEID) De verkeerssituatie op de Oerdijk is op bepaalde tijdstippen op schooldagen met name door het fietsverkeer onveilig en erg druk. Ik maak me wel wat zorgen over de verkeersveiligheid met name op de Oerdijk. Vooral het fietsverkeer van de schooljeugd, gecombineerd met autoverkeer is zorgelijk. Geeft regelmatig gevaarlijke situaties en het is met name voor ouderen erg onoverzichtelijk. Verkeer is een wel issue, veiligheid op de Oerdijk. Veiligheid in brede zin is verder geen issue in Schalkhaar. Van de Oerdijk weer gewoon een voorrangsweg maken met lage snelheid en controle op snelheid voor auto’s. De dooradering van het verkeer nog eens goed bekijken. Ik vind dat de Oerdijk niet moet worden afgesloten. Anders verdwijnen de winkels. Het is nu juist handig dat er van alles is. Vanuit de ondernemersvereniging willen we de doorstroom via de Oerdijk behouden. Ik vind de veiligheid in het dorp – infrastructuur – van matige kwaliteit. 30 km zone moet beter aangegeven worden. Zo zou ook de Kon. Wilhelminalaan 30 km moeten worden om het dorpse te benadrukken. Fietspaden in en om Schalkhaar en de wandelroutes verbeteren – uitbreiden. Doordat Schalkhaar toch meer een onderdeel van de stad geworden is, is het drukker met alles. Vooral de afvoer, door het verkeer. Zeker in zo’n klein dorp. Het is zo druk met het verkeer en het schiet bijna niet op als je ’s morgens op tijd op de Deventer-ring wilt komen.

45

2.10 VASTGOED IN SCHALKHAAR Beleidsmatige gevolgen: hoe slecht Schalkhaar omgaat met zijn eigen ‘bezittingen’, bijvoorbeeld het Haarhuus. Ergens is er iets fout gegaan is durft niemand het hardop te zeggen, elkaar erop aan spreken, de gemeente wast ook haar handen in onschuld, want ze zijn verantwoordelijk voor de controle op subsidie gelden en dat hebben ze bij het Haarhuus en sporthal debacle niet gedaan. Een deel van De Lindeboom is van De Marken (kelder en Bibliotheek gedeelte). Er is veel leegstand in de stad en dat merk je ook in Schalkhaar, zoals bijvoorbeeld de oude bibliotheek en Grouwstra. Eerder was dat al lang opgeknapt, maar we hebben minder nodig ook qua gebouwen.

46

3. ZORGEN OVER DE ZORG

3.1 EEN GROEIENDE GR OEP OUDEREN LEIDT TO T MEER ZORGVRAGEN De vergrijzing ook in Schalkhaar is aan het toenemen. De meest kwetsbare groep zijn de senioren. Ik vind sociale veiligheid een belangrijk aandachtspunt. ‘Ouderen’ dat wordt steeds meer een issue. Kijk naar Park Braband. Ouderen vragen hulp en dit is niet altijd meer door de zorg of mantelzorg op te brengen. Dan kunnen er hulpvragen ontstaan. Senioren helpen elkaar denk ik nu al wel goed. Park Braband is een blinde vlek. Ik ben vast de enige niet. Kan ik in de toekomst op het tehuis terugvallen. Is er wel een plek voor mij? Je leest zoveel over zorgdrama’s. Iedere dag weer in de krant, vandaag over PGB. Schalkhaar is enorm gegroeid qua zorgbehoefte, Diepenveen groeit echter niet qua zorgbehoefte. Het verschil in zorgbehoefte tussen dorpen is niet verklaarbaar. Ziet in de toekomst meer hulp aan anderen te moeten geven. Minst mondigen en ouderen gaan de dupe worden van de nieuwe zorg bepalingen. Nu ouderen langer thuis moeten blijven is er een vraag op komst voor een veilige, sociale en activerende plek. Zoiets als de stichting Linderhof waar wonen met zorginkoop mogelijk is en waar men zelfstandigheid houdt. . Dat geeft voor Schalkhaar geen problemen maar in het algemeen. Voor de zorg zal het steeds drukker worden als er meer vergrijzing is. Voor diabetespatiënten is er geen vergoeding meer voor de Pedicure. Mensen moeten financieel inleveren. Dit gaat ten koste van besteding aan ‘leuke’ dingen.

47

3.2 DE GROEP KWETSBA RE OUDEREN VALT NIET ALTIJD OP Doordat de maatschappij zich steeds meer richt op mondige burgers die participeren, bestaat het gevaar dat de maatschappij haar eigen uitvallers creëert. De zwakkeren in de samenleving dreigen zo onder te sneeuwen. Ik merk zelf weinig van de problematiek van de vergrijzing. Hoewel de groep kennelijk groeit, is het een groep die niet echt opvalt. Er is een kwetsbare groep ouderen die ze niet snel op het spreekuur zal zien( ca. 150-200 patiënten). Ik ben bang dat ik achter de feiten aan loop en grote kans dat ‘ het al te laat’ is als mensen aan de bel trekken. Bijv. bij diabetes voeten. Niet iedereen kan eigen initiatieven ontplooien voor hulp. Dit geldt voor mensen met een beperking maar ook voor mensen zonder beperking. Door de bezuinigingen heeft het personeel geen tijd meer om de bewoners te stimuleren/begeleiden voor extra activiteiten en zich volledig moeten richten op de meest basale zorg. Daarnaast is de zorg voor ouderen steeds complexer en zwaarder geworden. Deze groep is dan moeilijk te activeren of worden minder toegankelijk voor anderen. Vanuit mijn professie ben ik gestart met bezoeken aan kwetsbare ouderen die weinig in beeld zijn maar wel degelijk een verhoogd gezondheidsrisico hebben. Ik kom laagdrempelig in contact met de kwetsbare groep ouderen die je niet snel op een spreekuur zal zien (ca. 150-200 mensen). Dit benadrukt de korte lijnen tussen professionals en klanten.

48

3.3 DE OVERHEID IS IN TRANSITIE EN DOET EEN STAP TERUG IN DE ZORG De economische crisis van 2008 heeft veel impact, we leveren in en dat komt niet meer terug. De overheid zit op afstand omdat we het niet meer kunnen betalen. De druk op professionals is heel hoog. Wij moeten anders werken in andere setting. Alles is nu gebiedsgericht. Je moet heel veel. Deze kanteling is heel groot en van een dergelijke omvang heb ik nog nooit meegemaakt. Waar moet je terecht met welke vraag? Niemand weet het nog precies. Eerder waren het interne reorganisaties maar bleef het speelveld gelijk. Nu staat alles op zijn kop, alle posities verschuiven. En er is ook nog eens minder geld. Dat is niet per se verkeerd, maar we moeten er wel mee zien te dealen. Er komt minder beschikbaarheid zorg door overheid. Mijn punt van zorg is de terugtredende overheid. Dat de overheid flink moet bezuinigingen klopt, iedereen krijgt er mee te maken, het is een maatschappelijk probleem Aan de andere kant ziet ze nog steeds bakken geld in de zorg over de balk verdwijnen. Hele ritsen scootmobiels die enkele uren per week gebruik worden. Kapotte armleuning van afgeschreven rolstoel kan niet vervangen worden omdat de rolstoel administratief niet meer bestaat. Klant die zich met de regiotaxi naar de zorgverlener laat brengen en halen, maar toen de klant een keer zijn geld was vergeten, ’s middags met eigen auto alsnog kwam betalen! Bezuinigingen hebben veel invloed. Alle organisaties worden geconfronteerd met bezuinigingen, geldgebrek, personeelsgebrek. Daartegenover wordt meer gevraagd van de organisaties. Op alle gebieden, zorg welzijn, cultuur, educatie. Je hebt kans dat initiatieven niet goed kunnen worden uitgewerkt of dat mensen zich moeten terugtrekken uit initiatieven. Knelpunten die ontstaan is dat de voortgang stagneert en minder mensen kunnen geholpen worden. De zorgvraag wordt steeds belangrijker, omdat de staat dat niet meer doet, en de gemeente te kort schiet, vooral aan de onderkant van de maatschappij, en dat merkt hij nu al in zijn kleine bedrijf in de gesprekken met de klanten, ook financieel. De maatregelen van de regering brengen veel veranderingen te weeg. Bijvoorbeeld voor de Stichting Thuis Sterven. Het is nu veel drukker. Dat komt doordat professionele organisaties minder beschikbaar zijn en meer kosten. Dan doen meer mensen een beroep op vrijwilligers. Ik maak me zorgen over de transitieslag (zorg rijk naar gemeente). Dit is niets anders dan een bezuinigingsslag waarin te weinig gekeken wordt naar de persoon. Sociaal team zit nog nadrukkelijk in een ontwikkelfase en is vooral druk met praktische WMO-zaken. Hierdoor komen hun taken zoals verbindingen maken, preventie en inzetten op de “kracht van de buurt” nog onvoldoende aan bod.

49

3.4 MENSEN ZIEN OF VREZEN AFNEMENDE ZORG VOORZIENINGEN Ik vind het moeilijk in te schatten tot welke problemen de huidige ontwikkelingen leiden. Natuurlijk komen we problemen tegen, maar die zullen we dan moeten oplossen. Als ik bijvoorbeeld aan de ambulante zorg denk waarbij de lichte indicaties verdwijnen, de middel indicaties licht worden en waarbij de zware indicaties middel worden maak ik me zorgen. Maar we hebben hier op dit moment te weinig zicht op. Bij moeilijkere gezinnen kan het tot meer overlast leiden bijvoorbeeld. Als de begeleiding minder wordt, gaat het nog een tijdje goed, maar langzaam worden de problemen groter. Blijft er voldoende hulp en voorziening over voor de echte kwetsbare burgers? Ik zie afbreken en verdwijnen van voorzieningen / begeleidingsuren / uit het dorp. Door bezuinigingen in de zorg is meer ambulante hulp benodigd omdat hulpbehoevenden langer thuis blijven wonen. Meer hulpverleningstrajecten Voorzieningen worden wel behoorlijk uitgekleed. Bijvoorbeeld het gemeente loket. Dat is jammer. Vooral de ouderen worden hier voor getroffen, door de ‘uitkleed’ maatregelen maar uiteindelijk worden we allemaal in meer of mindere mate getroffen. Terugvallen op de zorg dat is gewoon nodig. Er is nu een aantal voorzieningen die worden ontmanteld. En voor de generatie die nu aan het vereenzamen is, is dat wel nodig. We wonen nog zelfstandig maar realiseren ons dat dit met het afnemen van krachten/mogelijkheden in de toekomst lastig gaat worden. Het is dan belangrijk dat de toegang tot hulp en ondersteuning laagdrempelig moet zijn en vooral niet bureaucratisch. Het is een kwestie van ‘centen’, gebrek aan geld. Daardoor gaan voorzieningen verloren en moeten we het zelf op lossen. Ik vraag me af of we wel alles in stand kunnen houden zoals het nu is, of worden er groepen op een gegeven moment getroffen, vooral ouderen? De doelgroep ouderen heeft angst om te veranderen, behoud vaste leefpatronen, onvoldoende geld voor eigen bijdrage) of praktische problemen ( geen vervoer). Er zijn heel veel ontwikkelingen binnen de zorg, welzijn en overheid gaande waardoor een andere manier van werken vereist is en waardoor je soms vergeet waarvoor je het doet. Ik denk dat er nog een behoorlijke weg te gaan is en dat is een zoektocht. Zorgverleners zijn gewend op een bepaalde manier te werken. Nu is het de vraag wat faciliteer je wel en wat niet en hoe doe je dat dan? We moeten alert blijven dat mensen niet tussen wal en schip gaan vallen door deze dynamische tijd. Zijn mensen in staat om elkaar op te vangen? Je vraagt als overheid nogal wat van de burgers. Ik merk bij m’n eigen moeder een afname van de zorg in het verzorgingstehuis. Koffie en thee zelf betalen, minder personeel. Ik zie een afnemende betaalde hulp, mensen moeten zelf initiatieven nemen. Alle initiatieven stuiten altijd op het probleem geld. En dan zijn de zwakken in onze samenleving in de meeste gevallen de dupe.

50

PAS OVER NADENKEN WA NNEER EIGEN KRING WORDT GECONFRONTEERD M ET PROBLEMEN Wat betreft “zorgvoorzieningen en zorg voor ouderen”, dat is iets waar hij totaal niet over nadenkt. Daar wordt hij dit moment ook nog niet mee geconfronteerd. Dit staat nog erg ver van hem af. Bij verder doorvragen over o.a. hoe het verder moet wat betreft de zorg ( voor de ouderen nu en later voor jezelf), geeft hij direct als antwoord: “ Daar denk ik nu nog niet over na” Over ouderen in het dorp of de zorg daarvoor heeft hij (nog) niet nagedacht. Zit in een levensfase waar dit niet speelt mede omdat zijn ouders in goeden doen zijn.

51

3.5 MENSEN KUNNEN IN EEN SOCIAAL ISOLEMEN T KOMEN Ik zie een aantal bedreigingen: Draagkracht familie en naaste omgeving. Onenigheid in families / verstoorde relaties. Blijft er voldoende hulp en voorziening over voor de echte kwetsbare burgers. Mensen blijven langer in hun isolement, gevaar voor vereenzaming. Afname sociale contacten. Onwetendheid over wat er is en wat mogelijk is. Soms financiële belemmeringen. Eenzaam worden lijkt me vreselijk. het gevoel niet mee te doen in de maatschappij, niet meer mee te tellen. Ik maak me zorgen om de ouderen en vind niet dat die moeten worden weggestopt. Oorzaken van vereenzaming liggen vooral bij beperkte hulpmogelijkheden van kinderen/familie of vraagverlegenheid. ‘ Ik vraag ze maar niet want ze zijn al zo druk’ Knelpunten: vereenzaming. Ze ziet zichzelf voor die tijd midden in de stad wonen en zo dichter bij de mensen en voorzieningen te zitten. Het kan iedereen overkomen en vooral als de kinderen verder weg wonen. Hij denkt dat als ouderen niet in beweging komen zij vereenzamen, ze moeten meer bij elkaar willen zijn. Hij denkt dat dat zelfs noodzakelijk wordt, vooral zo dat de zorgvraag gecentraliseerd wordt en daarmee betaalbaar blijft. De Lindenhof is een prachtig mooi voorbeeld dat meer gevolg zou moeten krijgen vind hij. Stuk vereenzaming en dementie in Schalkhaar worden aandachtspunten. Er is weinig mantelzorg Vaak willen vereenzaamde mensen ook niet meedoen in activiteiten. Er moet eerst vertrouwen worden opgebouwd -> creëren van een vaste cliënt –verzorger relatie. Onder bejaarden signaleer ik een toename van eenzaamheid en depressie. Steeds minder oudere mensen hoeven gebruik te maken van woonvoorzieningen, terwijl deze mensen anderzijds wel te maken krijgen met: Een uitstervend netwerk, verminderde sociale cohesie en familie op afstand. Er is isolement ouderen door financiële situatie (enkel AOW). Mensen blijven langer in hun isolement, gevaar voor vereenzaming door afname van sociale contacten.

52

3.6 MENSEN DURVEN NIET OM HULP TE VRAGEN Onder de oppervlakte zie ik in bepaalde buurtjes toch ook wel armoede (schuld saneringen) en kwetsbare burgers. Het valt op dat Schalkhaar relatief veel bewoners heeft met verstandelijk of psychiatrische problematiek die zelfstandig wonen. Zij zijn mede afhankelijk van de noodzakelijke begeleiding/ondersteuning van ouders/familie. Er is veel aanbod van vrijwilligers die vaak kort iets willen doen, maar er is niet altijd een hulpvraag vanwege vraagverlegenheid. Het is niet makkelijk om hulp te vragen. Daar zijn van allerlei redenen voor, zoals ik wil niet dat ze alles van me weten, ik vind het niet prettig om afhankelijk te zijn, ik wil niet teveel op die ander leunen, ik vraag al zoveel, dat verschilt per persoon. Hoe lossen we vraagverlegenheid op? Waar vraag je hulp? Je klopt over het algemeen eerder aan bij mensen die je kent en niet bij een vreemde. Maar het is voor iedereen anders. Vraagverlegenheid zit in ieder mens. Zelf ook hulp vragen wanneer nodig. De drempel is vooral bij ouderen nogal hoog. Ik merk dat ouderen problemen signaleren maar wanneer er een oplossing wordt aangedragen door Schalkhaar Helpt Elkaar te noemen dan trekt die oudere zijn nood in. Ach, we redden ons wel terwijl dit niet zo is. Hulp vragen doen de Schalkhaarse burgers niet snel omdat de gemiddelde Schalkhaarder een wat in zichzelf gekeerd persoon is. Mogelijk is de drempel voor hulp vragen te hoog of is er een bepaald gevoel van schaamte of vernedering? Men tracht het zo lang mogelijk zelf op te lossen.

3.7 HOE KUNNEN WE PROACTIEF MENSEN MET EEN ZORGVRAAG IN KAART BRENGEN? Op het gebied van zorg moet er een goed vangnet zijn in Schalkhaar. Je moet voorkomen dat mensen er buiten vallen (tussen wal en schip raken). Goede initiatieven zoals Schalkhaar helpt elkaar; elkaar helpen zal in de toekomst steeds meer nodig zijn. Goed idee is een soort van zelf hulp organisatie, die ouderen helpt bij het mijden van al te vroege zorg. Een idee is om een lijstje te maken waar op genoteerd is welke (bijvoorbeeld) 10 echtparen de komende 2 jaren weleens hulp nodig moeten hebben omdat ze ouders zijn en hulpbehoevend worden. Levensfasen van mensen bepalen de behoeften. Via internet kan veel geregeld worden ook voor behoeftigen. Social media kunnen een positieve rol spelen in de gezondheidszorg. Je kunt ze gebruiken om contacten te leggen. Dat wordt nu nog te weinig gedaan. er zit natuurlijk ook een keerzijde aan: game –en internetverslaving, oppervlakkige contacten, cyberpesten, inactiviteit. Kijk meer naar de mens en niet naar zijn of haar gebrek, verslaving, handicap of wat ook. Laat merken dat deze persoon er mag zijn, dat je geeft om hem of haar, dat hij/zij er mag zijn. Dan pas voelt de bewuste persoon zich beter, heeft minder indicatie nodig en kan dan zelfs ook wat geven en zelf supportend zijn.

53

3.8 MENSEN WETEN NIE T ALTIJD WAAR ZE TERECHT KUNNEN MET VRAA G OF VERZOEK OM HULP Ik zie een bureaucratie van overheid en hulpverleningsinstanties Met name in de tak van de huishoudelijke hulpen die vallen onder de WMO, zie ik problemen. Mensen weten vaak niet waar ze moeten zijn voor een hulp vraag, hoe ze zich moeten verantwoorden als ze al hulp hebben en er is nauwelijks gehoor te vinden als zij klachten en of vragen hebben. Een betere communicatie zou hier op zijn plaats zijn. Ik heb een aantal folders van Schalkhaar Helpt Elkaar en WIJDeventer (uit 2013). Ik weet niet wat die initiatieven allemaal in houden. Ik bewaar de gegevens voor als ik hulp nodig heb. Maar waar deze mensen hem mee kunnen ondersteunen moet ik nog uitzoeken. Er moet iets zijn waar men beroep op kan doen, een soort noodhulp. Ik denk dat een meldpunt waar zorg nodig is een goed idee is. Misschien een idee om een soort belboom te hebben voor ouderen als er iets is? Telefoondienst Lettele en lokaal autovervoer worden genoemd als voorbeelden van mogelijk nieuwe activiteiten. Idee om een vertrouwenspersoon te hebben in Schalkhaar? Vanuit de WMO zou het goed zijn om het info punt uit te breiden met persoonlijke ondersteuning, waar mensen met vragen en klachten terecht kunnen (locatie Bibliotheek in de Lindeboom). Ook zou de locatie in de Lindeboom, de Bibliotheek gebuikt kunnen worden om daarin een aanspreekpunt te creëren, liefst in persoonlijke vorm, mede mogelijk door vrijwilligers, waar alle inwoners met vragen terecht kunnen. Ik zou het gemeente loket Schalkhaar breder opzetten. Doorverwijzen naar de juiste instanties zodat mensen niet van het kastje naar de muur gestuurd worden. Ik bel Schalkhaar Helpt Elkaar als ik hulp nodig heb maar ik wil graag weten hoe dat geregeld is met de gemeente en wat deze organisatie doet. Is er bijvoorbeeld een wijkverpleegster? We kennen veel mensen en initiatieven in Schalkhaar en weten als het nodig is waar we moeten zijn. Ik houd zelf een sociale kaart bij omdat ik niet weet hoe ze aan een actueel overzicht kan komen van activiteiten die er bestaan in Schalkhaar (ouderen gym, wandelgroepen, yoga, koffieochtenden). Je moet niet alles van elkaar moeten weten. Je hoeft niet bij alles betrokken te zijn. Als het maar duidelijk is waar bepaalde informatie te halen valt. Social Media en ouderen (70+); steeds meer patiënten maken afspraken via mail. Patiënten zoeken zelf informatie op internet. Facebook wordt weinig gebruikt. Social media kunnen een positieve rol spelen in de gezondheidszorg. Je kunt ze gebruiken om contacten te leggen. Dat wordt nu nog te weinig gedaan. er zit natuurlijk ook een keerzijde aan: game –en internetverslaving, oppervlakkige contacten, cyberpesten, inactiviteit.

54

3.9 ZORGEN OVER WOON VOORZIENING VOOR OUD EREN Er is een gebrek aan (koop)woonvoorzieningen voor senioren 55+. Ik hoop dat het goed gaat met Park Braband en dat het blijft bestaan en er goede zorg is. Hij maakt zich zorgen om de ouderen. Die hebben na de oorlog de maatschappij weer opgebouwd en verdienen een leuk en waardig leven. Die moeten niet weggestopt worden. Door opheffen bejaardentehuizen en nieuwe zorgregels komen steeds meer zorgvragers in een ongewenste dure situatie. Hij vindt dat de senioren in Schalkhaar wat betreft seniorenwoningen er bekaaid vanaf komen. Dit probleem speelt al 10 jaar. Hij hoort dat ook van ouderen om zich heen. De nieuwbouw is voor gezinnen en niet veel voor ouderen. Welke woningen zijn er in Schalkhaar beschikbaar voor ouderen met een zorgvraag? Behalve de woonvoorzieningen Park Braband en de Lindenhof is er niet echt iets voor ouderen. Bij mijn eigen schoonouders heb ik gemerkt dat toen zij minder goed ter been waren, maar nog niet toe aan een beschermde woonomgeving, er in het dorp geen passende woning was. Zij moesten toen uitwijken naar Deventer. Dat vond ik wel jammer. Te weinig huurappartementen waar zorginkoop mogelijk is, te weinig sociale contacten direct buiten de deur. Ambitie zou moeten zijn om voor ouderen een veilige, prettige, sociale woonvorm te krijgen waar men zorg kan inkopen en bij en met elkaar kan leven in bij voorkeur het centrum van het dorp. De Lindenhof is wonen met zorginkoop. Ik verwacht een groeiende behoefte aan een dergelijke voorziening. Mensen blijven langer thuis wonen en dat kan meer problemen geven als men niet alles gelijkvloers heeft enzo. Wie zijn de mensen in het sociale wijkteam? Hoe kan ik ze bereiken? De sociale wijkteam hebben zich nooit gepromoot.

55

3.10 IDEEËN OVER WONEN VOOR OUDEREN Ruimte zal flexibel moeten worden ingericht voor ouderen, ouderen moet je binnen de wijken houden. In Diepenveen is er een supergoed initiatief – oudere mensen kochten een huis met een gezamenlijke woonkamer en ouderen letten op elkaar. Eigenlijk een soort ouderen wooncommune. Ouderen moeten proactief bezig zijn met ouder worden en de consequenties daarvan. Woonvormen voor ouderen creëren als mensen daar bewust voor kiezen. Op enig moment, wil je kleiner kunt wonen, men moet zorgen dat er meer senioren woningen komen, wel voor gemengde wonen. Lindenhof is een prima instelling, maar een beetje outdated. Welke woningen zijn er in Schalkhaar beschikbaar? Hoe kan ik zo lang mogelijk in mijn dorp blijven? De indruk bestaat dat de woonvoorzieningen voor ouderen zich vooral richten op de eigen populatie. Meer bereik creëren door activiteiten te organiseren voor mensen die niet in de eigen woonvoorziening wonen. Doordat mensen langer thuis moeten blijven denken ouderen sneller aan de toekomst wat betreft woonvoorzieningen. Welke woningen zijn er in Schalkhaar beschikbaar? Hoe kan ik zo lang mogelijk in mijn dorp blijven? Ze ziet verschil in omgang in vergelijking met ‘stadse’ bewoners. ‘Mensen kennen elkaar, zijn gemakkelijk in omgang en houden van het kneuterige van een dorp’ Men vindt het prettig om tussen leeftijdsgenoten te wonen. Daarentegen moet men rekening houden met de privacy, juist omdat iedereen elkaar kent). Of Park Braband kan groeien is de vraag, want daar gaat het ook om landelijke normen. En de financiële middelen zijn natuurlijk beperkt. De kansen voor vernieuwde (zorg)concepten, bijv. nieuwe vormen van kleinschalig groepswonen, zie ik als een positieve ontwikkeling. Ik wil vanuit haar positie bijdragen om de externe contacten en samenwerking met andere Schalkhaarse initiatieven / vrijwilliger bevorderen.

56

3.11 MANTELZORG ALS OPLOSSING VOOR AFNEMENDE ZORG? Ik zie de veranderingen (o.a. WMO) en de bezuinigingen met zorg tegemoet. Afbouw van voorzieningen en begeleidingsuren zal de druk op familie/mantelzorgers alleen maar doen toenemen. De andere en positieve kant is echter dat er, doordat er een appel gedaan wordt op eigen redzaamheid /verantwoordelijkheid mensen langer actief blijven, initiatief moeten nemen en minder afhankelijk worden. De zelfredzaamheid blijft langer intact. Verplichte vrijwilligershulp (of mantelzorg door familie) kan een methode zijn om naastenhulp weer als iets normaals te beschouwen. De praktijk heeft uitgewezen dat men in eerste instantie klaagt maar dat dit uiteindelijk weer als normaal en vanzelfsprekend wordt ervaren. Langdurige en structurele hulp is in het algemeen moeilijker te organiseren dan kortdurende of enkelvoudige hulp. Het zullen vooral problemen rond mantelzorg zijn. Ieder leeft in zijn eigen wereld en is druk met zijn eigen zaken. Pas als je zelf met het probleem te maken krijgt worden mensen zich van het belang ervan bewust. Ik zie het gevaar van overbelaste mantelzorgers die te veel alleen moeten doen. Als men langer, zelfstandig thuis moet wonen dan moeten de kinderen helpen. Hij kent persoonlijk geen schrijnende gevallen van mensen die hulp/gezelschap zoeken. Maar zo zegt hij: die zullen er vast wel zijn. Mensen worden ouder en we halen de mantelzorg er steeds weer bij. We zijn verantwoordelijk voor elkaar. Mensen zijn kwetsbaarder geworden. Mantelzorg is toch normaal, kreeg je al bij je opvoeding mee Door de vergrijzing zou het kunnen volgens hem dat jongeren meer voor de ouderen moeten gaan doen. Maar dat zal dan vooral in familiare kringen zijn, dat is een dorpsding dat de familie elkaar helpt. Huidige zorg met de vele handen aan een adres is per definitie inefficiënt en duur. Mantelzorger tot op bepaalde hoogte verantwoord. Slaat nu door. Is grote zorg voor velen. Overbelaste mantelzorgers, Nog te hoge kosten voor gemeenschap, Waardoor ontstaan problemen: Minder overheidsgeld, inkrimping. Ik verwacht vele problemen voor mezelf, met hulp van relaties, grotendeels te kunnen oplossen. Als we meer dagbesteding kunnen aanbieden (maar wel kritisch beoordelen) biedt ruimte/lucht voor mantelzorgers. Ze heeft oude ouders in het dorp wonen en ze verwacht in de toekomst hier meer zorg aan te moeten geven. Gezien de toekomst wat zorg betreft. Het gaat er op neer komen dat als men de financiën heeft je het kan aanvragen en voor de minder bedeelden dit slechter gaat worden. Wat betreft zorg en hulp aan elkaar kan dit volgens mij beter. Men is veel op zichzelf. Ik heb wel contacten in de buurt maar kent niemand die hulp heeft of krijgt van bijv. mantelzorgers. Ik heb dit zelf jaren voor oude moeder gedaan. Ik zie ouderen probleem van langer thuis wonen, samen zorg, overbelaste mantelzorgers, niet allen met voldoende netwerk van helpers, ontbrekende bewustwording van elkaar helpen en ondersteunen.

57

Met de bezuinigingen in de zorg, moeten we de mantelzorgers goed in de gaten houden. Er wordt nu te veel geleund op dezelfde mensen, vaak vrouwen. Mensen kunnen makkelijker aanbieden dan vragen. Kinderen zijn soms te dichtbij. Daarom is Schalkhaar helpt elkaar zo’n mooi initiatief. Ik zie onrechtvaardigde zaken bij overbelaste mantelzorgers.

3.12 VRIJWILLIGERS IN DE BUURT ZIJN HARD NODIG Je moet elkaar steeds meer helpen. er is geen geld meer voor. Vrijwilligers zijn nodig om alles levendig te houden. Dat is lastig omdat mensen langer moeten werken en steeds meer mensen werken, ook de vrouwen. Toenemende aantal ouderen, afnemende betaalde hulp, mensen moeten zelf initiatieven nemen. Ik heb de indruk dat de echte basiszorg ondanks de crisis wel overeind blijft. In de buurt is een aantal mensen dat afhankelijk is van de zorg en daar zie ik weinig echte problemen. Ook de buurt speelt daarin nog weer een mantelzorgachtige rol. Om me heen zie ik wel regelmatig mensen die een tijdje werkloos zijn. Over het algemeen vindt men binnen enkele maanden een nieuwe werkkring. Als we dingen betaalbaar willen houden, dan moeten we toch meer vrijwilligers inzetten. Verwacht dat men afhankelijker van elkaar wordt door de maatregelen van de overheid. Hoe krijgen we meer vrijwilligers? Meer bekendheid aan Schalkhaar Helpt Elkaar. Samenwerking met andere instanties. Elkaar helpen en toevoegen en naar elkaar verwijzen zonder elkaars mensen ‘af te pakken’. Onze samenleving moet meer participeren maar dit zal dan ook doorgezet moeten worden in een waarborg maatschappij. Een grote groep mensen moet inspringen en het niet op enkele laten aankomen.

58

3.13 DE FORMELE ZORG EN DE INFORMELE ZORG SAMENBRENGEN Als je elkaar moet helpen, hoe zijn dan de professionele lijnen gestroomlijnd? Soms moet je een collectief initiatief wel gaan uitleggen bij een professionele organisatie (voor stroomlijnen en samenwerking). Zorg voor goede samenwerking tussen alle instanties en initiatieven). Hoe elkaar te vinden, daar draait het dan om, en een goede balans vinden tussen de eigen aanpak en de deskundigheid. Bijeenkomsten zoals ontmoeting Sociale Wijkteams door wijkmanager vond ik een waardevolle bijeenkomst. Formele zorg en informele zorg dichter bij elkaar brengen. Contacten in de omgeving worden belangrijker, contacten tussen niet professionele en professionele hulpverlener wordt belangrijker. Het sociaal wijkteam heeft hierin een belangrijke rol. Zij moeten de verbinden leggen en kijken hoe een hulpvraag opgepakt kan worden, door vrijwilligers of vanuit de formele zorg. Er is een nieuw initiatief voor mantelzorgers om snel en effectief hulpvragen te stellen via mail aan betrokken disciplines van een patiënt. OZO-verbindzorg, ondersteund door ENO. De samenwerking vooral met andere zorgverleners als social team, wijkwinkel, Carinova, Park Braband, verloopt via overleggen eens in de zoveel tijd. Sociale team heeft tegenwoordig een prominente rol bij doorverwijzingen naar bv gezinscoach. Ik vind het belangrijk dat er korte lijnen zijn met andere instanties en vrijwilligers (Schalkhaar helpt elkaar, Park Braband) om eventuele hulpvragen van patiënten te beantwoorden. Vanuit de gemeente ondersteunt WIJ Deventer initiatieven op basis van vragen uit het dorp. Dat zijn vaak kleinere initiatieven, waarbij de gemeente kan ondersteunen met geld. Het verdwijnen van de taxivergoeding is een aanslag op de mobiliteit van ouderen. Steeds vaker vraag ik ‘Schalkhaar helpt elkaar’ of sociale team om hulp.

59

3.14 TIPS VOOR DE OVERHEID EN ZORGORGANISATIES Gemeentes zouden meer naar de sociale beleving moeten luisteren om tot iets te komen. Alles wat je wilt zou je in processen moeten gieten en moeten toetsen met allerlei organen wat wel en wat niet kan. En leren dat niets van ‘ons’ is, en ‘mijn en dijn’ afleren. We moeten veel meer met elkaar doen, en dat moet in balans zijn. Beleidsmakers van lokale overheid maar ook van zorginstellingen luisteren slecht en hebben de neiging om beleid te maken zonder dat dit vooraf te toetsen bij direct betrokkenen en uitvoerend personeel. Hierdoor worden regelmatig verkeerde keuzes gemaakt en blijven kansen onbenut. Overheid wil wel op een nette manier bezuinigen maar de uitvoerders maken het minder menselijk. Hierdoor worden slechte berichten nogal eens voor zich uit geschoven en weten de intimiderende inwoners het te winnen ten koste van de verlegen inwoner. Ook schort het bij de uitvoering aan professionaliteit. We weten dat het UWV en SVB er niet mee om kunnen gaan. Binnen de christelijke leer, de dorpsgemeenschap laten doen wat ze zelf kan en de gemeente faciliteert maar betuttelt niet. Als we zorgafhankelijk zullen worden vinden wij het belangrijk dat er dezelfde verpleegkundige/verzorgende komt. We willen niet iedere dag een andere persoon. Je zou moeten selecteren welke specifieke hulpvragen er zijn. Het koppelen van een behoeftige aan een vaste vrijwilliger zou beter kunnen werken. Dan creëert ook vertrouwen.

60

3.15 WAT KUNNEN WE ALS DORP ZELF DOEN? Niet vanzelfsprekend de gemeente aanspreken maar eerst het dorp. Is het verstandig om als dorp ook de verantwoordelijkheid te hebben over een dorpsbudget. Wie draagt de verantwoordelijk en hoe borg je dat de juiste personen ook de juiste en noodzakelijke hulp/zorg krijgen. Ambitie moet zijn dat we verantwoordelijkheid krijgen van Deventer. Misschien moet er wel iets komen om ook betaald hulp te krijgen. ‘Zelf heb ik via SHE hulp gegeven aan een mevrouw die 1a 2 keer per week hulp met boodschappen etc. wilde. Dit is niet in te plannen met mijn werk. Ik denk dat hier wel veel behoefte aan is en dat mensen hier ook best voor kunnen betalen. Voor de mensen die dat niet kunnen moet een vrijwilliger beschikbaar zijn.’ Ook hier een functie voor de gemeente om goede voorzieningen op dit gebied te handhaven. Ik denk daarbij ook aan dorpsbudget en beheer door dorp. Door aan de voorkant bij de zorg te zitten kun je veel besparen en houdt je een vrediger leefgemeenschap. Zorg er ook voor dat er nauwe samenwerking ontstaat met sociale wijkteams en vergeet niet om gaten vanwege een terugtredende overheid op te vullen, maar stel ook misstanden bij diezelfde overheid aan de kaak. Wijs ze op hun verantwoordelijkheid. Al deze problemen zijn terug te voeren op het geld/bezuinigingen. Daarom is het in deze tijd dubbel zo moeilijk om een hechte gemeenschap te gaan vormen, omdat we eerst meer op onszelf teruggeworpen worden en de maatschappij zich moet omvormen naar sociaal, en voor alle goede initiatieven geen geld is. Ik maak me best zorgen over de sociale minima. De gemeente bepaalt teveel, terwijl wij zelf de gemeente zijn.

61

4. ER GEBEURT VEEL IN SCHALKHAAR OP ALLERLEI NIVEAUS

4.1 ER GEBEURT VEEL IN SCHALKHAAR Er is al veel verenigingsleven. Er zijn wel 70 tot 80 verenigingen. Er is genoeg te doen in ieder geval. Er worden initiatieven genomen door de inwoners van Schalkhaar. Ik vind dat er veel verenigingsleven is en dat is het fijne aan het dorp. Verenigingen die om welke reden dan ook op moeten houden te bestaan, dat vind ik sneu voor die mensen die worden getroffen maar ‘het is nou eenmaal zo’. Dan is er nog voldoende aanbod binnen Schalkhaar. De verenigingen kunnen ook goed met elkaar overweg. Daarnaast is er voor iedereen iets te doen: Fietsen, jazz, sporten, drummen etc. Schalkhaar Helpt Elkaar vervolgens de buurt rondom het plein die gezamenlijk schoon houdt. Daarna volgen OVS, Zij actief, SV Schalkhaar, Platform, KBO, Schalkhaar Life etc. Samenwerking: vooral met andere zorgverleners als social team, wijkwinkel, Carinova, Park Braband, verlopen via overleggen eens in de zoveel tijd. Sociale team heeft tegenwoordig een prominente rol bij doorverwijzingen naar bijvoorbeeld gezinscoach. Vanuit de C1000: Samenwerking/sponsoring met de muziekvereniging, de braderie, voetbal teams. Iedereen werd gesponsord. Ook werd geholpen bij schoolvoetbal toernooien en de handbal. Kortom, veel samenwerking. Vroeger bij de Carnavalsvereniging was er dan een samenwerking met de kwekerij was en dat ze kerstbomen verkochten en een deel van die opbrengst bestemd was voor de wagen(bouw) voor Carnaval De scholen werken samen (peuterzaal en Nicolaas school). Brede school heeft samenwerking met sportverenigingen. Rond het Haarhuus zijn er wat samenwerkingen, dat is een sterke club. In de buurt is er altijd wel een nieuwjaarsreceptie, die wordt gehouden bij ‘Haarman’ op de boerderij. En een zomerbijeenkomst. Je hebt hier nog Haarmans boerderij en dat is mooi. Wat ik Schalkhaar gun is dat ze een beetje trots zijn op wat ze allemaal voor elkaar krijgen en blij met wat ze hebben. Leuk te zien dat de Sleutel en de Nicolaas meer een is en meer betrokken zijn bij elkaar, minder concurrentie meer synergie. Mijn mening is dat binnen het verenigingsleven misschien wel bepaalde initiatieven moeten stoppen, en dat is een natuurlijke selectie. Ik vind het vaak een mentaliteitsprobleem. Ik ken geen mensen die zich nergens bij kunnen aansluiten. Als ik ze wel zou kennen dan zou ik ze aanspreken en vertellen over de vele initiatieven die Schalkhaar te bieden heeft. Bij Schalkhaar Life zijn er daarom bewuste keuzes gemaakt: groot geworden door klein te blijven.

62

4.2 MAAR VOLGENS SOMMIGEN MAG HET NOG WEL WAT MEER Er is niet genoeg te doen in Schalkhaar. Afgelopen weekend was ik in het dorp Schalkwijk, een veel kleiner dorp dan Schalkhaar maar er was meer te doen, meer initiatief. Zo was er een aparte folder met wat er te doen was op Koningsdag en 4 en 5 mei. Het is een goede gemeenschap die op zichzelf staat. Er wordt veel minder georganiseerd dan vroeger bijvoorbeeld geen carnavalsvereniging meer. Ook zouden er meer straat/buurtfeesten moeten worden georganiseerd! Nieuwe activiteiten als Kelderrock in de Lindeboom en Schalkse Vrouwen zien ze als een goede ontwikkeling! Wel zou er voor de jeugd leeftijd vanaf 14/15 meer georganiseerd kunnen worden. Voor kinderen is er in Schalkhaar ook het een en ander te doen. Kids club in de kelder. Dat is tot een bepaalde leeftijd 10 jaar? Daarboven is het de vraag of er voldoende is. Schalkhaar Life of zoiets meer organiseren. Als dorp leuke dingen organiseren. Er is minder. Bijvoorbeeld op Koningsdag iets leuks ofzo. Met kerst wordt nu ook wat gedaan. Talentendag met open podium. Superkids of zoiets. Of sport of activiteiten in Schalkhaar Meer evenementen (om een voorbeeld te noemen op koningsdag spelen organiseren) zal voor Schalkhaar te weinig animo zijn. Vanuit Schalkhaar ben je ook snel in Deventer en Diepenveen waar ook veel georganiseerd wordt. Ik vind wel dat er betere samenwerking moet komen tussen de sportverenigingen, bijv. accommodaties te delen. (over samenwerken) Je aan de regels houden en afspreken hoe laat je bijvoorbeeld thuis komt.

63

4.3 SCHALKHAAR HELPT ELKAAR KENT BIJNA IEDEREEN Schalkhaar helpt elkaar is een goed initiatief!! Een tweede voorbeeld is het initiatief Schalkhaar Helpt Elkaar (SHE) wat ik een ontzettend goed initiatief vind. Voorbeelden samenwerking Verenigingen: Schalkhaar Helpt Elkaar (SHE). Schalkhaar Life is een goed initiatief, evenals Schalkhaar helpt elkander. Ik ken het initiatief “Schalkhaar helpt elkaar” en vind het ook een goed initiatief. “Schalkhaar helpt elkaar” is een erg goed initiatief. Schalkhaar helpt elkaar is goed initiatief. Hulp wordt in de buurt gevonden en van het initiatief Schalkhaar Helpt Elkaar hebben ze wel eens gehoord. Schalkhaar Helpt Elkaar is ook een mooi voorbeeld. Deze is ontstaan vanuit het dorpontwikkelplan. Met elkaar zijn we toen de buurten ingegaan en hebben we aangebeld. Dat is best eng om zo met buurtbewoners in gesprek te gaan. Wat goed gaat niet veranderen, verder uitbouwen als goed voorbeeld. B.v. “Schalkhaar helpt elkaar” Voorbeelden samenwerking Verenigingen: Schalkhaar Helpt Elkaar (SHE) waar iemand uit het gezin actief is. Betrokken bij Schalkhaar Life en een ander bij Schalkhaar helpt Elkaar. Ik ken Schalkhaar helpt elkander goed, deze groep werkt ook veel samen met de professionele zorg van Carinova. Schalkhaar helpt elkander is een goed initiatief, functioneert goed en zij koppelen ook goed terug, kennen hun grenzen en doen wat ze zeggen. Schalkhaar helpt elkaar is mij ook bekend en ik hou er nog even afstand van. Dat komt wel/moet zich nog ontwikkelen. We kennen wel allerlei initiatieven, maar we doen niet mee in georganiseerde verbanden. Bijvoorbeeld SHE kennen we wel maar vinden we te groot. Ik ken Schalkhaar Helpt Elkaar en heb wel eens contact gehad met een van de initiatief nemers. Ik ken wel gevallen van dorpsbewoners die elkaar ondersteunen met bijvoorbeeld hulp bij boodschappen.

WAT DOET SCHALKHAAR HELPT ELKAAR? ‘Schalkhaar helpt elkaar’ lijkt me misschien wel een goed initiatief, maar nogmaals: ik heb totaal geen zicht op wat deze mensen nu wel of niet doen. Zelf betrokken: ja, ben een “goede buur” van SHE. Help dorpsbewoners bij bijvoorbeeld naar het ziekenhuis gaan. Schalkhaar helpt Elkaar. Ik ken een vrijwilligster. Regelmatig doet ze klusjes. Het is een soort burenplicht. Zelf hebben ze er nog geen gebruik van gemaakt. SHE is meer iets voor ouderen. Het zijn normale mensen die elkaar helpen.

64

Een voorbeeld van bewoners die elkaar helpen is Schalkhaar Helpt Elkaar. Het gaat om bijvoorbeeld hulp bij boodschappen of even naar het ziekenhuis rijden met iemand als dat nodig is. Het is een coördinerende functie. Je kunt ze opbellen of even aanschieten en dan wordt er vaak wel iets geregeld. Ik en mijn vrouw hebben er zelf nooit gebruik van gemaakt. ‘Schalkhaar helpt elkaar’ is zo’n ander initiatief, ‘al krijg je niet altijd van alles inhoudelijk mee wat er gebeurt’. We hebben iemand gesproken van Schalkhaar helpt elkaar maar weten niet meer wie. We weten dat er een inloop uur is. Schalkhaar Helpt Elkaar vervolgens de buurt rondom het plein die gezamenlijk schoon houdt. Voorbeeld is Schalkhaar helpt Elkaar maar heb geen idee wat dit precies inhoudt. Schalkhaar helpt elkaar – koppeling naar mantelzorg zou moeten gaan plaatsvinden (ontlasten mantelzorger). Schalkhaar helpt elkaar – meer koppelen met wijkverpleging / mantelzorg. Belangrijk om de interesse en hobby’s van behoeftige en ondersteuner te koppelen.

EN HOEVEEL GEBRUIK W ORDT ER VAN DEZE PAR TIJ GEMAAKT? Ik weet af van “Schalkhaar helpt elkaar”. Echter, ik ken niemand die daar gebruik van maakt. Verder weet ik niet van samenwerkingsverbanden binnen Schalkhaar. Ik ken “ Schalkhaar helpt elkaar”. Alleen geen mensen die daar wel eens gebruik van hebben gemaakt. Dus hoe goed of slecht “ Schalkhaar helpt elkaar” werkt, weet ik niet. Schalkhaar helpt elkaar, wordt nog te weinig beroep op gedaan. Er wordt te weinig gebruik van Schalkhaar Helpt Elkaar gemaakt. Ik ken een Goede buur bij SHE (Schalkhaar Helpt Elkaar). Ik vind het belangrijk dat dit er is, hoewel nog weinig beroep op die persoon is gedaan.

65

4.4 DE VOORBEELDEN VAN SAMENWERKING, ACTIVI TEITEN EN EVENEMENTE N ZIJN TALRIJK                                              

Tussen de scholen (Nicolaasschool en De Sleutel) Jaarlijkse straatfeesten Jaarlijkse buurtfeesten Zomerdagkamp Paasvuur Schalkhaar Helpt Elkaar Schalkhaar Life Schalkse vrouwen Zonnebloem Kelderrock Kindcentrum (scholen, peuterspeelzaal, Carinova) SV Schalkhaar Wilgen knotten PlezierAtelier met BSO en sport Schalkhaarloop (tegen kanker) Kinderboekenweek met meerdere instanties Zij-actief Tussen De Sleutel en het AZC Speelveldkijkdag Gezamenlijk boodschappen en kleine klusjes voor elkaar doen Ondernemers Vereniging Schalkhaar (OVS) ’T Mensink (buurt) Rastergroep Beachvolleybal op Koninginnedag Samenwerking tussen voetbal, jeu de boules en het kinderdagverblijf De Koelanders Tussen de brede school en de bibliotheek Parabool + scholen St. Cecilia open podium voor kinderen Kankercentrum / Oncologiecentrum Tussen de Lindeboom, Haarhuus, muziekvereniging en jazzballet Kerkelijk netwerk van de Katholieke kerk met de Protestantse Kerken Nederland (PKN). Winkeliersvereniging Kinderdiscotheek (vanuit scholen) AED-coördinatie Schalkhaar Ontmoet Elkaar Kixxs voor ouderen Stichting Thuis Sterven Platform Schalkhaar Regiegroep Schalkhaar Werkgroep Rielerenk/Douwelerenk Tussen BSO en sportverenigingen Kids Club Tussen De Sleutel, Park Braband en de Lindenhof Brede school met judovereniging TC Park Braband met BSO 66

             

Voetbal + handbal + jeu de boules Kinderboekenweek Tafeltje dekje Samen eten met ouderen Jazz + muziekvereniging Sinterklaasintocht Sporthal Caritas Schalkhaar.nu netwerkoverleg op medisch/zorg domein tussen huisarts, wijkverpleegkundige, praktijk ondersteuners GGZ, etc., De wijkwinkel InSchalkhaar Project Voorleesexpres (vanuit de bieb) Leerlingenraad met eigen budget en agenda (goede doelen, schoolomgeving, etc.)

4.5 EN OOK OP KLEINERE SCHAAL ZIJN INWONERS ACTIEF                           

Bladeren opruimen op straat Oppassen op elkaars kinderen Ouderraad bij peuterspeelzaal / school / BSO Klussen bij de peuterspeelzaal Pleintjes onderhouden / in eigen beheer Fruit laten plukken door anderen op weiland Buren die elkaar helpen bij onderhoud, bouw, etc. Ondersteunen van elkaar bij overlijden Hond uitlaten voor een ander BBQ’s Welkomstfeestjes voor nieuwe buren Opruimacties in de buurt Onderhouden van elkaars tuin / buren helpen snoeien Ontmoetingsavonden in de straat Collecte lopen voor het goede doel Vrienden van Schalkhaar (ondernemers zetten zich in voor jeugd) Actief bij de sportvereniging Sponsoring Jeugdleider bij voetbal Ondersteuning bij ICT van sportvereniging Vervoer naar de kerk Koffie schenken in bejaardentehuis Mantelzorg aan ouders en buren Helpen op school Vrijwilliger bij de Zonnebloem Vrijwilliger bij het AZC Vrijwilliger bij De Parabool 67

                    

Culturele kinderactiviteiten organiseren Huiswerkhulp buren Bardiensten bij sportvereniging Vrijwilliger bij Sinterklaasintocht Vrijwilliger bij De Groene Knoop Karweitjes voor de kerk Bestuur van sportvereniging Medezeggenschapsraad van school Koffie schenken en een praatje maken met voorbijgangers van Brinkgreven Schoolband starten Vrijwilliger bij KiXxx ‘Goede Buur’ bij Schalkhaar Helpt Elkaar Rondbrengen kerkblaadje Op bezoek gaan bij kwetsbare ouderen of zieken Spelletjesmiddagen organiseren bij de peuterspeelzaal Buurtvereniging Laarmanskamp / Aarningskamp Drumles aan jongeren KiKa fundraising initiatief voor een overleden buurkindje Buddy van een gehandicapt persoon Kerstmarkt Buurt-app om elkaar op de hoogte te houden, spullen te delen, etc.

68

5. VRIJWILLIGERS

5.1 WAAROM ZIJN MENSEN ACTIEF?

MENSEN HELPEN OMDAT DAT BIJDRAAGT AAN DO RPSE SFEER Ik vind dat wanneer je voor een dorp kiest als Schalkhaar, je je moet inzetten. Ik vind het fijn wonen in Schalkhaar en ik vind het leuk om middels de vereniging met zaken ‘te bemoeien’ in de positieve zin van het woord. Ik ben zelf actief vanuit een intrinsieke drive. Belangrijk voor contacten en betrokkenheid bij het dorp. Versterkt mijn dorps gevoel. Ik lees veel voor aan kinderen. Reden om dat te doen is de betrokkenheid, je kent de mensen en iemand zegt eens een keer ‘he dat is leuk voor jou’ en dan doe je dat. Ik ben van mening dat principes van nabuurschap belangrijk zijn en dat elkaar helpen en bijstaan bijdraagt tot een aangenaam woonplezier. Ik vind dat als je in een dorp woont, je ook een bijdrage moet leveren.

MENSEN HELPEN OM BETROKKEN TE ZIJN EN ME NSEN TE LEREN KENNEN Ik doe dat allemaal omdat ‘je er veel voor terug krijgt’. Een vereniging gaat en staat met vrijwilligers. Ik voel het als een plicht. Waarom ik dit doe? Omdat ik als inwoner van Schalkhaar betrokken wil zijn met de gemeenschap en omdat ik ook onderneemster ben. Ik ben betrokken bij een vereniging en doe dat om betrokken te blijven en steeds meer mensen en initiatieven te leren kennen. Ik vind het niet meer dan normaal dan dat je elkaar helpt, leert daardoor ook mensen kennen, wil niet elke avond alleen maar TV kijken, zonder vrijwilligers kunnen verenigingen niet bestaan. Ik vind het mooi als er in het dorp iets georganiseerd wordt. En het is leuk om te organiseren. Je doet het met z’n allen en brengt zo allerlei mensen van allerlei geledingen bij elkaar. Ik ben betrokken bij deze vereniging omdat ik destijds (10 jaar geleden) met mijn vrouw in Schalkhaar ben komen wonen vanuit Deventer en het daar wel behoorlijk individualistisch vond. Ik wilde me in een dorp gelijk actief in zetten omdat ik het belangrijk vind betrokken te zijn. Ik vind dat je je maatschappelijk dienstbaar moet maken. Het is leuk om sociale contacten op te doen met allerlei type mensen. Niet specifiek in Schalkhaar maar algemeen. Wilgenbomen knotten met zo’n groepje oude 67+ mensen lijkt me te gek. En dan samen in de middag pauze een borrel, die aan het eind van jaar ook op de begroting staat, en waar dan penningmeester probeert wat van

69

te zeggen omdat het niet bij de opdracht hoort, maar dan door de hele groep wordt weggehoond omdat het er gewoon bij hoort. De visie om dingen gezellig te maken, zodat je daarna ook weer terug komt. Mensen helpen omdat dat zo hoort. We hebben onze tante geholpen met verven. Dat hoort zo, da’s best normaal. Ik ben betrokken bij Schalkhaar Life en bij de voetbalvereniging. Ten eerste vind ik het erg leuk. Ik maak er tijd voor (die ik weinig heb maar toch doe) en ik vind het een morele verplichting. Als je zelf voetbalt dan moet je een keer wat doen. Het is namelijk een half bedrijf zo’n voetbalclub. Het is belangrijk dat wanneer je iets kunt doen, dat je het ook doet. Als iedereen dat nou doet dan kom je ver. Daarnaast krijg je er ook energie van. En je leert er ook nog eens veel van. En als bonus leer je ook nog eens nieuwe mensen kennen en dat is gewoon heel erg leuk! Ik vind het normaal dat je vrijwilligerswerk doet. Ik doe dit omdat ik het een ‘morele verplichting’ vind. ‘Je gunt anderen ook het plezier dat je zelf hebt en je kinderen hebben (gehad).’ Ik vind het een vanzelfsprekendheid om actief betrokken te zijn binnen het dorp.

MENSEN HELPEN OMDAT ZE ERGENS BIJ BETROKKEN ZIJN/RAKEN Nu nog even niet actief. Maar “Als de kinderen gebruik gaan maken van de voorzieningen dan doe ik zeker mee. Bijvoorbeeld rijden. Dan ga ik zeker mijn steentje bijdragen. Met het hele gezin”. In eerste instantie draag ik bij vanuit mijn zakelijke belang om op de hoogte te blijven van wat er verder ondernomen wordt en wat speelt in het dorp. Pas in tweede instantie om ook iets bij te dragen aan het welzijn van het dorp. Ik heb in het verleden in het schoolbestuur gezeten. Dit vanwege betrokkenheid en dat je weet wat er op school gebeurt. ‘Als je 4 kinderen op die school hebt dan wil je ook wat voor die school doen’. Ik hoop later ook zelf die hulp te krijgen als ik dit nodig heb. Ik ben actief in eerste instantie vanuit mijn zakelijk belang om op de hoogte te blijven van wat er verder ondernomen wordt en wat speelt in het dorp. Pas in tweede instantie om ook iets bij te dragen aan het welzijn van het dorp. Ik doe al veel vrijwilligerswerk omdat kinderen bij diverse verenigingen zitten. Van school naar voetbal gegaan: ‘Want op een gegeven moment was het wel tijd voor iets anders’. Ik heb een drukke baan. Even een dagje helpen en je steentje bijdragen is prima. Samen moet je iets van maken. Echte dorpsmensen willen vaak nog wel. De vrijwilligers komen ook uit Deventer.

70

MENSEN HELPEN VANUIT INTRINSIEKE DRIVE Voor andere mensen zorgen is echt ‘mijn ding’. Dat is ook de reden dat ik veel vrijwilligerswerk doe. Ik help het liefst iedereen. Ik zou best in een vrijwilligerspool willen om zo af en toe eens mensen met klusjes te helpen. Ik vind het namelijk mooi om anderen te helpen. Dat zit in mijn aard. Ik ben actief omdat ik me er goed bij voel. In een gemeenschap vind ik het prettig anderen te helpen. Dat versterkt het gevoel van saamhorigheid. Ik vind dat belangrijk en het draagt bij aan een prettige leefomgeving. De reden voor al deze activiteiten is hobby, als leider en begeleider en ik krijg hier een kick van! Als je helpt, dan doe je iets aardigs. Men moet het vrijwilligerswerk ook leuk vinden. Ik wil wel collecteren. Best iets vrijwillig doen. Ook als het soms niet leuk is. Goed voor goed doel. Net zo aardig zijn voor een goed doel. Zij hebben een minder goed leven. Ik denk wel dat ik dat uit mezelf doe. Ik vind het prettig om anderen te helpen. Ik vind dat iemand in nood geholpen moet worden. Zoals ik tot nu toe bezig ben, voel ik me goed. Ik ben sociaal actief en heb iets over voor mijn medemens. We doen zit omdat we het leuk vinden en omdat we geen ‘nee’ kunnen zeggen. ‘Als mensen iets aan je vragen dan denk je gewoon mee’. Hun focus ligt op: Muziek, Theater & Schilderen Soms sta je er even bij stil dat je moeder heel aardig is en dan wil je er wel wat voor doen. Dit schooljaar heeft leerlingenraad een KIKA-voetbaltoernooi en een KIKA-koffie-corner ingericht om een bijdrage te leveren aan een actie van ouders van onze school die vorig jaar een kind hebben verloren aan kanker. Wij zijn gezien onze leeftijd niet meer zo actief om anderen te ondersteunen maar blijven nadrukkelijk betrokken bij de buurt activiteiten en hebben ons aandeel op basis van ons eigen vermogen (b.v. kaartje sturen, kerkblaadje rondbrengen, beetje opruimen bij de gemeenschappelijke groep/plein onderhoudsbeurt).

MENSEN HELPEN OMDAT ZE HET VANUIT DE OPV OEDING MEEKRIJGEN Ik heb het meegekregen van thuis. Ouders doen en deden ook veel vrijwilligers werk. Ik krijg er ook een goed gevoel van omdat dit werk past als een jas. Het is fijn en het voelt goed. Wij zijn ook op de wereld om dienstig te zijn is mijn overtuiging. Ik ben zo actief in het dorp, omdat ik zo ben opgevoed. Wij doen dit omdat wij van huis uit opgevoed zijn om in een gemeenschap je sociaal te gedragen. Zo voeden wij onze kinderen ook weer op. Ik ben geboren en getogen in Schalkhaar. Ik vind dat je elkaar moet helpen, dat je het leefbaar moet houden. Het dorp moet in stand worden gehouden. Ik help omdat ik zo ben opgevoed. Ik vind dat iemand geholpen moet worden. Ik hoop later ook zelf die hulp te krijgen als ik dit nodig heb. 71

5.2 WAAROM ZIJN MENSEN NIET ACTIEF?

MENSEN HEBBEN HET DR UK Mensen zijn steeds drukker waardoor er een kleinere pool van vrijwilligers is. Hierdoor hebben vooral de kleinere verenigingen het nu of op termijn moeilijker. Iedereen is heel erg druk. Dat kan soms lastig zijn als je op zoek bent naar vrijwilligers. Zo vertelt hij nog over een kerstmarkt waar een tekort aan vrijwilligers was en de paar mensen die dat deden het zweet op hun rug hadden. Verenigingen en ouderen scholen worden hierdoor getroffen. Er is hulp nodig en er is minder vrijwillige tijd. Maatschappelijk probleem. Het staat haaks op elkaar: aan de ene kant moet er meer worden gewerkt en aan de andere kant zijn er meer mantelzorgers en vrijwilligers nodig. Ik maak me wel een beetje zorgen dat er in de toekomst in Schalkhaar niet meer zoveel toegewijde vrijwilligers zullen zijn zoals de generatie die dat nu doet. De jongere generatie is toch wel druk. Ik merk dat aan de voetbalclub; die groeit enorm maar er zijn maar weinig mensen die echt ook graag wat vrijwillig doen voor de club, dat is een vaste groep. Er zijn niet zoveel vrijwilligers denk hierbij aan de tweeverdieners. Mensen die werken hebben het druk, en anderen schieten daarbij in, familie wonen niet vaak meer in dezelfde plek, mensen trekken weg door opleiding, werk dat vraagt dat ze ergens anders heen gaan, Vroeger deed je vaak wat je ouders deden, er wordt meer gestudeerd waardoor mensen weg trekken en een baan anders vinden. Raar: veel jeugdwerkloosheid en veel ouderen die moeten werken: gevolg minder tijd over voor actieve vrijwilligers. Vroeger was je soms al met eind 50 eruit, dus heel actief nog. Het is in Schalkhaar moeilijk om mensen te vinden voor besturen. Dat komt door de geografische ligging van Schalkhaar (nabij Deventer). Ten tweede is het een typische bevolking bestaande uit midden en hogere inkomensgroepen die weinig tijd hebben om zich vrijwillig in te zetten voor organisaties. Ik heb geen ambitie om nu iets te doen, komt door drukke werkzaamheden van mijn beroep Misschien later wel. Ik wil nu niet meer zo veel doen, ben hoog bejaard en heb in diverse besturen gezeten en ben nu druk met andere dingen. Ik ziet mezelf ook wel helpen bij de opzet van een van de op te starten projecten. Anderzijds waak ik voor te veel hooi op de vork. Neen, niet vanwege de drukke werkzaamheden, trainer van sportclub, overdag werken, 60 uur per week, de resterende tijd besteed ik aan mijn gezin. daarom weinig tijd. Wel gedaan, maar was schoolgericht, basis school, toen de kinderen daar nog op zaten. Er gaat vaak wel te veel vrije tijd inzitten. Er gaat heel veel tijd inzitten, en dit mag niet koste gaan van gezin en werk. Verder geen vrijwilligerswerk, ook geen ruimte in deze fase: druk, druk, druk …

72

Misschien komt het ook allemaal wel omdat mensen overvoerd worden met dingen. Als ze bijvoorbeeld gaan wielrennen of voetballen, trainen ze soms wel 3 keer per week plus nog een keer een wedstrijd en dat is wel heel erg veel. Mensen hebben steeds minder tijd om deel te nemen aan initiatieven. Iedereen werkt natuurlijk en heeft het druk. Daardoor hebben mensen veel minder tijd voor vrijwillige initiatieven. Niet iedereen heeft dus professioneel werk en iets zinnigs te doen (en dan ga je je soms vervelen). Knelpunten zijn de financiën van de klanten omdat ze gewoon geen geld hebben, er voor over hebben. Tijd ontbreekt omdat kinderen oppas nodig hebben en de wil om samen te werken ontbreekt vaak.

MENSEN HELPEN ALS ZE GEVRAAGD WORDEN Moeilijk om de stap te maken. Wanneer ik gevraagd word dan wel. Ik ga me niet aanbieden, dat is mijn karakter. Je kunt ook niet overal aan meedoen. Ik help wel met kleine dingen in de buurt en ben vrijwilliger bij Schalkhaar Life of als er iets is en ik word hiervoor gevraagd. Ik ben geen lid van een sportvereniging. Ondersteuning geef ik vrijwillig en op ad-hoc basis. Ik ben geen structurele vrijwilliger. Ik vind mijn verworven vrijheid belangrijk en wil me niet binden aan vaste taken. Bij de Groene Knoop kan ik “nee” zeggen, maar bijvoorbeeld ”wekelijks rijden”, dan zou ik mensen moeten teleurstellen als ik niet kan en dat wil ik niet, dus geef ik me daar niet voor op. Mensen kunnen altijd een beroep om mij doen, echter ik wil me niet binden aan iets vasts o.a. wekelijks iets rond brengen of wekelijks rijden op de buurtbus. Mijn vrijheid is me lief. Mensen willen de vrije hand houden. Hij zit bij een filosofie club en dat is vanuit interesse en om meer inzicht te krijgen in het maatschappelijk gebeuren. ‘vanuit welke gedachte moet je dat doen’

MENSEN VOELEN ZICH NIET GEROEPEN In de toekomst zullen er minder mensen zijn die energie in vrijwilligerswerk willen steken.

Mantelzorg en/of buurthulp zien zij wel als een probleem. Hoewel zij in een buurt wonen waar nog volop aandacht is voor elkaar realiseren zij zich dat dit niet meer (zoals vroeger) vanzelfsprekend is. Iedereen heeft zijn eigen beweegredenen om hier te wonen. Als je actief wilt zijn dan doe je dat en wil je dat niet dan doe je dat niet. Het is geen Luttenberg ofzo, waar je raar wordt aangekeken als je niet helpt. Ik heb geen ambitie om nu vrijwilligerswerk te doen, sluit dit echter in de toekomst niet uit. Er zijn te weinig mensen die door intrinsieke gedrevenheid andere mensen helpen. Bedreigingen vind ik denken vanuit eigen belang, zakelijkheid, maatschappelijke onverschilligheid en geen tijd.

73

Bij de inschrijving bij de voetbal wordt gevraagd om mensen vrijwillig (bijvoorbeeld) bardiensten willen doen, en een deel is dan gelijk enthousiast maar er zijn er genoeg mensen die reageren met ‘moet dat? Ik kom om te sporten’. Steeds minder mensen voelen die betrokkenheid en de must om vrijwillig iets te doen. ‘Als je wilt sporten dan moet je je realiseren dat je dan iets moet doen’.

MENSEN BOTSEN SOMS Ik ben weggegaan bij OVS omdat er negatieve elementen de eenheid verhinderen. Bij Schalkhaar Life had ik ook wel meer willen doen en spreekt dat er wat ‘wrijving’ ontstond tussen de organisatie van Schalkhaar Life en de ondernemersvereniging van Schalkhaar.

MENSEN HEBBEN (NOG) GEEN BINDING MET HET DORP In de toekomst verwachten we wel wat actiever te worden in en voor het dorp, maar nog even geen idee in welke richting. We zijn natuurlijk al wel actief op de school. Behalve contacten vanuit school, vanuit de tennisvereniging en in de wijk hebben we nog weinig te maken met andere groepen in het dorp (zoals jongeren en ouderen). We zijn nu nog vooral aan het inburgeren. Ik moet eerst nog binding met Schalkhaar opbouwen. Ik mis niet echt wat. Er is geen verschil met de Twentse situatie. Ik ben zelf geen lid van een vereniging en ben, op mijn werk na, niet actief in het dorp. Ik voel me niet geroepen en heb weinig tijd. Ik heb bij binnenkomst Schalkhaar niet echt verkend. Nu ben ik wat meer geïntegreerd in de buurt. Ik ben druk met werk en was eerder ook niet erg actief in het verenigingsleven. Omdat wij beiden werken en een baby hebben komen wij niet aan veel meer dingen toe dan ons eigen gezinnetje. Als onze zoon de basisschoolleeftijd heeft zal er pas wat gaan veranderen op dat gebied en zullen we meer betrokken raken bij het dorpsgebeuren. De bijdrage in het dorp verwacht ik als wij ouder zijn en meer op het dorp aangewezen zijn.

(ANDERE) MENSEN ZIJN INDIVIDUALISTISCH EN DENKEN AAN ZICHZELF Ook in ons dorp is er sprake van individualisering. Dat is onvermijdelijk. Maar het zou toch goed zijn om te promoten dat mensen zouden moeten omzien naar elkaar! Men is druk met zichzelf en mobiel. En heeft weinig tijd voor de ander. Het groepsgebeuren is in deze tijd minder, de mensen zijn individualistischer. Men helpt elkaar verder binnen Schalkhaar niet veel. Het is meer ieder voor zich. Verder is iedereen binnen Schalkhaar erg op zichzelf. Dit zal ook niet zomaar veranderen en dat is ook prima.

74

De individualisering is meer ontstaan door de nieuwbouwwijk, er wonen veel mensen die werken en druk zijn met zichzelf. Proberen om deze mensen meer bij het dorp te betrekken. Individualisering zie ik niet echt, er wordt al veel hulp gegeven aan elkaar, hetzij via buren, kinderen en hun netwerk. Individualisering in de maatschappij, niet meer kijken naar anderen om zich heen, Er zijn altijd kinderen die elkaar niet zo leuk vinden In de buurt. Sommigen vinden bv spel op computer zo leuk en kunnen niet meer stoppen. Met social media, de individualisering en hun gerichtheid op Deventer . Minder geld, individualisering, eigen “ik” belangrijk Individualisering valt wel mee in Schalkhaar; de mensen letten op elkaar. De mindere inzet voor een ander komt omdat we steeds meer individueel bezig zijn. Nu loop je naar je buren over en weer, koffie kopje, gezellige sfeer. Als er iets aan de hand is weet je daar anders niks van. Tijd maken voor elkaar. Burgers die blijven denken vanuit eigen belang / zakelijkheid / onverschilligheid / geen tijd Veel beloven en weinig concreet doen. De zorg en hulp aan elkaar kan beter, men is veel op zichzelf. Ik heb overleg gehad met de gemeente en die onderhoudt het, want er zijn ook mensen die geen baat bij die speeltuin hebben en dan is de vraag wie wel en niet helpt en meedoet als er iets vervangen moet worden. Ik zie een sterk ontwikkeld individualisme in het dorp. Verschil tussen de leuke kant en de inspanningskant die minder leuk kan zijn. Ofwel lust kant gaat het nog maar aan de last kant wordt het lastiger om zich in te spannen. Pas als wij zelf tegen problemen gaan aanlopen, zullen wij ons gaan oriënteren op de oplossingen en mogelijkheden dichtbij. Zo werkt dat tegenwoordig in de hele maatschappij. En daarom kost de hele zorgzame maatschappij zoveel tijd om in gang te worden gezet. We moeten de goede kanten van de veranderingen benutten en verder uitbouwen. Denk aan: zorg consumptie terugdringen als dit kan, meer activeren/stimuleren en minder betuttelen en verspilling van onnodige hulpmiddelen (zoals scootmobiels) tegengaan. Ze geeft aan dat familie hulpmiddelen aanvragen omdat ze menen hier recht op te hebben.

75

5.3 DE OUDE GARDE MOET HET DOEN Een probleem is dat het vrijwilligersbestand vergrijsd. Het hoort bij de maatschappij. De kern van de oude sportvereniging/voetbalvereniging wordt ouder. Dan moet je je afvragen of je dat allemaal nog wel kunt (zoveel vrijwilligers werk bij de voetbal, want als er zoveel leden zijn dan is het een soort grote onderneming). Misschien is het een idee om er dan op den duur een pachter op te zetten. Misschien zou het op den duur wel een probleem kunnen gaan zijn dat de mensen die nu veel tijd aan vrijwilligerswerk besteden op den duur gaan stoppen. Dat dingen ophouden te bestaan daardoor. Bij het vrijwilligerswerk veel de zelfde gezichten. Veel ouderen die actief zijn in Schalkhaar zijn het nu nog. Ik merk bij veel jongeren het gemis van instelling om iets te begeleiden e.d. Veel komt er altijd op dezelfde mensen neer! We willen wel mee doen maar zelf organisatorisch mee doen willen we niet. Het te lang op eigen plek blijven zitten totdat club te oud wordt en leden weglopen(vallen) willen we niet. Ik merk dat toch wel veel ouderen de vereniging ‘dragen’ als het ware. Jongeren krijgen daardoor weinig kans om hun eigen inbreng te geven. ‘En dan houden dingen op te bestaan’. Dingen moeten zich blijven ontwikkelen, dat is belangrijk voor het voortbestaan. Zolang dat niet gebeurt, spreekt het jongeren niet meer zo aan. Dat verenigingen moeten stoppen vind ik niet zo heel erg. Ik denk dat het komt omdat de ouderen weinig ruimte laten voor de inbreng van de jongeren. Ook verhuizing/studie van de jongere generatie is een reden. Ik weet uit eigen praktijk dat jongeren veel te weinig van zich laat horen. Bij een bouwproject waar men vraaggericht voor starters wil bouwen, laten de starters het afweten om hun wensen kenbaar te maken. Uit het oog uit het hart is het natuurlijk ook wel eens bij jongeren. Ze gaan naar school en dan vertrekken ze om te studeren en elders te gaan werken. Dat is soms frustrerend voor een vereniging. Kijk naar de voetbal. Je hebt een goed elftal, ze gaan studeren en zijn weg. De prestatie van de rest van het team wordt minder en een paar anderen stoppen er dan ook mee. Ik ben van mening dat als iedereen doet wat hij kan, Schalkhaar een heel eind komt. Ik ben bang dat de oudere vrijwilligers geen opvolgers kunnen vinden. Maar er zullen altijd wel oplossingen zijn.

76

5.4 HET IS EEN UITDAGING OM VOLDOENDE VRIJWILLIGERS TE VINDEN Ik help bij sportvereniging (Handbal SVS). Ik vind dat ouders hier meer bij betrokken moeten zijn komt vaak op dezelfde mensen neer. We moeten nieuwe mensen in het dorp activeren. Er is werk voor vrijwilligers genoeg in Schalkhaar, kijk maar naar de vrijwilligers die zorgen dat de begraafplaats in Schalkhaar netjes blijft. Je kunt het niet alleen. Steeds dezelfde groep, iedereen zou zich moeten inzetten. Als eenling kun je dit niet veranderen. Meer proberen om de inwoners van Schalkhaar aan te sporen voor andere activiteiten heeft weinig nut. Er is geen animo genoeg, en overal zie je altijd dezelfde gezichten welke wel wat voor het dorp willen betekenen. Dan zou je dus mensen moeten gaan verplichten om vrijwilligers werk te gaan doen en dat kan niet. Mensen zullen vaker bereid zijn incidenteel iets te doen dan structureel. Overvraging vrijwilligers – het zijn altijd dezelfde die het moeten doen – Wordt als dorpsbewoner actief! Vrijwilligers geven te weinig hun grenzen aan. Het wordt gemakkelijker als je meer handen hebt. Dat zie je voor het hele verenigingsleven. Anders blijft het niet bestaan. ‘Je moet elkaar helpen’. Er is een structureel gebrek aan handen, behalve bij Schalkhaar Life. Anders dan in andere dorpen is het in Schalkhaar lastig om vrijwilligers voor de kerk te krijgen die diensten doen en dergelijke. Onderhoud graven is geen probleem maar “kader” mensen lukt slecht. Waarom? Misschien door ongelukkige start voor 7 jaar terug. Ik kan er niet de vinger achter krijgen wat de werkelijke oorzaak is. De vergrijzing zorgt voor meer behoefte aan vrijwilligers. Door de bezuinigingen, niet voldoende financiële middelen en als bijvoorbeeld de kinderen/familie ver weg wonen, zijn mensen steeds meer afhankelijk van vrijwilligers. De vraag wordt groter dan het aanbod. Vaak vissen twee of meerdere clubs in dezelfde vrijwilligersvijver. Zo zouden er meer vrijwilligers op de sportcomplexen kunnen worden ingezet.

77

5.5 HOE KUNNEN WE ME NSEN BENADEREN VOOR VRIJWILLIGERSCHAP? Je hebt doeners en denkers, het is de kunst om deze mensen met elkaar te verbinden. Omdat iedereen op een verschillende manier werkt en denkt zou het mooi zijn als er verschillende activeringsmodellen zijn om meer mensen aan te spreken. Elkaar aanvullen en we doen het met zijn allen. Dus mensen aanspreken op hun talenten in plaats van afkappen. Niet iedereen hoeft bij één initiatief te zitten, zolang het overkoepelende gevoel is dat we het samen doen. Mantelzorgers, vrijwilligers, stagiaires, daar maakt de Parabool veel gebruik van, door dit met z’n allen op te pakken kunnen we nog beter samenwerken. Door het aansturen van de vrijwilligers, mantelzorgers, moet je duidelijk aangeven wat er van hun wordt verlangd, (afgebakende afspraken)persoonlijke benadering is belangrijk. Op sommige vlakken moet er beter gecommuniceerd worden. Er zijn goede ontmoetingsplekken zoals Schalkhaar Life. Mensen moeten persoonlijk aangesproken worden (voor deelname bijvoorbeeld of hulp). Als je beter communiceert, dan is er minder wrijving en het leidt tot meer betrokkenheid. Mensen gaan dan meedoen. En dan komen er vanzelf weer meer vrijwilligers achter de bar. Er zijn gewoon veel ontwikkelingen in Schalkhaar en omgeving. Als je het maar aantrekkelijk maakt voor de mensen, daar gaat het om. Zo ook voor de jonge mensen, dan komen ze heus wel helpen. Om voldoende vrijwilligers te krijgen is het van belang de juiste mensen te benaderen. Nodig mensen samen uit en je zult zien dat er dan pas dingen naar boven komen. Communicatie op speciale punten, organiseer daar over een avond en breng de mensen bij elkaar. Het gaat om een netwerk. Vrijwilligers is altijd een ‘rot’ onderwerp. Maar stop met aannames dat mensen niet willen bijvoorbeeld. Bespreek dingen met elkaar. Communiceren is het toverwoord. Ga initiatieven die er zijn goed benoemen en ga ze ook belonen. Zorg dat je de drempel verlaagd voor mensen om mee te kunnen doen. Initiatieven als SHE, de kerk of de Zonnebloem zorgen voor aanwas van vrijwilligers die hard nodig zijn, maar zij zouden nog meer moeten samenwerken.’ Men moet elkaar weten te vinden en zo elkaar eventueel doorverwijzen. Om mensen te bereiken en te mobiliseren voor vrijwilligerswerk bij bijvoorbeeld de voetbal ben ik van mening dat je ze op de man af moet vragen en geen algemene oproep moet doen. Als je goede plannen hebt, de mensen persoonlijk benadert, dan gaat het vaak wel goed. Ik kan mijn netwerk inzetten om mensen te benaderen. Ik ken veel mensen en weet wie ik wanneer kan inzetten, dat kan mijn bijdrage zijn. Als het gevraagd wordt, dan ben ik altijd bereid. (maar blijf liever aan de zijlijn). Maar ze kunnen mij altijd benaderen: “Als ik ’t kan, dan doe ik t”. Stop met aannames dat mensen niet willen bijvoorbeeld. Bespreek dingen met elkaar. Misschien wil die man die altijd op zaterdag met de pupillen op stap gaat na al die jaren wel eens koffie gaan schenken in de kantine, weet jij veel. Als de groep vrijwilligers die nu zo actief is (even gesproken over de voetbal) moet stoppen, ouder wordt, dan staan er te weinig mensen klaar voor de nieuwe jeugd. Dat geldt natuurlijk voor alles wat je doet; om mensen te krijgen moet je ze gelijk/direct aanspreken en dus niet een algemene oproep doen. 78

Er bestaan wel groepjes die elkaar helpen. Hierin merk ik dat mensen best een vergoeding willen betalen als zij dat kunnen. Ik wil niet op de voorgrond treden, ik moet gevraagd worden om te helpen. Ik ben bereid, indien nodig, bij nieuwe activiteiten mijn bijdrage te leveren. Voorwaarde is wel dat het niet te veel wordt. Korte af te sluiten projecten is ok. Vrijwilligers vragen voor 1 project willen dat nog wel doen, niet voor vast Als het gaat het om vacatures voor bestuurders, penningmeester e.d. dan een lijst – een longlist - maken, we weten het niet van elkaar wat we kunnen. Als er iemand nodig is via die lijst werken. Belangrijk dat het groen blijft, gebruikmaken van de expertise van Deventer.

5.6 WE MOETEN EIGEN VERANTWOORDELIJ KHEID EN INITIATIEF STIMULEREN Ambitie zou een gedachte verandering bij de mensen moeten zijn. Meer zelf doen en niet de gemeenschap aanspreken. Het zou mooi zijn wanneer ouders en scholen de kinderen weer behulpzaam ingesteld zouden opvoeden. Je eigen stoepje schoon vegen. Minder individualisme omdat het nodig wordt weer met elkaar het gezellig te hebben. Mijn ambities zijn hogere acceptatie grens, hogere gunfactor, in gesprek blijven met elkaar, mediator, meer zelfsturing, initiatief nemen. Iedereen moet zelf verantwoording voelen, het uit zichzelf laten komen, zo ontstaat een leefbaar dorp waar we samen de verantwoording voor hebben. Het zou goed zijn als mensen gezamenlijk verantwoordelijk worden gemaakt voor dingen. Bijvoorbeeld voor speeltuintjes: dat bewoners dat samen met elkaar kunnen regelen. Of bv het straat afval ruimen zoals dat op De Worp gebeurt. Dus mensen samen verantwoordelijk maken, dat biedt ook de mogelijkheid om elkaar te ontmoeten. De ontwikkelingen op bijvoorbeeld het gebied van het stoppen van verenigingen levert niet veel problemen op. Het is een natuurlijke ‘selectie eigenlijk’. ‘Mentaliteitsverandering is daarbij belangrijk. Veel mensen zitten te wachten tot er hulp komt, maar ze moeten het zelf gaan doen. Mensen die zichzelf isoleren, dat doen ze zelf en is dan jammer voor ze’. Maar als ik deze mensen zou kennen zou ik ze wel aanspreken en overtuigen dat ze iets moeten veranderen of ondernemen/deelnemen. Er wordt namelijk zoveel georganiseerd in Schalkhaar. Een voorbeeld is Schalkhaar Life, het dorpsfeest. Dat trekt veel mensen en is een podium voor alles. Sommige mensen moeten dat nog beseffen, dat het niet zomaar aan komt waaien. Het hangt er natuurlijk ook vanaf hoe je zelf in het leven staat. Het is geen taak van de gemeenschap om mensen op te beuren. Als er genoeg initiatieven zijn, blijft het ‘hun’ eigen verantwoordelijkheid. Het is wel eens lastig om de verantwoordelijkheid bij de burger te laten. Het zogenaamde redders syndroom is snel aanwezig en dat maakt burgers lui en afhankelijk. Iedereen wil saamhorigheid. Wat belangrijk is, is als je iets niet aanstaat, dat je (met mensen) initiatief neemt Ben bewust van je buurt en kijk rond wat je zelf kan bijdragen aan de buur(t) bewoner die ondersteuning kan gebruiken.

79

Ik geloof dat mensen wel creatief genoeg zijn om zelf met goede initiatieven en oplossingen te komen. Hij vindt het niet verkeerd dat er andere dingen ontstaan. Eigen initiatieven vindt hij goed, dat moet de gemeente zeker stimuleren. Hij geeft het voorbeeld van Koningsdag, dat zelf een groepje was gaan BBQ-en aan de Oerdijk. Dat vindt hij leuk. We moeten zelf initiatief nemen op allerlei gebied. SHE is ook zo`n initiatief evenals Schalkse Vrouwen voor de jongere dames. Veelal omdat men zelf niet de verantwoordelijkheid neemt voor zichzelf en sporadisch door trieste omstandigheden. Het probleem moet bij de wortel worden aangepakt: Dat mensen elkaar goed leren kennen. Daar ligt een rol voor de gemeente. Er wordt nu veelal zelf initiatief genomen (denk aan buurtfeest). Ik vind dat we moeten stimuleren dat mensen betrokken zijn, eigen verantwoordelijkheid nemen, voortrekkersrol door voorbeeldgedrag en positieve beloningen

5.7 VOORBEELDEN VAN EIGEN INITIATIEF Ik ben samen met een actieve familie voornemens om een nieuwjaarsfeest in de Lindeboom te organiseren. We willen hiervoor eerst de behoefte van het dorp peilen. Er zijn ook mensen die op eigen initiatief bijvoorbeeld gaan mountainbiken. Teams regelen de bardiensten zelf en dat werkt redelijk. Wanneer we na de storm de gevallen takken opruimen van de straat krijgen we te horen dat we gek zijn omdat dat de taak van de gemeente is. Normaal werd de post naar de kamers in Park Braband gebracht. Receptie sorteerde deze altijd op naam maar toen de receptie gesloten was kwamen de bewoners uit zichzelf naar beneden en haalden hun post op. Ze werden door omstandigheden gedwongen om dit te doen en uiteindelijk was dit geen probleem. Ik heb sponsorgeld geregeld voor de poort bij de oude boerderij op de Rielerenk. Dat kostte me wel wat tijd, maar er zijn veel potjes voor bij instanties zoals WIJDeventer. Er zijn meer particuliere initiatieven. Mensen nemen zelf initiatief. Ik vorm met mensen een tennisclubje en huur zelf een baan. Dan hoeven we geen bardiensten te draaien bijvoorbeeld. Dat is een verschuiving, een ontwikkeling die gaande is. Dan hoef je dus minder te doen. De besparingen maken mensen ook creatief. Parabool met sportclub laten samenwerken voor onderhoud, activering, en SHE voor meer sociale contacten en kleine huisklusjes.

80

5.8 OPVOEDING EN VOORBEELDGEDRAG ZIJN BELANGRIJK VOOR MINDSET Ik hoop op meer bewustwording, dat niet alles vanzelfsprekend is. Mensen denken maar dat alles vanzelfsprekend is, zoals dat er eten is, dat er groen is en dat er wegen zijn aangelegd. Dat is niet vanzelfsprekend en mensen zouden minder in ‘mijn en dijn’ moeten denken en handelen vindt hij. Dat zou kunnen veranderen door bijvoorbeeld in het onderwijs meer aandacht aan de omgeving te schenken. Bijvoorbeeld door lessen ‘Schalkhaar’ wat zie je in Schalkhaar etc. In praktische zin. ‘Schalkhaar is van ‘ons’ dus dan moet ieder individu daar ook zijn bijdrage aan leveren. In het dorp zelf moeten we daar mee beginnen. Het doen van vrijwilligerswerk heb ik met de opvoeding meegekregen en dit wordt ook weer doorgegeven aan de kinderen. Het hoort bij de verantwoordelijkheid voor het dorp. De opvoeding en zelf het goede voorbeeld geven is zeer belangrijk bij het kiezen om vrijwilligerswerk te doen. De sociale kant kunnen ouderen doorgeven qua cultuur. Op de vraag wat hij van anderen verwacht antwoordde hij ‘niets’. Hij heeft geen hulp nodig en geen verwachtingen maar vindt het super als iemand hem wel bedankt na hulp. Het gezin is de hoeksteen van de maatschappij, het basis probleem begint daar al. Als trainer stel ik grenzen wat wel en niet toelaatbaar is, in de maatschappij mag dat ook beste een beetje scherper worden neergezet, zodat we beter naar elkaar kunnen toegroeien, een team worden in plaats van individualisten. Multicultureel is prima, maar iedereen moet zich gedragen zoals hij zich moet gedragen, er worden te weinig grenzen gesteld. Grenzen zijn vaak niet helder, dat is zit in de basis van de samenwerking. In de opvoeding zou men kritisch moeten zijn ten opzicht van automatische hulp. De basismentaliteit moet veranderen. Mensen met de grootste mond moeten niet altijd vooraan staan. Allemaal worden we daardoor getroffen, als niemand elkaar meer wil helpen zijn er geen leuke initiatieven meer, die verdwijnen en dan heb je niks meer. Dit moet je je kinderen meegeven. Lastig voor de jeugd nu, ze krijgen alles op een presenteerblaadje. Er meer dan alleen dat, je moet er zijn voor elkaar. Kinderen denken anders. Komt ook door internet, etc. Jeugd zijn meer einzelgänger. Pas op de plaats maken, soms moet je dingen laten vallen. Opvoeding is hierin belangrijk. Je moet de kinderen meegeven dat zorg voor elkaar belangrijk is. Wij zijn daar anders in opgegroeid. We moeten jongeren opvoeden zodat ze training willen geven.

81

5.9 WE SPREKEN ELKAAR AAN OP GEDRAG Ik spreek wel mensen aan op ongewenst gedrag. Het is de manier waarop je dit doet en dan kan het wel. Ik spreek dorpsbewoners aan welke ongewenst gedrag vertonen. Dit helpt wel! Indien nodig spreek ik mensen aan op ongewenst gedrag. Ik stap wel op mensen af bij ongewenst gedrag. Mensen in de wijk letten wel op. Burgers hebben sterk de neiging om bij (ervaren) overlast rechtstreeks contact op te nemen met de woningbouw en zullen niet snel rechtstreeks de overlastgever aanspreken. De woningcorporatie moet het maar oplossen is het adagium. Angst voor escalatie en verbaal geweld speelt hierbij een rol. Rechtstreeks aanspreken of aangesproken worden is erg lastig.

82

6. REGIE EN SAMENWERKING TUSSEN INITIATIEVEN

6.1 ER IS VEEL BEREIDHEI D TOT SAMENWERKING E N HET GAAT BETER Ik heb niet het gevoel dat er teveel losse eilandjes zijn. Initiatieven worden breder getrokken op deze manier en gelden niet alleen voor de eigen vereniging. Ik heb de indruk dat de Schalkhaarse burgers in beginsel de bereidheid hebben om elkaar (m.n. bekenden en buren) te helpen bij kleine ondersteunende activiteiten op gebied van hulp in het huishouden, boodschappen doen en kleine klusjes. De samenwerking is er voldoende in het dorp, zo is een mooi voorbeeld SVS de sportvereniging. Er zijn niet zoveel dorpen met een brede sportvereniging. Schalkhaarders zien zelf soms niet hoeveel samenwerking er in het dorp is. Natuurlijk is het soms lastig om samenwerking op te zetten, maar het lukt vaak wel. Een mooi voorbeeld daarvan is de samenwerking tussen de Parabool en jeu de boules vereniging. Er waren wat barrières die overwonnen moesten wonnen en er is wat voor nodig om de samenwerking tot stand te laten komen, in dit geval heeft de opbouwwerker hierin een verbindende rol gehad. Er wordt zeer veel voor verbinding gedaan. Het is aan mensen zelf of ze meedoen. Maar veelal wel. Voor wat betreft ‘elkaar helpen’: intentie en beleving om elkaar te helpen. Daar is al een start mee gemaakt en dat kan nog meer. Vroeger was er meer sprake van concurrentie, nu staat men meer open voor samenwerking. Ik vind dat de samenwerkingsbereidheid binnen Schalkhaar nog steeds aanwezig is. Er komen in Schalkhaar met samenwerking veel leuke dingen van de grond. ‘Het dorp verandert, in positieve zin’. Goed laten weten dat het gaat om de samenwerking en niet op de borst kloppen: “Kijk dat heb ik weer gedaan”. Initiatief is zeker aanwezig en wordt door social media ondersteunt bijv. Paasvuur. Schalkhaar Life, Open Podium maar tot nog toe is iedereen veel onafhankelijker en ik voorzie dat men in de toekomst gezien de werkloosheid, minder zorg en dergelijke wel meer voor een ander zal gaan doen. Elkaar helpen zit in kleine dingen. Oog voor de ander. Al is het alleen maar bijvoorbeeld een oudere helpen met oversteken…

83

6.2 FEESTEN EN EVENEMENTEN DRAGEN BIJ AAN SAMENWERKING Ik vind het samenwerken en de activiteiten in Schalkhaar echt enorm verbeterd. Vroeger was het weinig. Nu is het veel meer en ik denk dat dat door de Feestweek komt. Mensen ontmoeten elkaar daar en er ontstaan nieuwe initiatieven. Er wordt veel voor en door Schalkhaar georganiseerd. Er zijn veel vrijwilligers, wel 250 en dat doet me goed. Voor alle disciplines. Heel breed, er wordt veel gedaan. Met Schalkhaar Life is er een dienstenveiling. De ontwikkelingen betekenen voor mij meer samenwerking en saamhorigheid. Er zijn veel vrijwilligers en wordt prettig samengewerkt. Ik vind het leuk en plezierig dat ik mijn steentje bij kan dragen en doe dat vooral bij feesten/evenementen. Eerder was de sfeer op feesten wat minder omdat ook mensen uit andere plaatsen kwamen maar nu is het vooral voor en door Schalkhaar. De positieve mindset die er is bij leuke evenementen als Schalkhaar Life, Paasvuur moeten we gebruiken om ook andere zaken voor elkaar te krijgen. Het geeft mij een gevoel van saamhorigheid. Het doel was niet het evenement te groot te maken maar ‘door en voor Schalkhaar’. Belangrijk dat het niet te grootschalig wordt en geen dorpsport meer is. Het vervlakt het dorp. Initiatieven worden soms snel groter, dat is leuk. Kijk naar het paasvuur wat kleinschalig begonnen is en nu gigantisch is. De organisatie staat wel steeds weer klaar.

84

6.3 MAAR NIET IEDEREEN VINDT DAT DE SAMEN WERKINGSBEREIDHEID IS TOEGE NOMEN Samenwerken wordt steeds minder, we leven in een ik-wereld, maar er komen wel leuke nieuwe initiatieven. Schalkhaarders werken niet samen, ff gezellig en dan gaan we weer verder met onze eigen problemen. Ik vind in algemene zin Schalkhaar een verzameling van clubjes/verenigingen die lang niet altijd makkelijk toegankelijk zijn – noem het stug - moeilijk. Opvallend is dat er relatief veel kleine clubjes zijn die vaak samengesteld zijn vanuit dezelfde achtergrond (vrouwen, ouderen, geloof, oude Schalkhaarders, etc.). Het zijn wat gesloten groepen die al jaren bestaan en solitair functioneren. In het dorp zijn veel initiatieven en groepen die redelijk zelfstandig opereren en werken. Vaak zijn het bepaalde doelgroepen (man/vrouw/geloof/platteland/jong/oud) die niet veel met andere groepen/organisaties delen en afstemmen. Iedere groep heeft een eigen programma en met vaste patronen. Voorbeeld: ‘zij actief’ bestaat uit voornamelijk 55+ vrouwen en bestaat uit 75 leden en start van ‘Schalkse Vrouwen’ voor de groep jonge vrouwen tot 40 jaar. Veel burgers zijn wel ergens actief lid van of betrokken bij, maar er is amper afstemming en verbinding tussen deze groepen. Blijkbaar hebben ze daar (nog) geen behoefte aan. Ik vraag me af of dit zal (of moet) veranderen. Het is immers hun eigen keuze en verantwoordelijkheid en vinden het blijkbaar goed zo. Ik vind dat er veel meer samenwerkingen in het dorp kunnen ontstaan. Dat zou positief zijn voor het dorp. Er heerst een sterk eigenbelang bij groepen/organisaties. Eigen clubjes. Er is geen/te weinig warmte in de wereld. Schalkhaarders moeten weer de straat op en elkaar leren helpen. Het zijn teveel individuen geworden die allemaal voor zichzelf bezig zijn. Door duidelijk grenzen te stellen kan dit verbeteren. Daarbij heeft men ook gemerkt dat de voetbal kantine soms wel tot heel laat open was terwijl deze allang dicht had moeten zijn. Weggegaan bij OVS omdat er negatieve elementen de eenheid verhinderen. Het is moeilijk om over bepaalde onderwerpen mee te kunnen praten. Dat moet veranderen, ik vind dat je tegen elkaar moet kunnen zeggen dat dingen beter kunnen.

85

6.4 VOORAL ONDERNEMERS KUNNEN MEER SAMENWERKEN Ik merk dat er geen eensgezindheid is onderling bij ondernemers. De oudere winkeliers hebben andere voorkeuren dan de jongeren. En het is niet eenvoudig daar een attitudeverandering in te krijgen. Zo zouden de winkeliers ook samen reclame kunnen maken. Met elkaar naar buiten treden. Op bestuurlijk niveau is er geen samenwerking. Ik vind dat er beter kan worden samen gewerkt en dat dit uiteindelijk ten goede zou komen aan de Schalkhaarse gemeenschap. Dorpsbreed gezien kan er nog veel meer worden samengewerkt. Ondernemersvereniging is los zand, ieder voor zich. Er is een start gemaakt met samenwerking tussen sportvereniging, en kan nog veel meer nog breder worden getrokken. We moeten ondernemers uit het buitengebied meer betrekken bij Schalkhaar. Ik heb een groepsapp met de ondernemers. Dat was niet mijn initiatief. Ik weet niet van wie wel. Er gebeurt niets met die app.

86

6.5 EN VERENIGINGEN W ERKEN NU VAAK ALLEEN UIT NOODZAAK SAMEN ‘De meeste verenigingen zijn zelfredzaam en anders moeten ze er maar mee ophouden. Er is door de jaren heen gebleken dat er geen behoefte aan is om dingen samen te organiseren. Dus dat hoeft ook niet.’ Hoe zouden verenigingen meer samen kunnen werken? Verenigingen hebben toch een eigen clubje, dus een echte samenwerking is vaak niet aan de orde. ‘Uit noodzaak wordt er alleen maar samengewerkt. En dan zal je zien dat het prima zal bevallen. Bijvoorbeeld de sportvelden. Er is een stichting sportvelden met een facilitair beheerder en de verenigingen maken daar gebruik van’. Ik geloof niet in geforceerd samenwerken. Het zijn een soort eilandjes. De verenigingen doen hun eigen ding. Alle initiatieven werken zoals ze dat doen en als een soort ‘eilandjes’ Ik weet dat B.S.O. gebruik maakt van de voetbalkantine. Ik vind het een goed initiatief, maar weet ook dat niet iedereen het daar mee eens is. Soms is er sprake van verstrengelde belangen en dan gaat het eigen cluppie toch voor! Op bestuurlijk niveau is er, zover ik weet, geen samenwerking. Maar het zou verstandig zijn, dat zoiets toch zou ontwikkelen. Ondanks dat er best veel verenigingen en instanties binnen Schalkhaar zijn, is het een probleem dat elke vereniging ervoor streeft, om het alleen voor zich goed te hebben. Eén keer in het jaar een overleg tussen verenigingen en instanties binnen een zelfde domein zal erg goed zijn! In het verleden gebeurde dit tussen de sportverenigingen ook. Zo werden knelpunten al snel opgelost en hoorde je of andere verenigingen tegen dezelfde zaken aanliepen. Wat mij opvalt, is dat de contacten met de sportverenigingen minder intensief zijn dan een aantal jaren terug. Ik vind dat er te weinig samenwerking is op het gebied van cultuur en sport. Sportverenigingen werken allen voor zichzelf en zo ontstaan er eilandjes. In veranderende tijden kun je beter onder een paraplu werken omdat dit voor sponsering, vastgoed en accommodaties beter is. Zo kun je de talenten van de beschikbare mensen beter gebruiken. Eilandjes denken verspilt energie en capaciteiten in het dorp. Samenwerken in het dorp vergroten. met commissies werken aan de verschillende onderwerpen Over het algemeen ervaar ik de samenwerking met overige verenigingen/groepen/instanties in het dorp niet als optimaal en verloopt het soms moeizaam. Hierdoor is een aantal goede initiatieven stuk gelopen. In het verleden was er een initiatief met een agenda/lijst, zodat men van verenigingen kon zien wie wat men wanneer organiseerde en men niet in elkaars vaarwater kwam. Er hing in de supermarkt een lijst aan de wand en de initiatiefnemer werd ook opgebeld. Mensen wilden niet tegelijkertijd iets organiseren in verband met de opkomst. Maar die lijst werd leger en leger. Mensen namen de moeite niet meer en organiseerden wanneer het ze zelf uit kwam. Dat vind ik wel jammer. Maar het kan ook wel komen, omdat er onderling meer contact met elkaar is en mensen zelf een en ander afstemmen.

87

6.6 HOE ZIT HET EIGENLIJK MET PLATFORM SCHALKHAAR EN DE REGIE GROEP? Platform Schalkhaar versus ondernemersvereniging. Platform is te eenzijdig. Het gaat alleen maar over het verkeer in Schalkhaar. Platform onder de Regiegroep! Platform opheffen? Met het platform zijn er veel samenwerkingen in de vorm van onderliggende werkgroepen. De Regiegroep is er bijvoorbeeld een van. Samenwerking Platform? Wat is de functie van de Regiegroep en van het Platform? Hoe is de structuur, hoe opereren ze. Wat is de doelstelling en overlappen ze elkaar? Nu nog te veel versnippering. Regiegroep en Platform Schalkhaar zijn goede voorbeelden van initiatieven in het dorp. Er was ook een kernteam die verantwoordelijk was voor het opstellen van een dorps- ontwikkelplan, maar deze heeft zich opgeheven omdat er ook een Regiegroep en Platform is. De bewoners zien door de bomen het bos niet meer. De bewoners die in het kernteam zaten gaven aan dat zij elkaar weten te vinden en dat het daar om gaat. Ik vind het enerzijds wel fijn dat er wat gebeurt maar wil weten wat er precies gebeurt en of deze initiatieven ook met elkaar, de gemeente, Park Braband en wijkverpleging bijvoorbeeld in contact staan. Een aandachtspunt is legitimiteit. Het afleggen van verantwoordelijkheid. Is het een stichting of vereniging. Wat is de juridische vorm? Verantwoording beheer, controle op gelden. Ik vind dat het Platform zich meer kan en mag positioneren, overkoepelend moet optreden, dat zou meer kracht hebben. Op deze manier een meer relevante uitstraling. Nu zijn er ook al veel initiatieven dus of er nou daadwerkelijk iets nieuws uit zal komen is de vraag. Misschien komt er wel een virtuele marktplaats, een soort Peerby.nl. De rol van de regiegroep zie ik als volgt: Niet geforceerd mensen samen brengen maar wel een rol als facilitator van zaken. Eigenlijk is er al wel veel in Schalkhaar. Betere samenwerking tussen Platform, Regiegroep en de Wijkaanpak. Misschien samenvoegen! Er zou bijvoorbeeld meer kortgesloten moeten worden met het platform. Het platform zou dan als intermediair moeten dienen. Platform moet een belangenbehartiger worden voor dorp. Platform moet staan voor de belangen van de burger en mensen moeten het platform kunnen vinden.

88

6.7 WAT MOET ONZE AMBITIE ZIJN? Mijn droom is dat we eigenlijk een modus gaan vinden, het is nog een zoektocht, naar oplossingen zoeken, dat we gedeelte van onze tijd die we hebben bijvoorbeeld 5% zouden moeten besteden aan Schalkhaar, je kunt t niet afkopen met geld, alleen maar door 5% van je tijd ergens in investeren met de juiste inzet tonen, en niet afkopen. Ambitie zou moeten zijn om vooral verbindingen leggen in Schalkhaar en saamhorigheid bevorderen. Ik zou graag een zelfregulerend dorp zien waar niet de systemen maar de menselijke maat leidend is. Bereikbaarheid, samenwerken, niet in hokjes denken, maar met elkaar samenwerken. Alles wat er nu aan initiatieven is, is een goede richting. Hoe ga je er in samenwerken? Leren dat niets van ‘ons’ is, en ‘mijn en dijn’ afleren. We moeten veel meer met elkaar doen, en dat moet in balans zijn. Een betere samenwerking zou mogelijk moeten zijn. Een cultuurhuis zou een bindend element kunnen zijn. We zouden meer onderlinge verbindingen moeten maken. Bevorderen samenwerking en afstemming tussen vrijwilligers en professionals. Samenwerken tussen de verschillende verenigingen zou wel een pre zijn. Bijvoorbeeld als ze een nieuwe sporthal bij de voetbal kunnen bouwen. De oude sporthal heeft namelijk op het ogenblijk veel mankementen die op korte termijn opgeknapt moeten worden en wat dus om een behoorlijke investering vraagt. De ambitie zou moeten zijn: ‘dat er een uitgesteld waardeoordeel is’, met andere woorden ‘durf te fantaseren, dus origineel te zijn’. Niet zo van ‘zo doen we het al jaren’(we praten even over de kerstbraderie waarbij al jaren een kop soep wordt aangeboden en het misschien eens tijd is om iets anders te gaan doen) Waarom? Er liggen hier veel instap momenten voor mensen. Je moet nieuwe dingen ook een kans geven. En daarvoor moet je out of the box kunnen denken, durven fantaseren. Er moet goede communicatie zijn tussen de verenigingen. We moeten bestaande verenigingen verbinden. Ik vind wel dat er betere samenwerking moet komen tussen de sportverenigingen. bijv. accommodaties te delen. Elkaar leren kennen en weten wat de behoeftes zijn. Ambitie zou moeten zijn mededragers van de ideeën uit het dorp te krijgen. Concreet maken wat mogelijk is en hoe mensen bij kunnen dragen. De goede voorbeelden gebruiken om aanstekelijkheid te creëren. Bij Schalkhaar Life zie je dat iedereen zijn hele ziel en zaligheid er in stopt, en dat is de doelstelling als dorp: saamhorigheid creëren.

89

6.8 HOE KUNNEN WE DAT DAN ZOAL BEREIKEN? Zoek het in het kleine, leer je buren kennen. Iedereen draagt op zijn/haar manier zijn steentje bij door te doen waar hij/zij goed in is. Kleine dingen geven geborgenheid en dan ook de durf om met elkaar mensen aan te spreken, zoals bijvoorbeeld jongeren die overlast geven. Daarvoor is contact nodig, het elkaar kennen maakt het makkelijker om initiatief te nemen en gewoon de dingen te gaan doen. Wat is goed van het samenwerken: het wordt gedragen door meerdere mensen. Dan heeft het meer kans tot slagen. Moet structureel ingebed worden. Anders kans dat het weer stopt. Aanspreekpunt/meldpunten creëren/ bestaande meer promoten, netwerken. Ik vind dat bijeenkomsten meer op elkaar kunnen worden afgestemd. Het is de kunst om met veranderingen te leven, het is gewoon zo en zorg dat je er bij bent. We moeten ten aanzien van tijd/geld –out of de box denken- , denken in mogelijkheden dan is alles te realiseren! Na het fiasco rondom het Haarhuus hebben we met Verenigingen werken samen (VWS) een initiatief gehad om 45 verenigingen (van de voetbal tot en met de yogalerares) bij elkaar te brengen, iedereen die actief is in Schalkhaar, en aan elkaar te laten presenteren. Bij Schalkhaar Life moeten ook ouderen betrokken worden. De Schalkse vrouwen zouden bijvoorbeeld het AZC ook eventueel kunnen informeren over hun activiteiten met mogelijke deelname van vrouwen van het opvangcentrum! Het Wij Deventer proces is een uitnodigingsmodel om met ideeën en initiatieven te komen en deze klein te ondersteunen. In mijn openbare functie probeer ik de verbinding te blijven leggen en blijf ik de Regiegroep volgen. Klop maar aan als ik iets kan betekenen. We moeten elkaar blijven opzoeken. Als iedereen nou een stukje bijdraagt aan dat gebied (Rielerenk), dan wordt het van de Schalkhaarders, van de inwoners. Bijvoorbeeld dat het (door sponsoring, inleg etc.) via een stichting in eigen bezit komt. . Nu vindt iedereen er iets van en dan is het van samen. En als het gemeenschappelijk bezit is, dan zou de verantwoordelijkheid meer toenemen. Nu vindt iedereen er (gebied van werkgroep) iets van en dan is het van samen. En als het gemeenschappelijk bezit is, dan zou de verantwoordelijkheid meer toenemen. Vanuit het concept Brede School en Buitenschoolse opvang liggen er mogelijkheden om meer samen te werken met seniorenvoorzieningen (Park Braband en de Lindenhof) Kindcentrum meer uitbreiden en de schil daar omheen, met name de creatieve vakken etc. Meer gebruik maken van elkaar. Soms niet altijd te realiseren, niet altijd werkbaar. bv projectje met ouderen en peuters. Dan is de tijd te kort en reistijd te lang, geen vervoersmiddelen. mooier op papier dan in de werkelijkheid en je moet de mensen daarvoor hebben. Altijd dezelfde groep en die kunnen niet altijd alles. Mijn eigen bijdrage; Eventueel investeren, met een enthousiast team dat opzetten, ieder vanuit zijn eigen goede rol. Binnen de sportvereniging merk ik dat er inderdaad een enorme terugloop is. Inwoners hebben minder tijd en willen graag zelf het tijdstip van het sporten kunnen indelen. Voornamelijk jongeren willen geen “vaste avond” 90

hebben voor het sporten, ze willen geen verplichtingen. Hierdoor gaan steeds meer inwoners hardlopen of fitnessen. Wellicht biedt het een uitkomst om met verschillende verenigingen te gaan samenwerken. Wellicht moet het dan ook breder getrokken worden en contacten worden gelegd met andere dorpen.

6.9 EN HOE KAN MEER REGIE KOMEN? Partijen moeten samenwerken waardoor een goed beleid kan ontstaan met totaaloverzicht van de verschillende partijen, die regelmatig overleg voeren en agenda maken. Voorbeeld mensen ondersteunen wmo, scholen (gezinnen), kerk, welzijnswerk (wat er van over is). Belangrijk is dat partijen bezig zijn en waarmee, geen mensen er tussendoor vallen. Bureaucratie door te veel partijen. Er gaat veel energie zitten in het neerzetten van een structuur, waardoor het enthousiasme alweer gedoofd is als het op daden aankomt. Als je de verkeerde mensen op de verkeerde plaats zet en laat staan dan verliezen mensen hun motivatie, en dat is in Schalkhaar heel sterk. Overal zijn de buurthuizen met enthousiasme opgezet en na verloop van tijd komen ze allemaal in problemen omdat ze geen krachtig gemeenschappelijk bestuur hebben, geen toekomst visie hebben ontwikkelend. Prachtige projecten, maar geen visie/missie. Voor wat betreft organisaties: ook naar de kleine initiatieven moet geluisterd worden en niet alleen naar de grote organisaties. Misschien kun je die initiatieven clusteren. Er is geen visie en regie wat er moet gebeuren. Ook bij svs voetbal, waar ze alleen aan hun eigen vereniging hebben gedacht en niet wat hun functie is binnen de dorpsgemeenschap. Een voorbeeld is de koffie corner in Haarhuus, die is gemaakt omdat er geld was. En iemand riep dat je nog geen kopje koffie kon drinken. Nu is het klaar en weet men eigenlijk niet wat men er mee moet. Geen missie, visie, plan van aanpak, eisen pakket ect. Geen regie, waardoor veel dingen stranden/vastlopen in hun eigen kleine kennis-vereniging-buurt-kring. Het geld werd opgemaakt aan de koffie corner zonder te denken aan het grotere belang, samen brengen van middelen , zodat op de lange termijn een visie ook gerealiseerd kan worden. Ander voorbeeld, de kantine van SVS bv zit geen bestuursruimte dus meer visie. Mee nemen in de missie en visie ontwikkeling, daar wil ik wel aan meewerken. In subgroepen sparren over problematieken en oplossingen. Doelen stellen inclusief meerdere oplostermijnen (bv 3 maanden/1 jaar/5 jaar) Zaken kunnen wel vanuit de Gemeente worden bestuurd en vanuit wijkteams maar belangrijkste is dat er zaken ‘bekend’ zijn. Dit vraagt wel een verzwaring op bestuurlijk niveau. Op dit moment zijn er voldoende mensen, maar er zijn wel altijd nieuwe mensen nodig. Om een capabele voorzitter te kunnen zijn van het overkoepelende bestuur is een goed niveau een vereiste. Ik denk dat Schalkhaar eerst eens per onderdeel benaderd moet worden. Het gaat om het neerleggen van vertrouwen. Je moet Schalkhaar een identiteit meegeven. Er zou één overkoepelend orgaan moeten zijn. Via dat overkoepelend orgaan zou het dan bijvoorbeeld mogelijk moeten zijn om vrijwilligers uit te wisselen.

91

7. INFORMATIEVOORZIENING / KENNISOVERDRACHT / COMMUNICATIE

7.1 WAT VINDEN MENSEN VAN BESTAANDE INFORMATIESTROMEN Ik ben op de hoogte van wat er in Schalkhaar gebeurt, bijvoorbeeld via schalkhaar.nu. De krant is voor mij de bron van nieuws en niet het internet. Zo zit de maatschappij in elkaar, media maken alles groter etc. Het wordt een voorbeeld wat er geschetst wordt als ideale maatschappij. Ik ken veel verenigingen / instanties in Schalkhaar. O.a. Schalkhaar helpt elkander, sport op de Horsterhoek en Platform Schalkhaar. Ik word aan de hand van folders op de hoogte gehouden (Platform), dat is een enorm pluspunt! In het Schalkhaar-krantje en Schalkhaar.nu, daar zou meer in kunnen staan. Als Schalkhaar.nu, het krantje en het bulletin van het Platform nou worden samengevoegd dan kan het de belangrijke boodschap uitdragen. Schalkhaar Life hoeft voor mij niet per se, maar ik kan me wel voorstellen dat mensen dat leuk vinden. Er is een goede website. Daarnaast hebben ze vanuit de vereniging een Facebook pagina en Twitter-account. Dit is in de lucht om betrokkenheid te krijgen en ook om mensen op de hoogte te houden. Schalkhaar.nu vind ik ook een goed initiatief Ik kijk regelmatig op de schalkhaar.nu site. Maar ik ben meer van de face to face contact, ik heb niet zoveel met computers. Het liefst gewoon een telefoontje of een kaartje in de bus. Ik maak tekeningen voor de krant In Schalkhaar. Het zou heel gaaf zijn als het krantje weer actief is, plus de website. Jongeren gaan uit op de gelegenheden die worden geboden. Zij leven voor een groot gedeelte op de elektronische weg (mobiele telefoon). Social media is voor kinderen vanaf 10 jaar een belangrijke manier om met elkaar in contact te komen. Via what’s app worden afspraken gemaakt om te spelen of ergens bij elkaar te komen. Ook wordt het gebruikt in plaats van TV kijken. Als je alleen thuis bent is het ook fijn. Mijn ouders zitten vooral op Facebook. Ik neem ook initiatief in de buurt in de vorm van groeps-app met de buurt. Ze helpen elkaar waar kan.

92

7.2 WE MOETEN BETER W ETEN WAT ER IS Misschien ontbreekt het toch wel enigszins aan communicatie en bereikbaarheid. Er is bijvoorbeeld wel een krantje van het platform maar dat komt op onregelmatige basis uit. Het informatie bulletin heet het. Ik vind dat er te weinig communicatie is wat dat betreft. Het is geen big issue want ik zou ook zelf naar die informatie op zoek kunnen als het moet. Schalkhaar helpt elkaar is een goed initiatief, weet iedereen het wel? Soms drempel. Mensen durven soms ook niet de stap te nemen, meer bekendheid. Krijgen ze het wel mee in de Lindenhof? Kort samengevat is het zoals het nu gaat in Schalkhaar prima. Het is erg belangrijk om terugkoppelingen te blijven geven vanuit instanties en verenigingen. Zowel op punten waar het goed gaat maar ook op punten waar wat aan gedaan dient te worden. Het gaat mij er niet om of mijn buurman mijn tuin gaat doen of andere dingen, maar het gaat er om dat ik niet weet bij wie ik moet zijn. En hoe zit het met “Park Braband”. Is er in dat verzorgingshuis voldoende plaats? Hoe gaat het met dat tehuis? Wat is daar gaande? Ik wil het weten maar heb er geen idee van. Het grootste “issue” is dat er dus een tekort aan informatie is voor dorpsbewoners. De oplossing is elke maand een “krantje”. Nu is er wel een website, en af en toe een krantje waar ik ook voor schrijf, maar het moet vaker, regelmatiger. Het krantje heet “In Schalkhaar” (zou “Op Schalkhaar” moeten heten). Er staat van alles in. Ik zou daar bijvoorbeeld eens in willen lezen hoe het nou met Park Braband gaat. Ik wil best zelf schrijven. Als deze krant er nou bijvoorbeeld maandelijks is, dan zou ik dat heel prettig vinden. Er moet meer gepraat worden zodat men elkaar weet te vinden. En of je dan op zo’n thema avond wil komen bepaal je zelf. Ik zou graag voor de bewoners van Schalkhaar informatieavonden georganiseerd zien, en dan bijvoorbeeld op thema. Bijvoorbeeld ‘Zorg’ of ‘Onderwijs’. Daarbij vind ik het belangrijk dat er ook mensen uit het bedrijfsleven zijn om te zorgen voor verbondenheid en kennis. We moeten beter weten wat er is!!!

93

7.3 HOE KUNNEN WE MEE R INFORMATIE DELEN? Een website in Schalkhaar die verbindend werkt en communiceert wat en waar het allemaal gebeurd. Ik vind het een kans om een goede en toegankelijke database en website op te zetten. Ik kijk regelmatig op de website Schalkhaar.nu. Het krantje ‘In Schalkhaar’ vind ik ook erg goed. Ik stel voor dat Schalkhaar.nu en het krantje van het Platform samengaan. En dan een wekelijkse nieuwsbrief bijvoorbeeld. Als er dan gesponsord wordt met advertenties van ondernemers (zoals krantje van Bathmen) dan zou dat mooi zijn. Het moet wel structureel, net als vroeger ‘op school’. De nieuwsbrief is voor korte berichten en mededelingen en het krantje voor veel informatie en advertenties en aankondigingen. Ik denk dat het krantje er nu niet is, of niet vaak genoeg is vanwege te weinig geld en door gebrek aan mensen die dat zouden willen doen. Ik zou het wel enorm op prijs stellen als het er zou komen, ook omdat het de samenhang (cohesie) bevordert in Schalkhaar. Via de social media worden wijkfeesten aangekondigd, word klussen- of materialenhulp gevraagd. Voorbeeld: Toen iemand een ladder van tenminste 4 meter hoog nodig had, was dat binnen no time geregeld. Afgelopen jaar was er een jaarvergadering van het Platform Schalkhaar. Met de Rielerenk-groep kregen ze daar ook kans om wat te vertellen. Ik vind zo’n bijeenkomst prettig. Je hoort er veel, kunt vragen stellen. Ik weet het niet zeker, maar denkt dat het dit jaar niet plaats zal vinden vanwege organisatie capaciteit. Misschien een idee om een heel krantje met als thema ‘zorg’ te verspreiden. En met ‘zorg’ bedoelt ik ook ‘de jeugd tot 18’. Ik wil best schrijven en meepraten. Social Media vergroot ook de wereld van de jongeren waardoor andere interesses ontstaan die kunnen leiden tot het minder toetreden tot sportclubs. Het zou prettig zijn als het duidelijk is wie er bijvoorbeeld in de buurt de komende jaren wel eens hulp zou kunnen gebruiken. Mijn wens is om op regelmatige basis de juiste informatie te ontvangen. Dat zou er bereikt moeten worden. Ik zie een kloof ontstaan tussen gebruikers van social media en niet-gebruikers. Voor de communicatie in het dorps is het wel goed om hiermee rekening te houden. Benutten van InSchalkhaar voor initiatieven in het dorp + Een goed digitaal online platform om alles wat in het dorp gebeurt aan de man te brengen. Social Media zie ik als een onvermijdelijke ontwikkeling. Hoewel er ook kwalijke kanten aan zitten, kan deze voor de samenhang in het dorp positiever benut worden: evenementen, onderlinge contacten en dergelijke kunnen gevolgd worden. Er was een initiatief waar alle groepen in Schalkhaar zich konden presenteren. Het was een middag in de zijstraat bij de Lindeboom met allerlei kraampjes van groepen/initiatieven. Voorafgaand kon iedereen nader kennis maken met elkaar. Op deze manier kun je van elkaar kwaliteiten gebruik maken. Vervolgens kun je dan mensen enthousiast maken, en het levert kennis op. Ik vond het een prima initiatief, die middag met kraampjes, waar ook de wethouden aanwezig was. Dat zou ik wel weer willen, eens per jaar of per twee jaar. Schalkhaar laat na om zich goed te promoten. Wij in Schalkhaar laten niet zien wat we in huis hebben of wat er in het dorp te doen is. Noem het een dorpsagenda waarop je kan zien wat en waar activiteiten gebeuren. Kijken met elkaar hoe Schalkhaar zich verder kan onderscheiden.

94

7.4 INFORMATIE AAN NIEUWE BEWONERS Ik heb geen info over activiteiten van andere verenigingen/initiatieven. Ik heb wel een welkomstbrief van Schalkhaar gehad als nieuwe bewoner en de SVOPA.nl kortingsbonnen. Social media speelt een belangrijke rol in het leven in De Wijtenhorst. Nog voordat wij als gezien hier kwamen wonen maakten wij al deel uit van de groepsapp van de straat. Ook was er een facebookpagina. Het is een gemakkelijke manier van met elkaar in contact komen.

7.5 TOT SLOT, DE COMM UNICATIE OVER REGIEG ROEP SCHALKHAAR EN DIT PROJECT De communicatie met de Regiegroep kan beter. Wat gebeurt met de inbreng? Ik zou het op prijs stellen dat wanneer de informatieavond gehouden wordt, er concreet genoemd wordt welke zaken uit de interviews naar voren zijn gekomen en welke zaken wel worden opgepakt en welke niet. Dus dat het concreet wordt. Ik wil nog even wijzen op de structuur van ‘de bloemlezing’ en heb een suggestie voor een goede opbouw: 1. 2. 3. 4.

Plan van aanpak Huidige situatie/ SWOT Welke gewenste situatie. Welke aanbevelingen (en deze in structuur, interviews laten terugkomen (elementen))

Alles valt of staat met communicatie. En hier is een mooie rol voor de Regiegroep weggelegd. Als je iemand hebt die alles inventariseert dan kun je er meer uithalen.

95