Raadsvoorstel Neerijnen Aan
:
Gemeenteraad
Datum vergadering
:
18 december 2014
Agenda nummer
:
2014-09-18273
Portefeuillehouder
:
J. Andriesse
Onderwerp
:
Convenant bibliotheek 2015-2018
Zaak- / Docnummer
:
14-18273/3847
Samenvatting: Gemeenten in Regio Rivierenland laten het bibliotheekwerk uitvoeren door Stichting Openbare Bibliotheek Rivierenland. Afspraken over dienstverlening, minimumsubsidie per inwoner en kwaliteit zijn vastgelegd in een convenant. Dit huidige convenant loop tot en met 2015. Vanwege nieuwe wetgeving, de introductie van nieuwe producten en diensten en de verlaging van de kosten voor het basispakket is met ingang van 1 januari 2015 een nieuw Convenant Bibliotheek gewenst. Na instemming door de gemeenteraden loopt het nieuwe Convenant van 2015 tot en met 2018.
Het advies Beslispunt 1
:
In te stemmen met het ‘Convenant uitvoering bibliotheekwerk 2015 t/m 2018' onder voorwaarde van aansluiting bij en uitvoering van Convenant Versterking Taalniveau gemeente Neerijnen (Pilot Neerijnen).
Toelichting raadsvoorstel Neerijnen Inleiding Gemeenten in Regio Rivierenland laten het bibliotheekwerk uitvoeren door Stichting Openbare Bibliotheek Rivierenland. Afspraken over dienstverlening, minimumsubsidie per inwoner en kwaliteit zijn vastgelegd in een convenant dat loop tot en met 2015. Vanwege nieuwe wetgeving, de introductie van nieuwe producten en diensten en de verlaging van de kosten voor het basispakket is met ingang van 1 januari 2015 een nieuw Convenant Bibliotheek nodig. Het nieuwe Convenant loopt van 2015 tot en met 2018.
Beoogd effect nieuw convenant 1. 2.
3.
4. 5.
6.
7.
Een ondernemende bibliotheekorganisatie die op basis van de uitgangspunten in het Convenant uitvoering geeft aan het Bibliotheekbeleid; Bindende financiële afspraken tussen de gemeenten in het belang van de gezamenlijke instandhouding van een gecertificeerde basisvoorziening bibliotheekwerk voor de inwoners van Rivierenland, Druten en West Maas en Waal; Realisering van een kostenvermindering voor het Basispakket van de Openbare Bibliotheek Rivierenland met ingang van 1 januari 2015 van gemiddeld € 1,-- per inwoner. Het tarief per inwoner gaat van € 12,60 naar € 11,60; Een Convenant dat qua inhoud overeenstemt met de Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen per 1 januari 2015. Duurzaam samenwerken tussen de gemeenten en Bibliotheek Rivierenland in het belang van de gezamenlijke instandhouding van de bibliotheekvoorziening voor de inwoners van Rivierenland en het onderwijs. Een ondernemende bibliotheekorganisatie die uitvoering geeft aan het bibliotheekwerk in Rivierenland op basis van de inhoudelijke, juridische en financiële afspraken in het convenant; Maatwerk per gemeente voor een passende dienstverlenging in aanvulling op het basispakket, het zogenaamde pluspakket.
Argumenten 1.1. Tijd voor een nieuw convenant Het huidige convenant ('Uitvoering bibliotheekwerk 2012 t/m 2015) is verouderd en moet worden aangepast vanwege nieuwe wetgeving, de introductie van nieuwe producten en diensten en de verlaging van de kosten voor het basispakket. Het huidige convenant kent een indeling in producten en diensten op basis van een basis-, plus- en extrapakket. De producten en diensten die hier in zijn vermeld zijn deels achterhaald i. Het nieuwe convenant is een convenant op hoofdlijnen aangevuld met een jaarlijks productenboek. Deze nieuwe systematiek maakt het beter mogelijk om tijdig in te spelen op nieuwe wensen en actuele ontwikkelingen in het bibliotheekwerk. 1.2 Nieuwe Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen In januari 2014 heeft de Minister van OCenW een Wetsontwerp Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen (WSOB) aangeboden aan de Tweede Kamer. De Tweede kamer heeft de wet op 10 juni 2014 aangenomen. Behandeling van de wet in de Eerste Kamer vindt plaats op 11 november 2014 zodat de wet op 1 januari 2015 in werking kan treden. De wet beoogt ‘de wettelijke bepalingen ten aanzien van de openbare bibliotheken te actualiseren en de landelijke digitale openbare bibliotheek vorm te geven’. De belangrijkste kaders uit de nieuwe wet zijn opgenomen in de bijlage bij dit raadsvoorstel.
Toelichting raadsvoorstel Neerijnen 1.3. Efficiencyslag bedrijfsvoering bibliotheek leidt tot verlaging subsidie basispakket Bibliotheek Rivierenland heeft de afgelopen twee jaar een efficiencyslag doorgevoerd in de bedrijfsvoering van de bibliotheek. Deze efficiencyslag was een combinatie van een reorganisatie, beperking van de overheadkosten, meer selfservice, het invoeren van een cashless library (uitbannen van contant geld), de vereenvoudiging van het tarievenstelsel en de inzet van vrijwilligers als gastheer of gastvrouw tijdens de verruimde openingstijden. Deze (kostenbesparende) maatregelen waren bovendien noodzakelijk om te kunnen anticiperen op de aangekondigde bezuinigingen van enkele gemeenten op het bibliotheekwerk. De efficiencyslag levert € 230.000 op waardoor het basispakket goedkoper kan worden aangeboden. 1.4. Nieuwe kaders De nieuwe Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen, die van kracht wordt per 1 januari 2015, stelt nieuwe kaders ten aanzien van het openbare bibliotheekwerk. Deze kaders dienen onderdeel uit te maken van het Convenant. Het huidige Convenant voorziet niet in deze nieuwe kaders. 1.5. Wijziging kostprijs lokale dienstverlening Als gevolg van de financiering van de digitale bibliotheek, die door de nieuwe Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen van kracht wordt, wijzigt ook de kostprijs van de lokale dienstverlening .Deze kostprijs dient opgenomen te worden in een nieuw Convenant. 1.6. Nieuwe diensten Bibliotheek Rivierenland biedt in een Productenboek nieuwe producten en diensten aan en werkt daarnaast efficiënter en goedkoper. Het vigerende Convenant is voor wat betreft de afspraken over inhoudelijke dienstverlening als over de subsidiebedragen verouderd.
Toelichting raadsvoorstel Neerijnen 1.7. Pilotproject Neerijnen voor de regio In aanvulling op het basispakket biedt de bibliotheek maatwerk per gemeente aan voor een passende dienstverlening. Wij zijn echter van mening dat vanuit de bibliotheek binnen het basispakket meer betrokkenheid dient te zijn bij de invulling van de lokale educatieve agenda (LEA), Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) en het voorkomen en bestrijden van taal- en leesachterstanden. Wij stellen voor de mogelijkheden en expertise van de bibliotheek binnen het bestaande budget meer in te zetten voor het voorkomen en bestrijden van taal- en leesachterstanden. Uit recent onderzoek blijkt dat kinderen die voorgelezen worden het basisonderwijs beginnen met een woordenschat van 4000 woorden en kinderen die niet voorgelezen worden met een woordenschat van1000 woorden. Dit zegt iets over de noodzaak voor de bibliotheek om ook de ouders te betrekken in de oplossing van de lees-/leerachterstanden. Het sluiten van een nieuw convenant Bibliotheekwerk was voor ons aanleiding om met de directie van de bibliotheek in gesprek te gaan om de activiteiten van de bibliotheek meer aan te laten sluiten bij bestaande activiteiten in de gemeente Neerijnen op het terrein van Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) en bij de uitvoering van het convenant Versterking Taalniveau. Voorkomen dient te worden dat verschillende partijen dezelfde doelstellingen nastreven en uitvoeren waardoor versnippering ontstaat en inzet van kennis verloren dreigt te gaan. Wij stellen voor naar een model te gaan dat de huidige LEA gelden die nu gebruikt worden om de scholen meer tools te geven om lezen te bevorderen, meer en effectiever ingezet worden op het kind. Hierin kunnen de leescoaches van de bibliotheek voorzien. De inzet van de bibliotheek zal ook voor de scholen in Neerijnen een voordeel hebben. Door de invoering van het Passend onderwijs zijn basisscholen verplicht meer specifieke zorg aan een groter aantal leerlingen aan te bieden. Dit legt een extra druk op het personeel. De uitvoering van dit plan c.q. pilot heeft als bijeffect een stuk ontzorging van de groepsleerkrachten. Overigens is met de bibliotheek ook afgesproken dat zij menskracht gaan leveren voor een snellere integratie van kinderen van werknemers uit Midden- en Oost-Europese landen en kinderen van vluchtelingen. Deze beide groepen komen nu met een 100% taalachterstand op onze basisscholen binnen. De bibliotheek is aan het opschalen met leescoaches die naast klassikaal ook ingezet kunnen worden op kind- en ouderniveau. Wij hebben nu de afspraak met de bibliotheek gemaakt dat gemeente Neerijnen voor het tarief van het basis pakket op ruime schaal gebruik gaat maken van hun diensten uit het pluspakket. Hiermede willen we bereiken dat de geldstroom bestemd voor uitvoering van het Convenant Versterking taalniveau (voorheen LEA project) tot een bedrag van € 44.576, – wordt omgebogen naar de organisatie van de bibliotheek. Bij realisatie hiervan wordt en op kind niveau effectiever gewerkt aan het oplossen van leesachterstanden en wordt een bezuinigingsdoelstelling bereikt. De keerzijde hiervan is dat de bibliotheek de dienstverlening aan de bestaande bibliotheken in Haaften en Ophemert op een lager niveau zal brengen. Dit geschied geleidelijk. Het eindmodel is hiervoor nog niet ontwikkeld. Met name de bibliotheek in Haaften vervult daarbij een grotere maatschappelijke functie die wij zoveel mogelijk willen blijven stimuleren.
Toelichting raadsvoorstel Neerijnen Het aantal leden/gebruikers van onze beide bibliotheken is naar verhouding bescheiden te noemen. De bibliotheek in Ophemert heeft 267 leden (185 jeugd, 61 volwassenen, 21 senioren) en die in Haaften 849 leden (597 jeugd, 208 volwassenen, 44 senioren). In percentage uitgedrukt is 23,2% van alle inwoners van de gemeente Neerijnen lid van de bibliotheek. Jongeren tot 18 jaar maken gratis gebruik van beide bibliotheken. Opvallend is dat een groot deel van de inwoners in de gemeente Neerijnen en deelnemers aan het voortgezet onderwijs gebruik maken van de bibliotheken in Geldermalsen, Tiel en Zaltbommel. Ter ondersteuning van deze ombuiging hebben wij extern advies ingewonnen of de bibliotheek kan voldoen aan de doelstellingen uit het het Convenant Versterking Taalniveau met de basisscholen. Dit advies is positief. De bibliotheek heeft kennis genomen van het Convenant Versterking Taalniveau en geeft aan de doelstellingen uit het Convenant te kunnen verwezenlijken. Door werkzaamheden beter op elkaar af te stemmen en zoveel mogelijk met elkaar te (laten) combineren wordt efficiency en kostenbesparing bereikt. In gesprekken met de directie van de bibliotheek is gebleken dat zij voldoende expertise in huis hebben om de basisscholen, peuterspeelzalen en kinderopvang in de gemeente Neerijnen te ondersteunen bij de uitvoering van het convenant versterking Taalniveau. De bibliotheek ziet het als een uitdaging om het convenant versterking Taalniveau op te pakken en te actualiseren waarbij naast de versterking van het taalniveau ook aandacht wordt gegeven aan het bevorderen van mediawijsheid. Met deze nieuwe afspraken wordt meer budget dan voorheen vrijgemaakt voor het voorkomen en bestrijden van laaggeletterdheid. Deze nieuwe werkwijze door de bibliotheek wordt ingezet als een pilot voor de regio en kan met ingang van het schooljaar 2015-2016 ingaan. Het project De Bibliotheek op School (dBos) maakt deel uit van de 2e tranche van het Regiocontract Laaggeletterdheid 2012-2015 (onderdeel programma participerend) en wordt door Bibliotheek Rivierenland uitgevoerd. Het project dBos richt zich op de preventie van laaggeletterdheid in het basisonderwijs. Het college heeft op 3 december 2013 besloten in te stemmen met dit project en neemt hieraan deel. Uw raad is destijds via een informatienota op de hoogte gesteld. Dit project sluit goed aan bij onze pilot. In het LEA overleg met de drie schoolbesturen in november 2014 is de uitvoering van het convenant Versterking Taalniveau door de bibliotheek besproken. De schoolbesturen hebben aangegeven de voorgestelde uitvoering door de bibliotheek te kunnen ondersteunen. 1.8. Afbouwregeling bij beëindiging De afbouwregeling bij beëindiging van de subsidie aan Bibliotheek Rivierenland wordt teruggebracht van 5 naar 4 jaar. 1.9 Onttrekking aan gemeentefonds heeft geen nadelige gevolgen voor de convenantgemeenten De nieuwe wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen zorgt voor verschuivingen in de financiering van het landelijke en lokale bibliotheekwerk. De verwachting is dat de wet per 1 januari 2015 van kracht zal zijn. De Koninklijke Bibliotheek wordt als nationale bibliotheek verantwoordelijk voor het in stand houden van de landelijke digitale bibliotheek.ii Tot dusverre werden de middelen voor de inkoop van e-content voor de landelijke digitale bibliotheek door de openbare bibliotheken opgebracht. Dit wijzigt met de nieuwe wet. De middelen voor de inkoop van e-content worden met ingang van 2015 onttrokken aan het gemeentefonds. In het nieuwe convenant is geregeld dat het bedrag dat voor inkoop van e-content aan het gemeentefonds wordt onttrokken 1-op-1 in mindering wordt gebracht op de kosten voor het basispakket. Hierdoor heeft deze onttrekking geen nadelige gevolgen voor de convenantgemeenten. Kanttekeningen
Toelichting raadsvoorstel Neerijnen 1.1. Belangrijkste verschillen tussen het huidige Convenant en het nieuwe Convenant 2015 t/m 2018 1. Omdat de ontwikkelingen in de dienstverlening zo snel gaan, wordt de dienstverlening van de bibliotheek in het Convenant 2015 t/m 2018 op hoofdlijnen benoemd. De uitgebreide beschrijving van de dienstverlening is terug te vinden in het Productenboek; 2. Het Productenboek voor het daaropvolgende jaar wordt jaarlijks vooraf in het Portefeuillehoudersoverleg besproken, waardoor gemeenten invloed houden op de samenstelling van het Basispakket en op het aanbod van programma’s; 3. De kostprijs voor het Basispakket Bibliotheekwerk gaat van gemiddeld € 12,60 naar gemiddeld €11,60 per inwoner. De Integratie uitkering uit het Gemeentefonds wordt vanaf 2015 structureel in mindering gebracht, zodat het Basispakket bibliotheekwerk in dit nieuwe Convenant gemiddeld 1 euro per inwoner goedkoper wordt (een totale reductie voor Bibliotheek Rivierenland van €230.000); 4. Het bedrag dat met ingang van 2015 aan het Gemeentefonds wordt onttrokken voor de inkoop van e-content voor de digitale bibliotheek zal 1-op-1 in mindering gebracht worden op de kosten voor het Basispakket; 5. De afbouwperiode bij beëindiging van de subsidie aan Bibliotheek Rivierenland wordt teruggebracht van 5 naar 4 jaar; 6. In plaats van een halfjaarlijkse schriftelijke rapportage komt een presentatie over de voortgang van het werk in het Portefeuillehouders Overleg. Bedrijfsvoering Financieel De kosten voor het Basispakket Bibliotheekwerk kunnen met ingang van 1 januari 2015 met gemiddeld € 1,-- per inwoner omlaag. Voor de Gemeente Neerijnen betekent dit een besparing van € 12.020,-- op het basispakket. In de gemeentebegroting 2015 zijn voor de bibliotheek de volgende bedragen opgenomen: – Subsidie uitvoering bibliotheekwerk € 160.436, – Penvoerderschap gemeente Tiel € 550, – Huisvestingskosten bibliotheek € 25.538, De kosten voor de uitvoering van het Convenant Versterking taalniveau worden in 2015 geraamd op een bedrag van € 44.576. Door ombuiging van dit bedrag naar de bibliotheek wordt een bezuiniging gerealiseerd. Communicatie Jaarlijks wordt minimaal één Portefeuillehoudersoverleg Bibliotheekwerk gehouden en wordt het beleid van de Bibliotheek alsmede de dienstverlening en de overige inhoudelijke bibliotheekzaken geëvalueerd. Zo nodig worden wijzigingsvoorstellen gedaan. Vervolg De gemeenten die gebruik maken van de diensten van bibliotheek Rivierenland nemen een besluit over het nieuwe convenant. Indien alle gemeenten met het nieuwe convenant instemmen volgt eind 2014 de ondertekening door alle betrokkenen (10 gemeenten en bibliotheek Rivierenland).
Toelichting raadsvoorstel Neerijnen Bijlagen o o o o
Bijlage 1: Convenant Bibliotheek 2015 t/m 2018; Bijlage 2: Belangrijkste verschillen tussen huidige- en nieuwe Convenant; Bijlage 3: Nieuwe Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen; Productenboek 2015 Bibliotheek Rivierenland.
Burgemeester en wethouders van Neerijnen, de secretaris, de burgemeester,
P.W. Wanrooij
L.H.M. van Ruijven-van Leeuwen
Raadsbesluit
Agendanummer : 2014-09-18273 De raad van de gemeente Neerijnen; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 3 november 2014;
Besluit : a .
In te stemmen met het Convenant uitvoering Bibliotheekwerk 2015 t/m 2018 onder voorwaarde van aansluiting bij en uitvoering van Convenant Versterking Taalniveau gemeente Neerijnen (Pilot Neerijnen).
Vastgesteld in de openbare vergadering van18 december 2014 , voorzitter
, griffier
-8-
i
ii
Bijlage 2 geeft de belangrijkste verschillend weer tussen het huidige en het nieuwe convenant. Dankzij de digitale bibliotheek kan iedereen die lid is van de een lokale of regionale bibliotheek, e-books lenen uit de digitale collecties van vrijwel alle bibliotheken in het land.
