Psalmenvesper 18 november 2012

Psalmenvesper 18 november 2012 Organist: dhr. Eeuwe Zijlstra Voorganger: dr. J.A. van den Berg Met medewerking van het Martinikerkkoor, onder leiding van Marijke van Zanten-Broers Welkom in de Martinikerk Hartelijk welkom in de Martinikerk. We hopen dat u vanavond op deze prachtige plek in het centrum van Groningen iets van God ervaart. De Martini is al vele eeuwen lang een plaats van gebed. Bid en zing mee, en laat u raken door Hem. Verwelkoming en mededelingen Psalm 91: 1 en 3 (staande) Moment van stilte, bemoediging en groet (staande) Koorzang Wees hier aanwezig – John Goss Wees hier aanwezig, God van de machten, licht in ons midden. Wees onze Heiland, dat wij herleven; wees hier aanwezig. Psalm 108: 1 en 2 Gebed Lezing: Psalm 108 (Nieuwe Bijbel Vertaling) Afgewisseld met koorzang: Psalm 108 Response music: Christopher Tambling. Verse music: Laurence Bevenot; Words: Rivised Common Lectionary 1

1 Een lied, een psalm van David. 2 Mijn hart is gerust, o God, ik wil zingen en spelen. Mijn ziel, 3 ontwaak met harp en lier, ik wil het morgenrood wekken. 4 U, HE E R , zal ik loven in heel de wereld, over u zingen voor alle volken. 5 Hemelhoog is uw liefde, tot aan de wolken reikt uw trouw. Response: I will give you thanks, O Lord, among the peoples. Verse: 1. My heart is steadfast O God, my heart is steadfast; I will sing and make melody. Awake, my soul! Awake, O harp and lyre! I will awake the dawn. 2. I will give thanks to you, O Lord, among the peoples, and I will sing praises to you among the nations. For your steadfast love is higher than the heavens, and your faithfulness reaches to the clouds. 6 Verhef u boven de hemelen, God, laat uw glorie heel de aarde vervullen. 7 Bevrijd uw geliefde volk, help het met uw machtige hand, verhoor mij. 8 God heeft gesproken in zijn heiligdom: ‘Juichend zal ik Sichem verdelen, het dal van Sukkot uitmeten. 9 Van mij is Gilead, van mij is Manasse, Efraïm is de helm op mijn hoofd, Juda de scepter in mijn hand. 2

10 Moab is mijn wasbekken, op Edom zet ik mijn voet. Over Filistea klinkt mijn juichkreet.’ 6. Who will bring me to the fortified city? Who will lead me to Edom? Have you not rejected us, O God? You do not go out, O God, with our armies. 7. O grant us help against the foe, for human help is worthless. With God we shall do valiantly; it is he who will tread down our foes. 11 Wie voert mij de vesting binnen, wie zal mij naar Edom leiden? 12 Bent u het niet, God, u die ons verstoten had, voert u niet, God, onze legers aan? 13 Sta ons bij tegen de vijand, de hulp van mensen is vergeefs. 14 Met God zullen wij triomferen, hij zal onze vijanden vertrappen. Gloria: Glory be to the Father, and to the Son, and to the Holy Spirit; as it was in the beginning, is now, and ever shall be, world without end. Amen. Koorzang Tussentijds 70 (H. Oosterhuis/A. Oomen) Een schoot van ontferming is onze God. Hij heeft ons gezocht en gezien zoals de opgaande zon aan de hemel. Hij is ons verschenen toen wij in duisternis waren in schaduw van dood. Hij zal onze voeten richten op de weg van de vrede

3

Lezing: Efeziërs 3 (Nieuwe Bijbel Vertaling) 8 Mij, de allerminste van alle heiligen, is de genade geschonken om de heidenen de ondoorgrondelijke rijkdom van Christus te verkondigen, 9 en voor allen in het licht te stellen hoe het mysterie dat in alle eeuwen verborgen was in God, de schepper van het al, werkelijkheid wordt. 10 Zo zal nu door de kerk de wijsheid van God in al haar schakeringen bekend worden aan alle vorsten en heersers in de hemelsferen, 11 naar het eeuwenoude plan dat hij heeft verwezenlijkt in Christus Jezus, onze Heer, 12 in wie wij vrijelijk toegang hebben tot God, vol vertrouwen door ons geloof in hem. 13 Ik vraag u dan ook de moed niet te verliezen wanneer ik lijd omwille van u, want daaraan kunt u eer ontlenen. 14 Daarom buig ik mijn knieën voor de Vader, 15 die de vader is van elke gemeenschap in de hemelsferen en op aarde.16 Moge hij vanuit zijn rijke luister uw innerlijke wezen kracht en sterkte schenken door zijn Geest, 17 zodat door uw geloof Christus kan gaan wonen in uw hart, en u geworteld en gegrondvest blijft in de liefde. 18 Dan zult u met alle heiligen de lengte en de breedte, de hoogte en de diepte kunnen begrijpen, 19 ja de liefde van Christus kennen die alle kennis te boven gaat, opdat u zult volstromen met Gods volkomenheid. 20 Aan hem die door de kracht die in ons werkt bij machte is oneindig veel meer te doen dan wij vragen of denken, 21 aan hem komt de eer toe, in de kerk en in Christus Jezus, tot in alle generaties, tot in alle eeuwigheid. Amen. Psalm 63: 2 en 3 Uitleg en verkondiging Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Wachten totdat het licht wordt. Het kan lang duren. De nacht is het moment waarop de angsten het grootst zijn en onze kracht het minste. De afwezigheid van licht en uitzicht. De nacht voorafgaande aan een grote operatie is niet de meest gemakkelijke. Er is de angst voor wat komt. Een angst die versterkt wordt 4

doordat het donker is. De nacht maakt alle dingen erger. Omdat het donker is, omdat je moe bent, omdat … Psalm 108 is een lied voor de nacht. Een lied waarmee je jezelf de nacht kunt door zingen. De nacht verkorten. De Psalmist wil het morgenlicht ermee wekken. Het morgenlicht als einde van de nacht. Morgenlicht als het dagen van de dag van Gods hulp. Hij begint met een prachtige verklaring: mijn hart is gereed/bereid om te zingen. Met luit en lier het morgenrood wekken. De schrijver heeft een belangrijke verantwoordelijkheid. Hij is koning, of in ieder geval leger aanvoerder. Hij staat voor een belangrijke veldslag die grote consequenties heeft. Hij doorwaakt de nacht en zoekt naar woorden. Woorden om de nacht door te komen. Woorden om angsten te overwinnen. Angst voor de vijand. Twijfel over de vraag of God wel helpen wil. Zijn gedachten gaan uit naar eerdere ervaringen van mensen die tot God zijn gevlucht en de nacht hebben doorwaakt. Hij gebruikt woorden en ervaringen uit andere Psalmen. Belangrijk: hij weet zich deel van die gezamenlijke geschiedenis van God met Israel en in deze belangrijke nacht, de vooravond van grote gebeurtenissen, grijpt hij terug op vroegere ervaringen, op eerdere grote daden van God. De woorden die de Psalmist gebruikt zijn het slot van Psalm 57. Een Psalm die begint met de angstige situatie van David op de vlucht voor Saul, zijn gezworen vijand die hem ziet als belangrijke rivaal. David ontkomt maar ternauwernood aan Saul en de Psalm is doordrenkt van de angstige ervaringen. Bijna gevangen, bijna dood. Echt op het kantje af. Maar al zingend roept hij: onder de schaduw van uw vleugels wil ik schuilen. En zo zingt hij zich ernaartoe dat zijn hart bereid / er vast van overtuigd, om te zingen, om God te loven. Het voortraject van de angst in Psalm 57 slaat de schrijver van P108 over. Misschien herkent hij wel iets van de angst, maar weet hij leert van die eerdere ervaring, dat er rust en vertrouwen te vinden is wanneer je hart 5

bereid maakt om te loven, je buiten je eigen kaders grijpt naar die van God. Wanneer je nacht zingend voor God doorwaakt. Daarom een lofzang 4 & 5: 4 U, HE E R , zal ik loven in heel de wereld, over u zingen voor alle volken. 5 Hemelhoog is uw liefde, tot aan de wolken reikt uw trouw. Kosmisch dimensies hebben de trouw en de goedheid van God. Hoger dan de hemel Gods trouw. Dus ook groter dan onze ontrouw. De lofzang geeft het vertrouwen om God te vragen om zichzelf te verheffen, de grootheid en heerlijkheid van zijn trouw te laten zien: 6 Verhef u boven de hemelen, God, laat uw glorie heel de aarde vervullen. 7 Bevrijd uw geliefde volk, help het met uw machtige hand, verhoor mij God wordt opgeroepen om Zichzelf te laten zien in Zijn heerlijkheid. Om in te grijpen. Het loven van Gods grootheid, geeft het vertrouwen om op die grootheid een beroep te doen. Kracht van het gebed/lied in de nacht. Zingend en biddend ontstaat er een verbreding. Je wordt uit je eigen emoties getrokken, uit je angsten. De nacht leren zien, niet als het begin van het einde, maar de voorbode van het nieuwe begin. Zingend wek je het morgenlicht: je zingt je door de nacht heen, je verkort de nacht van angsten en zorgen, van verdriet en aarzeling. Biddend realiseer je je hoe groot God is. Dat ons werken niet los is van dat van Hem. Bevrijden, dat is Gods werk. Daarmee is het eigenlijke onderwerp aangesneden: de strijd waarvoor hij en zijn leger staan. In zijn lied door nacht heen, maakt hij voor dit gedeelte gebruik van een Psalm die ontstaan is ten tijde van de moeder van alle oorlogen in het koningschap van Israel. 6

Kort na een troonwisseling in het buurland Ammon, maakte de nieuwe jonge koning van Ammon condoleanceboden van David te schande. Toen de Ammonieten inzagen dat ze te ver waren gegaan huurden ze legers van de Syriers in uit Mesopotamie en uit Zoba. Een enorme legermacht werd hierdoor paraat. Tijdens de strijd wordt het leger van Israel onder aanvoering van Joab in de tang genomen. Het scheelt maar heel weinig of Israel was verslagen. Psalm 60 zingt daarover. Over de strijd, over het besef onder Gods oordeel te zijn. En toch de overwinning die geschonken wordt. Aan die strijd herinnert de Psalm. De schrijver van Psalm 108 haalt het tweede gedeelte van de Psalm aan, waarin een Godsspraak is te horen. Een Godsspraak waaruit blijkt dat God Israel kiest als zijn eigendom en dat hij heerst over de naties rondom Israel. Die overwinning, geschonken door God, ondanks aanvankelijke woede van God, die uitspraak van God dat Israel van hem is en dat de naties Hem onderworpen zijn, bieden het vertrouwen dat God ook nu kan en zal helpen. Zo zingt de Psalmist zichzelf de nacht door en wekt hij het morgenlicht. De lofzang om bij God te komen. Het licht van de nieuwe dat waarop de trouw van God zichtbaar wordt. De herinnering aan eerdere daden van God, als basis voor het vertrouwen om God aan te roepen. Zo komt hij aan in de morgen van het licht van Gods genade. Loven van God trekt je uit je angsten en geeft moed om de dingen te doen die God al heeft voorbereid. De Psalm vormt een mooie parallel met de lezing uit Efezebrief, een lezing die de les van psalm 108 nog dichterbij brengt. De gemeente vraagt zich wat ze moet met het feit dat er nog zoveel kwaad is op aarde. Hoe kun je je daartegen wapenen? Wat moet je daarmee? De nacht op aarde, die langer duurt dan verwacht. De vraag waar de macht van Christus is. Je kunt je dat afvragen nu er raketten heen en weer worden geschoten in Israel en Gaza. Je kunt je dat afvragen wanneer het miszit in je eigen leven. 7

Inderdaad in een doorwaakte nacht. De schrijver vertelt over zijn gebed. Het gebed dat over gaat dat je verder gaat kijken dan wat je met je ogen ziet. Voelen wat de kracht is van God. Het is erop gericht dat we inwendige versterkt worden door dat gebed, diep verworteld raken in de liefde van Christus om samen te kunnen zien hoe hoog en breed en groot diep Hij is Tot aan de wolken, tot aan de hemel. Zien dat zijn macht niet wankelt. En de liefde van Christus kennen die al het begrijpen overstijgt. - Ruimte om aarzeling te overwinnen. ‘wil God wel luisteren’? Zijn liefde overwint, juist Christus laat dat zien. - Ruimte om het leed een plek te geven. Groter dan het leed is de liefde van God. Hij is er in onder geweest: niets is dieper dan zijn liefde. We zijn veilig bij Hem. - Ruimte om de vertraging in de tijd een plaats te geven. Al duurt het langer, Hij is er. - Ruimte om de angst te overwinnen, wanneer we de hoogte en majesteit van Zijn allesomvattende werkelijkheid zien. Zo biedt Zijn werkelijkheid de ruimte om ons leven te leven. Ook al is het nog donker. We zingen ons naar Zijn licht. In zijn kracht kunnen we de taak die ons is opgelegd aan. Daarom: 20 Aan hem die door de kracht die in ons werkt bij machte is oneindig veel meer te doen dan wij vragen of denken, 21 aan hem komt de eer toe, in de kerk en in Christus Jezus, tot in alle generaties, tot in alle eeuwigheid. Amen.

Gezang 20: 1 en 5 Geloofsbelijdenis (staande)

8

Gebeden, ingeleid door koorzang: Hear My Prayer (Tekst en muziek van Moses Hogan)

9

O Lord, please hear my prayer In the morning when I rise. It's your servant bound for glory. O dear Lord, please hear my prayer. O Lord, please hear my prayer. Keep me safe within your arms. It's your servant bound for glory. O dear Lord, please hear my prayer. When my work on earth is done, And you come to take me home. Just to know I'm bound for glory And to hear You say, "Well done!" Done with sin and sorrow. Have mercy. Na een moment van stilte worden de gebeden besloten met het Onze Vader Inzameling van vrijwillige gaven voor de Protestantse Gemeente Groningen Gezang 393 1k, 2g, 3g, 4g&k (staande) Uitzending en zegen (staande, met gezongen ‘amen’) Orgelspel Bij de uitgang worden er gecollecteerd voor het fonds van de wijkgemeente. De zendingsbussen staan er deze maand voor de stichting Gave.

C o n ta c t Deze dienst wordt geleid door de wijkpredikant dr. J.A. (Sjaak) van den Berg. Hij is na afloop van de dienst beschikbaar voor reacties en vragen. Mocht u op een ander moment met hem willen praten, neem gerust 10

contact op via 050-5418205 of [email protected].

Wijkgemeente Martinikerk Deze dienst wordt georganiseerd door de wijkgemeente Martinikerk. Deze gemeente is voluit Gronings: deel van de Protestantse Gemeente Groningen, actief in het stedelijke kerkenwerk en gericht op de verkondiging van Gods Woord in de stad.

Samen met de andere protestantse wijkgemeenten in Groningen wil zij een krachtige geloofsgemeenschap zijn, die op eigentijdse wijze getuigt van de levensveranderende boodschap van het evangelie. De Martinigemeente noemt zich ‘orthodox’, weet zich schatplichtig aan de gereformeerde traditie. Ze hecht aan een eredienst met de verkondiging van de drie-enige God als centrum. Jong en oud voelen zich bij ons welkom in de diensten en op de Bijbelkringen. Voor meer informatie: www.wijkgemeente-martinikerk.nl.

11

Maandelijkse Psalmenvespers in de Martinikerk Zondagavond, aanvang 19.00 uur Toegang vrij, met vrijwillige collecten, iedereen welkom Deze Psalmenvespers worden gehouden om de blijvende verbondenheid met de Synagoge tot uitdrukking te brengen, in continuïteit met de christelijke traditie in kloosters en kathedralen, en als inspiratie voor onze eigen spiritualiteit in verhouding tot God, onszelf, onze naaste en onze cultuur in het heden. Datum

Voorganger

Koor

Psalm

2012 18-11-2012 Dr. J.A. van den Berg MKK 16-12-2012 Prof.dr. G.H. van Kooten MKK

Psalm 108 Psalm 109

2013 13-01-2013 10-02-2013 10-03-2013 14-04-2013 12-05-2013 09-06-2013

Psalm 110 Psalm 111 Psalm 112 Psalm 113 Psalm 114 Psalm 115

Dr. J.A. van den Berg Arezzo Consort Prof.dr. G.H. van Kooten Roder koren Dr. J.A. van den Berg MKK Prof.dr. G.H. van Kooten Roder koren Dr. J.A. van den Berg MKK Prof.dr. G.H. van Kooten Roder koren

Met ingang van 2013 zullen het Roder Jongenskoor en de Roden Girl Choristers structureel om de maand medewerking verlenen aan de Psalmenvespers. Voor actuele informatie kunt u zich aanmelden via [email protected] . Diensten kunnen worden meegeluisterd of nageluisterd via www.kerkomroep.nl > provincie Groningen > Groningen, Martinikerk

12