Prof. dr. Micha de Winter

Hugo de Grootlezing Wie heeft er vertrouwen in de jeugd? over burgerschap, zin en samenleving

Prof. dr. Micha de Winter vrijdag 21 juni 2013 Gebouw Apostolisch Genootschap, Delft

2

Delft Civil City 5 Inleiding Hugo de Grootlezing 2013 7 ds. Jurjen Fennema Wie heeft er vertrouwen in de jeugd? Over burgerschap, zin en samenhang

prof. dr. Micha de Winter

11 13

Programma 21 Opening en welkom door pastoor Robin Voorn, voorzitter Raad van Kerken Delft

23 25

Verslag forumdiscussie 27 onder leiding van ds. Jurjen Fennema 29 Colofon 51

Inhoudsopgave

3

4

c i ty

s

&

Inleiding Hugo de Grootlezing 2013

c iv i l

zin

Delft Civil City

delft c c

am

enhan

g

5

6

In 2005 hield prof. dr. Micha de Winter in het Delftse Kruithuis een inspirerend en gloedvol betoog ‘It takes a village to raise a child’ ten overstaan van vertegenwoordigers uit Delftse organisaties die met jongeren werken. Er is sinds die tijd veel gebeurd. Het ‘twee-in-één-beleid van de rijksoverheid van decentraliseren én bezuinigen noopt de gemeente Delft nog meer om het heft in eigen hand te nemen. Meer en meer groeit het besef van urgentie nu door het verdwijnen van sociale verbanden de bevolking Nederland steeds minder een samenleving is. Sociale verbanden spreken niet meer vanzelf. Van een ‘wij-gevoel’ lijkt nauwelijks nog sprake. De zogenaamde grote verhalen hebben hun zeggingskracht verloren en bieden nog maar aan weinigen houvast. Verhalen die vertellen wie je bent, wat je te doen hebt en waarvan je moet afblijven. In de bonte verscheidenheid van onze huidige bevolking zijn gedeelde waarden en normen moeilijk te vinden. Het veelgehoorde ‘respect’ betekent in feite niet meer dan ‘Laat me met rust en bemoei je met je eigen zaken’. De Delftse Raad van Kerken, aangesloten leden en anderen stellen zich teweer tegen deze ontwikkeling. In zijn boek ‘Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding’ houdt Micha de Winter een warm pleidooi voor het gezamenlijk optrekken van ouders, professionals en vrijwilligers waar het gaat om de opvoeding van kinderen en jongeren tot burgers die weten waar hun verantwoordelijkheden liggen. Kinderen moeten vroegtijdig leren omgaan met verschillen, aldus De Winter. Zo kan er iets groeien als democratische gezindheid (fundament van burgerschap) en kan worden voorkomen dat een kind denkt dat de wereld om hem alleen draait (doorgeschoten individualisme). Prof. De Winter stond ook aan de wieg van projecten als vreedzame scholen en vreedzame wijken. In deze projecten werken organisaties nauw met elkaar samen. En met succes. Want ook voor grote mensen (!) en hun organisaties geldt dat je tegenstellingen pas kunt overbruggen als je fatsoenlijk kunt omgaan met onderlinge verschillen. De Delftse Raad van Kerken wil zich inzetten voor een vreedzaam en veelkleurig Delft. Onder meer door de Hugo de Grootlezingen. Hugo de Groot, behalve een vermaard jurist ook een scherpzinnig theoloog, kan worden gezien als een van de founding fathers van het burgerschap. Hij verbindt zin met samenhang en beweegt zich op het grensvlak tussen kerk en samenleving. Een betere plek voor zijn standbeeld had men niet kunnen bedenken: in het hart van de stad, midden op het plein. Met de kerk achter zich en het gezicht gericht op het stadhuis.


7

Ter gelegenheid van haar 50-jarig bestaan heeft de Delftse Raad van Kerken prof. dr. Micha de Winter bereid gevonden om de tweede1 Hugo de Groot lezing uit te spreken. Een samenvatting van zijn betoog treft u in het volgende hoofdstuk aan. Tevens is het verslag van het forum toegevoegd, met sprekers namens scholen, gemeente, sportverenigingen, hulpverlening en zingeving. En niet te vergeten, de jongeren zelf. De Raad ziet dit forum als de start van het initiatief Delft CC

– Delft Civil City.

Namens de Raad van Kerken Delft, De voorbereidingscommissie Hugo de Grootlezing 2013, Edwin Vermeij Emiel Lonte Ds. Jurjen G. Fennema

1 De eerste Hugo de Groot Lezing, “Ik-Jij-Wij. Zoektocht naar gezamenlijkheid”, had plaats in de Nieuwe Kerk op 23 juni 2012. Deze werd uitgesproken door ds. Jurjen G. Fennema, predikant in de Vierhovenkerk.

8


9

10

Wie heeft er vertrouwen in de jeugd? Over burgerschap, zin en samenhang Prof.dr. Micha de Winter, Universiteit Utrecht

11

12

Het mooie van het vak pedagogiek is volgens spreker Micha de Winter dat er zoveel te doen is over het vraagstuk van opvoeding van kinderen, de nieuwe generatie. Hij vindt dat opvoeden terecht centraal staat in onze samenleving; het enige punt daarbij is dat de manier waarop we met elkaar in de samenleving over de toekomst praten, vooral negatief is, terwijl opvoeden volgens hem een heel positief, optimistisch vak zou moeten zijn. Het gaat immers over de toekomst van onze samenleving, de toekomst van de nieuwe generatie. De spreker heeft een aantal jaren met zijn studenten systematisch de berichtgeving over opvoeding, over kinderen, over jongeren, in de kranten geanalyseerd. Ze kwamen tot de conclusie dat pakweg 90 à 95 procent van de berichtgeving over jeugd negatief was. Het ging over problemen. De Winter geeft een paar voorbeelden: de rellen in Hoek van Holland tijdens de danceparty en die rond het verjaardagsfeestje van dat arme meisje in Haren, dat haar verjaardag nooit zal vergeten. Iedere keer als we dit soort problemen constateren, lijken we volgens De Winter bijna in een reflex te denken, zeggen en schrijven dat er iets met de opvoeding aan de hand is. We leggen bijna vanzelfsprekend een relatie tussen dit soort verschijnselen, die ons ook onrust baren in het publieke domein, en de opvoeding die niet aan die kinderen gegeven wordt. Het lijkt een één-op-éénrelatie, terwijl we goed weten dat die relatie helemaal niet zo eenvoudig is als ze lijkt. Die relatie is niet één-op-één, zegt de hoogleraar. Dat betekent dat we, als we naar de problemen kijken, zoals we altijd doen als het om jeugd gaat, de blik te eenzijdig richten op de opvoeding thuis of op wat de school doet. Zoals de spreker verderop uitlegt, is de situatie in feite veel complexer.

Voorbeelden in de geschiedenis Kijkend naar de geschiedenis, kunnen we niet anders dan constateren dat er, sinds er geschreven bronnen bestaan, altijd weer, in elke periode, vooral negatief naar de jeugd wordt gekeken. Het oudste voorbeeld dat De Winter noemt, zijn de beroemde kleitabletten van de Mesopotamiërs. Op die kleitabletten van een paar duizend jaar oud kun je lezen dat de wereld ten onder zal gaan, te gronde zal gaan aan het egocentrisme van de jeugd of het gebrek aan discipline van de jeugd. En dat komt natuurlijk omdat de ouders niet goed hebben opgevoed. Een ander voorbeeld is dat van de historicus die een boek schreef over hoe er rond 1450 over de jeugd werd gesproken. Als je dat nu leest zie je dat men toen bijna dezelfde dingen over de jeugd zei als nu: ze beginnen veel eerder

Wie heeft er vertrouwen in de jeugd?

13

met criminaliteit, ze willen niet deugen, ze hebben geen moreel besef, ze zijn egocentrisch, et cetera. Dat boek eindigt met de zin: ‘Geen jeugd is kennelijk zo verdorven als de laatste.’ Dat we op een negatieve, bezorgde manier naar de jeugd kijken, is heel gewoon. Volgens De Winter is geen jeugd zo verdorven als de laatste en, zo vertelt hij uit eigen ervaring, dat proces herhaalt zich iedere dag. Hij vraag zich af of we ons kunnen onttrekken aan de negatieve houding die een beetje in onze cultuur zit, want die is niet goed voor jongeren, zoals hij in het vervolg van zijn betoog toelicht.

Opvoeden voor individueel geluk en opvoeden voor goed burgerschap Bij opvoeden lijkt men tegenwoordig te denken dat je dat vooral doet om kinderen gelukkig te maken. Volgens De Winter heeft dat met individualisering te maken. In zijn visie heeft opvoeden echter ook een maatschappelijke functie. We vinden het belangrijk om met elkaar in een samenleving te leven waarin mensen respect voor elkaars opvattingen hebben, waarin ze elkaar niet verketteren of doodslaan omdat ze tegengestelde meningen en belangen hebben. Een democratische rechtsstaat zou je kunnen zeggen, waarin humane waarden een belangrijke rol spelen. Stel, zegt de hoogleraar, dat je een dergelijke samenleving belangrijk vindt en die ook je kinderen toewenst, dan zou dat enorme consequenties hebben voor de manier waarop we kinderen opvoeden, want een democratisch gen is volgens hem nog nooit uitgevonden. Democratie en de waarden en gedragingen die daarbij horen, moet je voordoen. Als we in deze tijd van doorslaand individualisme massief als boodschap aan kinderen blijven meegeven: ‘Het gaat allemaal om jou, om jouw belang. Jij moet zorgen dat je je eigen belangen nastreeft’, dan moeten we niet verbaasd zijn dat er op termijn een samenleving van egoïsten ontstaat, aldus de hoogleraar.

Accent op problematisch gedrag reguleren of op identiteit ontwikkelen? Het is in opvoeding en onderwijs van belang om kinderen vanuit een positief perspectief te benaderen: hoop en perspectief als richtsnoer van opvoeding, vervolgt de spreker. Hij wijst erop dat het belangrijk is om kinderen van jongs af het idee geven dat de wereld hen nodig heeft. Kinderen hebben het nodig om nodig te zijn. Als je kinderen van de nieuwe generatie daarentegen van jongs af het idee meegeeft dat het allemaal problematisch is, dat ze probleem X tot en

14

met Z hebben, en risico’s voortdurend op een goudschaaltje moeten wegen, als je vanuit een problematiserende bril blijft kijken, waarom zouden ze zich dan überhaupt druk willen maken, vraagt De Winter. Ze worden dan toch als een probleem gezien. Hij stelt dat we tegenwoordig de opvoeding tot twee zaken versmallen. Men vindt het kennelijk heel belangrijk dat onze kinderen zich braaf gedragen. Volgens hem is daar ook niets mis mee, het is nu eenmaal prettig, maar er zijn andere waarden die eveneens een belangrijke rol spelen. Onze positie is dan van ‘achter de voordeur’, een term uit de tijd van André Rouvoet. De Winter haalt onderzoek aan dat is verricht na een aantal drama’s in gezinnen die hun kinderen zodanig mishandelden dat ze uiteindelijk het leven lieten. Uit dat onderzoek zou gebleken zijn dat er in Nederland tussen de 100.000 en 160.000 kinderen per jaar worden mishandeld, verwaarloosd of misbruikt. Onder minister Rouvoet kwam er veel beleid, dat vooral was gericht op ‘achter de voordeur’. Het idee was dat kinderen thuis worden mishandeld en dat we dus moesten zorgen dat we meer achter die voordeur gingen kijken om te zien of kinderen wel veilig zijn.

Valkuil: problematiseren en etiketteren Het idee was: misschien zijn we met de privacy van gezinnen te veel doorgeschoten en zijn kinderen daardoor eigenlijk niet veilig meer. De Winter vindt het goed dat we op die manier beter naar kinderen kijken, naar de leefsituatie en dat we ons meer interesseren voor de veiligheid van kinderen. Tegelijk noemt hij dat een eenzijdige manier van kijken, want we zijn in ons jeugdbeleid erg gefocust geraakt op het vroeg opsporen van die problemen. Nu weten we volgens hem allemaal wel dat we daarmee doorslaan en enorm aan het etiketteren zijn geslagen. We willen elk gedrag dat afwijkt van een gemiddelde, labelen. Het is pas écht als er een labeltje aan hangt, aldus de hoogleraar. In Nederland zouden op het ogenblik ongeveer tien keer zo veel kinderen voor ADHD worden behandeld als die het echt hebben, een behandeling met amfetamineachtige substanties. De spreker noemt dat een ernstig verschijnsel, want niemand weet wat die geneesmiddelen op termijn met kinderhersenen doen. Opvoeden is langzamerhand gelijkgesteld aan gedragsregulering, maar opvoeding gaat natuurlijk om veel meer, zegt De Winter. Het gaat niet alleen om gedrag, het gaat ook om kinderen helpen een eigen identiteit te ontwikkelen,


15

om zin in het leven te ontwikkelen en uit te vinden: wie ben ik eigenlijk, welke dingen vind ik belangrijk, welke idealen zou ik willen nastreven, hoe verhoud ik mij tot andere mensen?

‘It takes a village to raise a child’: ouders kunnen het niet alleen We hebben langzamerhand het idee gekregen dat opvoeden een soort privéproject is, vervolgt De Winter. Opvoeden lijkt een deel van het maatschappelijke individualiseringsproces te zijn geworden, een soort privéverantwoordelijkheid van ouders. Terwijl we uit veel onderzoek weten dat ouders nooit ergens ter wereld en in geen historische periode het opvoeden alleen hebben kunnen doen. Iedereen kent de uitdrukking: It takes a village to raise a child. We lijken te denken dat mishandeling van kinderen wordt veroorzaakt door allerlei risico’s en achtergronden van ouders. Dat lijkt logisch, want dat mishandelen gebeurt achter die voordeur, maar wat blijkt nu volgens de hoogleraar? Het is maar de helft van het verhaal. Als je goed kijkt naar onderzoek, zie je dat niet alleen alle risico’s en achtergronden van die ouders een belangrijke rol spelen, die ouders worden op hun beurt enorm beïnvloed door het sociale netwerk waarin ze de opvoeding ten uitvoer brengen. De Winter zegt dat risico’s ontstaan als je kinderen opvoedt in een omgeving

16

waarin die sociale verbindingen afwezig zijn of weinig ontwikkeld, waarin mensen als het ware met de ruggen naar elkaar toe leven en elkaar niet kennen van gezicht, als ze elkaar niet tegenkomen, als er geen plekken in buurten zijn waar dwarsverbindingen kunnen ontstaan, plekken waar je elkaar kunt ontmoeten: de school, peuterspeelzalen, een park, sportverenigingen, kerken, moskeeën, noem maar op: het maatschappelijke middenveld zou je kunnen zeggen. Als je kinderen opvoedt in dat soort anonieme, onpersoonlijke, kale sociale omgevingen, blijkt de kans op kindermishandeling veel groter te zijn dan wanneer je kinderen in een enigszins coherente, samenhangende, verbonden omgeving opvoedt. De hoogleraar noemt dit een idee, een gedachte en eigenlijk een wetenschappelijk feit dat we helemaal uit het oog zijn verloren in onze drang naar individualisering. Het omgekeerde, in positieve zin, is dat mensen bereid zijn om de helpende hand uit te steken naar kinderen van anderen die dat op straat bijvoorbeeld nodig hebben. Kinderen hebben sociale verbindingen nodig en ook ouders hebben die hard nodig. Wat De Winter de ‘pedagogische civil society’ noemt, de maatschappelijke samenleving voor kinderen zoals we die met elkaar inrichten, de kwaliteit van de sociale omgeving, blijkt volgens hem een heel belangrijke rol te spelen. Met andere woorden, als je iets aan dat soort maatschappelijke problemen rond jeugd en opvoeding wil doen, moet je niet alleen achter de voordeur kijken, maar moet je vooral kijken naar de samenhang tussen wat achter en wat vóór die voordeur gebeurt. Dat is een vergeten soort samenhang.

Schoolvoorbeeld: ouderbetrokkenheid bij cognitieve ontwikkeling We zijn allemaal erg geïnteresseerd in de prestaties van onze kinderen in het onderwijs, in hun cognitieve ontwikkeling, maar dan nóg, zegt De Winter. Als we die cognitieve ontwikkeling willen verhogen en verbeteren, de kwaliteit van het onderwijs willen verbeteren, kijken we altijd naar de didactiek die we gebruiken en de methoden. Eén van de dingen waar we echter ook goed naar moeten kijken, zoals ook door onderzoek is aangetoond, is de relatie tussen ouders en school. Ouderbetrokkenheid blijkt een belangrijke factor te zijn, die mede de kwaliteit van het onderwijs en de schoolprestaties van kinderen kan bevorderen. Tegen wie zegt: ‘Dat is toch heel gebruikelijk in Nederland? We praten wat af met elkaar!’ zegt De Winter dat er juist een enorme mate van juridisering aan de gang is. Vroeger, als je een kind naar huis stuurde, kreeg het kind thuis ook nog eens op zijn kop. Toen kwam er een periode dat als je een kind uit de klas stuurde, je een boze ouder aan de telefoon kreeg. Tegenwoordig krijg je veel


17

vaker niet zozeer de boze ouder aan de telefoon, maar de advocaat van de boze ouder. Zo vanzelfsprekend is die goede ouderbetrokkenheid dus niet.

Burgers verantwoordelijk voor samenleving én opvoeding: vermogen tot empathie Burgerschap is een punt dat we verwaarlozen en als de spreker het heeft over burgerschap, bedoelt hij eigenlijk twee dingen, namelijk dat we als burgers veel meer opnieuw de verantwoordelijkheid moeten nemen en delen voor elkaars kinderen, en dat we de doorgeslagen individualisering moeten tegengaan. Coherente, sociale gemeenschappen, samenhangende perspectieven van mensen, blijken belangrijk te zijn. In De Winters visie gaat opvoeden niet alleen om gedrag of om problemen, maar ook om idealen en die hebben weer te maken met het type samenleving dat we met elkaar willen. Als we kinderen bijvoorbeeld alleen leren om empathie op te brengen voor mensen die bijna hetzelfde zijn als zij, krijgen we problemen. Je krijgt problemen als je geen empathie kunt opbrengen voor mensen die anders zijn, een andere levensbeschouwing hebben, er anders uitzien, een andere levensstijl of een andere religie hebben. Opvoeden wordt gekenmerkt door ingebakken tegenstrijdigheden. Kinderen proberen van jongs af hun vrijheid zo groot mogelijk te maken. Die vrijheid moet natuurlijk begrensd worden door volwassenen die verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van de kinderen. We willen allemaal graag onze waarden en normen overdragen aan de jeugd, terwijl jonge generaties dingen per definitie anders willen. Kinderen zijn bijna van nature geïnteresseerd in de korte termijn. Ze willen snel resultaat en zijn niet geïnteresseerd in dingen die op lange termijn nuttig kunnen blijken. Kortom: kinderen gedragen zich altijd anders dan we graag zouden zien. Dat gaat natuurlijk om vrijheid. De spreker haalt Isajah Berlin aan, een beroemde politiek filosoof, die onderscheid maakte tussen negatieve en positieve vrijheid. Negatieve vrijheid betekent dat je als individu wilt kunnen doen wat je zelf wilt en daarbij niet te veel in de weg wilt worden gezeten door anderen, vooral niet door de overheid. Positieve vrijheid daarentegen betekent dat je als burgers de vrijheid hebt om met elkaar samen zin te geven, vorm te geven aan je leven zoals je dat met elkaar wilt inrichten. Positieve vrijheid is veel ingewikkelder dan negatieve vrijheid. Het betekent dat je met elkaar moet nadenken over de vraag hoe jij je leven en je samenleving inricht.

18

Positief jeugdbeleid moet je doen! Wat wil je als gemeenschap, als stad Delft voor soort omgeving zijn, vraagt De Winter. Wat voor omgeving wil je bieden, zodat ook jonge mensen zich getriggerd voelen om mee te doen in de samenleving, dat ze zich erbij betrokken voelen, leren zich deel te voelen van die samenleving en het gevoel hebben dat ze daarvoor nodig zijn? Dat is een thema dat we volgens hem in opvoeding en onderwijs, en in het jeugdbeleid veel meer aandacht moeten geven. Positief jeugdbeleid is, zegt hij, investeren in de ontwikkeling van burgerschap. Dat doen we bijvoorbeeld in ‘vreedzame scholen’ en in ‘vreedzame wijken’, waar kinderen van jongs af aan een stem krijgen. Verschijnselen die bij kinderen, maar ook bij volwassenen op de loer liggen, zijn het onderscheid maken tussen wij en zij, het polariseren en de morele uitsluiting van anderen, zelfs het dehumaniseren van anderen. Dat kun je alleen met behulp van opvoeding en onderwijs tegengaan. We moeten volgens De Winter kinderen dus leren wat het tegendeel daarvan is, dat verschillen tussen mensen niet betekenen dat je ze per definitie moet uitsluiten. Dat mensen verschillend zijn, maar dat er vooral ook veel overeenkomsten bestaan tussen mensen. Wat we uit onderzoek weten, is dat als je kinderen leert dat er naast verschillen ook veel overeenkomsten bestaan tussen al die mensen van al die verschillende categorieën, het empathisch vermogen juist wordt versterkt. Kinderen hebben een volwassen omgeving nodig van mensen die zich verantwoordelijk voor hen voelen, uitwisselen, bereid zijn tot dialoog en tot verantwoordelijkheid nemen, ook voor elkaars kinderen. Dat gaat in een individualiserende samenleving niet vanzelf; daarvoor moeten we echt iets gaan doen. Micha de Winter noemt dit de kern van zijn betoog en dat kun je volgens hem op allerlei manieren doen; het gaat zeker niet vanzelf. We moeten dat opnieuw ‘terug organiseren’. Het punt is, zegt hij, dat we dat echt moeten doen. Kinderen hebben rijke sociale netwerken nodig en het begrip ‘rijk’ heeft in dit geval niets met geld te maken. Het gaat erom dat volwassenen betrokken zijn bij elkaars kinderen en dat is één van de taboes van deze tijd. We moeten dus veel meer met elkaar over hun opvoeding praten; daar wordt het volgens de hoogleraar een stuk makkelijker en lichter van.


19

Uitnodiging

Van Adrichemstraat 277

tevens 50-jarig jubileum van de

20

19.30 Inloop met koffie/thee 20.00

Welkom & Start Kerkennacht 2013

bovenzaal

50 jaar Raad van Kerken Delft, plv. voorzitter pastoor R. Voorn. Introductie prof. dr. Micha de Winter, avondvoorzitter ds. Jurjen Fennema

20:15 Hugo de Groot lezing 2013 prof. dr. Micha de Winter 21.00 Muzikaal intermezzo pianist: Sander Lekkerkerk 21.05

Forum & interactie met deelnemers

onder leiding van ds. Jurjen Fennema deelnemers: wethouder Vokurka, Fons Loogman, Ria PoolMeeuwsen, Jacques van den Berg, Wim Schut, Hetty de Jong, Joke Rutgers, Gerrie Haije, Fred van der Pol, Franciska Ederveen. JouwDelft: Alwin, Judith, Kevin, Sander, Anna

21.45 Afronding programma door ds. Jurjen Fennema Uitnodiging receptie Raad van Kerken Delft 21.50

bovenzaal

Toost op 50 jaar Raad van Kerken Delft

begane grond Informele ontmoeting in hal, buitenpatio en bijzaal Mogelijkheid tot inschrijven voor tekst van Hugo de Grootlezing 2013 Tevens verkrijgbaar: brochure ‘Hugo de Grootlezing 2012’ ‘Jubileumboek 50 jaar Raad van Kerken Delft’

22.30 Einde programma

Programma

21

22

Opening en welkom door pastoor Robin Voorn, voorzitter Raad van Kerken Delft

23

Opening en welkom

24

Zeer geachte aanwezigen,

‘Bring on tomorrow’ 1 ….. ‘Tomorrow’ begint mijns inziens met degenen die

vandaag verantwoordelijk zijn voor de opgroeiende jeugd.

Namens de Raad van Kerken, die dit jaar haar vijftigjarig bestaan viert, heet ik u van harte welkom bij de tweede Hugo de Grootlezing. We zijn blij dat we deze lezing voor de tweede keer hebben kunnen organiseren, een lezing op de grens van kerk en samenleving. Allereerst hartelijk welkom aan prof. dr. Micha de Winter, die de lezing zo meteen zal uitspreken. Welkom aan een aantal mensen die straks deelnemen aan het forum:

• mevrouw Ria Pool-Meeuwsen, van de Academie voor Levenskunst • de heer Wim Schut, directeur van de Stichting Christelijk Onderwijs • de heer Jacques van den Berg, van de Sportraad Delft • de heer Fons Loogman, van het Stanislas College • de heer Lucas Vokurka, wethouder van Financiën voor de gemeente Delft • mevrouw Hetty de Jong, therapeute bij de GGZ en zo zijn er nog een aantal mensen in de zaal, die gelegenheid zullen krijgen om ‘in te breken’. Sommige mensen hebben in de aanloop naar deze lezing gevraagd, wat dit alles met de kerk te maken heeft. Ik denk alles, want de kerken, en zeker de kerken in Delft, willen medeverantwoordelijkheid nemen voor de Delftse samenleving. En als je bij een samenleving iets goeds tot stand wil brengen, dan moet je heel goed kijken naar wat jouw houding is ten opzichte van de jeugd. Apostel Paulus begreep het al. In de Efezebrief schrijft hij:

‘Kinderen, wees gehoorzaam aan je ouders uit ontzag voor de Heer, want zo hoort het. Toon eerbied voor uw vader en moeder, dat is het eerste gebod, waaraan een belofte verbonden is: dan zal het u goed gaan, en u zal een lang leven hebben op aarde.’

1 een ‘song’ met deze titel is voorafgaand aan de opening gezongen door een jongerenkoor van Het Apostolisch Genootschap.

Opening en welkom

25

Maar Paulus realiseert zich ook dat je niet alleen kinderen die opdracht kan geven, want hij vervolgt:

‘Vaders, maakt uw kinderen niet verbitterd, maar vorm hen en vermaan hen bij het opvoeden zoals de Heer dat wil.’

Het opvoeden van de jeugd is een wisselwerking tussen ouders en kinderen, tussen de samenleving en de jeugd, die ten diepste een onderdeel is van die samenleving, en geen aparte groep. Ze horen er volledig bij. De Raad van Kerken, wij als kerken, hechten sterk belang aan die opgroeiende jeugd, want als wij als kerken één ding voor ogen hebben, dan is dat wat wij noemen een betere wereld, en in mooie Bijbelse termen noemen we dat: Gods koninkrijk. Dat is waar we als kerken voor willen staan en waaraan we van harte onze medewerking willen verlenen. Iemand die dat goed begreep, was de heilige Franciscus van Assisi. Ik wil deze avond openen met een gebed van zijn hand:

Heer, maak mij tot een instrument van uw vrede. Laat mij liefde brengen waar haat is, Eenheid tussen mensen die verdeeld zijn, Vergiffenis aan mensen die zwak zijn.

Laat mij hoop geven aan wie niet meer hoopt, geloof aan wie twijfelt. Laat mij licht brengen waar het duister is, en vreugde waar mensen bedroefd zijn.

Heer, help mij niet zozeer om zelf gelukkig te zijn als anderen gelukkig te maken. Niet zozeer om zelf begrepen te worden als anderen te begrijpen. Niet zozeer om zelf getroost te worden als anderen te troosten. Niet zozeer om bemind te worden als te beminnen.

Want als ik geef, zal mij gegeven worden, Als ik vergeef, zal mij vergeven worden, En als ik sterf, zal ik voor eeuwig leven.

Ik wens u allen een gezegende avond.

Opening en welkom

26

Verslag forumdiscussie onder leiding van ds. Jurjen Fennema

27

28

Jurjen Fennema (tot Micha de Winter:)

Namens iedereen wil ik u hartelijk bedanken, ook met een presentje. (Applaus). We gaan nu luisteren naar de leden van het forum over de vraag: Hoe gaan we die mooie idealen, die u heeft gehoord, nu gestalte geven in Delft? Er is een rol toebedeeld aan enkele jongeren: Alwin, Judith en Kevin. Zij zijn uitgenodigd om zich tijdens de discussie met opmerkingen en commentaar te roeren. Micha de Winter zei het al: er wordt straks gedecentraliseerd. Dat betekent dat verantwoordelijkheden voor het jeugdbeleid zich gaan verplaatsen van de provincie naar de stad. Je kunt twee dingen doen. Je kan dat met angst en beven tegemoet zien, omdat er tegelijk bezuinigd zal moeten worden en iedereen zijn hart vasthoudt. Je kunt dan handelen naar bevind van zaken en een beetje improviseren, kijken hoe het balletje rolt. Misschien gaat het allemaal de goeie kant op, maar zeker weten doe je het nooit. Je kunt ook iets anders doen en dat is een beetje de lijn van Micha de Winter: probeer daar je winst uit te halen en te kijken naar kansen en mogelijkheden, een vlucht naar voren waarbij je elkaar in de ogen kijkt en zegt: wij moeten het doen hier in Delft. Dat is voortdurend het besef dat we moeten hebben. Wij moeten het straks inderdaad met elkaar doen, bijvoorbeeld zoals we hier vanavond bij elkaar zitten. Daar is nog steeds belangstelling voor. In het forum hebben zitting genomen allereerst wethouder Lucas Vokurka, die verantwoordelijk is voor dat beleid, verder Fons Loogman van het Stanislas College, Ria Pool Meeuwsen van La Scuola | academie voor levenskunst, Wim Schut van de Stichting Christelijk Onderwijs, Jacques van den Berg van de Sportraad Delft, en Hetty de Jong, klinisch psychologe bij de GGZ: allemaal verschillende sectoren. Omdat die jongeren zich al in allerlei sectoren manifesteren, overal naartoe gaan, is het goed om de sectoren bij elkaar te brengen, zodat het niet op zichzelf staat. Dat is een van de belangrijke issues: het is nu een soort eilandenpolitiek geworden, ieder doet maar wat op zijn eigen stekje, en ondertussen gebeurt er van alles om je heen. Dus is het goed om te kijken wie er zich allemaal met jongeren bezighouden. We hebben de forumleden een aantal vragen voorgelegd en die mogen ze nog beantwoorden. Ik wil er nog één aan toevoegen: wat heeft jullie getroffen in de prachtige toespraak van Micha de Winter? (Zich richtend tot wethouder Vokurka, gemeente Delft:) Ik heb twee vragen:

Verslag forumdiscussie

29

• Is Delft met ingang van 2015 klaar voor de transitie van geld en verantwoordelijkheid voor het jeugdbeleid? • Hoe denkt de gemeente eenzelfde of zo mogelijk betere kwaliteit te leveren met minder geld?

Wethouder Vokurka:

Dank u wel. Allereerst ben ik vreselijk geïnspireerd door het verhaal van Micha de Winter. Ik had al veel over hem gelezen, ik heb het boekje nog niet gelezen, maar dit is wel hoe je wil nadenken over de samenleving, wat dat betreft is de avond al geslaagd. Ook hartelijk dank voor de uitnodiging. Ik wil u een klein beetje meenemen in mijn wereld. Ik zal proberen de vragen te beantwoorden die u mij gesteld heeft en ook te eindigen met wat me het meest is bijgebleven uit de presentatie van zojuist. Toen ik ruim drie jaar geleden begon als wethouder, had ik na twee weken het eerste overleg met de ambtenaar jeugdzorg, en hij legde een briefje op de tafel met allemaal blokjes en pijlen, die allemaal naar elkaar verwezen. Hij zei: dit is hoe de jeugdzorg in Delft werkt. Toen waren wij nog niet verantwoordelijk. Ik vroeg: ja maar werkt het dan ook? Toen zei hij: ja. Toen zei ik: o, dan hebben we geen probleem, (maar) ik wil graag eens ‘achter de voordeur’ kijken. Wij zijn langs een aantal gezinnen geweest en ik ben me helemaal kapot geschrokken. Ik ben echt enorm geïnspireerd geraakt om iets te doen aan wat

30

de huidige jeugdzorg is. De huidige jeugdzorg – u leest de verhalen in de krant, u heeft het allemaal meegekregen : het is ook echt zo. Er zijn af en toe meer dan tien overheidsinstanties tegelijk actief in gezinnen, die van elkaar niet weten wat ze doen. Dat zijn niet alleen jeugdzorginstanties, maar ook instanties die bezig zijn met schuldhulpverlening, met de WMO en soms GGZ. Vaak hebben ze geen beeld van elkaar waar ze naar streven. Ik heb een heel simpel adagium als het gaat over jeugdzorg, over Delftse jeugd die problemen heeft (daarbij moet ik ook zeggen: met de meeste Delftse kinderen gaat het gewoon bijzonder goed): Morgen moet altijd beter zijn dan vandaag. Als het over jeugdzorg gaat, is dat de kern. Er moet vooruitgang te zien zijn, dat is mijn drijfveer om een betere jeugdzorg te maken en ja, wij zijn in 2015 klaar. Wij hebben geen keus, de wet komt eraan met een enorme korting. Even voor uw beeld: op dit moment zit er 16 miljard in het gemeentefonds, het fonds van het rijk voor de gemeenten. Er komt met de decentralisaties nog eens 16 miljard euro naast te staan, dat is een operatie zoals gemeenten nog nooit hebben meegemaakt. Dat gaat in een razend tempo en we moeten parallel aan die enorme bezuinigingen met elkaar een hervormingsslag doormaken. En ik zie de jeugdzorg straks in Delft als een jeugdzorg die samenhangt met wat er compleet in het gezin aan de hand is. Wij als gemeente moeten ook niet meer via de schuldhulpverlening, via de participatie, via de WMO, allemaal via verschillende loketten met die mensen aan de gang. We hebben geïnventariseerd dat er elf integrale aanpakken zijn binnen ons sociale domein, dat is gewoon ontstaan in de tijd. Wat dat betreft is het allereerst de taak voor de gemeente om heel goed naar zichzelf kijken, om ook dat volledig te ontschotten. En vervolgens het gesprek aan te gaan met de instellingen, waar je nu toch ook nog vaak een institutioneel belang ziet hoe ze binnen die gezinnen acteren, dat is een geldkwestie. We moeten met elkaar in staat zijn om te praten over wat dat gezin nou nodig heeft, niet in termen van allerlei soorten hulp, maar in termen van resultaat: het moet morgen beter gaan dan vandaag. Die andere vraag, Wat heeft mij het meest geïnspireerd in het betoog van De Winter? , beantwoord ik met: het positivisme. We mogen wel eens wat positiever

zijn, ook vanuit onze eigen beleidsdoelstellingen, hoe we met de jeugd omgaan, ook in jeugd en jongerenwerk. Dat is toch vaak negatief: ‘probleemjongeren’, etcetera. Ik zou graag jeugd en jongerenwerk zien op plekken in Delft waar dat echt nodig is, niet meer overal. Er zijn veel plekken, waar de mensen het gewoon zelf regelen.


31

Waar die ouderbetrokkenheid wat laag is, zou ik graag jeugd en jongerenwerk zien dat gewoon leuk is, waar kinderen graag naartoe gaan, waar ze activiteiten ontplooien. Dan zie je vanzelf wel als je goeie jeugd en jongerenwerkers hebt, of het helemaal goed gaat met dat ene jongetje dat al een paar dagen zo slaperig uit zijn ogen kijkt. Dat is wat mij net inspireerde: het mag wel wat positiever. We moeten kinderen vooral samenbrengen op plekken waar ze ook ouderen ontmoeten, wat mij betreft spelen scholen daar een belangrijke rol in. Dank je wel.

Jurjen Fennema (tot de heer Fons Loogman van het Stanislas College):

Ik heb twee vragen: 1) Hoe wordt er in het Stanislas gedacht over de katholieke identiteit, en hoe kun je die overeind houden in deze economisch barre tijden? 2) We hebben het daarnet gehoord: er moet straks bezuinigd worden en dat is een hard gelag. Dat snijden is nooit leuk. Hoe kun je dan je eigenheid bewaren?

Fons Loogman:

Ja, dat is een vraag van jewelste. Het is inderdaad zo dat het onderwijs aan het bezuinigen is. Op het Stanislas College doen we tamelijk veel aan zaken die met identiteit en persoonlijke vorming van kinderen te maken hebben. Die dingen vinden we belangrijk en daar investeren we dan ook in. Dat betekent dat er geld en formatie, dus personeelskracht, in gaat zitten. Toen de bezuinigingen over het onderwijs uitgestort werden, hebben wij ons in de directie afgevraagd of we het zouden kunnen maken om die identiteitszaken, omdat die zo eigen zijn aan wat je probeert overeind te houden, zouden kunnen uitzonderen van de bezuinigingen. Dus: zouden we de lessentabel levensbeschouwing, de extra studiemiddagen op gebied van levensbeschouwelijke identiteit, de bezinningsdagen voor leerkrachten, zouden we daarvan kunnen zeggen: daar blijven we af, bezuinigingstechnisch? We hebben besloten dat niet te doen. Als we dat aspect van de school serieus nemen, moeten we de bezuinigingen die ook bij Frans, Duits of geschiedenis terechtkomen, ook in die sector terecht laten komen. Dan is de vraag: hoe toch verder met die kernzaken? Ja, dan moet je keuzes maken en dat doen we op allerlei manieren. In ieder geval willen we het wel overeind houden. Niemand zegt dat het makkelijk is, maar dat was het ook al niet. We zijn dan wel een scholengemeenschap op katholieke en interconfessionele grondslag, maar laten we duidelijk zijn: niet meer dan 10% van onze leerlingen komt uit gezinnen die nog kerkelijk actief

32

of zelfs meelevend zijn. Dus wat wij doen is: vanuit de traditie en vanuit de overtuiging, dat we het op bepaalde manieren moeten doen om de kinderen zoveel mogelijk mee te geven.

Jurjen Fennema:

En wat willen jullie de kinderen dan meegeven?

Fons Loogman:

Nou, zaken als gewetensopvoeding, maar ook: Als enige scholengemeenschap in Nederland zijn we een jezuïetencollege; wij bedrijven nog pedagogiek volgens de jezuïetentraditie. We houden rekening met de opvoeding van heel de mens, met heel veel brede aandacht in het curriculum. De overheid wil ons op die kernvakken hebben. Taal en rekenen is belangrijk, niet alleen in het primair onderwijs, maar ook in het voortgezet onderwijs. De kernvakken hebben hardere exameneisen. Daar hebben we pas een heleboel over gehoord in het nieuws natuurlijk. Dat betekent, dat wanneer je je daar primair op richt, je helemaal geen tijd meer hebt voor literatuur, geen tijd hebt voor culturele opvoeding en ook geen tijd voor de spirituele opvoeding. Maar ik denk dat bij ons op school, maar er zijn veel meer scholen van christelijke signatuur die die keuzes maken, dat wanneer je juist wel investeert in de opvoeding van heel de mens, de kinderen ook beter gaan scoren op die kernvakken, omdat je er betere mensen van probeert te maken. Dat optimisme geeft ons vleugels. Ik denk dat je het zo moet zien, ook dwars door die bezuinigingen heen.

Jurjen Fennema:

En wat trof je in de lezing van Micha de Winter?

Fons Loogman:

Behalve het positieve, want wat Lucas zei is natuurlijk waar, maar dat kennen en herkennen wij natuurlijk heel goed in het onderwijs. Als wij het zouden hebben over ‘de jeugd van tegenwoordig’, wat zijn we dan aan het doen de hele dag? Dus dat doen we niet. Dat positieve, dat hebben wij. En wat mij treft is de manier waarop hij spreekt over het belang van het gemeenschappelijke, want ja, de keerzijde van het affectieve kerngezin vader, moeder en hun kinderen (zelfs opa en oma, al zijn die wel een eindje weg), waar veel meer liefde en harmonie is dan 30, 40, 50 jaar geleden. De keerzijde daarvan is, dat individuen ook inderdaad niets meer van andermans kind mogen zeggen, in het publieke domein, op straat, op school etcetera en


33

dat hij zo nadrukkelijk wijst op het belang daarvan. Dat we het juist wél moeten doen en wél moeten zoeken, ja dat steunt ons geweldig. Daar moet je inderdaad blij mee zijn. Met dit soort pedagogen moet je inderdaad heel erg blij zijn.

Jurjen Fennema:

Ik ga nu naar de jongeren toe. Wat vonden jullie van die lezing?

Alwin (JouwDelft):

Ik had Micha de Winter al een keer eerder gezien. Maar ze noemen allebei heel goede punten. Positiviteit, en dat de hele stad, de gehele gemeenschap daar verantwoordelijk voor is. Maar ik vind nog steeds grappig, als ik zo de zaal inkijk, ik kan het niet zo goed zien, want we zijn hier zo tweederangs neergezet natuurlijk. (gelach in de zaal). Wie is hier onder de 25? Zeven! Zo, dat zijn er wel veel (..). Jullie mogen ook hier zitten hoor, het zit lekker. Er zijn ook hele oude mensen, ik zag net sinterklaas rondlopen, in ieder geval de man, die op Stanislas soms sinterklaas is. (gelach) Overigens zijn we gevraagd om er doorheen te praten. Dat hebben we nog niet gedaan. Dat zal straks wel komen, denk ik. Overigens heb ik nog nooit een Muppetshow gezien, want dat is een oude show van vijftig jaar geleden, denk ik, toen leefde ik nog niet. (peinzend) Maar wat vonden jullie van de lezing?

Jurjen Fennema:

Ging het een beetje over jou? Of zeg je: die jongeren, dat is een apart, uitstervend dierenras of een nog niet ontdekt specimen ergens op deze wereld?

Judith (JouwDelft):

Ik herken wel wat dingen, maar ik zie dit nog niet helemaal toegepast, maar dat kan nog komen natuurlijk.

Alwin:

Het is wel een mooi streven. Toevallig was ik met JouwDelft een paar weken geleden in Chartres in Frankrijk, samen met de gemeente Delft. Toen hadden we het o.a. over schoolverlaters, jeugdwerkloosheid en ook over de Civil Society. Wij uit Delft gaven daar een presentatie over en toen zagen we inderdaad wel, dat Delft heel graag wil naar één aanspreekpunt en één coach in probleemgezinnen. Zo mogen we ze natuurlijk niet noemen, maar dat doen we wel. In ieder geval de gezinnen, die met jeugdzorg te maken hebben. Maar het is een mooi streven. We moeten maar kijken of het lukt.

34

Jurjen Fennema:

Even afwachten wat de praktijk gaat worden. We gaan even door met de ronde.

Ria Pool-Meeuwsen van La Scuola | academie voor levenskunst.

Als ik denk aan levenskunst, denk ik ook aan het programma: Kunst en Kitsch. Je hebt levenskunst, bestaat er ook zoiets als levenskitsch?

Ria Pool-Meeuwsen:

Ja vast, jij noemt het, dus het zal wel bestaan. Laat ik beginnen met een klein verhaal. Levenskunst is voor mij leven. En leven is voor mij: geworteld zijn. Onze zoon was afgelopen zaterdag een dag in Nederland. Hij woont in het buitenland en als hij hier is - hij is geboren in Delft, hij is een Delvenaar, hij pepert ons dat ook in, wij zijn Delftenaren - dan wil hij altijd even door Delft lopen, langs die oude grachten, het oude gedeelte. Dat heeft hij nodig om op te laden en weer door te gaan met zijn leven. Dat verhaal van hem, van verleden, heden en toekomst, zulke verhalen willen we in La Scuola delen met mensen. Want wij zijn allemaal mensen van verleden, heden en toekomst. En om het voor jezelf duidelijk te krijgen, om daar samenhang in te zien, dus ook zin, dan is het de uitdaging voor ons als grote mensen, maar ook voor de kleine mensen, om daar woorden aan te geven. En die woorden zijn soms best wel lastig te vinden, maar we kunnen elkaar daarbij helpen, wat we ook doen binnen La Scuola. Dat is kunst. Michel Foucault is de filosoof, die de grondlegger is van het begrip ‘levenskunst’, zoals deze jonge loot aan de filosofische stam heet. Hij zei: als dat schilderij nou een kunstwerk is, waarom is ons leven dan geen kunstwerk? Ja, ook ons leven is een kunstwerk en dat hebben we te onderhouden en we zijn ook verplicht om onszelf een plek te geven in het bestaan en om onszelf daarin te wortelen.

Jurjen Fennema:

Bestaat er ook zoiets als levenskitsch?

Ria Pool-Meeuwsen:

Het lopen door Delft en je geworteld voelen in Delft, ik ben een Delftenaar is een zichtbare worteling. Het is ook belangrijk, dat je van binnen geworteld bent. Dat gaat over vragen als: Wie ben ik? Wat vind ik belangrijk? Wat vind ik van waarde? Wat is voor mij vriendschap? Wat is voor mij liefde? Wat is voor mij leven en dood? Geworteld zijn en dit soort waardevolle vragen aan jezelf stellen, dat is kunst. Kitsch is leven ‘zoals het hoort’. Je aanpassen aan de codes van de samenleving en buiten jezelf treden.


35

Jurjen Fennema:

Helder. En wat zou je, als academica van de levenskunst, adviseren aan scholen, sportclubs, kerken over de omgang met kinderen en jongeren?

Ria Pool-Meeuwsen:

Als je jongeren begeleidt, vraag dan eerst jezelf af: ben jij geworteld, wat heb jij nodig om dat besef te versterken in jezelf? Dat lijkt me een belangrijke voorwaarde. En ga vooral op weg. Leven is onderweg zijn, is verhalen vertellen over jezelf aan jezelf en aan anderen. Wil je in dat onderwegzijn kinderen en jongeren begeleiden, begeleidt ze vanuit een filosofische houding. Stel vragen, stort niet alles over hen uit, maar stel je vragend op. Het afgelopen jaar was ik te gast op een Montessorischool in Delft. Ik heb daar gefilosofeerd met kinderen, met kleuters en met de bovenbouw. Om een voorbeeld uit de bovenbouw te noemen: Er was een jongetje dat in de klas zijn mond niet open deed. Maar omdat hij voelde: ‘bij filosofie is er geen goed of fout antwoord; het gaat erom, dat het mijn antwoord is en dat is van waarde,’ durfde hij steeds meer over zichzelf te vertellen en wat ontdekte zijn juffrouw in de klas? Dat hij ook in de klas zichzelf durfde te uiten. De filosofische gesprekjes droegen bij aan zelfvertrouwen, omdat hij vragen kreeg en zijn eigen antwoord kon formuleren.

36

Over het algemeen zie je, dat wij als ouderen, ook in het onderwijs, aan vraagen antwoordspelletjes doen. Ik vraag en jij geeft antwoord. Nee, dat is niet hoe ik omgaan met kinderen en jongeren zie. Ga samen op zoek naar een antwoord. Filosoferen met kinderen en jongeren is in een onderzoeksgemeenschap op zoek gaan naar een voorlopig antwoord.

Jurjen Fennema:

We zijn een onderzoeksgemeenschap?

Ria Pool-Meeuwsen:

Dat is wat ik aanmoedig. Creëer vertrouwen en zoek samen. Je kunt een antwoord geloven, maar het kan nooit de waarheid zijn want: bestaat de waarheid? Samen zoeken naar een antwoord geeft ruimte en vertrouwen.

Jurjen Fennema:

Heeft jou überhaupt iets getroffen in de lezing van Micha de Winter? En zo ja wat?

Ria Pool-Meeuwsen:

Allereerst de opmerking, dat de inzichten van ouders ook nog steeds waardevol zijn. De levenskunst is geworteld in de filosofische traditie, die begint bij Socrates. Als een oude grommige man ging hij de markt op en stelde vragen: Wat is voor jou leven? Wat is voor jou waardevol? Wat ik ook belangrijk vond in zijn toespraak was het begrip verbinding. We kunnen wel blijven vertellen over hoe eenzaam we naast elkaar wonen, maar als ik door Delft loop en ik ontmoet mensen of ik sta naast iemand te wachten en begin een praatje, dan merk ik iets anders. Houden we met elkaar nou niet het verhaal in stand, dat we allemaal egoïstische ‘dikke ikken’ zijn, terwijl de dagelijkse praktijk iets anders laat zien? Met deze positieve gedachte wil ik vandaag verder gaan, vanuit verbinding.

Jurjen Fennema: Bedankt. (applaus in de zaal). Jacques van den Berg, gelukkig treffen we je

nog in je hoedanigheid van voorzitter van de Sportraad, maar je gaat er over niet al te lange tijd mee stoppen. (Volgend jaar). Eerste vraag. Denkend aan de verruwing van de omgangsvormen, die steeds meer te merken is op het sportveld en in de speelzalen: wat zou je aan een opvolger willen meegeven met de blik op de toekomst van de sport?

Jacques van den Berg:

Nou, we zijn heel druk bezig om samen te werken waar dat kan. Ik kan een voorbeeldje geven: in het Kerkpoldergebied zitten een heleboel


37

zwemverenigingen, voetbalverenigingen, een handbalvereniging. Daar hebben we gezamenlijk overleg mee, daar stellen we gezamenlijk normen en waarden op, dus die nemen we van elkaar over. Die proberen we dan via de buurtcoach ook in de Buitenhof uit te zetten, zodat we allemaal met dezelfde normen en waarden bezig zijn. En ik denk, dat ik dat aan mijn opvolger ga doorgeven: Probeer waar mogelijk de samenwerking te zoeken met maatschappelijke partners, met allerlei instanties. Dat gaat ons heel goed af. Ik denk, dat daar een heleboel te winnen is, dat daar een heleboel kracht ligt, ook voor de sportverenigingen.

Jurjen Fennema: Samenwerking!


Samenwerken sprak me ook heel erg aan bij Micha de Winter. Buurt, verenigingen, scholen; we moeten veel meer met elkaar afstemmen”.

Jurjen Fennema:

Nu is er een nieuwe functie gecreëerd, heb ik begrepen. De buurtsportcoach. Is dat een voorbeeld van samenwerking?


Nou, één stap weer terug. We hadden de combinatiefunctionaris, die voor 50% bij het onderwijs werkt en voor 50% bij sportverenigingen. Die worden gefinancierd door de gemeente en door het Rijk en die proberen kinderen op school te treffen en ze zo met sport kennis te laten maken. En die kinderen worden dan ook geënthousiasmeerd voor de sportverenigingen, zodat ze bij de sportverenigingen kunnen gaan sporten. Dat was dus alleen voor de schoolgaande jeugd en nu is dat uitgebreid. Nu is dat de buurtsportcoach geworden. Die kan nu dus ook voor de kinderen onder de zes jaar gaan werken en voor mensen boven de 12 jaar, dus voor jongeren en ouderen. We proberen op die manier een combinatie te vinden in de buurt van: waar is nou behoefte aan. Welke mensen willen sporten, waar kunnen zij gaan sporten? Oudere mensen naar het zwembad zien te krijgen en dat soort dingen meer. Ook bij de buurthuizen zijn we nauw betrokken. Van een aantal buurthuizen die gesloten gaan worden, proberen we de activiteiten onder te brengen bij sportverenigingen. Sportverenigingen doen ook al veel aan de buitenschoolse opvang, de naschoolse opvang. Peuterspeelzalen zitten trouwens ook vaak bij sportverenigingen.

38

Jurjen Fennema:

Veel meer dan sport alleen?


Ja, het is veel meer dan sport alleen. En ik denk, dat we daarmee een hele goede samenwerking kunnen vinden en nog beter uit kunnen breiden.

Kevin (jongere, lid van JouwDelft):

Het lijkt wel een beetje op een voetbalteam, hé? Iedereen heeft daar allemaal verschillende functies, die allemaal weer bij elkaar moeten komen. Als ze samenwerken in een goed team, dan moet alles opeens goed komen?! Jacques van den Berg: Nou, we kunnen ook met elkaar afspreken hoe we iets gaan doen. Dat we dezelfde lijn volgen. Dat doe je ook als je in een team voetbalt. Het zou een beetje gek zijn, als we allemaal ineens een andere kant opgingen. Dus dat proberen we ook met zo’n wijkteam. We betrekken daar zoveel mogelijk maatschappelijke partners bij: Breed Welzijn, Centrum voor Jeugd en Gezin, dat soort partijen.

Jurjen Fennema:

En wat heeft u nu zo getroffen in de lezing van Micha de Winter? Wat vond u speciaal?


Nou, vooral die buurt, dat je moet zorgen, dat die buurt heel goed is en dat de kinderen zich daar goed voelen. En dan moet je daar dus ook met sport en spel meer aandacht aan gaan besteden. Alwin: Komen er dan meer functies bij? Begrijp ik dat goed?


Nee, er komen geen functies bij. De combinatiefunctionarissen worden nu buurtsportcoaches. Alleen het takenpakket wordt uitgebreid.

Alwin:

Is dat één aanspreekpunt?


Er is één coördinator voor de buurtsportcoaches.


39

Alwin:

Dat past helemaal in de lijn van uw collega, de meneer naast u.

Jurjen Fennema:

Ik ga gauw door naar Wim Schut. Ook aan jou de vraag: Fons wees er al een beetje op, op de protestantschristelijke scholen zijn kinderen uit kerkelijk meelevende, protestantschristelijke gezinnen in de minderheid. De meerderheid komt niet naar school voor een exclusief verhaal, bijvoorbeeld over de bijbel, over de voorzienigheid, de verzoening en de verlossing. Hoe denk jij respectvol om te gaan met de verschillen, die je op de school tegenkomt en tegelijkertijd de identiteit van de school te behouden?

Wim Schut:

Als we kijken naar de kinderen die nu op onze scholen zitten, wij zijn niet protestantschristelijk, maar een Stichting Christelijk Onderwijs Delft, omdat we tot het besef kwamen dat bij PC de meeste mensen aan een computer dachten. (gelach). We zijn dus eigenlijk een club van het oude Christelijk Lyceum Delft (CLD) en de christelijke basisscholen in Delft. Wij hebben in 2005 al opgeschreven, dat we een gemeenschap willen zijn van ouders, leerlingen en leraren, die één doel hebben, dat we allemaal bedoeld zijn om te schitteren. We willen werken vanuit een positief beeld en dat is ook het punt, waar ik het principieel oneens ben met Micha de Winter. Die zegt: we missen eigenlijk een gen waardoor we bereid zijn tot vreedzaam samenleven. Dan is het misschien geen gen, maar het zit wel in ons DNA. We zijn als mensheid de afgelopen duizenden jaren alleen maar doorgekomen vanuit het welgemeende besef, dat het alleen als je samenleeft wat wordt. Dat punt, Lucas vergat het nog even te noemen, maar zes jaar geleden hebben we als schoolbesturen en de gemeente in Delft dan ook juist gezegd: in het jeugdbeleid zien we de jeugd als kans, we zien de jeugd als een positief element in onze samenleving. Het enige probleem, zeg ik dan meteen tegen jullie jongeren, dat (alleen) beleid zelden tot succes leidt, maar gedrag van mensen wel. Dus we proberen op dit moment wat minder beleidsnotities te schrijven en wat meer te realiseren met elkaar. We hebben toen het boekje ‘De Einsteingeneratie’ met elkaar bekeken en dat laat zien: de jongeren zijn slimmer dan de ouderen, ze kunnen multitasken, ze lachen veel vaker per dag en ze hebben een veel optimistischer wereldbeeld. En waarom zijn wij zo somber? Omdat we eigenlijk alleen maar jaloers zijn op de jeugd (gelach in de zaal), omdat ze nog redelijk onbezorgd en onverantwoordelijk kunnen zijn.

40

Ik zie de basisschool echt als een sociaal netwerk, als een gemeenschap van kinderen en ouders. Maar het probleem is eigenlijk dat het niet zo is, dat we de kinderen moeten leren om vreedzaam samen te leven, maar dat we eens moeten ophouden met het ze af te leren, want je leert zoveel af op school. Ik zie de leerkrachten van onze scholen zitten. Wij geven ook filosofie op onze school. In het VMBO hebben we twee leerkrachten die gelukskunde geven. En als je dan hoort, wat er uit die gesprekken komt met de kinderen. Ik zeg: jullie moeten hier gaan staan en niet ik, maar dat lukte niet. In die gesprekken ‘gelukskunde’ merk je in de klas, dat de kinderen die waarde gewoon hebben, die bij vreedzaam samenleven belangrijk is: geluk, gezondheid, je vrienden, je gezin, je omgeving. Alleen, ja ik ben uit 1951, en mij werd geleerd: hard leren, dan krijg je een goede baan, kan je geld verdienen en dan word je succesvol. Dat is eigenlijk het adagium van onze generatie. Ik denk, dat we daar vanaf moeten.”

Jurjen Fennema:

Dat gen, waar Micha de Winter het over had, herken je niet? Wat heeft jou positief getroffen in de lezing?

Wim Schut:

Dat hij zegt: opvoeden is in zekere zin een strijd. Kinderen hebben uit zichzelf wel het vermogen om samen te leven, maar in het oefenen daarin is natuurlijk af en toe wel eens een botsing. En dan moet juist een basisschool een hele veilige plek zijn om te leren van: nou heb ik een keer ruzie met iemand gehad, hoe ga ik dat weer goed maken. 28% van onze leerlingen van de basisschool komen vanuit een andere cultuur en dan zeg jij: Is dat nou christelijk onderwijs? Ja, dat is christelijk onderwijs, want het geeft juist de context om respectvol met elkaar te leren omgaan. Want als je een schuilkerk, een schuilkelderkerk bent, waar je allemaal gereformeerde kindertjes hebt zitten, dan ben je een soort reservaat in de samenleving. Dan kun je nooit een goede christelijke school zijn, want hoe kun je dan leren samenleven met een ander?

Jurjen Fennema:

En die oude kerkelijke slogan ‘In het isolement schuilt onze kracht’ dan?

Wim Schut:

Dat is dus niet het moderne basisonderwijs.

Jurjen Fennema:

Dan wordt het misschien tijd om die gedachte, althans tijdelijk, want alles is voorlopig, ten grave te dragen! (gelach). Ten slotte, we hebben het de hele tijd


41

gehad over het voorkomen van problemen in de opvoeding. Maar het gaat ook wel eens fout. En wie daar regelmatig mee te maken heeft, is Hetty de Jong. Zij is klinisch psycholoog van de GGZ.

(tot Hetty de Jong):

U behandelt jonge mensen met psychische problemen en stoornissen. Kunt u een voorbeeld noemen van een stoornis, die het gevolg is van verkeerd opvoeden of zelfs helemaal niet opvoeden?

Hetty de Jong:

Dat zou ik natuurlijk nooit durven te zeggen. Maar zo is het ook allemaal niet. Als wij allemaal zouden weten, hoe we zouden moeten opvoeden, dan zou het er veel beter uitzien. Gelukkig zie ik dan nog heel veel mensen naar de nanny kijken en zich afvragen: Hoe doen we dat nou? Eerlijk gezegd, ik heb er ook jaren voor geleerd, maar ik denk ook nog vaak: Hoe moet ik het nu doen met mijn kind, of: Hoe goed gaat dit nu met mijn eigen kind? Want ieder kind is uniek, en iedere ouder is uniek en heeft daarin zijn kwaliteiten, en doet zeker dingen goed, en er zullen misschien ook wel eens dingen wat minder gaan. Wij kijken meer naar de interactie: wat gebeurt er tussen ouders en kind, of tussen kind en samenleving, tussen ouders en samenleving, en: wie kan daar wat in doen om het beter te laten lopen. Dat kan het kind zijn, dat daar zijn eigen ideeën over kan hebben, dat kan de ouder zijn, maar dat kan ook een school zijn, waar je mee wil samenwerken, of dat zou een sportclub kunnen zijn. Ik hoor hier nog een heel mooi verhaal over filosofiegroepen, dat kan misschien ook vrijwillig, hoeft niet altijd binnen een school. Wij kijken meer naar wat er met dit ene kind op dit moment gebeurt en wat we kunnen doen om te helpen. Ik zou ook eigenlijk niet op deze manier willen praten. Want wij zeggen niet tegen de mensen, die bij ons komen: u voedt uw kind niet goed op, of als u dit of dat doet, krijgt uw kind vast geen stoornis. Zo werkt het niet. Andersom gebeurt het ook wel vaak dat ouders het idee krijgen dat ze niet goed opvoeden. Ik heb veel ouders van kinderen met autisme en aan autisme verwante stoornissen gezien. De ouders voelen zich soms voortdurend nagekeken in supermarkten, waar het kind bijvoorbeeld eerst naar het snoep wil, of eerst iets bepaalds wil, of dan naar iets anders wil, of in de bus waar het kind alleen maar op zijn eigen stoeltje wil zitten. Of de volgorde van de dag is omgedraaid, waardoor het kind heel boos kan worden, een driftaanval kan krijgen.

42

Andere ouders kunnen kijken met een blik van dat die ouder voelt: ‘ze vinden dat ik ze niet goed opvoed’. Het is vaak fijn voor deze ouders als ze weten: mijn kind heeft autisme. Dat kan een heel zwaar stempel zijn, maar het kan ook een soort geruststelling zijn van: zie je wel, we hebben alles geprobeerd en het ligt niet aan ons. En ook voor het kind kan het heel fijn zijn om te weten: oké, ik kan dat allemaal misschien niet zo goed. En voor school kan het fijn zijn om niet te hoge eisen te stellen aan zo’n kind, als je weet dat het op sociaal vlak niet zo goed is. Door het daar anders op aan te spreken, waardoor het kind niet ook nog het idee heeft: ik kan het allemaal niet.

Jurjen Fennema:

Misschien is dit een mooi moment om te schakelen naar een aantal scholen waar men dit al in de praktijk brengt, op zogenaamde vreedzame scholen. We hebben er twee in Delft en wel de Jenaplan school en de Widarschool. En er is ook iemand uit Den Haag, van de Vreedzame Boldinghschool. Waar kan je de vreedzame school aan herkennen?

Joke Rutgers (Vrije School WIDARI):

De school is bij uitstek de plek waar kinderen heel veel uren vertoeven en een goede oefenplek om die aspecten die van alle kanten genoemd zijn en die vanavond heel positief klinken, gewoon uit te proberen in de dagelijkse praktijk. Met elkaar onderhandelend, om te komen tot een oplossing van conflicten en als het vandaag niet goed gaat, kan het morgen weer geoefend worden.

Jurjen Fennema:

Hebben jullie ook van die hesjes en zo?

Joke Rutgers:

Ja we hebben ook hesjes en petjes en mediatoren. Een hele serieuze en een lichte oefenplek waar je elke dag met elkaar weer kan oefenen. En wat hier ook doorklinkt: er wordt vaak veel gesproken over de kinderen. Wat wij allemaal vinden over onze kinderen en wat wij vinden dat beter moet. Een vreedzame school is juist bij uitstek de plek om het eerst samen met de kinderen te bespreken.

Jurjen Fennema:

Wordt dit herkend in de zaal?

Gerrie Haije (basisschool De Oostpoort, vreedzame school Jenaplan):

Ja, wij vinden het ook belangrijk om veel samen te werken. En wat ik ook erg mooi vind aan het principe van de vreedzame scholen: dat er veel gepraat wordt over de dingen.


43

Belangrijk wat Micha zei: iedereen is anders, leer de kinderen respect te hebben voor alle verschillen. Bij ons op school komen kinderen uit veel verschillende landen. Veel verschillende kinderen. Ze komen hier in de binnenstad. Het is gewoon prettig om te merken dat iedereen zichzelf kan zijn en anders mag zijn. En daarover ook kunnen praten. Dus als er wat gebeurt, of er is een pesterijtje, een onderling dingetje, dan kan dat gewoon besproken worden. Waardoor ieder kind ook zijn ding daarover kan zeggen en dat ook durft. Het wordt ook regelmatig bijna een filosofische kring.

Fred van der Pol (directeur St. Lucasschool, Den Haag, vreedzame school):

Ik ben directeur van twee scholen op dit moment. Op de ene school een jaar directeur en op de andere school acht jaar. We zij al acht jaar met de vreedzame school bezig en het is gewoon opvallend om het verschil tussen die twee scholen te zien. Het is werkelijk frappant. We hebben het over identiteit, maar het gaat ook heel duidelijk over mentaliteit. Het gaat over hoe kinderen naar elkaar kijken. Hoe ze met elkaar rekening houden. Hoe ze respect voor elkaar hebben. Dus om een hele cultuur en een sfeer die je moet voelen om het te begrijpen. Het is bijna niet uit te leggen.

Jurjen Fennema: Het werkt dus.

Fred van der Pol:

De discussie gaat ook hier vaak om geld. Om het heel simpel te zeggen: de vreedzame school kost niets, sterker nog, die levert op. En we praten heel vaak over sancties. En als ik nu de discussies over pesten zie, dan gaan we over tot de benoeming van een pestcoördinator en een kindermishandelingcoördinator. Dus ik zeg wel eens: ‘ik zoek een secreet met een zweep’. Dat zijn allemaal dingen, die achteraf nodig zijn als de dingen niet goed gaan. Maar de absolute kracht van de vreedzame school is dat je zo ontzettend veel aan preventie doet, waardoor je een heleboel dingen daarna niet nodig hebt. En zeker ook als je kijkt naar de relatie met ouders en de samenleving rondom de school. Ik zeg wel na acht jaar: je moet het wel levendig houden. Bijvoorbeeld, een dag in het jaar komen alle opa’s en oma’s: eerbied voor de ouderen. Dit jaar heeft de leerlingenraad zelf voorgesteld: Zullen we een gehandicaptendag organiseren? En dat gaan we doen. Je moet het wel constant levendig houden, maar dan levert het ook ontzettend veel op.

44

Joke Rutgers:

In het kader van de toekomst van Delft heb ik even nagevraagd bij de vreedzame school. De middelbare scholen komen aan de beurt, in 2014 is het programma volgens mij klaar. Ik zou de middelbare scholen willen oproepen om informatie in te winnen en zich te verdiepen in de vreedzame school. Want de overgang van het primaire onderwijs naar het voortgezet onderwijs zou op dit punt nog enorm verbeterd kunnen worden.

Jurjen Fennema:

Dan heb je net geleerd om te praten en dan kom je in het chemische proces van de brugklas en dan gebeurt er van alles.

Mw. Franciska Ederveen (Centrum voor Jeugd en Gezin, Delft): En het is ‘very low budget’.

Alwin:

JouwDelft is een jongerenorganisatie, die o.a. culturele en maatschappelijke evenementen organiseert. Dat is net zo nikszeggend als het filosofisch ‘whatever’ dat nu allemaal aan bod is geweest.

Jurjen Fennema: Mind your words! Spreker: Sorry, ik mocht toch alles zeggen vanavond? Jurjen Fennema: Ja, ik ook. (Gelach in de zaal). Alwin:

Recent hebben we nog een Europees congres georganiseerd over jeugdwerkloosheid, we doen onderzoeken. En we worden veel gevraagd voor dit soort dingen, ook leuk. Het gesprek ging vaak over samenwerking. Is natuurlijk prima, willen wij ook. De ervaring is echter dat er zoveel tijd gaat zitten in het vergaderen en organiseren dat het ‘doen’ erbij inschiet. Jammer.

Jurjen Fennema:

Wat bedoel je met ‘doen’, wat wil je dan doen?

Alwin:

Ja, uitvoeren. Je bent alleen maar bezig met overleggen, als je te veel samenwerking hebt. (Pakt de microfoon en vraagt aan enkele jongeren): Wat vinden jullie van de lezing?


45

Dialoog Alwin met Sander Lekkerkerk (pianist muzikaal intermezzo): Sander: Ik vond het interessant om over mezelf te horen spreken. Ik ben

natuurlijk wel jeugd en het is best wel leuk als je dan hoort hoe je opgevoed wordt en wat de visie daarop is. Daarin herken ik veel. Want ik word zelf ook nog steeds opgevoed. Ja, ik ben heel goed opgevoed door mijn ouders. Alwin:

Maar net werd gezegd dat het niet alleen om de ouders ging, maar dat het de hele gemeenschap is?! Inderdaad niet alleen door mijn ouders, want mijn ouders hebben heel veel hulp, ook van familie. Alwin: En hoe zie je de rol van de scholen? Ik heb zelf het gevoel dat op mijn school niet veel wordt gedaan aan (opvoeding). Alwin: Op welke school? Dat houd ik liever geheim. Op mijn

school gaat het ook over normen en waarden, waar ze over spreken. Maar ook over schooltheorie. Daar kunnen ze best wel wat aan gaan doen. Alwin: Tijd voor een vreedzame school? Mijn school is al heel vreedzaam. Alwin: Hoe oud ben je? Zeventien. Alwin: Dus, je hebt nog een paar jaar te gaan in je

opvoeding. Zei je ook op je tweede ‘zelf doen’, net als het kleinkind van de Micha de Winter? Is dat nu deze generatie of zie je dat ook om je heen? Nee

dat gebeurt altijd in elke tijd, op elke plek. Er zijn ook veel ouderen die dingen nog steeds zelf willen doen. (Gelach in de zaal). Alwin: Zo, die zat. Micha de

Winter zei ook dat het gangbare beeld is dat het slecht is met de jeugd van tegenwoordig. Ik denk: dat is ook een manier om je vak in stand te houden: ‘ik ben onderzoeker en onderzoek hoe slecht het is.’ reactie Anna Schooneveld:

Volgens mij was zijn punt juist, dat iedereen zegt dat het slecht gaat, maar dat het helemaal niet zo slecht gaat met de jeugd. Dat is een houding van die ouderen tegenover de jeugd, maar het is vaak ongegrond. Want als ze dat al vijfduizend jaar denken, zouden we nu helemaal geen normen en waarden meer hebben. Ouderen denken dat het slecht gaat, maar het gaat helemaal niet zo slecht.

Jurjen Fennema:

Ik wil hierop inhaken. (Richt zich op de forumleden): We willen de jongeren opvoeden, maar als ik dit hoor, dan is de vraag: de jongeren moeten worden opgevoed, de ouderen moeten een voorbeeld zijn, maar wie verandert nu de ouderen?

Wim Schut:

Ik zat er net aan te denken. Misschien aan de hand van een anekdote. Wij zaten een keer te praten met vrienden. Toen was onze dochter 14, en toen ging het gesprek erover dat het vriendje bleef slapen. Ik zeg: dat gaat bij ons niet gebeuren. En drie jaar later liep ik ’s morgens de keuken in, stond die knul daar: Wim, ook een gebakken eitje?

46

Ria Pool-Meeuwsen:

Wij als begeleiders van jeugd hebben ook een taak, om onszelf vragen te stellen. Wat vind ik hier nu van? Wat is voor mij belangrijk? Om goed voor jezelf te blijven zorgen. Dat is een taak die bij ons ligt. Bij de start gaf ik al aan: je kan niet naar de unieke situatie toewerken dat wij helemaal klaar zijn om jonge mensen te begeleiden. Zo werkt het niet. Ook wij zijn voortdurend onderweg. Ook wij veranderen, maar neem af en toe je verantwoordelijkheid door te vragen: waar sta ik en wat vind ik ervan?

Hetty de Jong:

Juist het gesprek tussen ouders en kind kan maken dat je tot goede oplossingen komt. Wat ik nog even wil toevoegen aan mijn verhaal van zojuist: ik zie natuurlijk een bepaald deel van de jeugd. Een deel met problemen. En wat ik wel belangrijk vind vanuit die jeugd gezien, dat ze opgemerkt worden. Ze moeten niet ondersneeuwen in de samenleving. Bijvoorbeeld de vandaal uit het verhaal van De Winter, die alsmaar tegen prullenbakken trapt en iemand zegt: dat moet je niet meer doen. Dat kan werken maar het kan ook zijn, dat je dat al twee of driemaal tegen die jongere hebt gezegd en dat hij het gewoon blijft doen. Dan is er misschien wat meer aan de hand. Misschien heeft hij een trauma meegemaakt, misschien is hij gewoon verwend, misschien heeft hij een gedragsstoornis of ADHD, waardoor hij impulsief wordt. Dat is wel belangrijk om op te merken. Michel de Winter zegt: “Het is tegenwoordig een trend om etiketten ADHD te plakken. Die geven we dan een vitamineachtige substantie”. Wij geven dat niet. Wij doen goed onderzoek en wij hebben ook goede behandelingen voorhanden. Bijvoorbeeld voor trauma’s en angsten, waardoor iemand er met een paar gesprekken vanaf kan zijn, waardoor de problemen voor de samenleving verminderen.

Jurjen Fennema:

Nog een vraag aan de wethouder. Hoe gaan we nu verder na het positieve verhaal van Micha de Winter? Een soort toekomstvisie. Stel dat je in het verhaal van De Winter gaat zitten. Hoe gaan we dan verder hier in Delft?

Wethouder Vokurka:

Met elkaar gaan we verder. En wat Alwin zegt, spreekt mij wel aan: er wordt heel veel gepraat en we moeten vooral dingen gaan doen. In het algemeen gaat de rol van de overheid afnemen en dat is de trend die we in Delft ook echt willen. Je ziet de maatschappij veranderen en ik vind ook dat je als overheid je alleen daarmee moet bemoeien waar duidelijk sprake is van toegevoegde waarde.


47

Voor de rest: blijf er vooral weg en wat dat betreft spreekt ook de Raad van Kerken. We zijn ook als College wel eens bij u op bezoek geweest. De wijze waarop u in de samenleving staat als gemeenschap of je nu gelovig bent of niet en je rol daarin pakt, is wel iets wat van deze tijd is, en van alle tijden. En wat we met elkaar heel goed moeten koesteren en wat we met elkaar ook proberen op te zoeken, dat dat initiatief er is en dat we dat ook ondersteunen. Dat is geen geld maar dat is ook een stukje waardering, die ik hier nu naar u uitspreek. En zo zijn er heel veel clubs in Delft die vanuit een intrinsieke motivatie gewoon hun rol pakken in de samenleving. Daar hoeven wij als overheid helemaal niks aan te doen. Moeten we ook vooral niet willen, vooral wegblijven. Als wij ons ermee gaan bemoeien, dan wordt het er niet altijd beter op. En ik denk dat we die ondergrond die er in Delft is, goed kunnen houden, ook in de tijd dat het financieel heel ruig is, dat de gemeente hele forse maatregelen moet nemen, dan komen we er als stad wel doorheen. En ik zie de decentralisaties echt niet met spanning tegemoet. Ik vind het een enorme kans om als eerste overheid – we staan het dichtst bij de Delftse burger – om goede zorg te verlenen. Ik maak me ook helemaal geen zorgen over de kortingen. Daar ben ik misschien uniek in, maar ik denk nu: 40 procent eraf. Als er nu 18 hulpverleners in een gezin rondlopen, dat kan makkelijk.

48

En ik vind dat we de uitdaging met elkaar moeten aangaan. Om straks gedecentraliseerd, wat ik trouwens een vreselijk woord vind, betere zorg voor mensen te organiseren die dat nodig hebben. Ik wil er wel één ding bij opmerken. Mensen hebben daarin echt zelf een verantwoordelijkheid. Echt, verantwoordelijkheid, dat vergeten we ook wel eens, vanuit de persoon die wij proberen te helpen. Wij doen iets voor u, maar u gaat ook iets terugdoen.

Jurjen Fennema:

Hoe maakt u ze dat wijs?

Wethouder Vokurka:

We maken ze niet wijs, we spreken resultaten af met elkaar. Ik vind dat wij ons daaraan moeten houden, maar degene waarin wij investeren met hulp, zorg en ondersteuning, moet ook leveren. Dat wordt in de huidige zorgstructuur wel eens vergeten. Dat mensen jarenlang zorg krijgen aangeboden, zonder dat er vooruitgang in zit. Dan is het een status quo en dat heeft te maken met de wijze waarop wij dat doen, maar ook met de wijze waarop mensen die verantwoordelijkheid voor een beter leven niet zelf pakken. Ik vind dat de overheid dat ook mag zeggen, en dan moeten we ons van twee kanten aan die afspraken houden. Maar daar maak ik me niet zoveel zorgen over.

Jurjen Fennema:

We gaan het afronden. Dank aan de forumleden. Hier is een presentje wel op z’n plaats, dat gaan we uitreiken.

Alwin:

Jurjen, mag ik nog een vraag stellen? Ik wil graag aan alle forumleden vragen of ze hun hand willen opsteken of ze bij alle beslissingen de jeugd aanspreken. Ik weet niet of dit werkt zo.

Jurjen Fennema:

Wie steekt zijn hand op? Hoeveel denk je?

Alwin:

Ik denk Stanislas, de meneer van het christelijk onderwijs, de wethouder, de sportraad. Ik denk vier.

Jurjen Fennema: Slechts één.


De vraag is te absoluut gesteld.

Alwin:

Het gaat eigenlijk wel goed. Wij krijgen ondersteuning om andere jongeren weer te ondersteunen. Volgens ons het ‘civil society model’.

Jurjen Fennema:

Het schijnt trouwens heel effectief te zijn dat jongeren elkaar benaderen.

Wethouder Vokurka:

Voorzitter, mijn oppas is klaar.

Jurjen Fennema:

Er wordt een verslag gemaakt van deze bijeenkomst.

Emiel Lonte (gastheer):

Ik wil u bedanken voor uw langdurige aandacht en we gaan zometeen naar de receptie, waar we een toost uitbrengen op het vijftigjarig bestaan van de Raad van Kerken. Hartelijk dank en graag tot straks! (Applaus). (Het jongerenkoor van Het Apostolisch Genootschap, onder leiding van Wendy van der Horst, doet de deelnemers en de toehoorders muzikaal uitgeleide).

50

Hugo de Grootlezing 2013: prof. dr. Micha de Winter, onder auspiciën van de Raad van Kerken Delft eindredactie:

ds. Jurjen Fennema, Emiel Lonte, Edwin Vermeij

lezing en forumdiscussie omzetten in tekst:

ds. Jurjen Fennema, Fred Klaren, Henk Kloostra, Jasper van der Kooij, Emiel Lonte, Henny Melis, Edwin Vermeij

samenstelling en redactie samenvatting lezing: drs. E.A. van der Put

vormgeving:

Jeroen van Rijsbergen

omslag en logo’s:

ds. Jurjen Fennema

foto’s:

Fred Hammers

locatie:

Gebouw Apostolisch Genootschap Delft, www.apgen.nl

drukwerk: Narratio

Colofon

51

www.raadvankerken.nl

Prof. dr. Micha de Winter

Recommend Documents