Pedagogisch beleidsplan Stichting Buitenschoolse Opvang et Nabuut Afdeling De Peutersoos
Parkstraat 72 1506 WE Zaandam 075 – 6165701 / 06-34038566 www.etbuut.nl / www.depeutersoos.nl
Inhoudsopgave 1. VOORWOORD ........................................................................................................................................... 4 2. TOEPASSINGSGEBIED ................................................................................................................................ 5 3. AMBITIES EN DOELSTELLINGEN ................................................................................................................ 5 3.1 Kwantitatief aanbod............................................................................................................................ 5 3.2 Kwalitatief aanbod .............................................................................................................................. 5 3.3 Ontwikkelingsondersteunend aanbod ................................................................................................ 6 3.4 Financiële toegankelijkheid ................................................................................................................ 6 4. WET EN REGELGEVING .............................................................................................................................. 6 5. PEDAGOGISCHE VISIE ................................................................................................................................ 7 5.1 Ontwikkelingsstimulering ................................................................................................................... 7 5.1.1 Ontwikkelingsstimulering op de verschillende ontwikkelingsgebieden ...................................... 7 5.1.2 Volgen en signaleren .................................................................................................................... 9 5.1.3 Overdracht naar de basisschool................................................................................................... 9 5.2 Het overbrengen van waarden en normen aan de kinderen ........................................................... 10 5.2.1 Het functioneren in de groep..................................................................................................... 10 5.2.2 Ontwikkeling van een positief zelfbeeld en zelfvertrouwen ..................................................... 10 5.2.3 Ontwikkeling van respect voor zichzelf en voor anderen .......................................................... 10 5.2.4 Omgaan met emoties................................................................................................................. 11 5.3 De verzorging van kinderen .............................................................................................................. 11 5.3.1 Materiële en immateriële veiligheid .......................................................................................... 11 5.3.2 Specifieke toepasbaarheid ......................................................................................................... 11 5.4 Het scheppen van spel- en ontwikkelingsmogelijkheden ................................................................. 12 5.4.1 Groepssamenstelling.................................................................................................................. 12 5.4.2 Inrichting van de groepsruimtes ................................................................................................ 12 5.4.3 Inrichting van de buitenterreinen .............................................................................................. 12 5.4.4 Spelontwikkeling ........................................................................................................................ 12 5.4.5 Spel en speelgoed ...................................................................................................................... 12 5.5 Het omgaan met gebeurtenissen die het kind betreffen ................................................................. 13 5.5.1 Inleiding...................................................................................................................................... 13 5.5.2 Toegankelijkheid van de kinderopvang ..................................................................................... 13 5.5.3 Contact met ouders ................................................................................................................... 13 Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 2
5.5.4 Signalerende en preventieve verantwoordelijkheid van de groepsleiding ............................... 13 6. CONTACT MET OUDERS .......................................................................................................................... 14 6.1 De ouder als klant ............................................................................................................................. 14 6.2 Samenwerking met ouders ............................................................................................................... 14 6.3 Tevreden ouders ............................................................................................................................... 14 6.4 Medezeggenschap ............................................................................................................................ 14 7. PERSONEEL .............................................................................................................................................. 15 7.1 Deskundigheid................................................................................................................................... 15 7.2 Personele bezetting .......................................................................................................................... 15 7.3 Overlegstructuur ............................................................................................................................... 15 8. SAMENWERKEN MET BELANGHEBBENDEN ............................................................................................ 16 9. PROCEDURES EN REGLEMENTEN............................................................................................................ 17 9.1 Privacyreglement .............................................................................................................................. 17 9.2 Klachtenreglement............................................................................................................................ 17 9.3 Protocol kindermishandeling en huiselijk geweld ............................................................................ 17 9.4 Vier ogen principe ............................................................................................................................. 17 9.5 Wennen ............................................................................................................................................. 17 10 Bijlagen ................................................................................................................................................... 19 10.1 Het Vier ogen principe .................................................................................................................... 19 10.2 Wennen ........................................................................................................................................... 22 1.1 Het intakegesprek ......................................................................................................................... 22 1.2 De wenprocedure ......................................................................................................................... 22 1.3 Wennen bij plaatsing in meer dan één stamgroep: ...................................................................... 23 1.4 Wennen voor kinderen die doorstromen naar een andere groep ............................................... 23 1.5 Open deuren beleid ...................................................................................................................... 23
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 3
1. VOORWOORD De vereniging De Peutersoos wordt per 1 januari 2014 opgenomen in de Stichting Buitenschoolse Opvang et Nabuut. De Peutersoos biedt al jarenlang met heel veel succes peuterarrangementen aan, et Nabuut al vanaf 1983 buitenschoolse opvang. Door verder te gaan als onderdeel van het veel grotere et Nabuut wordt De Peutersoos sterker in de organisatie, in de uitvoering en kan het in de toekomst de peuterarrangementen uitbreiden. Afgesproken is dat et Nabuut de naam van deze succesvolle organisatie nog jarenlang zal gebruiken. Vandaar dat er in dit plan steeds over De Peutersoos wordt gesproken. In dit pedagogisch beleidsplan staat beschreven op welke wijze De Peutersoos uitvoering wil geven aan het pedagogisch handelen. Aan dit pedagogisch handelen ligt een visie ten grondslag. Deze visie en de vertaling hiervan in doelstellingen zijn nader uitgewerkt in dit beleidsplan. Dit pedagogisch beleidsplan kent haar oorsprong in de praktijk: het dagelijks omgaan met kinderen en hun ouders heeft onze visie op kinderopvangwerk gevoed. Ontwikkelingen in de maatschappij en ontwikkelingen op het gebied van kinderopvang voeden eveneens deze visie. Onderdelen van dit pedagogisch beleid zijn op de website van De Peutersoos gepubliceerd en wordt op regelmatige basis aan ouders gepresenteerd. Door middel van vragen, opmerkingen en adviezen hebben ouders de gelegenheid mee te denken over en mee te werken aan het pedagogisch beleid en het pedagogisch handelen. Het beleidsplan geeft op alle niveaus binnen de organisatie richting aan de keuzes die worden gemaakt in de omgang met kinderen en ouders, in het aanbod van opvangmogelijkheden en in de activiteiten. Door regelmatig met elkaar visie, uitgangspunten en activiteiten te bespreken streven wij naar een optimale kwaliteit van ons kinderopvangaanbod. Voor medewerkers en stagiaires biedt dit pedagogisch beleidsplan een leidraad voor hun pedagogisch handelen: wat wil de organisatie aan kinderen bieden; wat zijn de uitgangspunten voor zowel het aanbod als de omgang met kinderen; hoe wordt vormgegeven aan de ontwikkeling, begeleiding en verzorging van kinderen. Het beleidsplan geeft de gemeente als subsidieverstrekker inzicht in de doelstellingen en activiteiten, welke met hulp van de verstrekte subsidie kunnen worden gerealiseerd. Ouders worden aan de hand van dit beleidsplan geïnformeerd over onze visie en ons kinderopvangaanbod, zodat zij weten waarvoor zij kiezen en wat zij mogen verwachten. In het kader van voorschoolse educatie en doorgaande leerlijnen is het voor het onderwijsveld van belang te weten wat De Peutersoos op deze terreinen te bieden heeft. Het pedagogisch beleidsplan is de basis voor het werkplan op De Peutersoos. De Peutersoos geeft op een individuele, unieke wijze uitvoering aan het pedagogisch beleid. Dit staat beschreven in het pedagogisch werkplan. Een pedagogisch beleidsplan is nooit ‘af’. Nieuwe ervaringen en nieuwe inzichten met betrekking tot de ontwikkeling van kinderen en de begeleiding daarin, zijn voor bestuur, medewerkers en ouders reden om dit beleidsplan op regelmatige basis kritisch te bekijken en indien nodig aan te passen. Een pedagogisch proces zien wij dan ook als een actief en voortdurend vernieuwingsproces. Medewerkers en bestuur Stichting Buitenschoolse Opvang et Nabuut Afdeling Kinderopvang De Peutersoos
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 4
2. TOEPASSINGSGEBIED Dit pedagogisch beleidsplan heeft betrekking op de activiteiten van kinderopvang De Peutersoos. De kinderopvang biedt peuterarrangementen aan peuters in de leeftijd van twee tot vier jaar. De Peutersoos is gevestigd op het volgende adres: Stichting Buitenschoolse Opvang et Nabuut Kinderopvang De Peutersoos Parkstraat 72 Zaandam
3. AMBITIES EN DOELSTELLINGEN 3.1 Kwantitatief aanbod Kinderopvang De Peutersoos streeft naar een goed aanbod van voorzieningen. Dichtbij de leefomgeving van het kind en in de nabijheid van de basisscholen per wijk/kern van de Zaandam moet voor iedere peuter de kinderopvang bereikbaar zijn. Aansluitend bij landelijke doelstellingen op het gebied van toeleiding, doelgroepbereik en deelname moet iedere peuter gedurende minimaal 1 jaar minimaal twee dagdelen per week de kinderopvang kunnen bezoeken. Voor de wijk Oud-West in Zaandam bieden wij een kinderopvangvoorziening. Ouders kunnen kiezen voor vaste dagdeelcombinaties. Minimum afname is twee dagdelen, waarbij we onderscheidt maken tussen kinderen in de kleine groep (2-3 jarigen) en kinderen in de grote groep (3-4 jarigen).Soms wordt daar van afgeweken wegens de doorstroming of op verzoek van ouders voor specifieke dagdelen. De openingstijden van de speelzalen sluiten zoveel mogelijk aan bij de openingstijden van de basisscholen in de wijk Oud-West. De speelzaal heeft een neutraal karakter. Ongeacht sociale of culturele achtergrond, nationaliteit of levensovertuiging is iedere peuter welkom en wordt met aandacht, zorg en respect benaderd. Dit vertaalt zich naar activiteiten, communicatie, inrichting en informatievoorziening.
3.2 Kwalitatief aanbod Wij zien de kinderopvangperiode als een fase in de totale ontwikkeling van het kind. De ontwikkeling van jonge kinderen tot 4 jaar heeft een nadrukkelijk effect op de verdere ontwikkeling in de toekomst. Het peuterarrangement moet o.i. dan ook een optimale bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het kind op alle terreinen: taal, sociaal-emotioneel, cognitief en motorisch. Op de kinderopvang leert het kind zich te ontwikkelen ook buiten de thuissituatie. Deskundige en betrokken groepsleiding moet in staat zijn de peuter een veilige en op het kind gerichte speelleeromgeving aan te bieden, zodat de ontwikkeling buiten het thuismilieu zo optimaal mogelijk verloopt. Wij streven ernaar dat door een optimale zorg en begeleiding, iedere peuter met een goede start aan de basisschool kan beginnen. De medewerkers zijn goed geschoold en weten hoe zij de kinderen zo goed mogelijk kunnen stimuleren en ondersteunen. Eventuele zorgen rondom een kind worden tijdig gesignaleerd middels observaties, collegiale consultatie en ondersteuning van de externe contacten.
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 5
3.3 Ontwikkelingsondersteunend aanbod Wij vinden het belangrijk dat kinderen op de kinderopvang worden ondersteund in hun ontwikkeling. Doel is om alle kinderen die De Peutersoos bezoeken zodanig worden ondersteund, dat zij een goede start op de basisschool kunnen maken. Onze medewerkers zijn goed opgeleid en herkennen signalen die duiden op een (dreigende) ontwikkelingsachterstand. Ouders worden betrokken bij de ontwikkeling van hun kind. Waar nader onderzoek en/of begeleiding gewenst is, wordt dit met ouders besproken.
3.4 Financiële toegankelijkheid Wij vinden dat een voorschoolse voorziening als De Peutersoos een belangrijke bijdrage levert aan de ontwikkeling van het kind. Om die reden streven wij er dan ook naar dat in principe alle peuters ook in financieel opzicht de kinderopvang moeten kunnen bezoeken. De gevraagde ouderbijdrage moet betaalbaar zijn voor alle ouders, ongeacht hun inkomen. Door een inkomensafhankelijke ouderbijdrage te stellen en door voortdurend alert te zijn op kosten, streven wij ernaar de kinderopvang voor alle kinderen toegankelijk te houden. Een goede informatievoorziening, de inzet van ouderbetrokkenheid en de samenwerking met externe partijen als het consultatiebureau, leveren een belangrijke bijdrage aan de toeleiding van peuters naar De Peutersoos.
4. WET EN REGELGEVING Kinderopvang De Peutersoos is voor oprichting en instandhouding van haar kinderopvang gehouden aan wet- en regelgeving zoals vastgelegd in de Wet Kinderopvang en Kwaliteitseisen Kinderopvangwerk. Ook bepalingen in de Wet OKE (‘Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie’) zijn van toepassing op het aanbod en de uitvoering. In de wet- en regelgeving staan o.a. de eisen m.b.t. de kwaliteit van het kinderopvangwerk, de grootte en samenstelling van de verschillende groepen, de ruimtes waarin de opvang plaatsvindt, voorzieningen die aanwezig dienen te zijn, de deskundigheid van de pedagogisch medewerkers, etc. Ten aanzien van veiligheid, ergonomie en hygiëne hanteert De Peutersoos normen die minimaal in overeenstemming zijn met die van de regelgevende instanties. Jaarlijks wordt in opdracht van de gemeente Zaanstad De Peutersoos geïnspecteerd op basis van de Toetsingskaders Kinderopvangwerk. Het GGD rapport is openbaar via de websites van De Peutersoos, de gemeente, het Landelijk Register Kinderopvang en ligt op de locatie van De Peutersoos ter inzage. Daarnaast controleert ook de brandweer of en hoe aan de verschillende regels wordt voldaan. Teneinde een goede kwaliteit van opvang en verzorging te waarborgen, draagt De Peutersoos zorg voor een juiste en optimale uitvoering van de verschillende eisen en voorschriften zoals hierboven genoemd. De Peutersoos hecht niet alleen vanuit de verplichte wet- en regelgeving veel waarde aan de kwaliteit van de opvang. Ook willen wij graag de mening van ouders horen. Ouders kunnen deelnemen aan de oudercommissie (zie reglement oudercommissie).
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 6
5. PEDAGOGISCHE VISIE Kinderopvang De Peutersoos wil een veilige, vertrouwde plaats bieden voor alle peuters van 2 tot 4 jaar. De kinderen worden uitgenodigd om een breed scala van ervaringen op te doen. De medewerkers geven de peuters volop ruimte om eigen initiatieven te tonen. De groepsruimtes zijn dusdanig ingericht dat de kinderen hiertoe uitgenodigd worden om, in eigen tempo en naar eigen interesse, zich te ontplooien. We zijn tevens betrokken bij de ontwikkeling van een nieuw te bouwen Brede School in wijk West, waarbij we de beschikbare ruimte nog beter aan de ontwikkeling van het kind aan kunnen passen. Naast het ontdekken van spel- en materiaalmogelijkheden is er veel ruimte om de peuter te ondersteunen in de sociaal- emotionele ontwikkeling. In dit hoofdstuk wordt de pedagogische visie verder uitgewerkt. De basis van ons pedagogisch werken is verwoord in onderstaande uitgangspunten. - Ieder kind is uniek Wij accepteren en respecteren ieder kind met zijn/haar eigen, unieke ontwikkeling. We hebben oog en oor voor de mogelijkheden en de gevoelens van elk kind. We bieden een veilige en vertrouwde omgeving en binnen deze omgeving wordt elk kind gericht bij zijn/haar ontwikkeling ondersteund. Wanneer een kind opvalt binnen de groep zullen we dit signaleren en in overleg met ouders zullen we het kind ondersteunen. We bieden kinderen de ruimte om zich op eigen wijze en in eigen tempo te ontwikkelen. - Ieder kind draagt vele mogelijkheden in zich We gaan uit van de eigen krachten van het kind. Ieder kind is van nature onderzoekend en nieuwsgierig en is uit op een steeds beter omgaan met de wereld waarin hij leeft. We stimuleren ieder kind tot zelfstandigheid, weerbaarheid en het dragen van eigen verantwoordelijkheden. - De pedagogische waarde van de kinderopvang Binnen de kinderopvang ontmoet het kind andere kinderen en andere volwassenen. We stimuleren kinderen om elkaar te ontmoeten, met elkaar te spelen en van elkaar te leren. De medewerkers zijn zich bewust van hun voorbeeldhouding. De opvang is voorwaardenscheppend, maar bepaalt niet de ontwikkeling van het kind.
5.1 Ontwikkelingsstimulering Ieder kind ontwikkelt zich in de loop van de tijd op verschillende terreinen. Binnen De Peutersoos wordt breed aandacht besteed aan de verschillende ontwikkelingsgebieden. Inrichting van de binnen en buiten ruimte, speelmaterialen, activiteiten en omgang met elkaar, dragen bij aan de ontwikkeling van ieder kind. 5.1.1 Ontwikkelingsstimulering op de verschillende ontwikkelingsgebieden Sociaal-emotionele ontwikkeling Bij de sociale ontwikkeling gaat het om hoe het kind omgaat met anderen en hoe anderen omgaan met het kind. Bij de emotionele ontwikkeling gaat het om het leren omgaan met de eigen gevoelens en die van de ander. De sociale ontwikkeling is niet los te zien van de emotionele ontwikkeling. Peuters kunnen vanaf twee jaar en drie maanden de kinderopvang bezoeken. Een twee-jarige peuter is vooral nog heel erg op zich zelf gericht. Vanaf ongeveer twee en een half jaar beginnen kinderen meer
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 7
actief in een groep te functioneren. Je ziet dan ook dat de peuter meer met dan naast andere peuters gaat spelen. Vanaf het moment dat kinderen zich meer bewust worden van hun omgeving en van anderen om hen heen, wordt hen spelenderwijs geleerd om rekening te houden met elkaar, om naar elkaar te luisteren en om samen te spelen maar ook om samen te delen. Door bewuste ontmoetingsmomenten te creëren, zoals in de kring, het samen eten, het vieren van een verjaardag, stimuleren de medewerkers de kinderen om betrokken te zijn bij elkaar en om emoties te delen. Kinderen leren in de omgang met elkaar ook dat het belangrijk is om met elkaar rekening te houden, om naar elkaar te luisteren en om samen een oplossing te bedenken. De medewerkers stimuleren de kinderen hierin waar mogelijk. Een goede voorbeeldhouding van de medewerkers is hierbij nadrukkelijk van invloed. Ook wordt er door de groepsleiding bewust gezocht naar momenten om kinderen meer individuele aandacht te geven, bijv. tijdens het vrij spelen of door samen een boekje te lezen. Peuters hebben behoefte aan een duidelijke, gestructureerde dagindeling. Deze geeft houvast en veiligheid. Om de structuur van de dag inzichtelijk te maken voor de peuters werken we met dagritmekaarten. Deze dagritme-kaarten worden elk dagdeel door de medewerkers gebruikt en besproken met de peuters. Voor de peuters die nog maar net op de kinderopvang zijn hebben de dagritme- kaarten ook een duidelijke functie in het wenproces. Ontwikkeling identiteit, zelfbeeld en zelfredzaamheid Onze medewerkers kijken en luisteren goed naar de kinderen; ze proberen steeds te begrijpen wat de kinderen bedoelen en wat er in hen omgaat. Onze medewerkers trachten vanuit een aandachtige en observerende houding het gedrag, verbale en non verbale uitingen van de kinderen zo juist mogelijk te interpreteren. Hierbij is aandacht en respect voor de eigen wijze en het eigen niveau waarop ieder kind zich ontwikkelt. Door aan te sluiten bij datgene wat een kind laat zien en horen, door gevoelens van kinderen serieus te nemen en te benoemen, ondersteunen de medewerkers de kinderen niet alleen in de ontwikkeling van hun eigen identiteit en een positief zelfbeeld, maar ook in de ontwikkeling van zelfvertrouwen en zelfredzaamheid. Kinderen worden geleerd om te gaan met moeilijke situaties. Onze medewerkers stimuleren hen in het zelf bedenken van oplossingen. Dat kan zijn bij het maken van bijv. een knutselwerkje of puzzel, maar ook bij het oplossen van problemen tussen kinderen onderling. In principe wordt geprobeerd dat kinderen onderling zelf conflicten oplossen. Afhankelijk van de leeftijd en van datgene waar kinderen om vragen, bieden onze medewerkers hulp. Hierbij zal er actief naar kinderen worden geluisterd en zal het gevoel van ieder kind serieus worden genomen. Kinderen worden gestimuleerd om eigen verantwoordelijkheid te nemen. Zij worden bewust gemaakt van het verband tussen het eigen gedrag en de reactie van een ander hierop. Het gedrag en de gevoelens van de ander worden benoemd. Kinderen wordt geleerd om consequenties van het eigen gedrag beter te begrijpen en daar voor zover mogelijk al vooraf rekening mee te houden. Ontwikkeling van de taal en verstandelijke/cognitieve ontwikkeling Er wordt op de peuterspeelzalen veel aandacht geschonken aan de ontwikkeling en beheersing van de Nederlandse taal. Door het gebruik van taal kan het kind duidelijk maken wat het wil of hoe het zich voelt. Dankzij taal kan het kind nadenken en met anderen communiceren. Door samen te lezen, door kringactiviteiten, door te zingen en de dingen om ons heen te benoemen, wordt de passieve en actieve
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 8
woordenschat van de kinderen gestimuleerd. Het gericht ondersteunen op het actief en passief beheersen van de Nederlandse taal geeft kinderen een betere start op de basisschool. Al spelende met elkaar en met aangeboden speelgoed leren kinderen voorwerpen en eigenschappen te onderscheiden en te herkennen. De begripsvorming en het abstracte denken worden gestimuleerd. De kinderen leren om verbanden te leggen tussen verschillende gebeurtenissen en om zelfstandig oplossingen voor problemen te bedenken. De verstandelijke ontwikkeling wordt ook gestimuleerd door het aanbieden van materialen als puzzels, constructiemateriaal, spelletjes, e.d. Onze medewerkers bieden dergelijke speelmaterialen aan rekening houdend met het ontwikkelingsniveau van kinderen. Creatieve ontwikkeling Creatief zijn is meer dan alleen het werken met verschillende materialen; kinderen geven vorm aan hun eigen belevingswereld. Medewerkers van De Peutersoos stimuleren de kinderen daarin. Met allerlei materialen en met allerlei verschillende technieken kunnen kinderen uiting geven aan hoe zij de wereld om zich heen ervaren. Naast ontwikkeling van creativiteit door te werken met verschillende materialen, leren kinderen zich ook op andere manieren te uiten. Er wordt met de kinderen gezongen en gedanst en er wordt naar muziek geluisterd. Motorische c.q. lichamelijke ontwikkeling De motorische ontwikkeling is gericht op een toenemende lichaamsbeheersing. Er is een onderscheid tussen de ontwikkeling van de grove en van de fijne motoriek. Bij de ontwikkeling van de grove motoriek gaat het met name om het verkrijgen van de fysieke en emotionele controle over bewegingen als lopen, buigen en springen. Bij de fijne motoriek horen allerlei kleine bewegingen die kinderen met handen en vingers, voeten en tenen maken. Het aanbod van spel en spelmateriaal sluit hierbij aan. Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende soorten fietsjes aanwezig, kunnen kinderen rollen met een bal, blokken stapelen, een puzzel maken of grote houten kralen rijgen. Ook worden er samen met de kinderen allerlei bewegingsspelletjes gedaan, zowel individueel als in groepsverband. Door het voortdurend stimuleren van de lichamelijke ontwikkeling van het kind, wordt het kind ook steeds zelfstandiger en krijgt het steeds meer zelfvertrouwen. 5.1.2 Volgen en signaleren Bij De Peutersoos wordt aan het einde van de grote groep een observatie door medewerkster gedaan. Tijdens deze observatie worden alle ontwikkelingsgebieden bekeken. Aan de hand van deze observatie wordt met de ouders/verzorgers besproken hoe het met hun peuter gaat op de kinderopvang. Deze observatie dient als basis voor de overdracht richting basisschool (zie verder par. 5.1.3). Als blijkt dat er zorgen zijn over de ontwikkeling van de peuter, zal de medewerkster in eerste instantie haar bevindingen bespreken met ouders, ze mag geen diagnose stellen op basis van de observatie. De medewerkster heeft de mogelijkheid de zorg coördinator te consulteren. Het inschakelen van externe deskundigen gebeurt alleen als ouders hiervoor expliciet hun toestemming verlenen. Ouders zijn en blijven altijd de eindverantwoordelijke als het gaat om hun kind. 5.1.3 Overdracht naar de basisschool De Peutersoos vindt het belangrijk dat alle peuters goed starten op de basisschool. Om de afstemming tussen kinderopvang en basisonderwijs goed te laten verlopen werken wij met een overdracht.
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 9
Deze overdracht is gebaseerd op observatie. Alle ontwikkelingsgebieden komen hierbij aan de orde. De medewerkster beschrijft per ontwikkelingsgebied of er bijzonderheden zijn. Deze schriftelijke overdracht wordt besproken met ouders/ verzorgers. Na hun toestemming wordt deze verstuurd naar de basisschool van hun keuze. Als er zorgen zijn (geweest) over de ontwikkeling van de peuter bestaat de mogelijkheid om een zgn. warme overdracht te doen. De schriftelijke overdracht wordt dan mondeling toegelicht door de medewerkster.
5.2 Het overbrengen van waarden en normen aan de kinderen Door opvoeding, opleiding en levenservaring ontwikkelt ieder mens zijn eigen waarden en normen. Zowel volwassenen als kinderen brengen, bewust of onbewust, waarden en normen over. Waarden en normen dragen bij aan de vorming van ons mens-zijn. Wij hechten grote waarde aan de sociale en emotionele ontwikkeling van de aan ons toevertrouwde kinderen. Wij besteden bewust aandacht aan het overdragen van algemene waarden en normen, welke maatschappelijk geaccepteerd zijn. De vorming van de persoonlijkheid van ieder kind zal hierin altijd worden gerespecteerd. Er wordt respectvol en zorgvuldig omgegaan met de achtergronden van kinderen, ouders en pedagogisch medewerkers. Er is aandacht voor relaties tussen kinderen onderling en tussen pedagogisch medewerkers en kinderen. 5.2.1 Het functioneren in de groep Binnen de groep ontmoet ieder kind andere kinderen en volwassenen. De groep biedt veel uitdagingen aan het kind. Kinderen leren sociale vaardigheden, zoals naar elkaar luisteren, delen van aandacht, elkaar helpen en elkaar troosten, omgaan met regels en conflicten. De medewerker leidt de interactie tussen kinderen in goede banen. Er wordt bewust aandacht besteed aan het ontwikkelen van een groepsgevoel. 5.2.2 Ontwikkeling van een positief zelfbeeld en zelfvertrouwen Ieder kind krijgt individuele aandacht rekening houdend met leeftijd en behoeften van het kind. Binnen de grenzen van redelijkheid en veiligheid blijft er altijd aandacht en ruimte voor het eigen initiatief en de eigen wil van het individuele kind. Kinderen worden middels spel, deelname aan activiteiten, vertellen en voorlezen bewust van de omgeving en hun plaats daarin. Geleidelijk aan worden de grenzen verlegd tussen wat een kind wel al zelf kan en wat nog niet en het stimuleren van het kind hierin. Kinderen worden aangemoedigd eigen initiatieven te ontplooien. Zij krijgen de gelegenheid zich op zelfgekozen bezigheden te richten welke aansluiten bij de eigen interesses. Het kind wordt geprezen en gewaardeerd voor wat het al kan of voor wat het doet. Door op deze wijze het kind te begeleiden in zijn ontwikkeling, wordt het steeds zelfstandiger en leert het zichzelf te redden in onverwachte of veranderende situaties. Onze medewerkers schenken bewust aandacht aan het versterken van de eigenwaarde van het kind. 5.2.3 Ontwikkeling van respect voor zichzelf en voor anderen Medewerkers van De Peutersoos hechten grote waarde aan de betrokkenheid van de kinderen bij de zorg voor de dagelijkse gang van zaken binnen de groep. Er wordt gezamenlijk gegeten en gedronken, er wordt samen gespeeld en samen opgeruimd, samen gepraat en samen gezongen. Kinderen worden geleerd rekening te houden met elkaar en met de volwassenen, voor elkaar te zorgen en iets voor elkaar
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 10
over te hebben. We leren kinderen zich mede verantwoordelijk te voelen voor de ruimte en de materialen. In de omgang met elkaar ontwikkelen de kinderen een gevoel van respect voor zichzelf en voor anderen en leren ze verantwoordelijkheid dragen voor eigen handelen. 5.2.4 Omgaan met emoties In de omgang met andere kinderen en met pedagogisch medewerkers krijgen kinderen de ruimte om emoties te tonen. Zij kunnen boos of verdrietig zijn, zij kunnen uitgelaten blij zijn of behoefte hebben om even alleen te zijn. Onze medewerksters streven ernaar kinderen deze emoties te laten uiten. Emoties, zowel positieve als negatieve, zullen bespreekbaar worden gemaakt. Onze medewerkers streven er niet naar de emoties van het kind in te vullen, maar om het gevoel dat bij het kind leeft duidelijk te bespreken. Pedagogische medewerkers streven ernaar om zo adequaat mogelijk in te spelen op de emotionele uitingen van kinderen. Om kinderen te troosten is het bieden van een gevoel van geborgenheid van groot belang. Een huilend kind zal in principe onmiddellijk worden getroost. Enthousiast en uitgelaten gedrag van een kind wordt beantwoord. De pedagogische medewerker is ook blij en vrolijk en gaat hierin mee met het kind.
5.3 De verzorging van kinderen Bij het verzorgen van de kinderen in de kinderopvang wordt grote waarde gehecht aan een veilige en gezonde omgeving. 5.3.1 Materiële en immateriële veiligheid Deze veilige omgeving wordt enerzijds geschapen door de inrichting van de ruimte, waarbij rekening wordt gehouden met de voorschriften ten aanzien van ergonomie, hygiëne en veiligheid. Anderzijds wordt een veilige en geborgen omgeving gecreëerd door het bieden van structuur en duidelijkheid. Een vaste structuur en duidelijke grenzen, welke anders kunnen zijn dan de regels die thuis worden gehanteerd, vinden wij belangrijk voor de ontwikkeling van het kind. Onze medewerkers hebben een belangrijke rol in het structureren van de omgeving van het kind. Door een vaste overzichtelijke dagindeling met vaste rituelen , een overzichtelijke ruimte en duidelijke regels voelen kinderen zich veilig en kunnen ze zich optimaal ontwikkelen. 5.3.2 Specifieke toepasbaarheid De Peutersoos heeft met haar drie specifieke stamgroepen (1 op maandag en woensdag, 1 voor 3-4 jarigen op dinsdag en donderdag en 1 op vrijdag, haar eigen specifieke dagindeling en regels. Daar kan worden afgeweken als de doorstroming traag verloopt. Kinderen kunnen maximaal deel uitmaken van twee stamgroepen. Bij afname van drie dagdelen is dat dus maandag, woensdag en vrijdag, of dinsdag, donderdag en vrijdag. Alle stamgroepen worden geleid door drie leidsters (Beppie op maandag tot en met donderdag, Sandra op maandag tot en met vrijdag en vanaf 1 januari 2014 Wendy op de vrijdag). Op vrijdag is er een gemengde groep (2 tot 4 jaar). In het informatieboekje van De Peutersoos staat o.a. kort beschreven hoe de werkwijze, de dagindeling en de afspraken zijn.
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 11
5.4 Het scheppen van spel- en ontwikkelingsmogelijkheden De ontwikkeling van een kind vindt gelijktijdig op verschillende gebieden plaats. Door het zorgvuldig en afgestemd op het ontwikkelingsniveau van de kinderen aanbieden van spel- en ontwikkelingsmogelijkheden, trachten de medewerkers een zo optimaal mogelijke bijdrage te leveren aan de totale ontwikkeling van de kinderen. De wijze waarop en de mate waarin een kind zich kan ontwikkelen worden niet alleen bepaald door het aanwezige speelgoed en de activiteiten die met de kinderen worden ondernomen; ook de groepssamenstelling en de inrichting van de binnen- en buitenruimte hierop hun invloed. 5.4.1 Groepssamenstelling Een kinderopvanggroep van De Peutersoos bestaat uit 14 kinderen (maandag, woensdag en vrijdag) of 16 kinderen (dinsdag en donderdag). De groep wordt gedraaid door twee gekwalificeerde pedagogisch medewerksters en eventueel een stagiaire als extra ondersteuning. De pedagogisch medewerkster is eindverantwoordelijk voor het inhoudelijke aanbod, de werkwijze op de groep en het volgen van de ontwikkeling van de peuters. Bij eventuele zorgen omtrent de ontwikkeling is zij verantwoordelijk voor de contacten met ouders. 5.4.2 Inrichting van de groepsruimtes Bij de inrichting van ons kinderopvanglokaal zorgen we ervoor dat de peuters voldoende ruimte en mogelijkheden hebben om ervaringen op te doen en kennis te maken met verschillende (spel)materialen. De peuters kunnen zelf de materialen kiezen én pakken waarmee ze willen spelen. In de groepsruimte zijn verschillende hoeken ingericht. We vinden het belangrijk dat de peuter (en zijn ouders) zich welkom voelt op de kinderopvang. De medewerkers verwelkomen daarom ieder kind en geeft het hierbij individuele aandacht. Een peuter moet zich veilig voelen bij de medewerksters en in de ruimte. Pas daarna kan het kind spelen en zich ontwikkelen. 5.4.3 Inrichting van de buitenterreinen De Peutersoos heeft een buitenterrein tot haar beschikking. Het buitenterrein is veilig en goed afgeschermd. Kinderen hebben de kans tot klimmen, klauteren, fietsen, rennen, verstoppen, enz. De Peutersoos heeft een zandbak waarin de kinderen kunnen spelen. Er zijn voldoende schaduwplekken. 5.4.4 Spelontwikkeling Spelen is een manier om de wereld te ontdekken en te ordenen. Door te spelen ontwikkelen kinderen zich op allerlei terreinen: sociaal-emotioneel, cognitief, motorisch, creatief en verbaal. In hun spel en in de aangeboden activiteiten komen kinderen ook in contact met de omgeving van het kindercentrum en worden zij zich bewust van een wereld die steeds groter wordt. De Peutersoos is ingesteld op de behoeften van de kinderen om zich spelenderwijs –zowel individueel als groepsgewijs - te uiten en de wereld om hen heen te verkennen. 5.4.5 Spel en speelgoed Aanwezige spel en spelmaterialen welke aan de kinderen worden aangeboden, sluiten aan op de ontwikkeling en interesses van de kinderen en zijn gericht op het opdoen van ervaringen. De keuze van het speelgoed en de wijze waarop de groepsleiding het speelgoed aanbiedt en met de kinderen meespeelt, zijn medebepalend voor de ontwikkeling van het kind en voor de wijze waarop het
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 12
kind zich kan uiten. Het speelgoed dat wordt aangeboden geeft mogelijkheden tot zowel individueel als groepsspel en er is voldoende evenwicht tussen makkelijk en moeilijk en tussen druk en rustig spelen.
5.5 Het omgaan met gebeurtenissen die het kind betreffen 5.5.1 Inleiding Ieder kind kan te maken krijgen met gebeurtenissen die van invloed zijn op het functioneren of op de ontwikkeling. Een kind kan bijvoorbeeld ernstig ziek worden, er kunnen problemen in de gezinssituatie zijn of er kan sprake zijn van een stoornis of achterstand in de ontwikkeling. Deze gebeurtenissen kunnen klein van aard zijn en met wat extra zorg en aandacht of wat kleine aanpassingen kan het kind geholpen worden. Echter, er komen ook situaties voor die de medewerkers en/of ouders niet eenvoudig opmerken of die zo ernstig van aard zijn, dat professionele hulp en zorg van buiten de kinderopvang noodzakelijk is. 5.5.2 Toegankelijkheid van de kinderopvang De Peutersoos is in principe toegankelijk voor alle kinderen tussen de 2 en 4 jaar, dus óók voor kinderen die worden bedreigd in hun functioneren of waarvan de ontwikkeling niet overeenkomstig de ontwikkeling van leeftijdsgenootjes verloopt. Oorzaken kunnen gelegen zijn in het kind zelf, bijvoorbeeld een verstandelijke of lichamelijke handicap, of oorzaken die niet in het kind gelegen zijn en bijvoorbeeld te maken hebben met een thuissituatie. Hierbij dient als uitgangspunt te worden vermeld, dat deelname aan de kinderopvang wel recht moet doen aan het kind en een positieve bijdrage moet leveren aan diens ontwikkeling. Daarnaast moeten beperkingen in de ontwikkeling van een kind niet zodanig zijn, dat hierdoor het welzijn of functioneren van andere kinderen in de groep wordt bedreigd. 5.5.3 Contact met ouders Medewerkers van De Peutersoos hebben de taak om hun bezorgdheid met ouders te delen. Ouders kunnen ook met vragen ten aanzien van de ontwikkeling van hun kind bij de medewerkers terecht. Het bespreekbaar maken van een probleem kan al een geruststellend effect hebben op de ouders. Samen met de ouders en eventueel in samenwerking met andere instanties kan de kinderopvang meewerken aan een oplossing van het probleem. 5.5.4 Signalerende en preventieve verantwoordelijkheid van de groepsleiding De pedagogisch medewerkers hebben een signalerende en een preventieve verantwoordelijkheid ten aanzien van de ontwikkeling van de kinderen die aan hun zorg zijn toevertrouwd. Zij zijn alert op veranderingen in het gedrag en op eventuele achterstanden in de ontwikkeling van kinderen in relatie tot de ontwikkeling van leeftijdgenootjes. Middels observaties, verslaglegging en gesprekken - zowel binnen het team als met de ouders - wordt de ontwikkeling van ieder kind nauwlettend gevolgd en vastgelegd
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 13
6. CONTACT MET OUDERS 6.1 De ouder als klant Ouders zijn primair verantwoordelijk voor de zorg en opvoeding van hun kinderen. Deze verantwoordelijkheid blijven zij dragen, ook als zij hun peuters voor een bepaalde tijd aan de zorg van de kinderopvang toevertrouwen. De groepsleiding neemt de directe zorg en opvoeding waar op het moment dat het kind op de kinderopvang is. Ouders krijgen de gelegenheid om – binnen de mogelijkheden die de kinderopvang biedt – bijzonderheden met betrekking tot de zorg en opvoeding van hun peuter over te dragen aan de medewerker(s). De groepsleiding zal serieus ingaan op verzoeken van ouders, maar houdt ook altijd het belang van het kind en van de andere kinderen in de groep goed in de gaten.
6.2 Samenwerking met ouders Wij vinden het belangrijk dat ouders betrokken zijn bij wat er op de kinderopvang gebeurt. In het belang van het kind wil de groepsleiding ook graag geïnformeerd worden over zaken in de thuissituatie, voor zover dit het welzijn en welbevinden van het kind betreft. Deze betrokkenheid en uitwisseling van informatie gebeurt in principe dagelijks bij het brengen en halen van de kinderen. Pedagogische medewerkers streven ernaar tijd en aandacht te hebben voor ieder kind en zijn ouders. Kind en ouders worden goed ontvangen en er is tijd om informatie over het kind uit te wisselen. Bij het ophalen worden ouders geïnformeerd over wat er binnen het dagdeel heeft plaatsgevonden. Via nieuwsbrieven, thema- c.q. ouderavonden worden ouders geïnformeerd over het pedagogisch handelen in de praktijk.
6.3 Tevreden ouders Tevreden ouders zijn ouders die met vertrouwen hun kind naar de kinderopvang brengen en die betrokken zijn bij de leefwereld van hun kind daar. De Peutersoos heeft zich ten doel gesteld om tweejaarlijks een tevredenheidsonderzoek onder ouders af te nemen. In dit tevredenheidsonderzoek kunnen ouders hun mening geven over zaken als de kwaliteit van het aanbod op de kinderopvang, het pedagogisch beleid, de accommodatie, speelmogelijkheden en hygiëne, etc.
6.4 Medezeggenschap Op De Peutersoos hebben we een Oudercommissie. In deze OC zit, namens alle ouders, één of twee vertegenwoordigers per kinderopvanggroep, minimaal drie ouders. De OC denkt mee met ontwikkelingen binnen De Peutersoos en ondersteunt de medewerksters in het organisen van feesten als Sinterklaas en de Voorjaarsmarkt (zie oudercommissie reglement).
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 14
7. PERSONEEL Wij hechten veel waarde aan goed personeel. Goed in de zin van opleiding en ervaring, maar ook goed in de zin van enthousiast en gemotiveerd. Ouders mogen verwachten dat hun kinderen op een deskundige en vriendelijke wijze worden begeleid. De functie van pedagogisch medewerker is een verantwoordelijke en veelomvattende functie. Dit vraagt om een goede basis van opleiding en ervaring.
7.1 Deskundigheid Conform de geldende wet- en regelgeving voldoen de pedagogisch medewerkers aan de vastgestelde opleidingseisen. De pedagogisch medewerkers zijn in het bezit van een gericht MBO diploma en hebben hun ontwikkelingsniveau verhoogt door middel van werkervaring en diverse opleiding. Alle taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van iedere functionaris, zijn vastgelegd in een functieomschrijving. Regelmatig worden de medewerkers bijgeschoold op zowel pedagogisch gebied als ook op hun vaardigheden m.b.t. communicatie, brandpreventie, ziekte en ongevallen, enz. Het pedagogisch handelen, de organisatie en uitvoering in de praktijk en de aansturing van dit alles zijn onderwerpen die in bestuursvergaderingen en/ of bijeenkomsten aan de orde komen.
7.2 Personele bezetting De Peutersoos werkt vanaf 1 januari 2014 met drie vaste krachten, Beppie Wijdogen, Sandra de Boer en Wendy Koper. De werktijden van de medewerkers zijn vergelijkbaar met die van het onderwijs. In schoolweken zijn zij werkzaam op de groepen; in de schoolvakanties is de speelzaal gesloten en hebben de medewerkers vrij. In geval van ziekte of verlof wordt er naar gestreefd om zoveel mogelijk de medewerker te vervangen door een voor de peuters bekend gezicht. Naast de medewerkers in vaste dienst zijn er ook stagiaires aan het team toegevoegd.
7.3 Overlegstructuur Er zijn verschillende vormen van overleg binnen de De Peutersoos. Er vinden teamvergaderingen, bestuursvergaderingen, kindbesprekingen en/of activiteitenoverleggen plaats. In een teamvergadering wordt de algemene gang van zaken binnen de kinderopvang besproken. In de kindbesprekingen bespreken de medewerksters samen met de ouders, de ontwikkeling van het betreffende kind binnen de kinderopvang. In vergaderingen van de oudercommissie bespreekt de oudercommissie minimaal drie keer per jaar het pedagogisch beleid en de gang van zaken van de Peutersoos. In een activiteitenoverleg bespreken teamleden en leden van de OC hoe invulling wordt gegeven aan het activiteitenprogramma. Op beleidsniveau is er zes keer per jaar overleg tussen leden van het bestuur en de leidsters
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 15
8. SAMENWERKEN MET BELANGHEBBENDEN Onder belanghebbenden wordt in deze verstaan: al die personen en partijen die vanuit een klantrelatie, opdrachtrelatie of afstemmings- c.q. samenwerkingsrelatie betrokken zijn bij de activiteiten van De Peutersoos. -Ouders De samenwerking en afstemming met ouders is in dit pedagogisch beleidsplan beschreven onder hoofdstuk 6. -Gemeente De Peutersoos is opgenomen in het register kinderopvangwerk van de Gemeente Zaanstad. Middels de subsidierelatie voor het reguliere kinderopvangwerk, is er sprake van een intensieve samenwerking tussen gemeente en De Peutersoos. Daarnaast is de intensieve samenwerking ook gebaseerd op een gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid van beide organisaties. De Peutersoos moet voldoen aan de gestelde wet- en regelgeving (zie hfdst. 4), waaronder de gemeentelijke verordening Peuterspeelzaakwerk. De gemeente heeft een toezichthoudende taak t.a.v. de omvang, de kwaliteit en het functioneren van het aangeboden kinderopvangwerk. De gemeente heeft het toezicht op de kwaliteit gedelegeerd aan de GGD. Jaarlijks worden kinderopvang De Peutersoos geïnspecteerd o.b.v. de Toetsingskaders Kinderopvangwerk. Het inspectierapport is openbaar; indien tekortkomingen worden geconstateerd, heeft de gemeente een handhavende verantwoordelijkheid. -Primair onderwijs De samenwerking met het primair onderwijs betreft verschillende terreinen: * overdracht van kinderopvang naar basisscholen; tevens voor zorgkinderen warme overdracht * gezamenlijk activiteitenaanbod in het kader van stimuleren ouderbetrokkenheid * ontwikkeling samenwerking in het kader van brede school ontwikkeling * samenwerken/ doorgaande lijn naar basisscholen * gezamenlijk gebruik van ruimtes binnen basisscholen t.b.v. kinderopvangwerk -Centrum Jong De Peutersoos heeft een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Centrum Jong (zie overeenkomst).
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 16
9. PROCEDURES EN REGLEMENTEN 9.1 Privacyreglement In het totale proces van inschrijvingen plaatsing komen medewerkers van De Peutersoos veelvuldig in contact met privacygevoelige informatie. Te denken valt hierbij aan persoonsgegevens, salarisgegevens, informatie omtrent personen (zowel kinderen als gezinsleden), etc. Het registreren en inzien van deze informatie is noodzakelijk voor een goede opvang en/of is vereist vanuit de weten regelgeving. Vanzelfsprekend zullen de medewerkers van De Peutersoos zeer zorgvuldig met deze informatie omgaan en zich hierbij houden aan het privacyreglement zoals dat binnen de organisatie wordt gehanteerd.
9.2 Klachtenreglement Soms kunnen de belangen van ouders en leiding van de kinderopvang of van De Peutersoos met elkaar in botsing komen. Wanneer een ouder/verzorger een klacht heeft, moet de kinderopvang erop gericht zijn het signaal goed op te vangen en ervoor zorgen dat er op korte termijn actie wordt ondernomen om tot een oplossing te komen. Het beleid ten aanzien van het omgaan met en de behandeling van klachten staat beschreven in het klachtenreglement.
9.3 Protocol kindermishandeling en huiselijk geweld Iedere organisatie welke werkt met kinderen heeft vanuit de wetgeving de verplichting om een protocol kindermishandeling en huiselijk geweld te hanteren. Kindermishandeling betreft niet alleen fysieke mishandeling, maar ook geestelijke mishandeling, seksueel misbruik en verwaarlozing. In het protocol is een stappenplan opgenomen, waarin de volgende fases aan bod komen: vermoeden, overleg, plan van aanpak, beslissen, handelen, evaluatie en nazorg. Ook is in een aparte bijlage opgenomen hoe te handelen in de mogelijke situatie dat een beroepskracht de vermoedelijke dader is.
9.4 Vier ogen principe Met het 4 ogen principe wordt bedoeld, dat de beroepskrachten op de kinderdagverblijven hun werkzaamheden uitsluitend kunnen verrichten terwijl zij kunnen worden gezien of gehoord door een andere volwassene. Dat betekent dat er altijd iemand moet kunnen meekijken of meeluisteren op het kinderdagverblijf. Dat betekent dat er met vier ogen ook vier oren kan worden bedoeld. De ouders en de oudercommissie worden elk jaar geïnformeerd over de invulling van het vier ogen principe op de locatie. In het 'Vier ogen beleid' is het vier ogen principe voor de Peutersoos uitgewerkt. Hierin zijn afspraken vastgelegd over de personele bezetting aan het begin en einde van de dag en tijdens eventuele pauzes. Ook zijn er afspraken gemaakt ten aanzien van transparantie en zichtbaarheid in de (stamgroep) ruimte en open deuren. Naast de praktische uitwerking staan er afspraken beschreven over een open aanspreekcultuur en het signaleren. Het volledige beleid is voor ouders inzichtelijk en is als bijlage toegevoegd als bijlage 10.1 aan dit pedagogisch beleidsplan.
9.5 Wennen Als een kind nieuw is, dan moet het gevoel van veiligheid nog worden opgebouwd. Pedagogisch medewerkers besteden daarom veel aandacht aan het wennen van kinderen en ouders, zodat ze de kinderen leren kennen en een band opbouwen met hun ouders. Hiervoor worden met de ouders aparte Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 17
afspraken gemaakt die aansluiten bij de situatie en de behoefte van het kind. Deze afspraken worden vastgelegd in het wenschema, dat ouders mee naar huis kunnen nemen. In de bijlage 10.2 Wennen bij dit pedagogisch beleid wordt het wennen uitgebreid beschreven.
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 18
10 Bijlagen 10.1 Het Vier ogen principe Inleiding In 2010 is bij een kinderdagverblijf in Amsterdam een groot zedendelict gepleegd. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft de Commissie Gunning de opdracht gegeven onderzoek te doen en te komen met aanbevelingen. De Branchevereniging kinderopvang en Boink (Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang) hebben een groot aantal aanbevelingen van Gunning overgenomen en verwerkt in een herzien Convenant Kinderopvang. Dit herziene Convenant is inmiddels door het ministerie van SWZ verwerkt in wetgeving. Het onderdeel 'vier ogen principe' treedt in werking per 1 juli 2013 en kan vanaf dat moment ook door de GGD-en geïnspecteerd worden. Deze notitie geeft inzage in de uitwerking van het vier ogen principe op Kinderopvang De Peutersoos.
Wat wordt bedoeld met vier ogen principe De definitie zoals opgenomen in de wetgeving: de houder van een kindercentrum organiseert de dagopvang op zodanige wijze, dat de beroepskracht of de beroepskracht in opleiding de werkzaamheden uitsluitend kan verrichten terwijl hij gezien of gehoord kan worden door een andere volwassene. Dit betekent dat altijd iemand moet kunnen meekijken of meeluisteren op het kinderdagverblijf. Dat betekent dat met vier ogen, ook vier oren kunnen worden bedoeld. Richtlijnen voor de uitvoering: De uitvoering van het vier ogen principe moet pedagogisch verantwoord en bedrijfseconomisch haalbaar zijn; De wijze waarop invulling wordt gegeven dient opgenomen te worden in het pedagogisch beleidsplan; Ouders en oudercommissies worden jaarlijks geïnformeerd over de invulling van het vier ogen principe op hun locatie;
Proces Uitgaande van bovenstaande richtlijnen heeft De Peutersoos vanuit haar pedagogische visie een uitwerking van het vier ogen principe gegeven. De Oudercommissie heeft adviesrecht gehad, waarbij de aanbevelingen zijn overgenomen door De Peutersoos. Leden van de oudercommissies spelen een actieve rol bij de daadwerkelijke invulling op de locaties. De invulling van het vier ogen principe wordt gecommuniceerd in de pedagogische werkwijze, op de website van De Peutersoos. Dit zal jaarlijks worden geëvalueerd.
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 19
Het vier ogen principe vertaald in Peutersoos beleid Inleiding ‘Veiligheid en uitdaging zorgt voor groei’, vormt de kernwaarde van De Peutersoos. Kinderen worden in een veilige omgeving uitgedaagd om te leren en te ontwikkelen. Als onderdeel van een veilige omgeving van kinderen hebben wij het vier ogen beleid gemaakt. Onder de voorwaarde dat wij er tegelijkertijd voor willen zorgen dat kinderen voldoende ervaringen kunnen opdoen, uitgedaagd worden om te groeien, zonder dat zij daarin belemmerd worden door te knellende regels. Ook voor pedagogisch medewerkers geldt dat wij willen dat zij zich in een veilige omgeving uitgedaagd voelen om te groeien. Veilig betekent hier bijvoorbeeld dat er een open cultuur heerst waarin medewerkers elkaar aanspreken. Dat pedagogisch medewerkers weten dat hun collega meekijkt en/of luistert, juist om het voor de medewerkers veiliger te maken om hun werk te kunnen doen.
Uitwerking Aan het begin en einde van de dag en tijdens pauzes: a. Er wordt altijd gestart en geëindigd met minimaal 2 pedagogisch medewerkers. Ten aanzien van transparantie: a. Worden ramen niet dichtgeplakt met bijvoorbeeld werkjes of aankondigingen. b. Wordt het inrichtingsbeleid gevolgd. Dit betekent o.a. dat er hoekjes gecreëerd worden op kindhoogte waarbij de medewerker de ruimte wel in zijn geheel kan zien. c. Binnen De Peutersoos wordt, vanuit pedagogische uitgangspunten, niet gewerkt met toezicht via camera’s. De Peutersoos volgt hierin de commissie Gunning. Camera's laten nooit de gehele ruimte zien en hiernaast moet de camera op afstand bekeken worden om te kunnen spreken van toezicht. d. Worden deuren, indien de pedagogische kwaliteit hier niet onder leidt, bewust open gehouden zodat je elkaar kunt horen. e. Gaat het erom dat medewerkers bij elkaar kunnen binnenlopen, kunnen zien en horen. Tijdens uitstapjes: a. Gaan pedagogisch medewerkers (of een pedagogisch medewerker en volwassene) bij voorkeur minimaal met zijn tweeën op pad met een groepje kinderen. Als pedagogisch medewerkers alleen met een groepje kinderen op pad gaan, dan is dit een vaste pedagogisch medewerker die werkzaam is op de locatie, en dan is dit in een omgeving waar voldoende sociale controle aanwezig is van andere mensen. (bijvoorbeeld naar de bakker, kinderboerderij, etc.) Afspraken over uitstapjes in de directe omgeving zijn verder uitgewerkt in de pedagogische werkwijze van de locatie. Ten aanzien van een open aanspreekcultuur: a. Is het de afspraak dat wij elkaar durven aanspreken. b. Volgen pedagogisch medewerkers de feedback training. c. Kan bij twijfel of niet pluisgevoelens naast bijvoorbeeld de leidinggevende ook een externe vertrouwenspersoon benaderd worden. De directeur van OBS et Buut waaraan de Peutersoos verbonden is, kan hiervoor benaderd worden.
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 20
Ten aanzien van signaleren: a. Is bij de pedagogisch medewerkers het protocol opvallend gedrag en het protocol vermoeden kindermishandeling KDV/BSO inclusief signalenlijst geïmplementeerd, en zetten zij dit waar nodig in. b. Is bij de pedagogisch medewerkers het beleid intimiteit, seksualiteit en opvoeden geïmplementeerd en zijn pedagogisch medewerkers op de hoogte van de ontwikkeling van kinderen hierin.
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 21
10. Bijlagen 10.2 Wennen Wanneer een kind voor het eerst naar de Peutersoos gaat, is dat een hele overgang in vergelijking met de thuissituatie. Het kind zal moeten wennen aan nieuwe gezichten, andere kinderen en een nieuwe omgeving. Kinderen hebben tijd nodig om zich aan te passen aan deze veranderingen. De Peutersoos vindt het om deze redenen heel belangrijk om het wennen aan te laten sluiten bij de behoeften van het kind en ouders zodat de overgang soepel verloopt. Daarom is het erg belangrijk om gebruik te maken van een wenperiode. De Peutersoos heeft de afspraken over wennen vastgelegd in het Wenbeleid. In de methode 'Pedagogisch Actief' is een hoofdstuk opgenomen, waar in duidelijk observeerbare termen wordt beschreven, waar in de fase van wennen aandacht aan besteed moet worden (zie pedagogische actieboek KDV, hoofdstuk 2). 1.1 Het intakegesprek Bij aanmelding van het kind wordt er een intakegesprek gevoerd. We vinden het prettig als het kind tijdens de intake met de ouders mee komt, dan kunnen we een beeld krijgen van het kind, zodat we later tijdens het wennen de juiste begeleiding kunnen bieden. Tijdens het intakegesprek wordt informatie gegeven en gevraagd en er wordt verteld over de dagindeling, de gewoonten en regels op de groep en de activiteiten die gedaan worden. Ook is er een uitgebreide rondleiding, zo krijgen ouders en kind al een eerste indruk. Tijdens het intakegesprek worden met ouders afspraken gemaakt over het wennen. Dan ontvangen zij ook het wenschema. Hoe snel een kind went, hangt van verschillende factoren af, zoals de leeftijd en de mate waarin het zich in het algemeen op zijn gemak voelt bij nieuwe mensen. In de intake wordt dit met ouders besproken, zodat hier in de wenperiode rekening mee kan worden gehouden. 1.2 De wenprocedure Bij nieuwe kinderen wordt over het algemeen gewerkt met een wenschema dat is verdeeld over twee dagen voorafgaand aan de officiële ingangsdatum en twee dagen daarna. Elke keer komt het kind een tijdje langer. Hierdoor komt het kind de eerste vier dagen waarschijnlijk nog geen volledige dagen naar het kinderdagverblijf. Tijdens de wendagen vragen wij ouders om beschikbaar te zijn, zodat de pedagogisch medewerkers eventuele aanvullende vragen kunnen stellen, of kunnen overleggen over hoe het gaat. Wanneer het wennen nog moeilijkheden oplevert, dan kunnen er in overleg aanvullende wenafspraken gemaakt worden. De Peutersoos hecht veel waarde aan een goede start van kinderen, daarom hebben de pedagogisch medewerkers extra aandacht voor de kinderen die komen wennen. Op de dagen dat het kind voor het eerst komt, wordt er extra op het welbevinden van het kind gelet. Er is binnen het team afgesproken welke pedagogisch medewerker extra zorg draagt voor het kind. Er is al een nieuwe plaats voor het kind gecreëerd, dat is te zien aan kleine dingen, zoals een eigen mandje met de naam of een plaatje erop, een eigen kapstokhaakje enz. Het kind wordt al voor het ochtendritueel gebracht, zodat er voldoende tijd en aandacht is voor de eerste kennismaking. De pedagogisch medewerker introduceert het kind in zijn stamgroep en laat hem kennismaken met de andere kinderen en medewerkers.
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 22
1.3 Wennen bij plaatsing in meer dan één stamgroep: In sommige gevallen wordt een kind tijdelijk in meer dan één stamgroep geplaatst. Ouders moeten hiervoor schriftelijk toestemming geven. Zodra op alle gewenste dagen plaats is in één stamgroep, zal het kind daar worden geplaatst. Over het wennen in meer dan één stamgroep worden door de locatiemanager en de ouders afspraken gemaakt. Uitgangspunten daarbij zijn als volgt: De intakegegevens en afspraken met ouders worden gemaakt in overleg met beide groepen. Het wennen vindt plaats in beide groepen (totaal vier dagdelen). In beide groepen is een pedagogisch medewerker beschikbaar voor het kind, het kind heeft twee vertrouwde gezichten. Tussen beide groepen wordt informatie uitgewisseld over het verloop van het wenproces van het kind, resultaten hiervan worden besproken met de ouders. Op dit moment komt het plaatsen in meer dan áán stamgroep bij de Peutersoos nauwelijks voor. De jongere kinderen gaan of maandag en woensdag naar de Peutersoos, de oudere kinderen dinsdag en donderdag. Soms, als kinderen meer dan twee dagdelen naar de Peutersoos gaan of als het om een andere vigerende reden gaat, gaan kinderen ook op vrijdag naar de Peutersoos. Dan treedt deze wenprocedure in werking. 1.4 Wennen voor kinderen die doorstromen naar een andere groep Kinderen die de leeftijd hebben om door te stromen naar een andere groep, of eerder toe zijn aan een andere groep, gaan een aantal malen op de andere groep, waarbij de aanwezigheid op de andere groep wordt opgebouwd. De vaste pedagogisch medewerker gaat in eerste instantie mee naar de andere groep. De tijd die het kind daar doorbrengt wordt in de vier keer opgebouwd, waarbij de tijd dat de eigen pedagogisch medewerker meegaat wordt afgebouwd. Er wordt altijd gekeken naar de behoefte van het kind, bij het wennen. Mochten hier aanpassingen op nodig zijn, dan wordt de wenperiode eventueel verlengd. Ouders hoeven hierbij niet aanwezig te zijn, zij kunnen desgewenst wel een bezoekje aan de nieuwe groep brengen. 1.5 Open deuren beleid – verlaten van stamgroep bij spelactiviteiten Naarmate kinderen ouder worden, hebben zij, naast veiligheid en geborgenheid, behoefte aan een grotere leefomgeving. Daarom geven de pedagogisch medewerkers de kinderen regelmatig de gelegenheid om hun omgeving buiten hun eigen groep te verkennen. Als hierbij ook een ontmoeting met de kinderen van andere groepen wordt geïnitieerd, wordt gesproken over open deurenbeleid. Open deurenbeleid draagt positief bij aan de ontwikkeling van kinderen. Helaas is dit beleid op dit moment nog niet toe te passen bij de Peutersoos. Er is altijd maar één stamgroep in het gebouw aanwezig. Als De Peutersoos de ruimte in het nieuwe schoolgebouw betrekt, is dit beleid wel mogelijk en zal de uitvoering daarvan beschreven worden.
Pedagogisch Beleidsplan et Nabuut afd. Peutersoos – 05-2014
pagina 23