Pedagogisch beleid Kinderopvang is een kwestie van vertrouwen. Vraagouders vertrouwen de gastouders en het gastouderbureau hun allerliefste bezit toe. Zij moeten de zekerheid hebben dat hun kind ook in hun afwezigheid een veilige opvang en een verantwoorde opvoeding wordt aangeboden. Het pedagogisch beleidsplan zorgt ervoor dat vraagouders de gastouder kunnen aanspreken op haar beloften. Het allerbelangrijkste is dat een gastkind met plezier in een veilige en vertrouwde omgeving kan opgroeien. Pedagogische basisregels • De gastouder schept een vertrouwde en familiare opvangomgeving voor het gastkind. • De gastouder benadert het gastkind met respect en aandacht. • De gastouder biedt voldoende activiteiten aan die passen bij de leeftijd, aard en ontwikkeling van het gastkind. • De gastouder besteedt aandacht aan normen en waarden. • De gastouder draagt zorg voor een veilige, hygiënische en gezonde opvangomgeving. • De gastouder zorgt voor een rookvrije omgeving en draagt zorg voor voldoende goed werkende rookmelders. De gastouder schept een vertrouwde en familiare opvangomgeving voor het gastkind. Een gastkind moet zich veilig en geborgen voelen om zich in overeenkomst met zijn aanleg en karakter te kunnen ontwikkelen. Het gastkind moet zich tijdens de opvang vrij voelen om zijn emoties, zoals verdriet, boosheid en blijdschap aan de gastouder te tonen en met de gastouder te delen, zonder dat het zich hierin anders voelt dan in zijn eigen huiselijke omgeving. Basis is het ontwikkelen van een stabiele vertrouwensrelatie tussen gastkind en gastouder, maar ook tussen vraag- en gastouder. Voorop staat de integratie in de gastfamilie. Dat betekend, het gastkind moet zich op zijn gemak voelen bij de gastouder en een eigen plekje binnen het gastgezin krijgen. TisKidz geeft de voorkeur eraan dat broertjes en zusjes samen bij een gastouder opgenomen worden. Juist voor de start van de opvang, is het belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan de kennismaking en de wenperiode. Daarom hecht TisKidz zo veel belang bij, dat er na mogelijkheid al een relatie tussen de gastouders en de vraagouders bestaat en dat er niet teveel kinderen bij een gastouder opgevangen worden. Het gastkind moet de mogelijkheid krijgen om de gastouder, de opvangomgeving en de eventuele andere (gast)kinderen in eigen tempo leren kennen. Verder zijn in zo n situatie mogelijke problemen makkelijker te bespreken. Ook is het hierdoor makkelijker voor de gastouder om het gastkind goed te leren kennen en in te spelen op de behoeften van het gastkind in samenspraak met de vraagouders. Samengevat in gedrag van de gastouders: • Nemen het kind en zijn emoties en gevoelens serieus. • Steunen het kind en bieden warmte en geborgenheid. • Blijven consequent en handelen op een herkenbaar en duidelijke manier in een bepaalde situatie. • Ondersteunen het kind bij het verwerken van gevoelens. • Begeleiden het kind bij emoties zoals verdriet, boosheid, angst en vreugde. • Evalueren en spreken regelmatig, maar tenminste 1 keer per kwartaal, met de vraagouders over behoeftes en ontwikkeling van het gastkind en stemmenhandelingswijzen met elkaar af.
Pedagogisch beleid 2012
Pagina 1
De gastouder benadert het gastkind met respect en aandacht Een kind moet in zijn waarde gelaten worden en er mag geen afbreuk gedaan worden aan de eigenheid en aard van het gastkind. Het gastkind krijgt bovendien voldoende aandacht op het gebied van lichamelijke en sociaal emotionele ontwikkeling, maar zal ook leren de aandacht te delen of op zijn beurt te wachten. Dat niet slechts dan als er andere (gast)kinderen aanwezig zijn in het gastgezin die net aandacht nodig hebben. Een gastouder leert het gastkind spelenderwijs hierin zijn weg vinden. Vraag- en gastouders komen overeen op welke manier een kind beloont en gestraft zal worden en in welke situaties. Straffen die de waardigheid van het kind afbreuk doen, zoals lichamelijke straffen, worden in géén situatie toegepast. Samengevat in gedrag van de gastouders: • Waarderen het kind zoals het is en geven uiting aan deze waardering. • Gebruiken geen lichamelijke straffen. • Gebruiken belonen en straffen volgens afspraak met de vraagouders. • Blijven rustig en handelen consequent. De gastouder biedt voldoende activiteiten aan die passen bij de leeftijd, aard en ontwikkeling van het gastkind. De ontwikkelingsgebieden worden meestal onder verdeeld in: lichamelijke ontwikkeling, sociaal-emotionele ontwikkeling, verstandelijke ontwikkeling en creatieve ontwikkeling. De aangeboden activiteiten moeten als geheel de ontwikkeling van het kind in alle de vier gebieden ondersteunen. Ieder kind ontwikkelt zich in een eigen tempo en zal zich op het ene gebied wat sneller en beter ontwikkelen dan op een ander gebied. Dat maakt ieder kind ook uniek en bijzonder. De gastouder begeleidt, volgt en stimuleert het gastkind in zijn ontwikkeling en houdt de ouders op de hoogte van deze ontwikkelingen. Indien nodig of wenselijk kan in overleg met de ouders aan sommige zaken meer of speciale aandacht besteedt worden. Samengevat in gedrag van de gastouders: • Stimuleren het kind tot actieve en zelfstandige houding overeenkomstig de leeftijd. • Bieden verschillende activiteiten aan, die ook ruimte voor eigen invulling door het kind open laten en verschillende ontwikkelingsniveaus ondersteunen. • Ondersteunen het ontwikkelen van zelfvertrouwen door het kind zoveel mogelijk zelf te laten doen onder begeleiding en resultaten te waarderen. • Respecteren een persoonlijke aanpak van activiteiten door het kind. • Passen de eisen aan het kind aan, aan leeftijd en persoonlijkheid van het kind. • Leren het kind rekening houden met anderen, delen en grenzen te accepteren bijvoorbeeld door bevorderen van spelen in een groep. • Leren het kind om voor zich zelf op te komen. • Leren het kind om zijn behoeften gepast aan anderen duidelijk te maken. • Begeleiden het kind bij het aangaan van relaties met anderen. • Leren het kind om om te gaan met vijandigheid tussen kinderen, de reden voor de vijandigheid te vinden en op te lossen afhankelijk van de situatie en de leeftijd van de kinderen. • Evalueren en spreken regelmatig, maar tenminste 1 keer per kwartaal, met de vraagouders over ontwikkeling van het gastkind. De gastouder besteedt aandacht aan normen en waarden Belangrijke normen en waarden van de vraagouders en de gastouder moeten op elkaar zijn afgestemd. Het is belangrijk goed elkaars opvattingen te kennen en te bespreken hoe ermee zal worden omgegaan.
Pedagogisch beleid 2012
Pagina 2
Samengevat in gedrag van de gastouders: • Tonen in omgang met het kind zelf gelijkblijvende en duidelijke normen en waarden. • Belonen gewenst gedrag. • Als meest belangrijke normen en waarden worden gezien: o eerlijk zijn, o medeleven hebben, o afspraken nakomen, o respect voor anderen, o respect voor de normen en waarden van anderen, o respect voor het werk en de inspanning van anderen. • Besteden aandacht aan rituele uiting van normen en waarden, zoals aan officiële en religieuze feestdagen in afspraak met de ouders. Ook het besteden van aandacht aan persoonlijke feestdagen zoals de verjaardag wordt als persoonlijke van een kind gezien. • Evalueren en spreken regelmatig, maar tenminste 1 keer per kwartaal, met de vraagouders over normen en waarden. De gastouder draagt zorg voor een veilige, hygiënische en gezonde opvangomgeving. Het huis waarin de verzorging en begeleiding plaatsvindt, is zodanig ingericht dat er voldoende ruimte en rust is voor slapen, verschonen, eten en spelen van kinderen. De ruimte waar de kinderen verblijven, ook de buitenruimten, voldoen aan de gangbare normen van hygiëne en veiligheid. Ieder kind moet een eigen bed ter beschikking staan, dat aan zijn lichamelijke situatie voldoet (bijv. grootte, warme deken). Slaap- en activiteitenruimtes moeten van elkaar afgescheiden zijn en geschikt zijn voor het doeleinde van de ruimte (bijv. ventilatie, rust, licht, verwarming, geen ander gebruik tijdens kinderopvanguren, opgeruimd, geen voorwerpen, meubels of ander objecten die gevaarlijk voor kinderen kunnen zijn aangepast aan het doel volgens gangbare normen en in afstemming met de vraagouders). TisKidz hecht er waarde aan dat zich geen andere personen bezig houden in dezelfde ruimtes, die door de gastkinderen gebruikt worden tijdens de opvanguren. Er moeten geschikte tafel(s) en stoelen ter beschikking staan voor de verschillende activiteiten van de kinderen (spelen, eten, lezen, rust nemen). Wasgelegenheid en toilet moet aan de leeftijd en lichamelijke situatie van de kinderen aangepast zijn. In ieder geval moeten de kinderen geen gevaarlijke handelingen kunnen uitvoeren en gevaarlijke stoffen en objecten kunnen bereiken (of met opzet of uit vergissing), ook niet als de gastouder ervan uitgaat dat continue toezicht wordt gehouden. Daarnaast heeft het gastkind recht op voldoende en verantwoorde voeding en drinken, rust, lichamelijke verschoning, beweging en frisse lucht. Een kind voelt zich prettig en veilig, wanneer ritmen en gewoonten in de verzorging thuis en bij de gastouders goed op elkaar zijn afgestemd. Vraagouders en gastouders maken daarom afspraken met elkaar over allerlei onderdelen van de verzorging, zoals: Voeding Hoe vaak, welke voeding, wel of geen slaap. Zindelijkheid Hoe vaak verschonen, wanneer begint de zindelijkheidstraining. Slapen Waar, wanneer, slaapritueel, zorg voor voldoende rust bij oudere kinderen, ieder kind zijn eigen, geschikt bed. Ziekte Wat doet de gastouder als het kind ziek wordt. Hygiëne Bijvoorbeeld: handen wassen, speelgoed schoon houden, vermijden contact met ontlasting/urine, afdekken blaasjes/wondjes, gebruiken schoon washandje, gepaste en reserve-kleding, neus snuiten, tanden poetsen.
Pedagogisch beleid 2012
Pagina 3
Samengevat in gedrag van de gastouders: • Maken aan het begin duidelijke afspraken over de hierboven genoemde punten. • Informeren de vraagouders onmiddellijk indien een kind afwijkend gedrag vertoond of ander aanwijzingen zijn voor ziektes. • Voldoen aan specifieke eisen aan zorg- en begeleiding in afspraak met ouders. Bijvoorbeeld om medische reden, indien deze tot normale zorg- en begeleidingstakken toegerekend kunnen worden. Speciale medische hulp en begeleiding kunnen gastouders niet geven! • Laten huisdieren slechts in de omgeving van de gastkinderen toe indien de ouders toestemming hebben gegeven. • Laten kinderen niet alleen met huisdieren. • Evalueren en spreken regelmatig, maar tenminste 1 keer per kwartaal, met de vraagouders over veiligheid en hygiënesituatie • De ouders van het gastkind kijken de door TisKidz ontwikkelde Risico inventarisatie in en nemen de nodige acties ter verbetering. • Laten zich ten minste 1 keer per jaar door TisKidz controleren op het houden aan de regels voor veiligheid, gezondheid en hygiëne. U mag maximaal 6 kinderen van 0 tot 13 jaar opvangen. Daarbij tellen uw eigen kinderen tot 10 jaar mee. U mag niet meer dan 5 kinderen tegelijk opvangen, als deze kinderen allemaal jonger dan 4 jaar zijn. Dit is inclusief uw eigen kinderen tot 4 jaar. Er mogen maximaal 4 kinderen van 0 en 1 jaar tegelijk aanwezig zijn, waarvan maximaal 2 kinderen van 0 jaar. Dit is ook weer inclusief uw eigen kinderen van deze leeftijd. Leeftijdsopbouw en aantal kinderen kunnen binnen de genoemde grenzen variabel zijn. Ze zijn afhankelijk van de competenties van de gastouder en de mogelijkheden voor opvang zoals slaap- en speelruimte. De vraagouders bepalen mede of zij met de leeftijdsopbouw van de groep eens zijn. De competenties van de gastouders • Vinden het leuk en plezierig om met kinderen om te gaan en zijn bereid en feitelijk in staat om hun eigen leven en hun leefomgeving op de zorg voor en begeleiding van kinderen in te richten. • Moeten zich minimaal 5 uur per week beschikbaar stellen om in hun eigen huis kinderen op te vangen. • De minimumleeftijd van gastouders is 18 jaar. • Hoeven geen specifieke opleiding op het gebied van kinderopvoeding hebben, wel ervaring en kennis van de lichamelijke en geestelijke behoeften van kinderen in de verschillende ontwikkelfasen. Deze kennis moet blijken tijdens het intakegesprek met TisKidz. • Zijn in staat om de in dit document genoemde pedagogische principes in praktijk te brengen. • Zijn in staat om met de vraagouder samen te werken en hun opvattingen te respecteren indien deze niet het welzijn, de gezondheid en de ontwikkeling van het kind schenden, maar ook niet de in deze document genoemde pedagogische principes. • Zijn in staat om in noodsituaties adequaat te kunnen handelen. • Laten de kinderen niet over aan anderen, ook niet aan huisgenoten, uitgezonderd in noodgevallen. • Is bereidt cursussen te volgen om hun kennis ten opzichte van kinderopvang te vergroten.
Pedagogisch beleid 2012
Pagina 4
1. Kinderen van 0 tot 2 ½ jaar (babyfase) In deze fase groeit het kind heel hard en omdat groeien energie kost, heeft het kind veel behoefte om regelmatig te eten en te slapen. Het accent ligt in deze fase op het voelen, waarnemen en luisteren. Een baby vraagt om intense verzorging, dit is nodig om zich te leren hechten aan anderen. Een rijke leeromgeving is ook belangrijk, afgewisseld met perioden van rust. Variatie in speelgoed (van kunststof, hout tot stof en met en zonder geluidjes, etc) is noodzakelijk. Ook het fysiek nabij zijn is erg belangrijk voor een baby om zich veilig te voelen. O.a. via kriebelspelletjes, kirren, knuffelen en liedjes zingen, samen spelen leert het kind communiceren en komt het in aanraking met taal. Rond de zes maanden is het belangrijk om het kind in de ‘vrije’ ruimte te laten bewegen. Het kind verkent zijn omgeving ook door in beweging te zijn via het zelfstandig zitten, kruipen/tijgeren, lopen en wat later d.m.v klauteren. Van de gastouders verwachten we in de deze fase dat ze: - met aandacht zorg verlenen aan het kind - het kind voldoende rust en regelmaat bieden - het kind koesteren door contact te maken: knuffelen, troosten, verzorgen - samen met het kind spelen - voldoende gevarieerd en veilig speelgoed aanbieden - veel tegen het kind praten - een veilige ruimte creëren tijdens slapen, eten en spelen. - hulp, ondersteuning, begeleiding bieden mb.t. het exploratiegedrag van het kind - aandacht hebben voor de grove motoriek (grijpen, tijgeren, kruipen, lopen) - het kind positief stimuleren 2. Kinderen van 2 ½ tot 4 jaar (peuterfase) Deze fase staat voor een kind in het teken van het ontdekken van de wereld om zich heen. Hij wil veel dingen ‘zelf’ doen. Dat doet hij door het inzetten van al zijn zintuigen en door taal te gebruiken om de omgeving te laten weten wat hij wil. De motoriek gaat van grof naar meer verfijnd. De oog-handcoördinatie kan gestimuleerd worden door het bouwen met duplo, rijgen van kralen en het maken van een puzzel. Door te knippen en plakken, zelf te eten met een vork, etc, In deze fase moeten kinderen de ruimte krijgen om zowel binnenshuis als buitenshuis de wereld en zichzelf middels het eigen lichaam te leren verkennen. Peuters hebben veel energie en beweging is erg belangrijk. Evenals het voorlezen van boekjes, samen TV kijken en het zingen van liedjes en versjes om de taal te bevorderen. Veel praten met een peuter en alles in de omgeving benoemen bevordert zijn woordenschat. Een peuter vraagt veel aandacht omdat hij zo nieuwsgierig is en zichzelf gemakkelijk overschat. Op zijn tijd rust is dan ook heel belangrijk. Aan het einde van de peuterfase is zindelijkheidstraining ook een punt van aandacht. Een peuter kan heel goed met andere kinderen spelen, maar reageert nog vooral egocentrisch. Van de gastouders verwachten we in de deze fase dat ze: - het kind verzorgen en beschermen - erop toezien dat het kind voldoende rust krijgt - activiteiten binnen- en buitenshuis organiseren die de motoriek bevorderen - het gebruik van taal stimuleren (voorlezen, alles benoemen, liedjes leren) - het kind de ruimte geven om zelfstandig handelingen te verrichten - hulp, ondersteuning, begeleiding bieden mb.t. het exploratiegedrag van het kind - het kind positief stimuleren - het kind hulp bieden tijdens de zindelijkheidstraining - het kind in contact brengen met andere kinderen - consequent zijn in het benaderen van het kind
Pedagogisch beleid 2012
Pagina 5
3. Kinderen van 4 tot 8 jaar (jonge kind) Het jonge kind is speels en nieuwsgierig. Het verkent de wereld buiten zijn eigen omgeving door meer in contact te komen met de ‘grote wereld’. Een kind van vier jaar denkt nog egocentrisch, maar kan al wel rekening houden met anderen. De fijne motoriek wordt uitgebreid en het kind kan steeds meer dingen zelf. In deze fase lijken kinderen onvermoeibaar. Jonge kinderen kunnen zich al goed concentreren op een ‘taakje’ en houden van duidelijke grenzen en afspraken. De taal en het communiceren met anderen is in deze fase heel erg belangrijk. Woorden en begrippen krijgen een betekenis door concrete handelingen (bouwen, iets bekijken of knutselen). Het lezen mag flink gestimuleerd worden op deze leeftijd. Veel kinderen vinden het heerlijk om voorgelezen te worden of om jou voor te lezen! Kinderen leren van en met elkaar en daarom is het belangrijk om in deze fase kinderen met elkaar in contact te brengen. Een jong kind wil graag uitgedaagd worden en een rijk aanbod, gerelateerd aan de ‘grote mensenwereld’ qua activiteiten en speelgoedkeuze is noodzakelijk. Van de gastouders verwachten we in de deze fase dat ze: - het kind stimuleren steeds zelfstandiger te worden - hulp en ondersteuning bieden mbt deze zelfredzaamheid - activiteiten binnen- en buitenshuis organiseren die de motoriek bevorderen (grove en fijne motoriek) - Actief gebruik van taal stimuleren (voorlezen, samen tv kijken, samen spelen, vragen stellen, dingen bekijken en er over praten, etc) - het kind bewegingsvrijheid geven, zowel binnen als buiten - samen met andere kinderen laten spelen - duidelijke grenzen stellen en afspraken maken - positief belonen (complimentjes) - het kind succeservaringen laten opdoen (gepaste taak) - gevarieerd speelgoed aanbod, o.a. gerelateerd aan de werkelijkheid.
4. Kinderen van 8 t/m 12 jaar (schoolkind) Een schoolkind is leergierig en kan zich verplaatsen in de ander. Het is energiek en kan zijn lichaam steeds beter beheersen. Hij kent zijn plek in de werkelijkheid en kan zich uitdrukken in taal en gedrag. Hij kan zijn eigen gedrag overzien en dit is dan ook bij uitstek de periode waarin er geoefend kan worden met het zich houden aan spelregels en rekening houden met anderen. Positief gedrag belonen werkt stimulerend. Het kind wordt steeds zelfstandiger en zoekt zijn eigen weg in de omgeving van huis en school. Het blijft van belang om het samen met andere kinderen spelen te stimuleren, zowel binnen als buiten. Gezonde voeding en voldoende beweging zorgen ervoor dat het kind een goede conditie behoudt. Het is ook heel zinvol om een schoolkind lid te laten worden van een (sport)clubje. Van de gastouders verwachten we in de deze fase dat ze: - het kind ondersteunen m.b.t het vergroten van zijn zelfredzaamheid - hulp, ondersteuning en begeleiding bieden - samen activiteiten ondernemen die motorisch en cognitief uitdagend zijn - sociale betrokkenheid en vaardigheden bevorderen - duidelijke afspraken maken en die consequent hanteren - taal blijven stimuleren (bibliotheek, via computerspelletjes, vertellen, redeneren en laten uitleggen) - het kind stimuleren om buiten te spelen met andere kinderen - het kind het gevoel geven competent en succesvol te zijn (aangepaste taak, complimenteren, zelf problemen laten oplossen, belonen)
Pedagogisch beleid 2012
Pagina 6
Aanvullende kwaliteitscriteria voor gastouderopvang: De omgeving waarin het kind opgevangen wordt, speelt een grote rol bij het bevorderen van de ontwikkeling van kinderen. • De binnenruimte moet dusdanig ruim zijn, dat er met meerdere kinderen tegelijk samen kan worden gespeeld (minimaal 3 ½ vierkante meter grondoppervlak per kind in bijvoorbeeld de woonkamer). Jonge kinderen hebben veel loop-en speelruimte nodig. U kunt tijdens de opvanguren grote obstakels aan de kant zetten, zodat er een grotere en veilige verblijfsruimte ontstaat. • Voor kinderen tot 3 jaar is een aparte, afgescheiden slaapruimte verplicht (In een slaapkamer van 7 vierkante meter kunnen best twee kindjes tegelijk slapen in aparte bedjes) Denk ook aan het ventileren van de slaapkamer (15 minuten het raam open zetten zorgt voor voldoende frisse lucht in een gemiddelde slaapkamer). • Schoolkinderen spelen of knutselen graag aan een tafel. Maak een eettafel vrij zodat er meerdere kinderen tegelijk aan kunnen werken/spelen. Ook is het handig om een computerhoek of leeshoek te creëren op een rustige plek in de woonkamer of in een aparte kamer. In iedere leeftijdsfase raden wij aan om elke dag even met het kind naar buiten te gaan! Dit geeft een kind bewegingsvrijheid, de kans om weerstand op te bouwen (om frisse lucht in te ademen) en om energie kwijt te raken. Buiten spelen hebben ze nodig om te ervaren dat ze deel uitmaken van de maatschappij en hieraan actief deel te nemen. Dit kan in een aangrenzende tuin, maar een speelveldje in de buurt is ook prima. Houd uw gastkind ten alle tijden onder toezicht. Oudere kinderen houden van competitie en kunnen ook gebruik maken van sportveldjes in de buurt om zich te meten met andere kinderen. Toon belangstelling en ga er eens kijken om aan te moedigen (of sport mee)
Pedagogisch beleid 2012
Pagina 7
