Participatiekapitaal. groei, durfkapitaal & bedrijfsovername. voor professionele ondernemers

groei, durfkapitaal & bedrijfsovername

+

Investeren Het buikgevoel van Annemarie van Gaal Financieren Factoring verruimt uw werkkapitaal Groeimodel Het gelijk van Eckart Wintzen

SPECIAL

Participatiekapitaal

Wat kan een participatiemaatschappij voor uw bedrijf betekenen?

voor professionele ondernemers

september 2011 / € 9,95

Joost Eijsbouts, Koninklijke Eijsbouts

15 november 2011, Kasteel de Vanenburg, Putten

Dag van de Financiering Alles over het financieren van uw groeiplannen in één dag!

‘De helft van alle bedrijven in Nederland heeft grote problemen met de financiering van zijn groeiplannen’ bron: EIM, december 2010

Als ondernemer ziet u altijd kansen. Maar groei kost geld; nieuwe machines, extra personeel, een kantoor in het buitenland en vooral extra werkkapitaal. Nu bancair krediet gebonden is aan strengere regels zijn veel ondernemers op zoek naar creatieve oplossingen om hun plannen toch gefinancierd te krijgen.

Dag van de Financiering De nationale Dag van de Financiering is een kennis- en netwerk evenement voor ondernemers die op zoek zijn naar financiering van hun groeiplannen. De middag bestaat uit een hoogwaardig programma van keynotes en praktische workshops. Ondernemers en financieel verantwoordelijken krijgen o.a. antwoord op de volgende vragen: 3 Wat zijn onze huidige financieringsmogelijkheden? 3 Is er een alternatief bankarrangement mogelijk? 3 Zijn wij interessant voor een participatiemaatschappij of informal investor? 3 Wat kan leasing en factoring concreet voor ons betekenen? 3 Welke regelingen en faciliteiten biedt de overheid?

Informatie & inschrijven Kijk voor meer informatie over het programma, workshops en sprekers op www.dagvandefinanciering.nl

Initiatiefnemer

kennispartners voor professionele ondernemers AA_fullcolourC.eps ABN AMRO full-colour for coated paper Width shield: 20 mm Overlap: 0,05 mm

inhoud

28 Dossier Internationaal

Via een lange omweg wist Jan Maarten de Raad zijn bedrijf Jora Vision uit te bouwen tot een internationaal toonaangevende producent van pretparkattracties.

16 Q&A Annemarie van Gaal

Nederlands bekendste vrouwelijke ondernemer en investeerder over de onzin van dikke businessplannen, het gevaar van te betrokken investeerders en haar persoonlijke drijfveren als investeerder.

24 Small is beautiful

De cellenfilosofie van Eckart Wintzen leeft voort. Want hoe kun je een bedrijf laten groeien zonder de flexibiliteit en het ondernemerschap te verliezen?

35 special Participatiekapitaal 44 Wereldspelers

Wie zijn deze investeerders, wat kunt u van ze verwachten en hoe voorkomt u dat uw business angel niet in een business devil veranderd?

Veel kleine Nederlandse bedrijven zijn wereldberoemd in hun eigen niche. Een portret van drie mini-multinationals die ieder heersen in hun eigen markt.

september 2011 | brookz | 05

More style per hour. De nieuwe C-Klasse Coupé. De gespierde achterkant en de pijlvormige lange motorkap geven de nieuwe C-Klasse Coupé een atletisch uiterlijk. Vanbinnen voeren elegantie en stijlvol design de boventoon. En onder de motorkap is het één blok dynamiek en sportiviteit. Alles aan deze nieuwe coupé vraagt om ‘asfalt voelen en kilometers maken’. Nu bij uw Mercedes-Benz dealer en op www.mercedes-benz.nl/c-coupe.

Gem. verbruik: 4,4 - 12,0 l/100 km, 22,7 - 8,3 km/l. CO2-uitstoot: 116 - 280 g/km.

U rijdt al de nieuwe C-Klasse Coupé vanaf € 38.950,- excl. verwijderingsbijdrage en kosten rijklaar maken. Leasetarief vanaf € 699,- per maand excl. btw o.b.v. Operationele Service Lease, 48 maanden, 20.000 km per jaar. Acceptatie onder voorbehoud door Mercedes-Benz Financial te Utrecht.

colofon

15 mnd 09 Nieuws Onderzoek verspreiding durfkapitaal over Nederland, Lustrum BOBB, de nationale Dag van de Financiering

12 Internationale overnames Nederlandse ondernemers kijken voor overnames steeds vaker over de grens

14 Factoring Verpanding van debiteuren kan uitkomst bieden bij een krappe liquiditeit

16 44

16 Q&A Annemarie van Gaal, Van Gaal & Company en durfinvesteerder

investeringsdeals 20 Overnamedeal 01 Jan Willem Smit De Grens Suikerwerken

22 Investeringsdeal 02 Rolf van Zanten The Silver Mountain

50 Bedrijf & charitas Michel Rudolphie, directeur KWF Kankerbestrijding

09

bazaar 54 Partner gezocht Jorre van Ast van Arco Meubelfabriek zoekt een zakelijke partner

56 Vraag & aanbod Koop- en verkoopprofielen van bedrijven

elk nummer 06 Colofon 07 Voorwoord

06 | brookz | september 2011

Brookz is een uitgave van C365 Business Media Albrechtlaan 1 1404 AH Bussum Uitgever/hoofdredacteur Peter Rikhof Eindredactie Wietze Willem Mulder Vormgeving Wonderworks, Heemstede Basisontwerp Marjolein Rams Medewerkers Mark van Baal, Peter Bak, Marcel Bakker, Miloe van Beek, Willemijn van Benthem, Martine Berendsen, Martin Dijkstra, Carien van Dijk, Rob Hartgers, Linda Huijsmans, Suzanne Karsters, Michel Mees, Dennis Mensink, Wietze Willem Mulder, Sietske Raaijmakers, Maria Stijger, André de Vos Marketing Alex Turkawski Adverteren [email protected] Online Wietze Willem Mulder Abonneren Een lidmaatschap op Brookz kost €199 (ex btw). Abonnementen lopen tot wederopzegging tenzij u uiterlijk 2 maanden voor het aflopen van het abonnement hier schriftelijk van afziet. Voor vragen over abonnementen kunt bellen met 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63 (€ 0,10 per minuut)

Druk Kroonpress, Estland ©2011 C365 Business Media. Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden gekopieerd of verveelvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

redactioneel Peter rikhof

Eckart Wintzen dat ik niet aan hem denk maar ineens kwam hij weer even in beeld: Eckart Wintzen, succesvol ondernemer, management goeroe en zelfverklaard professioneel hippie.

er zijn dagen

Bovendien de man die mij als ondernemer in mijn eerste jaar gevraagd en ongevraagd moreel heeft ondersteund, onder andere door vijf jaar geleden het nulnummer van dit mooie magazine in ontvangst te nemen. Daarbij sloot hij zijn korte inspirerende bijdrage af met de woorden: ‘Ik zou bij God niet weten hoe je met zo’n blaadje geld kunt verdienen, maar ik heb er alle vertrouwen in dat het een succes wordt’. Ik ben al vanaf midden jaren tachtig fan en volger van Wintzen. De man die met zijn softwarebedrijf BSO een kinderjaarverslag maakte en voor het eerst ook de milieukosten van een bedrijf in beeld bracht door niet te spreken over BTW, maar over Bruto Onttrokken Waarde (BOW). Zijn wat mij betreft belangrijkste bijdrage aan zakelijk Nederland is het door hem bedachte concept van celdeling. Net als sommige ondernemers op dit moment werd ook Wintzens bedrijf geconfronteerd met een groei die nauwelijks was bij te benen (zie artikel P 24 e.v.). Om bureaucratie tegen te gaan en het ondernemerschap te behouden besloot Wintzen dat als een afdeling (‘cel’) meer dan 50 medewerkers had, die moest worden opgesplitst in twee nieuwe business-units met ieder ongeveer 30 man personeel. Het staat allemaal nog eens netjes opgeschreven (inclusief vele andere management- en ondernemerswijsheden) in zijn boek Eckart Notes. In alle bescheidenheid denk ik overigens dat je anno 2011 – geholpen door alle technologische mogelijkheden – de aantallen van Wintzen zou kunnen halveren en het meest optimaal samenwerkt in teams van maximaal 15 man. Laten we het celdeling 2.0 noemen. Jammer dat ik Eckart dit niet meer kan voorleggen.

foto: MARCEL BAKKER

Peter Rikhof uitgever/hoofdredacteur [email protected]


Zoekt u voeding voor uw groeiplannen? Winnaar van:

Wij kunnen u helpen bij het vinden van de juiste kapitaalverstrekker, dankzij onze jarenlange ervaring met het aantrekken van financieringen en risicodragend kapitaal. Zodat u, onder voor u passende condities, uw plannen kunt realiseren. Neem voor meer informatie over het aantrekken van een financiering vrijblijvend contact op met Sander Collé of Alexander den Boer +31 76 530 38 00 of kijk op www.vanoers-cf.nl.

Sterk in fusies en overnames

15 mnd

p11 Dealmaker of dealbreaker? p11 Dag van de Financiering

ISTOCKPHOTO

vinden & kopen van een bedrijf

Rondje Randstad V van alle venture capital gaat naar Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. Jonge, veel belovende bedrijven buiten de Randstad hebben daardoor moeite om durfkapitaal bij investeerders op te halen.

een overgrote meerderheid

enture capital, investeringen in jonge, snelgroeiende (technologie-)bedrijven, blijft vooral in de Randstad plakken. Ruim 60 procent van alle VC-investeringen in de afgelopen tien jaar werden in ondernemers uit NoordHolland, Zuid-Holland en Utrecht gedaan. Doordat 78 procent van de investeerders uit dezelfde drie provincies komt, lijken innovatieve MKB’ers uit andere regio’s minder kans te hebben om durf kapitaal aan te trekken. Dit blijkt uit een onderzoek van Rijksuniversiteit Groningen op basis van 644 »


15 mnd vinden & kopen van een bedrijf

nieuws

INTERNATIONAAL

‘Een investeerder vergaart zijn informatie over het bedrijf, de markt of de ondernemer vooral in zijn eigen, vaak regionale, netwerk’ VC-deals in Nederland over de periode 2000-2010. Bij deze transacties waren 122 Nederlandse fondsen betrokken. Per provincie zijn het aantal investeerders en het aantal VC-investeringen van het afgelopen decennia in kaart gebracht. De regionale ontwikkelingsmaatschappijen zijn buiten beschouwing gelaten, aangezien deze de regionale economische structuur moeten versterken door middel van investeringen.

Psychologische afstand Hoewel Nederland een relatief klein land is waar geen onoverkomelijk grote (reis-) afstanden zijn, steekt een investeerder liever zijn geld in een ondernemer dicht bij huis. Logisch, aangezien jonge bedrijven in de (op-)startfase zitten en er relatief hoge risico’s aan de investering verbonden zijn. De kapitaalverschaffer wil de ondernemer dus coachen, adviseren en eventueel de koers bijsturen. ‘Maar een investeerder vergaart zijn informatie over het bedrijf, de markt of de ondernemer vooral in zijn eigen, vaak regionale, netwerk’, zegt Klaes Wester, die samen met Hein Vrolijk het onderzoek uitvoerde. ‘Daardoor ontstaat er al een psychologische of sociaal-culturele afstand.’ Uit het onderzoek komt ook naar voren dat hoe vaker een venture capitalfonds ondernemers financiert, de geografische barrière steeds kleiner wordt door de ervaring die men opdoet. Ook het effect van de SEED-faciliteit, die door de overheid sinds 2005 in het leven is geroepen, is door de onderzoekers meegenomen. ‘Die regeling heeft voor meer spreiding van investeringen in Nederland gezorgd’, concluderen Wester en Vrolijk. ‘Maar de geografische afstand tussen investeerder en ondernemer is niet helemaal weggenomen.’


Start-ups Hoe komt de innovatieve starter in Friesland dan aan durfkapitaal? Die vraag baart ook de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) zorgen. De brancheorganisatie van participatiemaatschappijen verwacht dat startups het de komende jaren moeilijk krijgen. Uit het jaarlijks onderzoek Ondernemend vermogen komt naar voren dat fondswerving bij investeerders voor het participeren in MKB’ers in de seeden vroege fase achteruit holt. Mocht die negatieve tendens doorzetten, dan vreest de NVP voor een tekort aan kapitaal voor Nederlandse start-ups. Voorzitter Philip Houben van de NVP oppert een paraplufonds. ‘Momenteel zijn we in gesprek met de Nederlandse overheid om een fonds ter grootte van 300 miljoen euro op te richten om startups te financieren’, zegt hij. ‘Mijn verwachting is dat we dit binnen enkele maanden realiseren, want de toegang tot durfkapitaal voor start-ups is essentieel voor de toekomst van ons land.’

Venture capital-transacties in periode 2000-2010 Herkomst 0% 0% 3% 5% 0% 1% 9% 41% 4% 20% 0% 17%

Bron: Rijksuniversiteit Groningen

q&a

voland en Friesland (allen 1 procent aan deals) en Limburg (2 procent aan deals).

Noord-Brabant scoort het beste aan VC-deals als regio buiten de Randstad. Van de 644 transacties kwam 9 procent van de investeerders uit deze provincie, terwijl er in Noord-Brabant 16 procent aan investeringen werd binnengehaald. Een verklaring hiervoor is dat de High Tech Campus Eindhoven al jaren een grote aantrekkingskracht heeft op zowel buitenlandse bedrijven als investeerders. De grootste provincie van ons land qua oppervlakte haalt ook een goed rapport. Gelderland telde 8 procent aan investeringen, terwijl er slechts 5 procent van de VC-investeerders vandaan kwam. Minder fortuinlijke regio’s in Nederland zijn Zeeland (0 procent aan deals), Drenthe, Fle-

Drenthe Flevoland Friesland Gelderland Groningen Limburg Noord-Brabant Noord-Holland Overijssel Utrecht Zeeland Zuid-Holland

financiering

Bestemming 1% 1% 1% 8% 3% 2% 16% 30% 5% 14% 0% 20%

lustrum

Dealmaker of dealbreaker? De Brancheorganisatie Bedrijfsoverdracht Bemiddelaars (BOBB) bestaat 5 jaar. Reden voor een feestje. Op woensdag 12 oktober 2011 viert de BOBB haar eerste lustrum. Deze mijlpaal wordt groots gevierd, samen met de leden en stakeholders in de wereld van bedrijfsovernames en fusies. Het jaarlijkse congres dat de BOBB op deze dag organiseert heeft dit jaar het uitdagende thema: ‘Dealmakers of Dealbreakers’ – De geheimen van een geslaagde overname. De BOBB (Brancheorganisatie Bedrijfsoverdracht Bemiddelaars) vertegenwoordigt ruim 65 organisaties, die dagelijks actief zijn op het gebied van bedrijfsovernames- en overdrachten, en heeft als doelstelling visievorming, kwaliteitsverbetering en professionaliteit binnen de sector te stimuleren. Tijdens het komende lustrumcongres worden er verschillende onderwerpen, gerelateerd aan het thema, besproken. Dit geschiedt door middel van plenaire sessies met keynote speakers en kennissessies, welke naar eigen keuze bijgewoond kunnen worden. Daarnaast is er uiteraard ook volop ruimte om te netwerken. Het programma van het lustrumcongres bevat een aantal inspirerende sprekers. Zo zal o.a. Erik de Zwart, bekend van radio en televisie, vertellen over zijn ervaringen als ondernemer/investeerder met het overnemen van bedrijven. Daarnaast zal Rinke Zonneveld, directeur Ondernemerschap bij het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie aanwezig zijn om de visie vanuit de overheid toe te lichten. Locatie is congrescentrum Edda Huzid in Voorthuizen. Meer informatie en aanmelden kan via het secretariaat van de BOBB (tel 078-657 87 27). Het complete programma is te vinden op www.bobb.nl.

event

Dag van de Financiering Op zoek naar groeikapitaal? Op dinsdag 15 november organiseert Brookz de nationale Dag van de Financiering. Zelfs voor gevestigde bedrijven is het sinds de kredietcrisis steeds moeilijker geworden om hun groeiplannen bancair gefinancierd te krijgen. Daarnaast is er bij veel ondernemers een gebrek aan kennis over en inzicht in alternatieve financieringen zoals factoring, leasing, participatiekapitaal of informal investing. Reden voor Brookz om op dinsdag 15 november 2011 de nationale Dag van de Financiering te organiseren in Kasteel de Vanenburg in Putten. De dag bestaat uit een hoogwaardig programma onder leiding van dagvoorzitter Michiel Bicker Caarten met o.a. een keynote van Adriaan Hendrikse van de Nederlandse Participatie Exchange (NPEX) en meer dan 10 verschillende workshops verdeeld over drie rondes. De workshops worden verzorgd door professionele financieringspartijen als De Lage Landen, Ecart Invest, ABN AMRO Informal Investing Services, Van Oers Corporate Finance, TIIN Capital en AgentschapNL. Daarbij komen alle mogelijkheden (en onmogelijkheden) aan de orde voor onderne-

mers die op zoek zijn naar alternatieve financiering van hun groeiplannen. De uitsmijter wordt dit jaar verzorgd door Henk Keilman, bekend ondernemer en vooral succesvol durfinvesteerder (o.a. jurylid tv-programma Dragons’ Den). Keilman heeft de afgelopen jaren met zijn bedrijf RIG Investments vooral geïnvesteerd in een aantal bedrijven op het gebied van duurzame energie, technologie en infrastructuur, waaronder winden zonneparken en biobrandstof productie-units. Daarnaast heeft RIG een apart fonds opgezet voor investeringen in de sectoren media, communicatie en informatietechnologie. In een interview met Brookz gaf Keilman al een stukje prijs van het geheim van succesvol investeren: ‘Het belangrijkste is dat je bij de les blijft, je moet nooit overmoedig of arrogant worden. Daarom kun je ook niet blijven bogen op je voorgaande successen, je bent zo goed als je laatste deal. Kijk voor meer informatie op www.dagvandefinanciering.nl.



nieuws

INTERNATIONAAL

financiering

q&a

Internationale overnames voor overnames steeds vaker over de grens. Adviseurs spelen daar op in door zich aan te sluiten bij internationale netwerken. ‘De meeste kopers zijn investeerders’.

nederlandse ondernemers kijken

D

e internationale oriëntatie van veel bedrijven zorgt ervoor dat ondernemers steeds meer een internationaal netwerk verwachten van adviseurs. Rosalie van Rijk, medeoprichter van MKBase, startte daarom vorig jaar met Franse en Belgische collega’s het non-profit internationale netwerk Transeo AISBL op. ‘Ons doel is de transparantie in de markt te vergroten door het uitwisselen van best practises’, legt ze uit. Die transparantie moet middels jaarlijkse bijeenkomsten ontstaan. Om dezelfde redenen besloot adviseur Marktlink zich onlangs aan te sluiten bij de Geneva Group International AG, een internationaal netwerk van accountants, juristen en overnameadviseurs. Een manier om te profiteren van een grotere afzetmarkt, zonder de onafhankelijkheid te verliezen.

wat Internationale overnames trend meer belangstelling voor MKB-bedrijven vanuit Noord-Europa en China

Interesse uit Noord-Europa Maar een internationaal netwerk is niet alleen interessant om de contacten met andere overnameadviseurs. Bij de Geneva Group International zijn ook juristen en accountants aangesloten, wat voordelen biedt bij bijvoorbeeld het uitvoeren van ‘due diligence’. En met name bij de accountants zitten mogelijke klanten. ‘M&A-boutiques hebben niet veel vaste klanten, maar een accountant is vaak de vertrouwenspersoon van een ondernemer’, zegt Tim van der Meer, partner bij Marktlink. ‘Die hoort veel eerder dat een ondernemer op zoek is naar iemand die hem over wil nemen.’ Hoewel er duidelijk sprake is van een toename, loopt het nog zeker niet storm. Bedrijven met een omzet onder de 10 miljoen euro worden vrijwel alleen in eigen land of zelfs eigen regio verkocht. Ook strategische overnames komen op internationaal niveau niet zo vaak voor als gedacht, evenals management buy-


ins. ‘De meeste kopers zijn investeerders’, zegt Van Rijk. Bij Marktlink merken ze vooral interesse in Noord-Europa. Transport, industrie en groothandel zijn de branches waar de focus het meest ligt op internationale overnames. De bouw is de grote afwezige.

Chinese ondernemers Internationale overnames verschillen qua aanpak niet veel van overnames binnen de landsgrenzen. Cultuurverschillen blijken het grootste verschil te maken. ‘Nederlanders kunnen mensen al gauw op de tenen trappen’, weet Van Rijk door ervaring in Wallonië. ‘Bij kennismaking stellen wij Nederlanders al meteen directe vragen. Daar gaat in België vaak een ontmoeting of twee overheen.’ Daarbij is kennis van de lokale markt essentieel. Wie zijn de afnemers, de leveranciers? En welke andere stakeholders zijn er? Opmerkelijk is wel dat de juridische en fis-

cale verschillen eigenlijk niet ter zake doen. Transacties zijn ook in het buitenland een persoonlijke zaak, gebaseerd op vertrouwen. Met databases alleen bereik je daarom vrijwel niets, stelt Van der Meer. Gelukkig staat ons land volgens hem wel bekend als betrouwbaar. Of er op korte termijn een Europese markt ontstaat, is nog niet te zeggen. Marktlink werkt momenteel aan enkele internationale proposities en ook Van Rijk zegt overnames in de pijplijn te hebben. Maar om tot een internationale markt te komen, moet de matchmaking zich nog sterk ontwikkelen. Bovendien is het niet zozeer Europa waar de belangrijkste fusie en overname-activiteiten zich afspelen. Overnames voor de inkoop van kennis door Chinese ondernemers is volgens Van Rijk ook zeker denkbaar. Die ontwikkeling moet echter nog op gang komen. Tot die tijd staat met name kennisdeling centraal.

tekst NIELS ACHTEREEKTE / fotografie ISTOCKPHOTO

De nieuwe Jaguar XF

krachtig, zuinig en onweerstaanbaar De stijlleider van dit moment weet luxe en bereikbaarheid te combineren als nooit te voren. De Jaguar XF met een nieuwe krachtige 2.2 liter dieselmotor is de meest zuinige Jaguar ooit. Goed voor 190 pk (140 kw) en een koppel van 450 Nm. Met een 8-traps automaat en intelligent Stop/Start systeem, wat resulteert in een B-label. En dat vanaf € 56.600. Met het Luxury pakket (€ 3.390) krijgt u lederen bekleding, een 30GB harde schijf voor al uw muziek, een navigatiesysteem en bluetooth connectie. Voor nog geen € 60.000 kiest u met de nieuwe Jaguar XF 2.2D voor een onweerstaanbare stijlvolle en intelligente propositie. » Vanaf nu bij uw regionaal jaguar Centrum en op www.Jaguar.nl

GEMIDDELD BRANDSTOFVERBRUIK VARIEERT VAN 5,4 L/100 KM TOT 12,5 L/100 KM. GEMIDDELDE CO2-UITSTOOT VARIEERT VAN 149 G/KM TOT 292 G/KM. 3 JAAR FABRIEKSGARANTIE ZONDER KILOMETERBEPERKING. CONSUMENTENPRIJS VANAF € 56.600,- INCL. BTW EN BPM. PRIJS- EN SPECIFICATIEWIJZIGINGEN VOORBEHOUDEN LEASEPRIJS VANAF € 1.099,- P/M ExCL. BTW. (BRON: JAGUAR FINANCIAL SERVICES, 48 MAANDEN, 20.000 KM/JAAR.)


nieuws

INTERNATIONAAL

financiering

q&a

Flexibel kapitaal

steeds moeilijker is te krijgen biedt factoring voor veel bedrijven een uitkomst. Daarbij leveren niet alleen openstaande facturen direct liquiditeit op, maar bieden ook voorraden en inkooptrajecten interessante mogelijkheden. nu bancair krediet

E

r is op dit moment bijna geen on dernemer in Nederland die niet bezig is om te kijken hoe hij zijn werkkapitaal terug kan brengen. Daarbij wordt ook steeds meer naar factoring gekeken. Door bijvoorbeeld de debiteu renportefeuille onder te brengen bij een factormaatschappij is het mogelijk open staande facturen alvast tot 90 procent voorgefinancierd te krijgen. Dit is met name geschikt voor kapitaalintensieve or ganisaties met een hoge omloopsnelheid, stelt Luke Platzbeecker, directeur Facto ring bij De Lage Landen. Een van de voor delen is namelijk dat de financieringsli miet meegroeit met het onderpand, de debiteur. En die debiteuren zijn op dagba sis te verpanden: een factuur die vandaag de deur uit gaat, vergroot de dag erna al de liquiditeit met maximaal 90 procent van die factuur. Onder andere handels ondernemingen, productiebedrijven en uitzendorganisaties maken al flink ge bruik van factoring. Met name omdat debiteuren en voorraden een vrij groot kapitaalbeslag leggen. En via factoring maak je dit liquide.

Ruimere kredietlijn De ‘handling fee’ van factoring is hoger in vergelijking met reguliere bankfinancie ring. Bij een vaste handling fee wordt factoring vaak pas interessant als bedrij ven een hoog liquiditeitsniveau hebben of


grote groei willen realiseren. Tegenover dit nadeel staat wel een lagere rente. Een factorbedrijf monitort intensiever dan de bank, waardoor risico’s lager zijn. Maar er zijn ook minder bekende voordelen, weet Bob Huuskes, Head of New Busi ness bij IFN Finance. Een ruimere kredietlijn geeft namelijk ruimte om te onderhandelen met crediteuren. ‘Kom je een betalingstermijn overeen van bij voorbeeld 8 dagen in plaats van de ge middelde 45, dan levert dat al snel een korting op van 2 procent.’ De toenemende regelgeving in finan ciële markten, zoals Basel III, vraagt om grotere solvabiliteit en stimuleert de be hoefte aan asset-gebaseerde financiering. Huuskes verwacht dan ook dat banken – de moedermaatschappijen van factor bedrijven – bij mogelijke economische opgang sterk in blijven zetten op facto ring. ‘Banken geven nu al regelmatig aan dat ze wel met ondernemers mee willen in geldverstrekking, maar dan alleen als het asset based is.’ Het lijkt alleen nog wachten op een draai in de houding van ondernemers. ‘Van oudsher is lenen hier een beetje vloeken in de kerk. Maar in landen als Duitsland en Spanje zie je al dat het gemeengoed is.’

Keten optimaliseren Factoring kan zorgen voor groeikapitaal, maar evengoed is het in te zetten om een

Dag van de Financiering Meer informatie over factoring op 15 november tijdens de Dag van de Financiering, www.dagvandefinanciering.nl

organisatie door financieel krappe tijden heen te helpen. Of om ketens te optimali seren. Deze laatste ontwikkeling zie je met name binnen grotere bedrijven. Die richten zich op de gehele supply chain, van grondstof tot eindafnemer. Platz beecker: ‘De eindproducent bepaalt hoe er in de keten wordt gefactureerd en dat heeft invloed op de gehele supply chain. Om de keten te optimaliseren, bedingen grote bedrijven gunstige voorwaarden bij hun leveranciers, waarbij ze die weer ge bruik laten maken van hun credit rating. Ook wel bekend als reverse factoring.’ Op kleinere schaal is een doorontwikke ling van factoring te zien: ‘asset landing’. Hierbij is het niet alleen de debiteuren portefeuille die voor snelle financiering zorgt, maar kan dit ook op basis van voor raad of inkooptrajecten. ‘Met een letter of credit is het mogelijk betalingen aan nieuwe leveranciers voor te financieren’, geeft Huuskes als voorbeeld. ‘Met name leveranciers van buiten de EU vragen hier steeds meer om.’

tekst NIELS ACHTEREEKTE / fotografie ISTOCKPHOTO

Duurzaam ondernemen dat levert op Veel organisaties denken dat duurzaam ondernemen geld kost. Maar het tegendeel is waar. Duurzaam ondernemen levert juist op. Zo biedt Eneco het Energie Bespaarpakket. Met dit pakket kunt u een aanzienlijke besparing in uw organisatie realiseren. En Eneco doet meer. Wij bieden al onze groene klanten een gratis Communicatiepakket. Daarmee kunt u laten zien dat uw organisatie duurzaam onderneemt. Wilt u weten wat duurzaam ondernemen uw organisatie nog meer kan opleveren? Kijk dan op eneco.nl/duurzaamondernemen.

vinden & kopen van een bedrijf

Annemarie van Gaal (1962) begon als directiesecretaresse bij VNU en richtte in 1992 samen met Derk Sauer in Moskou de uitgeverij Independent Media op, met kranten als The Moscow Times en Vedomosti en tientallen bladen waaronder de Russische versies van Cosmopolitan en Marie Claire. Beide ondernemers bouwden het bedrijf uit tot de grootste tijdschriftenuitgever van Rusland. In 2000 keerde Van Gaal terug naar Nederland en werd directeur van Telegraaf Tijdschriften Groep. Vier jaar later begon ze weer voor zichzelf met haar eigen uitgeverij AM Media. Inmiddels is Van Gaal eigenaar van mediabureau Van Gaal & Company, is ze commissaris bij verschillende bedrijven en is ze actief als informal investor. Van Gaal heeft een wekelijkse column in Het Financieele Dagblad en Margriet. 16 | brookz | september 2011

nieuws

INTERNATIONAAL

financiering

q&a

Q&A

15 mnd

Annemarie van Gaal. eigenaar van mediabureau Van Gaal & Company.

‘Ik wil bevlogenheid zien’ ontvangt dagelijks wel een verzoek om ergens in te investeren. Maar de meeste voorstellen komen niet eens door de eerste selectie. Te academisch, niet realistisch en vooral geen passie. ‘Dan denk ik: veel succes, maar daar betaal ik niet aan mee.’

annemarie van gaal

O

ptredens op radio en tv, dagvoorzitter van vele congressen, een wekelijkse column in Het Financieele Dagblad en ook nog twee boeken geschreven (Succes en Ambitie): het was de afgelopen jaren bijna onmogelijk om Annemarie van Gaal NIET tegen te komen in de Nederlandse ondernemerswereld. Ondertussen heeft ze ook nog haar eigen uitgeverij en is ze actief als commissaris en informal investor in een tiental bedrijven. Het is voor haar allemaal een logisch vervolg op haar eigen grote ondernemersavontuur in Rusland begin jaren negentig. Samen met Derk Sauer startte ze in 1992 met Independent Media een eigen uitgeverij in Moskou, bouwde het uit tot een bedrijf met 700 man personeel en keerde in 2000 als gefortuneerde zakenvrouw terug naar Nederland. De harde lessen die ze daar leerde als ondernemer en de ervaringen met haar eigen toenmalige investeerders hebben haar gevormd.

tekst PETER RIKHOF & WIETZE WILLEM MULDER / fotografie MARCEL BAKKER

Van Gaal leerde vooral dat het bij succesvol ondernemerschap allemaal draait om passie, bevlogenheid en de absolute wil van een ondernemer om het onmogelijke klaar te spelen. Daarom is ze als investeerder ook niet onder de indruk van gelikte businessplannen met een financiële paragraaf van 25 pagina’s. ‘Allemaal illusie en make believe, die komen bij mij niet eens door de eerste selectie.’ Als betrokken investeerder heeft ze weliswaar de neiging om er bovenop te zitten, maar ze heeft ze zich aangeleerd om zich terughoudend op te stellen.‘Ik dwing mezelf om af en toe tot tien te tellen. Je moet oppassen dat zo’n ondernemer niet naar jou gaat kijken en denkt: Annemarie lost het wel op.’ Is een goede ondernemer ook een goede investeerder?

Zonder aarzelen: ‘Nee, zeker niet. Het is een totaal andere tak van sport. Maar het is als investeerder wel een groot voordeel dat je ook ondernemer bent. Je ziet namelijk meteen wat voor vlees je in de kuip hebt. Je kent de klappen van de zweep en weet wat ervoor nodig is om ondernemer te zijn. Dat zijn natuurlijk ondernemersvaardigheden, maar vooral ook een stukje mentaliteit. Je moet tegen stress kunnen, slapeloze nachten overwinnen. Er komen altijd momenten dat je het absoluut niet meer ziet zitten. Of iemand daar geschikt voor is zie ik makkelijker dan bijvoorbeeld een bank.’ Maar een bank hoeft ook niet te weten of een ondernemer tegen slapeloze nachten kan.

‘Klopt, maar banken beredeneren een financieringsaanvraag tegenwoordig te veel op een gelikt businessplan. Als ik dan zie wat zo’n ondernemer »



nieuws

resenteert bij de bank dan is dat, zonder uitzondep ring, een businessplan dat zo verschrikkelijk dik is, met daar bovenop een financiële bijlage van minimaal 25 pagina’s. Die plannen zien er ook allemaal hetzelfde uit. In de eerste twee jaar na de oprichting van zijn bedrijf heeft de ondernemer het moeilijk, het derde jaar draait hij al break-even en de jaren daarna gaat de groei sky high. Zo zit de werkelijkheid uiteraard niet in elkaar. Het is gewoon een make believe. Maar zo’n ondernemer krijgt dan wel die bankfinanciering.’ Dat is niet het type ondernemer waar u als investeerder van onder de indruk bent.

‘Ik krijg genoeg e-mails van ondernemers met businessplannen van een dertigtal pagina’s. Dat zijn vooral academische ondernemers die het allemaal heel mooi kunnen opschrijven, maar waarvan je al

‘Een bank kijkt over je schouder mee naar je financiën, maar een investeerder hijgt over je schouder mee naar je hele bedrijf’

INTERNATIONAAL

financiering

q&a

Gaat dat wel goed, een samenwerking tussen twee dezelfde bevlogen types?

‘Als investeerder probeer ik niet de tweede kapitein op het schip te zijn. Maar daar moet ik wel echt voor waken. Ik betrap mezelf er continu op dat ik in houdelijk ook iets wil zeggen, terwijl dat mijn rol helemaal niet is.’ Het lijkt op de voetballer die trainer wordt en zich een andere rol moet aanmeten.

‘Je hebt natuurlijk je investering gedaan omdat je vertrouwen hebt in de ondernemer. Dan is het niet goed om te zeggen ‘laat mij maar even’ of ‘nu wil ik het doen’.’ Maar u heeft nog wel de neiging…

‘…om over die lijn te stappen, ja.’ Sommige ondernemers zijn absoluut niet gediend van zoveel betrokkenheid van een investeerder.

‘De ondernemers waar ik in geïnvesteerd heb zijn op zich wel blij met mijn adviezen. Maar ook daar moet je mee oppassen. Ik merk dat als ik mij er teveel tegenaan bemoei, ze zelf minder initiatief nemen en dat ze de volgende keer weer een beroep op mij doen.’ Annemarie komt wel met een oplossing.

naar vijf minuten weet: dat gaat ‘m niet worden. Dat soort plannen komen bij mij inderdaad niet door de eerste selectie heen.’

‘Ja, precies. Maar dat is natuurlijk niet de bedoeling, zij zijn de ondernemer en moeten het vooral zelf uitzoeken.’

Die mails verdwijnen meteen in de prullenbak.

Wat adviseert u een ondernemer die op zoek is naar een investeerder?

‘Nee, ik laat altijd iets van me horen. Maar met zo’n ondernemer in zee gaan heeft geen enkele zin. Vaak zie je dat dit soort ondernemers zichzelf vanaf de eerste dag een flinke management fee toekennen, een mooie leaseauto aanschaffen en ook nog een secretaresse in dienst nemen, want dat hoort er natuurlijk allemaal bij. Dan denk ik: veel succes, maar daar ga ik natuurlijk niet aan mee betalen.’ Wat zoekt u als investeerder dan wel in een ondernemer?

‘Bevlogenheid. Dat moet ik bij een ondernemer voelen. Maar dan echt op een manier dat het door zijn aderen stroomt. Dat wanneer zijn plan niet doorgaat, hij net zo goed zelfmoord kan plegen. Bij wijze van spreken.’ Eigenlijk hetzelfde type ondernemer als u.

‘Ja, omdat ik denk dat je als ondernemer een soort vechtersmentaliteit moet hebben om het onmoge lijke klaar te spelen.’


‘Je moet goed kijken of de investeerder een toegevoegde waarde is naast zijn zakje met geld. Komt hij met onconventionele ideeën en oplossingen? Heeft hij ingangen bij mensen of bedrijven die jij niet hebt? En de persoonlijke klik tussen beide is heel be langrijk. Een bank kijkt over je schouder mee naar je financiën, maar een investeerder hijgt over je schouder mee naar je hele bedrijf. Dat is wel een groot verschil.’ Waar moet je als ondernemer voor waken?

‘Als ondernemer moet je ook ruggengraat tonen wanneer je in gesprek bent met een investeerder. De meeste investeerders hebben vaker met dat bijltje gehakt en weten exact hoe ze een ondernemer volstrekt week en willig krijgen. Dan moet je het hoofd koel houden. Maar de meeste ondernemers zijn zo bevlogen dat ze zo snel mogelijk willen beginnen. Daardoor worden ze volledig uitgemolken en houden slechts vijf procent van de aandelen over.’

Dat klinkt bijna als een persoonlijke ervaring.

‘Nee, dat niet. Maar toen ik in de jaren negentig samen met Derk Sauer uitgeverij Independent Media in Rusland startte, hadden we vier mannelijke investeerders aan boord. Zonder hun geld hadden we helemaal nergens gestaan, begrijp me goed. Maar af en toe kon ik me er ook aan ergeren als ze zich bemoeiden met zaken waar ze geen verstand van konden hebben om de simpele reden dat zij niet fulltime woonden en werkten in Rusland, zoals wij. Doordat ik deze ervaring heb, druk ik de neiging om mee te gaan besturen of om zomaar iets te roepen, snel de kop in.’ Hoe voorkomt u dat ze ook zo over u gaan denken?

‘Ik heb nu nog steeds een stemmetje in mijn hoofd dat zegt van: ‘niet zo gedragen als hem’ of ‘nu even opletten dat ik geen foute woorden zeg, want ik weet niet wat er is gebeurd’.’ Hoe kijkt u tegen het huidige investeringsklimaat in Nederland aan?

‘Wij kunnen best nog iets leren van andere landen waar de belastingregels wat soepeler zijn op het gebied van investeren. Denk aan het Verenigd Koninkrijk, waar je als investeerder meteen je geïnvesteerde bedrag kunt aftrekken van de belasting. Dat zou een goede en effectieve financieringsstimulans zijn.’ We horen veel investeerders klagen dat de businessplannen en het ambitieniveau van ondernemers nogal tegenvallen. Herkent u dat?

‘Ik krijg veel plannen onder ogen, maar de meeste zijn inderdaad niet doordacht of vernieuwend. Een webshop met spullen van een ander of een agentschap voor een buitenlands merk. Je kunt er misschien een goede boterham aan verdienen, maar je creëert geen enkele waarde. Totaal niet interessant voor een investeerder. Ga dan naar de bank voor een lening. Neem zo’n webshop. Dan lees ik dat de ondernemer een unieke smaak op het gebied van interieur accessoires heeft, maar er wordt totaal niet nagedacht over hoe de bezoekers naar de website moeten komen. Ik zie in het businessplan alleen maar plaatjes van wat ze op de website gaat zetten. Geen doordacht concept, geen operationeel plan, geen begroting: het zijn vaak van die halfbakken voorstellen.’ U werpt uzelf nadrukkelijk op als pleitbezorger om het Nederlandse ondernemerschap naar een hoger niveau te tillen. Uw naam zoemde zelfs even rond als de nieuwe voorzitter van MKB-Nederland. Wat wilt u daarmee bereiken?

‘Wij zijn helemaal niet slecht bezig, hoor. Maar ik zou willen dat de Nederlandse ondernemer meer ambitie had, durft te groeien, naar het buitenland gaat. Ik merk vaak dat ze zich tegen laten houden door hun omgeving. Daar hamer ik dan ook op tijdens lezingen, congressen en columns: zoek een partner met begrip. Ze hoeven je niet te begrijpen, want als je man ambtenaar is bij het ministerie van Volkshuisvesting dan begrijpt hij niet waarom jij ondernemer bent. Maar zolang hij maar begrip toont, dat is het belangrijkste.’ Hoe zit het met úw ambities als investeerder?

‘Ik zit erin voor de weg, niet voor het einddoel. Die weg is meedenkend voorman zijn naast de onder nemer. Ik investeer in veel verschillende branches en gebieden, want dat houd mij alert en scherp. Het is geen leerschool, want wat moet ik in de Chinese beveiligingsindustrie? Het is juist het omgekeerde; omdat ik er niets vanaf weet, kom ik vaak met de minst voor de hand liggende ideeën. Dus in dat opzicht ben ik geen traditionele investeerder. Wanneer ik een investering doe, reken ik niet meteen uit wat mijn rendement na vier jaar is. Sterker nog, ik zit nog steeds in mijn allereerste investering, een hotel in Costa Rica. Pas wanneer de huidige eigenaar zijn bedrijf verkoopt, verwacht ik mijn investering terug.’ Dat kan dus nog wel even duren.

‘Nogmaals, ik heb geen haast. Bovendien heeft het investeren in leuke projecten ook nog andere voordelen. Ik heb altijd een logeerplekje in Costa Rica.’


deal 01 Jan-Willem Smit. De Grens Suikerwerken.

Snoepbaas

jan-willem smit kocht een Zeeuwse snoepjes

fabriek waarmee hij een mini-imperium in de zoetwarenbranche wil opbouwen. Via meerdere bedrijfsovernames moet De Grens Suikerwerken verder groeien. ‘Oudere snoepondernemers zien mij als hun ideale schoonzoon.’

W

doen we allemaal hetzelfde.’ anneer Jan-Willem Smit de Deal Management buy-in Om te overleven is volgens Smit een condeur van zijn kantoor opent, Aandelenbelang 100 procent solidatieslag nodig. ‘Dan kun je meer voludringt er een mierzoete geur Bedrijf De Grens Suikerwerken in Clinge me produceren, betere prijzen bedingen en vanuit de loods onze neus binnen. In deze Intermediair Adagium Corporate toewerken naar het opzetten van je eigen Zeeuwse snoepjesfabriek worden lolly’s, Finance Overnamedatum 25 mei 2010 label.’ Hij ziet ongeveer tientallen overnazuurstokken en kauwbonbons geproduJaaromzet 1,8 miljoen euro mekandidaten voor De Grens Suikerwerceerd voor voornamelijk de Europese Winst Niet voor publicatie ken; drie à vier daarvan passen er qua ommarkt. ‘Kijk’, zegt Smit wijzend naar een apPersoneel 19 medewerkers vang in de huidige fabriekshal. paraat dat dropkussentjes afsnijdt, ‘deze Overnamebedrag 1,9 miljoen euro Daar komt bij dat oudere ondernemers komt uit 1956, maar produceert de mooiste Financiering Eigen vermogen, kampen met een bedrijfsopvolgings dropjes van heel het land. Dat is de charme banklening en investeerder probleem. De zoetwarenbranche is een van dit oud-Hollands snoepgoedbedrijf.’ verdringingsmarkt, waar er hard gewerkt Inmiddels is Smit eigenaar van De Grens moet worden tegen weinig marge. Onaantrekkelijk voor de kinSuikerwerken, maar de 48-jarige Brabander had in 2007 al de deren van de eigenaar, moeilijk financierbaar voor management kans om deze confiseriefabriek te kopen. Het Clingese bedrijf buy-inkandidaten. De koop van een snoepfabriek is relatief duur stond in de etalage, maar hij weigerde geld voor het pand op tafel – Smit betaalde zelf 1,9 miljoen euro voor de Zeeuwse confiserie te leggen. De overname ketste af en het Belgische Sweet & Candy – vanwege de zware machines. Daardoor zijn banken tegenwoorlijfde de onderneming in. dig niet enorm happig om een lening te verstrekken voor een Doordat de zoetwarenbranche een klein wereldje is, merkte overname in de zoetwarenbranche. Smit al snel dat de zuiderburen een grote vergissing maakten. ‘Sweet & Candy schakelde alle resellers uit, waardoor ze het erg moeilijk kregen’, zegt de snoepbaas. ‘Toen moesten ze direct zaIdeale schoonzoon kendoen met bijvoorbeeld supermarkten. Als je dan nagaat hoeDe uitgestippelde groeistrategie van Smit betekent dat óók hij veel Carrefours er in Frankrijk zijn…’ Hij vroeg Albert Dominicus diep in de buidel moet tasten om snoepfabrieken op te kopen. van intermediair Adagium Corporate Finance eens een balletje Maar die hoge prijskaartjes kan hij niet vanuit zijn cash-flow beop te gooien over een eventuele verkoop van de snoepjesfabriek. talen. Stap twee van zijn overnameplan van De Grens SuikerwerEn wat bleek? Na een paar gesprekken wilden de Belgen maar ken was daarom het polsen van informal investors om toekomwat graag van de snoepfabriek af. stige acquisities te bekostigen. Enkele investeerders zagen heil in Smits plan, waardoor de Brabander wist dat hij zijn visie op termijn kan realiseren. Snoepfabriekjes opkopen Met die ‘zekerheid’ in zijn achterhoofd kocht hij eind mei vorig Voordat Smit de financiering van zijn overname ging regelen, wiljaar De Grens Suikerwerken. Smit is momenteel in serieuze onde hij er zeker van zijn dat zijn opvatting over het groeiscenario derhandeling met de eigenaar van een snoepgoedfabriek om dat van De Grens Suikerwerken uitvoerbaar was. Na een carrière in de bedrijf over te nemen. ‘Ik bied dé oplossing voor oudere ondernekoek- en snoepwaren bij onder andere Daelmans Banket en Rens mers’, legt Smit uit. ‘Bij een overname blijft hun eigen opgerichte Joosen Suikerwerken ontwikkelde hij namelijk een visie. ‘In 2006 bedrijf bestaan en ze krijgen er een redelijke prijs voor die anders bracht ik de totale zoetwarenbranche in kaart, behalve grote spelers niemand kan betalen. Sommige zien mij echt als hun ideale als Nestlé en Mars. Ik kwam een dertigtal verschillende snoepfaschoonzoon.’ briekjes in Nederland, België en Duitsland tegen. Maar in de basis


tekst WIETZE WILLEM MULDER / fotografie INGMAR TIMMER

Jan-Willem Smit (48)

Opleiding Economie, IHBO in Eindhoven Was Directeursfuncties bij Daelmans Banket, Rens Joosen Suikerwerken en Smit Vishandel

xxxxxxxxxx 200x | brookz | 21

deal 02 Rolf van Zanten. The Silver Mountain.

Zilverman

als scholier begon muntenverzamelaar Rolf van

Zanten al met een handel in zilver. Toen de aandelenbeurzen kelderden, kwam zijn bedrijf in een stroomversnelling. Dit jaar stapte investeringsmaatschappij Value8 in met als doel om uiteindelijk naar de beurs te gaan.

E

zet in een BV. Bovendien wilde hij in igenlijk wilde Rolf van Zanten Deal aandelentransactie plaats van geld een maximaal belang in een verzameling gouden munten intermediair Diligence het groeiende bedrijf, dat over een aantal aanleggen, maar uit budgettaire transactie 11 juli, met terugwerkende jaar naar de beurs moet gaan. Uiteindeoverwegingen koos hij voor zilveren munkracht vanaf 1 januari lijk gaf hij één procent toe, waarmee hij ten. ‘Zilver is the poor man’s gold’, zegt aandelen 51 % Value8, 49% Rolf van Zanten de meerderheid uit handen gaf, maar niet hij nu. Hij kwam er achter dat niemand personeel 7 medewerkers zonder een lijst met zaken waarover hij dit aanbood in Nederland. Bovendien omzet 70-80 miljoen euro medezeggenschap behield, bijvoorbeeld ontdekte hij dat je relatief goedkoop kon (prognose 2011) over het aannemen en ontslaan van sleuinkopen in de Verenigde Staten, waar de doel beursgang over drie a vier jaar telpersonen en grote investeringen. fiscus zilver als beleggingsobject ziet en er geen BTW (VAT) op heft. Van Zanten begon daarom in de VS in te kopen en in Nederland te verkopen. Koele onderhandelaar Hij kon niet wachten tot hij achttien werd en een account op de Hoe jong en onervaren Van Zanten ook was op het gebied van online veilingsite eBay mocht openen. fusies en overnames, hij bleef altijd cool, vertelt Harry HelweKort daarna bouwde hij een eigen website. Willem Middelgen (63), fusie- en overnameveteraan van intermediair Dilikoop, de bekende beursanalist en goudhandelaar, was zijn eergence, die de twee deals begeleidde. ‘Er kwam in de eindfase ste klant. The Silver Mountain groeide van een tiental orders een volstrekt onbekend feit boven tafel’, zegt Helwegen. Het zilveren munten en baren per maand naar tientallen per dag had de deal kunnen doen klappen. Dan stuurde Van Zanten en fuseerde in 2011 met Amsterdam Gold, het handelsbedrijf een mailtje met de aanhef: ‘Harry, er is weer een nieuw hoofdvan Middelkoop. In Van Zantens kantoor op Schiphol staan stuk in de achtbaan’, vertelt Helwegen glimlachend. Van Zannu een twintigtal kluizen met baren goud en zilver achter een ten: ‘Je moet je emoties tot de laatste dag in bedwang houden.’ dikke schuifdeur. In een kleine ruimte daarnaast staan achter Aangezien Van Zanten ervan overtuigd is dat de onrust op een groot hek twee medewerkers baren goud, zilver en ronde de financiële markten nog lang niet achter de rug is, zullen volpakketten met munten te verpakken voor verzending. In de gens hem nog veel meer mensen in goud en zilver vluchten. kluiskasten liggen stapels gouden en zilveren baren. Edelmetalen worden niet voor niets gestold angstzweet genoemd. Daarom denkt hij nog een aantal jaren door te kunnen groeien. Mocht de wereldeconomie aantrekken en de handel Medezeggenschap in goud en zilver terug vallen, dan kan het bedrijf terugvallen Een paar maanden na de fusie nam investeringsmaatschappij op lage kosten, omdat de kostenposten op de winsten verliesValue8 de aandelen van Middelkoop over. ‘Value8 (met oprekening flexibel zijn. Het bedrijf heeft naast de twee directeurichter Peter-Paul de Vries als boegbeeld) is een goede vervanren slechts twee mensen in dienst. Verkopers werken op ger van de naamsbekendheid van Willem Middelkoop’, zegt commissiebasis en alle andere functies zoals administratie, Van Zanten. Value8 wilde in eerste instantie een ruim meeropslag en verzending zijn uitbesteed. Bovendien, zegt Van derheidsaandeel van 60 à 70 procent. Van Zanten wilde echter Zanten, is zilver behalve beleggingsmetaal ook een belangrijke beslist geen tien a twintig procent van zijn aandelen verzilvegrondstof. Trekt de economie aan, dan trekt de vraag naar ren. Ten eerste zou hij dan direct moeten afrekenen met de zilver als grondstof aan. fiscus. Hij had namelijk zijn eenmanszaak nog maar net omge-


tekst mark van baal / fotografie marcel bakker

Rolf van Zanten (24)

Opleiding HEAO, Utrecht Was student commerciële economie

xxxxxxxxxx 200x | brookz | 23

actueel

Small is beautiful de cellenfilosofie van eckart wintzen leeft voort.

Een groot bedrijf bouwen, dat toch flexibel en ondernemend is. Sommige ondernemers zetten één of twee stappen verder: ze verzelfstandigen verschillende product-markt-combinaties of brengen afsplitsingen onder in een BV.

E

en werknemer die ’s morgens een kantoorkolos van een multinational binnenloopt en met zijn pasje een tourniquet ontgrendelt, zal niet snel denken: ‘vandaag ga ik hier het verschil maken.’ Tenzij hij de CEO is, maar een werknemer die zich niet onmisbaar voelt, krijgt gelijk bij de volgende reorganisatie. Om het resultaat te verbeteren wordt dan tien procent van het personeel ontslagen, zoals nu bij Philips en ABN Amro. Hoeveel anders zou hij zich voelen als hij in een kleine onderneming met enkele tientallen mensen zou werken. Daar kan iedere werknemer iedere dag het verschil maken voor het bedrijf. Dat kleine ondernemingen flexibeler en slagvaardiger zijn dan grote bedrijven, behoeft geen betoog. Het probleem is alleen: wanneer een onderneming succesvol is en groeit, dan zal hij vroeg of laat ook zo groot worden dat er meerdere managementlagen, bureaucratie en massaliteit in sluipen. Eckart Wintzen, de in 2008 overleden IT-ondernemer en oprichter van BSO (Bureau voor Systeem Ontwikkeling), bedacht hier een oplossing voor. Zodra een cel, zoals hij zijn bedrijfsonderdelen noemde, boven de vijftig medewerkers groeide, moest deze opsplitsen in twee cellen, die meestal vergelijkbare IT-diensten in verschillende regionale gebieden verkochten. Voor de goede orde: een cel moest volledig zelf-


standig zijn. ‘Hoed u voor namaak’, schrijft Wintzen in zijn boek Eckart‘s Notes, waarin hij zijn filosofie uiteenzet. ‘Een cel is alleen een cel als hij zelf op de markt zijn eigen opdrachten binnenhaalt en zijn eigen organisatorische broek ophoudt, al zijn eigen zaken regelt en leeft naar de vaste standaards in de organi satie. Een researchafdeling kan dus never nooit een cel zijn!’

Opsplitsen in verschillenden BV’s Veel ondernemers die uit een groot concern zijn gestapt om kleinschalig voor zichzelf te beginnen, passen zijn strategie toe. Zij kennen de nadelen van een grote organisatie maar al te goed. Gert Oortgiesen (48), oprichter en directeur-grootaandeelhouder van IT-bedrijf Profict is er zo’n ondernemer. Hij werkte tien jaar bij een groot IT-bedrijf, waar alles zijns inziens draaide om groei, niet om kwaliteit en sfeer. In 1998 begon hij voor zichzelf, samen met zes collega’s. Vandaag staan er ongeveer 75 mensen op de loonlijst van de Profict Groep, waarvan Oortgiesen de meerderheid van de aandelen bezit. De rest is in handen van de andere zes oprichters, die op één gepensioneerde na nog allemaal bij het bedrijf werken. De omzet was vorig jaar tien miljoen euro. Om de kleinschaligheid te behouden, splitste hij het bedrijf in drie delen: Profict Oost, Profict West en Caerleon. Profict

Oost in Warnsveld en Profict West in Bussum ontwikkelen en onderhouden applicaties in twee regio’s. Caerleon, eveneens in Bussum, is een dienstverlener in informatie architectuur. Hij zette hiermee twee stappen verder dan Wintzen. Ten eerste zijn de afgesplitste cellen actief in verschillende product-markt-combinaties (PMC’s).Ten tweede bracht hij ze alle drie onder in drie verschillende BV’s. Profict West wordt geleid door een voormalig sales manager, die een deel van de aandelen bezit. De directeur van Caerleon heeft eveneens een minderheidsaandeel. De meerderheid van de aandelen zit bij de holding. Oortgiesen is nu bezig met een vierde BV: Profict Midden, die hij eind 2012 wil afsplitsen en wil laten leiden door een directeur uit eigen gelederen. Het belangrijkste voordeel voor de keuze voor BV’s in plaats van winsten verliesverantwoordelijk Business Units (BU’s of de cellen van Wintzen) is om de directeur meer ondernemer te laten zijn, verklaart Oortgiesen. Doordat hij aandeelhouder is, voelt hij niet alleen de voordelen, zoals een directeur met een vast salaris en een bonusregeling. ‘Wanneer het minder gaat, voelt hij ook pijn.’ Bovendien willen ambitieuze mensen graag iets voor zichzelf hebben en opbouwen, is zijn overtuiging. Daarnaast: waarom heeft een hoogopgeleide professional

tekst MARK van baal / fotografie ISTOCKPHOTO

een leidinggevende nodig? ‘Veel hoger opgeleide professionals hebben behoefte aan een andere structuur. Ik geloof niet meer in hiërarchische structuren.’ Een groot gevaar van opsplitsen, zeker van opsplitsen in volledig zelfstandige entiteiten, is onderlinge concurrentie, die zich vaak het eerst openbaart bij verkopers. Territoriumconflicten zijn er niet, zegt Oortgiesen. Hij heeft een grens van noord naar zuid door Amersfoort getrokken. ‘Heeft een klant twee vestigingen in twee regio’s dan is het aan mij om daar een uitspraak over te doen.’ Om de onderlinge samenwerking te bevorderen komen elke vrijdag alle regionale account- en centrale salesmanagers samen om alle uitstaande offertes door te spreken. ‘Die samenwerking moet je goed bewaken’, zegt Oortgiesen. De bonus van de verkopers hangt niet alleen af van zijn eigen omzet, maar ook van de totale omzet van alle vestigingen. Maar het belangrijkste is dat samenwerkingsbereidheid in de personen zelf zit.’ Oortgiesen worstelt nog wel met de ideale grootte van een team. Kantoor

‘Veel hoger opgeleide professionals hebben behoefte aan een andere structuur. Ik geloof niet meer in hiërarchische structuren’ Oost heeft nu 45 mensen, maar hij vraagt zich af of vijftien eigenlijk niet de ideale teamgrootte is. Met vijftien kun je vergaderen en eten en met iedereen contact maken. Niemand kan zich verschuilen en iedereen voelt zich onderdeel van het team. Hij merkt dat deze aanpak leeft onder ondernemers. ‘De tijd van de grote bedrijven is voorbij’, zegt hij. ‘Klanten hebben behoefte aan kleine bedrijven die volledig gecommit zijn.’

Verkopen van onderdelen Henny de Haas, directeur van elektrotechnisch bedrijf Hoppenbrouwers, heeft het opereren in kleine cellen binnen een groot bedrijf, hij noemt het consequent teams,

tot kunst verheven. Hoppenbrouwers opereert met twintig teams in verschillende PMC’s. De teams houden hun eigen winsten verliesrekening bij en zijn verantwoordelijk voor hun eigen cashflow en loonkosten. Ze rapporteren rechtstreeks aan de directie. Het nieuwste team in oprichting gaat elektrotechnische installaties in luxe woningen verkopen en installeren. De Haas splitst nu ook een team volledig af door het te verkopen. Telecommunicatie is in de loop der jaren veel meer een software en nauwelijks elektrotechniek geworden waardoor de business telecommunicatie niet meer bij het bedrijf past. Hij verkoopt het team van drie man met een omzet van een half miljoen nu »


actueel

‘We hebben geen afdelingen, maar BV’s, waar de managers hun eigen focus en winsten verliesrekening hebben, zodat het duidelijk is waar het geld wordt verdiend’

aan een telecombedrijf. Doordat het een volledige eigen winsten verliesrekening had, is het eenvoudig af te splitsen. De Haas piekert er echter niet over de teams onder te brengen in aparte BV’s. ‘Ik heb mezelf niet uit kunnen leggen waarom dat nodig zou zijn,’ zegt hij. Het risico is dat de muurtjes, die er onver mijdelijk tussen teams ontstaan, talrijker worden. Bovendien zouden admini stratie, verzekeringen, accountantskosten hoger worden.

Holding met 30 BV’s KMM Groep, een holding waaronder dertig verschillende BV’s ressorteren, past de cellenaanpak van Wintzen eveneens toe. Alle bedrijven zijn zakelijke dienstverleners in nichemarkten, van het scannen van documenten tot het geven van inburgeringscursussen. KMM Groep, opgericht in 1998, groeide in ruim tien jaar naar dertig bedrijven met 500 medewerkers met een gezamenlijke omzet van 25 miljoen euro. Het lijkt op de filosofie van Wintzen, benadrukt Ran Siderius (33), CFO van de houdstermaatschappij, maar het grote verschil is dat KMM opereert in totaal verschillende PMC’s. Bovendien zijn alle cellen BV’s. Metafoor Vastgoed bijvoorbeeld, een adviesbedrijf op vastgoedgebied binnen KMM Groep, staat sinds één januari van dit jaar op eigen benen. De BV blijft aan het hoofdkantoor de holding in Lelystad rapporteren. ‘Iedere afdeling met een eigen product-markt-combinatie die een omzetpotentie van meer dan een miljoen euro heeft, wordt ondergebracht in een BV’, zegt Siderius. De strategie van de holding van ondernemer Meine Breemhaar (50), die volledig eigenaar is, is bedrijven over te nemen, eventueel weer gezond te maken en


te laten groeien in de niche waarin ze zitten. Nooit met een nieuw product in een nieuwe markt, benadrukt Siderius, maar altijd met een bestaand product in een nieuwe markt of met een nieuw product in een bestaande markt. Zodra een afdeling binnen een overgenomen bedrijf met een nieuwe PMC succesvol is, moet het op eigen benen staan. ‘Wij geloven in de filosofie van kleine business units’, zegt Siderius. KMM groeit autonoom en door overnames (stuk voor stuk zonder bank of private equitypartij uit eigen vermogen en cashflow gefinancierd). ‘We hebben geen afdelingen, maar BV’s, waar de managers hun eigen focus en winsten verliesrekening hebben, zodat het duidelijk is waar het geld wordt verdiend.’

Kleinschalig is de trend Sociaal econoom Cees Zwart (76) kan alle naoorlogse managementtrends overzien. De emeritus hoogleraar en organisatieadviseur was lid van de befaamde Schiergroep, een groep ondernemers, wetenschappers en ambtenaren, die maatschappijvernieuwende initiatieven lanceerde. Eckart Wintzen was één van de leden. Volgens Zwart kende de organisatieleer in de afgelopen eeuw twee dominante stromingen: de mechanistische, die vaak tot grootschaligheid leidt, en de organistische. ‘Organisch groeien is een mooie manier van ontwikkelen’, zegt hij. ‘Je bent flexibel en slagvaardig. In turbulente tijden zijn grote organisaties minder veerkrachtig, zowel financieel als menselijk. Bovendien demotiveert grootschaligheid.’ Zwart is kritisch over het oprichten van BV’s binnen een bedrijf, omdat dat niet geheel naar de geest van Wintzens organistische filosofie is. ‘Wanneer je een aparte BV van een cel maakt, is het geen celdeling

meer maar afstoting.’ Het idee van Wintzen is juist door celdeling te groeien als organisme. Een BV-structuur kan, maar dan moet je wel investeren in samen werking en bindmiddel, zegt hij. Een bedrijf heeft connectiveness – een gemeenschappelijke missie – en mindfulness – een gemeenschappelijke geschiedenis – nodig. ‘Anders groeit het uit elkaar.’ Zwart ziet een trend. ‘Mijn analyse is dat de grootschalige beweging op zijn einde komt en dat de kleinschalige beweging opnieuw gaat bloeien’, zegt hij. Sommige zaken, zoals telefonie en bancaire diensten, moeten nu eenmaal grootschalig worden geregeld, maar ook in een grote organisatie is het kleinschalige te incorporeren, bewees Wintzen. Bedrijven moeten in zijn ogen weer een menselijke maat krijgen.

Eckart’s Notes

In zijn boek Eckart’s Notes beschrijft de in 2008 overleden ondernemer Eckart Wintzen zijn organisatieconcept dat was gebaseerd op het principe van celdeling. Als een afdeling (‘cel’) meer dan 50 medewerkers had, werd uit eigen gelederen een nieuwe directeur benoemd, en gingen twee cellen verder met ieder ongeveer 30 man personeel. Volgens Wintzen werkt dit model omdat het verantwoordelijkheid geeft aan mensen. De organisatie heeft geen stafafdelingen, want de cellen organiseren hun bedrijfsvoering zelf. De overkoepelende zaken, zoals huisstijl en PR worden vanuit het hoofdbureau geregeld.

Deskundig in bedrijfsoverdrachten Adagium is een onafhankelijk adviesbureau gespecialiseerd op het gebied van bedrijfsoverdrachten. Vanuit kantoren in Veghel en Oisterwijk zijn wij actief voor een brede groep van cliënten in het midden- en kleinbedrijf in geheel Nederland. Adagium begeleidt bij koop, verkoop en financiering van ondernemingen, tevens verricht Adagium bedrijfswaarderingen. De vennoten, partners en medewerkers van Adagium hebben gezamenlijk tientallen jaren ervaring met het begeleiden en adviseren van ondernemers bij bedrijfsverkopen, bedrijfsaankopen alsmede waardebepalingen, management buy in- en management buy out trajecten. De brede ervaring brengt met zich mee dat er ruime aandacht is voor de emotie van de (ver)kopers tijdens een begeleidingstraject.

Ons Adagium Ons Adagium is het relatiemagazine van Adagium. Bent u geïnterreseerd in ons en onze klanten, ga dan naar onze website www.adagium.nu en vraag een exemplaar aan.

Adagium begeleidt zowel kopers als verkopers vanaf de eerste oriëntatie tot en met de definitieve overdracht. Daarnaast treedt Adagium op als onafhankelijke adviseur voor waardebepalingen ter ondersteuning van accountants, fiscalisten en advocaten.

Adagium Veghel Marshallweg 5, 5466 AH VEGHEL Tel. (0413) 22 50 10

al na ation na DO OSSIE R Intern D

‘Wij zijn van Amerikaans niveau’

jan maarten de raad bedenkt met zijn bedrijf Jora

Vision spectaculaire attracties voor pretparken, campings en bungalowparken. Het ontwikkelbedrijf voor pretparkattracties is inmiddels een begrip over de hele wereld. Het geheim van zijn internationale expansie is volgens De Raad heel simpel: ‘Keuzes maken en je beloftes nakomen.’

M

aarten de Raad was begin jaren tachtig als een soort studentengrap, met een vriend, kunstzijden beplanting gaan importeren uit China. Dat werd later uitgebreid met kunststof-rotsen die o.a. voor sportwinkelketen Perry Sport werden gemaakt. Dat was in feite het prille begin van het huidige Jora Vision. Maar toen eind jaren tachtig De Raads vader overleed, besloot hij Jora Vision te verlaten en te verkassen naar het grote bouwbedrijf dat zijn vader eigenhandig had opgebouwd. Daar had zijn vijftien jaar oudere zwager destijds de dagelijkse leiding in handen. ‘Bouwen vond ik altijd geweldig en ik vond het mijn verantwoordelijkheid om de zaak van mijn vader voort te zetten.’ In dat bouwbedrijf vervulde hij zo’n beetje iede-


re functie met als grootste doel: uiteindelijk de leiding van het bedrijf overnemen. Dat liep anders. Hij vroeg zijn zwager wat het zou kosten om zich in te kopen en daar rolde een groot bedrag uit dat De Raad niet wilde betalen. Waarschijnlijk had hij dan zijn hele leven moeten werken voor zijn zwager om maar uit de schulden te komen. Hij verliet het bouwbedrijf en gooide het over een andere boeg. Iets van de wereld zien, dat leek hem wel wat. De Raad belande in Hong Kong, waar hij voor een Frans laminaat- en parketbedrijf een verkoopkantoor in Hong Kong startte. De economie bleef maar groeien in China, er werd volop gebouwd en voor een laminaatfabrikant is dat een bepalende factor voor de omzet. In 2,5

jaar tijd opende hij een tweede kantoor in Shanghai en later nog eentje in Peking. ‘Het was een hele mooie tijd; voor een lekkere kop koffie moest je nog naar een sterrenhotel. Er gebeurde daar van alles en je kon altijd goed de handel kwijt. Persoonlijk heb ik daar veel geleerd, maar het blijft altijd een uitwedstrijd.’ De Raad leerde o.a. hoe Chinezen denken over verkoop. ‘Mijn klanten, veel overheidsclubs, halen je ’s ochtends op en daarna dan ben je de hele dag aan het eten en drinken. Tot slot ga je naar de karaokebar en wordt je dronken met zijn allen. En dat allemaal zeven dagen in de week ,want aan weekend deden ze daar niet. Gelukkig had ik de vrijheid om af en toe even een stad te bekijken, maar in principe gaat het werk altijd door.’

tekst BAS HAKKER / fotografie peter bak

Jan Maarten de Raad

» september 2011 | brookz | 29

al na ation na DO OSSIE R Intern D

‘Ons voordeel boven concurrenten in Frankrijk is ons strak georganiseerde bouwproces. We nemen meer zorg op ons: we bedenken én voeren alles zelf uit’ Stap 1: Van kunstbloemen naar attractieparken Na 2,5 jaar vond hij het wel genoeg geweest. Eenmaal terug in Nederland, begin jaren negentig, leek het uitbouwen van Jora Vision, waar hij nog mede-eigenaar van was, eigenlijk geen serieuze optie. Er werkte vijf man, een klein bedrijf

dus, en de omzetten liepen flink terug. Inmiddels was de concurrentie op de markt van kunststofplanten enorm toegenomen. ‘Precies op dat moment werden we door onze Amerikaanse leverancier van kunststof rotsen uitgenodigd voor een beurs. Daar leerde ik de wereld van themaparken kennen en dat beviel enorm goed.’ De Raad dacht: áls we concepten voor attracties bedenken en deze ook heel professioneel bouwen, dan voegen we

waarde toe. ‘Mijn bouwervaring én achtergrond met die watervallen en rotspartijtjes kwamen perfect samen. We moesten wel op een ander niveau gaan werken; van rotspartijen en watervallen gingen we naar gevels beschilderen en betonwerk. Mijn toenmalige compagnon had via het plantenbedrijf al veel contacten in de parken opgebouwd. Via die rotspartijen voor tropische zwembaden kwamen we uiteindelijk bij Drievliet, De Efteling en het Dolfinarium terecht.’

Stap 2: Pionieren

WAT IS MIJN ONDERNEMING NU WAARD?

In die eerste fase, een jaar of tien voor de belevenis-economie losbarstte, was het nog echt pionieren. ‘Eigenaars van ho recazaken hadden het Rain Forest Café gezien in de VS en vroegen: maak voor ons ook zoiets. Dan bouwden we wat en we keken wel waar we uitkwamen.’ Om het wat professioneler aan te pakken, kwam er een designafdeling waar concept-ideeën op papier werden gezet en er een calculatie van de kosten werd gemaakt. Dat werkte goed, want klanten kregen op die manier beter zicht op het eindproduct én op de kosten. Hoewel Jora nog veel voor horecazaken werkte, kwam de focus steeds meer te liggen op het bouwen en bedenken van attracties voor campings, pretparken en bungalowparken. Ondanks dat hernieuwde profiel en de groei van vijf naar twintig medewerkers bleek het moeilijk om stabiliteit te creëren. Dat kwam vooral doordat werken voor parken en campings seizoensgebonden is; in de wintermaanden ligt het werk stil. Een mogelijkheid om het seizoen te verlengen is export.

Stap 3: Stap naar het buitenland Via Noord-Brabant kwam Jora Vision in Vlaanderen terecht waar ze wat kleine


projecten deden. De echte grote ontdekking op exportgebied werd echter Frankrijk; Jora heeft veel voor Futuroscope gewerkt, een educatief pretpark dat jaarlijks anderhalf miljoen bezoekers trekt. Jora Vision ontwikkelde bijvoorbeeld ‘Arthur’, een attractie gebaseerd op de gelijk namige film. Ze kunnen hun eigen gewicht meten en leren hun naam te schrijven in de taal van Minimoys, de taal die gesproken wordt in de wereld van Arthur. En ook voor Parc Astérix, die in één groep zitten met Walibi en het Dolfinarium, heeft Jora veel gewerkt. ‘Ons voordeel boven de concurrentie in Frankrijk is ons strak georganiseerde bouwproces. We namen meer zorg op ons: we bedenken én voeren alles zelf uit. De bedrijven op de Franse markt hebben die processen veel minder strak in handen. Bovendien is bouwen echt een ramp in Frankrijk, want ze komen en gaan wanneer ze willen; de Franse slag een beetje, ja.’ Overigens heeft Jora Vision nog weinig voor Euro Disney Parijs gewerkt. De Raad: ‘Ze zijn altijd enorm veeleisend geweest, op het arrogante af en wij wilden niet ten koste van alles die strijd aangaan. Dit leidde tot het einde van veel Franse decorbouwbedrijven. Tegenwoordig zijn ze realistischer en wij doen binnenkort samen een project om te kijken of het een goede samenwerking gaat worden.’

Stap 4: Een agent inhuren De Raad maakte bij het opbouwen van zijn business in Frankrijk ook gebruik van een agente. Zij introduceerde Jora bij de verschillende attractieparken. Vooral Futuroscope was een goede binnenkomer; de ‘leisure business’ is immers een kleine wereld met veel mond-tot-mondreclame. ‘Ik ben eigenlijk niet zo’n voorstander van het werken met agenten omdat je in onze sector meteen moet meepraten. Gelukkig was zij ook designer en daardoor niet alleen geïnteresseerd in verkoop. Als zo’n pretparkeigenaar een thema of een vaag idee in zijn hoofd heeft dan moet je daarop doorpakken in zo’n gesprek. Het klinkt misschien vreemd, maar je moet in deze wereld niet zó com-

mercieel denken. Die eigenaren vinden het vooral prettig als ze een creatieveling tegenover zich hebben zitten, want daarom zitten ze daar.’

Stap 5: Europa veroveren De toegevoegde waarde van Jora begint bij het verhaal dat een camping of pretpark wil vertellen met een attractie of serie attracties. Zo ontwikkelde Jora voor het Belgische bungalowpark Molenheide een midgetgolfbaan met als thema ‘de vergeten mijn’. Het gaat om een mijnwerker die op zoek is naar een vergeten mijn. Er was niets meer vernomen van hem, behalve dat hij in deze mijn een minigolf gebouwd

heeft. De golfers moeten nu in diezelfde mijn een potje golfen. Basis is dus het verhaal: ‘Van daaruit ontwikkelen we de ‘attractiemix’. Vervolgens gaan de ontwerpers aan de slag met bouwen, dan berekenen we een prijs en daarna volgt de uitvoering. Maar we kunnen ook alleen een paar fases doen. De Efteling heeft bijvoorbeeld veel eigen ontwerpers in dienst en dan sturen ze ons gewoon een tekening.’ Behalve in Frankrijk werkt Jora onder anderen in Duitsland, Scandinavië en China, het Mekka van de pretparken. Elke Chinese stad lijkt inmiddels een pretpark te willen hebben als onderdeel van de onderlinge concurrentie om zoveel mogelijk toeristen naar de stad te halen. De Raads voordeel om er voeten aan

WAT KAN IK NU DOEN OM STRAKS MIJN ONDERNEMING BETER TE VERKOPEN?

» september 2011 | brookz | 31

ational n er t n I R DOSSIE

de grond te krijgen is dat hij 2,5 jaar in China woonde en werkte. Bovendien heeft hij een Chinese vrouw die de lokale cultuur heel goed kent. Volop kansen, zo lijkt het, om wat mooie projecten te doen; ze bouwen er rustig een hele indoor-boulevard na als het nodig is. ‘De omstandigheden zijn inderdaad goed om daar iets te doen, maar ik moest wel gewoon mijn product verkopen en dat doe je niet op basis van het feit dat ik er geweest ben. Vijf jaar geleden waren we misschien wel het beste bedrijf van Noord-Europa, maar nog steeds een kleine jongen vergeleken met de partijen in de VS. En Chinezen willen altijd alleen de beste partijen uit de markt. Ze werken liever met merken, want daar hebben ze meer vertrouwen in.’

Stap 6: Alternatieve exportstrategie Jora Vision was een klein merkje en dan heb je in China dus een probleem. Er werd een alternatieve strategie ontwikkeld: Jora Vision moest een groot merk worden in Noord-Europa én tegelijkertijd kleine projecten in China oppakken om alvast wat credits op te bouwen. En dus werd er iets bedacht voor een dierentuin in Wuhan als onderdeel van een grote internationale prijsvraag. Ook ontwierp het bedrijf een attractie voor een indoor-speelparadijs. Ondertussen werd er flink gewerkt aan de ontwikkeling van het merk in Noord-Europa. Aanvankelijk noemde De Raad zichzelf voor de grap ‘de koning van de kleine

HOE HOUD IK DE REGIE GEDURENDE HET VERKOOPPROCES?


parkjes’, maar de grootte van de opdrachten nam toe. Zo is Jora Vision betrokken bij het bedenken en bouwen van een compleet nieuw themapark in het Poolse Warschau waar een Nederlandse ondernemer momenteel bezig is met het binnenhalen van de laatste vergunningen. ‘Door dat project, wat enorm veel werk is, konden we meer goede designers inhuren en inmiddels staan we echt naast onze Amerikaanse collega’s in kwaliteit. Dat niveau hebben we gewoon en daar zijn we trots op.’ Inmiddels zegt De Raad dan ook helemaal klaar te zijn voor China. ‘We zijn met twee grote Chinese projecten bezig en we maken een goede kans. Dat is heel belangrijk, want die orde van grootte qua opdracht hebben we nodig om verder te groeien. Daardoor kunnen we wéér investeren in de designafdeling. Het gaat in China vooral om het ontwerpgedeelte, want qua productie kan je daar natuurlijk nog niks. Dat willen we wel ondervangen door een gedeelte van de productie naar China te verhuizen.’

Stap 7: Constant beloftes waarmaken Keuzes maken en - vooral - bewijzen. Dat is in de ogen van De Raad de kern van een succesvol internationale ondernemer. ‘In een kleine markt als de onze draait alles om je reputatie. En die bouw je op door constant de beloftes waar te maken.’ Ook keuzes maken vindt hij essentieel. ‘Het is een misverstand dat de wereld mijn markt is. In Europa, waar we vooral veel maken, is de exportstrategie: binnen 24 uur moet ik naar mijn klant kunnen rijden. En dus kom ik niet in Italië en Griekenland. Voor ontwerpopdrachten is die korte reistijd overigens niet nodig. ‘In die tak van sport is het vooral belangrijk om de verhalen van een land goed te begrijpen. Je moet gevoel hebben voor de cultuur van een land. Voor een Fransman, Belg en Duitser kan ik die grote verhalen wel verzinnen en in China inmiddels ook.’ Amerika is ook niet het beloofde land volgens de eigenaar van Joran Vision. ‘Daar zitten concurrenten die heel veel voorsprong hebben met werken voor de lokale markt en die voorspong haal ik nooit meer in. Dat wordt kansloos knokken.’

Meer dan 500 exclusieve profielen in onze database

Overnamematch platform voor bedrijfsovername

www.overnamematch.nl

ER NU AL OVER NADENKEN LEVERT STRAKS MEER OP Dat is bedrijfoverdracht anno nu Ook al bent u nu nog volop aan het ondernemen, tijdig nadenken over bedrijfsoverdracht levert straks meer op en geeft nu meer rust. Uw relatiemanager staat u gedurende het hele proces bij. Hij doet dit in nauwe samenwerking met onze specialisten in bedrijfsoverdracht. Zodat u, als de tijd daar is, op het juiste moment de juiste beslissingen kan nemen en goed voorbereid bent op de toekomst. Kijk voor meer informatie op abnamro.nl/bedrijfsoverdracht


De grootste onafhankelijke bedrijfsovername specialist! ‘De no-nonsense mentaliteit van Marktlink zorgde voor een klik, zij wisten met hun expertise en doorzettingsvermogen ons op een vakkundige wijze door het gehele proces te begeleiden.’ Erick Leferink, oud-eigenaar F.M. Hugen Holding B.V.

‘Door de betrokkenheid, kennis en ervaring van Marktlink, alsmede hun gedreven aansturing, is het management-buy-out traject een succes geworden.’ Wim van den Heuvel, directeur MBO Wynmalen & Hausmann Group B.V

Adviseur bij aan- en verkoop van bedrijven Marktlink Deventer Wismarstraat 1 7418 BN Deventer T 0570 607 000

Marktlink Gouda Kampenringweg 45a 2803 PE Gouda T 0182 358 222

www.marktlink.nl

[email protected]

Marktlink Amsterdam Koningslaan 35 1075 AB Amsterdam T 020 470 93 74

spe

cia

l

Participatiekapitaal wat kan een participatiemaatschappij voor uw bedrijf

betekenen? En wat zeker niet? In deze special de belangrijkste private equity trends op een rijtje, het voordeel van een minderheidsbelang en 7 tips voor een optimale relatie met een participatiemaatschappij. juni 2011 | brookz | 35

special Participatiekapitaal

Kapitale zaak Participatiemaatschappijen lijken de dip van 2009 weer te boven. Goed nieuws voor veel MKB’ers die op zoek zijn naar financiering. Maar het herstel voor participatiemaatschappijen blijft broos. ‘De crisis is echt nog niet over.’

B

ij het woord private equity denken de meeste ondernemers aan grote bedrijven die gefinancierd zijn door participatiemaatschappijen, zoals internetwinkel Bol.com, drankenproducent Lucas Bols of kabeltelevisieaanbieder Ziggo. Toch blijkt deze financiering door participatiemaatschappijen ook een belangrijke bron van financiering voor het midden- en kleinbedrijf (MKB). Helemaal nu banken gebonden zijn aan strengere richtlijnen op het gebied van kredietverlening, waardoor ondernemers eerder voor een dichte deur staan bij het loket. ‘Veel ondernemers vergissen zich in de invloed van participatiemaatschappijen’, zegt voorzitter Philip Houben van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP). ‘Vorig jaar waren er 1.090 bedrijven in ons land gefinancierd door Nederlandse participatiemaatschappijen. Bedenk dat de totale omzet van die ondernemingen (82 miljard euro, red.) gelijk is aan 13,7 procent van het bruto binnenlands product. Private equity is dus een onmisbare factor voor de vaderlandse economie. Maar deze branche maakt weinig lawaai.’

Golfbeweging Volgens het jaarlijkse onderzoek Ondernemend vermogen van de NVP (waar 62 participatiemaatschappijen bij zijn aangesloten) is de Nederlandse markt van


private investeerders met weinig kleerscheuren door het jaar 2010 gekomen. Vooral in de tweede helft van het vorige jaar zijn de participatiemaatschappijen de gevolgen van de wereldwijde crisis weer redelijk te boven. Het aantal bedrijven dat private equity wist aan te trekken, is ongeveer gelijk gebleven op 308. Maar de omvang van die investeringen is sinds het dieptepunt in 2009 omhoog gekrabbeld van 0,79 miljard euro naar 1,36 miljard euro vorig jaar. Ook het aantal desinvesteringen steeg met 144 miljoen euro naar 656 miljoen euro in 2010. De verhouding eigen vermogen/ vreemd vermogen verschuift volgens de branchevereniging voor participatiemaatschappijen weer. De investeringen met vreemd vermogen stegen in vergelijking met 2009, maar de leverage-niveaus van voor de crisis - soms wel tot 90 procent - ziet de NVP niet meer terug komen. Late-fasefinancieringen als herfinancieringen lagen met 227 miljoen euro ruim boven 2009 (164 miljoen) en 2008 (161 miljoen). Ook hier is de focus op de huidige portefeuillebedrijven die deels met geleend geld gefinancierd zijn goed terug te zien. Daarbij wordt verwacht dat de omvang van herfinancieringen de komende jaren zal toenemen, aangezien de verhouding eigen vermogen/vreemd vermogen naar boven zal worden bijgesteld. Veel participatiemaatschappijen hou-

den hun bedrijven langer in portefeuille en wachten het ideale verkoopmoment af. ‘Maar de crisis is nog echt niet over’, waarschuwt Houben, die als voormalig chief executive officer van buizenproducent Wavin te maken had met investeringsmaatschappijen CVC Capital Partners en AlpInvest. ‘De privateequitymarkt kent een wat langere golfbeweging, dus door de huidige onrust op de financiële markten kan er zeker nog een dip in het aantal in- en desinvesteringen komen.’

Fondsen erg in trek Ook Robert De Boeck van Antea Participaties erkent dat het economische herstel in Nederland broos is. De oprichter/directeur - van een van de grotere MKBparticipatiemaatschappijen van ons land - benadrukt dat er een uiterst moeizaam klimaat heerst. Hij vermoedt voor de resterende maanden van het jaar vooral een hapering in de bereidheid van banken tot (mede-)financieren. De vraag is of Antea Participaties de bank nodig heeft om tot een participatie te komen. De Haagse investeerder zette begin dit jaar een nieuw fonds op waar informal investors voor een minimumdeelname van 150.000 euro in kunnen stappen. De trend van een toenemende fondswerving bij privépersonen die de NVP in het marktonderzoek constateerde, wordt het

tekst WIETZE WILLEM MULDER / fotografie istockphoto

best geïllustreerd door Antea Participaties. Binnen een maand was het zesde fonds namelijk tjokvol. ‘Ik draai al heel wat jaren mee, maar zo’n gekte heb ik nog nooit meegemaakt’, vertelt De Boeck. ‘Binnen vier weken waren we uitverkocht.’ Antea Participaties breidde het fondsvermogen uit van de beoogde 15 miljoen euro naar 21 miljoen euro, maar moest nog steeds particuliere investeerders teleurstellen vanwege de overweldigende belangstelling. De Boeck: ‘Sommige investeerders waren echt ontgoocheld dat ze niet meer met ons fonds mee mochten doen.’ Betekent de massale toeloop van vermogende Nederlanders dat er in ons land geen tekort is aan risicodragend vermogen? ‘Dat denk ik wel’, zegt de Anteaoprichter. ‘We hadden makkelijk 40 miljoen euro op kunnen halen bij informals. Maar daardoor verhoog je de ondergrens van onze investeringen, terwijl wij ook deals van rond de miljoen euro in het MKB willen blijven doen.’ De Haagse participatiemaatschappij mikt voornamelijk op buyout- en groeifinancieringen van bedrijven in het MKB.

‘Veel participatiemaatschappijen houden hun bedrijven langer in portefeuille en wachten het ideale verkoopmoment af’ Zo heeft Antea Participaties momenteel deelnemingen lopen in onder andere noodhamerleverancier Life Safety Products (buyoutfinanciering tegen 54%-belang), Apple-winkelketen iCentre Group (buyoutfinanciering tegen 80%-belang) en HR-dienstverlener Compagnon (groeifinanciering tegen 50%-belang). Antea Participaties laat starters links liggen, net zoals veel andere participatiemaatschappijen. Het aantal seeden startinvesteringen daalde namelijk volgens Ondernemend vermogen licht ten opzichte van 2009 (180 tegen 209), terwijl het aantal buyouts steeg van 20 tot 35. Hierbij is het opmerkelijk dat het totale

investeringsbedrag van de buyouts veel sterker is toegenomen dan het aantal, namelijk een verdriedubbeling van 224 miljoen euro naar 777 miljoen euro. Investeringen vanuit het nieuwe fonds van Antea Participaties zijn echter nog niet te noteren. De Boeck merkt dat directeur-grootaandeelhouders (DGA’s) steeds vaker openstaan voor een verkoop van hun onderneming. Dan is het voor een participatiemaatschappij de kunst om de juiste bedrijven voor een groei financiering of de juiste ondernemer voor een buyoutfinanciering eruit te pikken. De Boeck: ‘Inmiddels liggen er vier intentieverklaringen op mijn tafel. Er zit »



Investeringen naar financieringsfase 2010 Seed Start/vroege fase Expansie/brugfinanciering Buyout Overige*

Aantal bedrijven 2 178 59 35 34

Totaal Totaal investeringsbedrag in mln.

308 1.363

Investeringsbedrag in mln. 1 161 227 197

777

* Turn around/herfinanciering

Investeringen naar bedrijfssectoren 2010 Aantal bedrijven Chemische producten en agrarische sector 19 Zakelijke en industriële producten en diensten 44 Consumentengoederen, diensten en retail 47 Energie en milieu 13 Financiële diensten (incl. vastgoed) 6 ICT 78 Gezondheidszorg 86 Overige 15 Totaal Totaal investeringsbedrag in mln.

308 1.362

Investeringsbedrag in mln. 135 192 161 300 142

Paraplufonds

109 16

307

Bron: Ondernemend Vermogen, Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen

dus een kwartet deals in de pijplijn waarvan de investeringsbedragen variëren van 600.000 euro tot 4 miljoen euro. Daar hoort ook een stukje bancaire financiering bij. Maar dat moet wel lukken gezien de relatief lage leverage.’

Cleantech Waar Antea Participaties geen voorkeur voor een branche hanteert, zijn er ook voldoende participatiemaatschappijen die alleen in bedrijven uit een bepaalde sector investeren. e2 Cleantech is zo’n investeerder. Deze Amsterdamse participatiemaatschappij verstrekt alleen risicodragend vermogen aan jonge bedrijven (niet ouder dan vijf jaar) die zich bezig houden met het klimaatprobleem, zoals energiebesparing of schone opwekking. Maar de sector Energie en milieu heeft


van het totaalbedrag komt voor onze rekening’, legt eigenaar Michel Hendriks van ewic uit, de organisatie achter e2 Cleantech. Maar het uiteindelijke doel is om een groot cleantechfonds op te halen. ‘Voor dit grote fonds is concrete interesse van vooral family offices die duurzaamheid belangrijk vinden en begrijpen dat het een kwestie van tijd is voordat de werkelijke prijs voor CO2 wordt verwerkt in de prijskaartjes van allerlei producten. We verwachten begin 2012 ons nieuwe fonds te closen.’ Inmiddels heeft de participatiemaatschappij in zes bedrijven geïnvesteerd. Een van die ondernemingen is bijvoorbeeld QWIC, marktleider in ons land op het gebied van elektrische scooters en een belangrijke speler in het topsegment van elektrische fietsen. Hoe groot de kapitaalinjectie van e2 Cleantech in QWIC is, wil Hendriks niet zeggen. ‘Maar gemiddeld investeren we 850.000 euro tegen een minderheidsbelang.’

het volgens de NVP moeilijk. De meeste branches vertoonden het afgelopen jaar een toename in het totale investerings bedrag, maar bij Energie en milieu kelderde dat bedrag met maar liefst 70 procent van 54 miljoen euro in 2009 naar 16 miljoen euro vorig naar. Ook de ICT-sector kampte met een daling van 16 procent naar 142 miljoen euro, maar qua aantal bedrijven (78) is deze sector nog altijd goed voor 25,3 procent van alle investeringen door participatiemaatschappijen. e2 Cleantech haalde zo’n 4,6 miljoen euro op bij een twintigtal particuliere investeerders en ontving 4 miljoen euro van TechnoPartner vanuit de SEED-faciliteit, een overheidsregeling dat investeren in starters aantrekkelijker maakt. ‘We hebben zelf zwaar geïnvesteerd in ons kleine fonds, want meer dan 10 procent

Hoewel de sector Energie en milieu het aantal deals al twee jaar op rij ziet dalen, zijn volgens Ondernemend vermogen start-ups op het gebied van cleantech een positieve uitschieter in deze branche. Maar dat verbaast Hendriks allerminst. ‘Cleantech is bezig aan een revolutie. Niet alleen met elektrisch vervoer, maar denk ook aan verlichting of een warmte- en koudeopslag diep in de aarde. Het is een duidelijke groeimarkt.’ Toch verwacht de NVP dat start-ups het de komende jaren moeilijk krijgen. Uit het jaarlijks onderzoek komt naar voren dat fondswerving bij investeerders voor het participeren in MKB’ers in de seeden vroege fase achteruit holt. Mocht die negatieve tendens doorzetten, dan vreest de NVP voor een tekort aan kapitaal voor Nederlandse start-ups. De branchevereniging voor participatiemaatschappijen oppert een paraplufonds. ‘Momenteel zijn we in gesprek met de Nederlandse overheid om een fonds ter grootte van 300 miljoen euro op te richten om start-ups te financieren’, zegt NVP-voorzitter Houben. ‘Mijn verwachting is dat we dit binnen enkele maanden realiseren, want de toegang tot durf kapitaal voor start-ups is essentieel voor de toekomst van ons land.’

Succesvol investeren Kunst of kunde?

U bent geïnteresseerd om te investeren in een startend of groeiend bedrijf. Maar hoe pakt u dat aan? Hoe vindt u goede proposities, waar moet u op letten bij de onderhandelingen en wat zijn belangrijke voorwaarden om tot een succesvolle exit te komen? Investormatch organiseert de komende maanden een aantal bijeenkomsten om potentiële investeerders (business angels) bij te praten over de do’s & don’ts van informal investing. Tijdens deze bijeenkomsten vertellen ervaren investeerders waar u in de dagelijkse praktijk tegenaan loopt. Ondersteund met een uitgewerkte praktijkcase en direct toepasbare adviezen. Dit alles in een interactieve setting ( 8-15 deelnemers).

Programma • Uitleg van de kapitaalmarkt • Rol van de partijen in relatie tot de levensfase van een bedrijf • De kansen en valkuilen van informal investing • Het informal investing proces • Rolverdeling tussen investeerder en ondernemer • Praktijkcase met een ondernemer en een informal investor

Aanmelden De komende tijd worden bijeenkomsten georganiseerd in Amsterdam (dinsdag 25 oktober), Utrecht (donderdag 27 oktober) en Eindhoven (dinsdag 1 november). U kunt zich voor een van deze bijeenkomsten aanmelden via [email protected] Deelname is gratis, maar het aantal plaatsen is beperkt. Aanvullende informatie via Peter van Meersbergen, Tel 020 303 12 41

investormatch.nl platform voor durfkapitaal


Zorgvuldig investeren de giralis groep kon het afgelopen jaar haar eigen

groei bijna niet meer bijbenen. Een zoektocht naar extra financiële middelen leidde naar participatiemaatschappij Écart Invest. Met de Haagse investeerder aan boord kan weer voluit gas worden gegeven.

P

rivatisering in de zorgsector lijkt een onafwendbare ontwikkeling. Giralis Groep zette ruim tien jaar geleden al voorzichtig de stap uit de gesubsidieerde wereld en naar een commerciële organisatie. Het adviesbureau, dat zich richt op de ontwikkelingsomgeving van het kind (thuis, school en opvang), besloot in 2006 om de hand helemaal niet meer op te houden bij de overheid. Directeur Riet Ogink van Giralis stond vijf jaar geleden helemaal achter de beslissing om het leunen op subsidies vaarwel te zeggen, maar twijfelde wel op bepaalde momenten. ‘Ik heb altijd gezegd: over een jaar of vijf weten we of dat een verstandige strategie is geweest. Nou, ik heb me wel eens achter de oren gekrabd.’ Dat het onafhankelijk zijn van overheidsgeld de juiste keuze was, bewijst het afgelopen halfjaar. Giralis kon echter de snelle groei (financieel) niet alleen bijbenen. Het Bossche bedrijf ging op zoek een investeerder en binnen drie maanden zetten Giralis en Écart Invest de handtekeningen onder de participatieovereenkomst. Dat terwijl de participatiemaatschappij geen belangen


heeft in andere zorgbedrijven. ‘De gezondheidszorg is inderdaad een nieuwe activiteit’, beaamt directeur Rolf Metz van Écart Invest. ‘Niet alleen voor ons, maar voor veel participatiemaatschappijen. De zorgsector krijgt ook vanuit de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappij aandacht, want het is echt een groeimarkt die de komende jaren alleen maar interessanter wordt voor private equity.’

Vrije markt Giralis kende een onstuimig laatste decennium. Het bedrijf startte in de jaren zeventig als onderwijsbegeleidingsdienst voor Nederlandse basisscholen die een professionaliseringsslag maakten. Die behoefte aan een hogere kwaliteitsgraad werd gesubsidieerd door de overheid, die iedere gemeente een vast bedrag per kind uitkeerde. Nadat de gemeente het geld aan de schoolbegeleidingsdienst uitbetaalde, kon het schoolbestuur bij een onderwijsbegeleidingsdienst uren ‘inkopen’ voor begeleiding. Vanaf de jaren negentig besloot het toenmalige kabinet met het afbouwscenario voor de subsidies, waardoor onderwijsbe-

geleidingsdiensten uiteindelijk vanaf 2006 zelf de broek op moesten houden. In 2000 smolten twee grote bedrijven samen tot Giralis. ‘Door die aankomende privatisering noemden wij ons na de fusie een onderwijsadviesbureau’, zegt de Giralis-directeur. ‘Wij stonden achter een vrije markt in de onderwijssector, waar je op basis van kwaliteit je klanten binnenhaalt.’ In 2006 ging het bedrijf volop commercieel aan de slag. Giralis professionaliseerde zijn eigen mensen naar commerciële onderwijskundige adviseurs op het gebied van taal, lezen, rekenen, psychologen, orthopedagogen en bedrijfskundigen. Toch was het bedrijf uit Den Bosch er niet helemaal gerust op. Om die onzekerheid uit te bannen, wilde Giralis zijn dienstverlening uitbreiden.

Cashflowprobleem ‘Het is bedrijfsmatig prettig wanneer je op productie kunt sturen.’ Met die productie doelt ze op de dyslexiebehandeling aan kinderen. Per 1 januari 2009 is de diagnostiek en behandeling van ernstige dyslexie in het basispakket van zorgverzekeraars opgenomen. ‘Het leek ons met de jarenlange exper-

tekst WIETZE WILLEM MULDER / fotografie sietske raaijmakers

tise op dat gebied logisch om daar op in te stappen, want ongeveer vier procent van alle kinderen kampt met dyslexie.’ Het bleek een gouden greep. In datzelfde jaar stroomden er 33 aanmeldingen van kinderen met ernstige dyslexie binnen. Dit jaar staat de teller nu al op meer dan 700. Ogink verwacht dat ouders jaarlijks ongeveer 1.000 kinderen aanmelden bij Giralis. Dat betekent wel dat het adviesbureau veel psychologen in dienst neemt, vooruitlopend op de groei. Medewerkers hebben namelijk opleidings- en inwerktijd nodig. Tel daarbij bovenop dat zorgverzekeraars pas na de behandeling – dat tot anderhalf jaar kan duren – van een kind uitbetalen en een cashflowprobleem is geboren. Ogink: ‘We krijgen een voorschot van 40 procent van zorgverzekeraars, maar op basis van het jaar ervoor. Bij een stabiel aantal aanmeldingen leidt dat niet tot een probleem. Maar als je zo hard groeit, staat het niet tot elkaar in verhouding. Want we hebben het niet over een paar ton, maar over een paar miljoen euro.’

Voorfinanciering Doordat Giralis veel meer moet voorfinancieren dan dat hun bankrekening toelaat en ze eind 2010 bij de bank - die volgens Ogink zijn nek al enorm had uitgestoken - voor een dichte deur staat qua groeifinanciering, moest het bedrijf op zoek naar een investeerder. Samen met Lorijn van Leersum van Baker Tilly Berk stelde Giralis een shortlist van vier investeerders op, allemaal participatiemaatschappijen.

‘Zes maanden geleden wilde geen bank onze groeiplannen financieren en nu hebben we zelfs de keuze uit drie banken’ Ondertussen moest het adviesbureau wel iets anders regelen. Giralis was op papier nog altijd een stichting, maar die rechtsvorm heeft geen enkele waarde voor een investeerder. Een stichting en het vermogen dat erin zit is namelijk van de maatschappij. Op het moment van de omzetting naar een besloten vennootschap, was de vierkoppige directie (drie vrouwen, een man) al in gesprek met twee participatiemaatschappijen. ‘Ineens schoot het Van Leersum te binnen om Écart Invest op onze lijst te zetten’, vertelt Ogink. Tijdens het eerste gesprek met Écart-directeur Metz klikte het meteen tussen beide partijen. Toen ging het snel, want binnen twee weken lag er een term sheet op tafel. Ogink: ‘Ze schakelden ontzettend snel en dat sprak ons aan.’ De twee vonden elkaar redelijk gemakkelijk omdat de Haagse investeerder alleen maar minderheidsbelangen neemt, een absolute eis voor de Giralis-directie.

Groeiaanjager Écart Invest investeert uiteindelijk 1,5 miljoen euro tegen een belang van 45 procent,

verdeelt over aandelenkapitaal en een achtergestelde lening. ‘Als je zo’n bedrijf aantreft, ben je eerder enthousiast dan kritisch’, legt Metz uit. Dyslexiebehandeling lijkt de komende jaren de grote aanjager voor groei bij Giralis. ‘Dyslexie ligt gewoon voor op andere activiteiten, maar de gehele markt voor kinderbegeleiding is een groeimarkt. Ouders willen namelijk ver gaan om hun kind te helpen en zijn daarvoor bereid te betalen’, aldus Metz, die zelf commissaris is bij het adviesbureau. Inmiddels is de directie, die zelf persoonlijk borg staat, wederom in overleg met diverse banken voor een aanvullende financiering. Want de ambitie om de verwachte omzet van 7 miljoen euro dit jaar naar 15 miljoen euro in 2015 te tillen is met een participatiemaatschappij aan boord net iets makkelijker. Een bank heeft er dan immers meer vertrouwen in om krediet te verlenen vanwege het versterkte eigen vermogen. Ogink: ‘Ruim zes maanden geleden wilde geen bank onze groeiplannen financieren en nu hebben we zelfs de keuze uit drie banken.’



Participatietips u zoekt een participatiemaatschappij om uw

ambitieuze plannen te financieren. Maar waar moet u op letten bij het zoeken, vinden en vooral binnenhouden van een participatiemaatschappij? Zeven tips voor een vruchtbare samenwerking.

1

1. Begin op tijd Voordat u daadwerkelijk het benodigde geldbedrag van een participatiemaatschappij op uw zakelijke bankrekening ziet verschijnen, kunnen er al vele maanden verstreken zijn. Het zoeken naar een participatiemaatschappij is volgens de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) een intensief traject dat minimaal drie maanden van uw tijd kost. Begin dus op tijd met uw zoektocht naar private equity. U wilt niet pas op zoek gaan naar een participatiemaatschappij wanneer de bodem van uw spaarpot in zicht komt. Ook al bent u al in onderhandeling, dan kan het nog wel enige tijd duren voordat de handtekeningen onder het contract staan. De investeerder checkt de beweringen in uw businessplan nauwkeurig en voert een due diligence uit op de financiële, juridische en fiscale situatie van uw bedrijf, waardoor u zo weer enkele weken verder bent.


2. Bemoeial of betrokken?

2

U zoekt kapitaal om uw ambitieuze plannen te financieren. Toch haalt u met een participatiemaatschappij niet alleen een zak met geld in huis. Realiseer u goed dat een participatiemaatschappij met haar kapitaalinjectie in u een aanzienlijk risico neemt. Dan is het goed te begrijpen dat een investeerder enigszins grip op zijn investering willen hebben. Zoek een participatiemaatschappij die bij uw profiel past qua betrokkenheid. De deal is gedoemd te mislukken als u een investeerder aantrekt die iedere dag over de vloer komt, maar die u beschouwt als een bemoeial. Of dat u juist een participatiemaatschappij wilt die u wat meer bij de hand neemt, terwijl deze investeerder eenmaal per kwartaal een rapportage van de cijfers voldoende vindt. De meeste participatiemaatschappijen beheren hun investering op afstand, maar zullen zich in de eerste maanden veelvuldig laten zien op de zaak of horen via de telefoon/e-mail.

3

3. Staar u niet blind op een meerderheidsbelang De gedachte dat u met 51% van de aandelen (dus een meerderheidsbelang) kunt doen wat u wilt, getuigt van weinig realiteitszin. Participatiemaatschappijen stellen vaak als voorwaarde dat voor zwaarwegende beslissingen een gekwalificeerde meerderheid nodig is. De investeerder heeft bijvoorbeeld 35% van de aandelen in handen en eist dat voor bepaalde beslissingen een meerderheid nodig is van tweederde van de aandelen, wat hem feitelijk een vetorecht verschaft. Het gaat daarbij om zaken als het aangaan van leningen, het benoemen van directieleden of het doen van zware investeringen. Staar u dus niet blind op een meerderheidsbelang, want die halsstarrigheid kan een goede deal in de weg staan. Het zou toch zonde zijn als u uw plan niet gefinancierd krijgt omdat u geen extra 5 procent van de aandelen wilt afstaan. Toch bedingen veel (goede) participatiemaatschappijen het liefst een minderheidsbelang in uw bedrijf, omdat ze niet op de stoel van de ondernemer willen zitten.

tekst WIETZE WILLEM MULDER

4

4. Functie in raad

Om enige controle op de investering te houden, eist een participatiemaatschappij vaak een rol in de raad van commissarissen of raad van advies. Daarbij schuift een participatiemaatschappij veelal één persoon naar voren die het best gekwalificeerd is voor uw bedrijf. Dat kan te maken hebben met zijn of haar kennis van uw branche, ervaring met uw ondernemingsfase, etc. Dat heeft voor u ook een voordeel, want u heeft dan één aanspreekpunt. Stel dat u gefinancierd bent met het geld uit een fonds van een participatiemaatschappij, die dit kapitaal heeft opgehaald bij allerlei individuele informal investors. Dan zou u te maken hebben met tientallen verschillende investeerders die allemaal een stukje financiering in uw bedrijf voor hun rekening hebben genomen. Een onwerkbare situatie. Mocht u nog geen raad van commissarissen of raad van advies hebben opgericht, dan zal een participatiemaatschappij dit adviseren en mee helpen opzetten.

5

5. Onderzoek de participatiemaatschappij

Een participatiemaatschappij die u na de eerste kennismaking meteen geld geeft, zult u niet tegenkomen. Eerst zal de participatiemaatschappij u en uw bedrijf tegen het licht houden om ervoor te zorgen dat ze geen blauwtje loopt. Waarom doet u niet hetzelfde? Kijk eerst eens of de participatiemaatschappij bij uw (financierings-)behoefte past. Heeft de investeerder eerder investeringen gedaan in uw branche? Wat is het gemiddeld investeringsbedrag van de participatiemaatschappij? In welke fase van een bedrijf investeert ze? Na deze selectie heeft u een shortlist van participatiemaatschappijen die u kunt benaderen met uw propositie. Wanneer u en een participatiemaatschappij de intentie hebben om samen tot een deal te komen, kunt u wederom een kort onderzoekje houden. Neem eens contact op met andere ondernemers die ook een kapitaalinjectie van de participatiemaatschappij hebben gekregen. Of juist met bedrijven waar de participatiemaatschappij al is uitgestapt. En heeft de participatiemaatschappij contacten bij grotere capitalists? Wellicht dat deze connecties van pas komen bij een volgende financieringsronde.

6

6. Ontslag bij aantoonbaar mismanagement Het meest gevoelige punt voor veel ondernemers is dat investeerders soms de mogelijkheid willen hebben om de bestuurder (lees: de ondernemer) te ontslaan bij aantoonbaar mismanagement. Bij een individuele minderheidsaandeelhouder zal dat niet zo snel voorkomen, maar als het een participatiemaatschappij betreft, dan wordt deze clausule meestal wel opgenomen in de participatieovereenkomst. Wees niet bang, want een investeerder weet heel goed dat u de drijvende kracht achter de start of (door-)groei van uw bedrijf bent. Ontslag zal pas de laatste strohalm zijn voor een participatiemaatschappij. Vat het ook niet op als blijk van wantrouwen. Immers, de participatiemaatschappij heeft het vertrouwen al in u uitgesproken door in u en uw onderneming te investeren.

7. Stap op tijd uit

7

De gemiddelde investeringshorizon van een participatiemaatschappij ligt tussen de drie en zeven jaar. Daarna hoopt deze tijdelijke aandeelhouder zijn belang in uw bedrijf met een bovengemiddeld rendement te verkopen. Het mooie van een goede investeerder is dat zijn belangen grotendeels parallel lopen met de uwe: u bent beiden gebaat bij groei van de onderneming en het creëren van waarde. Maar een veelgehoorde constatering van participatiemaatschappijen is dat ondernemers vaak te lang doorgaan met het leiden van hun bedrijf, waardoor ze de onderneming eigenlijk weer te gronde richten. Uw bedrijf komt dan in een fase terecht dat eerder een manager dan een ondernemer nodig heeft. Denk dus goed na of uw tijd is gekomen om uw onderneming te verkopen. Bovendien levert het u en uw investeerder de beste prijs op wanneer u beide tegelijk uw aandelenpakket verkoopt aan een ander bedrijf of participatiemaatschappij!


3 portretten

Wereldspelers je hoeft geen heineken, ahold of philips te heten om

wereldmarktleider te zijn. Veel kleine Nederlandse bedrijven zijn wereldberoemd in hun eigen niche. Een portret van 3 mini-multinationals die heersen in hun eigen markt.

Bedrijf Layar

(augmented reality software)

S

tel je voor: je bent nog maar net gestart met je onderneming. Amper twee jaar later wordt je naam genoemd door Marissa Meyer, de vice president van Google. Het overkwam Maarten Lens-Fitzgerald, een van de oprichters van Layar: ‘Google heeft een vergelijkbaar concept, Goggles. Daarmee is Google in potentie een machtige concurrent.’ Toch voelt Lens-Fitzgerald zich niet geïntimideerd door zijn tegenspeler. Hij ervaart een ‘gezonde nervositeit’. ‘Concurrentie is gezond, het houdt je scherp.’ Layar bestaat nog geen twee jaar, maar maakt nu al een zeer volwassen indruk. Het augemented reality platform, dat samenwerkt met wereldspelers als Samsung, LG en Verizon, houdt kantoor in de Amsterdamse wijk Zeeburg. Op dit platform ontwikkelen anderen zogeheten ‘layers’: digitale informatie die de werkelijkheid verrijkt. Het bedrijf heeft meer dan zestig medewerkers op de payroll en wereldwijd 1,4 miljoen vaste gebruikers. Groot denken, durven groeien; aanvankelijk moest Lens-Fitzgerald er aan wennen. ‘Omdat het zo niet-Nederlands is! We moesten wel, anders redden we het niet. Wij hebben iets bedacht waar we binnen vijf jaar heel groot mee kunnen worden.’ In een vorig leven adviseerde hij bedrijven over het gebruik en de toepassingen voor mobiele telefonie samen met zijn compagnons Raimo van der Klein en


Groot denken, durven groeien; we moesten er aan wennen. Omdat het zo niet-Nederlands is!’ Claire Boonstra. Lens-Fitzgerald: ‘We bedachten applicaties voor anderen, maar hadden zelf ook plannen. Een van die ideeën was het aanbieden van zogenaamde ‘layers’, applicaties voor augmented reality voor op de mobiel. In juni 2009 hebben we onze eerste layer gepresenteerd. Onze klanten waren wildenthousiast; internationale bedrijven uit de hele wereld hingen aan de lijn. Uiteindelijk is daar Layar uit voort gekomen.’

Investering van 10 miljoen dollar Augmented reality betekent letterlijk ‘verrijkte realiteit’. Lens-Fitzgerald beschrijft zijn bedrijf als een open platform met applicaties die door ’layar-developers’ worden geproduceerd. ‘Een layer of laag is eigenlijk een website, zou je kunnen zeggen. Gebruikers kunnen de applicaties gratis downloaden. Stel, je bent op huizenjacht. Je richt je smartphone op een woning zoals je er een foto van zou maken. Met onze applicaties ziet de gebruiker nu ook de ‘Augmented Reality’ van de woning de iPhone, en de informatie verschijnt direct in beeld. Via gps ‘ziet’ de smartphone waar je bent en waar je je toestel op richt. Je beschikt daardoor di-

rect over informatie over de omgeving: musea die je wilt bezichtigen, restaurants of historische informatie over bijvoorbeeld de inmiddels afgebroken Berlijnse Muur. Gebruikers hoeven geen reisgids meer te kopen tijdens een trip in binnenof buitenland. De bijbehorende informatie wordt direct weergegeven op het schermpje. We kunnen ook applicaties maken in opdracht van derden, zoals Funda, fabrikanten van mobiele telefoons en service providers.’ Augmented reality staat nu nog in de kinderschoenen, zegt Lens-Fitzgerald. Wel is het duidelijk dat augmented reality snel veel meer gaat bieden zoals gezichtsherkenning. ‘Vergelijk het met de ontwikkeling van de filmindustrie; eerst werden er alleen stomme films geproduceerd. Wat met augmented reality allemaal mogelijk is, valt vaak moeilijk uit te leggen. Als ik jou twintig jaar geleden duidelijk had moeten maken wat e-mail is, was dat ook moeilijk geweest.’ Inkomsten heeft Layar nog niet. Het bedrijf wordt gefinancierd door een paar kapitaalkrachtige Nederlanders en investeerders als het Deense Sunstone Capital, het Brits-Nederlandse Prime Technology

tekst CARIEN VAN DIJK / fotografie marcel bakker

Naam: Maarten Lens-Fitzgerald (40) Bedrijf: Layar Aantal medewerkers: 60 Omzet: geen

Ventures en het Amerikaanse Intel Capital. ‘De laatste investeringsronde was in november met een bedrag van 10 miljoen dollar. Zij willen graag in ons investeren omdat augmented reality een heel nieuwe industrie is. Mocht er iets gaan gebeuren in die markt, dan zijn wij de grootste kanshebber om dit mogelijk te maken. De

informatie over huizen, educatieve onderwerpen, reis- en service-informatie en spelletjes zijn gratis te gebruiken. Ik ervaar het als een groot voordeel dat we nog geen omzet hoeven te maken. Dat geeft ons de ruimte om volop te experimenteren. De wereld is onze speeltuin. We hebben 1,4 miljoen heel actieve gebruikers;

in Japan, Argentinië, zelfs in Antarctica. Later gaan we daar misschien geld voor vragen, maar de komende tijd streeft Layar er naar om augmented reality democratischer en toegankelijker te maken voor een breder publiek. Als mensen er gemakkelijker mee werken hebben we nog meer toekomst.’ »


3 portretten

Bedrijf Koninklijke Eijsbouts (klokkengieters)

V

an de Domtoren in Utrecht tot de Sint Servaes in Maastricht: in talloze Nederlandse kerktorens hangen klokken van Eijsbouts klokkengieterij uit Asten. Maar ook de slagklok van de kathedraal in Santiago de Compostela en de Basilica of St. Mary’s te Minneapolis en de grootste luidklok ter wereld nabij Mount Fuji in Japan komen uit de gieterij in het Brabantse Asten. Directeur Joost Eijsbouts noemt zijn product ‘irritant slijtvast’. ‘Als wij eenmaal een klok hebben geleverd zien we de klant de eerst komende tweehonderd jaar niet meer terug.’ Op de reuzenklok bij Mount Fuji is Eijsbouts misschien wel het meest trots. Hij weegt 36 ton, staat vermeld in het Guinness Book of Records. ‘De opdrachtgever - een steenrijke Japanse zakenman - heeft er een miljoen voor neergeteld. De klank van die klok is heel bijzonder. Als je er naast staat, dreunt hij dwars door je heen. Onze goedkoopste klok kost 500 euro.’ Koninklijke Royal Eijsbouts is opgericht in 1872. Pas sinds 1947 maakt het bedrijf ook zelf klokken. Daarvoor produceerde Eijsbouts de uurwerken voor de klokkentorens. ‘Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden de Duitsers veel klokken meegenomen: ze dienden als grondstof voor de oorlogsindustrie. Mijn grootvader zag een enorme markt en schakelde over op het gieten van klokken waarvoor hij een eigen productieproces had ontwikkeld. Als uurwerkmakers waren we niet gebonden aan eeuwenoude tradities. Toen wij gingen gieten, gebeurde dat dan ook veel nauwkeuriger en wetenschappelijker dan bij de traditionele klokkengieters. Met name de productie van een carillon vergt precisie om de ge-


‘De Nederlandse markt is bijna helemaal verzadigd. 98 procent van de klokken gaat de grens over’ wenste klankkleur en stemming te krijgen. Dat geldt voor het ontwerp, het gietproces, de montage in de klokkentoren waar wiskundige berekeningen voor nodig zijn. Je moet namelijk goed kunnen beoordelen of een gebouw het gewicht van een klok wel kan dragen. Vooral in aardbevingsgevoelige gebieden als Japan en de omgeving van Los Angeles luistert dat heel nauw. Er bestaat geen opleiding voor dit vak; die verzorgen we zelf. Mijn team en ik zijn net terug van een klus in Mexico: de levering van een flink carillon voor de Kathedraal San Louis Potosi in Mexico. Je blijft net zo lang ter plaatse tot alles rond is. Onze klanten moeten 100 procent tevreden zijn; zij zijn ons visitekaartje.’

Volstrekt autonoom De Nederlandse markt is bijna helemaal verzadigd. 98 procent van de klokken gaat de grens over. ‘Mexico, Rusland, de VS en Zuid-Amerika zijn op dit moment onze belangrijkste afzetmarkten. We produceren niet alleen voor kerken, maar ook voor universiteiten, theaters, stadhuizen. De klokkenmarkt is een moeilijk te doorgronden markt, je weet nooit of en wanneer er een grote order binnenkomt en al helemaal niet uit welke hoek. Het is voor ons daarom onmogelijk om een doelgericht marketingoffensief te ontwikkelen. Je krijgt vaak een signaal dat er ergens iets broedt of dat iemand een klok wil bestellen. We worden via via benaderd of ondernemen gericht actie. Daarom ben ik vaak op reis.’ Eijsbouts heeft de recessie ‘goed gevoeld’, maar dat heeft

niet tot grote problemen geleid, al heeft het bedrijf wel last van de almaar stijgende grondstofprijzen. ‘Dat komt omdat we in nichemarkten werken die volstrekt autonoom zijn. Wij worden gevraagd voor bijzondere projecten waarbij we op ons specialisme worden aangesproken. Die steenrijke Amerikaanse zakenman heeft misschien miljoenen verloren, maar hij kan de universiteitscampus nog steeds een klok van een paar ton schenken. En dat nieuwe carillon ter gelegenheid van het stadsjubileum gaat ook altijd wel door. Ik doe nooit zaken met de afdeling inkoop, altijd met de top. De meeste klanten beschouwen zo’n klok als een onvergankelijk symbool. Ze bestellen iets dat vele generaties zal overleven, zijn zich daar ook heel sterk van bewust. In het lagere segment moet je vooral de goedkoopste zijn. Toch proberen we ook daar een partij mee te blazen, want die steenrijke zakenman dient zich niet elke dag aan en ik moet wel vijftig man aan het werk zien te houden.’ ‘De ontkerkelijking is gelukkig vooral een Nederlands fenomeen’, zegt Eijsbouts. ‘Je zult het niet geloven, maar in Roemenië worden op dit moment bijna 5000 kerken gebouwd. Ook in Zuid- en Midden Amerika is de Katholieke kerk nog steeds springlevend, net als de Russisch orthodoxe kerk in Rusland. Een maand geleden was ik daar voor de restauratie van de klokken voor het Bolshoi Theater in Moskou. Dat soort klussen helpen ons om weer elders opdrachten te krijgen.’ »

Naam: Joost Eijsbouts (50) Bedrijf: Koninklijke Eijsbouts Aantal medewerkers: 50 Omzet: 7,4 miljoen euro


3 portretten

Bedrijf Metrological (software-applicaties)

V

oor ons ligt een wit, onopvallend kastje ter grootte van een stoeptegel. Het is de eerste draadloze mediabox ter wereld. De ‘Yuixx’ is uitgerust met games, twitters, websites en filmpjes voor het televisieprogramma ‘Toppers’, een van de partijen die het kastje voor Yuixx promoten. Albert Dahan, directeur/medeoprichter van Metrological, het Rotterdamse bedrijf dat de softwareapplicaties heeft ontwikkeld, geeft een korte demonstratie. Een paar clicks met de afstandsbediening op het balkje van de flatscreen en het laatste NOS-journaal verschijnt in beeld. De uitzending is afkomstig via internet. Nog een click en er verschijnen aankondigingen van films, muziek en zelfs foto’s op hetzelfde scherm, wireless getraceerd op het thuisnetwerk. ‘Het is vooral die combinatie die het ‘m doet’, zegt Dahan. ‘Terwijl je op de bank tv kijkt kun je twitteren, film kijken, mailen en op je Facebook. Het verschil met andere mediaspelers is de sterke Intel-chip die beelden in de hoogste resolutie op het scherm projecteert. De combinaties zijn eindeloos. Ook tablets als de iPad lopen live via het scherm. Alles gebeurt draadloos. Je hebt dus geen last meer van kabels, aansluitingen en verschillende beeldschermen. Eenvoud is het belangrijkste: daarom wordt Yuixx geleverd met een speciale afstandsbediening die alle andere overbodig maakt.’ Metrological heeft haar roots in de telemetrie: de techniek van het meten op afstand. Door middel van een draadloos televisiesignaal kun je checken of deuren van metro’s het wel of niet goed doen. Na een paar geslaagde pilots op Schiphol en de Rotterdamse metro, ontstond het idee om een mediabox te bouwen die een aantal werelden bij elkaar brengt: films, foto’s, internet, smartphones, spelletjes en tv. ‘Gewoon bij wijze van hobby. Het werd pas serieus toen ik tweeënhalf jaar gele-


‘Intel vindt het fantastisch wat we doen. Dankzij hen hebben we contact met de grootste kabelmaatschappijen in Amerika’ den een persbericht van Intel ontving. Met een jaaromzet van 43 miljard dollar is Intel een bepalende factor in de computermarkt. Ze waren bezig met de ontwikkeling van een nieuwe televisiechip. Ik heb direct een mailtje gestuurd: mogen wij zo’n chip testen voor ons nieuwste project?’ Na ‘echt heel veel bellen met de VS’ kreeg Dahan een Nederlandse Intelmanager op bezoek. ‘Hij vond het een bezwaar dat we zo’n kleine partij zijn. Toch hebben we via hem zo’n chip kunnen bestellen waarna we zijn gestart met de softwareontwikkeling. Dat was lastig, want je moet veel verschillende standaarden op elkaar aansluiten. In lekentaal: probeer maar eens een vakantiefilmpje af te spelen op je tv dat is opgenomen via je iPhone. Het mag ook niet uitmaken of je computer van Mac of Windows is. Daar bovenop hebben we applicaties gemaakt die op de Intelchips werken. Daarmee kan iedereen thuis een persoonlijk profiel aanmaken.’ Yuixx is de eerste klant van Metrological op de consumentenmarkt. Het bedrijf heeft de softwareapplicaties in mediaboxen verwerkt die binnenkort op de markt komen. Op dat moment komt ook de software development kit uit waarmee iedereen zijn eigen mediabox kan bouwen. Dahan: ‘Met een beetje mazzel lukt dat binnen een dag. Consumenten kunnen ook zelf applicaties bouwen die ze via ons kunnen verkopen: denk aan een haardvuur als achtergrond.’ Ook kabelmaatschappijen en telecomaanbieders hebben belangstelling voor de applicaties van Metrological. Dahan is nu bezig met een deal voor miljoenen huishoudens in heel Europa en straks de hele wereld.

Externe investeerders Wat was er voor nodig om wereldspeler te worden? ‘In ons geval de samenwerking met een grote partij als Intel. Dat is een partner van wereldformaat. Ze hebben ons gevraagd voor hun CEN: consumer electronic network. Dat is een groep van 16 bedrijven die wereldwijd actief zijn op de consumentenmarkt op basis van die Intelchip-technologie. Ze vinden het fantastisch wat we doen, nemen ons op sleeptouw. Dankzij Intel hebben we contact met de grootste kabelmaatschappijen in Amerika. Daar kom je normaal gesproken nooit binnen. Daarnaast is die chip zelf natuurlijk een technisch hoogstandje.’ Dieptepunten waren er ook. Dahan zelfverklaard computernerd sinds zijn achtste - weet alles van techniek, maar de combinatie van internet, televisie en huiscontent ging zelfs hem af en toe boven zijn pet. ‘Mijn grootste ergernis is als dingen niet werken. Het heeft zes jaar geduurd om zover te komen.’ Tot nu toe hebben Dahan en zijn compagnon vrijwel alle ontwikkelingskosten zelf gefinancierd. ‘Waarschijnlijk gaan we in de toekomst samenwerken met externe investeerders.’ Over vijf jaar hebben miljoenen huishoudens een mediabox of tv in huis met de techniek van Metrological, zegt Dahan. ‘Er komen natuurlijk nog veel meer applicaties bij. Zo wil ik toe naar meer interactie. Met de huidige techniek kun je op internet films bestellen. Daar komen binnenkort ook andere producten bij die je via de tv kunt bestellen, zoals pizza’s die je via sites als Bezorger.nl. Al moet je niet overdrijven; het moet wel nuttig blijven.’

Naam: Albert Dahan Bedrijf: Metrological Aantal medewerkers: 22 Omzet: vertrouwelijk


Informercial

De omzet van één dag cadeau kwf kankerbestrijding krijgt steeds meer aandacht

vanuit het bedrijfsleven. Maar waarom zou je als bedrijf een goed doel ondersteunen? Hoe doe je dat en levert het ook wat op? ‘Vaak is het bewustwording én teambuilding ineen’, aldus Michel Rudolphie, die recent het bedrijfsleven verruilde voor het directeurschap van KWF.

K

WF Kankerbestrijding zet zich al 62 jaar in voor meer genezing en een betere kwaliteit van leven voor kankerpatiënten. Genoeg te doen, want één op de drie Nederlanders krijgt kanker. Bovendien neemt het aantal patiënten ook nog eens voortdurend toe, versterkt door het feit dat de medische zorg steeds beter wordt. ‘Elk uur krijgen tien mensen in Nederland te horen dat ze kanker hebben. En elk uur sterven er vijf mensen aan de gevolgen van kanker’, zegt Michel Rudolphie, directeur van KWF Kankerbestrijding. In termen van baten is KWF het groot ste gezondheidsfonds. KWF is een maat schappelijke organisatie, in alle opzich ten. Dat wil zeggen: zij krijgt geen subsidie en is volledig afhankelijk van wat er uit de maatschappij komt aan gelden. KWF treedt meer en meer in contact met het bedrijfsleven. ‘De gevol gen van kanker zijn direct voelbaar in het bedrijfsleven, of het nu gaat om een collega, klant of leverancier die met kan ker te maken krijgt. Bedrijven beseffen


steeds beter dat ze ook iets moeten doen tegen deze ziekte.’

Doneren Doneren is misschien wel de bekendste vorm van het ondersteunen van een goed doel. Onder de donateurs van KWF zijn ook bedrijven, die periodiek een bepaald bedrag doneren of gericht een actueel on derzoeksproject financieel steunen. Vaak ook besluiten zij de omzet van één dag of één bepaald product te doneren. Colle ga’s spreken nog wel eens af een deel van het salaris te doneren en in plaats van een cadeau te kopen een gift te doen aan KWF. ‘Gaat er iemand met pensioen of viert een bedrijf een opening of jubileum, dan is dat ook een geschikt moment om genodigden om een donatie te vragen.’ Rudolphie, die zelf 22 jaar lang in het bedrijfsleven werkte voor hij onlangs de overstap maakte naar KWF, weet hoe bedrijven denken. ‘Wat levert de geïnves teerde euro op? Dat is een terechte vraag. Het is daarom belangrijk dat mensen en bedrijven die doneren weten waar hun

geld voor wordt aangewend. De resul taten communiceren we via internet, ons magazine Kracht en andere publicaties van de KWF. Wat we met het geld doen? We doen wetenschappelijk onderzoek. Maar we denken ook graag mee. Wij wil len onze kennis en kunde overdragen, op allerlei manieren.’

Preventie Preventie is een van de pijlers van de KWF. Vijftig procent van de kankersterf tegevallen kunnen we voorkomen door in positieve zin invloed uit te oefenen op onze gezondheid. ‘Als een bedrijf daar voor openstaat, willen we graag onze me dewerking verlenen om hier iets in te be tekenen’, zegt Rudolphie. Samen met bedrijven denkt de organisatie bijvoor beeld mee over hoe zij roken kunnen ont moedigen onder medewerkers. Maar ook over gezonde voeding en verantwoord zonnen in de pauze. ‘Organisaties moeten al rekening houden met de richtlijnen van de overheid. Voor zonnen en onge zond eten bestaan geen overheidsmaatre

tekst Dennis Mensink / fotografie sietske raaijmakers

Wie is Michel Rudolphie? Michel Rudolphie (52) is sinds 1 mei 2011 algemeen directeur van KWF Kankerbestrijding. Rudolphie was tot voor kort vicepresident Europa bij Nucletron BV in Veenendaal, een innovatief medisch technologisch bedrijf binnen de radiotherapie. Daarvoor was hij onder meer werkzaam als CEO van de pharmadivisie bij Novartis in Noorwegen en als algemeen directeur bij Bioness Benelux. Ook is hij initiatiefnemer geweest van de Stichting Hersentumor.nl. Het voorzitterschap daarvan legt hij op korte termijn neer.

speciale corsages in allerlei kleuren, waarbij de helft van de opbrengst naar KWF ging. Een soortgelijk voorbeeld is dat van bloemisterijketen Fleurop, die een bepaald actieboeket samenstelde waarvan de opbrengst deels naar KWF ging. Zorgverzekeraar Menzis ‘ronselde’ op het personeelsfeest vrijwilligers voor de KWF-collecte. Rudolphie: ‘Behalve met bekende namen als Hunkemöller, KLM, FC Utrecht en PSV werken we ook met veel MKB-bedrijven samen.’

Betrokkenheid

‘Als je fondsen werft en vrije dagen opoffert, is dat zeker net zo veel waard als een donatie’ gelen. Daar denken wij graag over mee. Je wilt geen dingen opleggen, maar je kunt wel dingen aanreiken. Wij hebben zelf bijvoorbeeld de calorieën van de voe dingsmiddelen die we aanbieden vermeld op de kaart. En wij eten geen kroketten. Maar als je ze wel aanbiedt, zorg dan dat je ze bakt in het juiste vet.’ Behalve met onderzoek en preventie houdt KWF zich ook bezig met psychoso ciale zorg. ‘Mensen moeten weer omarmd worden en terug het arbeidsproces in. Dat is een thema dat bij zowel het ma nagement als de HR-afdeling thuishoort. Hoe ga je met collega’s om die kanker

hebben? Wij adviseren daarin. Overigens is er geen passend antwoord op te geven, want iedere patiënt vraagt om een andere omgang. Zelfs voor ons is dit een moeilijk thema, al zijn we er elke dag mee bezig. Maar het is wel belangrijk dat je het the ma bespreekbaar maakt.’ Bedrijven kunnen veel betekenen voor KWF. Het ontwikkelen van een uniek product kan interessant zijn voor beide partijen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij kledingketen DIDI, waar KWF al vijf jaar mee samenwerkt. Elk jaar ontwerpt DIDI een speciaal item voor de Borstkanker maand. Vorig jaar waren dat bijvoorbeeld

KWF vraagt bedrijven niet enkel om geld te geven. ‘Bedrijven willen toegevoegde waarde geven. En toegevoegde waarde kun je op allerlei manieren bieden. Be trokkenheid is ongelofelijk belangrijk. Mensen willen ook echt iets doen’, zegt Rudolphie. ‘Dat zie je aan het succes van de jaarlijkse actie Alpe d’HuZes (waarbij deelnemers dit jaar ruim 20 miljoen euro bij elkaar fietsten door zes keer de Alpe d’Huez op te fietsen, red). Als je fondsen werft en vrije dagen opoffert, is dat zeker net zo veel waard als een donatie.’ Ook op andere manieren staat de KWF open voor partnerships met bedrijven. Zo dragen de tubes antizonnebrand van Zwitsal het KWF-logo. ‘Je moet altijd naar een win-winsituatie toe’, zegt Rudolphie. ‘Samen met bedrijven beden ken wij activiteiten op maat, waarbij we op een inspirerende manier strijden tegen kanker. Denk aan een ludieke vei ling of een salarisdonatieprogramma. Vaak is het een bewustwordingsproces én teambuilding ineen.’

september 2011| brookz | 51

Dutch Dream is al meer dan 10 jaar marktleider op het gebied van begeleiding en advisering van ondernemende en gekwalificeerde managers, MBI kandidaten met de ambitie om een passend bedrijf over te nemen. Met intensieve persoonlijke en professionele begeleiding helpen wij ook u graag bij het verwezenlijken van uw ondernemersdroom. Wilt u vrijblijvend de mogelijkheden van bedrijfsovername verder onderzoeken? En wilt u weten wat Dutch Dream hierin voor u kan betekenen? Wij komen graag in contact met gemotiveerde en gecommitteerde kandidaten, die concrete stappen willen zetten richting het zelfstandig ondernemerschap. Neem contact op 070-3071399 of meld u aan via www.dutch-dream.nl/hoe-we-werken/mbi-searchregister

D U TC H D R E A M

D É M B I -S P E C I A L I S T

bazaar selectief overzicht

Partner gezocht Jorre van Ast (31) is sinds begin dit jaar eindverantwoordelijk voor de meubelfabriek die veertig jaar onder leiding stond van zijn vader. Hij is op zoek naar een partner om samen het bedrijf naar een nog hoger niveau te tillen. De gezochte partner moet vooral een deel van de interne organisatie afdekken. tekst koos plegt / fotografie istockphoto

A

rco Meubelfabriek B.V. in Winterswijk, met zo’n vijftig medewerkers, is al vier generaties lang in de handen van de familie Van Ast. Het is een bedrijf dat opereert in het duurdere segment van de markt voor designmeubelen. De afzet van meubelen gebeurt in Nederland vooral via speciaalzaken en in de rest van Europa en in de Verenigde Staten via agenten. Naast de consumentenmarkt opereert het bedrijf ook in de projectmarkt, voor opdrachtge-


‘Hoe een partner zich moet inkopen en wat de zeggenschapsverhoudingen moeten worden, dat zijn zaken die Van Ast pas later in detail wil bespreken’ vers als het ministerie van Buitenlandse Zaken, een grote bank en een voetbalclub. Van Ast: ‘Mooie op maat geproduceerde producten, bijvoorbeeld een grote boardroomtafel.’

Achtergrond In de loop van de honderdjarige geschiedenis van het bedrijf zijn de accenten al regelmatig verschoven. De overgrootvader van Van Ast begon het bedrijf als lijstenmaker. Van lijstenmaker werd het kleinmeubilair en de vader van Van Ast maakte de stap van klassiek naar modern meubilair. Van Ast zelf studeerde Industrieel Productontwerp in Den Haag, rondde een master af aan het Royal College of Art in Londen en was in de Britse hoofdstad ook nog enkele jaren als zelfstandig ondernemer actief. In 2007 startte hij in het bedrijf van zijn vader, aanvankelijk als hoofd van de afdeling productontwikkeling. Om de overgang van het bedrijf van vader naar zoon te versoepelen werd een tijdelijke algemeen directeur aangesteld, die begin dit jaar terugtrad. Zelf ziet Van Ast echter niet de eigenschappen van een algemeen directeur in zichzelf terug. ‘Mijn toegevoegde waarde in het bedrijf is creativiteit. Design, productontwikkeling, collectionering, maar ook marketing en een stuk verkoop.’ Daarom is hij tot de conclusie gekomen dat hij het anders wil doen. ‘Mijn vader heeft veertig jaar de leiding gehad en in die tijd heeft in zijn rol kunnen groeien, maar die tijd is er niet meer. Er verandert veel in de


wereld, het gaat allemaal steeds verder. Er zijn daarom specialisten nodig. Alle rollen zijn nu wel afgedekt in het bedrijf, maar ik wil deze naar een hoger niveau brengen. De innovatie die we aan de buitenkant laten zien en internationaal erkend word, moet intern ook plaatsvinden.’

Verwachtingen Wat zijn de verwachtingen die Van Ast heeft van een zakenpartner? ‘Een vrij duidelijke beschrijving is iemand die zich met alles bezig houdt, behalve het product. Een andere manier is door te zeggen dat ik erg inhoudelijk bezig ben en minder met het proces, de organisatie en de dagelijkse gang van zaken in de fabriek. Het moet bovendien iemand zijn met ervaring.’ Over de optie om op loonbasis een algemeen directeur aan te trekken heeft hij ook nagedacht, maar hij kiest ervoor om een andere route te volgen. ‘Ik zoek een mede-ondernemer. We zullen een goed team moeten vormen. Wat meespeelt is dat we ons al sterk richten op innovatie in onze producten, maar dit zal nu ook in het bedrijf zelf zijn door een moderne organisatie neer te zetten.’ Niet dat het roer direct 180 graden om moet overigens. Arco is een stabiel bedrijf, zonder hoge toppen of diepe dalen. ‘We hebben altijd boven het gemiddelde van de markt gepresteerd’, zegt Van Ast. ‘Ook tijdens de afgelopen jaren is het rustig gebleven. Dat is het voordeel van een familiebedrijf. Ik ga niet ontkennen dat we geen lastige tijd hebben gehad, maar we hebben nooit mensen naar huis hoe-

ven sturen.’ Wel wil hij enkele accenten verleggen. ‘Ik heb daar lang over nagedacht. Ik kwam het bedrijf binnen toen het wereldwijd economisch slecht ging. Niet zo’n lekker moment, dacht ik toen. Nu denk ik daar anders over, misschien was het wel een heel goed moment. Er komt een nieuwe tijd, een nieuwe generatie die anders over dingen denkt. Het meer openstellen van het bedrijf past daar bijvoorbeeld bij, ook daar zijn we sterk mee bezig.’

Zeggenschap Hoe een partner zich moet inkopen en wat de zeggenschapsverhoudingen moeten worden, dat zijn zaken die Van Ast pas later in detail wil bespreken. Hij is in ieder geval niet op zoek naar een participant die met een zak geld binnenkomt en daarmee direct 50 procent van de aandelen krijgt. ‘Duidelijk moet ook zijn dat ik de eindverantwoordelijke zal blijven. Maar ik ben van mening dat als iemand echt een betrokken partner is, dat maatje dat ik zoek, dat deze op termijn ook meer betrokken moet worden als mede-eigenaar. Maar eerst moeten we eens kijken of het ook klikt.’

Reageren? Bent u wellicht de partner waar Jorre van Ast naar op zoek is, stuurt u dan even een kort mailtje met uw motivatie en CV naar [email protected]

Ook op zoek naar een partner/opvolger/koper? Bent u zelf ook op zoek naar een zakelijke partner, opvolger of koper van uw bedrijf en wilt u met uw verhaal in Brookz magazine? Stuur dan even een mail naar [email protected]

vraag&aanbod selectief overzicht van de bedrijfsprofielen van www.overnamematch.nl

aangeboden Dit is een selectie van bedrijven die te koop worden aangeboden op de website van Overnamematch.Voor meer bedrijven, aanvullende informatie en de contactgegevens van de verkopende partij zie www.overnamematch.nl Machinaal timmerbedrijf Profielnr 11227 Omzet 2,5 mln Omschrijving Een machinaal timmerbedrijf dat ondanks de recessie en problematiek in de bouw al jaren een stabiele omzet genereert. De onderneming is sterk regionaal en heeft een gespreide groep van vaste opdrachtgevers opgebouwd, waarmee al jaren wordt samengewerkt.

Advies en dienstverlener Profielnr 11226 Omzet 1,8 mln Omschrijving Advies- en dienstverlener op het gebied van legionella met een unieke, gepatenteerde reinigingsmethode. De onderneming onderscheidt zich door haar innovatieve karakter en uitstekende reputatie.

Regelconcept installatiebranche Profielnr 20023 Omschrijving Het bedrijf voert een regelconcept dat er voor zorgt dat alle systemen die een pand verwarmen of koelen optimaal samenwerken. Het regelconcept is toepasbaar in iedere woning of bedrijfspand, onafhankelijk van type of merk van de geplaatste installaties, zowel nationaal als internationaal.

Online toolbox Profielnr 20030 Omschrijving De onderneming is een online toolbox voor strategische marketing en communicatie. De toolbox bevat praktische, bondige marketing- en communicatie theorie. En biedt tientallen tools: checklists, templates, scans en stappenplannen om effectieve marketing- en communicatie instrumenten te ontwikkelen.

Productiebedrijf Profielnr 20018 Omzet 13 mln Omschrijving Een productiebedrijf in de metaalbranche, dat opereert in het high end-segment van de (precisie-)metaalbewerking en is gespecialiseerd in plaatbewerking en verspaning. Er is fors geïnvesteerd in het machinepark en de geautomatiseerde productieomgeving is daarmee up-to-date en klaar voor de volgende groeifase.

Methode stoppen met roken Profielnr 20010 Omzet 1,5 mln Omschrijving Een start-up met een innovatief product, dat helpt bij het op een natuurlijke manier stoppen met roken, staat op het punt om zijn product te lanceren. Het betreft een elektronisch product, wereldwijd gepatenteerd en met een hoge marge.

Voedingsmiddelenbedrijf Profielnr 20020 Omzet 1,5 mln Omschrijving Een productie- en handelsbedrijf in de foodindustrie, gespecialiseerd in zoetwaren met een lange historie. De fabricage gaat deels machinaal, maar wel met een ambachtelijke basis. Nieuwe producten kunnen snel en gemakkelijk worden toegevoegd aan het assortiment.

Architectenbureau Profielnr 10975 Omzet 1 mln Omschrijving Gezocht wordt naar een participant in een goedlopend architectenbureau. De huidige ondernemer wenst zijn ondernemersactiviteiten te delen met een gelijkwaardige architect en zoekt daarom een partner die reeds een eigen onderneming runt of een starter met een goed eigen netwerk.

Productie landbouwwerktuigen Profielnr 20021 Omzet 1 mln Omschrijving Onderneming die zich specialiseert in de productie, verkoop, service en onderhoud van specifieke landbouwwerktuigen. Het bedrijf heeft zakelijke opdrachtgevers, hoofdzakelijk in de (internationel) landbouwsector.

Sportwinkelketen Profielnr 11225 Omzet 10 mln Omschrijving De onderneming heeft zowel eigen winkels als een aantal franchisewinkels. Het assortiment dat aangeboden wordt bevindt zich in het midden tot hoge segment.

Groothandel elektrische fietsen Profielnr 11224 Omzet 0,4 mln Omschrijving De groothandel levert een divers assortiment aan (eigen) merk elektrische fietsen. De onderneming is gevestigd in Zuid-Holland en werkt samen met enkele dealers die landelijk verspreid zijn.

Installatiebedrijf Profielnr 11223 Omzet 1,75 mln Omschrijving De onderneming is actief als elektrotechnisch installatiebureau. De onderneming levert en installeert voor haar opdrachtgevers onder andere lichten krachtinstallaties, domotica, datanetwerken en beveiligingen.

Relatiegeschenkenbedrijf Profielnr 11222 Omzet 0,7 mln Omschrijving De onderneming is actief als handelsonderneming op het gebied van relatiegeschenken. Er wordt gewerkt op basis van een goed gepositioneerde website. Ondanks haar beperkte omvang is de onderneming goed overdraagbaar.

Handelsonderneming Profielnr 11220 Omzet 3,5 mln Omschrijving Importeur van facilitaire hulpmaterialen. Een lean and mean-organisatie met een hoge servicegraad, werkt onder private label en met bekende merknamen. De onderneming is een voorraadhoudende importeur voor o.a. groothandel, detailhandel en (grotere) eindklanten in Nederland en België.

Domoticagroothandel Profielnr 11218 Omzet 0,3 mln Omschrijving Een groothandel in domotica (huisautomatisering) dat sinds enkele jaren wordt gevoerd. Men heeft het exclusieve dealerschap van een gerenommeerd bedrijf. Men werkt met dealers, echter levering aan installateurs is ook mogelijk.

Evenementenbureau Profielnr 11217 Omzet 1,25 mln Omschrijving Een evenementenbureau dat onder meer bedrijfsevents, dagarrangementen, city tours, incentives en avond-programma’s in Amsterdam organiseert. De onderneming acquireert, adviseert en organiseert een grote diversiteit en hoeveelheid aan evenementen in Amsterdam.



Applicatie-ontwikkelaar Profielnr 11216 Omzet 1,5 mln Omschrijving De onderneming ontwerpt applicaties voor smartphones en iPads/ tablets en verkoopt deze wereldwijd via de hardwarefabrikanten aan de eindgebruikers. De wereldwijde eindgebruikers downloaden de toepassing op zijn/haar apparaat onder gelijktijdige betaling.

Duurzame klimaatbeheersing Profielnr 11200 Omzet 5 mln Omschrijving Specialist in het ontwerpen, installeren en onderhouden van technische installaties op het gebied van duurzame klimaatbeheersing. Het bedrijf voert de regie in projecten, biedt integrale totaaloplossingen en ontwerpt bovengrondse en ondergrondse installaties en koude- en warmteopslag

Metaalverwerkingsbedrijf

Uitvaartonderneming

Profielnr 11213 Omzet 1,5 mln Omschrijving Een metaalverwerkingsbedrijf dat op maat gemaakte rookgasafvoersystemen, luchtkanalen, plaat- en constructiewerk volgens tekening levert. Men speelt flexibel in op de behoefte van de opdrachtgevers (voornamelijk installateurs actief in de bouw, koeling, keuken, CV en maritiem).

Profielnr 111199 Omzet 1,2 mln Omschrijving Een uitvaartonderneming met als belangrijke sterkte dat zij over 2 uitvaartcentra beschikt en dat zij binnen het primaire marktgebied de enige speler is met een fysiek uitvaartcentrum. Dit centrum is eind jaren ‘90 gebouwd, ruim opgezet en gelegen direct naast de algemene begraafplaats. Het kantoor is hier eveneens gevestigd.

Autodealer Profielnr 11207 Omzet 2,5 mln Omschrijving Het bedrijf is al meer dan 25 jaar dealer van een merk uit Japan en heeft daar een aantal jaren geleden het subdealerschap van een tweede merk bijgekregen. De ondernemer heeft er voor gekozen om 2 jaar geleden alleen nog subdealer te zijn van beide merken vanwege de nodige investeringen vanuit de importeurs.

Keukenspeciaalzaak Profielnr 11206 Omzet 0,9 mln Omschrijving De onderneming ontwerpt, levert en plaatst keukens van talrijke merken en materialen. Het assortiment is breed en gevarieerd. De strategie is gebaseerd op service, kennis, flexibiliteit en korte levertijden.

Drukkerij Profielnr 11202 Omzet 4,5 mln Omschrijving Een algemene drukkerij met een duidelijke nichemarkt en een grote spreiding van klanten. Buiten de grafische machines beschikt de onderneming over een uitgebreide afwerkingsstraat.

Groothandel filtersystemen Profielnr 11189 Omzet 1,8 mln Omschrijving Een groothandel die zich specialiseert in de handel, installatie en onderhoud van lucht- en met name vloeistoffiltertechnieken. Het bedrijf heeft alleen zakelijke opdrachtgevers, hoofdzakelijk in de metaalsector en een aanzienlijk aantal onderhoudscontracten.


ICT-bedrijf Profielnr 11196 Omzet 2 mln Omschrijving Een ICT-onderneming dat monitoringsoftware ontwikkelt en vermarkt. Het eindproduct combineert diverse informatiestromen tot een gebruiksvriendelijke applicatie voor lokale overheden, grootbedrijf, netbedrijven en waterschappen.

Hotel in Noorwegen Profielnr 11192 Omzet 0,15 mln Omschrijving Hotel met restaurant in Noorwegen met een ***-status. Het bedrijf ligt in het oostenlijke deel van Noorwegen, tegen de Zweedse grens aan. Het hotel heeft een gunstige ligging in de omgeving van het grootste wintersportgebied van Noorwegen (Trysilfjellet) en centraal gelegen tussen meerdere skigebieden in. Ook in de zomer een vakantiegebied voor rondreizende toeristen.

Uitzendorganisatie Profielnr 11191 Omzet 0,93 mln Omschrijving Een uitzendorganisatie die actief in het topsegment van een specialistische markt. Gericht op een diverse klantenkring in een breed toepassingsgebied. Vaste afnemers, veelal bekende en grote organisaties. Het bedrijf is in het zuiden van Nederland en in de Randstad gevestigd, maar actief in nagenoeg het gehele land.

Accountantskantoor Profielnr 11203 Omschrijving Een accountantskantoor dat het samenstellen van jaarrekeningen, fiscaal en juridische advies, bedrijfseconomisch advisering, administratie, opstellen en indienen van fiscale aangifte en loonadministratie verricht.

Productie- en verkoopbedrijf van medische apparatuur Profielnr 11188 Omzet 0,5 mln Omschrijving Een productie- en verkoopbedrijf van medische apparatuur in een niche-markt. Het bedrijf heeft state-of-theart technologie en werkt samen met een Amerikaans partnerbedrijf. De onderneming heeft zowel nationaal als internationaal afnemers, die vooral werkzaam zijn op het gebied van arbeid en gezondheid.

Webwinkel camera’s, printers en computers Profielnr 11187 Omzet 0,8 mln Omschrijving Een webwinkel die camera’s, printers en computers voor de professionele markt aanbiedt. Online verkoop en klein deel balieverkoop rechtstreeks aan de professionele gebruiker, veelal fotografen. Artikelen zijn fotoapparatuur, printers en computers plus accessoires.

Zwemschool Profielnr 11186 Omzet 0,2 mln Omschrijving Een zwemschool met multifunctioneel onroerend goed, zoals instructiebad, kleedruimten, machineruimte, kantoorruimte, ontvangst-/kantineruimte en compleet woonhuis met tuin. Het bedrijf werkt volgens richtlijnen Zwem-ABC van de Nationaal Platform Zwembaden.

Sauna Profielnr 11182 Omzet 0,2 mln Omschrijving De sauna is gevestigd in een authentieke, oude boerderij en is te typeren als zeer sfeervol en het interieur straalt een zeer warme sfeer uit. Het saunagedeelte is licht van kleur en voorzien van alle faciliteiten die je van een moderne sauna mag verwachten, zoals verschillende sauna-cabines, Turks stoombad, hot-whirlpool, zwembad, etc.

Jachtwerf Profielnr 11181 Omzet 0,5 mln Omschrijving Het betreft een jachtwerf met activiteiten als scheepsbetimmering, jachtbouw (reparatie en refit van schepen), dealerschap buitenboordmotoren, jachtbouw (kajuitsloep - eigen model) en verkoop scheepsbenodigdheden en watersportarti» kelen.

nieuws

verkocht

profielen

gevraagd Rijwielspecialist Profielnr 11178 Omzet 0,3 mln Omschrijving Een fietsenspeciaalzaak met een vernieuwend winkelconcept in een grote stad in het noorden van het land. Hippe, hoogwaardige bak- en transportfietsen voor ouder- en kind, aangevuld met designfietsen en nostalgische fietsen voor dertigers. Daarnaast groeit ook de zakelijk markt, waarbij de huisstijl van het bedrijf vertaald wordt in de fietsen.

Opleidings- en trainingsbureau Profielnr 11177 Omzet 0,75 mln Omschrijving Een opleidings- en trainingsbureau actief in het trainen van medewerkers in de zorg. Het bedrijf is van oudsher een specialist voor zorgorganisaties op het terrein van dagbesteding en welzijn.

Machineproducent/distributeur Profielnr 11175 Omzet 1,5 mln Omschrijving Een internationale producent die in eigen huis ontwikkelde machines voor de afvalwaterindustrie verkoopt. De productie van de machines wordt uitbesteed. De onderneming is gevestigd in het midden van Nederland.

Dit is een selectie van bedrijven die te koop worden gevraagd op de website van Overnamematch. Voor meer bedrijven, aanvullende informatie en de contactgegevens van de vragende partij zie www.overnamematch.nl Consumentenproducenten bedrijf Profielnr 13128 Omvang 20 FTE Omschrijving Een bedrijf met een onderscheidende productlijn, dat de potentie heeft tot transformatie in een (internationaal) merk in bijvoorbeeld food, personal care, farma, duurzame consumenten goederen, sport of muziek.

Technologiebedrijf Profielnr 13127 Omvang 20 FTE Omschrijving Een hoogwaardig technologiebedrijf of innovatieve consumer durables. Het bedrijf is een nichespeler in de markt. Eigen product met complexiteit en hoge toegevoegde waarde. Wil voorop blijven lopen. Doet zelf onderzoek, ontwikkeling en productie, of heeft delen hiervan onder eigen regie uitbesteed.

Handelsbedrijf FMCG of mode Profielnr 13124 Omvang 20 FTE Omschrijving Een handelsonderneming in de FMGC en/of mode. Liefst tastbare producten, met eigen of uitbestede productie, maar het mogen ook tot de verbeelding sprekende diensten zijn. Belangrijk is dat de business schaalbaar is (m.a.w. te laten groeien).

Rederij

Webshop

Profielnr 11175 Omzet 1mln Omschrijving Een rederij met twee riviercruiseschepen die weektochten vaart in combinatie met fietsvakanties, veelal voor buitenlandse gasten. De schepen beschikken over alle benodigde vergunningen (2012) en zijn ingericht voor ca. 70 personen.

Profielnr 200011 Omzet 1 mln Omschrijving Participatiemaatschappij zoekt participaties in succesvolle webshops. De onafhankelijke participatiemaatschappij verstrekt risicodragend vermogen aan ondernemingen met zeer goede toekomstperspectieven en heeft een langetermijninvesteringsvisie zonder een strak vooraf gedefinieerde exit-strategie.

Administratiekantoor Profielnr 13119 Omschrijving Een loonadministratiekantoor dat beschikt over cliëntgerichte medewerkers en in staat om meerdere softwaresystemen te verwerken. De organisatie dient in Nederland gevestigd te zijn.

Webgerelateerde omderneming Profielnr 13117 Omschrijving De onderneming (informatieve websites en/of webshop) verkoopt kennis danwel producten aan een gerichte doelgroep. De onderneming heeft geen personeel en is verplaatsbaar. De markt waarin de onderneming zich bevindt dient voldoende toekomstpotentieel te hebben.

Zakelijke diensterlener Profielnr 13116 Omvang 10 FTE Omschrijving De dienstverlening is in de kern professioneel, schaalbaar en van strategisch belang voor de klant. Het bedrijf is een ‘co-creator’. De dienstverlening heeft aantoonbare toevoegde waarde en is gericht op een lange termijn relatie met de klant.

Technische handelsonderneming Profielnr 13115 Omvang 5 FTE Omschrijving Industriële toeleverancier van hoogwaardige en onderscheidende producten. Internationale afzetmarkt, geen me-too product, semi-nicheproduct door onderscheidende techniek, service & kwaliteit (van de organisatie). Productontwikkeling moet mogelijk zijn. Bedrijf moet commercieel op de kaart worden gezet.



Gezondheid, sport, recreatie/welzijn Profielnr 12778 Omzet 2 mln Omschrijving Participatiemaatschappij in Zuid-Holland is op zoek naar commerciële organisaties op het gebied van gezondheid, sport, recreatie en/of welzijn. Bij voorkeur regio Rijnmond, eventueel Zuid-Holland, Utrecht, Zeeland, West-Brabant.

Technische onderneming Profielnr 12801 Omschrijving Investeerder is op zoek naar technische ondernemingen die gevestigd zijn in de provincie Noord-Holland die behoefte hebben aan financiële ondersteuning en kennis voor het verwezenlijken van een management buy-outtraject of verdere groei.

Productie- en/of handelsbedrijf Profielnr 13126 Omvang 35 FTE Omschrijving Een productie- en/of handelsbedrijf met uitdagende logistieke aspecten. Het bedrijf is onderscheidend in de markt met een uitstekende reputatie, is innovatief en heeft een eigen verkooporganisatie.

Handelsbedrijf grondstoffen Profielnr 13122 Omvang 15 FTE Omschrijving Het handelsbedrijf heeft be-/ verwerkingsactiviteiten in grondstoffen, ingrediënten en/of specialities en beweegt zich in een groeiende internationale (niche-) markt. Er wordt ingekocht en verkocht (complexe inkoop/logistieke processen spelen een grote rol) aan professionele en soms internationale partijen.

Vertaal / communicatiebureau Profielnr 13120 Omvang 5 FTE Omschrijving Een vertaal- en/of communicatiebureau met voldoende groeipotentieel. Bedrijf richt zich op een of meerdere marktsegmenten of weet zich te onderscheiden door specialisatie. Bedrijf heeft voldoende schaalgrootte voor strategieontwikkeling.

E-installatiebedrijf Profielnr 13123 Omvang 7 FTE Omschrijving Het e-installatie bedrijf moet bij voorkeur ervaring hebben met projectmatig werken en in het uitvoeren van zonne-energieprojecten, dan wel grotere projecten op het gebied van, energie, licht of infrastructurele werken.

ICT-bedrijf Profielnr 13125 Omvang 10 FTE Omschrijving Professioneel ICT-bedrijf dat complexe operationele (administratieve) processen ondersteunt, in niet-industriële branches in een dynamische, potentieel internationale omgeving. De onderneming is specialistisch, heeft een nicheproduct en werkt efficiënt.

B2B bedrijven Profielnr 12789 Omzet 2 mln Omschrijving Participatiemaatschappij in Zuid-Holland is op zoek naar ondernemingen met een combinatie van dienstverlening (specifieke kennis) en productie en/of handel in business-to-business markt. Bij voorkeur regio Rijnmond, eventueel Zuid Holland, Utrecht, Zeeland, West-Brabant.

Overnamematch werkt o.a. samen met de volgende partners


Factuurontwerp Periodeuitwisseling

Btw-verlegd

Gebruikers beheer

Branchekoppelingen

Verzamelfacturen

Incasso

GRATIS Proberen Aanmaningsarchief

BankKoppeling

UBL2.0 Elektronisch factureren

Cursus & Workshop Afwijkende btw

Offertes

Voorraad Beheer

Digitaal Archief

ICP-aangifte te ers e w ur u g met u een oekin n b ne Bin uur én en eRubriceren n crttes, ftaacrtt.ur a f offe nelS kOptimale Orders, die t an Sen: hesamenwerking Voor de professionals g n i n a nm Accountant aaadministratie meerBundelpakket met hun . l a a m e l willen.ZZP-KB-MKBal Bekijk alle functionaliteiten op www.snelstart.nl

Export naar Excel

Kolommen& PeriodeBalans

Standaardboekingen

Multiuser Orders & Pakbonnen

Ruim 50.000 ondernemers en 2200 accountants werken al met SnelStart

www.citroen.nl

20% BIJTELLING

Gem. verbr.: 4,4-6,5 l/100 km;15,4-22,7 km/l; CO2: 114-149 g/km. Vanaf € 23.940. Prijs is incl. BTW en BPM, excl. verwijderingsbijdrage, leges en kosten rijklaar maken. Leaseprijs is € 449 excl. BTW, Full Service Operational Lease, excl brandstof, incl. metallic lak via Citroën Business Finance op basis van 48 maanden, 20.000 km per jaar. Afgebeeld model kan afwijken van het standaardmodel. Prijs-, model- en fiscale wijzigingen voorbehouden.

CITROËN DS4 Met de DS4 bewijst Citroën dat compromisloos design nog mogelijk is. Het combineert de veelzijdigheid van een vijfdeurs berline met de de prestaties van een coupé. Radicale design keuzes, zeer karakteristieke verlichting en een eigenzinnige hoge voorruit maken de Citroën DS4 nu al een legendarische nieuwkomer in de DS-lijn. Laat de buurman maar rationele keuzes maken. U spoedt zich naar de showroom voor deze revolutie. Maak een proefrit bij uw Citroën-dealer.

Participatiekapitaal. groei, durfkapitaal & bedrijfsovername. voor professionele ondernemers

Recommend Documents