Preek en liturgie Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Zondag 13 januari 2013 Organist: Gerben Bergstra; voorganger: Roelof Akse thema: Hemel opent zich
Als je naar niets verlangt, heb je alles.
* Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Zingen
Lied 325 Niet als een storm, als een vloed …
Vrouwen
Mannen
1. Niet als een storm, als een vloed, niet als een bijl aan de wortel komen de woorden van God, niet als een schot in het hart.
4. Kinderen armen van geest mensen gelouterd tot vrede horen de naam in hun hart dragen het woord in hun vlees.
Mannen
Vrouwen
2. Maar als een glimp van de zon een groene twijg in de winter, dorstig en hard deze grond zo is het koninkrijk Gods.
5. Blinden herkennen de hand dovemansoren verstaan hem zalig de man die gelooft zalig de boom aan de bron.
Vrouwen
Mannen
3. Stem die de stilte niet breekt woord als een knecht in de wereld naam zonder klank zonder macht vreemdeling zonder geslacht.
6. Niet in het graf van voorbij niet in een tempel van dromen hier in ons midden is Hij hier in de schaduw der hoop.
Allen
7. Hier in dit stervend bestaan wordt Hij voor ons geloofwaardig worden wij mensen van God, liefde op leven en dood.
* Gesprek met de kinderen
Wat is dat voor water?
* Zingen
Goedemorgen welkom allemaal
Goedemorgen, welkom allemaal. Ik met mijn en jij met jouw verhaal. Lachen, huilen, vrolijkheid en pijn. Alles mag er zijn.
God, ik vraag je, kom in onze kring. Wees er bij, wanneer ik bid en zing. Ik met mijn en jij met jouw verhaal, verteld in mensentaal.
Na ‘t zingen steken kinderen het lantaarntje aan, met dit licht gaan ze naar het gemeentecentrum. * Hoor
Genesis 1: 1, 2, 9 en 10 (uit Naardense bijbel)
* Zingen
Tussentijds 100: 1 en 2 O God die uit het water in het begin … 2. O God die uit het water, de grote vloed, een ark vol leven hebt gered en alles was weer goed... Refrein: Heer, ontferm u over ons en over onze kinderen.
Daar alleen kan liefde wonen, daar alleen is ’t leven goed waar je vrij en ongedwongen alles voor elkaar doet.
* Gebed, als afsluiting in dit bidden zingen
Tussentijds 100: 1, 2 (opnieuw!) en 6, 7
6. O God die in het water van de Jordaan uw Zoon hebt aangewezen om allen voor te gaan... Refrein
7. O God die in het water van onze doop wie Jezus willen volgen doet opstaan tot de hoop... Refrein
* Bijbellezing
Jesaja 40: 1 t.m. 11 (NBG ’51)
* Zingen
Lied 14: 1, 2 en 5 De Heer is mijn Herder!
1. De Heer is mijn Herder! 'k Heb al wat mij lust; Hij zal mij geleiden naar grazige weiden. Hij voert mij al zachtkens aan waatren der rust.
2. De Heer is mijn Herder! Hij waakt voor mijn ziel, Hij brengt mij op wegen van goedheid en zegen, Hij schraagt me als ik wankel, Hij draagt me als ik viel.
* Bijbellezing uit Lucas 3: 15, 16 en 21, 22 (NBV) * Zingen
Lied 249: 2 Wij delen in het vuur 2. Wij delen in het vuur dat neerstrijkt op de hoofden, de vonk die overspringt op allen die geloven. Vuurvogel van de vloed, duif boven de Jordaan, versterk in ons de gloed, wakker het feestvuur aan.
5. De Heer is mijn Herder! Hem blijf ik gewijd! 'k Zal immer verkeren in 't huis mijnes Heren: zo kroont met haar zegen zijn liefde me altijd.
* Uitleg en vermaning
Bidden…, hemel opent en Geest daalt af…, een trilogie van de Jordaanse doop. Zusters en broeders, gemeente met een levende Heer. ‘Scheurde u maar de hemel open om af te dalen! De bergen zouden voor u beven (Jes. 63: 19 NBV) Het zijn momenten van grote openheid en diepe ontroering wanneer je meemaakt dat iets van ‘t hemeldak opengaat. Het kunnen momenten zijn van een doorbraak; iets wat je raakt, iemand die je aanraakt. De barrière van je huid, grens van je gevoelige pantser, wordt doorbroken. Naakt, als een aanvangend mens buig je het hoofd. Bij deze vrouw, tegenover deze oude dame, vertelde ik, schuchter, mijn geheim. De respectvolle, laatste verzorging van het jonggestorven meisje. Wegens haar zeldzame syndroom werd ze medisch onderzocht (na overlijden, obductie). De patholoog-anatoom riep mij en toonde mij de volmaakte vorm van haar kleine hart. Voor het oog, géén afwijkingen in boezem en kamer. ‘Nee’, dacht ik bij mezelf, haar hart was zonder onvolkomenheden: rein en met de meest zuivere intentie om te leven … hoe moeizaam dat ook was. Dit beeld was via mijn netvlies diep naar binnen gegaan èn opgeslagen, ergens in een hersencel-kelder waar ik 1 2 3 niet bij kon. Als je zoiets verbergt, diep in jezelf opsluit, vormen er zich langzaam laagjes huid omheen, die de ervaring schier ondoordringbaar maakt. Totdat, een hele tijd later, ik tegenover die oude dame zat; blijkbaar keken haar ogen helder door me heen. En ze liet me vertellen, zonder in te breken. Mijn ver weg verstopte ervaring en gevoelens kon ik haar vertellen. Een doorbraak door iemand die je diep raakt. Voorover op mijn knieën zat ik te huilen, verzamelde tranen van vele slikmomenten. Haar gerimpelde handen werden beide op mijn hoofd gelegd … ze beefden. Ze fluisterde een gebed: voor mij, voor het meisje, voor haar ouders…! En iets van de hemel ging open: een glimp van de zon, een jonge twijg in de winter. Jezus wordt gedoopt terwijl hij aan het bidden is. Opvallend! Want alleen Lucas noemt deze verbindende bezigheid in de context van het dopen. Jezus bidt tot God en in navolging van Lucas 11 zegt hij: Abba, Heit…, uw naam worde geheiligd, uw koninkrijk kome! Wanneer mensenmassa’s om hem heen zijn geweest, of wanneer schriftgeleerden hem dicht èn onheilspellend op de huid zitten trekt Jezus zich terug op de berg om te bidden. ‘De hele nacht bleef hij tot God bidden’. (Luc.6: 12) In het evangelie van Lucas wordt op deze wijze duidelijk dat er een verbinding ontstaat, …dat er een verbinding is tussen Vader en Zoon, tussen Schepper en schepsel, tussen Herder en lam. De inhoud van deze gebeden kennen we niet (behalve woorden van het Onze Vader en het gebed op de Olijfberg, voordat Jezus werd gearresteerd = Luc. 22:42).
Het gebeurt. Blijkbaar heeft Jezus het nodig, dat hij zich terugtrekt om te bidden. In het bidden wordt afstand tussen hemel en aarde overbrugd. Door het gebed ontvangt Jezus…., zodat hij verder kan; omdat hij wijsheid en kracht heeft ontvangen. Zodat hij verder kan om zich tot de schare te richten: ’En de hele menigte probeerde hem aan te raken, want er ging een kracht van hem uit die allen genas’. (Luc. 6:19) God is hem genadig…, dat betekent God ziet naar hem om. Zijn gestalte en aanblik veranderen door het bidden. “Wylst Er yn gebed wie, feroare syn wêzen en syn klean kaam in wite glâns oer” (Luk. 9: 29). Lucas wijst ons de weg van het bidden; in navolging van Jezus. Je toevertrouwen aan bidden is niet alleen voor heiligen bestemd. Ieder mensenkind kent een onzichtbare levensdraad. Er is sprake van een samengestelde levensdraad. Jo Frissel, uw vlechtwerk; één van die draden is een linnendraad, die reikt vanaf uw geboorte tot aan uw sterven. Deze dunne, verweven linnendraad tussen aarde en hemel is de overdrachtelijke verbinding tussen mens en haar Schepper. Wat u kunt doen is deze draad opzoeken… in de rust van de avond, in het prille van de ochtend en inwendig zingen of huilen, of smeken, in contact treden met de overzijde! Bidden is voeding voor een levende relatie. ‘Toen Hij aan het bidden was werd de hemel geopend’ Alle 4 evangelisten zijn duidelijk en helder, er gebeurt iets met de hemel. Het – tegenover – van de aarde is niet een koperen, gesloten koepel. Hemel lijkt onbereikbaar ver weg, niet met alledaagse mensenwoorden te beschrijven. Sommige kunstenaars, zoals Michelangelo, zijn bedreven om een hemels tafereel te schilderen, hoog, boven in het plafond van een kapel. Of een componist, als Bach, laat klanken geboren worden die opstijgen én resoneren in hoge holtes van het bewustzijn: ‘Sing meine seele…’, psalm 146. Hemel open wil zeggen, er is een daadwerkelijke betrokkenheid van ’t eeuwige met het tijdelijke. Boven ons verstand uit blijkt hoe de Eeuwige haar hemelse deuren ontsluit. Na zes scheppingsdagen, een kleine eeuwigheid, is er niet een definitief, terugtrekkende beweging van ‘Ik Ben…’ . Niet vast verdwenen achter de verst verwijderde ster. Wanneer filosofen, zoals Nietzsche zeggen ‘God is dood’, heeft dat vooral betrekking op allerlei tragische, menselijke activiteiten. In een religieus besef is het passender om bij menselijke tragiek te zeggen: ‘God trekt zich terug’. Bij deze doop van Jezus in de Jordaan is het zichtbaar dat God’s aanwezigheid manifest is. De Barmhartige keert zich niet af, niet in een tempel van dromen hier in ons midden is Hij! Geest daalt af. Jezus in gebed, hemel opent zich; Geest daalt neer. Lucas laat zien op welke wijze God zich met zijn mensenkind bemoeit. Hij laat niet los, wat zijn handen zijn begonnen. De spiritus, de levenskracht, waar Genesis 1 al van sprak, daalt af naar deze mens. De wervelende Geest wordt tastbaar aanwezig is Jezus’ leven. Die Roeach ademt in zijn lichaam en in zijn ziel; in zijn adem is de levenskracht van Schepper én Voltooier bijeen ver-zameld als een ‘gloria in excelcis Deo’. (lied 134) Oprijzend uit het water, de oude chaos, is hier een nieuw begin, een tastbare herschepping van Adam … Eva. Gij, nieuwe mens, wordt aangesproken door een hemelse stem; hoor:
een bevestiging van ’n innige relatie: “Hô agapètos, wat betekent: hij of zij, die bemind wordt…; mijn geliefde, in jou vind ik vreugde.” Is deze stem uit de hemel exclusief? Uniek te horen op dat moment, in die situatie, voor die mens? Het is welk theologisch standpunt u inneemt. Niet één glas met rivier-doop-water staat hier. Er is een verscheidenheid in uitleg; diverse, kleurrijke bronnen zijn beschikbaar. Hier klinkt een kritische oproep om zelf te onderzoeken, zelf te vragen en te lezen te vergelijken. Blader in uw bijbel met de ene hand, en lees aandachtig; en hou in uw andere hand die verweven linnendraad vast, als een biddende verbinding. Ik geloof: door deze Vermaning loopt een rivier! Het is niet de Jordaan… Dit Friese water is een aftakking daarvan, het stroomt; het kent een eigen, recente historie en een eigen dynamiek; in het verleden zijn mensen hier gedoopt, kort of lang geleden; of mensen denken na, of ze hier gedoopt willen worden. ‘Heer, ontferm U over ons en over onze kinderen’ God, die in het water van onze doop allen die Jezus willen volgen doen opstaan tot de hoop. (variatie Tussentijds 100:7) Door de Geest, in beweging gebracht worden, uit het water doen herrijzen Hemel opent zich Jouw naam horen noemen – Voluit gezegend zijn! Jij! * Orgelspel * Open ruimte * Dank- en voorbeden, om in het gebed samen te zingen
God fan fier en hein ús Heit 2. Bûch de folken nei jo wet lit jo ryk op ierde komme. byn jo wil ús op it hert en wy sykhelje feromme. 3. Jou ús hjoed ús deistich brea en ferjou wat wy misdiene, sa’t ek wy ferjûn ha, Hear, al dy’t skuldich foar ús stiene.
4. Lit oer ús gjin neare nacht, lied ús net yn blyn begearen. binne wy yn duvels macht, Hear, ferlos ús fan ‘e kweade.
5. God fan fier en hein, ús heit, wûnder heimnis is jo namme, grut yn krêft en hearlikheid, oant yn alle tiden. Amen.
* Collecte voor ADS Stuurgroep Duurzame Ontwikkeling De SDO informeert en adviseert doopsgezinde gemeenten over duurzaamheid in het leefmilieu en ontwikkelingssamenwerking. Meer informatie: www.sdo.doopsgezind.nl.
* Slotlied
De vrede van de aarde en de hemel 3x Nederlands, Engels en Nederlands.
The peace of the earth be with you, the peace of the heavens too; the peace of the rivers be with you, the peace of the oceans too. Deep peace falling over you; God’s peace growing in you.
* Zegenbede en het zingen van: Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei Amen
* ** ** ** *** *** **** *** *** ** ** ** * Mededelingen Colombia Donderdag 17 jan. hartelijk welkom bij: ‘Colombia bezinningsavond’ over ‘Samen leven in een verdeelde wereld’. Aanvang 19.30 uur in de Schakel te Camminghaburen (Havingastate 7). Wereldbroederschapsdag Zondag 27 januari vieren we Wereldbroederschapsdag in Grou, aanvang 10.00 uur. Er ligt een intekenlijst achter in de kerk voor het carpoolen. In Doopsgezind Leeuwarden is er dan géén dienst! Leo Fijen Op zondagmiddag 10 februari komt leo Fijen een lezing houden n.a.v. zijn boek ‘Leven met de dood’ met als ondertitel: ‘Woorden die kracht geven’. Aan het begin van de veertigdagentijd staan we stil bij afscheid nemen, bij rouw en tekens van leven door alles heen. De middag is van 16.00 – 18.00 uur en kost € 5,- Deze lezing wordt omlijst met pianomuziek van o.a. Arjen Nauta en zang van Sander Torensma. Graag opgeven op lijst achter in de kerk of bij Tjitske Hiemstra Taizéweekend In het weekend van 15 t/m 17 maart zal onze gemeente meewerken aan de Landelijke Taizé-ontmoeting. Bij deze ontmoeting komen enkele honderden jongeren tussen de 16 en 35 jaar naar Leeuwarden om met elkaar in gesprek te gaan over het geloof en de opbouw van een ‘nieuwe solidariteit’. De jongeren slapen in
gastgezinnen van o.a. onze gemeente. Er wordt dus gevraagd om slaapplaatsen (de jongeren nemen matjes mee), tweemaal een ontbijt en een lunch om mee te geven voor de zondagmiddag. Ruimte voor een slaper? Geef u dan op als gastgezin:
[email protected], o.v.v. uw naam, emailadres en het aantal beschikbare slaapplaatsen m/v, of op de lijst die achter in de kerk ligt.
Loop met je gezicht in de zon, dan valt schaduw achter je.
Vriendelijke woorden kosten weinig maar bereiken veel.
Het stellen van de juiste vraag geeft een rijker leven, dan het vinden van het juiste antwoord.
Luister naar je hart. Het klopt!
