ortho-nieuwsbrief groeninge flash special - januari 2015
Beste lezers 2014 is voorbijgevlogen! In het afgelopen jaar hebben we weer verschillende initiatieven kunnen realiseren, kwamen er nieuwe gezichten bij en hebben we afscheid genomen van gewaardeerde collega’s. We hebben onder andere de afdeling orthogeriatrie opgericht, een project dat verschillende ziekenhuizen ondertussen overnamen. Podologe Sarah Recour versterkte de raadpleging voetchirurgie en we namen afscheid van collega dr. Filip Gheysen die met welverdiend pensioen ging. Als voormalig diensthoofd van de afdeling orthopedie leidde Filip de fusie van de verschillende diensten in goeie banen. We danken hem voor zijn grote inzet en wensen hem een welverdiend pensioen toe met veel tijd voor zijn kinderen, kleinkinderen en hobby’s. Voor 2015 staan al verschillende nieuwe projecten klaar. We informeren u hierover later. We willen in de eerste plaats “de week van de orthopedie” voorstellen. Tijdens die week, die loopt van 9 tot en met 13 maart 2015, organiseren we verschillende infomomenten voor zorgverleners én patiënten. Ons ondertussen welbekende orthopodium richt zich op woensdag 11 maart naar kinesitherapeuten; op donderdag 12 maart is er een editie voor huisartsen. Tijdens “de week van de orthopedie” houden we ook verschillende voordrachten, aangepast aan patiënten om uit te leggen hoe we bepaalde orthopedische problemen aanpakken. Mogen wij u vragen geïnteresseerde patiënten hierover te informeren. Het programma vindt u verder in deze nieuwsbrief, alsook een affiche om uit te hangen in uw wachtzaal. Een ander terugkerend punt is kwaliteit en efficiëntie. In 2015 zullen we onze hospitalisatieafdelingen reorganiseren. We vervangen één longstay door een shortstay en we breiden ook de capaciteit van het dagziekenhuis uit. Op die manier volgen wij de maatschappelijke evolutie in de gezondheidszorg. We passen ook de inhoud van de zorg- en verpleegplannen aan voor een meer geïntegreerde verpleging. Hiermee streven we naar een persoonlijker aanpak en een betere feedback naar de artsen. Beste lezers, die projecten zijn onmogelijk zonder de steun van onze hardwerkende en gemotiveerde medewerkers. Zij zorgen dagelijks voor de realisatie van onze plannen en voor de goede zorg voor onze patiënten. We respecteren hen hiervoor ten zeerste en danken hen voor hun groot enthousiasme en inzet. Ik wens u veel leesgenot en een gezond en gelukkig 2015 namens heel ons orthopedisch team.
dr. Dirk Oosterlinck medisch diensthoofd
dr. Filip Gheysen gepensioneerde arts
Dr. Filip Gheysen begon in 1973 aan zijn opleiding orthopedie aan de KU Leuven. Hij deed de eerste twee jaar algemene chirurgie in Merksem en nadien liep hij zijn stages orthopedie in AZ Sint-Lucas (Assebroek), de KUL Leuven (Pellenberg) en in Exeter.
Sarah Recour nieuwe podologe
Begin september startte podologe Sarah Recour haar activiteiten op de dienst orthopedie. Sarah ondersteunt de voetspecialisten tijdens hun raadplegingen. Op die manier willen we de wachttijden beperken en de service aan de patiënten verbeteren.
In 1979 startte Filip zijn carrière in het Heilig-Hartziekenhuis in Kortrijk. In 1988 fusioneerde het Heilig-Hartziekenhuis met het toenmalige Sint-Maartensziekenhuis van de Christelijke mutualiteit. Filip, die lid was van de medische raad van het Heilig-Hartziekenhuis, trok prompt de lijn door en zette zijn functie voort in de medische raad van Sint-Maarten.
Sarah volgde de opleiding podologie aan de Arteveldehogeschool in Gent. Nadat ze er met grote onderscheiding afstudeerde in 2012, bouwde ze werkervaring op in de diabetesvoetkliniek van het UZ Brussel en AZ Delta. Verder heeft ze ook haar eigen podologiepraktijk in Lauwe.
In 1992 associeerde Filip met mezelf en in 1999 vervoegde dr. Guy Putzeys ons team. Het was de tijd van het CAZK Groeninge, het eerste fusieziekenhuis dat ontstond uit de drie ziekenhuizen Sint-Niklaas, Maria’s Voorzienigheid en Sint-Maarten. In 2013 ontstond het fusieziekenhuis az groeninge en werd Filip Gheysen ons eerste diensthoofd en leider.
Sarah biedt ondersteuning tijdens de raadplegingen voor postoperatieve controles. Zo maakt ze teenspalken en helpt ze met verbanden. Verder informeert ze de patiënten ook over de technieken en de revalidatie. Dankzij haar opleiding is ze een toegevoegde waarde bij de behandeling van verschillende voet-, schoen- en steunzoolgerelateerde problemen.
Iedereen kent Filip als een mens met een zeer charismatische persoonlijkheid met een groot empathisch vermogen en zeer groot hart voor zijn patiënten. De wachttijden voor zijn patiënten waren soms lang, maar dat compenseerde hij ruimschoots door de tijd, de energie en de aandacht die hij aan zijn patiënten schonk.
Sarah doet ook zelfstandig raadpleging voor steunzoolvernieuwing en voetproblemen waarbij steunzooltherapie noodzakelijk kan zijn. Op de raadpleging in het ziekenhuis worden geen steunzolen gemaakt. Onder supervisie van de voetchirurgen wordt de gepaste steunzool en eventueel bijkomemende therapie, zoals kinesitherapie voorgeschreven. Sarah geeft de patiënten advies over hun probleem en aangepast schoeisel.
In de operatiezaal was hij een ervaren teacher. Hij was stagemeester en opleider van veel assistenten en verpleegkundigen. Met veel geduld wou hij ze steeds een goede opleiding meegeven. Vanaf zijn 60ste stopte Filip met de wachtdiensten en deed hij het wat kalmer aan. Eind 2014 stopt hij zijn medische activiteit in az groeninge. Wij wensen hem nog vele gezonde jaren toe met zijn familie en kleinkinderen. Wij danken hem van harte voor zijn inzet en steun aan onze dienst orthopedie.
dr. Dirk Oosterlinck
We zijn ervan overtuigd dat Sarah een belangrijke troef is voor de voetraadpleging.
Week van de orthopedie Maandag 9 maart 2015 tot en met vrijdag 13 maart 2015 Auditorium Het Notenhof, campus kennedylaan President Kennedylaan 4, 8500 Kortrijk
Informatiesessies voor patiënten Gratis toegankelijk voor iedereen, zonder in te schrijven, iedereen welkom.
Maandag 9 maart 2015 15 – 15.45u: Artrose in de heup: wat kunnen we eraan doen? dr. Luc Vercruysse 16.15 – 17u: Heuppijn bij jonge mensen dr. Luk Verhelst
Wetenschappelijk programma voor zorgverleners Inschrijven via www.azgroeninge.be/symposia a.d.h.v. uw persoonlijke code die u binnenkort elektronisch ontvangt.
Woensdag 11 maart 2015 Orthopodium voor kinesitherapeuten • Tijdstip: 19.30 - 21.30u • Doelgroep: kinesitherapeuten, ergotherapeuten
Dinsdag 10 maart 2015
Donderdag 12 maart 2015 Orthopodium voor huisartsen
15 – 15.45u: Artrose in de knie: hoe helpen we u? dr. Jan Van Der Bauwhede
• Tijdstip: 19.30 - 21.30u • Doelgroep: huisartsen
16.15 – 17u: Hallux valgus en andere veel voorkomende voetproblemen dr. Frederick Michels
Woensdag 11 maart 2015 15 – 15.45u: Artrose in de schouder: wat kunnen we eraan doen? dr. Guy Putzeys 16.15 – 17u: Schouderarthroscopie dr. Jan Van Cauwelaert
Donderdag 12 maart 2015 15 – 15. 45u: Tenniselleboog en golfelleboog: hoe lossen we het op? dr. Marleen Dezillie 16.15 – 17u: Carpal tunnel en springvingers: hoe kunnen we u helpen? dr. Jeroen Vanhaecke
Vrijdag 13 maart 2015 Traumatologie in het operatiekwartier: van chaos naar structuur • Tijdstip: 14 - 16u • Doelgroep: apothekers, artsen, logistiek en verpleegkundigen operatiekwartier
Differentiaaldiagnose van liespijn dr. D. Oosterlinck, diensthoofd orthopedie
Inleiding
Intra-abdominaal
Liespijn wijst vaak op heuppathologie en komt dus frequent voor in de orthopedische praktijk. Een vierde van de patiënten ontwikkelt symptomen van artrose voor de leeftijd van 85 jaar. Liespijn en letsels vertegenwoordigen 5% van de sportletsels en 10% van de consultaties bij sport- en orthopedische centra. Bij de behandeling van de patiënten moeten de orthopedisch chirurgen oog hebben voor musculoskeletale liespijn maar ook voor niet-orthopedische vormen van liespijn.
Historiek De evaluatie van een patiënt met liespijn bestaat voornamelijk uit anamnese, klinisch onderzoek en diagnostische testen. We moeten de symptomen analyseren in functie van acuut/chronisch, locatie, uitstralingspijn en aard van de pijn. Die elementen helpen bij de differentiaal-diagnose van intra/extra-articulaire pijnoorzaken (zie tabel 1 musculoskeletaal en tabel 2 niet-musculoskeletaal).
Acuut
Chronisch
Abdominaal aorta aneurysma
Diverticulose
Appendicitis
Inflammatoire darmziekte
Diverticulitis
Inguinale of femorale hernia
Lymfeklierontsteking
Tumoren
Genito-urinair Acuut
Chronisch
Adnexa torsie
Endometriose
Ectopische zwangerschap
Prostatitis
Nefrolithiasis
Testes maligniteit
Orchitis Ovariumcyste Pelvic inflammatory disease Round ligament pijn Round ligament torsie
Intra-articulair
Extra-articulair
Acetabulaire labrumscheur
Avulsie fractuur van apofyse
Osteonecrose van femurkop
Abnormaliteit in facetgewricht
Chondrolyse
IIliofemoral ligament sprain
Femoro-acetabulair impingement
Lumbale radiculopathy
Femurhals stressfractuur
Stressfractuur pubic ramus
Instabiliteit
Muscle strain: adductors/ sartorius, rectus femoris, iliopsoas, rectus abdominis
Legg-Calvé-Perthes ziekte
Zenuwinklemming: genitofemoraal (L1, L2, L3); iliohypogastric (T12, L1); ilioinguinaal (T12, L1) ; lateraal femoraal cutaneous (meralgia paresthetica, ventral rami (L2-L4); obturator of pudendal
Oncologische processen
Osteitis pubis
Osteoartritis
Psoas muscle abscess
Osteochondritis dissecans
Sacroiliac joint disorder
Septische arthritis
Snapping hip syndroom
Slipped capital femoral epiphysis
Sports hernia/pubalgia (eg. Hockey player syndrome)
Synovitis
Trochanteric bursitis
Tabel 1: liespijn, differentiaaldiagnose: musculoskeletaal
Urineweginfectie Tabel 2: liespijn, differentiaaldiagnose: niet-musculoskeletaal
Intra-articulair De patiënt heeft meestal pijn rond het anterieure deel van de lies. De pijn is diep, d.w.z. dat hij uitstraalt naar de knie. Patiënten geven die pijn dikwijls aan met een C-sign (zie figuur 1). Ze houden hun hand over hun lies in de vorm van een C. Intra-articulaire pijn is dikwijls weight-bearing (=mechanisch pijnpatroon). Mechanisch blokkerende pijn is suggestief voor labrale letsels, gewrichtsmuizen en degeneratieve letsels.
Figuur 1: C-sign: patiënten met intra-articlaire heupproblematiek lokaliseren hun pijn in de vorm van een C.
Extra-articulair Pijn die uitstraalt naar de rug, gluteaalstreek en pertrochantaire regio of pijn onder de knieregio is eerder extraarticulair, zoals u kan zien op figuur 2 en 3.
Vraag steeds naar congenitale afwijkingen en afwijkingen uit de kindertijd zoals heupdysplasie, slipped capital femoral epifyse en Perthes disease.
Bij spinale en sacro-iliacale pathologie kunnen spierzwakte, paresthesieën, rugpijn en neurogene claudicatio horen. Die symptomen kunnen toenemen bij persen, hoesten, niezen en zijn dikwijls houdingsgebonden.
Sluit ook steeds avasculaire necrose uit door te vragen naar alcoholgebruik, steroïdengebruik, bloedstollingsstoornissen, neoplasie of hyperlipidemieën.
Radiculopathie (L1-L3) kan ook liespijn geven zonder uitstraling naar distaal.
Het is belangrijk om bij de extra-articulaire oorzaken een vrij algemene anamnese uit te voeren.
Figuur 2: Algoritme voor bovenbenen, billen en liespijn die uitstraalt distaal
Figuur 3: Algoritme voor liespijn met uitstraling naar de knie
Figuur 4 geeft een uitgebreider overzicht van de algemene differentiaaldiagnose van liespijn in relatie tot het abdomen, zowel postchirurgisch, vasculair, gastro-intestinaal als gynaecologisch.
Non-musculoskeletaal • Wanneer we naar non-musculoskeletale aandoeningen kijken (figuur 4), kan liespijn wijzen op constipatie, abdominale pathologie, blaasafwijkingen of inflammatoire darmziekten. Gewichtsverlies kan ook op een gastro-intestinale oorzaak wijzen.
• Een massa ter hoogte van de liesregio kan wijzen op een liesbreuk of femorale hernia. • Suprapubische pijn kan wijzen op een urologisch probleem (tabel 2) (figuur 6). • Flankpijn kunnen we in verband brengen met nefrolithiasis. • Epidimitis orchitis en torsiotestis kunnen ook een acute fase van liespijn veroorzaken.
Figuur 4: Algoritme voor liespijn gerelateerd aan het abdomen of manifesterend als brandende normale sensaties
Figuur 5: Zenuwsymptomen en postoperatieve neuralgieën worden frequent over het hoofd gezien bij heuppijnoorzaken.
Ook de sport- en vrijetijdsbeoefening van uw patiënt kan helpen bij het stellen van de diagnose. Bij bepaalde sporten bestaat een verhoogd risico op vroegtijdige degeneratieve afwijkingen en osteoartrose. Bij duursporten zoals voetbal, basketbal, handbal en hockey is er vaak een repetitieve gewichtsbelasting waarbij high impact loading en kraakbeenoverbelasting kunnen ontstaan. Acceleratie en deceleratie tijdens het sporten geven dikwijls afrukkings- of avulsieletsels (figuur 7).
Figuur 6: Algoritme voor suprapubische liespijn en uitstralende flankpijn
Figuur 7: Algoritme van geïsoleerde liespijn
Besluit De evaluatie van liespijn is vrij complex onder andere door de mogelijke overlapping van verschillende specialismen. Medische anamnese is een goede start bij de differentiaaldiagnose. Daar hoort echter ook een grondig klinisch onderzoek bij dat in dit artikel niet aan bod kwam. Een goede anamnese en een goed klinisch onderzoek zijn ook richtinggevend om de juiste technische onderzoeken en verwijzingen aan te vragen. Zo kunnen we veel nutteloze onderzoeken vermijden.
Recente publicaties
•
•
•
H. W. Bouma, T. Hogervorst, E. Audenaert, P. Krekel, P. M. van Kampen. Can Combining Femoral and Acetabular Morphology Parameters Improve the Characterization of Femoroacetabular Impingement? Clin Orthop Relat Res. 11 Nov 2014 N. Juchtmans, A. A. Dhollander, J. Coudenys, E. A. Audenaert, C. Pattyn, S. Lambrecht, D. Elewaut. Distinct dysregulation of the small leucine-rich repeat protein (SLRP) family in osteoarthritic labrum compared to articular cartilage. Arthritis Rheumatol. 4 Nov 2014 F. Michels, J. Van Der Bauwhede, S. Guillo, D. Oosterlinck, S. Thomas, Minimally Invasive Repair of the Tibialis Anterior Tendon Using a Semitendinosus Autograft. Foot & Ankle International. 2014 Mar;35(3):264-71 P. D’Agostino, F. D. Kerkhof, M. Shahabpour, J. P. Moermans, F. Stockmans, E. E. Vereecke. Comparison of the anatomical dimensions and mechanical properties of the dorsoradial and anterior oblique ligaments of the trapeziometacarpal joint. J Hand Surg Am. 2014 Jun;39(6):1098-107
Wetenschappelijke voordrachten •
•
•
•
E. Audenaert, The Role of CT Scan in the Work-Up of a Patient Requiring Hip Arthroscopy. XXVI SICOT Triennial World Congress combined with the 46th SBOT Annual Meeting, November 2014, Rio de Janeiro F. Michels, Arthroscopic Anatomy of the Ankle. Sports Medicine Arthroscopic Stabilisation of the Lateral Ankle Advanced Course, June 2014. Rotterdam F. Michels, Endoscopic reconstruction of the ATFL and CFL: a cadaveric study. Expert panel: Ankle Instability Group, September 2014 Chicago F. Michels, How to drill the talar tunnel in an ATFL reconstruction. Expert panel: Ankle Instability Group, September 2014 Chicago
•
•
•
•
G. Putzeys, Acetabular fractures: general overview. 24th BOTA Symposium, 20 September 2014, Liège G. Putzeys, Double locked plating technique in a closed periprosthetic supracondylar femur fracture. 9th European AO Experts´ Symposium , University Clinic, 26-27 September 2014, Innsbruck, Austria G. Putzeys, Registers: een beleidsbepalend instrument op voorwaarde dat … Symposium polytrauma 11 september 2014, az groeninge Kortrijk J. Vanhaecke, Scaphoid fracturen: diagnose tot behandeling. Werkgroep handen van de Nederlandse vereniging voor orthopedie: 12 november, Utrecht J. Van Der Bauwhede, Behandeling van kraakbeenletsels in de knie. Kortrijkse vereniging van kinesisten. 20 november 2014
Organisatie • Op 11 september 2014 organiseerde de dienst orthopedie samen met de diensten anesthesie, medische beeldvorming en spoedopname een symposium over de opvang van polytraumapatiënten: Polytraumaopvang in België, stiefmoederlijk behandeld? • Op 16 september werkte dr. Jeroen Vanhaecke mee als instructeur op de cursus “Cadaver workshop: surgical approaches to the wrist and the hand” in Leuven. • Op woensdag 26 november werkten dr. Frederick Michels en dr. Jan Van Der Bauwhede mee als instructeur op de cursus voet- en enkelchirurgie in de Kulak. Samen met prof. Evie Vereecke van het departement anatomie Kulak en prof. Matricali (UZ Leuven) trainden ze de deelnemers in allerlei nieuwe chirurgische technieken. • Op 21 en 22 oktober was dr. Jeroen Vanhaecke instructeur op de cursus “Masterclass: Hand and Wrist fracture and arthroplasty” te Barcelona.
Het orthopedisch centrum az groeninge Kortrijk Orthopedie, campus vercruysselaan
Handgroep, campus loofstraat
Burg. Vercruysselaan 5 | 8500 Kortrijk
Loofstraat 43 | 8500 Kortrijk
t. 056 63 35 40
t. 056 63 35 80
dr. Frederick Michels: knie - voet en enkel
dr. Marleen Dezillie: hand - pols - elleboog
dr. Dirk Oosterlinck: heup - knie - rug
dr. Jeroen Vanhaecke: hand - pols
dr. Guy Putzeys: trauma - schouder - bekken
prof. dr. Filip Stockmans: hand - pols
dr. Jan Van Cauwelaert de Wyels: schouder - knie dr. Jan Van Der Bauwhede: knie - voet en enkel dr. Luc Vercruysse: heup - knie dr. Luk Verhelst: heup - schouder dr. Emmanuel Audenaert - UZ Gent: heup dr. Pierre Moens - UZ Leuven: kinderorthopedie
www.ortho-kortrijk.be
vu: Jan Deleu, Pres. Kennedylaan 4, 8500 Kortrijk
•
•
