De NVPI is de branchevereniging van de entertainmentindustrie
en vertegenwoordigt majors én independents in de audio,
video en interactief branche. De vereniging is gesprekspartner
van politiek en pers, doet op continue basis marktonderzoek
en biedt exclusieve services aan leden.
De NVPI is de Nederlandse contactpersoon voor Internationale
organisaties als IFPI, Impala, IVF, MPA, RIAA en ISFE.
D E E N T E R TA I N M E N T B R A N C H E 2008 - 2009 Albertus Perkstraat 36 1217 NT Hilversum T 035 625 44 11 F 035 625 4410 E
[email protected] I www.nvpi.nl UITGAVE NVPI
VORMGEVING STUDIO METER
MEI 2009
I N H O U D
3
Voorwoord
4
Nationaal entertainmentproduct populair
6
Home-entertainment van cruciaal belang voor filmproductie
8
’We brengen muziek daar waar de consument is’
10
’Wil je succes hebben dan moet je je focussen op waar je goed in bent’
12
Muziek in games: een win-winsituatie
14
De verantwoordelijkheid van ISP’s voor bescherming van content
15
Filesharing: up or down
16
Collectief beheer
17
NVPI Internationaal
18
Best verkochte producten in 20088
20
Goud en Platina in 2008
22
Edison
24
Ledenlijst
Het zal niemand ontgaan zijn dat het onrustig is in auteursrechtland. Vanuit alle hoeken en gaten komt kritiek. Meestal gaat die kritiek over de wijze waarop rechthebbenden met hun rechten omgaan. Maar steeds vaker gaat het over meer fundamentele kwesties zoals de vergoedingenstelsels voor makers van creatieve werken of de duur van de door hen genoten bescherming.
De geest lijkt volledig uit de fles te zijn. De publieke en politieke opinie is ingrijpend veranderd. Het auteursrecht wordt niet meer zo ‘vanzelfsprekend als vroeger’ beschouwd.
TERUG NAAR DE BASIS
Elke onvolkomenheid, vergissing of elk incident wordt onder een vergrootglas gelegd en gebruikt om ‘aan te tonen’ dat platenmaatschappijen artiesten stelselmatig benadelen, geïncasseerde gelden aan de strijkstok blijven hangen en collectieve beheersorganisaties zoals het aan NVPI gelieerde SENA geïnstitutionaliseerd graaien. De overheid reageert daarop door wet- en regelgeving te introduceren die de hele sector beperkt.
NVPI zal niet zeggen dat er nooit iets misgaat. NVPI wil ook de discussie over het functioneren van het auteursrecht niet uit de weg gaan. Maar NVPI wil wel duidelijk maken dat voor veel makers van creatieve werken de grens bereikt is ten aanzien van het voortdurend moeten verantwoorden waarom auteursrecht überhaupt bestaat en waarom zij zich verzetten tegen onredelijke beperkingen. Het is tijd om terug te gaan naar de basis: het auteursrecht is een wettelijk instrument om het grondprincipe van alle eigendomsrechten na te komen: het recht van een mens op het product van zijn geest. Het auteursrecht beschermt niet een object zoals een dvd, cd of computerbestand, maar het idee dat het belichaamt. Door het verbieden van niet-geautoriseerde reproductie maakt de wet duidelijk dat niet het kopiëren de bron van de waarde is, maar dat die waarde ontstaat door het idee. Het auteursrecht is daarom ook geen gunst of privilege. Een maker is ook niet verplicht auteursrecht aan te vragen. Hij mag zijn geestesproduct ook weggeven als hij dat wil. Maar als hij zijn eigendomsrecht wil uitoefenen, dan zal de overheid dit beschermen. En omdat de eigendomsrechten op een geestelijk product niet eeuwig kunnen blijven bestaan, is er de ingewikkelde kwestie van de geldigheidsduur. Als de geldigheid zou worden beperkt tot de levensduur van de maker, dan zouden de rechten veel van hun waarde verliezen. Het sluiten van contracten voor lange periodes zou onmogelijk worden. Als de auteur of artiest een maand na het maken van het werk zou overlijden, dan zou dat een ramp zijn voor de uitgever of producent die erin heeft geïnvesteerd. Dáárom moet de wet een tijdsduur bepalen die de rechten en belangen van betrokken partijen beschermt.
Het debat dat gevoerd wordt over de beschermingsduur van de rechten van producenten en artiesten laat dit aspect echter volledig buiten beschouwing. Het wordt gevoerd op basis van sentimenten en collectivistische economische opvattingen waarbij creatief werk zo snel mogelijk ‘algemeen publiek bezit’ zou moeten zijn. Diezelfde gedachten lijken ten grondslag te liggen aan het uitbreiden van het toezicht op collectief beheer. Rechthebbenden mogen in mindere mate dan voorheen zelf bepalen onder welke condities zij hun werken ter beschikking stellen. Dat de overheid wil voorkomen dat baatzucht te gemakkelijk en ongemerkt kan overgaan in hebzucht, is logisch. De huidige teneur lijkt echter dat de baten van de makers van creatieve werken ten prooi moeten vallen aan de hebzucht van degenen die de werken willen gebruiken of consumeren. NVPI zal zich daarom blijven inzetten voor de bescherming van de belangen en rechten van die makers. 3 Paul Solleveld directeur NVPI
N AT I O N A A L E N T E R TA I N M E N T P R O D U C T P O P U L A I R Nederlandse consumenten kochten in 2008 massaal entertainmentproducten van eigen bodem. Vier van de tien best verkochte cd’s en dvd’s zijn van Nederlandse makelij. Het totale aandeel van nationaal product is bijna 25%. De best verkochte dvd in 2008 was Alles is Liefde, terwijl Nick & Simon, Alain Clark, Marco Borsato, Anouk en Jan Smit hoge ogen gooiden met hun albums. In totaal besteedden consumenten in 2008 ruim 940 miljoen euro aan de aanschaf van muziek, dvd’s en games, een kleine 3% meer dan in 2007. BLU-RAY IN OPMARS Zoals verwacht, is Blu-ray aan een opmars begonnen. De afzet laat een stijging van ruim 500% zien ten opzichte van 2007, die vooral werd gerealiseerd in het vierde kwartaal van vorig jaar. Tegelijkertijd is er voor het eerst een daling in de verkopen van dvd's zichtbaar. Na Alles is Liefde was Earth de populairste dvd van vorig jaar, gevolgd door Mamma Mia The Movie, Kite Runner, Shawshank Redemption en Zwartboek. Op Blu-ray was Earth ook erg succesvol. Alleen Dark Night verkocht beter.
CONSOLES DRIJVEN GAMEVERKOPEN OP
De entertainmentmarkt in 2008
Ondanks dat er fors meer consoles en games verkocht werden in 2008, groeide de markt minder hard dan in het jaar ervoor. Meest populair zijn de Wii van Nintendo en
x miljoenen euro’s
de games die daarbij horen. Grand Theft Auto IV staat tweemaal in de hoogste regionen van de verkooplijsten van 2008, posities die naar verwachting in 2009 ook aan een product van Nederlandse bodem zullen toekomen. Eind februari wordt immers het in Nederland ontwikkelde Killzone 2 uitgebracht. NATIONAAL PRODUCT IS HET BESCHERMEN WAARD Het omzetaandeel van het nationaal product illustreert het belang van een vitale entertainmentsector voor de Nederlandse bedrijvigheid en culturele diversiteit. Muziekmaatschappijen en uitgevers van dvd’s en games
2008 Albums
223,9
2007 238,15
x miljoenen stuks
% -6,0
2008
2007
17,99
19,04
% -5,5
Singles
2,51
4,17
-39,8
0,68
1,05
-35,2
Muziekvideo's (dvd/vhs)
33,3
39,28
-15,2
2,52
2,81
-10,3
Downloads
14,1
12
17,5
14,1
12
17,5
273,81
293,6
-6,7
35,29
34.9
1,1
Vhs
0,06
0,18
-66,5
0,01
0,05
-72,8
Dvd
328,4
346,4
-5,2
32,23
32,4
-0,4
Umd
0,18
0,8
-76,7
0,02
0,09
-74,7
Blu-ray
9,62
1,8
434,4
0,37
0,06
503,0
HD-dvd
0,4
0,37
7,1
0,03
0,01
137,1
338,66
349,5
-3,1
32,66
32,61
0,3
Totaal audio
Totaal video
investeren immers in de ontwikkeling van nieuwe producties, repertoire en artiesten. Tegelijkertijd ziet de sector zich geconfronteerd met veranderende behoeften van consumenten en men is drukdoende met het
Pc-games
48,4
57,1
-15,2
3,03
3,7
-17,0
Consolegames
293,99
227,1
29,5
8,10
6,9
16,9
Totaal games
342,39
284,2
20,5
11,13
10,6
5,2
Totaal entertainmentsoftware
940,76
915,3
2,8
64,99
66,0
-1,6
312,5
212,2
47,2
1,48
0,99
49,2
1267,36
1139,5
11,2
ontwikkelen van nieuwe producten en diensten die daarbij aansluiten, waarbij het tegengaan van ongeautoriseerd illegaal aanbod van onverminderd belang blijft. NVPI wil dat graag samen met de internetserviceproviders doen, zoals in de ons omringende landen ook steeds vaker
Games hardware (consoles) Totaal entertainmentmarkt
het geval is. Cijfers afkomstig van GfK Retail and Technology Benelux en NVPI.
MEER MUZIEKDOWNLOADS VERKOCHT De afzet en de omzet van muziekdownloads lieten in 2008
De tabel geeft de consumentenbestedingen (inclusief btw) aan aanschaf van de genoemde entertainmentproducten weer. Directe of indirecte bestedingen aan het huren, lenen, kopiëren, luisteren, bekijken of op een andere manier consumeren van entertainmentproducten worden hier niet gerapporteerd.
een groei van 17,5% zien. Daarmee komt het aandeel van dit product op iets meer dan 5%.
Onder ‘entertainmentsoftware’ worden de bekende fysieke dragers verstaan. Downloads tellen hier niet mee.
Nederland blijft daarmee achter bij vergelijkbare Europese markten. This is The Life van Amy MacDonald was het meest legaal gedownloade nummer van 2008. Ook Marco Borsato staat met Stop de tijd in de top tien. De best verkochte cd was Back to Black van Amy Winehouse.
4
5
HOME-ENTERTAINMENT
VA N C R U C I A A L B E L A N G V O O R F I L M P R O D U C T I E De home-entertainmentmarkt heeft de laatste jaren een gigantische ontwikkeling doorgemaakt. Die ontwikkeling werd vooral ingegeven door de technologische ontwikkelingen. Allereerst was er natuurlijk de overgang van analoog naar digitaal. Consumenten stapten massaal over van de ‘ouwe trouwe’ videoband naar de ‘digital versatile disc’ en experimenteren nu volop met andere
De ervaringen die wereldwijd worden opgedaan met
Tegelijkertijd zullen we ons moeten blijven inspannen om
de digitale distributie, laten echter zien dat het lucratief
het illegale aanbod en de consumptie daarvan in te
is zonder dat het ten koste gaat van de bestaande
dammen. De bedreiging die daarvan uitgaat, is minstens
exploitatie’, aldus Wolfers. ‘We kunnen door middel van
net zo groot als de kans die de convergentie van de
digitale distributie consumenten aanspreken die nooit een
markten voor film en andere beeldproducties biedt.
bioscoop bezoeken of dvd’s kopen of huren.
Ik wil daarom ook wel eens praten over het
Dat betekent dat er slimme diensten in de markt gezet
samenbundelen van alle audiovisuele belangen in een
moeten worden die de consument door het enorme
club. We hebben immers allemaal met diezelfde kansen
aanbod heen kunnen gidsen.
en bedreigingen te maken.’
digitale distributiemethoden zoals het internet.
WAT L E V E R T H E T O P ? Video is daarmee een
De uitgevers proberen steeds
containerbegrip geworden
opnieuw te voldoen aan de
dat alle vormen van home-enter-
vraag van de consument.
tainment omvat. Van verpakte
Naast dvd is er nu Blu-ray
media zoals dvd en Blu-ray
superieur beeld en geluid.
tot en met digitale downloads
Het aanbod groeit meer en
op draagbare apparaten en
meer en zorgt ervoor dat de
voor thuisconsumptie.
consument nog meer dan
Een bedrijfstak die wereldwijd
voorheen kan genieten van
meer dan tienduizend titels
films thuis. In het verlengde
per jaar uitbrengt en goed is
hiervan wordt hard gewerkt
voor een consumentenomzet
aan de digitale ontsluiting van
van meer dan vijftig miljard dollar.
catalogi en nieuwe releases.
Bioscopen
20%
Verkoop dvd
44%
Verhuur dvd
7%
Video on demand
4%
Betaaltelevisie
13%
Gewone televisie
12%
‘En dat is vaak best lastig’, De traditionele distributeurs van
zegt Wilco Wolfers, directeur
home-entertainmentproducten,
van het Nederlandse A-Film.
groot geworden met het
‘Er moeten erg veel dingen
dupliceren en verkopen van
worden georganiseerd om die
videobanden, zijn daardoor
films via de digitale snelweg
echte uitgevers geworden.
bij de consument thuis te
Ze investeren in nieuwe
Wilco Wolfers
producten en brengen die naar
krijgen. Dat vergt niet alleen grote investeringen maar vooral
de markt. Met de opbrengsten van verkoop, verhuur,
durf. Niet alleen van de filmmaatschappijen, maar ook
uitleen, downloads et cetera investeren ze weer in
van de kabelaars en andere partijen in de keten.’
entertainmentproduct maakt de opbrengst uit die
‘Toch ben ik ervan overtuigd dat digitale distributie
home-entertainment zo’n zestig procent van de
toekomst heeft. Iedereen is nu nog erg voorzichtig, omdat
opbrengsten van speelfilms uit.
men niet weet of de investeringen die gedaan moeten
Zonder home-entertainment zouden er geen
worden, terugverdiend zullen worden.
speelfilms zijn!
Blu-ray is de opvolger van de dvd. Een Blu-ray disc ziet er hetzelfde uit als een dvd, maar heeft veel meer opslagruimte. Hierdoor is het beeld vijfmaal scherper dan op dvd en het geluid kristalhelder. Op Blu-ray disc komen de nieuwste films, next generation games en concerten uit.
nieuwe films. Door de enorme populariteit van het home-
6
(UK-market 2007)
50% van de huishoudens in de Benelux heeft een HD-tv. Op dit moment kunnen deze mensen zo goed als alleen met Blu-ray disc genieten van HD-beelden. Het aanbod van HD-uitzendingen op televisie is nog altijd zeer beperkt.
7
’
Wij brengen muziek daar waar de consument is
’
De digitale ontwikkelingen hebben de manier waarop muziekmaatschappijen hun producten distribueren en artiesten hun fans bereiken, veranderd. Het investeren in nieuwe muziekopnamen en het ontwikkelen en marketen van artiesten en repertoire zijn echter nog steeds de
Muziek is ongekend
kernactiviteit van elk muziekbedrijf.
populair. Elk jaar zien
Muziekmaatschappijen zijn dan ook de grootste
TOEGANG TOT MUZIEK Muziekmaatschappijen bouwen een economische
investeerders in artiestencarrières. Ze investeren ruim 20%
we een toename in
van hun inkomsten in nieuwe artiesten en repertoire.
het gebruik van muziek.
De maatschappijen in Nederland doen dat – uiteraard – in Nederland en daarom zijn ze van essentieel belang voor
De muziekmaatschappijen zijn dagelijks bezig om nieuwe manieren
het laten bloeien van de Nederlandse muziekcultuur.
te vinden om aan de veranderende vraag van de consument te
In totaal wordt er door de muziekmaatschappijen in Nederland zo’n 35 miljoen euro per jaar uitgegeven aan
voldoen en muziek daar te brengen waar de consument is.
talent- en repertoireontwikkeling. Daar bovenop komt nog
Daarbij wordt volop gebruikgemaakt van de mogelijkheden die
eenzelfde bedrag voor promotie en marketing. ‘Ik zie ons
toekomst die niet langer alleen gebaseerd is op het verkopen van muziek, maar meer en meer op het ‘te gelde’ maken van de toegang tot muziek, waarbij het lang niet altijd de consument is die direct afrekent. Nokia comes with Music is daar een goed voorbeeld van, net als de samenwerkingsverbanden tussen muziekmaatschappijen en ISP’s zoals TDC in Denemarken en Sky in het Verenigd Koninkrijk.
als een dienstverlener voor artiesten’, zegt Van Weijen.
nieuwe technologieën bieden, waardoor de keuze voor de consument
‘Muziekmaatschappijen beschikken over een ongelooflijke
dan ook is geëxplodeerd.
hoeveelheid kennis en expertise die ze aanbieden aan artiesten. De gefragmenteerde digitale wereld, waarin miljoenen artiesten strijden om de aandacht van honderden miljoenen fans maken de rol van partner, investeerder, promotor en adviseur belangrijker dan ooit.’
Muziekmaatschappijen bieden muziek aan op tal van manieren: cd’s en dvd’s, ‘à la carte downloads’, abonneediensten, het geven van licenties voor muziekgebruik in games en films, merchandising, partnerships met merken, ad-supported muziekdiensten zoals YouTube en MySpace en het faciliteren van openbaar gebruik en het gebruik van muziek op radio en televisie. ‘Het is een kwestie van inhaken op kennis en technologische mogelijkheden van de consument’, zegt Kees van Weijen, directeur en mede-eigenaar van muziekmaatschappij Rough Trade. ‘Waar het in de muziekmarketing om gaat, is het creëren van een
Kees van Weijen
zogenaamde fanbase. Zonder fans geen business.
Een bijzondere vorm van het faciliteren van muziekgebruik is het
Dat is niet anders dan vroeger. Artiesten en muziekmaat-
geven van licenties voor commercieel gebruik. Muziek speelt binnen
schappijen moeten nu wel andere middelen inzetten en
het bedrijfsleven een belangrijke rol. Muziekmaatschappijen en
gebruikmaken van de systemen die de consument
artiesten doen er daarom alles aan om het muziekgebruik door bedrijven, om klanten te
gebruikt om hun product aan de man te brengen.
trekken en te houden en het personeel een stuk gezelligheid te bieden, mogelijk te maken.
Wij bepalen uiteindelijk niet wat de consument wil.
Inkomsten uit ‘openbaar gebruik’ en radio en televisie zijn bovendien een belangrijke en
Dat doet hij zelf. Het enige wat wij als muziekmaatschappij
groeiende inkomstenbron voor muziekmaatschappijen en artiesten die voor de exploitatie
kunnen doen, is het product daar plaatsen waar de
hiervan samenwerken in SENA, waardoor het voor commerciële gebruikers uiterst
consument is en waar hij muziek tegenkomt. Dat was
eenvoudig is geworden om de benodigde licenties te verwerven.
vroeger de platenwinkel en nu is het ‘multichannel’. 8
9
KILLZONE
2
ZET DE NEDERLANDSE GAMESINDUSTRIE OP DE KAART
‘WIL JE SUCCES HEBBEN DAN MOET JE JE FOCUSSEN OP WAAR JE GOED IN BENT’ Van de eerste versie van Killzone zijn wereldwijd ruim 2,5 miljoen exemplaren verkocht. Deel twee, dat in februari 2009 is verschenen, moet dit aantal overtreffen. En dat lijkt zeker te gaan lukken. Alleen in de voorverkoop werden al meer dan één miljoen exemplaren gereserveerd. ‘Killzone 2 is een van Sony’s snelst verkopende titels op de Playstation 3, zo niet de snelst verkopende’, aldus Hermen Hulst, managing director van Guerrilla.
Dat moet ook wel als je een hoogwaardig spel als Killzone
geen enorme chemische
wilt maken. Gemiddeld waren er 140 mensen werkzaam
fabrieken te worden
aan de game. ‘Tegen het einde van de ontwikkeling lag de
gebouwd. Daarnaast is
piek op 190 mensen. We hebben zelfs mensen “geleend”
de gamesindustrie een
bij andere teams van Sony’s Worldwide Studios.’
creatieve industrie en ik geloof dat de gemeente
Wanneer je het spel speelt, begrijp je waarom er voor
Amsterdam daar hoog
Killzone 2 zo veel mankracht nodig was. Killzone is geen
op inzet. We hebben laten zien dat ook zonder
spel meer maar een beleving. Details zijn erg belangrijk.
dergelijke stimuleringsmaatregelen goede games
De omgeving is geïnspireerd op de leefwijze van
gemaakt kunnen worden.’
communistische landen uit de jaren zestig. Met Killzone 2 laat ontwikkelaar Guerrilla zien waar een
Grauwe gebouwen, verval en een sombere uitstraling zijn
Hulst geeft aan dat het belangrijkste is je te blijven
klein land groot in kan zijn. Deze first person shooter draait
dan ook de kenmerken van de wereld waarin dit spel zich
focussen op waar je goed in bent. Als je goed bent in het
niet mee met de subtop, maar behoort tot de absolute
afspeelt. Om dit goed te realiseren, is veel tijd, arbeid en
maken van grote producties zoals Killzone, dan is het
wereldtop in zijn genre. En dat is niet alleen in de
creativiteit nodig.
verstandig die lijn voort te zetten. ‘Wij zullen bijvoorbeeld geen racespel of internetspelletjes gaan maken, omdat
verkoopaantallen van het spel te merken. Ook de hardware van Sony heeft veel profijt van deze game. ‘Door de release
VOLDOENDE KANSEN
onze technologie en onze processen gericht zijn op het
van Killzone 2 zijn er in Amerika 35% meer Playstations 3
VOOR DE NEDERLANDSE GAMESINDUSTRIE
maken van action games.
verkocht. Er is dus duidelijk een Killzone-effect op de hard-
Er liggen voldoende kansen voor Nederlandse game-
Wanneer een game is uitgebracht, is het ook niet knoppen
ware te merken in dat land. Het effect van dit spel is dus
ontwikkelaars. De overheid kan hierin een rol spelen.
omzetten en beginnen met een nieuwe game. Wij zien de
groot.’ Niet alleen Amerika is gevallen voor het spel.
Maar dit is niet noodzakelijk volgens Hulst. ‘De overheid
lancering van Killzone 2 als een service. We zullen blijven
Ook in Europa lopen de verkopen uitstekend.
kan een keuze maken door groot in te zetten op games
komen met downloadable content. Dat gaan we zeer
‘Zelfs nog iets beter dan in Amerika.’
zoals dat bijvoorbeeld in Canada is gebeurd. Dat is echter
binnenkort mee beginnen.’
Hermen Hulst
niet aan mij maar aan het ministerie van Economische
10
Hoewel Killzone 2 is gemaakt door een grote groep
Er komen geluiden uit de branche dat door dit succes het
Zaken. Het is denkbaar om bijvoorbeeld belasting- en
De overige toekomstplannen en projecten van Guerrilla
mensen met een grote diversiteit aan nationaliteiten mogen
voor Nederlandse ontwikkelaars eenvoudiger is geworden
subsidiemaatregelen te nemen waardoor je een
houdt Hulst nog geheim. Voorlopig genieten ze eerst van
we trots zijn op dit Nederlandse product. Dit is natuurlijk
om (internationale) investeerders binnen te halen.
aantrekkelijke vestigingsplaats wordt voor buitenlandse
het succes van Killzone 2.
goed voor Nederland, maar voornamelijk voor Guerrilla.
Alles heeft altijd eerst een showcase nodig om een
bedrijven, wat natuurlijk weer een uitstraling heeft op de
‘Ik weet niet of het succes van Killzone 2 direct
doorbraak te creëren.’
lokale arbeidsmarkt.’ Hulst zou het niet onlogisch vinden
teruggekoppeld wordt naar Nederland. Het succes van het
Aan Killzone 2 werkten jarenlang meer dan honderd
als de overheid deze mogelijkheden bekijkt.
eerste deel van Killzone heeft echter zeker gevolgen gehad
mensen. Het budget voor deze game was groter dan voor
‘De gamesindustrie is over het algemeen een hoogopgelei-
voor overige Nederlandse ontwikkelaars.
welke Nederlandse film dan ook.
de industrie, maar tevens een groene industrie. Er hoeven
11
met de gamesindustrie. Later dit jaar zullen daar ook
Eenvoudige achtergrondmuziek bij een game is niet langer
The Beatles en Queen bij komen. Met uitgebreide
genoeg om de consument tevreden te houden. Een breed
instrumentenaccessoires waan je je een ogenblik een van
aanbod van muziek is een toegevoegde waarde en soms
de leden van The Fab Four. Queen verbindt zijn naam en
zelfs een unique selling point voor een game.
muziek aan een Singstar-game waarmee eerder ABBA een
De mogelijkheid om nieuwe muziek toe te voegen aan een
succesvolle samenwerking had. Uit bovenstaande namen
spel, wordt niet alleen toegepast in muziekgames.
kun je concluderen dat deze spellen worden gemaakt voor
Ook bij een spel als Grand Theft Auto IV hebben de spelers
een grote doelgroep. Hoeveel tieners zijn er immers
de mogelijkheid om muziek te downloaden en te
bekend met het repertoire van AC/DC en Aerosmith.
beluisteren tijdens het spelen van deze game.
En met ABBA en The Beatles wordt de jarenzestiggeneratie
Bijna 700.000 GTA IV-spelers hebben gezamenlijk meer
op haar wenken bediend. Naast de kinderen zullen de
dan twee miljoen liedjes aan het spel toegevoegd.
ouders ook graag een van de klassiekers van
Een nauwe samenwerking tussen game-uitgevers en
bovenstaande bands willen zingen.
muziekdownloaddiensten behoort in de toekomst tot de mogelijkheden.
Muziek in games, een win-winsituatie
Door het succes van deze games lijkt het een kwestie van
Een directe connectie met een downloaddienst om deze
tijd voor het aanbod muziekgenres in games verder wordt
songs online te kopen bij bijvoorbeeld Amazon of iTunes,
uitgebreid. Er zijn momenteel al gesprekken gaande om
kan ervoor zorgen dat het aantal liedjes dat online wordt
een game met muziek van Andrew Lloyd Webber te
gekocht dankzij games in de toekomst steeds groter
ontwikkelen. Dus ook musicalfans kunnen binnenkort hun
wordt.
hart ophalen en hun stembanden laten trillen. CONCLUSIE DONWLOADEN
Hoewel de ontwikkeling op dit gebied nog in de
De populairste muziekgame tot dusverre is Guitar Hero.
kinderschoenen staat, lijken de mogelijkheden eindeloos.
Wereldwijd heeft dit spel inmiddels meer dan één miljard
Muziekgames zullen in de nabije toekomst nog
dollar opgeleverd. Spelers kunnen bij dit spel niet alleen
interactiever worden. Er is nog een grote groep
de voorgeprogrammeerde liedjes spelen. Ook is er de
muziekliefhebbers die nu nog niet wordt bereikt maar
Muziek integreren in een game lijkt de nieuwe cash cow voor de muziekindustrie.
mogelijkheid om zelf muziek te maken en te uploaden.
door nieuwe games met een breder aanbod van
Met de komst van een nieuwe generatie gameconsoles als de Xbox 360, Nintendo Wii
Daarnaast kan een speler nieuwe tracks downloaden.
muziekgenres zullen ook zij in de toekomst massaal
Wekelijks zal het onlineaanbod worden uitgebreid.
gaan meezingen tijdens het gamen..
en Playstation 3 zijn muziekgames niet meer weg te denken uit het toch al uitgebreide
Deze downloadmogelijkheid is erg populair.
assortiment aan games. Maar wat maakt deze games zo succesvol en wie plukt de
Er zijn wereldwijd al ruim 21 miljoen tracks van het web
meeste vruchten van de verkopen, de game publishers of de muziekindustrie?
gehaald voor de verschillende Guitar Hero-games. En wanneer je hierbij het aantal downloads van het spel Rock Band optelt, wordt de grens van 50 miljoen
12
De cijfers spreken voor zich. De omzet van muziekgames
Zijn muziek is onder meer te horen in de game Need For
is sinds 2005 met bijna 500% gestegen. Het brede aanbod
Speed. Deze game is uitgebracht door EA Games.
van deze games en nieuwe aantrekkelijke accessoires voor
Holkenborg heeft zijn laatste album uitgebracht op het
je gameconsole hebben ervoor gezorgd dat dit genre
nieuwe label Artwerk. Dit label is opgericht door EA.
games de winkels uitvliegt. Iedereen waant zich nu een
Dus sommige game publishers gaan nog een stapje verder
artiest wanneer hij of zij meezingt met de grootste hits uit
dan alleen een muzikale samenwerking met artiesten.
de geschiedenis van de popmuziek. Of je nu van de
Ze zien de muziekmarkt als een verlengde van de
hardrock van AC/DC houdt of dat je liever de laatste
gamemarkt. Beide partijen halen voordeel uit deze
pophits zingt. Met spellen als Guitar Hero en Singstar is
samenwerking. Holkenborg bereikt een grote nieuwe
dat geen probleem. Binnen een korte tijd is er een ruim
doelgroep en EA games weet wellicht nieuwe gamers aan
aanbod muziekgames op de markt gebracht en de
te trekken door de samenwerking met aansprekende
consument lijkt er geen genoeg van te krijgen.
namen als Junky XL.
ARTIESTEN EN DJ’S
Nog succesvoller dan bovengenoemde samenwerking is
Steeds vaker wordt bekende artiesten of dj’s gevraagd om
het verlenen van de naam van een artiest aan een muziek-
muziek voor een game te componeren. Zoals bijvoorbeeld
game. ABBA, Aerosmith en AC/DC zijn voorbeelden van
Tom Holkenborg alias Junky XL.
bands die al een succesvolle samenwerking zijn aangegaan
downloads gepasseerd. Deze downloadmogelijkheid heeft een positieve uitwerking voor de artiesten die hieraan meewerken. Artiesten van wie muziek te downloaden is, zagen hun digitale verkoopcijfers stijgen met 15- tot soms bijna 850%. Gamers stellen steeds hogere eisen aan games. En een uitgebreide muziekkeuze is een van deze eisen.
13
VA N C O N C E P T N A A R R E A L I T E I T
De verantwoordelijkheid v a n I S P ’s voor beschermen van content
Het principe dat Internet Service Providers (ISP’s) een grotere rol zouden moeten spelen in het beschermen van content
Filesharing: up or down?
verandert van concept naar realiteit. Drie jaar nadat het idee door de
entertainmentindustrie geopperd is,
is er in verschillende landen sprake van concrete acties waarbij in de meeste gevallen de overheid een belangrijke regulerende rol speelt.
In januari 2009 werd het rapport ‘Ups and Downs,
In Frankrijk bepaalt de regering het tempo. Volgend op het ‘Olivennes akkoord’ is er inmiddels een wet in de maak die een systeem van ‘graduated response’
Economische en culturele gevolgen van filesharing
introduceert. Dat betekent dat ISP’s hun abonnees die veelvuldig inbreuk plegen
voor muziek, film en games’ gepresenteerd.
op het auteursrecht, moeten afsluiten van het internet als zij niet reageren op waarschuwingen. Het systeem richt zich op volhardende inbreukplegers en het wordt uitgevoerd door een onafhankelijke instelling. Uit onderzoeken blijkt dat dit
NVPI onderschrijft de conclusie dat een daling van de omzet uit verkoop
Dit onderzoek was door TNO, IVIR en SEO uitgevoerd in opdracht van de ministeries van Justitie, EZ en
systeem impactvol is en dat het aantal afsluitingen in de praktijk erg beperkt zal
van geluidsdragers, dvd’s en games
blijken te zijn.
als gevolg van filesharing aannemelijk
OCW. Volgens NVPI biedt het rapport zeker nuttige
is, maar bestrijdt dat het omzetverlies
aanknopingspunten voor de beleidsvorming maar
In het Verenigd Koninkrijk is in de zomer van 2008 een zogenaamd
voor producenten en uitgevers van
‘memorandum of understanding’ afgesloten door de entertainmentindustrie en
muziekopnamen niet nader vastgesteld
de zes grootste ISP’s. Partijen hebben zich eraan verbonden om er samen voor
kan worden dan op een bedrag van
te zorgen dat ongeautoriseerde bestandsuitwisseling aanzienlijk teruggedrongen
‘maximaal’ €100 miljoen per jaar.
zal worden.
Wat uit een dergelijk cijfer niet blijkt, is het feit dat lagere bestedingen door consumenten aan cd’s en andere geluids-
geeft het ook aanleiding tot bedenkingen.
dragers hebben geleid tot minder belangstelling van de detailhandel om ze aan die consument aan te bieden. Daardoor De ontwikkelingen in Frankrijk en Engeland worden met veel belangstelling
is een negatieve spiraal ontstaan: het aantal verkooppunten van cd’s en andere geluidsdragers is immers door de
gevolgd in de rest van Europa. In december 2008 nam het Italiaanse parlement
teruglopende vraag drastisch gedaald. NVPI onderschrijft de bevinding dat illegaal downloaden bij film, meer dan bij
een resolutie aan die de regering aanspoort om bestaande Europese initiatieven
geluidsdragers, als vervanging voor legale aankoop geldt en dat de verdere uitbreiding van breedband dit nog zal
te volgen. Maar ook het Europees Parlement en de Europese Commissie volgen
versterken.
de ontwikkelingen nauwgezet. NVPI vindt het echter ronduit jammer dat het rapport verwarring heeft veroorzaakt over het vermeende positieve effect van downloaden voor de economie. Ook ziet het rapport een aantal belangrijke ontwikkelingen op het gebied van RECHTSPRAAK
digitale distributie en de ontwikkelingen die de muziekindustrie doormaakt over het hoofd. Tot slot laat het rapport
In sommige landen, zoals België, Denemarken, Ierland en Finland waar geen
het feit dat nieuwe verdienmodellen alleen tot bloei kunnen komen als illegaliteit bestreden wordt volledig buiten
sprake is van (co-)regulering, hebben rechtbanken geholpen om de bestaande
beschouwing.
regelgeving ten aanzien van de verantwoordelijkheden van ISP’s verder te 14
verduidelijken door het opleggen van verplichtingen om te filteren, bepaalde
Al met al is NVPI van mening dat het rapport een bruikbaar inzicht geeft in de veranderingen van het consumenten-
websites te blokkeren of abonnees af te sluiten.
gedrag en zou graag zien dat dat inzicht door de overheid benut wordt in het kader van beleid dat gericht is op het stimuleren van het ontwikkelen van legale distributie en exploitatie op het internet, onder meer door het tegengaan van filesharing. NVPI denkt daarbij vooral aan het richtinggevend stimuleren van internetserviceproviders om hun verantwoordelijkheid ter zake te tonen en eventueel maatregelen te nemen.
15
COLLECTIEF BEHEER
To e z i c h t of zelfregulering?
NVPI Internationaal NVPI bestaat uit drie afdelingen: audio, video en interactief. Elk van die drie afdelingen is aangesloten bij een internationale organisatie: IFPI voor audio, de IVF voor video en ISFE voor interactief.
IFPI is de wereldwijde brancheorganisatie van de muziekindustrie. Er zijn ongeveer 1400 platenmaatschappijen in 72 landen lid van. Daarnaast zijn meer dan veertig nationale brancheverenigingen, zoals in Nederland NVPI, aangesloten bij IFPI. De missie van IFPI is het promoten van de waarde van muziek, het bewaken van de rechten van de producenten van muziekopnamen en het commercieel gebruik van opgenomen muziek vergroten.
Voor auteurs, artiesten, producenten en uitgevers is het goedkoper, effectiever en veiliger om een deel van hun ISFE (Interactive Software Federation of Europe) werd in 1998 opgericht om
rechten collectief uit te oefenen. Ze zijn daarom vaak
de belangen van de interactieve softwaresector bij de EU en andere
aangesloten bij collectieve beheersorganisaties.
internationale instellingen te behartigen. Het lidmaatschap staat open
Ook voor gebruikers heeft het voordelen dat voor bepaald gebruik regelingen met collectieve beheersorganisaties kunnen worden getroffen. Via zo’n cbo, zoals Buma
voor nationale brancheverenigingen zoals NVPI en individuele uitgevers van interactieve software. ISFE introduceerde in 2003 PEGI, het Europese leeftijdsclassificatiesysteem voor games. Bedrijven die zijn aangesloten bij ISFE zijn verplicht zich aan dit systeem te houden.
of SENA, is een licentie voor het gebruik van muziek, teksten en/of beeldmateriaal in veel gevallen snel en eenvoudig geregeld. De in Nederland actieve cbo’s zijn sinds kort verenigd in VOI©E. VOI©E streeft ernaar het begrip voor de uitoefening van het auteursrecht en de naburige rechten te vergroten en de informatie over de werkwijze van de cbo’s te
IVF (International Video Federation) is in 1988 opgericht
verbeteren. VOI©E is ook aanspreekpunt voor vragen. Daarnaast vervult VOI©E
als internationale vertegenwoordiger van bedrijven die zich
de functie van meldpunt voor kritiek of klachten. Leden van VOI©E zijn gebonden
bezighouden met de distributie van auteursrechtelijk beschermde
aan een gedragscode.
audiovisuele werken op fysieke dragers en via netwerken, zoals het internet. IVF concentreert zich op Europese kwesties.
NVPI is groot voorstander van zowel collectief beheer als de samenwerking van
NVPI-directeur Paul Solleveld is sinds 2008 voorzitter van IVF.
de collectieve beheersorganisaties in VOI©E die door de gedragscode bovendien een sterk zelfregulerend karakter heeft. Dit zou de voorgenomen veranderingen van het wettelijke toezicht op collectieve beheersorganisaties grotendeels 16
overbodig maken.
17
Top 10 CD albums 1
AMY WINEHOUSE – BACK TO BLACK
UNIVERSAL
2
AMY MACDONALD – THIS IS THE LIFE
UNIVERSAL
3
NICK & SIMON – VANDAAG
4
ALAIN CLARK – LIVE IT OUT
5
MARCO BORSATO – WIT LICHT
6
COLDPLAY – VIVA LA VIDA OR DEATH AND ALL HIS FRIENDS
7
DUFFY – ROCKFERRY
8
ANOUK – WHO’S YOUR MOMMA
EMI
9
JAN SMIT – STILTE IN DE STORM
ARTIST & COMPANY
10
DE TOP 10
ARTIST & COMPANY E BALL MUSIC UNIVERSAL EMI UNIVERSAL
MADONNA – HARD CANDY
WARNER
Top 10 Console games
Top 10 Single downloads 1
AMY MACDONALD – THIS IS THE LIFE
UNIVERSAL
2
GABRIELLA CILMI – SWEET ABOUT ME
UNIVERSAL
3
MARK RONSON FT. AMY WINEHOUSE – VALERIE
4
DUFFY – MERCY
5
MADONNA FT. J.T. & TIMBALAND – 4 MINUTES (TO SAVE THE WORLD)
6
COLDPLAY – VIVA LA VIDA
7
GURU JOSH PROJECT – INFINITY 2008
8
KID ROCK – ALL SUMMER LONG
9
MARCO BORSATO – STOP DE TIJD
10
KATY PERRY – I KISSED A GIRL
18
ALLES IS LIEFDE AL
2
EARTH 6+
3
MAMMA MIA THE MOVIE AL
4
KITE RUNNER 6+
5
BOURNE ULTIMATUM 12+
6 7
MARIO KART + WHEEL 3+
NINT. WII
NINTENDO
2
WII PLAY + REMOTE CONTROL 3+
NINT. WII
NINTENDO
3
WII FIT 3+
NINT. WII
NINTENDO
4
GRAND THEFT AUTO IV 18+
5
BRAINTRAINING 3+
6
GRAND THEFT AUTO IV 18+
7
MARIO & SONIC AT THE OLYMPIC GAMES 3+
8
MARIO & SONIC AT THE OLYMPIC GAMES 3+
NINT. DS
SEGA
9
MORE BRAIN TRAINING 3+
NINT. DS
NINTENDO
SUPER SMASH BROTHERS BRAWL 12+
NINT. WII
NINTENDO
10
PS3
TAKE 2
NINT. DS
NINTENDO
XBOX 360
TAKE 2
NINT. WII
SEGA
SONY UNIVERSAL WARNER EMI WHITE VILLA WARNER UNIVERSAL EMI
Top 10 PC games
Top 10 DVD films 1
1
A-FILM
1
WORLD OF WARCRAFT/WRATH OF THE LICH KING 12+
ACTIVISION
DUTCH FILM WORKS
2
THE SIMS 2/FREE TIME 12+
ELECTRONIC ARTS
UNIVERSAL PICTURES
3
WORLD OF WARCRAFT 12+
ACTIVISION
PARAMOUNT
4
GRAND THEFT AUTO SAN ANDREAS 18+
TAKE 2
UNIVERSAL PICTURES
5
CALL OF DUTY 4/MODERN WARFARE16+
ACTIVISION
KUNG FU PANDA 6+
PARAMOUNT
6
CALL OF DUTY/WORLD AT WAR 16+
WALL-E AL
WALT DISNEY
7
SPORE12+
8
RATATOUILLE AL
WALT DISNEY
8
WORLD OF WARCRAFT/THE BURNING CRUSADE 12+
9
SHAWSHANK REDEMPTION 12+
DUTCH FILM WORKS
9
THE SIMS DELUXE 12+
PARAMOUNT
10
10
INDIANA JONES/THE KINGDOM OF THE CRYSTAL SKULL 12+
GRAND THEFT AUTO IV 18+
ACTIVISION ELECTRONIC ARTS ACTIVISION ELECTRONIC ARTS TAKE 2
19
Verkoopaantallen
GOUD/PLATINA R
E
G
L
E
M
E
N
T
Voor het behalen van de Goud/Platinastatus en het verkrijgen van de penning geldt een aantal spelregels. De officiële status van Goud of Platina is te verkrijgen door een penning op te vragen bij het secretariaat van NVPI. Zonder de NVPI-penning heeft een gouden of platina product geen internationaal erkende status en geen waarde. De NVPI-penning, bestaande uit een gouden of platina munt, dient zichtbaar op de uit te reiken onderscheiding aangebracht te worden. De penning wordt verkregen na schriftelijke verificatie van het verkoopcijfer. Per 1 januari 2008 is het aantal voor cd-albums Populair gewijzigd. Voor meer informatie over Goud/Platina en het archief vanaf 1975 zie ook www.nvpi.nl. Goud/Platina kan alleen aangevraagd worden door leden van NVPI
GOUD EN PLATINA IN 2008
De status voor entertainmentsoftware geldt voor alle verkochte aantallen van één titel binnen één drager (Playstation/Xbox/Gamecube/Nintendo/cd-rom) AUDIO Goud Singles – 25.000 exemplaren Album Populair – 30.000 exemplaren Album Klassiek/Jazz – 10.000 exemplaren Platina Singles – 50.000 exemplaren Album Populair – 60.000 exemplaren Album Klassiek/Jazz – 20.000 exemplaren
VIDEO Ten opzichte van 2008 steeg het aantal bekroonde
MUZIEK-DVD
producties in de videomarkt. AUDIO
In 2007 werden in de verkoopmarkt 49 titels bekroond,
Goud – 30.000 exemplaren
IIn 2008 werden er 143 titels bekroond, elf meer dan een
in 2008 steeg dat aantal naar 57. De verhuurmarkt blijft
Platina – 60.000 exemplaren
jaar eerder. In totaal kregen 84 producties een Gouden
echter sterk dalen. In 2007 was het aantal bekroningen 6.
plaat, 44 een Platina en 15 albums wonnen Meervoudig
In 2008 daalde dit aantal tot 2. VIDEO
Platina. Het aantal Platina titels binnen de verkoopmarkt steeg licht van 10 titels in 2007 naar 11 titels in 2008. Ook het
Nederlandse producties. Zo wonnen Jan Smit (Stilte In De
aantal Gouden titels is gestegen. Van 31 titels in 2007
Goud – 50.000 exemplaren
Storm), Trijntje Oosterhuis (Who’ll Speak For Love), André
naar 40 in 2008. Er werden afgelopen jaar 6 titels met
Platina – 100.000 exemplaren
Hazes (Samen met Dré en André Hazes Is Oranje), Alain
Meervoudig Platina bekroond. Dit waren Mamma Mia!,
Clark (Live It Out), Nick & Simon (Vandaag), Anouk (Who’s
Wall E, Shrek The Third, Kung Fu Panda, Over The Hedge
Your Momma), Marco Borsato (Wit Licht) en Paul de
en Indiana Jones 4. Succesvolste Nederlandse productie
Leeuw (Sir 2007 en Symphonica In Rosso) Meervoudig
van 2008 was Waar Is Het Paard Van Sinterklaas (Platina).
gouden status met Als De Morgen Is Gekomen, Stilte In
In het verhuursegment werden 2 titels met Goud
De Storm (Jan) en Jij Bent Zo. De meest succesvolle
bekroond, ten opzichte van 6 in 2007. In 2008 zijn er geen
artiest van 2008 was André Hazes. Hij scoorde met het
films met Platina of Meervoudig Platina bekroond in het
album André Hazes Is Oranje achtmaal Platina.
verhuursegment. De laureaten in het verhuursegment waren Die Hard 4.0 en Mission Impossible 3
Goud – gerealiseerde omzet van € 136.134, -
GAMES Goud – 40.000 exemplaren Platina – 80.000 exemplaren
Populaire dvd-producties in 2008 waren onder meer Jan Smit (Live Op De Bühne), Nick & Simon (Altijd Dichtbij,
INTERACTIEF
Live In Concert), De Toppers (De Toppers In Concert 2007
Sinds 2004 wordt aan games de Goud/Platinastatus
en De Toppers In Concert 2008), Anouk (Anouk Is Alive),
verleend. In totaal kregen het afgelopen jaar 30 titels het
Within Temptation (Mother Earth Tour), Paul de Leeuw
edelmetaal toebedeeld (ten opzichte van 24 in 2007).
(Een Kwart Eeuw De Leeuw) en André Rieu (In
16 titels behaalden Goud. Het aantal Platina titels is
Wonderland, Live In Maastricht en Live In Australia).
gestegen tot 14. Succesvolle games die met Platina zijn
Wederom weer veel succesvolle Nederlandse producties.
Verhuurvideo Platina – gerealiseerde omzet van € 226.890,-
Platina. Jan Smit en Jeroen van der Boom behaalden de
NON-GAMES Goud: 7500 units Platina: 15.000 units
bekroond zijn onder meer World Of Warcraft, The Lich King (pc), Call Of Duty: Modern Warfare (PS3, Xbox 360, pc), Mario & Sonic Op De Olympische Spelen (Wii, NDS) en Tekken: Dark Resurrection (PSP).
20
Verkoopvideo
Onder de laureaten waren ook dit jaar weer veel
De status voor entertainmentsoftware geldt voor alle verkochte aantallen van één titel binnen één drager (Playstation/Xbox/Gamecube/Nintendo/cd-rom).
21
E
D
I
S
O
De Edison is de oudste muziekprijs in Nederland. Sinds 1960
N
2
JAZZ/WORLD
0
0
8
Dit jaar liet Eindhoven zijn licht schijnen op de Edison Jazz/World winnaars. De Edison Stichting is een samenwerking Dit
wordt deze onderscheiding voor ‘geluidsdragers van bijzondere kwaliteit’ uitgereikt. De onderscheiding is te vergelijken met de
jaar liet Eindhoven zijn licht schijnen op de Edison Jazz/World winnaars. De Edison Stichting heeft in samenwerking met BCM, uitgever van Jazzism Magazine, een stijlvolle avond georganiseerd. Het Muziekcentrum Frits Philips opende zijn deuren voor publiek en genodigden. Het Metropole Orkest ging van start met de door Vince Mendoza gearrangeerde Edison
Amerikaanse Grammy Award, de Duitse Echo of de Britse Brit Award.
Jazz/World tune. De winnaars Trijntje Oosterhuis, Benjamin Herman, Gé Reinders, Piet Noordijk en publieksprijswinnaar
De Edison bestaat uit een bronzen beeld vervaardigd door
op de piano. Het tweede deel van het programma bestond uit een optreden van oeuvreprijswinnaar Al Jarreau samen met
Sensuàl traden op onder begeleiding van het Metropole Orkest o.l.v. Vince Mendoza. Winnaar Brad Mehldau speelde solo het Metropole Orkest. De presentatie was in handen van Co de Kloet en de liefhebbers konden live luisteren naar Radio 6.
beeldhouwer Pieter d'Hont. De Edison Stichting kent drie
Voor meer informatie: www.edisonjazz.nl
evenementen, Klassiek, Jazz/World en Pop.
POP In 2009 is de nieuwe formule voor Edison Pop geïntroduceerd. Een kleine vakjury onder leiding van muziekjournalist Leo
KLASSIEK Edison Klassiek vond plaats aan de vooravond van Festival Classique, een driedaags festival in de binnenstad van Den Haag. De fameuze Ridderzaal was het decor voor een avond met prachtige muziek. Hoofdgast Dame Kiri Te Kanawa nam een Edison voor de oeuvreprijs in ontvangst van Minister Plasterk en liet het publiek genieten van Strauss en Puccini. Andere winnaars die hun opwachting maakten waren Lang Lang, Gregor Horsch (KCO), Jonathan Biss, Johannette Zomer & het Florilegium. Lang Lang kreeg als speciale verrassing de Edison
Blokhuis heeft de genomineerden en winnaars gekozen uit nationale popartiesten die het afgelopen jaar een bijzondere muzikale bijdrage hebben geleverd. Daarnaast kon het Nederlandse publiek bepalen wie een Edison krijgt voor ‘beste song’ en ‘beste album’. De Edisons zijn op 22 maart uitgereikt in het Rotterdamse Beurs-World Trade Center. Onder aanwezigheid van 700 genodigden van de muziekindustrie en een groot aantal genomineerden waren er optredens van winnaars Alain Clark, Sabrina Starke, Ilse DeLange, Alex Roeka, en oeuvreprijswinnaar Krezip. Verder traden genomineerden Nick & Simon, Marike Jager en VOICST op. Marco Borsato mocht twee maal het podium bestijgen om als publiekslieveling zijn Edisons op te halen. Ook Bløf en Ronald Goedemondt waren aanwezig om hun onderscheiding op te halen.
uitgereikt door Professor Zhu Ya Fen, zijn eerste pianolerares. De Edison voor de categorie ‘Bijzondere Uitgave van Historische Aard’ werd door Neeme Järvi, chef-dirigent van het Residentie Orkest, uitgereikt aan de weduwe van Hans Vonk, die speciaal was overgekomen uit Australië. Janine Jansen was dit jaar publiekslieveling en ontving haar Edison Klassiek Luister Publieksprijs in Liverpool. De AVRO zond de avond live uit op televisie. Het programma werd gepresenteerd door 22
Hans van den Boom. Voor meer informatie: www.edisonaward.nl/Klassiek
Naast dit besloten feest vond tegelijk de eerste editie van het Edison Pop Festival plaats op drie Rotterdamse podia: de WATT, Off-Corso en de Thalia Lounge. Hier kon het publiek terecht voor artiesten als de 3J’s, Jannes, Grad Damen, Mon Amour, René Schuurmans, Alex, Hansen Tomas, Dio, Winne, Jiggy Djé, DJ Civil, Leine, Renske Taminiau, a balladeer & Charlie Dée, The Madd en King Jack. De organisatie van het Edison Pop Festival was in handen van 150dB en Mindsetting en werd in nauwe samenwerking met de gemeente Rotterdam gerealiseerd. Voor meer informatie: www.edisonpop.nl
23
8ball Music
Pentatone Music BV
Activision Blizzard Benelux B.V.
Play It Again Sam
ANWB Media
Psychonaut Records
Armada Music BV
Purple Eye Entertainment BV
Artist & Company
Quintessence Records BV
Atari Benelux BV
Red Bullet BV
A.W. Bruna Uitgevers BV
Reed Business BV
Baltic Nederland VOF
Rough Trade Distribution
Basta Audiovisuals
Sdu Uitgevers b.v.
Biblion Uitgeverij
SEGA Benelux BV i.o.
Black Hole Recordings B.V.
Skarster Music Investments
BMT Crisis Music BV
Sony Music Entertainment Netherlands BV
Bohn Stafleu van Loghum BV
Sony Pictures Home Entertainment
Bones Records
Sony Computer Entertainment Benelux BV
Challenge Records International BV
Stichting Jazz Impuls
Channel Classics Records BV
Strengholt Licensing BV
Cloud 9 Music BV
Strengholt Music Productions BV
CNR Entertainment BV
Studio 100 NV
Coast to Coast BV
Syncoop Produkties
Coda Nederland
Take 2 Interactive Benelux BV
CoraZong Records
Telstar Grammofoonplatenmij. BV
Corbeau Music Masters BV
Thieme Meulenhoff
De Haske Sound Services BV
THQ Benelux
Digidance BV
Timeless Records BV
Disney Interactive Studios Easy Computing BV Electronic Arts Nederland BV EMI Music Netherlands BV Epitaph Europe BV Essential Dance Music BV
L
E
D
E
N
L
I
J
S
T
Flow Records BV Foreign Media BV Harmonia Mundi Nandi BV
24
Het Spectrum BV
TMP Music
IDVD
Twentieth Century Fox Home Ent. BV
Kluwer BV
Twin Video
Lessing Holding BV
Ubi Soft Entertainment BV
Liedjes
Universal Music BV
Malmberg B.V.
Universal Pictures (Benelux) BV
Marista Music Company
V2 Records BV
Mascot Provogue BV
Van Dale Lexicografie
Microsoft Nederland
VAN Records/Arising Artist
Mindscape Northern Europe B.V.
Visco Muziek- en Reclameproducties BV
Mirasound Media Services BV
Vulcano Records
Music & Words (Blue Kapibara)
Walboomers Music
Muziek Centrum Nederland
Walt Disney Studios Home Entertainment B.V.
News Nederland
Warner Bros. Interactive
Nintendo Benelux B.V.
Warner Home Video (Benelux) BV
Noordhof Uitgevers BV
Warner Music Benelux BV
NRGY Music
World Connection BV
Paradox
WPG Uitgevers BV
Paramount Home Entertainment
ZYX Music BV
25
