Opleiding Duurzaam gebouw: Renovatie met een hoge energie-efficiëntie: technische details Leefmilieu Brussel

Opleiding Duurzaam gebouw:

Renovatie met een hoge energie-efficiëntie: technische details Leefmilieu Brussel

ISOLATIE VAN MUREN BIJ RENOVATIE Pierre DEMESMAECKER Institut de Conseil et d’Etudes en Développement Durable (ICEDD) vzw

Doelstelling(en) van de presentatie

●

Beschikken over de essentiële elementen om muren doeltreffend te isoleren

●

De aandacht vestigen op mogelijke slordigheden en oplossingen voorstellen die de risico’s van een slordige uitvoering beperken

2

Plan van de uiteenzetting

●

Inleiding: noodzaak van muurisolatie

●

Isolatie van muren langs buiten

●

Spouwmuurisolatie

●

Isolatie van muren aan de binnenzijde

3

Inleiding: noodzaak van muurisolatie Isolatie van een muur volgens de "zeer-lageenergiestandaard”  Passief: U ≈ 0,25  0,12 W/m²K In de praktijk: ►

►

►

12 cm MW met λ = 0,032 W/mK mechanisch bevestigd  U = 0,25 W/m²K 20 cm PU met λ = 0,023 W/mK mechanisch bevestigd  U = 0,12 W/m²K

25 cm EPS met λ = 0,032 W/mK gelijmd (afgewerkt met pleisterlaag)  U = 0,12 W/m²K

4

Inleiding: noodzaak van muurisolatie Waar moet het isolatiemateriaal komen? Aan de buitenkant

Aan de binnenkant

Bron: WTCB

Bron: Pierre Demesmaecker

In de spouw 5 Bron: WTCB


●


●

Isolatie van muren aan de binnenzijde ►

Welke systemen?

►

Effect op de bestaande muur (temperatuur/vochtigheid)

►

Beperking van de risico’s van binnencondensatie

►

Thermische bruggen

►

Balans

6

Isolatie van muren aan de binnenzijde: enkele systemen  Voorzetwand

Bron: Pierre Demesmaecker

Gipsplaat Technische spouw Dampscherm/-rem Thermische isolatie Secundaire structuur Bestaand metselwerk Bron: WTCB

7

Isolatie van muren aan de binnenzijde: enkele systemen  Voorzet van isolatieplaat

Bron: Recticel

8 Bron: WTCB


●


●


Welke systemen?

►


►


►

Thermische bruggen

►

Balans

9

Isolatie van muren aan de binnenzijde: effect op de bestaande muur

 Temperatuurschommelingen Figuur 19 – Evolutie van de temperatuur in een langs binnen geïsoleerde volle muur, op een zomerdag en op een winterdag 1 binnenafwerking 2 thermische isolatie (5 cm dik) 3 eventueel oude bepleistering 4 dragend metselwerk

Binnenkant

Buitenkant

∆T ≈ 30 °C

Vorst!

10 Bron: SPW (DGTRE)


 Vochtigheid: wijziging van het droogpotentieel

VOOR

NA

Beperkte droging aan de binnenkant © Architecture et Climat

11


 Vochtigheid: wijziging van het droogpotentieel Beperkte droging

Risico van muuruitslag Risico van aantasting van vochtgevoelige materialen die in de muren zijn verwerkt (houten balken, …)

12 Bron: Vseal


 Vochtige muur en temperaturen < 0°C Risico’s van vochtschade

Waterleidingen in de muren kunnen bevriezen! 13 Bron: WTCB

Isolatie van muren aan de binnenzijde: effect op de bestaande muur In de praktijk: noodzaak om over een droge muur te beschikken of om een muur te beschermen tegen bronnen van vocht, zoals: Fig. 10 Gemiddelde slagregenintensiteit vermenigvuldigd met de gemiddelde duur tijdens Slagregen een jaar. Opstijgend vocht Condensatie

Bron: WTCB

14 Bron: Injeco

Isolatie van muren aan de binnenzijde: effect op de bestaande muur Beperking van natte muren door slagregen: waterafstotend maken

 Impregnatie van de poriën/capillairen met een product met vochtwerende werking WATER

Tabel 1 Werkingsprincipe van waterafstotende producten TYPE VAN EFFECT

CAPILLAIR GEDRAG

GEDRAG AAN DE OPPERVLAKTE

HYDROFIEL EFFECT:

Aantrekking

Uitspreiding

niet waterafstotend gemaakt steenachtig materiaal

HYDROFOOB EFFECT:

waterafstotend gemaakt steenachtig materiaal

Oppervlaktespanning =

Afstoting

WATERDAMP

Parelend effect

Fig. 4 Poreus bouwmateriaal Oppervlaktespanning =

dat met een schimmelwerend middel is behandeld Bron: WTCB

15

Isolatie van muren aan de binnenzijde: effect op de bestaande muur Beperking van natte muren door slagregen: waterafstotend maken

 Beperkingen van de behandeling  Vereist een goede continuïteit van de ondergrond (geen scheurtjes breder dan 0,3)

Vereist vaak een aangepaste voorbereiding van de ondergrond (scheurtjes dichten, (bak)stenen vervangen, opnieuw opvoegen, funderingen verstevigen,…) Deze behandeling maakt het mogelijk het uitzicht van het metselwerk te behouden. Ze moet worden gezien als een verbetering, en niet als een wondermiddel om de indringing van vocht te vermijden, waardoor bekledingen systematisch zouden kunnen worden vervangen.

16 Bron: WTCB, NIT 224

Isolatie van muren aan de binnenzijde: effect op de bestaande muur Beperking van natte muren door slagregen: Wat met verf?

 OPGELET met het “ademende” karakter van verf! Bij gebruik van verf die onvoldoende ademt (wat het geval is voor de meeste oude verven) dringt het water in de muur langs de onvermijdelijke onderbrekingen in de verflaag. De muur droogt vervolgens zeer moeilijk uit.

Deze muren zijn doorgaans vochtiger en ze blijven ook langer vochtig dan gelijkaardige niet-geverfde muren! Het is sterk afgeraden om muren die langs buiten geschilderd zijn (met een slecht ademende verf) langs binnen te isoleren (hetzelfde geldt voor muren in geëmailleerde baksteen, …).

17

Isolatie van muren aan de binnenzijde: effect op de bestaande muur In de praktijk: noodzaak om over een droge muur te beschikken of om een muur te beschermen tegen bronnen van vocht, zoals:

Slagregen

Fig. 10 Gemiddelde slagregenintensiteit vermenigvuldigd met de gemiddelde duur tijdens een jaar.

Optrekkend vocht Condensatie Bron: WTCB

Bron: WTCB

18 Bron: Injeco

Isolatie van muren aan de binnenzijde: effect op de bestaande muur Opstijgend vocht

 Welke technieken voor bestaande gebouwen?  Invoeging van anticapillaire membranen  Injectie van hydrofobe producten Fig. 20 Fasen in de manuele plaatsing van een afdichtingsmembraan.

Bron: WTCB

19

Isolatie van muren aan de binnenzijde: effect op de bestaande muur Opstijgend vocht

 Hygroschopische (wateraantrekkende) zouten

Bron: WTCB

Vochtvlek op een perfect droge muur… Behandelen tegen opstijgend vocht en laten uitdrogen alvorens binnenisolatie aan te brengen (die bij voorkeur niet gevoelig is voor vocht)

20

Isolatie van muren aan de binnenzijde: effect op de bestaande muur In de praktijk: noodzaak om over een droge muur te beschikken of om een muur te beschermen tegen bronnen van vocht, zoals:

Slagregen

Fig. 10 Gemiddelde slagregenintensiteit vermenigvuldigd met de gemiddelde duur tijdens een jaar.

Optrekkend vocht Condensatie

Bron: WTCB

21 Bron: Injeco

Isolatie van muren aan de binnenzijde: de risico’s van binnencondensatie tegengaan Binnencondensatie: Kesako?

 In het verwarmingsseizoen: waterdamp die in de lucht zit, wil naar buiten trekken.

 Indien er geen goed dampscherm is, treedt dauwpuntcondensatie en/of condensatie op koude oppervlakten op. Dit is een andere vorm van een met vocht doordrongen muur! Te vermijden! Bron: Energie+

22


●


●


Welke systemen?

►


►


►

Thermische bruggen

►

Balans

23

Isolatie van muren aan de binnenzijde: de risico’s van binnencondensatie beperken

 Beschikken over een “normaal droog” binnenklimaat. Belang van hygiënische ventilatie

 Aan de binnenkant van de isolatie moet een performante luchtdichtheid worden voorzien • Indien het isolatiemateriaal luchtdoorlatend is (MW, …): de vochtige lucht gaat door de isolatie heen • Indien het isolatiemateriaal luchtdicht is (doorgaans harde isolatieplaten): risico van condensatie rondom het isolatiemateriaal!

Bron: WTCB

Hoge hoeveelheid condensaten! De luchtafdichting moet heel zorgvuldig worden uitgevoerd!

24 Bron: Pierre Demesmaecker

Isolatie van muren aan de binnenzijde: de risico’s van binnencondensatie tegengaan  De migratie van waterdamp beperken.  Beschikken

over een voldoende dampbestendig isolatiemateriaal (de meeste harde isolatiematerialen komen in aanmerking)

 Een

dampscherm/-rem plaatsen aan de binnenkant van het isolatiemateriaal

 Buitenbekledingen

die weinig dampdoorlatend zijn, vermijden (verf, geëmailleerde baksteen, …)

Gipsplaat Technische spouw Dampscherm/-rem Thermische isolatie Secundaire structuur Bestaand metselwerk

Bron: WTCB

OPGELET: oude gipslagen binnen worden bij voorkeur verwijderd. Gevaar van condensatie op dit niveau: papperige pleisterkalk en schimmelvorming (= verborgen gebreken).

Principe: de binnenafwerking is beter dampdicht dan het complex aan de buitenkant van de isolatie De luchtdichtheid moet zeer zorgvuldig worden uitgevoerd!

25

Isolatie van muren aan de binnenzijde: de risico’s van binnencondensatie tegengaan  De risico’s van binnencondensatie beoordelen 

Op dit moment zijn er geen eenvoudige tabellen of tools Complexe fenomenen: •

Transfer van waterdamp, vloeibaar water en warmte hangt nauw samen

•

Precieze parameters die in aanmerking moeten worden genomen, zijn zelden gekend in bestaande materialen

•

Hoog aantal variabelen moet in aanmerking worden genomen Type van metselwerk Buitenklimaat

Type van isolatie Dikte van de isolatie

Binnenklimaat

Dampremmend menbraan

Buitenbekleding Bestaande binnenbekleding

26 Bron: Architecture et Climat

Isolatie van muren aan de binnenzijde: de risico’s van binnencondensatie tegengaan  De risico’s van binnenisolatie beoordelen 

Bestaande tools: 

Gids + Tool (xls) ISOLIN

27 Bron: Architecture et Climat


●


●


Welke systemen?

►


►


►

Thermische bruggen

►

Balans

28

Isolatie van muren aan de binnenzijde: thermische bruggen Thermische brug: Kesako?

Bron: ICEDD

Condensatie en schimmelvorming

29

Isolatie van muren aan de binnenzijde: thermische bruggen Hoe kunnen we ze vermijden?

30 Bron: ICEDD

Isolatie van muren aan de binnenzijde: thermische bruggen Wat is de impact van thermische bruggen?

 Een toename van de thermische weerstand van de isolatie boven een waarde van 1,5 tot 2 m²K/W (of een isolatiedikte van 6 tot 8 cm met een λ-waarde gelijk aan 0,04 W/mK) heeft weinig zin vanuit energieoogpunt indien de bouwknopen niet grondig worden aangepakt. Bron:

Thermische bruggen en bouwknopen moeten aangepakt worden! 31


●


●


Welke systemen?

►


►


►

Thermische bruggen

►

Balans

32

Isolatie van muren aan de binnenzijde Isolatie aan de binnenzijde

 Uitzicht en bouwlijn aan buitenkant blijven ongewijzigd  De muur moet dicht zijn en droog blijven (beperkt droogvermogen)  Thermische beperkingen in gevel (temperatuurverschillen)  Risico van binnencondensatie  Thermische bruggen zijn moeilijk op te lossen  Binnenafwerking moet worden weggehaald/vervangen  Binnenvolume neemt af  Thermische massa neemt af Delicate techniek, te vermijden indien mogelijk … Te bestuderen + zorgvuldig uit te voeren

33

Interessante tools, websites, enz.: ●

www.energieplus-lesite.be

●

www.wtcb.be

●

www.leefmilieubrussel.be

●

http://energie.wallonie.be

●

ISOLIN: gids en tool (xls op dvd)

Referenties Gids duurzame gebouwen en andere bronnen: • Gids duurzame gebouwen: http://gidsduurzamegebouwen.leefmilieubrussel.be fiche G_ENE03 Transmissieverliezen beperken 34

Wat moet worden onthouden uit de uiteenzetting

●

Muren isoleren is een groot en duur werk

●

Buitenisolatie, en eventueel isolatie van de luchtspouw, geniet de voorkeur

●

Binnenisolatie is moeilijker … ►

Maak een diagnose van de bestaande toestand

►

Ga na of een oplossing mogelijk is (tool Isolin, Wufi,…)

►

Verzorg het ontwerp en de uitvoering van de details (luchtdichtheid en thermische bruggen)

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is binnenisolatie geen makkelijk klusje voor doe-het-zelvers! 35

Contact

Pierre DEMESMAECKER Energie-auditeur

ICEDD vzw



: 081 25 04 80

E-mail: [email protected]

36

Opleiding Duurzaam gebouw: Renovatie met een hoge energie-efficiëntie: technische details Leefmilieu Brussel

Recommend Documents