F
I
E
T
S
V A
K
A
N
T
I
E
Oost-Vlaanderen Door Gent en via de legendarische kasseistroken van de Ronde van Vlaanderen TEKST EN BEELD: ELLEN VAN DER ZWAN
Iets meer dan twee uur rijden en de Hollandse Randstedeling is in hartje Gent. Een historische én eigentijdse stad, waar je kunt genieten van het prachtige historische decor, terwijl je smult van een Belgisch biertje op een van de vele terrasjes bij het water. Een ideale startplaats voor een ontdekkingsreis door Oost-Vlaanderen.
Geen fietser te zien op deze foto? Klopt. En toch is ’ie er. ‘Verstopt’ achter de lange lichtstreep van een fietskoplamp zit BIKE & trekkings eigen Chantal. Die wilde na een avond stappen in Gent natuurlijk niet meer close-up in beeld...
XX BIKE & TREKKING
BIKE & TREKKING XX
“Wie gaat fietsen in OostVlaanderen doet er het best aan, in Gent te starten of te eindigen”
Voordat we het landschap van Oost-Vlaanderen gaan verkennen, loodst een gids van “Vizit” ons door de vele historische straatjes van Gent. Het Sint-Pietersstation, het Miljoenenkwartier, het Citadelpark, het Zuidkwartier, een van de Gentse Begijnhoven en de ruïnes van de Sint-Baafsabdij passeren de revue. Op de fiets bezoeken we de oude binnenstad, rijden we langs de drie grote kerktorens die deze ruim 230.000 inwoners tellende stad kenmerkend maakt en eindigen we de zeer informatieve toer op een terrasje op de Vrijdagmarkt. Met een Belgisch biertje aan onze lippen vertelt onze gids het verhaal achter de “stroppendragers”. In 1539 kwamen de notabelen van Gent in opstand tegen de belastingen die opgelegd waren door Keizer Karel. Om zich te laten gelden, vernederde Keizer Karel de notabelen door ze te laten rondlopen met een strop rond de hals. De strop is sindsdien het symbool geworden van weerstand tegen elke vorm van misplaatste autoriteit. Een Gentenaar is koppig en fier en menigeen heeft vandaag de dag een zwart-wit geblokte strop in zijn auto hangen. Ook de Gentse studenten laten van zich horen. Zo kwamen zij op 16 november 1949 in opstand tegen de verhoging van de bierprijs! Tijdens de zogenaamde “Slag om het Gravensteen” bezetten de studenten de burcht. Politie, brandweer en rijkswacht waren nodig om de burcht het Gravensteen te ontruimen. Tot op de dag van vandaag wordt deze “grootste studentengrap aller tijden” jaarlijks herdacht met de “Gravensteenfeesten”. Na tientallen grappige anekdotes over Gent en de Gentenaren eindigen we de dag in restaurant Du Progrès op de Korenmarkt, waar onze smakelijke maaltijd wederom vergezeld wordt door een fraai Belgisch biertje. Knooppuntenroutes Na een stevig ontbijt fietsen we langs de Schelde de stad uit. Direct vanuit het hotel kunnen we aansluiten op het fietsnetwerk van OostVlaanderen en zonder enig zoekwerk zijn we in een mum van tijd verwijderd van het drukke verkeer en fietsen we over een rustig pad langs de rivier. Vandaag is Zingem ons einddoel. De zon laat zich helaas nog niet zien, maar het is gelukkig droog. We doorkruisen kleine dorpen zoals Lede, Huise en Mullem. De dorpjes zijn afgelegen van elke grote verkeersader en hebben daardoor een zeer rustig karakter. In Mullem lijkt de tijd stil te hebben gestaan. Het is een schilderachtig dorp met in het midden een kerk, een dorpsplein en een voormalig dorpsschooltje. Verscholen in een park staat een kasteel. Het meest opvallende in Mullem zijn de gebouwen, die allemaal dezelfde kleuren hebben: okergeel geschilderde muren en een rood pannendak. Na de kasseitjes van Mullem vervolgen we onze route over de rustige weggetjes van de Vlaamse Ardennen. Alleen wanneer het echt niet anders kan, leiden de knooppunten je over een doorgaande weg. Het merendeel van de route gaat echter over kleine en rustige wegen. Er zijn vele knooppunten en meerdere wegen die naar “Zingem” gaan. Je kunt het jezelf zwaarder maken door routes te kiezen die over de heuvels en kasseien leiden, maar ook kun je deze makkelijk vermijden. Wij volgen de route die ons voorgesteld is door Toerisme Oost-Vlaanderen en genieten van de rust in dit deel van België. De beklimmingen zijn niet lang en gaan vaak geleidelijk omhoog. Een enkele keer zit er een kuitenbijter tussen, maar we bevinden ons nog in het minder ruige deel van de Vlaamse Ardennen. De echte klimmetjes, zoals bekend van de Ronde van Vlaanderen, liggen nog voor ons. Na een tocht van ruim tachtig kilometer parkeren we onze fiets bij Sigginga Haim, een fietsvriendelijk verblijf te Zingem. De vrouw des huizes staat ons al op te wachten en wijst ons onze prachtige kamer op de eerste verdieping van een nabij gelegen huis. Beneden hangen grote foto’s van wielrenners die zichtbaar afzien tijdens de Ronde van Vlaanderen. Er is een keuken en in de tuin staat een schuur waar wij onze fietsen veilig kwijt kunnen. Een oude fietswerkbank doet dienst als eettafel. Na een verkwikkende douche lopen we naar het hoofdgebouw waar Heidi en Gino ons een glas champagne met heerlijke hapjes voorschotelen. Met gevulde magen en na inspirerende gesprekken over wielrennen en toerfietsen in Oost-Vlaanderen zoeken we laat in de avond ons bed op voor een welverdiende nachtrust. Vlaamse Ardennen Vandaag duiken we verder de Vlaamse Ardennen in en richten we onze pijlen op Onkerzele nabij Geraardsbergen. Kriskras fietsen we over de heuvels en stuiteren we over de kasseien, onderwijl genietend van de rust
Links: Al lang voordat de Hollandse Gewesten hun Gouden eeuw beleefden waren de Vlaamse steden belangrijke centra voor handel, nijverheid en cultuur. De binnenstad van Gent staat vol met oude gebouwen uit die glorietijd. Rechtsboven: Holland? Nee hoor, ook onze zuiderburen wisten vroeger de kracht van de wind te benutten voor het drooghouden van het vlakke Vlaamse land. Rechtsonder, links: Luikse wafels? Brusselse wafels? Wij weten het ook niet meer. Maakt ook niet uit. Hóe je ze ook noemt, met een flinke dot slagroom smaken ze top, zeker na een paar uur flink doortrappen! Rechtsonder, rechts: Wie houdt van kleine dorpjes en rustige achterafweggetjes is in OostVlaanderen aan het goede adres. XX BIKE & TREKKING
om ons heen. We passeren gehuchten als Dikkele, Velzeke en Roborst. In Munkzwalm kopen we een doosje echte Belgische bonbons, die we op een bankje met uitzicht over het dal beneden ons maar al te graag de weg naar onze magen weten te wijzen. Met een grote boog omzeilen we Zottegem en geven we de voorkeur aan de kleine gehuchten, vaak niet groter dan een naambord, een kerk, een koe en wederom een naambord! We kunnen goed merken dat we dieper de Vlaamse Ardennen in fietsen. De heuvels worden pittiger en de kasseistroken langer. Het continu op en neer fietsen wordt gecompenseerd door de prachtige vergezichten, de kleine beekjes zoals de Zwalmbeek en de rustige omgeving. Via een hoge brug over de rivier de Dender rijden we Geraardsbergen binnen. Een gezellig stadje met in het middelpunt de “Muur van Geraardsbergen”. De Muur is een helling en tevens een straat en is een begrip in de Ronde van Vlaanderen. Het is een kasseiweg op de Oudeberg, de heuvel waartegen het stadscentrum van Geraardsbergen aan ligt. De kasseiweg werd in 1995 uitgeroepen tot monument. De steile helling heeft een lengte van 1075 meter en het hoogste stijgingspercentage bedraagt maar liefst 20%! De moeilijkheidsgraad van de beklimming op de fiets wordt niet alleen gevormd door het stijgingspercentage, maar vooral door het feit dat de kasseien horizontaal zijn geplaatst en zodoende een soort kleine trap vormen. Na dit alles aanschouwd te hebben, besluiten we onze route te vervolgen langs de Dender, die Muur staat er nog wel een aantal jaren! Langs de Baronie van Boelare kronkelt het fietspad naar Grimminge. Met een grote boog van knooppunten fietsen we uiteindelijk Onkerzele binnen, alwaar we verwelkomd worden door Guy en Cecile, de uitbaters van Den Ahthayet. Meteen duikt Guy de schuur in en nog voordat we goed en wel zitten, staat een donker, lokaal Belgisch abdijbiertje met een flinke schuimkraag naar ons te lonken. Volgens Guy een licht biertje, slechts 9 procent. In de sfeervolle eetkamer genieten we van een heerlijke, stevige avondmaaltijd bijgestaan door een mooi glas wijn. Met roze wangen van de buitenlucht en de alcoholische versnaperingen trekken we ons terug voor een nacht in de gezellige familiekamer. Pittige klimmetjes Vandaag maken we ons op voor de zwaarste dag van onze fietstocht door de Vlaamse Ardennen. Vanuit Onkerzele fietsen we terug naar Geraardsbergen en verkennen we het grensgebied met het Franstalige deel van België. De heuvels zijn zwaarder dan de twee voorgaande dagen en regelmatig wordt ons gestel onder de loep genomen door de pittige klimmetjes over de kasseistroken. Getallen van 12% duiden op de lichtste varianten, meerdere malen gaat het echter richting de 20%. In Ronse vinden we een terrasje waar we een welverdiend vers gemaakt broodje gezond nuttigen en een kop koffie. De zon schijnt, het is een prachtige dag vandaag. We bestuderen de knooppuntenkaart; net voorbij Ronse loopt een route over de Hotondberg. Een bruin driehoekje met daarin gedrukt “25%” laat weinig tot de verbeelding over. We kijken elkaar aan: “Die gaan we koud maken!” Onze spieren zijn reeds opgewarmd als we De Klijpe passeren en we zigzaggend over een smal pad richting de Hotondberg fietsen. Diep voorover gebogen over het stuur en in de lichtst mogelijke versnelling trappen we de pedalen moeizaam rond. Heel langzaam kruipen we de heuvel op. We duiken een bos in en het pad wordt zowaar nog smaller. Een venijnig laatste steile knik brengt ons zwaar hijgend boven aan de Hotondberg, waar we uitkomen bij de Molen Ten Hotond. Onze harten bonken in onze kelen, maar we hebben het gehaald! Een heerlijke afdaling volgt en brengt ons via het monument van Karel van Wijnendaele bij het Kluisbos. Karel van Wijnendaele, pseudoniem van Karel Steyaert, was een pionier in de Vlaamse sportjournalistiek. In 1912 stichtte hij samen met enkele andere journalisten de sportkrant “SportWereld” om het jaar daarop als hoofdredacteur van het blad ter promotie van zijn krant voor de eerste
Centrum Ronde van Vlaanderen De Ronde van Vlaanderen doet elk jaar Oudenaarde aan. Gelegen aan het plein waar ook het stadhuis staat, dat op de werelderfgoedlijst van UNESCO voorkomt, vind je het Centrum Ronde van Vlaanderen. Het CRVV is een wielermuseum en een interactief bezoekerscentrum, dat is opgebouwd rond de wielerklassieker de Ronde van Vlaanderen. Je vindt er een uitgebreid archief beeld- en geluidmateriaal, ook bestaat de mogelijkheid om zelf te fietsen op een kasseifiets of om virtueel een van de
beruchte hellingen op te fietsen, zoals de Koppenberg, de Paterberg of de Taaienberg. Het leuke aan het museum is, dat je je helemaal kunt verplaatsen in één van de wielerhelden, zoals Eddy Merckx. Middels een interactief programma kom je zo meer te weten over je eigen held. Maar het mooiste van het museum vinden wij de film, die start bij binnenkomst. Prachtige oude en nieuwe beelden door elkaar heen, het schitterende commentaar en het afzien van de renners laten je de Ronde meebeleven vanaf de eerste rang. BIKE & TREKKING XX
“Voordat we goed en wel zitten staat een donker, Belgisch Abdijbiertje naar ons te lonken” maal de Ronde van Vlaanderen te organiseren. Na een onderbreking tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het blad in 1939 (Karel van Wijnendaele was inmiddels eigenaar van “SportWereld”) overgenomen door “Het Nieuwsblad”. Het was Karel van Wijnendaele die de wielersport met Vlaanderen verbond. Van zijn hand komt de mythe van de “Flandrien”, de eenvoudige Vlaamse volksjongen die door middel van taaie wilskracht een kampioen kon worden. De archetypische Flandrien, die met een reserveband om de nek, modder in het gelaat en een van pijn verwrongen gezicht zwaar vermoeid de eindstreep over zwalkt. Tegenwoordig wordt een renner die veelvuldig in de aanval gaat al beschouwd als een Flandrien. Om dit in ere te houden wordt sinds 2003 de Flandrien-Trofee uitgereikt aan de meest Flandrien-achtige renner van het jaar. We fietsen over de bospaden van het Kluisbos. Het sport- en recreatiebos wordt druk bezocht door wandelaars en mountainbikers. We fietsen aan de rand van het bos en rechts van ons ligt het Franstalige deel beneden in het dal. De Kluisberg suizen we naar beneden en niet veel later bevinden we ons op een bankje langs de Schelde. De zon schijnt op onze gezichten, terwijl de binnenvaartschepen ons passeren. Een breed en drukbezocht fietspad brengt ons in het centrum van Oudenaarde, ook wel de Parel van de Vlaamse Ardennen genoemd. De stad Oudenaarde ligt even ten zuiden van Gent en telt ongeveer 29.000 inwoners. In de bloeiperiode van de zestiende eeuw was de stad in geheel Europa bekend om haar wandtapijtenproductie. Deze nijverheid duurde voort tot in de achttiende eeuw. Op het wapenschild van Oudenaarde staat een afbeelding van een bril. Een zestiende-eeuwse legende vertelt dat Keizer Karel opdracht gegeven zou hebben om deze bril erop te zetten. Het verhaal gaat dat toen de keizer Oudenaarde bezocht, de stadswachter hem niet had zien aankomen. Ene Hanske de Krijger zou in slaap gevallen zijn na het nuttigen van te veel drank. In werkelijkheid is de bril een gotische letter A. Hanske de Krijger had vermoedelijk zijn neus te diep in de bierglazen gestoken, want Oudenaarde staat namelijk bekend om zijn bruine bieren! Speciaal voor het Centrum Ronde van Vlaanderen wordt een “Flandrien” gebrouwen. Tijdens de Adriaen Brouwerbierfeesten kun je je hart ophalen. Tevens heeft Toerisme Oost-Vlaanderen een speciale Adriaen Brouwer fietsroute uitgezet. Het Centrum Ronde van Vlaanderen (zie kader) is met z’n wielermuseum en het interactieve bezoekerscentrum een mooie afsluiting van onze zeer afwisselende tocht door Oost-Vlaanderen. Een afsluiting die uitnodigt om terug te keren en om nog meer van het gebied te verkennen, zoals de speciale routes rondom de Ronde van Vlaanderen, waarbij je je hart kunt ophalen aan de kasseibeklimmingen om je nog meer verbonden te voelen met de passie voor de wielersport, zoals de Flandriens dat maar al te goed kennen. Oost-Vlaanderen is een prachtige, rustige streek met schitterende romantische steden en verloren gehuchten. De knooppuntenroutes zijn een aanrader, zeker omdat ze je van de drukte weghouden en je kriskras door het gebied loodsen. Het feit dat het zo dicht bij Nederland is, maakt het bijna een must voor iedere fietser!
I
N
F
Boven: Het stadhuis van Oudenaarde staat - als schoolvoorbeeld van de Brabantse laatgotiek - op de werelderfgoedlijst van UNESCO. En dan is dit stadhuis maar één van de meer dan honderd beschermde monumenten die deze Oost-Vlaamse stad rijk is. Zonde dus, om er snel doorheen te fietsen. Onder: De dikke banden van moderne vakantiefietsen weten wel raad met de Vlaamse kinderkopjes. Dat is een heel ander verhaal voor de ultradunne bandjes van de wielrenners die ieder jaar hun renbolides over de kasseien jagen.
O
Cultuur Ontelbare opeenvolgende generaties hebben hun sporen nagelaten in OostVlaanderen. Het culturele erfgoed gaat van het beroemde schilderij De Aanbidding van het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck in de Gentse Sint-Baafsabdij via de werken van de Eerste Latemse Kunstenaarsgroep in de Leiestreek, tot de hedendaagse kunst in het SMAK in Gent. Ook het bouwkundig erfgoed is indrukwekkend. Denk maar aan het Gravensteen in Gent, het Kasteel van Laarne of Kasteel Ooidonk, om maar drie bekende voorbeelden op te noemen. Overnachten Hotel of gastenkamer? Vakantiewoning of camping? Je vindt ze op www.tov.be. Fietskaarten Fietsnetwerken doorkruisen alle Oost-Vlaamse regio’s. Er kan van knooppunt naar knooppunt gefietst worden in Waasland, Scheldeland, Vlaamse Ardennen, Leiestreek en Meetjesland. Met de fietsnetwerken stippel je zelf je fietstocht uit. Zo lang of zo kort, zo lastig of zo vlak als je zelf maar wil. Het enige wat je nodig hebt, is een fietskaart van de regio die je wil verkennen. Je noteert op voorhand de knooppunten waarlangs je wil fietsen in de juiste volgorde. Daarna stap je op de fiets. Het enige wat je moet doen, is de bordjes volgen die je van het ene naar het andere knooppunt loodsen. Met de fietskaart bij de hand kan je ook onderweg de route nog aanpassen, als je dat wilt. Online fietsrouteplanner Oost-Vlaanderen Met de gloednieuwe online-routeplanner stippel je eenvoudig en snel jouw persoonlijke tocht uit. Daarna de wegbeschrijving printen of downloaden naar gps en je bent klaar om de mooiste plekjes in Oost-Vlaanderen te ontdekken. De routeplanner is gratis te raadplegen op www.tov.be.
XX BIKE & TREKKING
Fietsboxen Oost-Vlaanderen Toerisme Oost-Vlaanderen lanceerde onlangs drie nieuwe fietsboxen: Trap Door, Trap Mee en Trap Uit. In elke box vind je tien brochures van fietsroutes goed voor honderden kilometers fietsplezier. En er is voor elk wat wils. Bestellen kan via www.tov.be. Fietsverhuur Je wil fietsen in Oost-Vlaanderen, maar je hebt geen eigen fiets. Of je ziet het niet zitten, al dat gesleur om de fietsen achter- of bovenop de auto te krijgen, of mee te zeulen met het openbaar vervoer. Geen probleem! Je kan terecht bij de plaatselijke fietsverhuurders voor goede, hoogwaardige fietsen, extra informatie én goede raad. Op www.tov.be vind je de adressen. Website www.tov.be
