In maart werd in het Hilton in Amsterdam
Voor het komend najaar staat Dr.Üli Grunder (Zürich, CH) op het programma. Zijn
“Implantologica” georganiseerd, een exclusief
verfrissende visie in combinatie met de spreek-
voor uw teamleden samengesteld programma,
woordelijke Zwitserse precisie, staat garant voor
waarin het hoe en waarom van een aantal be-
een zeer klinisch georiënteerd programma met
handelingen werd uitgediept. De belangstelling
tal van praktische tips.
overtrof alle verwachtingen. In april was de NVOI gastheer en sponsor van het International
De afgelopen maanden heeft het bestuur
Congress on Reconstructive and Preprosthetic
veel tijd besteed aan overleg met onze re-
Surgery (ICRPS). Een geweldig wetenschappelijk
presentatieve beroepsorganisaties. De NVOI
programma met keur aan (inter)nationale sprekers.
heeft wetenschappelijke argumenten aange-
Een lang gekoesterde wens ging in vervulling
dragen, die moeten leiden tot een geheel ver-
toen Dr. David Garber (Atlanta,USA) in oktober
nieuwd hoofdstuk I van het UPT per 1 juli 2006
tijdens het najaarscongres in ’t Spant te Bussum
en recht doen aan de hedendaagse mogelijk-
zijn visie kwam geven op de implantologie in
heden van de implantologie. Wat daarvan uit-
het algemeen en op de esthetiek ervan in het
eindelijk in de verzekerde geneeskunde door
bijzonder.
verzekeraars zal worden gehonoreerd is ander
Ook de cursus “Implantologie Breed
duidelijk is. Een systematisch opgebouwd en
maal gegeven voor een uitverkochte zaal en
transparant hoofdstuk zal te allen tijde in ieder
voorziet dus duidelijk in de behoefte om op een
overleg dat met een zorgverzekeraar plaats gaat
hele compacte wijze kennis te maken met de
vinden een onmisbare voorwaarde zijn.
klinische mogelijkheden van de Orale kennismaking is een hele nieuwe vervolgcursus ontwikkeld, “Implantologie Integraal”, die deze
Al deze activiteiten vragen heel veel van mensen, qua inspanning en tijd. Bestuursleden, secretariaat, redactie van het
maand in première is gegaan. In een worksho-
Bulletin, leden van het Consilium en andere
pachtige opzet wordt in kleine groepen ge-
commissies wil ik op deze plek en langs deze
oefend in het vervaardigen van behandelplannen
weg enorm bedanken voor zijn of haar vaak
waarbij implantaten integraal onderdeel uitmaken
tomeloze inzet. Ik realiseer mij terdege dat de
van het totale plan. Schijnbaar moeiteloos en
NVOI er zonder deze gedreven vrijwilligers heel
ogenschijnlijk tussen de bedrijven door is de
anders voor zou staan. Dat geldt ook voor de
website vernieuwd, wordt vier per jaar het
steun, die de NVOI jaarlijks ontvangt van de
NVOI Bulletin uitgegeven en o ja, is en passant
industrie en waardoor onze activiteiten vorm
ook het 1500ste lid ingeschreven!
kunnen krijgen. Maar ook dank aan u voor uw enthousiaste
Aan de eerstvolgende activiteiten wordt
belangstelling voor de orale implantologie.
achter de schermen inmiddels ook alweer volop gewerkt. Op 30 maart 2006 zal 5e Landelijke
Gelukkig nieuwjaar
Studiedag worden georganiseerd. De aankondiging daarvoor heeft u inmiddels ontvangen. Meer
4
verhaal…..waarbij op dit moment nog veel niet
belicht” is het afgelopen jaar opnieuw twee-
Implantologie. Als vervolg op deze eerste
december 2005
heel actief en in veel opzichten succesvol jaar.
informatie hierover kunt u vinden in dit Bulletin.
Ronnie J. Goené, voorzitter
10e jaargang
Met trots kan de NVOI terugkijken op een
NUMMER
Terugblikken en vooruitkijken
Va n d e v o o r z i t t e r
nvoi
implantologie
Pagina 1
voor orale
12:08
vereniging
13-12-2005
nederlandse
20051989-NVOI 4
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:08
Pagina 2
Van de Redactie In het vorige bulletin werd een bijdrage geplaatst over het 25 jarig bestaan van het Centrum Bijzondere Tandheelkunde in Breda. Helaas werd de auteur van het artikel niet genoemd. Deze bijdrage was afkomstig van collega Wil Heeffer uit Goirle. Onze excuses voor deze omissie. De nieuwe NVOI cursus Implantologie Integraal werd op 2 december voor het eerst worden gehouden in het Karel V hotel in Utrecht. De cursus was volledig vol geboekt. Dit geldt ook voor de extra cursus op 27 januari. Gezien de grote belangstelling wordt op 7 april de cursus nogmaals herhaald, er zijn voor deze datum nog 10 plaatsen beschikbaar. Inschrijven via het secretariaat NVOI. (email:
[email protected]) Opnieuw willen wij u er aan herinneren dat er om de 2 jaar door het NVOI een studiedag wordt georganiseerd waarbij leden een presentatie kunnen geven van hun resultaten. Het doel van de Landelijke Studiedag is dat alle leden op een laagdrempelige wijze hun kennis kunnen presenteren ter bevordering van de discussie en algemene kennis van de implantologie. De voordracht mag ongeveer 10 minuten duren, is goed gedocumenteerd en wordt bij voorkeur via de computer gepresenteerd. Na de voordracht is er nog enige minuten ruimte voor discussie. Het onderwerp kan variëren van een casus tot de uitleg van een nieuwe techniek. Wij hopen dat U op 31 maart 2006 ook weer aanwezig zult zijn en dat er vele voordrachten worden gehouden. U kunt uw presentatie aanmelden via www.nvoi.nl. Gaarne aangeven wie de voordracht presenteert, wat de titel van de voordracht is en een abstract meesturen.
N.B. Uw op de studiedag gehouden voordracht kan worden gebruikt voor de registratie als implantoloog.
nvoi bulletin nr. 4 2005
2
Erelidmaatschap collega G.M. Raghoebar
Dr. Gerry M. Raghoebar heeft een
het zeer vele (post)academisch onderwijs waarin hij partici-
zeer grote bijdrage geleverd aan de implantologie in
peert, vele collegae geënthousiasmeerd voor de implantolo-
Nederland. Als kaakchirurg, verbonden aan de afdeling
gie. Zijn inzet voor de NVOI is eveneens van grote beteke-
Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde
nis geweest. Als vice-voorzitter (1995-2004) heeft hij er,
van het Universitair Medisch Centrum Groningen, heeft hij
vooral dankzij zijn charisma en innemende persoonlijkheid,
veel wetenschappelijk onderzoek verricht in de implantolo-
voor en achter de schermen zeer toe bijgedragen dat de
gie. Dr. Raghoebar is (mede)auteur van meer dan 150 publi-
NVOI de vereniging is voor iedereen, die de implantologie
caties in de (inter)nationale literatuur en heeft een groot
een warm hart toe draagt.
aantal promotieonderzoeken begeleid. Mede door zijn sti-
Gezien bovengenoemde verdiensten werd besloten om
mulerende impulsen heeft deze afdeling zich ontwikkeld tot
op 7 oktober 2005, tijdens het NVOI najaarscongres,
toonaangevend onderzoeksinstituut voor implantologie in
dr. G.M. Raghoebar te benoemen tot erelid van de
Nederland en daarbuiten. Daarnaast heeft dr. Raghoebar in
Nederlandse Vereniging voor Orale Implantologie.
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 3
NVOI publicatieprijs 2004 Tijden het najaarscongres van de NVOI werd in theater het Spant, te Bussum voor de 8e keer de NVOI publicatieprijs uitgereikt.
3 Bij de jury bestond er een hoge waardering met betrekking
door de Nederlandse Vereniging voor Orale Implantologie
tot alle 5 genomineerde publicaties. Met betrekking tot de
voor wetenschappelijk onderzoek in de implantologie en
winnende publicatie had de jury veel waardering voor de
behelst een oorkonde en een geldbedrag van € 1.200,-.
goed uitgewerkte methodologische opzet, de beantwoording
Auteurs en hun eventuele co-auteurs van een artikel dat is
van de vraagstelling en het belang voor de dagelijkse
gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift en de orale
implantologie praktijk. Tenslotte is de publicatie van een
implantologie als onderwerp heeft, dingen mee naar de prijs.
hoog wetenschappelijk niveau.
De NVOI publicatieprijs commissie bestaat uit een voor-
Het artikel is gepubliceerd in Clin Oral Implants Res.
zitter en een drietal juryleden. De jury bestaat uit een tandarts
2004 Dec;15(6):724-32. en is getiteld: Histomorphometry
met erkende implantologisch chirurgische-, een tandarts met
of human sinus floor augmentation using a porous beta-
implantologisch-prothetische kwaliteiten alsmede een kaak-
tricalcium phosphate: a prospective study. Het artikel is
chirurg. Voor dit jaar waren dit voor het derde en laatste
geschreven door Ilara Zerbo, met als co-auteurs Zijderveld,
achtereenvolgende jaar respectievelijk collega v.d. Schoor,
de Boer, Bronckers, de Lange, ten Bruggenkate en Burger.
implantoloog in Garderen; collega Versteegh, tandartsprothetist in Zwolle en collega Bergsma, kaakchirurg in
Namens de NVOI publicatieprijs commissie werd Ilara
Breda. Zoals het reglement voorschrijft zal voor de komende
Zerbo en haar co-auteurs van harte gefeliciteerd met de uit-
3 jaar weer een nieuwe jury worden samengesteld.
stekende publicatie op het gebied van de orale implantologie
Door een zoektocht in de bekende wetenschappelijke tijdschriften en via de elektronische snelweg in de vorm van
en werden de daarbij behorende oorkonde en het geldbedrag overhandigd.
Pubmed en Medline werden 26, in het jaar 2004 gepubliceerde artikelen geselecteerd. Al deze publicaties zijn getoetst op door de commissie samengestelde selectie en
De winnares hield, traditiegetrouw, een korte uiteenzetting over de inhoud van de publicatie.
beoordelingscriteria op grond van de samenvattingen. Uit deze selectie van 26 publicaties heeft de jury vervolgens 5 publicaties genomineerd en kritisch bestudeerd. Van deze 5 integraal bestudeerde artikelen werd uiteindelijk de door de jury als beste beoordeelde gekozen.
Rutger Batenburg
nvoi bulletin nr. 4 2005
De NVOI publicatieprijs is ingesteld
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 4
(advertorial)
(FU*OTQJSFE
"TUSB5FDI8PSME$POHSFTT -BBUVJOTQJSFSFOPQIFU"TUSB5FDI8PSME$POHSFTT JO/FX:PSL 64"WBOBQSJM 8BULVOUVWFS XBDIUFO t BBOTQSFLFOEXFUFOTDIBQQFMJKLQSPHSBNNBEBUEFMBBUTUF TUBOEWBO[BLFOPQIFUHFCJFEWBOPOEFS[PFL DIJSVSHJTDIF FOUFDIOJTDIFPOUXJLLFMJOHFOFOLMJOJTDIFUPFQBTTJOHFOPNWBU
"QSJM o
t NPHFMJKLIFJEUPUVJUHFCSFJEFIBOETPOUSBJOJOH t BBOUSFLLFMJKLQSPHSBNNBWPPSBMMFNFEJTDIFEJTDJQMJOFTCFUSPLLFO CJKPSBMFJNQMBOUPMPHJF t MF[JOHFOEPPSJOUFSOBUJPOBBMWFSNBBSEFTQSFLFST t VJUSFJLJOHWBOEF"TUSB5FDIXFUFOTDIBQTQSJKTWPPSA5JTTVF*OUFHSBUFE1SPUIFTFT 4DJFOUJmD$PNNJUUFF
&YFDVUJWF.PEFSBUPS 1SPG+BO-JOEIF 4XFEFO
4DJFOUJmD"XBSE$PNNJUUFF 1SPG1FS*OHWBS#SÌOFNBSL 4XFEFO 1SPG(FPSHF;BSC $BOBEB 1SPG5PNBT"MCSFLUTTPO 4XFEFO 1SPG.BHOVT+BDPCTTPO 4XFEFO
$FOUSBM1BSL /FX:PSL$JUZ 64"
nvoi bulletin nr. 4 2005
4
!STRA 4ECH "6 3IGNAALROOD :OETERMEER .EDERLAND 4EL WWWASTRATECHDENTALNL
.,
TUVEMARK
1SPG5PNBT"MCSFLUTTPO 4XFEFO $IBJSNBO 1SPG-ZOEPO$PPQFS 64" 1SPG3FHJOB.FSJDTLF4UFSO 4XJU[FSMBOE %S+PF4DINJEU 64" 1SPG$MBSL.4UBOGPSE 64" 1SPG%FOOJT5BSOPX 64" 1SPG.JOPSV6FEB +BQBO 1SPG8JMGSJFE8BHOFS (FSNBOZ 1SPG"OO8FOOFSCFSH 4XFEFO
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 5
Persbericht Dyna Na 20 jaar succes in dentale implantologie met de
zaken. De Instant Adjusting Bar‚ bijvoorbeeld is sinds juni dit
bekende Dyna‚ push-in HA-gecoate implantaten, breidt
jaar ook verkrijgbaar op andere merken implantaten met
Dyna haar filosofie uit met de introductie van het Dyna
een conus en nek van 4,8mm doorsnede, zoals Straumann,
Helix‚ implantaat systeem. Éen economisch implantaat
3I TG Osseotite en Calcitek/centerpulse Tapered Swiss Plus.
ontwerp dat alle succesvolle eigenschappen combineert.
Deze geprefabriceerde, volledig uit titanium vervaardigde,
Het Dyna Helix‚ implantaat is ART (Acid-etched Roughened
zelfinstellende staaf-huls constructie kan direct spanningsvrij
Titanium) behandeld, zorgt voor een uitstekende primaire
op (niet) parallelle implantaten geschroefd worden. Dit
stabiliteit in alle botkwaliteiten en geeft de keuze om
levert een aanzienlijke tijd- en kostenbesparing op. Een
gebruikt te worden bij standard, early of immediate loading
andere ontwikkeling is ook de Dyna Smart Matrix, een in-
indicaties. De aansluiting van de opbouw is gelijk aan die
en uitschroefbare matrix, die gebruikt kan worden in
van het bekende Dyna Octalock‚ push-in implantaat, met
combinatie met het knopanker (doorsnede 2,25mm) voor
als grootste voordeel dat elke opbouw past op alle
de overkappingsprothese. De Dyna Smart Matrix bestaat uit
implantaatdiameters en vastzit door middel van slechts één
een gouden matrix die geschroefd is in een titanium retentie
universele, conische fixatieschroef voor alle kroon- en
gedeelte welke in de kunststof aangebracht wordt. Het
brugwerktoepassingen. Het Dyna Helix‚ TM implantaat
grote voordeel ervan is dat zonder boren, kunststof aan-
(eenfase) wordt in de loop van 2006 geïntroduceerd.
passingen of het nemen van een afdruk de matrix vervangen kan worden. Kijk voor meer informatie over
Natuurlijk staat Dyna Dental Engineering b.v. ook niet
deze en andere producten op www.dynadental.com.
stil op het gebied van ontwikkelingen voor prothetische
(advertorial)
Het Helix® implantaat is een cylindrisch schroef implantaat gebaseerd op een wortelvormige kern en een zelftappende rechte schroefdraad. De wortelvorm van de kern zorgt voor botverdichting tijdens het plaatsen. De speciale vorm van het schroefdraad resulteert in een combinatie van krachten dat zorgdraagt voor een mechanische fixatie en een optimale krachtenverdeling. Dit draagt bij tot een hoge primaire stabiliteit van het implantaat en bevordert het genezingsproces.
Dyna Dental Engineering B.V. Postbus 70 4600 AB Bergen op Zoom T. + 31 (0)164 258980 F. + 31 (0)164 258390 E.
[email protected] www.dynadental.com
nvoi bulletin nr. 4 2005
5
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 6
>ÌÕÀ>Þ >ÌÌÀ>VÌÛi° -ET 3,!CTIVE ZET 3TRAUMANN OPNIEUW DE STANDAARD BINNEN DE TANDHEELKUNDIGE IMPLANTOLOGIE $IT NIEUWE ACTIEVE IMPLANTAAT OPPERVLAK MET HYDROFIELE EIGENSCHAPPEN ZORGT VOOR EEN VERKORTE INHEELTIJD VAN HET IMPLANTAAT VAN TOT WEKEN $OOR DE GROTERE MATE VAN VEILIGHEID EN VOORSPELBAARHEID IN DE MEEST KRITISCHE FASE
- VÌÛi >Ì ÕÀ> Þ >Ì Ì À>VÌÛi°
NA BEHANDELING BIEDT 3,!CTIVE U NIEUWE BEHANDELMOGELIJKHEDEN
-ÌÀ>Õ> Á - VÌÛi +IJK VOOR WETENSCHAPPELIJKE STUDIES OVER 3,!CTIVE OP ÜÜÜ°ÃÌÀ>Õ>°VÉ- VÌÛi
MEER BOTAPPOSITIE OP HET IMPLANTAATOPPERVLAK TWEE WEKEN POSTOPERATIEF GEBASEERD OP PREKLINISCHE RESULTATEN $ "USER . "ROGGINI - 7IELAND 2 3CHENK ! $ENZER $ #OCHRAN " (OFFMANN ! ,USSI 3' 3TEINEMANN %NHANCED "ONE !PPOSITION TO A #HEMICALLY -ODIFIED 3,! 4ITANIUM 3URFACE * $ENT 2ES n
nvoi bulletin nr. 4 2005
6
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 7
Consilium Implantologicum van de NVOI Nadat op 11 juni 2002 door de
Implantologen,die zich in 2003 hebben laten registeren
Algemene Ledenvergadering van de NVOI het reglement
kunnen conform de reglementen in 2008 worden gevisi-
Implantoloog was goedgekeurd kon tot 11 juni 2005
teerd voor verlenging van hun erkenning. Een deel van deze
gebruik worden gemaakt van de Overgangsregeling van
eerste groep Implantologen, zal worden verzocht vervroegd
TSVIc/KC voor inschrijving als Implantoloog in het register
verlenging aan te vragen. De Implantoloog krijgt na positie-
van de NVOI. Het verstrijken van de Overgangsregeling
ve beoordeling een verlenging van zijn of haar registratie als
houdt tevens in dat het Instituut TSVIc ophoudt te bestaan.
Implantoloog voor 5 jaar. Een voordeel van deze procedure
Alle aanmeldingen van kandidaat-Implantologen zijn inmid-
is behalve dat de Implantoloog vroegtijdig verlenging van 5
dels getoetst aan het reglement Implantoloog en na een
jaar krijgt, het visitatieproces kan worden geëvalueerd. Ook
positieve beoordeelding is de Implantoloog ingeschreven in
is het, gegeven het aantal Implantologen dat de komende
het register van de NVOI.
jaren zal moeten worden gevisiteerd, van organisatorisch
Leden die zich nu willen (her)registreren, moeten aan de eisen voor erkenning of verlenging van het predikaat Implantoloog voldoen. In totaal waren per 1 november
belang, de visitaties te spreiden en er zo vroeg mogelijk mee te beginnen Het doel van visitatie is niet alleen te beoordelen of de
2005 292 Implantologen ingeschreven in het register van de
Implantoloog aan de voorwaarden voor (her)registratie
NVOI. De erkenning of verlenging van de erkenning als
voldoet, maar vooral ook om het functioneren in de praktijk
Implantoloog wordt verleend voor een periode van vijf jaar
op objectieve wijze te evalueren en adviezen te geven voor
en is alleen mogelijk nadat het Consilium Implantologicum
zowel het optimaliseren van de praktijkvoering als het op
de aanvraag als voldoende heeft beoordeeld. Het streven
een hoger niveau brengen van de kwaliteit van de
van het Consilium is om iedereen die hiervoor in aanmer-
Implantologie in zijn algemeenheid.
king wil komen te visiteren. voor visitatie en richtlijnen voor de uitvoering van een visita-
Het Consilium Implantologicum bestaat op dit moment uit de volgende leden:
tie ontwikkeld. Dit reglement is goedgekeurd door het
Th.J.M. Hoppenreijs
bestuur van de NVOI. Het Consilium heeft in samenwerking
H.A.J.M. Middelweerd
met het Nederlands Instituut voor Kwaliteit in de
G.M. Raghoebar (voorzitter)
Gezondheidszorg, het CBO, een visitatietraining georgani-
W.P. van der Schoor (secretaris)
seerd. Deze training is recent gegeven. De documenten die
P.M.J.M. Thoolen
benodigd zijn voor de visitaties, o.a. een vragenlijst die de Implantoloog van te voren moet invullen, zijn ontwikkeld voor gebruik tijdens deze visitatietraining en, zullen, na evaluatie, worden gebruikt voor de visitaties van de NVOI. Inmiddels hebben 16 leden van de NVOI de ééndaagse CBO training gevolgd. Er zullen 8 teams bestaande uit 2 leden worden samengesteld. Deze teams zullen in 2006 starten met het visiteren.
7
G.M. Raghoebar, voorzitter Consilium Implantologicum
nvoi bulletin nr. 4 2005
Het afgelopen jaar heeft het Consilium het reglement
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 8
Verslag NVOI Najaarscongres 2005 ‘In Har mony’ David A. Garber De dag begon met het uitreiken van de achtste NVOI publicatieprijs. Na een korte toelichting van Rutger Batenburg gaf deze de oorkonde en het woord aan mevrouw I.R. Zerbo. Deze ging kort in op haar publicatie getiteld: ”Is Cerasorb an alternative for Sinuslifts”. Het aan deze publicatie ten grondslag liggende onderzoek ging uit van een split mouth design. Bij patiënten werd één sinusbodem elevatie gedaan met behulp van symphisis bot, terwijl de sinusbodem elevatie aan de contralaterale zijde werd gedaan met behulp van cerasorb. Zes maanden na de augmentatie werden tijdens het plaatsen van de implantaten bioptieën genomen van het op deze wijzen verkregen bot. Histologisch onderzoek wees uit dat er na zes maanden significant minder botvolume aanwezig was aan de cerasorb zijde ten opzichte van de symphisisbotzijde, maar dat cerasorb wel als acceptabel substituut van autoloog bot kan worden beschouwd. Vervolgens werd de spreker van deze
Al deze zaken komen samen in de fasering van de
dag geïntroduceerd door onze voorzitter. Met de slogan
beslissingen die worden genomen in de drie fasen die
”The soft tissue, is the issue”gaf Ronnie Goené het woord
onderscheiden kunnen worden, namelijk de diagnostische,
aan David Garber. Deze gaf aan dat de nadruk deze dag
de chirurgische en de restauratieve fase. Het esthetisch falen
zou komen te liggen op de besluitvorming met betrekking
van een restauratie komt volgens Garber vaak door een
tot anteriore tandvervanging. Hierbij gaf hij aan in te willen
foute beslissing in de diagnostische fase.
gaan op het onderscheid tussen “wat we denken te weten” versus “wat we echt weten” versus “wat zouden we moeten weten”. Voor wat betreft de anteriore tandvervanging kunnen
8
we volgens Garber tien trends onderscheiden:
nvoi bulletin nr. 4 2005
1. De Interdental Hight of Bone (IHB) bepaalt de besluit-
Esthetiek kan gecompromitteerd worden door een gecompromitteerde te restaureren locatie, een gecompromitteerde labiaal- gingivale harmonie of een gecompromitteerd edentaat kaakdeel. Hierdoor is het wenselijk te bedenken waar je met je
vorming over het al of niet met esthetisch succes plaatsen
restauratie uit wil komen om een esthetisch fraai resultaat te
van een implantaat.
bereiken. Hiervoor moet je de te restaureren locatie ont-
2. Subgingivale ondercontourering ten behoeve van het emerging profile
wikkelen naar een locatie die een goed resultaat mogelijk maakt. Voor wat betreft de labioginivale harmonie, waarbij
3. One abutment/ one time, een eenmaal geplaatst abutment
de locatie van de marginale gingiva in het bovenfront de
wordt voor de verdere behandeling niet meer verwijderd.
contour van de bovenlip volgt noemt Garber dit het “Lip
4. Platform-switching, eveneens ten behoeve van het
generated smile design”. Het esthetische resultaat van een
emerging profile
implantaat met kroon ter plaatste van de 11 bijvoorbeeld,
5. Unibody implantaten
wordt mede bepaald door de esthetische harmonie van de
6. Een nieuwe kijk op allografts en zenografts
rest van het bovenfront. Waar nodig kun je met behulp van
7. Surgical layering
gingivectomieën extra gingiva verwijderen of juist met
8. Ceramic abutments
connective tissue grafts uit het palatum of van een tuber
9. Groeifactoren en Platelet Rich Plasma (PRP)
maxillaris een eventuele marginale recessie bedekken. Ook
10. Cad/Cam technologie
orthodontie kan worden ingezet voor het erupteren van een element. Hiermee kan het interdentale bot naast een te
Deze tien trends komen deels voort uit de vier
implanteren locatie worden beïnvloed.
controverses die Garber binnen de implantologie onderscheidt: 1. Immediate versus delayed voor wat betreft plaatsing en belasting van het implantaat; 2. Fixture macro- en microgeometry, denk aan microgaps,
Veel esthetisch falen, vervolgde Garber, komt voort uit de foutieve gedachte dat een restauratie het sluitstuk is van een geslaagde implantaatoperatie. Het implantaat moet het
biological width, scaloped of platform, 2 pieces of uni-
verlengstuk zijn van een goed gediagnosticeerde restauratieve
body;
behandeling. Patiënten komen niet naar mij voor een
3. Autogene versus allograft
implantaat, aldus Garber, ze komen voor een esthetisch
4. Implantaten versus kroon- en brugwerk
probleem. Een implantaat kan hierbij een hulpmiddel zijn om dit probleem op te lossen. Opvallend was overigens dat bleken in de gepresenteerde behandelingen een niet te missen onderdeel was. Wacht maar, voorspelde Garber, wij
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 9
hebben in de VS inmiddels acht kleuren witter dan A1 en over een paar jaar zal dat hier bij jullie ook het geval zijn. Voor zijn esthetische analyse bij anteriore tandvervanging maakt Garber gebruik van onderstaande tabel. Hierbij wordt in de laatste kolom de maximale hoogte in millimeters vermeld tussen de IHB en het contactpunt tussen twee buurelementen. Tot aan deze maximale hoogtes kan voor wat betreft de aansluiting van de gingiva op de restauraties een esthetisch fraai resultaat worden behaald. Als de uiteindelijke hoogtes deze waarden te boven gaan is de kans op interdentale “black triangles” zeer groot.
Class
Restorative
Proximity
Vertical
Environment
Limitations
Limitations
1
Tooth – Tooth
2
Tooth – Pontic
n.v.t.
6.5 mm
3
Pontic – Pontic
n.v.t.
6.0 mm
4
Tooth – Implant
1.5 mm
4.5 mm
5
Implant – Pontic
n.v.t.
5.5 mm
6
Implant - Implant
>3 mm
3.5 mm
1
5 mm
Voor zijn analyse van de mogelijkheden maakt Garber
9
veel gebruik van de IHB. Om deze nauwkeurig te kunnen op het bot prikt om op de röntgenfoto de IHB te kunnen beoordelen. Deze vijlen gebruikt hij overigens ook om tijdens het implanteren de richting van de buccale lamel aan te geven in het bovenfront, door deze, zijdelings van het operatiegebied evenwijdig aan het buccale bot in de mucosa te prikken. Vervolgens is de keuze van de uit te voeren restauratie afhankelijk van de bovenstaande tabel. In één casus werd Garber gevraagd om een esthetisch inadequate restauratie van het bovenfront te verbeteren. Hier waren drie implantaten in het front geplaatst ter vervanging van de 11,21 en 22. De IHB was dusdanig dat er geen labio-gingivale harmonie bereikt kon worden en dat de opties dus bestonden uit onnatuurlijk lange restauraties of grote black triangles. Doordat de implantaten geplaatst waren in een gecompromitteerd edentaat kaakdeel zonder goede esthetische diagnostiek was een esthetisch fraai eindresultaat niet haalbaar. In deze situatie werd dan ook gekozen voor een conventionele brugpreparatie zonder gebruik te maken van de implantaten. Immers, aldus Garber, met pontics kun je interdentaal tot 6 millimeter hoogteverschil tussen onderliggend botniveau en contactpunt compenseren waar dat tussen twee implantaten slechts 3,5 millimeter is. Zoals al eerder aangehaald door Garber, deze patiënt wilde niet specifiek implantaten maar een esthetisch fraai gerestaureerd
nvoi bulletin nr. 4 2005
bepalen maakt hij gebruik van endovijltjes 30 welke hij tot
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 10
front. Uiteindelijk werd een noodbrug geprepareerd van de
dan ook aansluitend op de mogelijkheden van Immediate
13 naar de 23 en werden de implantaten “begraven” door
Implant Placement. Uit onderzoek blijkt volgens Garber dat
een chirurgische buccale flap in combinatie met een connective
er geen echt verschil is in de succespercentages tussen
tissue graft met uit het palatum gewonnen bindweefsel. Na
directe plaatsing en uitgesteld plaatsing van implantaten.
genezing werd een definitieve brug vervaardigd.
Hierbij is het wel van belang de afstand tussen het implantaat en het omringend bot niet te groot te laten
Een ander voorbeeld waarbij de waardes in deze tabel
worden. Over het algemeen zal een extractie alveole
naar voren kwamen was een casus met een ontbrekende
immers een grotere diameter hebben dan een implantaat. Om
31 en 41. Twee implantaten naast elkaar zouden in deze
deze ruimte te overbruggen zijn er een aantal mogelijkheden:
casus leiden tot een esthetisch lelijke gingivale situatie. Immers met twee implantaten naast elkaar zou de maxima-
•
Guided bone regeneration, al of niet met membraam;
le hoogte vanaf de IHB 3,5 millimeter zijn. Door de 32 en
•
Implantaten met grotere diameter gebruiken;
den 42 orthodontisch naast elkaar te plaatsen op de plaats
•
Eerste en met name tweede generatie tapered implantaten, waarbij voldoende primaire stabiliteit haalbaar is.
van de 31 en 41 werd er 1 millimeter gingivale winst geboekt, omdat de maximale hoogte vanaf de IHB in geval
Van groot belang is hierbij het opgeruwde oppervlak
van een implanaat grenzend aan een natuurlijk element 4,5 millimeter bedraagt.
van het implantaat waardoor het hele implantaatoppervlak binnen enkele seconden bedekt is met bloedplaatjes.
Bij het bepalen van de IHB komt nog een complicerende factor, te weten het verlies van bot als gevolg van het
Verhoogde bloedplaatjes retentie leidt tot het verhoogd vrijkomen van groeifactoren uit de bloedplaatjes. Garber is er overigens een voorstander van om ruimtes
plaatsen van het implantaat en het verlies van marginale gingiva door de operatieve procedure. Ook de microlekkage
tussen het bot en het implantaat groter dan 1 millimeter op
tussen implantaat en abutment kan het esthetische resultaat
te vullen met autogeen bot uit bijvoorbeeld een bonetrap in
op de langere termijn nadelig beïnvloeden.
combinatie met Platelet Rich Plasma (PRP). Dit in tegen-
10
stelling tot wat Tord Berglundh ons op het vorige NVOI
nvoi bulletin nr. 4 2005
Behalve de hoogte van het bot is ook de vorm van de
najaarscongres vertelde. Berglundh is er een voorstander
restauratie van belang, de restorative ginigival interface,
van geen autoloog bot te gebruiken, maar te vertrouwen
zoals Garber dit noemt, is ook mede bepalend voor het
op implantaat-bloed contact. Immers, aldus Berglundh, al
gedrag van de gingiva of de peri-implantaire mucosa.
het autoloog bot dat je aanbrengt moet eerst weer door het
Immers de 3 mm biological width is weefsel niet gesteund
lichaam worden afgebroken alvorens er nieuw implantaat-
door het bot maar door de restauratie. Het overcontoureren
steunend bot kan worden gevormd, terwijl als er alleen een
van de tijdelijke voorziening kan leiden tot het wegdrukken
bloedstolsel moet worden afgebroken er dus eerder nieuwe
van de marginale gingivarand. Zelfs het normaal contoure-
botingroei zal plaatsvinden.
ren kan dit effect al hebben. Een buccale low contour of Behalve het bovenstaande had Garber in de loop van
beter nog een negative contour, zoals Garber het noemt, zorgt er voor dat er geen esthetisch belangrijke gingiva ver-
zijn boeiende lezing nog een aantal overige tips.
loren gaat. •
en distaal.
tegoed konden doen vroeg Ronnie Goené eerst nog onze aandacht voor een ingelast programmaonderdeel. Met een
Blijf bij atraumatisch extraheren van een frontelement van de buccale lamel af en luxeer via palatinaal, mesiaal
Voordat alle hongerige aanwezigen zich aan de lunch •
Een andere atraumatische extractiemethode is het uit-
korte lovende toespraak gaf Ronnie aan waarom hij het een
hollen van de wortel waarna de buitenste schil zich als
eer en een genoegen vond om het NVOI erelidmaatschap
een soort vlies eenvoudig laat verwijderen.
uit te reiken aan zijn vriend en collega Gerry Raghoebar. Na
•
resultaat kun je niet zonder een connective tissue graft.
waarnemer op de tweede rij, zichtbaar geëmotioneerd waren was het dan echt tijd voor een broodje.
Alleen een augmentatie met auto- of allograft in het front voldoet niet volgens Garber. Voor een fraai esthetisch
deze korte ceremonie, waarbij beide heren voor een goede •
Blijf ook bij het plaatsen van implantaten in het bovenfront weg van de buccale lamel, plaats verder naar
In aansluiting op het belang van een goede verhouding
palatinaal of plaats het implantaat onder een andere
tussen IHB en een fraai esthetisch resultaat ligt het natuur-
hoek. Met behulp van een gehoekt abutment kan deze
lijk voor de hand om te zorgen dat deze verhouding niet de
stand gecorrigeerd worden. In één casus liet Garber zien
kans krijgt om te verslechteren als gevolg van een lange
hoe, op een veel te ver naar palatinaal geplaats
edentate periode. Garber richtte onze aandacht na de lunch
implantaat, een kroon verschroeft werd die als pontic
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 11
voor het implantaat zijn plaats in het bovenfront kreeg
broken dan autoloog bot, waardoor de resorptie van je
met een verbazingwekkend fraai esthetisch resultaat.
botopbouw in de periode tot aan implanteren minder
Ook in dit geval werd gebruik gemaakt van een
snel gaat.
connective tissue graft. •
•
•
laat de technieker dan ook meteen een dieptrekplaat
om de hoogte van het bot op röntgenfoto’s te kunnen
maken met één of meer prothese tanden erin in plaats
nameten, maar ook om de positie en het verloop van
van een spoondenture. Zeker na een augmentatie
de buccale lamel aan te geven aan weerszijden van het
procedure waarbij er post operatief weinig ruimte is voor
operatiegebied.
een spoondenture is dit een esthetisch fraai alternatief.
Bij grote botdefecten adviseert Garber het gebruik van een zogenaamde J-graft van Puros. Met dit J-vormige
En met breedbeeld videobeelden van een implantaat-
stuk allograft kun je met één stuk op een eenvoudige
operatie op de klanken van Louis Armstrongs “It’s a
manier zowel naar buccaal als op de top van de
wonderful world” sloot Garber zijn presentatie af, waarna
processus bot aanbrengen.
het uiteraard tijd was voor een wonderful borrel.
Als je bij je botopbouw autogeen en allograft combineert, gebruik dan je allograft aan de weke delen zijde.
Wilco Mekenkamp, Jan-Willem Wolf
Producten zoals Cerasorb worden minder snel afge-
11 (advertorial) nvoi bulletin nr. 4 2005
•
Als je gebruik maakt van een boormal of een indicator
Zoals al eerder aangehaald, gebruikt Garber endovijltjes
Bio-Gide Bio-Oss
®
®
NATURALLY HIGH-TECH
Santiago Calatrava: Milwaukee Art Museum, Wisconsin, USA
Bone regeneration is not a gamble
LEADING REGENERATION Voor Nederland Dent-Med Materials b.v. Postbus 381 1700 AJ Heerhugowaard NL Tel. 072-57 25 836 Fax 072-57 25 837
[email protected] www.dent-medmaterials.nl
HOLLANDS GLORIE
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 12
The Extremely Resorbed Mandible: A Comparative Prospective Study of 2-year Results with 3 Treatment Strategies Auteurs: Kees Stellingsma, Gerry M. Raghoebar, , Henny J. A. Meijer, Boudewijn Stegenga Verschenen in de International Journal of Oral and Maxillofacial Implants 2004, 19(4); 563-577
Inleiding
patiëntenfactoren (geslacht, leeftijd, kaakhoogte) over de
neren van hun gebitsprothese. De klachten spitsen zich vaak
drie behandelgroepen. Alle operatieve ingrepen werden
toe op het houvast en de stabiliteit van met name de
door één kaakchirurg uitgevoerd middels vaststaande proto-
onderprothese. Tegenwoordig kunnen deze patiënten goed
collen. De prothetische behandelingen werden protocollair
geholpen worden met het aanbrengen van 2-4 enossale
uitgevoerd door twee ervaren tandarts-prothetisten.
implantaten in combinatie met een overkappingsprothese. In geval van extreme resorptie van de onderkaak kan dit
Groep I
concept ook uitgevoerd worden, maar er zijn nog maar
Twintig patiënten werden behandeld met een Transmandi-
weinig evaluatiestudies uitgevoerd, die specifiek gericht zijn
bulair Implantaat volgens Bosker.
op het functioneren van korte implantaten die geplaatst zijn
nvoi bulletin nr. 4 2005
12
hield rekening met een evenwichtige verdeling van diverse
Edentate patiënten hebben vaak klachten over het functio-
Dit implantaat werd onder volledige narcose middels een
in een extreem geresorbeerde onderkaak. In plaats van
extraorale, submentale benadering aangebracht. Acht dagen
korte implantaten kan de de extreem geresorbeerde kaak
na het inbrengen werd een suprastructuur geplaatst. Aan de
ook eerst opgebouwd worden met een autoloog bottrans-
patiënten werd een zacht dieet geadviseerd, na drie maan-
plantaat afkomstig van de crista iliaca anterior. Na adaptatie
den werd een start gemaakt met de prothetische behande-
kunnen hierin implantaten van normale lengte geplaatst
ling.
worden. Een derde optie is het plaatsen van een transmandibulair implantaat volgens Bosker, dit implantaatsysteem
Groep II
werd specifiek voor de extreem geresorbeerde onderkaak
In deze groep van twintig patiënten werd in eerste instantie
ontwikkeld. Het doel van deze prospectieve ‘clinical trial‘
de onderkaak geaugmenteerd . Dit gebeurde onder narcose
was om de behandelresultaten (klinisch en röntgenologisch)
met een bottransplantaat afkomstig van de crista iliaca
van deze drie behandelmethodes met elkaar te vergelijken.
middels een interpositie (‘Sandwich’)techniek. Na drie maanden werden vier IMZ apical screws onder lokale
Materiaal en methode Patiënten
anesthesie geplaatst. Drie maanden hierna vond abutment
Patiënten met klachten over het functioneren van hun
behandeling gemaakt.
connectie plaats en werd een begin met de prothetische
gebitsprothese en een extreem geresorbeerde onderkaak werden door algemeen practicus verwezen naar de afdeling
Groep III
Kaakchirurgie van het Universitair Medisch Centrum
Twintig patiënten in Groep III werden behandeld met vier
Groningen. Deze patiënten werden beoordeeld door een
korte (8 of 11 mm.) Twin Plus IMZ implantaten. Deze
kaachirurg-implantoloog en een tandarts-prothetist, beiden
implantaten werden onder lokale anesthesie in het inter-
met ervaring in de implantologie. Geschikte patiënten
foraminale gebied . Na drie maanden vond de abutment
werden volledig geïnformeerd over de 3 genoemde behan-
connectie plaats en werd een start gemaakt met de
delopties en hun eventuele deelname aan het onderzoek.
prothetische behandeling.
Patiënten gaven daarna schriftelijk toestemming voor deelname aan het onderzoek. De Medisch Ethische Commissie
Prothetische behandeling
van het ziekenhuis gaf toestemming voor de opzet en
In de groepen I en II werd tijdens de chirurgische periode
uitvoering van deze trial.
(en ook tijdens de drie maanden durende initiële osseointegratie periode ) geen onderprothese gedragen. In groep
Onderzoeksdesign en behandelprocedures
III werd de onderprothese drie weken na het inbrengen van
Toewijzing aan een van de drie behandelgroepen vond
de implantaten aangepast met een softliner.
plaats middels een toewijzijngsprogramma, dit programma
In de groepen II en III met de IMZ implantaten werd
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 13
een Doldersteg met een drietal retentie clips vervaardigd. Bij het TMI werd een steg met twee distale extensies geplaatst zodat de overkappingsprothese met vijf retentieclips kon worden uitgevoerd. Volgens protocol werden de zadelgedeeltes bij de TMI groep 3-4 mm. vrijgeslepen om botgroei distaal van de laterale pijlers mogelijk te maken. Deze ruimte werd iedere maanden gecontroleerd met een siliconen afdrukmateriaal en zonodig aangepast. Voor alle patiënten werd ook een nieuwe bovenprothese vervaardigd, terwijl bij alle patiënten de elementen middels het zogenaamde lingualized occlusion concept opgesteld werden. Alle patiënten werden intensief door mondhygiënisten begeleid.
Onderzoeksgegevens Postoperatieve complicaties, implant survival en prothetische complicaties werden gedurende de evaluatie periode verzameld en protocollair behandeld. Parodontale indices en röntgenologische evaluatie werden vastgelegd na het plaat-
Het transmandibulaire implantaat wordt middels een extraorale submentale benadering aangebracht.
sen van de overkappingsprothese(T0) en vervolgens 12 (T12) en 24 (T24) maanden hierna. De Plaque-, Bleedingen Gingivaindex werden gescoord. De sondeerdiepte van de peri-implantaire sulcus werd op vier locaties rondom het implantaat vastgelegd. De mobiliteit van de implantaten
13
werd, nadat de bar verwijderd was, met een Periotest gemeten.
nvoi bulletin nr. 4 2005
De schuin-laterale opnametechniek werd gebruikt om het resorptiepatroon van de edentate mandibula te vervolgen en het botniveau rondom implantaten te bestuderen. Deze lineaire techniek vertoont minimale vergroting- en vervormingseffecten op voorwaarde dat de opnametechniek gestandaardiseerd is. Op het moment dat de implantaten prothetisch (T0) belast werden, werden vier schuin-laterale opnames gemaakt om het frontale en laterale gedeelte van de linker en rechterhelft van de onderkaak af te beelden. De opnames werden tevens na 12 (T12) en 24 (T24) maanden gemaakt. Bothoogtes werden op 12 locaties gemeten: mesiaal en distaal van de vier implantaten (8 lokaties), op 5 en 10mm distaal van de laterale implantaten links en
Röntgen laterale schedelopname. Op een laterale schedelopname werd de bothoogte ter plekke van het symphysisgebied gemeten.
rechts (4 lokaties).
Resultaten De onderzoeksgroep bestond uit 60 personen (50 vrouwen, 10 mannen) met een gemiddelde leeftijd van 59,4 jaar die gemiddeld 28,9 jaar edentaat waren. In deze periode had men gemiddeld drie prothese laten maken, de laatste prothese was gemiddeld 6,4 jaar oud. De gemiddelde bothoogte in het symphysisgebied bedroeg 9,7 mm (SD 1,4). De opnameduur van de patiënten in groep I (TMI) bedroeg 3,4 dagen hetgeen significant korter was dan de opnameduur in groep II (Augmentatie); 5,9 dagen. De patiënten in groep III (korte implantaten) werden allemaal poliklinisch behandeld.
Vier korte implantatenworden in het interforaminale gebied geplaatst.
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 14
Augmentatie van de onderkaak. De onderkaak is tussen de foramina doorgezaagd, tussen de twee delen wordt een bottransplantaat
nvoi bulletin nr. 4 2005
14
afkomstig van de crista iliaca aangebracht.
Postoperatieve complicaties en implant survival
conservatief behandeld dor middel van debridement en
In groep I (TMI) ossseointegreerde 1 pijler niet, tijdens de
opnieuw sluiten van de wond. Vier patiënten verloren een
1-jaar evaluatie werden bij een patiënt 4 mobiele pijlers
implantaat tijdens de ingroeifase, één patiënt verloor alle
aangetroffen. Het transmandibulaire werd bij deze patiënt
vier implantaten.
verwijderd. In groep II (augmentatie) ontwikkelde een patiënt postoperatief een sublinguaal oedeeem waardoor herintubatie
In groep 3 (korte implantaten) moest één patiënt behandeld worden voor een postoperatieve nabloeding. Tijdens de evaluatieperiode gingen geen implantaten verloren.
en behandeling (3 dagen) op de intensive care noodzakelijk
In groep I werden 2 chirurgische herbehandelingen
was. Bij 2 patiënten ontstond wonddehiscentie, deze werd
uitgevoerd, in groep II vond een chirurgische herbehandeling en in groep III vond geen chirurgische herbehandeling. Deze verschillen zijn niet significant
Parodontale indices Alle drie groepen scoorden laag op de plaque-, gingival- en bleedingindex. Bij de bleeding index scoorde groep I iets beter, waarschijnlijk doordat op een andere manier de periimplantaire sulcus gesondeerd werd. De sulcusdiepte bedroeg bij meer dan 80% van de meetpunten minder dan 4 mm. Er waren geen significante verschillen tussen groep II en III. Bij groep I (TMI) werd de sulcusdiepte op verzoek van de fabrikant niet gemeten . De periotestwaarden (die de mobilteit van een implantaat vastleggen, hoe lager de waarde hoe minder mobilteit) waren in groep III het laagst, in groep II verbeterden de periotestwaardes gedurende de evaluatieperiode. De perioSchuin-laterale opname van het linker laterale gedeelte van de mandibula van een patiënt uit groep II (augmentatie)
testwaardes in Groep I zijn significant hoger dan die gemeten in Groep II en III.
20051989-NVOI 4
13-12-2005
12:09
Pagina 15
Bothoogtemetingen
Conclusies
Rondom de implantaten in alle drie groepen was er sprake
De conclusie van deze prospectieve clinical trial is dat
van een licht botverlies tijdens de de 2-jarige evaluatie-
alledrie behandelopties gedurende de tweejarige evaluatie
periode. Slechts op enkele locaties (in groep I en II) was dit
periode bevredigende klinische en röntgenologische resulta-
verlies significant. In de gebieden distaal van de laterale
ten geven. Vanwege de lage morbiditeit, de hoge implant
implantaten was er in groep II (augmentatie) sprake van een
survival en de gunstige peri-implantaire condities is het
licht (significant) bothoogteverlies. In de groepen I en III
plaatsen van korte implantaten in patiënten met een
was er op deze locaties sprake van een lichte toename van
extreem geresorbeerde mandibula die zich met functie-
de bothoogte (tot 1mm.gemiddeld), deze toename was
gerelateerde protheseklachten presenteren een zeer aantrek-
slechts op enkele locaties significant.
kelijke behandeloptie. Bovendien kan een dergelijke behandeling in een poliklinische setting plaatsvinden hetgeen niet alleen een gunstig aspect bij kosten-effectiviteitsanalyses betekent maar zeker ook in een oudere, mogelijk medisch gecompromitteerde patiëntenpopulatie een belangrijk voordeel is.
(advertorial)
LEVENSLANGE GARANTIE OP: • ingroeien van implantaat • prothetische componenten
gaat nieuw!
RBM-GEÎNTEGREERD OPPERVLAK
% op prijs! Bespaar 40 aliteit niet op de kw RENOVA implantaat: • • • •
“tapered” en “straight” 3 diameters 1 of 2 fasen toepasbaar 1 schroevendraaier nodig!
STAGE-1 implantaat: • grotendeels compatibel • géén extra investeringen in chirurgisch materiaal
RESTORE, externe hex: • volledig compatibel BART CREEMERS TEL.: 06 22606056
PROTHETISCHE INTERNE ZESKANT VERBINDING
040-2265007, e-mail:
[email protected]
[email protected] Lifecore Biomedical, tel: 040-2263231, fax: 040-2265007, e-mail:
www.lifecore.nl
nvoi bulletin nr. 4 2005
15
Pagina 16
agenda
FASE-2 cursus die georganiseerd
Implantologie Integraal locatie: Hotel Karel V te Utrecht docent(en): Ronnie Goené, Toon François, Henny Meijer, Rutger Batenburg Inlichtingen: NVOI congresbureau Tel: 0229-540329, of email:
[email protected] of www.nvoi.nl
wordt op: 21 en 28 maart, 7 en 8 april 2006. Het gaat om 1 cursus van 7 dagdelen. Cursusleiders: Prof.dr. C. de Putter, Dr. G.L. de Lange Informatie bij het NVOI congresbureau: 0229-540329
Praktijkdagen: woensdagen 15 maart, 22 maart en 29 maart 2006 Theoriedagen: donderdag 16, vrijdag 17 en zaterdag 18 maart, evaluatiedag vrijdag 21 april 2006
Serie 2 - 2006
nvoi bulletin nr. 4 2005
Praktijkdagen: woensdagen 5 april, 12 april en 19 april 2006 Theoriedagen: donderdag 16, vrijdag 17 en zaterdag 18 maart, evaluatiedag vrijdag 21 april 2006 Docent: Drs. W.P. van der Schoor Locatie: Tandartsenpraktijk Garderen Inlichtingen: Implacom bv, 0577-461927 of mail naar
[email protected] Theoriedagen kunnen uit iedere serie gevolgd worden, ongeacht de praktijkdagen. *) voorzien van een Q-keurmerk
3e Summit 2006 “Scientific Advancements in Clinical Implant Dentistry”. Locatie; Wyndham, El Conquistador Resort, Puerto Rico 18 – 21 mei 2006 Zimmer Dental, fabrikant van het Screw-Vent® en SwissPlus™ implantaatsysteem Inlichtingen: Implacom bv, 0577461927 of mail naar
[email protected] of www.zimmerdental.com
Dinsdag 13 juni 2006 Algemene Ledenvergadering Hotel Heidepark te Bilthoven 20.00 uur
Dinsdag 12 december 2006 Algemene Ledenvergadering Hotel Heidepark te Bilthoven 20.00 uur
31 maart 2006 5e Landelijke Studiedag Implantologie Hilton Hotel Amsterdam Inlichtingen: NVOI congresbureau: 0229-540329
[email protected] of www.nvoi.nl
7 april 2006 Implantologie Integraal locatie: Hotel Karel V te Utrecht docent(en): Ronnie Goené, Toon François, Henny Meijer, Eelco Bergsma Inlichtingen: NVOI congresbureau Tel: 0229-540329, of email:
[email protected] of www.nvoi.nl
16
28 april 2006 Implantologie Breed Belicht Cursusleiding: bestuur NVOI Locatie: Hotel Karel V te Utrecht Inlichtingen: NVOI congresbureau, tel: 0229-540329, email:
[email protected] of registreren via www.nvoi.nl
10 november 2006 NVOI Najaarscongres 2006 Spreker: Ueli Grunder Hilton Hotel, Amsterdam Inlichtingen: NVOI congresbureau: 0229-540329
[email protected] of www.nvoi.nl
Tapered Screw-Vent® Implants Rock-solid fit A connection you can depend on.
Implant design Het Nederlandse, complete implantaatsysteem
Het overnemen van welk deel ook van de inhoud, zonder bronvermelding, is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van het bestuur van de NVOI.
27 januari 2006
FASE III cursus “Leren zelfstandig te Implanteren”*) Serie 1 - 2006
16 16
w w w. n v o i . n l
Samenstelling bestuur van de NVOI: R.J. Goené, voorzitter, (0226) 35 21 57, H.J.M. Rademacher, vice-voorzitter, (045) 575 25 66, dr. R.H.K. Batenburg, penningmeester, (0118) 638506 dr. H.J.A. Meijer, secretaris, (050) 403 19 27, A.J.G. François, lid (0411) 604 164. . 1 dr. J.E. Bergsma, lid (076) 595 30 00
12:09
Redactie: dr. J.E. Bergsma, dr. H.J.A. Meijer. Redactieadres: Postbus 34 1633 ZG Avenhorn Tel: (0229) 540 329 Fax: (0229) 543 467 E-mail:
[email protected]
13-12-2005
Het NVOI bulletin verschijnt vier keer per jaar en is een uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Orale Implantologie. ISSN: 1569-7118. Druk en lay-out: Drukkerij Libertas, Bunnik
20051989-NVOI 4
