NOTA TOERISME

NOTA TOERISME 2011 - 2020

Nota Toerisme 2011-2020

Nota toerisme 2011 – 2020

Smeets Citymarketing en Toerisme in opdracht van Gemeente Purmerend

Amsterdam, november 2010

2


Inhoud SAMENVATTING.........................................................................................................................................5 1.

INLEIDING..........................................................................................................................................7 1.1 1.2

2.

AANLEIDING .................................................................................................................................. 7 LEESWIJZER ................................................................................................................................... 8 BELEIDSKADER...............................................................................................................................9

2.1 INLEIDING ..................................................................................................................................... 9 2.2 STRUCTUURVISIE “PURMEREND VAN GROEI NAAR BLOEI” 2006 2020 ....................................................... 9 2.3 HORECAVISIE PURMEREND .............................................................................................................. 11 2.4 PROVINCIAAL TOERISTISCH BELEID ..................................................................................................... 11 2.5 TOERISTISCH BELEID STADSREGIO AMSTERDAM .................................................................................... 12 2.6 UITVOERINGSORGANISATIES ............................................................................................................ 13 2.6.1 Amsterdam Toerisme en Congres Bureau ................................................................................ 13 2.6.2 VVV NoordHollands Schiereiland Midden ............................................................................... 13 2.6.3 NoordHollandse Compagnie................................................................................................... 14 2.6.4 Toerisme Laag Holland............................................................................................................ 14 2.7 CONCLUSIES ............................................................................................................................... 14 3.

TOERISTISCH KADER ........................................................................................................................ 15 3.1 INLEIDING ................................................................................................................................... 15 3.2 TOERISTISCH PRODUCT PURMEREND.................................................................................................. 15 3.2.1 Cultuurhistorie ........................................................................................................................ 15 3.2.2 Natuur en Waterland.............................................................................................................. 16 3.2.3 Evenementen 3.2.4 Purmerends Jugendstil Aardewerk .......................................................................................... 18 3.2.5 Architecten van wereldfaam ................................................................................................... 18 3.2.6 Stelling van Amsterdam .......................................................................................................... 19 3.2.7 Purmerbos en natuurbeleving ................................................................................................. 19 3.2.8 Golfbaan Purmerend………………………………………………………………………………………….…………………….20 3.2.9 Winkelen, eten, drinken en logies………………………………………………………………………………………….…20 3.2.10 Bereikbaarheid……………………………………………………………………………………………………………………….22 3.3 TOERISME IN CIJFERS ..................................................................................................................... 22 3.3.1 Bestedingen in Nederland ....................................................................................................... 22 3.3.2 Bezoekersprofiel Amsterdam................................................................................................... 23

3.4 TOERISTISCHE ONTWIKKELINGEN METROPOOLREGIO AMSTERDAM ............................................................ 23 3.4.1 15.000 hotelkamers extra ........................................................................................................ 23 3.4.2 Mice Meets Metropolis ............................................................................................................ 24 3.4.3 Amsterdam bezoeken, Holland zien.......................................................................................... 24

3


3.5 KAMPEREN IN NEDERLAND.............................................................................................................. 24 3.6 WATERTOERISME .......................................................................................................................... 25 3.6.1 Pleziervaart ............................................................................................................................. 25 3.6.2 Riviercruise en motorchartervaart........................................................................................... 26 3.7 BENCHMARK LEIDEN EN AALSMEER .................................................................................................... 26 3.8 CONCLUSIES ................................................................................................................................. 27 4. PURMEREND, RECREATIEPOORT TOT WATERLAND / LAAG HOLLAND.................................................. 28 4.1 INLEIDING ................................................................................................................................... 28 4.2 UITGANGSPUNTEN BIJ DE VISIE ......................................................................................................... 28 4.3 DOELSTELLINGEN .......................................................................................................................... 28 4.3.1 Algemeen ................................................................................................................................ 28 4.3.2 Water...................................................................................................................................... 30 4.3.3 Korte termijn doelstellingen ..................................................................................................... 30 4.3.4 Lange termijn doelstellingen .................................................................................................... 31 5. SLEUTELS TOT SUCCESVOLLE TOERISTISCHE ONTWIKKELING .............................................................. 31 5.1 INLEIDING ................................................................................................................................... 31 5.2 DE FYSIEKE OMGEVING ................................................................................................................... 31 5.2.1 Het verhaal van de historische kern.......................................................................................... 31 5.2.2 Een gastvrije, levendige Koemarkt............................................................................................ 32 5.2.3 Het puur Hollandse polder cultuurlandschap. ........................................................................... 32 5.2.4 Museum of bezoekerscentrum? ............................................................................................... 33 5.2.5 Markt van streekproducten...................................................................................................... 33 5.3 UITBEREIDING VAN VERBLIJFSACCOMMODATIES .................................................................................... 34 5.4 STRUCTURELE INTERNE COMMUNICATIE.............................................................................................. 35 5.5 MARKETING EN COMMUNICATIE ....................................................................................................... 36 5.6 CONCLUSIE ................................................................................................................................. 38 6. BIJLAGEN.............................................................................................................................................. 40 BIJLAGE 1. ACTIELIJST ................................................................................................................................ 40 BIJLAGE 2. BENCHMARK LEIDEN EN AALSMEER ................................................................................................. 43 BIJLAGE 3. BEGRIPPENLIJST.......................................................................................................................... 48 BIJLAGE 4. GERAADPLEEGDE BRONNEN........................................................................................................... 51 BIJLAGE 5. LITERATUUR .............................................................................................................................. 52

4


SAMENVATTING Toeristische ontwikkeling is voor de gemeente Purmerend een instrument dat kan bijdragen aan de realisatie van de Structuurvisie 2005-2020. Door toerisme te bevorderen neemt de levendigheid in de stad toe, én inwoners van Purmerend zien dat bezoekers hun stad interessant vinden. Productontwikkeling en promotie zullen ook voor inwoners voordeel opleveren. Provincie Noord Holland, Stadsregio Amsterdam en het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Waterland erkennen het belang van toeristische ontwikkeling en samenwerking en zijn op dit gebied zeer actief. Professionele uitvoeringsorganisaties op het gebied van toeristische marketing en promotie zijn actief in de regio en kunnen ingeschakeld worden bij de toeristische ontwikkeling van Purmerend. Een organisatie voor Laag Holland is opgericht. Het toeristisch product Purmerend anno 2010 is beperkt maar heeft potentieel. Redenen om een bezoek te brengen aan Purmerend kunnen zijn de ontstaansgeschiedenis van de marktstad en het historische cultuurlandschap. Het Purmerends plateel, de relatie met architecten van wereldfaam en de golfbaan kunnen speciale doelgroepen aantrekken. De relatie met het water is bijna overal aanwezig. Een bezoek aan Purmerend bestaat vooral uit dagverblijf. Het aanbod van overnachtingsmogelijkheden is zeer beperkt. De huiskamer van Purmerend, de Koemarkt, is klaar voor ontvangst van vooral dagrecreatieve gasten. Toerisme is in Nederland een van de snelst groeiende sectoren en daarmee een economische factor van belang. Buurgemeente Amsterdam kan niet zonder toerisme. Purmerend kan profiteren van de aanwezigheid van toeristen uit binnen- en buitenland in Amsterdam. Vanwege haar omvang wordt pleziervaart in Nederland ook wel de watersportindustrie genoemd. Purmerend, gelegen aan het Noord-Hollands Kanaal tussen Amsterdam en Alkmaar en aan de ringvaarten rondom de voormalige droogmakerijen, heeft de basisinfrastructuur om aan die industrie deel te nemen. Purmerend hoeft niet langer een afwachtende rol te spelen maar kan via de geleidelijke weg aan toeristische promotie en ontwikkeling van de stad gaan werken door de aanwezige toeristische producten in stad en regio te versterken en te promoten. Doelstellingen Algemeen: � Versterking van het imago van Purmerend � Een meer levendig centrum vooral in de zomermaanden � Een langer verblijf van de huidige bezoekers � Het stimuleren van potentiële bezoekers � Van totale toeristische onbekendheid in Nederland naar enige bekendheid � Toename van toeristische bestedingen* � Toename werkgelegenheid in toerisme* 5


*) De toeristische bestedingen en de omvang van de toeristische werkgelegenheid in Purmerend zijn niet bekend. � �

Toename van het aantal bezoekers in 2014 met 10% Verdrievoudiging capaciteit verblijfsaccommodaties in 2020.

Water: � � � � �

Activiteit op het water in en om Purmerend Attractievere oevers van de Where Attractievere oevers van het Noord-Hollands Kanaal Attractievere omgeving sluis Noord-Hollands Kanaal Groei aantal passanten pleziervaart met 20% van 1.370 overnachtingen naar 1.644.

De cultuurhistorie van marktplaats Purmerend in samenhang met het poldercultuurlandschap vormt de basis voor de toeristische ontwikkeling van Purmerend en het toegankelijk maken van die historie. De binnenstad van Purmerend, gelegen aan het water, kan zich profileren als een scharnierpunt, een transferium voor dagjesmensen tussen enerzijds Amsterdam en de kust en anderzijds Purmerend zelf en het landschapspark Laag Holland. Wanneer Purmerend op de lange termijn een toeristische verblijfsbestemming wil worden moet de ontwikkeling van verblijfsaccommodaties worden gestimuleerd. “Er is al veel, het is zaak het bij elkaar te brengen en te promoten”, is er gezegd op de werkconferentie toeristisch recreatief beleid gemeente Purmerend (zie bijlage 4). Het ontsluiten van de informatie over bestaande producten is een van de belangrijkste opgave voor de korte termijn. Daarnaast is het van belang dat ondernemers, musea en andere toeristisch relevante organisaties samen met de gemeente gestaag werken aan de toeristische ontwikkeling door elkaar te informeren en te stimuleren bij de te nemen initiatieven die in de actielijst overzichtelijk zijn weergegeven.

6


1.

INLEIDING

1.1

Aanleiding De gemeente Purmerend is gelegen in het hart van Waterland omringd door cultuurhistorisch erfgoed als onder andere Beemster en Schermer, de Stelling van Amsterdam en de toeristische trekpleisters Marken, Edam, Volendam en Amsterdam. Het IJsselmeer en de Noordzeestranden liggen binnen handbereik. De gemeente Purmerend heeft een interessante, historische kern en de stad viert in 2010 haar 600-jarig bestaan. Bijna 79.000 inwoners telt de gemeente Purmerend en kan zich daarom meten met een stad als Alkmaar die 94.000 inwoners heeft. Purmerend heeft een omvangrijk winkelcentrum met een regiofunctie. Voor recreanten is er het Purmerbos en de golfbaan Burggolf met hotelaccommodatie. Ondanks al deze voor toerisme en recreatie interessante elementen in de directe omgeving en in de stad Purmerend zelf is er het sterke gevoel dat er meer mogelijk is. Meer bestedingen gerelateerd aan toerisme en recreatie kunnen de economische positie van de stad versterken. De gemeenteraad van Purmerend wil beschikken over een integraal Toeristisch Recreatief beleid waarin een visie is opgenomen op de ontwikkeling van toerisme en recreatie in de gemeente Purmerend voor de periode 2011 – 2020. Watertoerisme zal hierin een centrale plaats innemen. Een voorwaarde is dat de visie tot stand komt met medewerking van vertegenwoordigers van inwoners, bedrijfsleven en gemeente. Om de doelstellingen van de visie te bereiken, is er draagvlak nodig. Doel is om door een gerichte, toeristisch-recreatieve ontwikkeling van de Stad Purmerend een beter aanbod te creëren ter verbetering van het woongenot van de inwoners. Daarnaast is de ontwikkeling bedoeld om in de toekomst een beter en vooral bekender aanbod te hebben voor bezoekers. De toeristischrecreatieve bestedingen worden gestimuleerd en daarmee de werkgelegenheid in de gemeente Purmerend. Door middel van desk-research, benchmark, interviews en een werkconferentie heeft Purmerend een visie 2011 – 2020 op toerisme in het algemeen en voor de waterrecreatie in het bijzonder gerealiseerd. Het toeristisch - economisch actieplan bestaat uit een aantal concrete maatregelen voor de periode 2011 – 2014.

7


Het rapport is bedoeld voor ondernemers, beleidsmedewerkers en toeristische organisaties die betrokken zijn bij de toeristische ontwikkeling van de gemeente Purmerend.

1.2

Leeswijzer In hoofdstuk 2 geven we aandacht aan de diverse nota’s van de gemeente Purmerend waarin in meerdere of mindere mate aandacht besteed wordt aan het belang van (de ontwikkeling) van toerisme. Deze vormen het kader waarbinnen het toeristisch beleid voor de gemeente Purmerend wordt geformuleerd. Meest relevant zijn Structuurvisie Purmerend 2005 – 2020 en de Purmerend Horecavisie. Ook buiten de gemeentegrenzen zijn er tal van initiatieven die van invloed kunnen zijn op een succesvolle toeristische ontwikkeling. Denk hierbij aan de stimulerende initiatieven van de provincie Noord Holland, de samenwerking in Stadsregio Amsterdam en in Laag Holland. In hoofdstuk 3 wordt het toeristische kader nader beschouwd. Wat zijn de sterke en zwakke kanten van het huidige (of potentiële) toeristische aanbod van Purmerend. Wat betekent toerisme economisch gesproken voor Nederland in het algemeen en voor de Stadsregio Amsterdam in het bijzonder. Zijn er kansen op het gebied van kamperen en watertoerisme? Uit de ontwikkelingen in Leiden en Aalsmeer kunnen we lering trekken. Vervolgens schetst hoofdstuk 4 het toekomstbeeld, de visie: wat wil Purmerend zijn op het gebied van toerisme in 2014? En wat in 2020? De ‘Sleutels tot succes’ in hoofdstuk 5 zijn de concrete activiteiten die uitgevoerd moeten worden om de gewenste resultaten te bereiken. Deze worden in een samenvattende actielijst in bijlage genummerd en beknopt weergegeven om controle op realisatie te vereenvoudigen.

8


2.

BELEIDSKADER

2.1

Inleiding Het gemeentelijk beleid van de gemeente Purmerend was de laatste decennia gericht op groei, wat ertoe geleid heeft dat de gemeente zeer snel in omvang is toegenomen. Nu is de gemeente in een nieuwe fase aangekomen en verschuift de aandacht naar ontwikkeling van de bestaande stad. De Structuurvisie Purmerend van Groei naar Bloei 2005 – 2020 is daarin leidend. In paragraaf 2.2 worden de voor toeristische ontwikkeling interessante onderdelen uitgelicht. Ook de Purmerend Horecavisie verwijst naar toeristische kansen. Op provinciaal niveau voert de Provincie Noord Holland een actief toeristischrecreatief ontwikkelingsbeleid (zie paragraaf 2.4). Regionaal bevorderen het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Waterland en de Stadsregio Amsterdam de samenwerking op het gebied van toeristische marketing en promotie. VVV Schiereiland Noord Hollands Midden en Amsterdam Toerisme en Congres Bureau (ATCB) zijn de uitvoeringsorganisaties die respectievelijk ten noorden en ten zuiden van Purmerend actief zijn. Hollandse Compagnie verzorgt de promotie van de gehele provincie.

2.2

Structuurvisie “Purmerend van groei naar bloei” 2005 2020 De Structuurvisie Purmerend van groei naar bloei 2005 – 2020 (Structuurvisie) verlegt de focus van de stad van het centrale thema groei naar een kwalitatieve ontwikkeling van de bestaande stad. Toeristische ontwikkeling zal daarbij een belangrijke rol spelen. Zeker wanneer het gaat over imago en identiteit. “Purmerenders hebben een positief beeld van hun eigen stad. Een prima woonstad waar het rustig, groen en veilig is.” Dat is een uitstekende startpositie voor toeristische ontwikkeling. Immers, de bewoners en ondernemers zijn de beste ambassadeurs van de stad, de beste promotors die mensen van buiten verleiden Purmerend te bezoeken. Niet-Purmerenders hebben niet zo’n positief beeld van de stad. Het imago dat leeft is ‘ver weg van alles’, niet zo groot, weinig te beleven en inwisselbaar voor welke andere plaats dan ook.

9


Men realiseert zich nauwelijks dat je van Purmerend sneller in het centrum van Amsterdam bent dan vanuit een van de buitenwijken van Amsterdam. Men realiseert zich óók niet dat men vanuit Amsterdam heel snel in Purmerend is om daar te genieten van de kleinschaligheid of om het te gebruiken als startpunt van een recreatieve tocht in Waterland. Purmerend is een nieuwe fase ingegaan. De groei van de stad stabiliseert en de omslag van groei naar bloei is gestart: van een groeiende stad met nieuwe inwoners naar een bestaande stad met inwoners die zich met die stad verbonden voelen. Bewoners en ondernemers moeten een band krijgen met en trots worden op Purmerend. Het beeld van Purmerend is nauwelijks verbonden aan het omliggende landschap terwijl de schoonheid en het authentieke karakter onmiskenbare kwaliteiten zijn. Purmerend moet van dit negatieve imago af omdat het niet waar is en omdat het Purmerend belemmert in haar ontwikkeling naar een volwaardige en complete stad. Bewoners en ondernemers kunnen dit veranderen door met plezier gasten uit de regio, uit binnen- en buitenland te (gaan) ontvangen en met trots hún Purmerend te tonen (Structuurvisie,gemeente Purmerend, 2005).

Purmerend is het centrum van Waterland, dat verder uit de gemeenten Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Waterland, Wormerland en Zeevang bestaat. Purmerend ligt midden in het Nationaal Landschap Laag Holland, een uniek natuurhistorisch gebied waarvan de droogmakerij De Beemster en de Stelling van Amsterdam als Werelderfgoed te boek staan. Verder heeft 'Purmerend' van oudsher een sterk imago als marktstad. De opgave voor de komende jaren is het versterken en verankeren van genoemde kwaliteiten. Maar niet alle Purmerenders komen gemakkelijk dat prachtige landschap binnen. Ruimtelijke maatregelen zijn nodig om meer samenhang te brengen binnen het groen en meer verbinding met het water te maken. Er is behoefte aan uitbreiding van fietspaden, ook door het groen. Wens op voorzieningenniveau is de realisatie van een knooppunt recreatie Waterland: de start voor wandelen, fietsen en kanoën in het buitengebied, een camping in het Purmerbos en een vrijetijdspark/attractiepark (Structuurvisie p.9). In de sfeer van agro-toerisme is een centrum voor streekproducten een kansrijke onderneming (Groene Hoed). Het is opvallend dat Purmerend zo weinig haar kwaliteiten benut voor toeristisch-recreatief gebruik: geen camping, geen haven, slechts een handjevol hotels. Purmerend zou zich veel beter op de kaart zetten als ze toerisme of dagrecreatie zou bevorderen. 10


De stad zelf heeft misschien vrij weinig voor toeristen te bieden. Maar de potenties liggen in de omgeving: het prachtige landschap en de landschappelijke elementen, het netwerk van vaarwater en de nabijheid van historische kernen. Ook het zakelijk toerisme zou versterking kunnen gebruiken; goede en voldoende faciliteiten voor congressen, conferenties of andere bijeenkomsten ontbreken (Structuurvisie p. 33.) Voor veel te ontwikkelen producten geldt dat ze bedoeld zijn om toerisme te bevorderen, tegelijkertijd kunnen ook de inwoners van Purmerend deze recreatief gebruiken. Een toenemend bezoek van buiten aan Purmerend zal het besef van inwoners vergroten dat bezoekers van buiten de stad Purmerend de moeite waard vinden.

2.3

Horecavisie Purmerend De gemeente Purmerend heeft in 2009 een visie op de horeca ontwikkeld. Ook de toeristische aspecten komen daarin aan bod: “Naast de inwoners zijn ook de bezoekers uit de regio een belangrijke doelgroep. Zij bezoeken de binnenstad van Purmerend vooral om te winkelen. Ervaringen elders geven het belang aan van horeca als onderdeel van het recreatieve winkelbezoek. In de toeristische sector kan de horeca zich meer dan nu richten op de dagrecreanten die Purmerend en de regio Waterland bezoeken. Voor de fietsende, varende of wandelende recreant is een kwalitatief sterk aanbod van lunchrooms met terrassen aantrekkelijk.” “Tenslotte is er de groep zakelijke bezoekers. Deze doelgroep is in Purmerend van beperkte omvang. Het is echter wel van belang om de zakelijke markt die er is zo goed mogelijk te faciliteren. Deze doelgroep heeft vooral behoefe aan eigentijdse horeca voor zakenlunches en of diners en bedrijvenpresentaties. Te denken valt aan een grand café of een restaurant in het hogere marktsegment.” (Horecavisie p. 30)

2.4

Provinciaal toeristisch beleid De Provincie Noord-Holland voert een actief beleid op het gebied van toerisme en recreatie in een “Agenda Recreatie en Toerisme 2008 – 2011” (Agenda). Het toerismebeleid van de provincie is gebaseerd op twee thema’s: recreatie dichtbij huis en waterrijk van zee en meer. Het doel van dit tweede thema is “de ontwikkeling van de provincie als toeristische trekpleister op het gebied van de waterrijke cultuur (Noordzeekust, IJsselmeerkust, grachten Amsterdam, Zuiderzeestadjes, Stelling van Amsterdam) en de watersport”.

11


Het doel van het recreatiebeleid van de provincie blijft: “het tot stand brengen van (openbaar toegankelijke basis)voorzieningen voor recreatie op regionale en bovenregionale schaal” (Agenda p. 10 en 25). De actuele toeristische agenda reikt tot en met het jaar 2011. De beleidsdoeleinden voor de volgende periode zijn nog niet bekend. Uit gevoerde gesprekken blijkt dat er geen al te grote wijzigingen in beleid in het verschiet liggen. (Provincie Noord-Holland Rieneke Kanne, februari 2010). De volgende alinea’s uit de “Agenda Recreatie en Toerisme 2008 – 2011” zijn relevant voor de ontwikkelingen in Purmerend: Het realiseren van regionale recreatieve verbindingen is een speerpunt omdat er nog steeds een toenemende behoefte aan recreatiemogelijkheden op het gebied van wandelen en fietsen is (Agenda p. 41). Er is vooral vraag naar een knelpuntvrij provinciedekkend netwerk van fietsen wandelpaden. Het sterker neerzetten van Noord Holland als watersportprovincie door het oplossen van knelpunten is ook een prioriteit. De watersportsector pleit, naast uitbreiding van het aantal ligplaatsen in jachthavens en ontwikkeling van nieuwe havens, voor het op niveau houden van de bestaande ligplaatsen. Bovendien laat het aantal voorzieningen in jachthavens te wensen over omdat gebruikers steeds meer tijd doorbrengen in de havens en meer ruimte vragen (Agenda p. 55). De bouw van nieuwe steigers voor de riviercruisevaart nabij de Zaanse Schans, Enkhuizen, Hoorn en Volendam is gefaciliteerd (Agenda p. 55). De opgave is het waterrijke cultuurlandschap verder toegankelijk en beleefbaar te maken. Ten eerste gaat het daarbij om het verder uitbreiden en verbeteren van de daadwerkelijke toegankelijkheid van het erfgoed en het waterrijke cultuurlandschap, zoals dat de afgelopen jaren in gang is gezet. Een volgende stap is dat deze ontwikkelingen veel beter worden gepromoot zodat bewoners en bezoekers zich meer bewust zijn van het “verhaal” van ons unieke waterlandschap (Agenda p. 65).

2.5

Toeristisch beleid Stadsregio Amsterdam Het Toeristisch Actieplan Metropoolregio Amsterdam richt zich op het aantrekken van meer buitenlandse toeristen. De regio moet daarom in beweging blijven en het toeristisch aanbod constant vernieuwen en verbeteren. Daarnaast is het essentieel om toeristen meer te verspreiden over de hele regio. Dat bereiken we niet van de ene dag op de andere. Zo moet het aantal hotelbedden in de metropoolregio fors groeien en moeten toeristen ook Ouder-Amstel of Zaanstad gemakkelijk kunnen bezoeken. (Actieplan Metropoolregio 2008).

12


De algemene uitgangspunten in het actieplan zijn als volgt geformuleerd: -

-

2.6

Amsterdam als spil van het regionaal toerisme Iedere deelregio heeft, met name in relatie tot Amsterdam, zijn specifieke toeristische karakter, identiteit en meerwaarde De regio ontwikkelt – gericht op de buitenlandse toerist - één gezamenlijke marketingstrategie, daarbij gebruikmakend van de sterke merknaam ‘Amsterdam’. De thema’s water, stad en regionale iconen verbinden de verschillende identiteiten

Uitvoeringsorganisaties Vier uitvoeringsorganisaties zijn relevant voor de gemeente Purmerend: Regio VVV Noord-Hollands Schiereiland Midden, Amsterdam Toerisme en Congres Bureau (ATCB) en de Noord-Hollandse Compagnie. “Toerisme Laag Holland” is in oprichting voor het gebied Laag Holland. 2.6.1: Amsterdam Toerisme en Congres Bureau Amsterdam Toerisme en Congres Bureau (ATCB) profileert zich als dé organisatie op het gebied van toerisme en congressen in de Metropool Amsterdam. Door promotie, informatie, onderzoek en dienstverlening op maat stimuleert ATCB het toeristisch en zakelijk bezoek naar de Metropool Amsterdam en creëert daarmee een sterke basis voor de werkgelegenheid en welvaart in deze regio. ATCB initieert en stimuleert innovatie en productontwikkeling, voert wereldwijd marketing- en promotieactiviteiten uit door middel van o.a. campagnes en persreizen. Ook is zij de initiator van de themajaren van Amsterdam. Samen met andere organisaties zoals de gemeente Amsterdam, Amsterdam Partners, Amsterdam Cruise Port en het Amsterdam Uitburo vormt ATCB de spil van de citymarketing voor de Metropool Amsterdam (ATCB.nl, maart 2010). Bij ATCB / VVV is toeristische informatie over Purmerend beschikbaar en relatief eenvoudig via het internet te distribueren.

2.6.2: VVV Noord-Hollands Schiereiland Midden Stichting Regio VVV Noord-Hollands Schiereiland Midden richt zich op twee hoofdtaken: toeristische dienstverlening (distributie, informatie, receptie en reserveringen, zeven VVV-vestigingen) en toeristische promotie (alle activiteiten op het gebied van marketing en promotie). In dat kader wordt een groot aantal activiteiten ontplooid, veelal in samenwerking met overheden en bedrijfsleven. 13


2.6.3: Noord-Hollandse Compagnie De Noord-Hollandse Compagnie verzorgt vanaf 1 januari 2009 voor ten minste twee jaar de toeristische marketing & promotie voor de provincie NoordHolland. De Noord-Hollandse Compagnie bestaat uit de volgende vier partijen: HDC Media, uitgever van een groot aantal regionale dagbladen in Noord- en Zuid-Holland; Het Hollands Hooggebergte, een marketingadviesbureau dat zich volledig richt op marketing van de regio; Zilte Zaken, een reclame- en mediabureau speciaal voor ondernemers in de toeristische sector aan de Nederlandse Kust en HR Media, een mediabedrijf dat al 16 jaar films, video en televisieprogramma´s produceert. 2.6.4: Bureau Toerisme Laag Holland Toerisme Laag Holland is een organisatie in oprichting die de toeristische marketing en promotie gaat verzorgen tussen de werkgebieden van Amsterdam Toerisme en Congres Bureau in het zuiden en VVV Noord-Hollands Schiereiland Midden in het noorden. De huidige sterk verbrokkelde toeristische informatie- en promotiestructuur voldoet niet om de hoge ambities die in regio Laag Holland leven, waar te maken. Uitgangspunt is dat men in de regio het VVV-label wil handhaven en men voor de organisatie vijf kerntaken ziet weggelegd: marketing en promotie, informatievoorziening, kennis en advies, productontwikkeling en retail (Toerisme Laag Holland 2009). De organisatie in is inmiddels operationeel.

2.7

Conclusies Toeristische ontwikkeling is voor de gemeente Purmerend een instrument dat kan bijdragen aan de realisatie van de Structuurvisie Van Groei naar Bloei. Door toerisme te bevorderen neemt de levendigheid in de stad toe en zien inwoners van Purmerend dat bezoekers hun stad interessant vinden. Productontwikkeling en promotie zullen ook voor inwoners voordeel opleveren. Provincie Noord Holland, Stadsregio Amsterdam en het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Waterland erkennen het belang van toeristische ontwikkeling en samenwerking en stellen zich zeer actief op. Professionele uitvoeringsorganisaties op het gebied van toeristische marketing en promotie zijn actief in de regio en kunnen ingeschakeld worden bij de toeristische ontwikkeling van Purmerend. Een organisatie voor Laag Holland is in oprichting.

14


3.

HET TOERISTISCHE KADER

3.1

Inleiding In hoofdstuk 2 hebben we gezien dat toerisme op diverse beleidsterreinen een rol kan spelen. Ook is er een infrastructuur aanwezig of in opbouw. Wat heeft Purmerend toeristen te bieden? Welke producten hebben een toeristisch potentieel? In paragraaf 3.2 Toeristisch product Purmerend schetsen we de ‘Unique selling points’ die óók Purmerend heeft. Waarom toeristische ontwikkeling? Toerisme is een economische tak van betekenis. De toeristische bestedingen in Nederland en Amsterdam geven dat aan in paragraaf 3.3. In het verband van Stadsregio Amsterdam, paragraaf 3.4, worden waardevolle toeristische stimuleringsprojecten gerealiseerd. Kamperen (Par. 3.5) wordt nader uitgelicht en de pleziervaart (Par.3.6) heeft al een plaats verworven in Purmerend. De gemeenten Aalsmeer en Leiden, paragraaf 3.7, voeren een actief toeristisch beleid. Wat kunnen we van de ontwikkelingen daar leren?

3.2

Toeristisch product Purmerend Belangrijke thema’s binnen toerisme zijn cultuur en architectuur, natuur en water, evenementen, winkelen, eten, drinken en logeren. Binnen deze thema’s heeft Purmerend een aantal producten die toeristisch interessant zijn en aanleiding kunnen zijn voor een bezoek van enkele uren. Wanneer een combinatie wordt gemaakt met de cultuurhistorische bezienswaardigheden in de regio kan de verblijfsduur in Purmerend verlengd worden. Purmerend is de ideale uitvalsbasis om kennis te maken met het cultuurhistorisch erfgoed van Holland. 3.2.1: Cultuurhistorie Toeristisch succesvolle steden zijn vaak historische steden met monumentale huizen, paleizen en musea waarover interessante verhalen te vertellen zijn. Bezoekers zijn geïnteresseerd in de cultuurhistorie maar men vindt het ook aantrekkelijk te winkelen in een mooie omgeving. De kleinschaligheid van de 17e eeuwse binnensteden speelt daarin een belangrijke rol. Purmerend kent een lange historie en in het oude centrum vinden we daar nog de sporen van. De Koemarkt, omringd door monumentale panden en karakteristieke bruggen, vormen het bewijs dat de stad een belangrijke marktplaats is geweest. De vele (week-)markten die Purmerend ook nu nog heeft, is voor vele bezoekers een belangrijke aanleiding om de stad te bezoeken. 15


Purmerend bezat interessante gebouwen als Slot Purmersteijn, drie brouwerijen, twee jeneverstokerijen, één buskruitmolen, een terpentijnstokerij, een zeepziederij, een azijnmakerij, touwslagerij, een scheepstimmerwerf en drie zaag- en meelmolens. Helaas zijn er weinig sporen van dit rijke verleden in het straatbeeld van de binnenstad terug te vinden. Veel stadsschoon is opgeofferd, maar gelukkig bleef er ook veel bewaard. Purmerend telt 30 rijksmonumenten en 87 gemeentelijke monumenten. Er is een monumentenwandeling te downloaden van Purmerend.nl. Het Purmerends Museum is vooral bekend om de fraaie collectie Purmerends Jugendstil Aardewerk. In de periode 1895-1907 was Purmerend een centrum voor de fabrieksmatige productie van sieraardewerk, een voorbeeld van de vernieuwingsbeweging in de kunstnijverheid (zie ook paragraaf 3.2.4). In het museum leert men de geschiedenis van stad en omgeving kennen. Van middeleeuws vissersdorp tot marktstad en groeikern. Eerst gelegen tussen de meren en later, na de droogleggingen, tussen de polders Beemster, Purmer en Wormer. 3.2.2: Natuur en waterland Nederland is een waterland. Purmerend is gelegen in Laag Holland, een erkend landschapspark dat vooral vanuit de lucht een fantastisch beeld oplevert van het zo karakteristieke slagenlandschap. Hét voorbeeld van hoe de Nederlanders hun land op het water gewonnen hebben. Purmerend ligt op een driepolderpunt: de Purmer, de Wormer en de Beemster (UNESCO Wereld Erfgoed) ontmoeten elkaar in Purmerend. Waterland heeft een fietsknooppuntbewegwijzering dat ook aansluit op een zelfde soort bewegwijzering in NoordHolland-Noord en de Amsterdamse regio. De vissersplaatsen Marken, Edam, Volendam en Monnickendam aan het IJsselmeer zijn zeer pittoresk wat aanleiding is voor toeristen uit binnen- en buitenland ze te bezoeken. Nederlanders recreëren op het water, in paragraaf x gaan we in op de omvang van de waterrecreatie in Nederland. In Purmerend is er een actieve Watersportvereniging Purmerend die 104 leden telt en het beheer heeft over 57 ligplaatsen. De Vereniging stelt zich op als de perfecte gastheer voor passanten pleziervaarders / vakantiegangers uit heel Nederland en het buitenland. Het centrum van Purmerend grenst aan het Noord-Hollands Kanaal en aan de Where. Van Wolthuissingel tot Herengracht is de bebouwing aan het water pittoresk. In de wijken Weidevenne, Gors, Purmer Zuid, Purmer Noord en Overwhere is water nadrukkelijk aanwezig. 16


Het Noord-Hollands kanaal verbindt Purmerend met het Amsterdamse IJ bij het Centraal Station enerzijds en Alkmaar anderzijds.

3.2.3: Evenementen Graaf Egmond verleende Purmerend op 21 april 1484 marktrechten. Tot februari 2001 behoorde de Purmerendse veemarkt tot de grootste in Nederland. Maar liefst 16.000 runderen, 45.000 kalveren en 50.000 lammeren en schapen werden jaarlijks op de Koemarkt verhandeld. Naast een grote variatie aan pluimvee waren er ook bokken, geiten en paarden te vinden. De handel gebeurde met het zogenaamde 'handjeklap', waarbij koper en verkoper elkaar op de hand slaan en middels loven en bieden tot een koop besluiten. De transactie werd afgerond in één van de vele cafés rond de Koemarkt. Na 523 jaar veemarkt gehouden te hebben in de binnenstad van Purmerend is de veemarkt in 2008 verplaatst naar de Baanstee waar schapen, kalveren en koeien worden verhandeld. Met de verplaatsing van de veemarkt naar de Baanstee is deze gemeentelijke activiteit beëindigd. Nu worden alle belangen behartigd door een stichting; de stichting Veemarkt Purmerend. Aan de traditionele openlucht veemarkt op de Koemarkt in het centrum van Purmerend is door nieuwe regelgeving na de uitbraak van mond- en klauwzeer in 2001 een einde gekomen. Vanwege de toeristische aantrekkingskracht is het wellicht zinvol te onderzoek of het mogelijk is veetentoonstellingen op de Koemarkt terug te brengen. Naast de veemarkt wordt er ook sinds de vorige eeuw een warenmarkt georganiseerd. Deze warenmarkt vond tot 2001 altijd gelijktijdig naast de Veemarkt plaats, maar is vanaf 2001 geheel zelfstandig en is een van de grotere warenmarkten van Noord Holland. De kermis van Purmerend behoort tot de grootsten van het land na Tilburg. Reuring is een internationaal zomerfestival dat sinds 2002 ieder jaar eind juni in Purmerend plaatsvindt. Zes dagen lang genieten tienduizenden bezoekers van theater, dans en muziek uit binnen- en buitenland. Op bijzondere locaties, rond het festivalhart in de binnenstad en in het Leeghwaterpark. Verreweg de meeste voorstellingen en concerten zijn gratis toegankelijk. Voor sommige theatervoorstellingen wordt een bescheiden toegangsprijs gevraagd. Reuring is een initiatief van de Stichting OKE, waarin elf culturele instellingen zijn vertegenwoordigd.

17


3.2.4: Purmerends Jugendstil Aardewerk Samen met Delft, Den Haag en Gouda kan Purmerend met recht één van de belangrijkste Nederlandse centra van Jugendstil sieraardewerk worden genoemd. In de periode tussen 1895 en 1907 zijn er maar liefst vier aardewerkfabrieken in Purmerend gevestigd. Hoewel de ontwerpen en decoraties geënt waren op Delftse en Haagse voorbeelden, heeft het aardewerk uit Purmerend toch een eigen plaats verworven in de Nieuwe Kunst, zowel nationaal als internationaal. De Purmerendse producten uit de plateelbakkerijen Wed. N.S.A. Brantjes, NV Haga, Jb Vet en L. Huisenga, behoorden hoofdzakelijk tot de picturale stroming in de Jugendstil: gestileerde decors, geïnspireerd op de bloemen-, planten- en dierenwereld. Later werden hier ook ontwerpen gemaakt die strakker van vorm waren met een soberder decoratie. Ook was er ruimte om te experimenteren met diverse metaalglazuren. Purmerend had sinds 1886 ervaring met het bakken van aardewerk: Nicolaas Brantjes bezat de fabriek 'De Nijverheid' waar ovenstenen en smeltkroezen werden vervaardigd. Het was in deze fabriek dat in 1895 het eerste Purmerendse sieraardewerk werd gemaakt. Hoewel veel schilders van elders naar Purmerend werden gelokt, speelden de inwoners van de stad zelf ook een rol bij de fabricage. Van belang daarbij was de in 1826 opgerichte stadstekenschool, waar in het begin van de 20e eeuw belangrijke docenten werkten, zoals architect J.J.P. Oud, meubelmaker W. Penaat en de schilder/graficus Jac. Jongert. Op deze tekenschool werden bekwame schilders opgeleid van wie er sommigen in de aardewerkdecoratie gingen werken. (Kunstbus.nl, maart 2010). Het Purmerends Museum beschikt over een omvangrijke collectie plateel. 3.2.5: Architecten van wereldfaam Purmerend heeft een tweetal architecten van wereldfaam voortgebracht: J.J.P. Oud en Mart Stam. De architect J.J.P. Oud werd in 1890 in Purmerend in een vooruitstrevend liberaal milieu geboren. Na een teken- en bouwkunde opleiding in Amsterdam deed Oud praktijkervaring op bij Cuypers en Th. Fischer in München. In 1917 was hij, op 27-jarige leeftijd, een van de oprichters van ‘De Stijl’. Oud die van 1918 tot en met 1954 in Rotterdam woonde en werkte, werd hierdoor internationaal bekend. Zijn broer, de liberale staatsman P.J. Oud, zou in Rotterdam burgemeester worden (Wikipedia, maart 2010).

18


In het boekje J.J.P. Oud: Purmerender wordt een beeld geschetst van de architect en de invloed die hij had op het bouwen in Purmerend. De stadswandeling voert langs monumentale panden van de architect en zijn tijdgenoten (J.J.P. Oud: Purmerender, 2001). Mart Stam (1899 – 1986) was architect, interieurontwerper en industrieel ontwerper van de 'Nieuwe Zakelijkheid' / het 'Nieuwe Bouwen' en leraar aan het Bauhaus. Stam was van mening dat de functionaliteit en de uitvoerbaarheid van een gebouw voorop stonden. Het gebouw moest de mens dienen (Wikipedia, maart 2010). De resultaten van hun werk zijn echter vooral buiten Purmerend te vinden, met name in Rotterdam. In Purmerend is slechts een beperkt aantal architectonisch interessante gebouwen dat met elkaar kan worden verbonden tot een wandelroute.

3.2.6: Stelling van Amsterdam De Stelling van Amsterdam (UNESCO werelderfgoed) is een 135 km lange verdedigingskring op 15-20 km rond de hoofdstad Amsterdam die grotendeels tussen 1881 en 1914 door het Departement van Oorlog is gebouwd. Het omvat 3 tot 5 km brede onderwaterzettingen (inundaties) en 36 forten, twee kustforten, twee vestingen, drie batterijen en twee kustbatterijen. Daarnaast zijn er nog veel meer inlaatsluizen, nevenbatterijen en magazijnen geweest. Dit alles om het als nationaal reduit, als laatst te verdedigen gebied, van het Koninkrijk der Nederlanden te kunnen verdedigen (stelling-amsterdam.nl, maart 2010). Een vijftal forten en twee inundatiekeringen bevinden zich binnen korte afstand van de stadskern Purmerend: de forten aan de Jisperweg, de Middenweg, de Nekkerweg, Fort benoorden Purmerend, Fort bij Kwadijk en de inundatiekeringen Beemster en Kwadijk. Voor de fietser zijn er onder meer een Beemster fortenfietsroute en een GPSfietsroute langs alle forten van de Stelling van Amsterdam beschikbaar. 3.2.7: Purmerbos en natuurbeleving Wandelen en fietsen, skaten, paardrijden, golfen, vogels spotten en varen zijn de activiteiten die vanuit Purmerend ondernomen kunnen worden. De infrastructuur is aanwezig maar kan op onderdelen worden versterkt en het bestaan ervan kan beter gecommuniceerd worden. Per categorie is nader onderzoek nodig om te bezien in hoeverre er barrières of missing links zijn die vervolgens verbeterd kunnen worden.

19


De natuurbeleving in de regio staat in het teken van het cultuurlandschap. De aanwezigheid van vele vogelsoorten is een sterkte maar slechts interessant voor een kleine doelgroep. Het Purmerbos is van origine een aangelegd productiebos zonder zodanig hoge natuurwaarden dat het gebied enigszins zou kunnen concurreren met de bossen van bijvoorbeeld Bergen en Schoorl. 3.2.8: Golfbaan (Burggolf)

De golfbaan 'Burggolf Purmerend' biedt 45 holes. De 36 holes championship course en de 9 holes par-3 baan zijn aangelegd onder architectuur van Tom McAuley en Bruno Steensels. De holes zijn ruim opgezet en bieden zowel beginners als gevorderde spelers een uitdagende ronde. Kenmerkend zijn de waterpartijen, de strategisch geplaatste bunkers en de grote, snelle greens. De kwaliteit van de baan maakt BurgGolf Purmerend tot één van de meest geliefde greenfee- en evenementenbanen van Nederland. Het unieke van BurgGolf Purmerend zijn de combinatie mogelijkheden van de 4 maal 9 holes. Deze baanluscombinaties wisselen dagelijks en zorgen ervoor dat elke ronde golf een enorme uitdaging blijft. BurgGolf Purmerend heeft dus eigenlijk 10 verschillende 18 holes banen en 4 verschillende 9 holes banen ineen! Er zijn uitgebreide oefenfaciliteiten aanwezig, zoals een driving range, een putting en een chipping green. Het clubhuis van BurgGolf Purmerend biedt naast 100 hotelkamers ook een bar, restaurant en vele luxe vergader- en banquetingzalen. Groepen tot wel 500 personen zijn welkom. Er kan zelfs getrouwd worden! Uiteraard is er een grote golfshop aanwezig met een uitgebreid assortiment. Tevens beschikt de locatie over uitgebreide parkeermogelijkheden. 3.2.9: Winkelen, eten, drinken en logies Funshopping of winkelen is een belangrijke toeristisch-recreatieve activiteit. Amsterdam, Haarlem en Alkmaar zijn de concurrerende bestemmingen met een zeer breed aanbod in een uiterst interessante, monumentale omgeving. Vraag is of Purmerend de concurrentie met deze steden op dit thema moet aangaan. Echter, een gevarieerd, hoogwaardig en verrassend winkelaanbod is nodig om de gasten te verleiden langer te verblijven of terug te komen. De restaurants in Purmerend bieden over het algemeen een goed product in relatie tot de prijs. Het is niet moeilijk voor te stellen hoe de nieuw ingerichte Koemarkt zich ontwikkelt tot het Vrijthof van Purmerend en wellicht Amsterdam-Noord.

20


Verblijf in hotel Purmerend staat niet bekend als een plaats waar je voor je plezier een hotelletje neemt voor midweek of weekend. Het leeuwendeel van de gasten van beide hotels is zakelijk gemotiveerd. De omzet gerealiseerd uit toeristisch verblijf in weekend en zomerperiode kan men echter niet missen. Binnen de gemeentegrenzen van Purmerend ligt het Burggolf Hotel (100 kamers) en net buiten de stad in Zuid-Beemster het Van der Valkhotel Purmerend (40 kamers). Twee hotels in het directe verzorgingsgebied is zeer weinig voor een stad met bijna 80.000 inwoners. Het verblijf in de hotels wordt gekenmerkt door zakelijke gasten op weekdagen en toeristisch verblijf in de weekends. De zakelijke gasten verblijven er vanwege hun zakelijke activiteiten in Purmerend of directe omgeving. De toeristische gasten ervaren overnachten in Purmerend als een prijsgunstige en centrale uitvalsbasis voor hun toeristisch-recreatieve activiteiten in de regio en Amsterdam. BurgGolf Purmerend heeft maar liefst 45 holes. Kenmerkend voor de uitdagende baan zijn de waterpartijen, strategisch geplaatste bunkers en de grote greens. Het bijzondere van de vier maal 9 holes is, dat de baanluscombinaties dagelijks wisselen. BurgGolf Purmerend heeft dus eigenlijk 10 verschillende 18 holes en vier 9 holes banen ineen (golfbaan-purmerend.nl, maart 2010). Verblijf aan boord Watersportvereniging Purmerend is opgericht in 1983 en telt 104 leden. In 1983 kende de vereniging 25 ligplaatsen, in 2010 is dat gegroeid naar 57 ligplaatsen. 21 Leden zijn ingeschreven en wachten op het beschikbaar komen van een vaste ligplaats. Voor passanten zijn er 20 plaatsen en dat wordt in het najaar van 2010 uitgebreid tot 25 passantenplaatsen. De Vereniging heeft gastvrijheid hoog in het vaandel staan. In 2009 ontving men 845 passantenboten, goed voor 1.372 overnachtingen. Voor 2011 verwacht men een groei van 20% als gevolg van de uitbreiding, de nieuwe kades en sanitaire voorzieningen. Deelnemers aan een riviercruise of motorcharter overnachten aan boord van het schip als onderdeel van een reis door Noord-Holland. De passantenplaatsen voor de pleziervaart van Watersportvereniging Purmerend worden in het seizoen veelvuldig gebruikt door bezoekers van buiten. Herhalingsbezoek is hier al heel gewoon. Een camping is er niet in Purmerend. Ook zijn er geen voorzieningen voor campers terwijl het gebruik ervan sterk toeneemt. Wel zijn er initiatiefnemers

21


voor de realisatie van een camping. Deze zijn hierover al langere tijd in gesprek met Staatsbosbeheer en gemeente Purmerend. 3.2.10: Bereikbaarheid De bereikbaarheid per openbaar vervoer, met name per lijnbus, is uitstekend! Het Centraal Station van Amsterdam is door de aanwezigheid van busbanen in 20 minuten frequent en probleemloos te bereiken. De Nederlandse Spoorwegen heeft drie stations in de stad. De gemeente Purmerend is per auto prima bereikbaar via de A7, de N244 en de N235. De bereikbaarheid per fiets van uit de regio en vice versa is goed te noemen. Voetgangers en met name toeristen missen bewegwijzering naar toeristische objecten. Ook ontbreekt bewegwijzering naar het busstation, het NS-station en naar de aanlegkade voor riviercruise- en motorchartervaart.

3.3

Toerisme in cijfers Veel cijfermateriaal over toerisme in en naar Nederland is er beschikbaar door onder andere het Continue Vrijetijds Onderzoek in Nederland van NIPO/NBTC. Ook Amsterdam, een toeristische bestemming bij uitstek heeft veel onderzoek gedaan en doet dat nog steeds. De omvang van de bestedingen geven het economisch belang van toerisme aan. Op lokaal niveau zijn er vaak weinig of geen cijfers bekend over toeristische bestedingen als gevolg van de hoge onderzoekskosten. Purmerend heeft geen toeristische historie; cijfers over toerisme zijn daarom nauwelijks beschikbaar. Om het economisch belang aan te geven en zonder uitputtend te willen zijn toch een aantal cijfers: 3.3.1: Bestedingen in Nederland Nederlanders besteden per jaar € 75,9 miljard per jaar aan vrijetijdsactiviteiten. € 55,9 miljard daarvan wordt besteed aan dagrecreatie. Dat is per dag € 14,60. Volgens CVTO (Continue Vrijetijdsonderzoek) is € 12,02 direct toe te wijzen aan de ondernomen activiteit, het restant wordt besteed aan lidmaatschapsgelden en reiskosten. In 2008 is door Nederlanders € 2,7 miljard besteed aan binnenlandse vakanties. Gemiddeld besteedt men per persoon per lange binnenlandse vakantie € 205,= en per korte binnenlandse vakantie € 106, =. De gemiddelde besteding per persoon per dag is € 155,=.

22


De gemeente Amsterdam int jaarlijks ongeveer € 25 miljoen toeristenbelasting, de gemeente Velsen € 233.000,= en de gemeente Waterland € 365.000,= (Het Parool, 31 maart 2010). 3.3.2: Bezoekersprofiel Amsterdam Het economisch belang van toerisme voor Amsterdam is evident. In totaal zijn bezoekers in Amsterdam goed voor een omzet van vijf miljard euro en 48.000 full time banen. Het profiel van de hoofdstadbezoekers blijkt uit het volgende overzicht: � Zakenbezoekers besteden 24 procent meer dan toeristische bezoekers. � Top-besteders zijn de Amerikanen met € 153,= per dag en de Britten met € 143,=. � Het minst per dag besteden de Duitsers met € 102,= en de Italianen met € 106,=. � Belangrijkste redenen voor een bezoek aan Amsterdam: cultuurhistorie en de grachten, sfeer en musea. � Tevredenheid over hun bezoek aan Amsterdam: 8,1 (op een schaal van 10). � Meest tevreden bezoekers zijn de Amerikanen en Britten, die Amsterdam een cijfer geven van respectievelijk 8,5 en 8,3. � Relatief het minst tevreden zijn de Nederlandse en Belgische bezoekers, met respectievelijk 7,6 en 7,8. � Het meest onder de indruk zijn bezoekers van de architectuur, de sfeer en de Amsterdammers. � De minst favoriete aspecten zijn het straatvuil, de te grote drukte en het prijsniveau. (Amsterdam Bezoekersprofiel 2008, ATCB.nl).

3.4

Toeristische ontwikkelingen Metropoolregio Amsterdam 3.4.1: 15.000 hotelkamers extra De ambitie van Stadsregio Amsterdam is een uitbreiding van15.000 hotelkamers in de metropoolregio Amsterdam (Wakker worden in de metropool 2008). Tot 2015 zijn er voor de hele metropoolregio 15.000 extra bedden nodig, waarvan 9.000 in de gemeente Amsterdam, 3.500 in de gemeente Haarlemmermeer en 2.500 in andere gemeenten in de regio gerealiseerd moeten worden. De ambitie om de metropoolregio Amsterdam te ontwikkelen tot een mondiale topbestemming in het toerisme is onlosmakelijk verbonden met de mogelijkheden voor hotelverblijf (Wakker worden in de metropool 2008).

23


3.4.2: Mice Meets Metropolis Voor de marketing en communicatie op de zakelijke markt is er het initiatief Mice Meets Metropolis. Een samenwerking van Utrecht Toerisme en Recreatie, ATCB en Stadsregio Amsterdam. Ondernemers en organisaties worden gevraagd en gestimuleerd zich kosteloos aan te melden op deze zoekmachine voor organisatoren van vergaderingen. MICE staat voor Meetings (vergaderingen), Incentives (uitstapjes), Conventions (congressen) en Exhibitions (beurzen of tentoonstellingen). Het is een misverstand dat de zakelijke bezoekersmarkt alleen gericht is op grootschalige congressen zou gaan. Juist de kleinschalige zakelijke bijeenkomsten bieden kansen voor de regio met al haar leuke en originele locaties en mogelijkheden. 3.4.3: Amsterdam bezoeken, Holland zien Toeristen die naar Amsterdam komen worden gestimuleerd om ook de regio te bezoeken. Dit moet leiden tot een betere spreiding van het toerisme in de metropoolregio Amsterdam en dus tot versterking van de economie. Het project focust op het organiseren van evenementen, het verbeteren van de bereikbaarheid van toeristische locaties en de promotie van de metropoolregio als één gebied bij buitenlandse toeristen en touroperators. Momenteel brengt 14% van de bezoekers aan Amsterdam ook een bezoek aan de regio. Het doel is om dit te verhogen naar 20% in 2015 (Holland zien, Amsterdam Bezoeken, 2009).

3.5

Kamperen in Nederland Al neemt het aantal kampeerterreinen in Nederland af, in Flevoland nam het aantal slaapplaatsen met 14% toe volgens het Trendrapport Toerisme Recreatie en Vrijetijd 2008/2009 (Trendrapport p. 224). De kampeerder is op zoek naar de vrijheid van het buitenleven, maar is ook op zoek naar luxe en comfort. Dit resulteert in luxe campings met bijvoorbeeld een toilet, wastafel en douche per kampeerunit. Daar staat tegenover, mede als gevolg van de economische teruggang, een groeiende belangstelling voor duurzaamheid en natuur en een toenemende vraag naar kleinschalige plattelandscampings (Trendrapport p. 224). Vacansoleil hield zich tot voor kort bezig met het verhuren van tenten en caravans op bestaande terreinen. Nu is men gestart met het opzetten van een eigen Europese campingketen (Trendrapport p. 225). 80% van de campers werd in 2008 gekocht door 50plussers. Waren het tien jaar geleden voor al individueel ingestelde reizigers die voor de camper kozen, tegenwoordig zie je dat camperbezitters ook in groepsverband op reis gaan: 24


met twee of meer campers. Camperstandplaatsen eisen een eigen voorzieningen pakket. Zij kunnen geïntegreerd worden op een camping voor de reiziger die veiligheid en sociaal contact zoekt. Camperplaatsen kunnen ook ingericht worden op bestaande, openbare parkeerplaatsen voor de meer individueel ingestelde reiziger.

3.6

Watertoerisme Zoals we eerder gezien hebben is er zowel in de Structuurvisie van de gemeente Purmerend als in de Toeristische Agenda van de Provincie NoordHolland veel aandacht voor de ontwikkelingsmogelijkheden van water voor de pleziervaart. De gemeente Purmerend neemt actief deel in een provinciale samenwerking om de riviercruise- en motorchartervaart naar de Provincie en naar Purmerend te stimuleren. Dat is aanleiding om de watersportsector nader te bekijken. In totaal zijn in Nederland 4.200 bedrijven actief in de watersportindustrie. De jaarlijkse bruto-omzet bedraagt tweeënhalf miljard euro waarvan 1.5 miljard in de export. Ongeveer 30.000 mensen zijn werkzaam in de watersport in Nederland. 3.6.1: Pleziervaart In Nederland zijn in 2008 in totaal 518.000 pleziervaartuigen. Dat zijn er 10.000 meer dan in 2007. De vloot van watersporters concentreert zich in een top drie en wel als volgt: Noord-Holland 32.000, Zuid Holland 32.000, Friesland 25.000 en op afstand gevolgd door Noord Brabant 12.000 en Zeeland 11.000. De pleziervaartuigen zijn te verdelen naar 192.000 kajuitzeiljachten, 144.000 kajuitmotorjachten, 33.000 open zeilboten, 41.000 open motorboten, 8.000 platbodems en 100.000 kano’s kajaks en roeiboten. Zij vormen het bezit van 1.5 miljoen watersporters. Noord-Holland biedt door haar ligging aan het IJsselmeer meer mogelijkheden voor zeilboten. De vergrijzing zorgt ervoor dat eigenaren van zeilboten overstappen op motorboten (Trendrapport p. 237/238). In 2008 werden in totaal 760.000 bootvakanties ondernomen door Nederlanders, dat is 5% meer dan in 2007. Het aantal overnachtingen steeg van 4.7 miljoen naar 6.3 miljoen, een stijging van maar liefst 35%. De stijging wordt veroorzaakt in het lange bootvakantie segment. De lange vakanties zijn relatief het belangrijkst.

25


Wanneer we onderscheid maken tussen ‘boot voor cruises’ en zeil/motorboot zien we dat de zeil/motorboot het meest gebruikte type is bij zowel de korte als de lange vakantie. Bij buitenlandse vakanties in Nederland is de boot voor cruises het belangrijkste logiesmiddel. Friesland en Zuid-Holland zijn de belangrijkste bestemmingsprovincies voor de korte vakanties met een boot voor cruises. Gelderland en Noord-Holland worden met name bezocht voor lange vakanties op boten voor cruises. Overnachtingen die gedaan worden in het kader van lange vakanties met een zeil/motorboot is de belangrijkste rol weggelegd voor Friesland, Noord-Holland en Zuid-Holland (Trendrapport p. 240). Botenbezitters varen het liefst op de Nederlandse binnenwateren; daaropvolgend zijn de Waddenzee en het IJsselmeer populaire bestemmingen.

3.6.2: Riviercruise- en motorchartervaart De Europese riviercruisemarkt is in 2008 met 10% gegroeid tot ruim € 14 miljard en het aantal werknemers groeide met 11% tot 311.000. In totaal hebben 4,4 miljoen Europeanen een cruisevakantie ondernomen. Zij zijn voornamelijk afkomstig uit Groot Brittannië 33%, Duitsland 21% en Italie15% (Trendrapport p. 243). Riviercruiseschepen zijn speciaal gebouwd, kenmerken zich door hun luxe en bieden ruimte aan zeventig tot 110 kamers of hutten. De motorchartervaart betreft oude vrachtschepen die omgebouwd zijn tot verblijfsaccommodatie. Zij worden vooral ingezet voor fietsvakanties met het gemak van een restaurant en slaapplaats die varend achter je aankomt.

3.7

Benchmark Leiden en Aalsmeer De gemeente Aalsmeer is een plaats met een watersporttraditie. Leiden heeft die achtergrond niet. Wanneer we Aalsmeer nader bestuderen herkennen we de met Purmerend vergelijkbare problematiek. Samenvattend komt dat neer op een onvoldoende, attractieve binnenstad, een te verbeteren toegankelijkheid van het achterland en een gebrek aan promotie (zie bijlage). De gemeente Leiden met haar monumentale binnenstad heeft tien jaar geleden de basis gelegd voor een actieve ontwikkeling van de pleziervaart in de gemeente. Tien jaar later blijkt dat het beleid succesvol is geweest. De levendigheid in de binnenstad is toegenomen waardoor ook bezoekers, die via het land komen, de stad als gezelliger ervaren. Belangrijkste activiteiten om dat te realiseren waren het creëren van passantenplaatsen met sanitaire voorzieningen op meerdere plaatsen in of nabij het historisch stadscentrum. Daarnaast is op diverse plaatsen met vaak simpele voorzieningen de mogelijkheid gecreëerd om voor korte tijd aan te leggen. Verder worden evenementen op dekschuiten op het water georganiseerd en de mogelijkheden 26


voor de pleziervaart gepromoot. Ook heeft de gemeente terrassen op dekschuiten toegestaan (zie bijlage). De vergelijking tussen Purmerend enerzijds en Aalsmeer en Leiden anderzijds gaat maar beperkt op. De aard en omstandigheden van de watersport en recreatie in alle genoemde plaatsen is zeer verschillend. Wel kan Purmerend van de opgedane ervaringen in Leiden en Aalsmeer leren. Ook de gemeente Amersfoort zal in deze benchmark over de verdere uitvoering van het toerismebeleid worden meegenomen.

3.8

Conclusies �

�

�

�

�

Het toeristisch product Purmerend anno 2010 is beperkt maar heeft potentieel. Redenen om een bezoek te brengen aan Purmerend kunnen zijn de ontstaansgeschiedenis van marktstad en het historische cultuurlandschap. Sterke punten zijn het Purmerends plateel en de relatie met architecten van wereldfaam. De relatie met het water is bijna overal aanwezig en kan toeristisch worden ontwikkeld voor de pleziervaart. Verblijven in Purmerend is vooral dagverblijf. Het aanbod van overnachtingsmogelijkheden is zeer beperkt. De huiskamer van Purmerend, de Koemarkt, is klaar voor ontvangst van vooral dagrecreatieve gasten. Toerisme is in Nederland een economische factor van belang. Buurgemeente Amsterdam kan niet zonder toerisme. Purmerend kan profiteren van de aanwezigheid van toeristen uit binnen- en buitenland in Amsterdam. Pleziervaart in Nederland wordt vanwege haar omvang ook wel de watersportindustrie genoemd. Purmerend, gelegen aan het Noord-Hollands Kanaal tussen Amsterdam en Alkmaar, heeft de basisinfrastructuur om aan die industrie deel te nemen. Purmerend hoeft niet langer een afwachtende rol te spelen maar kan via de geleidelijke weg aan de toeristische promotie en ontwikkeling van de stad gaan werken door de aanwezige toeristische producten in stad en regio te versterken, waar mogelijk te verbinden en te promoten.

27


4. PURMEREND, RECREATIEPOORT TOT WATERLAND / LAAG HOLLAND 4.1

Inleiding Wat is het gemeenschappelijk gedragen beeld van Purmerend als recreatieve en toeristische bestemming? Inwoners, ondernemers, ambtenaren en politici hebben een eigen toekomstbeeld van de stad dat naar alle waarschijnlijkheid op vele vlakken overeenkomsten zal hebben, zoals de beschreven toeristische producten in hoofdstuk 3. Het is van belang een toekomstbeeld te creëren, dat richting geeft aan de activiteiten die ontwikkeld moeten worden. Dit geeft tevens de mogelijkheid tot tussentijdse evaluatie. Zitten we allen nog op hetzelfde spoor en hebben we dezelfde doelen voor ogen? Zijn er wellicht veranderingen in de markt die aanpassing van deze doelen vragen? In de volgende paragrafen gaan we in op de visie toeristisch-recreatieve ontwikkeling Purmerend. We maken daarbij onderscheid tussen de korte termijn 2011 – 2014 en de lange termijn 2011 – 2020.

4.2

Uitgangspunten bij de visie Er is weinig tot geen toeristische activiteit in Purmerend anno 2010. Dat biedt de gelegenheid om met een schone lei te beginnen en algemene uitgangspunten te formuleren waaraan de toeristische ontwikkeling in Purmerend dient te voldoen: � � � � � � �

4.3

Een positieve ervaring voor de bezoekers Voordeel voor de inwoners van Purmerend Imagoversterkend Bescherming van de cultuurwaarden Bescherming van de natuurwaarden Stimulering van de werkgelegenheid Stimulering van de bestedingen

Doelstellingen 4.3.1: Algemeen � Versterking van het imago van Purmerend � Een meer levendig centrum vooral in de zomermaanden � Een langer verblijf van de huidige bezoekers � Het stimuleren van potentiële bezoekers � Van totale toeristische onbekendheid in Nederland naar enige bekendheid 28


� � �

Toename van toeristische bestedingen* Toename werkgelegenheid in toerisme* Groei aantal passanten pleziervaart met 20% van 1.370 overnachtingen naar 1.644.

*) De toeristische bestedingen en de omvang van de toeristische werkgelegenheid in Purmerend zijn niet bekend. De te hanteren effectindicatoren zijn daarom

� �

Toename van het aantal bezoekers in 2014 met 10% Verdrievoudiging capaciteit verblijfsaccommodaties in 2020.

4.3.2: Water � � �

�

Activiteit op het water in en om Purmerend Attractievere oevers van de Where Attractievere oevers van het Noord-Hollands Kanaal Attractievere omgeving sluis Noord-Hollands Kanaal.

4.3.3: Korte termijn doelstellingen In 2014 willen we bekend staan als: Purmerend, historische marktplaats. Uitvalsbasis en rustplaats voor activiteiten in de historische polders Schermer, Beemster en Purmer én Amsterdam. De inwoners zijn er gastvrij, de horeca-ondernemers bieden een goede prijskwaliteit verhouding.

Want in 2014 zijn we � gastvrij; � gericht op de consument; � trots op onze stad en het cultuurlandschap er omheen; � trots op onze architectuur; � staan we goed bekend; � is het hier veilig.

Want in 2014 hebben we � passantenplaatsen voor de pleziervaart in de Where; � passantenplaatsen voor de pleziervaart nabij de sluis Noord-Hollands kanaal; � een toeristisch transferium (lijnbus, auto, fiets, boot, wandel, skeeler, informatiepunt) voor bezoekers van het polderlandschap; � wandel- , fiets en vaarroutes die stad en land verbinden; � een nationaal bekende attractieve, toeristische markt van streekeigen en biologische producten uit de regio én uit alle mogelijke streken van Nederland; 29


� � �

gastvrije restaurants waar het goed eten en drinken is; toegankelijke informatie over schoonheid van stad en streek voor scholieren, studenten, inwoners en bezoekers; een krachtige, toeristische samenwerking van ondernemers en gemeente, met de regio waterland, met de gemeente Amsterdam en met de provincie Noord-Holland.

4.3.4: Lange termijn doelstellingen Want in 2020 hebben we � een stadscentrum waarin architectuur verbonden is met de historie; � logiesaccommodatie in de oude kern in de vorm van bed & breakfast en een of meerdere kleinschalige sfeerhotels in monumentale panden; � in de A7-zone een boulevard met een modern, architectonisch opvallend viersterrenhotel met vergaderaccommodatie, restaurant, terras aan het kanaal en aanlegplaatsen voor pleziervaart; � een representatieve en attractieve kanaalkade in de gehele stad � een representatieve wandel kade van de Where; � een bezoekerscentrum Purmerend Waterland met een attractieve verbeelding van de winning van het land op het water en de geschiedenis van Purmerend; � een internationaal bekende attractieve, toeristische markt van streekeigen en biologische producten uit de regio én uit alle mogelijke streken van Nederland.

30


5. SLEUTELS TOT SUCCESVOLLE TOERISTISCHE ONTWIKKELING 5.1

Inleiding In hoofdstuk 2 is geconstateerd dat er tal van organisaties actief zijn op het gebied van toerisme en recreatie. Vervolgens hebben we de kansen voor Purmerend voor het voetlicht gebracht en gekeken naar min of meer vergelijkbare plaatsen. In hoofdstuk 4 hebben we de toekomstvisie geformuleerd. Op basis van die informatie formuleren we aandachtsvelden of te wel sleutels tot succes. Zij vormen een verdere uitwerking van de visie in concrete actiepunten. We benoemen de omgeving, mobiliteit en communicatie en kwaliteit en veiligheid. Marketing legt de relatie tussen de invulling van de sleutels enerzijds en de markt of doelgroepen anderzijds.

5.2

De fysieke omgeving 5.2.1 Het verhaal van de historische kern De centrumkern van Purmerend heeft een historisch en kleinschalig karakter. De Koemarkt is het centrale plein, dat nu de aankleding en allure heeft van een ontmoetingsplaats voor jong en oud. De Nicolaaskerk heeft met haar koepel een imposante uitstraling. De gemeentelijke of rijkserkende monumenten in Purmerend zijn in aantal beperkt. Samen met de overige, oude, niet beschermde gebouwen vormen ze het decor van de binnenstad. De monumentale waarde zal niet overal zo hoog zijn maar de sfeer van de oude stad staat in groot contrast met de relatieve nieuwbouw in de buitenwijken die eentonig is van karakter. De oude kern in haar huidige hoedanigheid is dan ook van zeer grote waarde voor Purmerend. Nieuwbouw in de oude kern dient bij dat karakter aan te sluiten voor wat betreft bouwvolume, hoogte en lijnenspel. Historiserend bouwen mag, maar sluit passende moderne architectuur niet uit, juist om de link te leggen naar de architectuur van de buitenwijken. Voor bezoekers is een goede, toeristische bewegwijzering onmisbaar. Vanaf het busstation, het NS-station en de kade voor riviercruise- en motorchartervaart hoort er bebording te zijn die onder andere verwijst naar het winkelcentrum, de Koemarkt en toeristische bezienswaardigheden.

31


5.2.2: Een gastvrije, levendige Koemarkt Purmerend kent tal van restaurants met een goede prijskwaliteit verhouding. De indruk ontstaat dat de inwoners van Purmerend geen traditie hebben van buitenshuis eten. De economische teruggang maakt het niet makkelijker dat te veranderen. De nieuw ingerichte Koemarkt wordt positief ervaren als ‘de huiskamer van Purmerend”. De aanvraag voor het aantal terrasvergunningen is voor 2010 weer hoger dan in 2009. De ondernemers hebben er blijkbaar vertrouwen in en dat is begrijpelijk gezien de intieme schoonheid van de Koemarkt. De gezamenlijke ondernemers, restauranthouders en café-uitbaters van de Koemarkt dienen initiatieven te ontplooien om meer eigen inwoners te bewegen gebruik te maken van de restaurants op de Koemarkt door middel van activiteiten en promotionele acties. Natuurlik dient de prijs-kwaliteit uitstekend te zijn. Alleen zo zal de inwoner van Purmerend een ambassadeur van horeca op de Koemarkt worden. Een ambassadeur die mensen in de regio er op wijst hoe gezellig en hoe goed het toeven is op de Koemarkt in Purmerend. Er gaat niets boven mond-tot-mond-reclame. De gemeente Purmerend kan, in samenwerking met de ondernemers, de Koemarkt als festiviteitenterrein aanbieden aan partijen van binnen en buiten de gemeente. Grote of middelgrote bedrijven die iets te vieren hebben doen dat op (een overdekte) Koemarkt voor de plenaire bijeenkomsten. In de aanpalende restaurants wordt het eten geserveerd. 5.2.3: Het puur Hollandse polder cultuurlandschap Het cultuurlandschap van Waterland in Laag Holland is van grote cultuurhistorische waarde en is van nationale én internationale toeristische importantie. De Schermer, de Purmer en de Beemster zijn in de regio bekende namen van polders. De namen van de polders moeten in Nederland alom worden gepromoot als de gebieden waar de basis werd gelegd voor de technieken van inpoldering van heel Nederland. De interessante processen van inpoldering en van droogmakerij spreken niet alleen tot de verbeelding van buitenlanders, maar ook tot die van Nederlanders. Tot op de dag van vandaag wordt er gepompt om het land voor de mens beschikbaar te houden.

32


Purmerend wordt de toegangspoort tot het cultuurlandschap van Laag Holland. Een transferium waar je aankomt per openbaarvervoer, fiets of auto en waar vandaan je alle mogelijkheden aangereikt krijgt het waterland nader te bezoeken: te voet, per fiets of over het water. 5.2.4: Museum of bezoekerscentrum? De aantrekkingskracht van een Purmerends Museum op bezoekers van buiten de grenzen van Purmerend is marginaal. Vanuit toeristisch perspectief is het interessanter te kunnen spreken van een Bezoekerscentrum Waterland dat plaats biedt aan álle mogelijke informatie over polders en droogmakerijen in de regio. Daarbinnen is er ruimte voor museale stukken uit de regio die onlosmakelijk verbonden zijn met het cultuurlandschap. Een uitbreiding met informatie over grote waterwerken elders in Nederland zoals de Afsluitdijk, de Flevopolders en de Deltawerken kan het internationale publiek uit Amsterdam verleiden een bezoek aan Purmerend te brengen. Museum Waterland wekt door haar naam de verwachting de geschiedenis van de regio te verklaren. Niets is minder waar. Het museum heeft een collectie eigentijdse kunst. De toeristische aantrekkingskracht daarvan is niet heel erg groot. 5.2.5: Markt van streekproducten Tal van evenementen worden er georganiseerd in Purmerend, voor Purmerenders en voor mensen uit de regio. Het jaarlijkse festival Reuring en het feest in het kader van de opening van het feestjaar 600 jaar Purmerend vallen het meest op vanwege de uiteenlopende doelgroepen die zij aanspreken. Deze evenementen hebben primair een lokale en regionale functie. Voor bezoekers van de stad bevestigen zij de kleinschalige, gezellige samenleving van Purmerend. Wanneer Purmerend een toeristisch evenement wil organiseren moet dat evenement authentiek zijn, aansluiting hebben bij de historie en bij de gemeenschap. Alleen dan zal het niet verworden tot een tourist trap en uitdraaien op een mislukking. Purmerend dankt zijn ontstaan aan het zijn van een marktplaats. Ook nu nog is dat zeer herkenbaar in het wekelijkse straatbeeld van het centrum. Inwoners zijn er zich wellicht minder van bewust en dus is er nog veel communicatiewerk te verrichten.

33


Er zijn twee scenario’s denkbaar waarbij Purmerend een toeristische markt ontwikkelt naar voorbeeld van de Kaasmarkt in Alkmaar die jaarlijks 100.000 bezoekers trekt en Alkmaar positioneert als historische Kaasstad. Een toeristische Koemarkt zou perfect aansluiten bij de historie van Purmerend. De aaibaarheidsfactor van levende have is groot en daarmee is succes verzekerd. Echter, als gevolg van strenge gezondheidsmaatregelen is het organiseren van een dergelijke markt technisch financieel moeilijk realiseerbaar. Ter vergelijking: ook de beroemde veemarkt van Zuidlaren is geen markt meer voor runderen maar beperkt zich tot paardenmarkt en wel twee maal per jaar. Tot op heden zijn paarden gevrijwaard gebleven van epidemische ziekten (Gemeente Zuidlaren, april 2010). Een semi-toeristische markt van streekeigen producten lijkt meer haalbaar. Het assortiment is echter beperkt wat pleit voor een markt van streekeigen producten uit alle delen van Nederland. Daarmee is de markt interessant voor inwoners van stad en regio, inwoners en toeristische bezoekers van Amsterdam en Volendam en Zaanse Schans. Semi-toeristisch omdat het een normale markt is waar kooplieden op commerciële basis hun brood verdienen.

5.3. Uitbreiding van verblijfsaccommodaties Hotels We spreken van verblijfstoerisme wanneer er sprake is van overnachtingen. Toeristen die in Amsterdam verblijven en Purmerend bezoeken zijn ook in Purmerend toeristen. Echter, het leeuwendeel van hun bestedingen vindt plaats in Amsterdam. Wanneer Purmerend zich toeristisch wil ontwikkelen is het van evident belang de omvang van de verblijfsaccommodatie te vergroten. Uitbreiding van hotelkamers kan gezocht worden in uitbreiding van bestaande hotels, nieuwbouw of vernieuwbouw. Wanneer bestaande hotels behoefte hebben aan uitbreiding van hun capaciteit dient dat door de gemeente ondersteund te worden. Een grootschalig, nieuwbouw viersterrenhotel met vergaderfaciliteiten bij de A7 zou een substantiële uitbreiding van de capaciteit voor Purmerend betekenen. Voor toeristische ontwikkeling is het van belang dat het nieuwbouwhotel zich architectonisch onderscheidt. Kleinschalige hotelontwikkeling in het centrum dient te worden gestimuleerd. Bestaande, sfeerbepalende of monumentale gebouwen zijn uitermate geschikt voor hotelvakantiebeleving (indicatie omvang 20 kamers) in combinatie met restaurant of brasserie.

34


Initiatieven van particuliere en ondernemers voor de start van een Bed & Breakfast (B&B) dienen te worden gestimuleerd en ondersteund. Kleinschalige verblijfsaccommodatie met persoonlijke service sluit uitstekend aan bij de kleinschaligheid en de menselijke maat die Purmerend al uitstraalt. B & B sluit ook aan bij kleinschalige logiesvormen in het omringende landschap: kamperen en logeren bij de boer. Vergader- en congresaccommodatie kan gecreëerd worden door bestaande gebouwen als Purmaryn, Nicolaaskerk en P3 geschikt te maken voor vergaderingen, congressen en productpresentaties. Ook het plein van de Koemarkt zou hiervoor gebruikt kunnen worden. Camping Purmerend Een camping in de gemeente Purmerend kan een belangrijke bijdrage bieden aan de beoogde groei van het aantal verblijfsgasten. Men kan kiezen voor een natuurcamping met weinig voorzieningen of een camping geschikt voor luxe caravans en campers met op elke standplaats een sanitaire voorziening. De kampeerplaatsen hebben de functie van veilige overnachtingplaats, er zijn verder weinig tot geen recreatieve voorzieningen. Het is een uitvalsbasis om Laag Holland en Amsterdam nader te verkennen. Uit eerder onderzoek is gebleken dat de haalbaarheid van kleinschalige campings beperkt is en er voor grootschalige campings in Purmerend geen ruimte beschikbaar is. Mede daarom konden eerdere initiatieven niet succesvol worden afgerond. Toch zal de gemeente nieuwe initiatieven van ondernemers ondersteunen als deze wel kansrijk zijn. Het camperbezit in Nederland neemt een hoge vlucht. Voorzieningen voor campers gekoppeld aan een camping en/of gekoppeld aan een openbare parkeerplaats kunnen niet gemist worden. Riviercruisevaart en Motorchartervaart In provinciaal verband wordt er gewerkt aan de marketing en promotie van de riviercruise- en motorchartervaart voor de periode 2009 – 2011. Na evaluatie is gebleken dat Purmerend voor deze sector niet interessant genoeg is. Vandaar dag de gemeente heeft besloten haar bijdrage aan het project per 1 juli 2011 te beëindigen.

5.4

Structurele interne communicatie Bij inwoners, ondernemers, ambtenaren en bestuurders moet het besef groeien dat Purmerend in combinatie met Waterland en Laag Holland toeristische potentie heeft.

35


Door samen aan de toeristische ontwikkeling te werken en er met elkaar veelvuldig over te communiceren ontstaan er initiatieven en onderlinge stimulering. Samenwerken en krachten bundelen horen daarbij. In een nog op te richten Stuurgroep Toerisme Purmerend nemen vertegenwoordigers van het toeristisch-recreatieve bedrijfsleven (café, restaurant, hotel, museum, verhuur, etc.), ambtelijke organisatie en bestuur plaats. Zij hebben regulier overleg over de voortgang van het actieplan 2011 – 2014. Thematische ondernemersbijeenkomsten worden georganiseerd tot vier keer per jaar bij voorkeur op potentiële toeristische locaties in de gemeente of in de directe omgeving. Doel van de bijeenkomsten is om ondernemers en andere betrokkenen met elkaar in contact te brengen en hen te confronteren met toeristische ontwikkelingsmogelijkheden. Wanneer er op dit vlak regionale intitiatieven zijn dient men daar aansluiting te zoeken. Acht maal per jaar verschijnt dan een e-mailnieuwsbrief met nieuws over voor Purmerend toeristisch relevante ontwikkelingen in de stad zelf, in de Stadsregio Amsterdam, in de provincie Noord-Holland of de rest van de wereld.

5.5

Marketing en communicatie Purmerend richt zich op dagrecreanten en op de (middel-) lange termijn steeds meer op verblijfstoeristen. Dagtoeristen zijn Nederlanders en buitenlanders die voornamelijk in Amsterdam en aan de Noordzeekust verblijven. Dagrecreatie: inwoners én toeristen Dagrecreanten zijn bezoekers van buiten Purmerend die mogelijk geïnteresseerd zijn in een bezoek aan Purmerend. Afhankelijk van hoe uniek het aanbod is, zal men al dan niet bereid zijn verder te reizen. De verwachting is dat de gemiddelde afstand die men wil afleggen voor een dagtocht de komende jaren gaat afnemen door de drukte en de files die men dagelijks ervaart (Trendrapport p. 109). Men zal voor de vrijetijdsbesteding dichter bij huis blijven. Voor Purmerend betekent dit dat de inwoners van Noord-Holland op en boven de lijn Haarlem - Amsterdam tot de doelgroep dagrecreatie behoren. Het betreft niet alleen de inwoners van dit gebied maar ook de toeristen in Amsterdam, langs de Noordzeekust en aan het IJsselmeer. Wanneer het Purmerend lukt een uniek aanbod te creëren, bijvoorbeeld een Markt van Hollandse Streekproducten, wordt het verzorgingsgebied groter.

36


Toeristen die in Amsterdam verblijven worden in samenwerking met Stadsregio Amsterdam gestimuleerd de regio te bezoeken om het centrum van Amsterdam te ontlasten en de verblijfsduur te verlengen. De Stadsregio Amsterdam biedt kansen om buitenlandse toeristen naar Purmerend te halen. Natuurlijk moet wel de reden van een bezoek aan Purmerend gecommuniceerd worden in de Engelse en Duitse taal en bij voorkeur ook in het Spaans, Italiaans en Frans. Horecaondernemers dienen te beschikken over meertalige menukaarten. Wandel-, vaar- en fietsroutes dienen in de verschillende diverse talen te worden aangeboden. Verblijfstoerisme Zoals eerder geschetst zijn de overnachtingsmogelijkheden in Purmerend beperkt tot twee hotels. Opvallend is dat het gros van de overnachtingen in deze hotels een zakelijke achtergrond heeft en zich concentreert op de midweek. Het toeristische deel met het zwaartepunt in het weekend kan in de exploitatie niet gemist worden. Beide hotels voeren daarom actief promotie in beide segmenten: de zakelijke en de toeristische markt. Voor de marketing en communicatie op de zakelijke markt is er het initiatief Mice Meets Metropolis. Een samenwerking van Utrecht Toerisme en Recreatie, ATCB en Stadsregio Amsterdam. Ondernemers en organisaties worden gevraagd en gestimuleerd zich kosteloos aan te melden op deze zoekmachine voor organisatoren van vergaderingen. De stimulering van het verblijfsbezoek in hotel, bed & breakfast, mogelijk camping, camperplaats en pleziervaart wordt gerealiseerd door het aanbod samen te brengen op een toeristisch wervende website Purmerend onder de rubriek overnachten. Natuurlijk is de website meertalig. De centrale boodschap voor alle potentiële bezoekers is dat Purmerend een gezellig, intiem winkelcentrum heeft met historische gebouwen en een Koemarkt vol terrassen. Vanaf Purmerend heb je eenvoudig toegang tot enerzijds de stad Amsterdam en anderzijds het cultuurlandschap van Laag Holland. Met behulp van een wervende, promotionele website wordt de historie van de stad Purmerend en omgeving verhalend uitgelicht. Daaromheen worden álle toeristisch relevante zaken gecommuniceerd: het toeristisch transferium, de markt van biologische producten, de monumenten en musea, het cultuurlandschap van Purmer, Schermer en Beester, weekmarkten en kermis, het Purmerends Jugendstil Aardewerk, de Architecten van wereldfaam, de Stelling van Amsterdam en de actieve natuurbeleving, de nabijheid en goede bereikbaarheid van Amsterdam, eten, drinken en logies.

37


De website is bedoeld voor potentiële bezoekers van Purmerend maar heeft ook een meerwaarde als informatiebron voor de eigen inwoners. Daarnaast zal het de inwoners als (toekomstige) ambassadeurs van Purmerend bewust maken van al datgene wat Purmerend en omgeving te bieden heeft. Promotioneel drukwerk is ook in het digitale tijdperk onmisbaar. Bezoekers moeten in staat gesteld worden om met behulp van een full color gids met beeld en tekst (minimaal Nederlands, Engels, Duits) toeristische informatie over Purmerend tot zich te nemen. De historie van Purmerend, een centrumplattegrond, de bereikbaarheid per openbaar vervoer, parkeergelegenheid, leuke winkels, overnachtingsmogelijkheden, theaters en musea mogen hierin niet ontbreken.

5.6

Conclusie De cultuurhistorie van marktplaats Purmerend in samenhang met het poldercultuurlandschap vormt de basis voor de toeristische ontwikkeling van Purmerend.en het toegankelijk maken van die historie. De binnenstad van Purmerend, gelegen aan het water, kan zich profileren als een scharnierpunt, een transferium voor dagjesmensen tussen enerzijds Amsterdam en de kust en anderzijds Purmerend zelf en het landschapspark Laag Holland. Wanneer Purmerend op de lange termijn een toeristische verblijfsbestemming wil worden moet de ontwikkeling van verblijfsaccommodaties gestimuleerd worden. “Er is al veel, het is zaak het bij elkaar te brengen en te promoten”, is er gezegd op de werkconferentie toerisme (zie bijlage). Het ontsluiten van de informatie over bestaande producten is een van de belangrijkste opgaven voor de korte termijn. Daarnaast is het van belang dat ondernemers, musea en andere toeristisch relevante organisaties samen gestaag werken aan de toeristische ontwikkeling door elkaar te informeren en te stimuleren bij de te nemen initiatieven die in de actielijst overzichtelijk zijn weergegeven.

38


6. BIJLAGEN Bijlage 1: Actielijst Het verhaal van de historische kern 1. Bescherm het cultuurhistorisch erfgoed, de rijks- en de gemeentelijke monumenten en de positief beeld bepalende gebouwen. 2. Nieuwbouw in de oude kern dient bij het historische karakter aan te sluiten voor wat betreft bouwvolume, hoogte en lijnenspel. 3. Zorg voor een goede, toeristische bewegwijzering. Een gastvrije, levendige Koemarkt 4. Ondernemers, restauranthouders en café uitbaters, van de Koemarkt dienen initiatieven te ontplooien om herhalingsbezoek van eigen inwoners te stimuleren. 5. Ondernemers zullen worden uitgedaagd in samenwerking met de gemeente de kwaliteit van het gastheerschap door middel van cursussen. 6. De gemeente Purmerend, in samenwerking met de ondernemers, biedt de Koemarkt aan als festiviteitenterrein aan partijen van binnen en buiten de gemeente.

Het polder cultuurlandschap als u.s.p. 7. De gemeente Purmerend afficheert zich met de namen van de omliggende, historische polders Schermer, Purmer en Beemster en positioneert zich zo als toegangspoort tot het cultuurlandschap van Laag Holland. 8. De gemeente Purmerend faciliteert de ondernemer die een transferium realiseert waar de bezoeker aankomt per openbaar vervoer, fiets of auto en waar de bezoeker alle mogelijkheden aangereikt krijgt om het waterland te bezoeken: te voet, per fiets of over het water. 9. Vanuit toeristisch perspectief is het interessant om te komen tot een bezoekerscentrum Waterland dat plaats biedt aan alle mogelijke informatie over polders en droogmakerijen in de regio. Initiatieven om te komen tot een dergelijk centrum zullen door de gemeente worden ondersteund.

39


10. De gemeente Purmerend zal Bureau Toerisme Laag Holland opdracht geven om te onderzoeken of en zo ja, hoe de communicatie over wandelen en fietsen, skaten, paardrijden, golfen, vogels spotten en varen binnen de gehele regio Waterland kan worden verbeterd. Evenementen 11. Bestaande evenementen met een lokale en regionale functie zorgen voor de authentieke levendigheid waarnaar de toerist op zoek is en deze evenementen worden mede door de gemeente gefaciliteerd. De evenementenorganisaties en de gemeente zullen samen een evenementenbeleid voor de langere termijn ontwikkelen. 12. Een veemarkt op de Koemarkt is als gevolg van strenge gezondheidsmaatregelen voor het vee niet meer haalbaar. Wel zal worden nagegaan of er een kleinere veemarkt - eventueel in combinatie met een streekproductenmarkt (zie 14) - in het zomerseizoen kan plaatsvinden. 13. Een markt van Noordhollandse, streekeigen producten wordt door de gemeente Purmerend gefaciliteerd. Met betrokken partijen zal hierover overleg worden gevoerd. Uitbereiding van verblijfsaccommodaties. De gemeente stimuleert de uitbreiding van het aantal hotelkamers in de stad: 14. Het is wenselijk de hotel- en vergaderfaciliteiten in Purmerend uit te breiden. In het regionaal actieplan toerisme van de Stadsregio Amsterdam zijn daarvoor twee locaties aangewezen: de A7/Kop van West en Vurige Staart. 15. Kleinschalige hotelontwikkeling in het centrum wordt gestimuleerd. 16. Initiatieven van particulieren en ondernemers voor de start van een Bed & Breakfast (B&B) worden gestimuleerd en ondersteund. 17. Vergader- en congresaccommodatie wordt gecreëerd door bestaande voorzieningen / gebouwen als Purmaryn, Nicolaaskerk en P3 multifunctioneel en daarmee geschikt te maken voor vergaderingen, congressen en productpresentaties. Camping en camperplaatsen Purmerend 18.De gemeente Purmerend ondersteunt ondernemer(s) die het initiatief nemen camperplaatsen te realiseren.

40


19.Hoewel eerder onderzoek heeft aangetoond dat Purmerend geen ruimte heeft voor (grootschalige) campings, zullen eventuele initiatieven van ondernemers tot het realiseren van kleinschaligere campings door de gemeente worden ondersteund.

Waterrecreatie en -toerisme 20.Besloten is de deelname van Purmerend aan het provinciale project 'riviercruisevaart en motorchartervaart' te beëindigen. Gebleken is dat dit project te weinig voor Purmerend oplevert. 21. De gemeente Purmerend zet in op het attractief maken van aanlegkades voor waterrecreatie en -toerisme. Hiertoe hebben burgemeester en wethouders een actieplan watertoerisme 2010-2015 vastgesteld. Gepoogd wordt om op basis hiervan subsidie van de provincie te verkrijgen. 22. Individuele en gezamenlijke ondernemers in Purmerend zullen worden verleid mee te werken aan de uitvoering van het onder 20 genoemde actieplan door het totale product sterk te verbeteren (bijvoorbeeld door terrassen langs het water te realiseren) en/of specifieke arrangementen voor de waterrecreanten te creëren. Structurele interne communicatie 23. Teneinde de toeristische ontwikkeling te initiëren en te stimuleren zal er een overleggroep toerisme worden opgericht waarin belangengroepen, Bureau Toerisme Laag Holland en de gemeente vertegenwoordigd zullen zijn. 24. De gemeente zal het Bureau Toerisme Laag Holland verzoeken vier keer per jaar thematische ondernemersbijeenkomsten te organiseren met als doel de onderlinge samenhang te verbeteren en uiteindelijk te komen tot de aanpak van gezamenlijke toeristisch-recreatieve projecten. 25. De gemeente ontwikkelt samen met het Bureau Toerisme Laag Holland een website met toeristisch nieuws (onder de paraplu van VVV Purmerend). Marketing en communicatie 26. Purmerend richt zich op dagrecreanten (inwoners en toeristen) en op de (middel-) lange termijn steeds meer op verblijfstoeristen. 27. Toeristen die in Amsterdam verblijven worden in samenwerking met Stadsregio Amsterdam gestimuleerd Purmerend te bezoeken. 28. Een brochure met toeristische informatie over Purmerend wordt ontwikkeld in de versie: Nederlands, Engels en Duits en in de versie Spaans, Italiaans en Frans.

41


29. Wandel-, vaar- en fietsroutes worden in verschillende talen aangeboden. Evenals informatie over skaten, golf en vogels spotten.

Verblijfstoerisme 30. Ondernemers en organisaties worden gevraagd en gestimuleerd zich kosteloos aan te melden op de website Mice Meets Metropolis. 31. De stimulering van het verblijfsbezoek in hotel, bed & breakfast, camping, camperplaats en pleziervaart wordt gerealiseerd door het aanbod samen te brengen op een toeristisch informatieve meertalige website (zie ook 24). 32. De centrale boodschap voor alle potentiële bezoekers is dat Purmerend een gezellig, intiem winkelcentrum heeft met historische gebouwen en een Koemarkt vol terrassen. Vanaf Purmerend heeft men eenvoudig toegang tot enerzijds de stad Amsterdam en anderzijds het cultuurlandschap van Laag Holland. 33. Bezoekers worden in staat gesteld om met behulp van een full color gids met beeld en tekst (minimaal Nederlands, Engels, Duits) toeristische informatie over de regio Waterland en Purmerend tot zich te nemen. Hierover zullen nadere afspraken met het Bureau Toerisme Laag Holland worden gemaakt.

42


Bijlage 2. Benchmark Leiden en Aalsmeer Toerisme in Leiden en Aalsmeer

Welke gemeenten in de regio werken aan toeristische ontwikkeling en kunnen Purmerend als voorbeeld dienen? Elke keuze voor een vergelijkingsgemeente is arbitraal. Toch is het goed een referentie te hebben om zo de eigen keuzes beter te kunnen onderbouwen. Gekozen is voor de gemeenten Aalsmeer en Leiden. Aalsmeer omdat deze gemeente onderdeel uitmaakt van de Stadsregio Amsterdam en een historie heeft als watersportcentrum. De gemeente Leiden is gekozen vanwege haar actieve pleziervaartbeleid dat in 2000 is ingezet en dat effectief en succesvol is gebleken. We beperken ons in de benchmark tot de watersport en pleziervaart. Aalsmeer De gemeente Aalsmeer heeft op toeristisch recreatief vlak een aantal kwaliteiten: - een oerhollands polderlandschap - een van de grootste binnenmeren van Nederland - een kleinschalige dorpsstructuur - de bloemensector - diverse slechtweer voorzieningen Aalsmeer kent vier dagattracties van niveau: - de Endemolstudio’s en Event centre (sluiting per 2010 x), de bloemenveiling en Indoorcentrum The Beach en - Chimpie Champ. Gemeenschappelijk kenmerk van deze attracties is dat zij gebaseerd zijn op groepsverband, doelgericht zijn en inclusief eten en drinken. Het bezoek aan een van deze attracties wordt niet gecombineerd met een bezoek aan andere bezienswaardigheden. Het dagrecreatieve aanbod is mager. Het water, de cultuurhistorie en het polderlandschap zijn nauwelijks ontsloten. Aalsmeer heeft slechts een bescheiden betekenis als wandelen fietsgebied voor bewoners uit de omgeving. De slechte toegankelijkheid van de oevers en het beperkte voorzieningenaanbod belemmeren een optimaal gebruik van de Westeinderplassen als zwem-, surf- en visgebied. Watersport Aalsmeer is de thuishaven van veel kleinere botenbezitters waarvan het merendeel afkomstig is uit de Randstad en qua leeftijd en inkomen gemiddeld is. De Westeinder watersporter komt voor de rust, de natuur en de uitvalsmogelijkheden naar andere wateren (Kaag, Brasem, Randmeren en IJsselmeer). De motorbooteigenaren toeren vooral in de omgeving van hun vaste ligplaats en hechten veel waarde aan de kwaliteit en variëteit van het omringend decor (landschap, historische plaatsen). 43


Voor de zeiler tellen vooral de mogelijkheden om verschillende tochten te kunnen maken. Aalsmeer telt maar liefst 40 jachthavens met in totaal 6000 ligplaatsen en heeft, na de Zaanstreek, de grootste concentratie jachthavens in Nederland. De jachthavens zijn overwegend kleinschalig van aard en slechts een handvol is rendabel; veel ondernemers hebben neveninkomsten. De bezettingsgraad van de vaste ligplaatsen is over het algemeen hoog. Maar 20% van de jachthavens beschikt ook over aparte passantenplaatsen. Daarnaast zijn er nog een aantal zeil- en vaarscholen en verhuurbedrijven. De vaardiepte van de Westeinderplassen wordt bedreigd door de baggerproblematiek. Verder ontbreekt een directe verbinding via de Drecht met de Amstel en is het aanbod aan passantenplaatsen onder meer voor toevaarders over de ‘staande mastroute’ minimaal waardoor een belangrijk toeristisch potentieel onbenut blijft. Verblijfskwaliteit De toeristische verblijfskwaliteit Zoals gezegd biedt Aalsmeer een aantrekkelijke omgeving om in te recreëren. In de verblijfssfeer ontbreekt het echter nog aan een aantal zaken om de dagrecreant en watersporter te boeien en langer vast te houden. Het betreft dan: � rugligging dorpscentrum naar het water; � kwaliteit van de openbare ruimte in het centrum; � eenzijdig horeca-aanbod (eetcafés, cafetaria’s) in het centrum en langs de Westeinder; � ontbreken van terrassen in het centrum en langs de Westeinder; � toeristisch winkelaanbod; � uitstraling bloemenimago. Conclusies Met uitzondering van de watersportsector en de grote dagattracties is het toeristische aanbod in Aalsmeer nauwelijks ontwikkeld. Tussen dit aanbod bestaan bovendien weinig relaties waardoor men onvoldoende profiteert van elkaars aanwezigheid: � Aalsmeer bezit een aantal cultuurhistorische en landschappelijke schatten die door gebrek aan promotie en verwijzing tot nu toe voor de toerist en de recreant verborgen blijven. � het watersportaanbod is sterk gericht op de vaste ligplaatshouder en wordt gekenmerkt door kleinschaligheid. � Het ontbreekt op dit moment aan uitstraling, ambiance en ondersteunende � voorzieningen om een bezoeker van buiten tot een langer verblijf te verleiden. � Aalsmeer heeft lange tijd geleund op de naamsbekendheid van de veiling, de bloemencorso en de Endemol studio’s en heeft weinig gedaan zichzelf als bloemen- en waterdorp op de kaart te zetten. Hierdoor is de promotie en marketing ver achtergebleven (Bron: Economische visie Aalsmeer Handreiking voor beleid en uitvoering, Kamer van Koophandel Amsterdam, oktober 2008

44


Leiden In tegenstelling tot Aalsmeer is Leiden geen gemeente met een lange historie op het gebied van watersport of pleziervaart. In november 2000 is het rapport ”Een stad zonder water heeft geen vroeger of later, beleidsvisie watertoerisme Leiden 2000 2020” verschenen. Tien jaar nadien zien we dat het beleid gewerkt heeft: de pleziervaart in de grachten van de stad heeft een enorme vlucht genomen. De levendigheid is sterk vergroot. Het water in en om de stad Leiden is een bron van levendigheid en sfeer voor bewoners en bezoekers. Maar ook een bron voor economische ontwikkeling en werkgelegenheid voor bedrijven uit de sector toerisme, cultuur, horeca en detailhandel. Leiden dankt zijn ontstaan aan het water. Vorm en structuur van de stad worden gevormd door het water. De monumentale grachten wijzen op een rijk verleden. Maar ook nu geeft het water Leiden sfeer.

Watertoerisme in Leiden: indirecte effecten groter Het grotere belang van watertoerisme ligt in de indirecte effecten: � � � �

Toename watertoeristen en stadstoeristen Levendigheid in de binnenstad Positief voor de uistraling en imago van de stad Stimulering langer verblijf bezoekers.

Cijfers Jaarlijks varen op de noord-zuid route ca. 22.000 recreatievaartuigen langs de stad. In1999 bedroeg het aantal bootovernachtingen van de pleziervaart in de passantenhaven bij de zijlpoort 3.610. Met een gemiddelde bootbezetting van drie personen per boot is dit 10.830 overnachtingen. Leiden heeft veel potentie: In de zomer van 1999 overtrof het aantal passanten de beschikbare plaatsen. De capaciteit in de binnenstad voor watertoeristen is beperkt. Doelen: � � �

Toename van het aantal overnachtingen in de pleziervaart naar Leiden met circa 100% Uitbreiding van het aantal overnachtingen van charterboten in Leiden met ca 25% Toename van het aantal rondvaartpassagiers met minimaal ca 20%.

45


Doelen slechts te bereiken met de volgende ontwikkelingsrichtingen: � � � � � � � � �

Uitbreiding aantal passantenhavens aan de randen van het centrum Uitbreiding van de voorzieningen voor de pleziervaart Realisatie van een noordelijke, oost-west en zuidelijke vaarroute (lange termijn ambitie door de binnenstad met een vaarhoogte van ca 1.75m Flankerend beleid: ophogen bruggen, uitdiepen water, tijdelijke afmeervoorzieningen Enquête onder watertoeristen Stimulering en ontwikkeling van waterevenementen Promotie Stimuleren van lokale en regionale samenwerking in watertoerisme Stimuleren van nieuwe samenwerking in watertoerisme met stadsactivieiten winkelen musea en horeca.

46


Bijlage 3. Begrippenlijst Toerisme De activiteiten van personen die reizen naar en verblijven op plaatsen buiten hun normale omgeving, voor niet langer dan een (aaneengesloten) jaar, om redenen van vrijetijdsbesteding, zaken en andere doeleinden die niet zijn verbonden met het uitoefenen van activiteiten die worden beloond vanuit de plaats die wordt bezocht. Buitenlanders die in Nederland komen werken en betaald worden door mensen, organisaties of bedrijven in Nederland tellen dus niet mee als toerist. Zakelijke reizigers op dienstreis of congres tellen wel mee. Binnenlandse reizigers die forensen, vracht vervoeren, of als verkoper reizen tellen niet mee. Verder kunnen we eendaagse (of dag-) en meerdaagse toeristen onderscheiden. De normale omgeving van een persoon is de directe nabijheid van zijn of haar huis en plaats van werk of studie en andere plaatsen die regelmatig worden bezocht. Toelichting: deze definitie is weliswaar internationaal geaccepteerd, maar erg algemeen. Elk land vult het anders in met frequentie / tijd en/of afstandscriteria. In Nederland hanteren wij twee criteria waaraan samen moet zijn voldaan: bezoeken die 1) langer duren dan twee uur en 2) gedaan zijn vanuit een recreatief toeristisch of zakelijk toeristisch motief zijn bezoeken buiten de normale omgeving en dus toeristisch. Dagtocht Iedere recreatieve activiteit waarvoor men ten minste twee uur van huis is, zonder dat daarbij een overnachting plaatsvindt. Tot dagtochten worden gerekend: uitstapjes vanuit de eigen woning, school, kantoor of fabriek, en uitstapjes vanuit de woning van familie, kennissen of vrienden – waar men al dan niet logeert – indien deze zelf aanwezig zijn. Tot dagtochten worden niet gerekend: bezoek aan familie, kennissen of vrienden, en uitstapjes vanuit een vakantieadres: hotel, pension, recreatiebungalow, camping, tweede woning, (sta)caravan, ‘geruilde’ woning e.d. Een dagtocht kan bestaan uit maximaal drie opeenvolgende recreatieve activiteiten, bijv. museumbezoek, een rondvaart maken, uit eten. Als tijdens een dagtocht meer dan één activiteit is ondernomen, wordt de activiteit die het langste heeft geduurd als de belangrijkste aangemerkt. Iedere ‘dagtocht’ staat voor één dagrecreant. Als een gezin van vier personen gezamenlijk een dagje naar een attractiepark gaat, dan zijn dat vier dagtochten. Inkomend Toerisme Inkomend toerisme behelst de activiteiten van toeristen tijdens hun reizen in een ander land dan hun land van herkomst.

47


Korte vakantie Verblijf buiten de eigen woning voor ontspanning of plezier met ten minste één en ten hoogste drie opeenvolgende overnachtingen. Het gaat daarbij zowel om binnen als buitenlandse vakanties. Ook het logeren bij familie, vrienden of kennissen in het buitenland valt onder het begrip vakantie. Een verblijf bij familie, vrienden of kennissen in Nederland telt echter niet mee, tenzij de bewoners de hele tijd of de meeste dagen afwezig waren. Lange vakantie Verblijf buiten de eigen woning voor ontspanning of plezier met ten minste vier opeenvolgende overnachtingen. Het gaat daarbij zowel om binnen- als buitenlandse vakanties. Ook het logeren bij familie, vrienden of kennissen in het buitenland valt onder het begrip vakantie. Een verblijf bij familie, vrienden of kennissen in Nederland telt echter niet mee, tenzij de bewoners de hele tijd of de meeste dagen afwezig waren. Recreatieve activiteiten (Dagrecreatie) Dit zijn alle activiteiten die iemand voor zijn plezier onderneemt. Bijvoorbeeld: een dagje naar het strand of pretpark, wandelen, sporten, bezoek aan museum, theater of café, een rondvaart, de wekelijkse zangavond, uit eten gaan, winkelen voor het plezier.

ContinuVrijeTijdsOnderzoek (CVTO), NBTC-NIPO Research Het CVTO brengt de vrijetijdsmarkt van Nederlanders in kaart. Hierbij wordt de volgende definitie van vrijetijdsactiviteiten gehanteerd: alle (dag)recreatieve activiteiten die worden ondernomen buiten de eigen woning en waarbij men minimaal een uur van huis is (inclusief reistijd). Bezoek aan familie / vrienden / kennissen en activiteiten ondernomen tijdens vakanties blijven buiten beschouwing. ContinuVakantieOnderzoek (CVO), NBTC-NIPO Research In het ContinuVakantieOnderzoek (CVO) wordt het begrip 'vakantie' gedefinieerd als: ‘een verblijf buiten de eigen woning voor ontspanning of plezier voor ten minste één overnachting. Ook logeren bij familie, vrienden of kennissen in het buitenland valt onder het begrip vakantie. Een verblijf in de woning van familie, vrienden of kennissen in Nederland telt niet mee als vakantie, tenzij de bewoners de hele tijd of de meeste dagen afwezig waren.’ Ook vakanties in eigen accommodatie, zoals tweede woning, (sta)-caravan op seizoen- of jaarplaats, volkstuinhuisje en boot met een vaste ligplaats tellen mee. Vaste standplaats en toeristische vakantie Onder een vaste standplaats vakantie wordt verstaan: Een vakantie in een accommodatie op een vaste seizoen- of jaarplaats, in het bezit van u of iemand anders binnen uw huishouden. Hieronder vallen: - eigen zomerhuisje, vakantiebungalow, tweede woning; 48


-

eigen eigen eigen eigen eigen

stacaravan; tourcaravan, vouwcaravan, vouwwagen op een vaste seizoen- of jaarplaats; tent of bungalowtent op een vaste seizoen- of jaarplaats volkstuinhuisje waarin men kan overnachten kajuitboot met vaste ligplaats.

Alle overige vakanties zijn toeristische vakanties.

49


Bijlage 4. Geraadpleegde bronnen Diverse gesprekken met beleidsmedewerkers en bestuurders van de gemeente Purmerend en met sleutelpersonen uit stad en regio. Bijl, Don Boerkamp, Miep, Buseman, Harry Daan, Berent Dees, Annemarie Emmer, Dick Folgers, Paul Gerve, Rob van Keijzer, Mona Koelemeijer, Frans Loenen, Diana van Mooij, Kees de Opmeer, Willem Oud, Eduard Pieter Overes, C. Quist, Anja Scholten, Ton Spijkerman, Frans Stam, Adriana

Burgemeester Schouwburg De Purmerijn Beleidsmedewerker EZ Wethouder Economische Zaken en Toerisme gemeente Aalsmeer, beleidsmedewerker EZ, Toerisme directeur Publiek en Beleid Kamer van Koophandel, accountmanager Waterland afdelingshoofd Ruimtelijke ontwikkeling Wethouder Recreatie, Sport & Cultuur Beleidsmedewerker Cultuur Stadsregio Amsterdam, beleidsmedewerker Toerisme gemeente Leiden, beleidsm. Realisatie Stadskennis Cultuur ISW, beleidsmedewerker EZ Amsterdam Toerisme & Congres Bureau Stadsmanager Purmerend gemeente Leiden, beleidsm. Realisatie Stadskennis en Cultuur Watersportvereniging Purmerend Koninklijke Horeca Nederland Purmerend Ontwikkelingsbedrijf Noord Holland Noord

Een werkconferentie toerisme met de volgende deelnemers: Boerkamp, Miep, Buseman, Harry Buurman, P. Hijstee, Marco Knook, Piet Kuipers, J. Oud, Eduard Pieter Rozema, Suzanne Smeets, Marcel Spel, Ans Spijkerman, Frans

Schouwburg De Purmaryn Gemeente Purmerend, beleidsmedewerker EZ Purmerends Museum,Initiatiefnemer Camping Purmerend Gemeente Purmerend, beleidsmedewerker EZ Museum Waterland Hotel De Valk Purmerend Amsterdam Toerisme & Congres Bureau Hotel Burggolf Purmerend Smeets Citymarketing & Toerisme Gemeente Purmerend, Teamleider EZ KHN Purmerend

50


Bijlage 5. Literatuur Stadsregio Amsterdam (september 2008) Wakker worden in de metropool. Ontwikkelingsmogelijkheden voor hotels in de metropoolregio Amsterdam Stadsregio Amsterdam (augustus 2008) Toeristisch Actieplan Metropoolregio Amsterdam Amsterdam Toerisme & Congres Bureau (2008) Amsterdam Bezoekersprofiel, Bezoekersonderzoek Amsterdam Leisure Result in opdracht van Intergemeentelijk Samenwerkingsorgaan Waterland (mei 2009) Toerisme Laag Holland, Samen Sterk staan BRV Adviseurs stedelijke ontwikkeling, landschap en infrastructuur in opdracht van gemeente Purmerend (2006) Structuurvisie Purmerend 2005 – 2020 Droogh Trommelen en Partners in opdracht van gemeente Purmerend (2009) Purmerend Horecavisie NRIT Media 2009 Trendrapport Toerisme Recreatie en Vrije tijd 2008 / 2009 Herman, S. (red.) Het Parool (31 maart 2010) ‘Stop met graaibelasting voor toeristen en hotels’ Provincie Noord – Holland (2008) Agenda Recreatie en Toerisme 2008 – 2011 Stad en land, in Balans Gemeente Leiden (2000) Beleidsvisie Watertoerisme Leiden 2000 – 2020 “Een stad zonder water heeft geen vroeger of later…” Gemeente Aalsmeer (2007) Stimuleringsprogramma Recreatie en toerisme Aalsmeer Gemeente Purmerend (2001) J.J.P. Oud: Purmerender. Een rondwandeling door zijn leven en langs door hem ontworpen panden in Purmerend Stadsregio Amsterdam (2009) Holland zien Amsterdam bezoeken

51

NOTA TOERISME

Recommend Documents