gemeente Nieuwkoop afdeling Vergunningen, Voorzieningen en Handhaving
nieuwkoop Gemeenteraad van Nieuwkoop
I V m O H D E H 0 7 FEB 201?
datum
12 januari 2012
uw brief/kenmerk registratienummer behandeld door betreft bijlage(n)
12.00855 Martin van Toor Jaarverslag Leerplicht en Kwalificatieplicht 2010-2011 1
G12.0055
Beste gemeenteraad, In artikel 25 van de Leerplichtwet staat dat wij vóór 1 oktober verslag doen van het gevoerde beleid inzake leerplicht- en kwalificatieplicht en de resultaten daarvan. Bij deze brief sturen wij u het Jaarverslag Schooljaar 2010-2011. Wij merken daar het volgende bij op. 1. Toezending Jaarverslag Helaas is het niet gelukt het jaarverslag vóór 1 oktober 2011 toe te zenden. Met het Bureau Leerplicht van de gemeente Alphen aan den Rijn is dit meermalen besproken en is er beterschap beloofd. Dit verslag is bovendien in conceptvorm diverse keren besproken en weer aangepast waardoor de datum ook niet gehaald is. 2. Jaarverslag Leerplicht en Kwalificatieplicht 2010 - 2011 Dit jaar is gekozen voor een integraal verslag voor de gemeenten Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop en Rijnwoude. Dit is niet alleen ingegeven door de naderende herindeling van Rijnwoude met Boskoop en Alphen aan den Rijn. Ook de behoefte aan vergelijkingsmateriaal met de regio is mede reden voor de andere aanpak. Het jaarverslag vertelt in het algemeen iets over leerplicht, taken van de leerplichtambtenaar en de organisaties waarmee wordt samen gewerkt. Duidelijk is dat er steeds meer van de leerplichtambtenaar wordt verwacht en dat hij/zij met diverse problemen in aanraking kan komen. Het is daarom belangrijk de diverse hulpverleningsorganisaties te kunnen vinden en daarmee goede contacten te hebben. Daarnaast onderhoudt de leerplichtambtenaar contacten met de scholen, en is er inzicht in de werkwijze van elkaar als het gaat om leerplicht, schoolverzuim etc. Ook zijn er contacten met collega's van buiten de regio waar leerlingen op school zitten. Het jaarverslag geeft verder de typen verzuim aan en in welke mate hiervan sprake is geweest in de drie gemeenten. Kanttekening hierbij is dat voor sommige staatjes alleen nog de cijfers van Alphen aan den Rijn beschikbaar zijn. Wijziging in de registratie en telling zorgt Gemeente Nieuwkoop
Telefoon: 14 0172
Bezoekadres:
Postadres:
Fax: 0172 574 802
Klant Contact Centrum, Teylersplein 1
Postbus 1
[email protected]
2441 LE Nieuwveen
2460 AA Ter Aar
www.nieuwkoop.nl
registratienummer 12.00855 pagina 2 van 2
er voor dat de cijfers van Nieuwkoop en Rijnwoude inmiddels wel verwerkt worden. Hierdoor zijn de 3 gemeenten straks nog beter te vergelijken. Het lijkt er op dat ongeoorloofd schoolverzuim iets terugloopt. De aandacht voor schoolverzuim blijft onverminderd. Het is van invloed op het niveau van de leerlingen waarop zij de school verlaten. Het bepaalt ook de mate waarin middelen moeten worden ingezet om alsnog te zorgen dat zij met een startkwalificatie de maatschappij in gaan. Oorzaken van schoolverzuim kunnen zijn: problemen op school, in het gezin, op psychisch/psychiatrisch vlak, in de vriendenkring en/of op het gebied van verslavingsproblematiek. In het ergste geval leidt het tot schooluitval. Aan de achterliggende oorzaken moet iets worden gedaan. Hulpverlening afhankelijk van de problematiek moet ingezet worden. Samenwerking met scholen en hulpverlenende organisaties is dan ook noodzakelijk. Optreden d.m.v. processen verbaal, waarschuwingen en eventueel straffen is een uiterste middel. Op 2 februari 2010 is de Eerste Kamer akkoord gegaan met de wijziging van de Algemene Kinderbijslagwet (AKW). Deze aanpassing van de Kinderbijslagwet houdt in, dat het recht op kinderbijslag voor jongeren van 16 of 17 jaar afhankelijk wordt van het volgen van onderwijs gericht op het behalen van een startkwalificatie. Doordat de kwalificatieplicht in de leerplichtwet is opgenomen, ontstaat de mogelijkheid als sanctie op verzuim de kinderbijslag in te houden. Ouders van 16- en 17-jarigen die geen startkwalificatie hebben en geen onderwijs volgen, kunnen de kinderbijslag verliezen. Doel van deze maatregel is het aanpakken van schoolverzuim en het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. Voor de leerplichtambtenaar betekent deze aanpassing concreet, dat bij verzuim c.q. voortijdig schoolverlaten een extra instrument ingezet kan worden om ouders en jongere te bewegen het verzuim van de jongere te stoppen. Voor ouders en jongere betekent deze maatregel concreet dat verzuim c.q. voortijdig schoolverlaten, financiële consequenties kan hebben. Tot slot vindt u in het jaarverslag de voorgenomen acties voor het schooljaar 2011 - 2012 en de ontwikkelingen die op de leerplicht af komen. Voorstel: Wij stellen u voor het Jaarverslag Leerplicht en Kwalificatieplicht, schooljaar 2010 - 2011, voor kennisgeving aan te nemen Met vriendelijke groet, burgemeester en wethouders van Nieuwkoop
mr.
oters
/
F. Buijserd
Jaarverslag Leerplicht en Kwalificatieplicht 2010 - 2011
om de doorgaande lijn vap Primair Onderwijs, ^Voortgezet Onderwijlden Beroepsonderwijs t ^ \ naar werk te bewaken. :
te werken binnen'èen uitgebreid intern- en extern netwerk aan een stevig fundament waarop de jongere \
J kan bouwen lan zijn toekomst.
Inhoudsopgave Samenvatting
4
Inleiding
5
Leeswijzer:
6
Hoofdstuk 1: Uitvoering leer- en kwalificatieplicht A l p h e n aan den Rijn, Nieuwkoop, Rijnwoude Leerplichtwet e n kwalificatieplicht Regiogemeenten Registratie leerplichtige jongeren T a k e n leerplichtambtenaar Soorten verzuim Hoofdstuk 2: Cijfers Resultaten Totaal leerlingen/dossiers A a n l e i d i n g v a n de meldingen P r o c e s s e n verbaal Toelichting v e r z u i m m e l d i n g e n Toelichting absoluut verzuim A a n v r a a g artikel 15 P r o c e s verbaal/Halt Hulpverlening
7 7 7 7 7 8 9 9 9 11 12 12 13 13 14 14
Hoofdstuk 3: Samenwerking Samenwerkingspartners Belangrijke overlegvormen Spreekuur Z o r g A d v i e s T e a m (ZAT) Het O v e r l e g A-team Plusschool en M P O
15 15 16 16 17 17 18 18
Hoofdstuk 4: Wat staat ons het komende jaar te doen? Acties Ontwikkelingen
19 19 20
Bijlage 1 A l g e m e n e W e t - en regelgeving
22
Bijlage II: Relevante wetsartikelen
25
Bijlage III: RMC
27
Bijlage IV: De Plusschool
29
Bijlage V: Meer Partijen Overleg (MPO)
30
Bijlage VI: Afkortingenlijst
31
3
Samenvatting Landelijk gezien scoren we goed met onze resultaten in de strijd tegen voortijdig schoolverlaten. In de afgelopen 3 jaar is het aantal voortijdig schoolverlaters jaarlijks gedaald. Ondanks dat het team leerplicht in het afgelopen jaar te maken heeft gehad met problemen in de personele bezetting, zijn er meer verzuimmeldingen binnengekomen en in behandeling genomen. De medewerkers hebben dankzij hun efficiënte werkwijze en professionele aanpak de hoge werkdruk het hoofd weten te bieden. Om de professionaliteit van het team nog te versterken is er in samenwerking met het Regionaal Bureau Leerplicht Leiden, Holland-Rijnland een gemeenschappelijke cursus gesprekstechnieken van start gegaan. De samenwerking met het RMC is geïntensiveerd door de komst van een nieuwe RMC coördinator. Door de frequente afstemming kan er beter en in een eerder stadium worden ingegrepen bij voortijdig schoolverlaten. Door de nauwe samenwerking met de applicatiebeheerder is de registratie van de leerplichtige en kwalificatieplichtige leerlingen geheel op orde. Sinds kort hebben alle leerplichtambtenaren de beschikking over een mobiele werktelefoon. Hierdoor zijn zij beter bereikbaar en kan er efficiënter worden gewerkt.
4
Inleiding Voor u ligt het jaarverslag leer- en kwalificatieplicht over het schooljaar 2010-2011. We hebben er dit jaar voor gekozen om de jaarverslagen leerplicht van Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop en Rijnwoude en het jaarverslag kwalificatieplicht van deze gemeenten, samen te voegen tot één geheel. Het verbinden van de verslagen - waartoe in overleg met de besturen van de betreffende gemeenten is besloten - sluit aan bij het thema van dit jaarverslag: verbinding. Leerplicht - en dus ook de kwalificatieplicht - hangt nauw samen met leerrecht, ofwel het recht op onderwijs. Overal ter wereld wordt het recht op onderwijs als zeer belangrijk ervaren. Nederland is een van de landen die dit heeft vastgelegd in een wet: de Leerplichtwet 1969. In het verlengde hiervan is op 1 augustus 2007 de kwalificatieplicht ingevoerd. Alle gemeenten hebben de belangrijke taak om te handhaven (leerplicht) maar vooral ook om maatschappelijk zorg te bieden, zodat leerlingen naar school kunnen (blijven) gaan tot zij een startkwalificatie hebben behaald. Het uiteindelijke doel van de Leerplichtwet 1 969 en de kwalificatieplicht is om te zorgen dat jongeren zo goed mogelijk worden toegerust met kennis en vaardigheden. Deze zijn nodig om te kunnen deelnemen aan zo goed mogelijk passend onderwijs en om een zelfstandige plek in de samenleving te verwerven. De leer- en kwalificatieplicht zijn instrumenten om zoveel mogelijk jongeren aan een startkwalificatie te helpen waarmee ze een goede startpositie hebben op de arbeidsmarkt. Een startkwalificatie vormt als het ware het fundament waarop de jongere aan zijn verdere ontwikkeling kan bouwen. Met het terugleiden van jongeren die uitvallen op school, investeren we in veel meer dan het papiertje alleen. Een goede start verkleint ook de kans op jeugdwerkloosheid en jeugdcriminaliteit. Daarmee zijn leer- en kwalificatieplicht belangrijke onderdelen van het totale jeugdbeleid dat erop gericht is kansen van jeugdigen te vergroten en competenties te versterken. Om de doorgaande lijn te bewaken van basisonderwijs, voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs en uiteindelijk een baan, is stevige en professionele inzet van leer/kwalificatieplicht van belang vanuit: o
Een uitgebreid netwerk van deskundigen waarmee intensief wordt samengewerkt;
o
Aansluiting bij het totale jeugdbeleid van gemeenten;
o
Goede afspraken met het onderwijs en waar nodig zorgpartners.
5
Leeswijzer: Dit jaarverslag is opgebouwd uit vier hoofdstukken en 6 bijlagen. Hoofdstuk
1 beschrijft de uitvoering van de leer- en kwalificatieplicht in de gemeenten
Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop en Rijnwoude. Hoofdstuk 2 \s een cijfermatig overzicht van de casussen die bij de kwalificatieambtenaar en de leerplichtambtenaren in behandeling zijn geweest. In hoofdstuk 3 vindt u een overzicht van de samenwerkingspartners en de overlegvormen. Hoofdstuk 4 beschrijft de (beleids)voornemens van de drie gemeenten en u vindt hier een samenvatting van dit jaarverslag. In bijlage /treft u algemene informatie over de Leerplichtwet 1969 en de kwalificatieplicht aan. In bijlage II staan de relevante wetsartikelen. In bijlage ///vindt u een samenvatting van de RMC functie. Bijlage IV beschrijft de inhoud van de Plusschool en de relatie tot leerplicht. In Bijlage
staat informatie over het Meer Partijen Overleg (MPO).
Een lijst met een verklaring van de afkortingen vindt u in bijlage VI
Hoofdstuk 1: Uitvoering leer- en kwalificatieplicht Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop, Rijnwoude Leerplichtwet en kwalificatieplicht In de Leerplichtwet wordt gewaarborgd dat alle jongeren in Nederland aan het onderwijs mee kunnen doen. Het doel van de Leerplichtwet is dat jongeren de kennis en vaardigheden krijgen die zij nodig hebben om een zelfstandige plek in de samenleving te verwerven. Volledige leerplicht geldt voor alle kinderen van 5 tot en met 16 jaar. Direct na de leerplicht begint de kwalificatieplicht. De kwalificatieplicht eindigt als de leerling een startkwalificatie heeft behaald of 18 jaar is geworden. Mocht een leerling op zijn 1 8 verjaardag nog geen startkwalificatie hebben behaald, dan wordt deze leerling verder gevolgd door het RMC (zie Bijlage RMC). e
Regiogemeenten De gemeente Alphen aan den Rijn voert de leerplicht en kwalificatieplicht uit voor de volgende gemeenten: •
Alphen aan den Rijn met: Aarlanderveen en Zwammerdam
•
Rijnwoude met: Koudekerk aan den Rijn, Hazerswoude Rijndijk (met buurtschap Groenendijk), Hazerswoude Dorp en Benthuizen
•
Nieuwkoop met: De Meije, Korteraar, Langeraar, Nieuwkoop, Nieuwveen, Noordeinde, Noorden, Noordse Dorp, Papenveer, Ter Aar, Vrouwenakker, Woerdense Verlaat en Zevenhoven.
Registratie leerplichtige jongeren De basis voor een goede, preventieve uitvoering van de Leerplichtwet 1969 is de leerplichtregistratie. In samenhang met het GBA (Gemeentelijke Basis Administratie) wordt nagegaan of en waar alle leerplichtigen staan ingeschreven. Dat moet corresponderen met de door de scholen verplicht maandelijks en jaarlijks aan te leveren leerlinggegevens. De gemeente Alphen aan den Rijn voert de registratie uit voor de gemeenten Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop. De gemeente Rijnwoude heeft de registratie in eigen beheer.
Taken leerplichtambtenaar Van de leerplichtambtenaar wordt niet alleen handhaving en toezicht verwacht, maar vooral ook dat hij aandacht besteedt aan de maatschappelijke zorg voor leerlingen. Als schoolverzuim blijkt, dan beweegt de leerplichtambtenaar' de leerling en ouders/verzorgers ertoe hun verplichtingen in het kader van de leerplichtwet 1969 na te komen.
Een uitgebreid overzicht van de taken van de leerplichtambtenaar is in bijlage 1 achteraan dit jaarverslag toegevoegd. 1
7
Soorten verzuim
i
Absoluut
i
schoolverzuim
Hiervan is sprake wanneer een leerplichtige jongere niet is ingeschreven bij een school of onderwijsinstelling, zonder dat daarvoor op grond van de Leerplichtwet 1969 vrijstelling is gegeven. Bij absoluut verzuim stelt de leerplichtambtenaar een onderzoek in naar de situatie van de leerplichtige. Er wordt dan onderzocht wat de reden is dat de leerplichtige jongere niet staat ingeschreven en ook niet naar school gaat. Relatief
schoolverzuim
Hiervan is sprake wanneer een leerplichtige jongere staat ingeschreven bij een onderwijsinstelling, maar geen onderwijs volgt zonder dat daarvoor op grond van de Leerplichtwet 1 969 toestemming is verleend. Het relatief schoolverzuim is te splitsen in: Luxe verzuim We hebben het over luxe verzuim, wanneer de ouders hun kind meenemen op vakantie buiten de schoolvakanties om of de vakantie vervroegen en/of verlengen. Signaalverzuim Het woord signaalverzuim geeft al aan dat dit type verzuim gezien dient te worden als een signaal, waaraan vaak dieper gelegen oorzaken ten grondslag liggen. De mogelijke oorzaken van verzuim zijn in onderstaand schema weergegeven: Verkeerde opleiding
c
Overig
pesten
Signaal verzuim
Psychische problematiek
Verslaving
Gedrags problematiek
Moeilijke thuissituatie
8
Hoofdstuk 2: Cijfers Resultaten De definitieve resultaten van het afgelopen schooljaar worden opgenomen in de effectrapportage. Deze is pas beschikbaar vanaf januari 2012. Hieronder de resultaten van de voorgaande jaren:
Onderwijs deelnemers en nieuwe voortijdig schoolverlaters*
2007-
2008 -
2009 -
2008
2009
2010
31.225
30.957
30.711
1.086
1.028
912
Totaal onderwijsdeelnemer s nieuwe VSV-ers Percentage nieuwe VSVers 3,5% 3,3% 3,0% 'Resultaten uit: http://www.vsvverkenner.nl/rmc.php *Betreft jongeren tussen 12 en 23 jaar, maar grootste gedeelte is 18+ Er is een afname waarneembaar van de hoeveelheid voortijdig schoolverlaters. De verwachting is dat deze trend zich heeft doorgezet in het schooljaar 2011 /201 2.
Totaal leerlingen/dossiers Het totaal aantal leerlingen van 5 tot 1 8 jaar op de teldatum 1 januari 2011 met daarbij het aantal dossiers, per gemeente en onderverdeeld in leerplicht en kwalificatieplicht. Leerplicht Totaal 5 t/m 15 jaar
2010-2011
9.887
433
4,4
350
3,5
Nieuwkoop
3.779
118
3,1
71
1,8
Rijnwoude
2.615
44
1,7
77
2,9
Totaal
16.281
595
3,6
498
3
Alphen aan
Dossiers
%
Dossiers
%
2009-2010
den Rijn
(walificatieplicht Dossiers
Totaal 16-17
Dossiers
jaar
2010-2011
1.829
249
13,6
256
14
Nieuwkoop
773
57
7,4
51
6,6
Rijnwoude
473
45
9,5
45
9,5
Totaal
3.07 5
351
11,4
352
11,4
Alphen aan
%
%
2009-2010
den Rijn
Leerplichtambtenaren investeren in het onderhouden van contacten met het onderwijsveld. Zij verstrekken informatie, geven voorlichting, voeren gesprekken over verzuimmeldingen, werkwijze en aanpak. Het aantal meldingen bij leerplicht is gestegen. Dit is toe te schrijven aan de goede samenwerking met het onderwijsveld en de werking van het landelijke verzuimloket. Daarnaast is leerplicht vanaf maart 201 0 gestart met een spreekuur op het Groene Hart Lyceum, locatie Leerpark. Door de laagdrempelige toegang tot de leerplichtambtenaar, zowel voor de melder als voor de leerling, is het aantal meldingen hier toegenomen. Bij de kwalificatieplicht is na een explosieve stijging (60%) ten opzichte van het jaar 2 0 0 8 2009 nu een stabilisatie waar te nemen. Hierbij moet worden opgemerkt dat in onze administratie de dossiers worden geteld en niet het aantal meldingen. Per jongere wordt er 1 dossier gemaakt per schooljaar. Als er een melding is afgehandeld en er wordt opnieuw verzuim gemeld, wordt het dossier heropend. Er wordt geen nieuw dossier aangemaakt. Het komt regelmatig voor dat er meerdere keren melding wordt gedaan per jongere, maar dit wordt als 1 dossier geteld. Om een goede vergelijking met andere gemeenten te kunnen maken én om een zuiverder beeld te geven van de hoeveelheid werk die door de leerplichtambtenaren wordt verricht, wordt de wijze van tellen herzien. In het lopende schooljaar word per melding een dossier aangemaakt.
10
Aanleiding van de meldingen 2010/2011
Leerplicht
AadR
Nk
Rw
20<)9/20l 0 Totaal
AadR
Nk
Rw
Relatief verzuim - Signaal - Luxe Absoluut
184
52
40
204
19
17
4
316
42
5
2
0
7
7
1
0
0
2
12
4
0
8
2
0
0
verzuim Vrijstelling - Art. 1 5
2
3
- Art. 3a, 3 b - Art. 5, 5 a
4
5
- Art. 1 Ige
19
Overig
210
43
0
253
totaal
433
118
44
595
Kwalificatieplicht
2010/2011
0
526
20C19/20 0
AadR
Nk
Rw
110
30
36
0
0
0
176
2
16
1
1
18
48
23
10
8
- Art. 5, 5a
3
0
0
- Art. 11 g
3
0
0
47
0
Bemiddeling
53
9
0
62
10
Overig
41
7
0
48
249
57
45
351
Totaal
AadR
Nk
Rw
Relatief verzuim - Signaal - Luxe Absoluut
220
verzuim Vrijstelling - Art. 1 5
totaal
68 4
352
In het schooljaar 2009-2010 is er op dit detailniveau geen uitsplitsing gemaakt tussen Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop en Rijnwoude. Er zijn alleen totalen geteld. Er lijkt een daling te hebben plaatsgevonden in het aantal meldingen relatief verzuim kwalificatieplicht. In de praktijk is het een gevolg van een andere manier van tellen.
Zie bijlage 1 Artikel 15. Vrijstelling wegens het volgen van ander onderwijs Artikel 3a. Vervangende leerplicht. Artikel 3b. Vervangende leerplicht laatste schooljaar Artikel 5. Gronden voor vrijstelling van inschrijving. Artikel 5a. Trekkend bestaan Artikel 11. Gronden voor vrijstelling van geregeld schoolbezoek Artikel 11 g. Als de jongere door andere gewichtige omstandigheden verhinderd is de school onderscheidenlijk de instelling te bezoeken.
2
3
4
5
6
In het verslagjaar is er puur uitgegaan van de meldingen die via het landelijk meidbureau DUO zijn binnengekomen. De vragen/meldingen die telefonisch binnenkwamen zijn geregistreerd als bemiddeling/overig. In het vorige schooljaar zijn die meegeteld bij het aantal meldingen relatief verzuim. Processen verbaal Alphen aan den Rijn/
2009-2010
2010-2011
Nieuwkoop/Rijnwoude signaal
luxe
Halt
signaal
luxe
Halt
leerplicht
18
11
23
21
12
22
kwalificatieplicht
8
0
0
14
0
1
totaal
26
11
23
35
12
23
In het afgelopen schooljaar zijn er minder processen verbaal opgemaakt. Een duidelijke aanleiding is hier niet voor. Door ziekte van twee leerplichtambtenaren (die tevens BOA zijn) 7
was er wel aanzienlijk minder personele capaciteit. Dit kan de afweging om wel of niet over te gaan tot een proces verbaal hebben beïnvloed. Melding naar onderwijssoort: Leerplicht 2010-2011 Primair onderwijs
209
Voortgezet onderwijs
368
VSO
13
MBO
5
Totaal
595
Over het schooljaar 2009-201 0 zijn deze gegevens niet voor alle drie de gemeenten geteld. De gegevens zijn van de gemeente Alphen aan den Rijn. In het schooljaar 2011 - 201 2 worden de cijfers geteld voor alle drie de gemeenten. Kwalificatieplicht 2010-2011
2009-2010
Voortgezet onderwij:
103
107
VSO
7
18
MBO
241
223
Totaal
351
348
Toelichting verzuimmeldingen Er is door de scholen 492 keer een verzuimmelding gedaan, waarvan 31 6 in het kader van de leerplicht en 1 76 in het kader van de kwalificatieplicht. In het afgelopen schooljaar waren
7
Buitengewoon Opsporings Ambtenaar, bevoegd tot het opmaken van een proces-verbaal.
12
scholen voor Voortgezet Onderwijs vanaf december 2010 verplicht verzuim te melden via de beveiligde site van DUO. De verzuimmelding komt dan automatisch bij de woongemeente van de leerling terecht. Voor scholen, die veelal een regiofunctie hebben en leerlingen uit omliggende gemeenten opvangen, werkt dit gemakkelijker. In het begin gaf dit voor sommige scholen technische problemen. Desondanks werd er over het geheel vaker verzuim gemeld.
In het schooljaar 2011 -201 2 kunnen de basisscholen ook digitaal melden.
Toelichting absoluut verzuim Er is bij administratieve controle bij aanvang van het schooljaar 25 keer absoluut verzuim geconstateerd, waarvan 7 in het kader van de leerplicht en 1 8 in het kader van de kwalificatieplicht. Dit betrof Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop, voor zowel leerplicht als kwalificatieplicht. Al deze meldingen zijn conform het meidprotocol in behandeling genomen. Bij leerplichtige leerlingen ging het in alle gevallen om een administratieve afwijking. Bij de kwalificatieplicht ging het veelal om leerlingen die zich te laat hadden ingeschreven voor een vervolgopleiding. In andere gevallen volgden de jongeren een particuliere vervolgopleiding waardoor de inschrijving niet in onze registratie was verwerkt. Al deze jongeren zijn in beeld bij leerplicht. In het vorige schooljaar was het aantal meldingen vermoedelijk absoluut verzuim veel hoger. Er zijn twee aanwijsbare redenen waardoor dit aantal is gedaald. Het project 'overstap vmbo-mbo' en de verbeterde registratie van zowel leerplicht/kwalificatieplicht als het RMC. In het project 'overstap vmbo-mbo' worden de leerlingen in het examenjaar van het VMBO door de decanen gescreend. Diegenen waarbij er een risico is dat de stap naar het MBO problemen zal opleveren worden gevolgd en al in het voorjaar door de trajectbegeleiders in behandeling genomen. Zij begeleiden deze leerlingen actief met de overstap naar het MBO. De verbeterde registratie bij het RMC zorgt er voor dat er een filter is voor het aantal vermoedelijk absoluut verzuimers. Als leerlingen examen doen in het vmbo worden ze daar door de VO scholen al in juni uitgeschreven. De inschrijving op het MBO wordt pas in augustus concreet doorgegeven. Het RMC controleert in augustus/september deze lijsten en degenen die dan nog steeds geen inschrijving hebben worden door de leerplichtambtenaren en de kwalificatieambtenaar in behandeling genomen. Aanvraag artikel 15 In andere gevallen dan genoemd in artikel 5 van de leerplichtwet kunnen burgemeester en wethouders op grond van bijzondere omstandigheden vrijstelling verlenen van de in artikel 4a opgelegde verplichtingen (de verplichting om te zorgen, dat een jongere de school waar hij als leerling staat ingeschreven, geregeld bezoekt). Dit kan alleen als de jongere aan kan tonen dat hij op een andere manier voldoende onderwijs geniet. Een aantal jongeren komt er halverwege een schooljaar achter dat hun schoolkeuze niet de juiste was. Deze jongeren zijn niet gemotiveerd om het schooljaar af te maken. Dit kan een grote druk leggen op de rest van de klas. Ook kan de jongere een zodanige aversie
13
opbouwen tegen het onderwijs dat hij voortijdig dreigt uit te vallen. Er kan dan worden gekozen voor een periode waarin de jongere werkt en zich oriënteert op een andere studie. Hiermee blijft de jongere in beeld bij de kwalificatieambtenaar en hij blijft gemotiveerd om een andere opleiding te starten die beter bij hem/haar past. Deze vrijstelling wordt alleen gegeven onder de volgende voorwaarden: •
aantoonbare aanmelding/inschrijving voor een andere opleiding;
•
arbeidscontract voor ten minste 30 uur.
Proces verbaal/Halt Justitie kent als strafmaat onder andere de taakstraf en de leerstraf. Wanneer er sprake is van schoolverzuim tot 30 schooldagen wordt er vrijwel altijd een taakstraf aangeboden door de officier van justitie of opgelegd door de rechter. De taakstrafcoördinator van de Raad voor de Kinderbescherming begeleidt het proces van het uitvoeren van de taakstraf. Wanneer er sprake is van schoolverzuim vanaf 30 schooldagen wordt er veelal een leerstraf opgelegd. De Raad voor de Kinderbescherming is de formele adviserende instelling in deze zaken. Vaak wordt van tevoren met de leerplichtambtenaar overlegd tijdens het Justitieel Casus Overleg. Per 1 september 2008 is ook het project "Halt Spijbelen'Van start gegaan. Dit richt zich vooral op de structurele "te laat komers"en lichtere spijbelaars. Het gaat om jongeren van 12 tot en met 1 7 jaar. De school maakt de eerste selectie om te voorkomen, dat elke "telaatkomer" wordt gemeld. Die leerplichtambtenaren, die tevens opsporingsambtenaar zijn, hebben mandaat gekregen van justitie om die taakstraf te kunnen opleggen.
Hulpverlening Interventie van de kwalificatieambtenaar kan resulteren in doorgeleiding naar de hulpverlening. Dit kan overlap hebben met een terugkeer naar school of het verlenen van een vrijstelling. Bij hulpverlening moet men denken aan Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk of GGZ. Daarnaast kan er in voorkomende gevallen een zorgmelding worden gedaan bij het AMK en participeren de leerplicht- en kwalificatieplichtambtenaren in Het Overleg Jeugd en Veiligheid.
14
Hoofdstuk 3: Samenwerking
Samenwerkingspartners Een goede samenwerking met de betrokken partners is essentieel voor het succesvol terugdringen van voortijdig schoolverlaten. Juist een efficiënte afstemming tussen alle betrokken deskundigen vormt de basis voor een sluitend vangnet rondom de jeugdige. Bij de uitvoering van de leerplicht en kwalificatieplicht wordt nauw samengewerkt met de volgende partners: •
Beleidsambtenaren (interne partner): goede afstemming tussen leerplicht- / kwalificatieplichtambtenaren en beleidsmedewerkers Jeugd, zorgt ervoor dat gericht beleid kan ontstaan voor de aanpak van schoolverzuim onder 16+ en ter voorkoming van voortijdig schoolverlaten.
•
RMC: jongeren van bijna 1 8 jaar die bij de kwalificatieambtenaar of school bekend zijn, worden voortijdig bij het RMC gemeld zodat er een warme overdracht van dossiers kan plaatsvinden. Jongeren zitten dan al in het (begeleidings)traject. De trajectbegeleiding vanuit het RMC werd in het afgelopen schooljaar uitgevoerd door De Jonge Krijger.
•
Werkgroep CTVS/Reboundcommissie: Jongeren die al een hulpverleningstraject hebben gehad worden gemeld om te voorkomen dat ze in het oude gedrag vervallen en mogelijk weer schoolverzuim gaat optreden, evenals jongeren die na bespreking in een ZAT worden doorverwezen.
•
VMBO/VO: vooral in het examenjaar wordt geïnventariseerd naar welke school of vervolgopleidingen jongeren zullen gaan. De groep die nog geen keuze heeft gemaakt kan daardoor actief benaderd en begeleid worden. Deze groep loopt namelijk het risico dat ze nergens (op tijd) aankomen.
•
MBO: jongeren tot 1 8 jaar die van school verzuimen, gebrekkige of geen motivatie hebben of door psychische of lichamelijke beperkingen niet naar school kunnen, worden bij de kwalificatieambtenaar gemeld.
•
UWV Jongerenloket: Alle jongeren die school verlaten of werkloos worden kunnen zich aanmelden bij het Jongerenloket waar zij als werkzoekende worden ingeschreven. Over iedere jongere wordt op basis van de informatie uit een intakegesprek een verslag geschreven, waarin zijn of haar kansen en mogelijkheden worden beschreven. Als ertoe aanleiding is, wordt de jongere ingebracht in het A team. Wanneer het een jongere onder de 1 8 jaar betreft wordt er contact opgenomen met de kwalificatieambtenaar en wordt de begeleiding samen opgepakt. Het halen van een diploma in combinatie met werk heeft prioriteit bij de uitstroom van jongere. Een jongere die niet kan worden geholpen door het Jongerenloket wordt doorverwezen naar een zorgverlenende instantie.
•
Het Overleg Jeugd en Veiligheid: Het Overleg zorgt er voor dat in Alphen aan den Rijn (vanaf april 2011 doen ook de gemeenten Kaag en Braassem, Nieuwkoop en
15
Rijnwoude mee aan dit overleg) alle jongeren tot en met 23 jaar die problemen veroorzaken of risico lopen om af te glijden worden gevolgd en dat waar nodig wordt geïntervenieerd. •
Het Jeugd Preventie Team OPT) is een onderdeel van Bureau Jeugdzorg (BJZ). Zij zijn een laagdrempelige vorm van hulpverlening voor jongeren die een eerste politiecontact hebben gehad en dreigen af te glijden, dan wel een strafbaar feit hebben gepleegd. Ook jongeren waar zorg over bestaat of die signaalgedrag vertonen, bijvoorbeeld signaalverzuim, behoren tot de doelgroep. De hulpverlening duurt maximaal 3 maanden en er is geen wachtlijst voor. Binnen 48 uur na de aanmelding belt een medewerker van het JPT de jongere en/of zijn ouders voor een intake. De aanmelding bij het JPT kan gebeuren door de politie, dan wel door de kwalificatieambtenaar. De gesprekken die de medewerker van het JPT met de jongere heeft, kunnen op een door de jongere gewenste plek worden gehouden, bijvoorbeeld de school of het gemeentehuis.
•
Algemeen Maatschappelijk Werk Alphen aan den Rijn (Kwadraad). Medewerkers van Kwadraad zijn ook deelnemer in de diverse overlegvormen zoals A-team, Het Overleg, ZAT. Algemeen Maatschappelijk Werk ondersteunt bij het oplossen v a n - en omgaan met problemen en verstoringen in het functioneren van jongeren, in wisselwerking met hun sociale omgeving.
•
Raad voor de Kinderbescherming: als procesverbaal wordt opgemaakt tegen een jongere vanaf 1 2 jaar, gaat er altijd een afschrift naar de RvdK. Zij stellen een onderzoek in naar de gezinssituatie van de jongere. Daarnaast kan de kwalificatie/leerplichtambtenaar in geval van ernstige zorgen om een jongere, een melding doen bij de Raad of het AMK. Ook dan kan er een onderzoek worden ingesteld.
•
Politie: De kwalificatieambtenaar werkt nauw samen met de politie wanneer een jongere dreigt uit te vallen. De politie wordt door de kwalificatieambtenaar geraadpleegd wanneer deze zich ernstige zorgen maakt over de jongere.
•
Cardea, Stek Gouda, jeugdhulpverlening en daghulp: Cardea en Stek bieden professionele hulpverlening aan kinderen en jongeren van 0 tot 21 jaar en hun ouders, bij aanhoudende problemen in de ontwikkeling en opvoeding van het kind. Bij daghulp zijn de kinderen of jongeren overdag, en soms ook een deel van de avond, bij Cardea of Stek voor behandeling en opvang. Daarna gaan zij dan weer naar huis. Bij d a g - en nachthulp verblijven de kinderen of jongeren ook 's nachts bij Cardea of Stek. De hulp van Cardea en Stek is tijdelijk en gericht op het herstel van de natuurlijke opvoedsituatie.
Belangrijke overlegvormen Spreekuur Op het Groene Hart, locatie Leerpark en het ID College Alphen houden de leerplichtambtenaar respectievelijk de kwalificatieambtenaar spreekuur. Dit dient meerdere doelen.
16
De leerplicht- en kwalificatieambtenaar zijn zichtbaar voor de doelgroep. De drempel om langs te komen voor advies of informatie is lager. De leerplicht- en kwalificatieambtenaar hebben direct contact met de relevante medewerkers binnen de school en kunnen daardoor eenvoudig en snel overleg plegen over een jongere. De lijnen zijn kort en er kan snel worden opgetreden bij verzuim of bij vrijstellingsverzoeken.
Zorg Advies Team (ZAT) Het ZAT is een overleg tussen vertegenwoordigers van verschillende instellingen zoals de GGD, het algemeen maatschappelijk werk, bureau jeugdzorg, leerplicht of kwalificatieplicht en andere deskundigen, zoals de politie, op afroep. Het voorzitterschap ligt bij de school. Het ZAT komt eens per 6 weken bij elkaar. Leerlingen met problematiek van allerlei aard worden besproken. Om een leerling te kunnen bespreken is toestemming van de ouders nodig. De expertise van de verschillende vertegenwoordigers wordt ingezet om te komen tot een geschikte oplossing voor de leerling. Deze oplossing wordt door de school aan de leerling en zijn ouders in advies- vorm aangeboden. De belangrijkste doelstelling van een ZAT vergadering is: het verbeteren en structureren van hulp aan leerlingen binnen en indien nodig, buiten de school. Hierdoor kan voortijdig schoolverlaten voorkomen worden. Indien nodig treden externe partners actief op om contact met jongere en/of ouder te zoeken. Schoolmaatschappelijk werk vervult hierin een belangrijke rol. Leerlingen die voor een onderwijsvervangend project in aanmerking lijken te komen worden doorgemeld naar het CTVS/Reboundcommissie.
Het Overleg In januari 2009 is "Het Overleg Samen Sterk" als overkoepelend overleg jeugd en veiligheid voor Alphen aan den Rijn van start gaan. Aan dit 2 wekelijkse overleg, nemen een leerplichtambtenaar en de kwalificatieambtenaar deel. Andere partners: •
Gemeente Alphen aan den Rijn, Kaag en Braassem, Nieuwkoop en Rijnwoude
•
Bureau Jeugdzorg Zuid Holland (JPT en Jeugdreclassering)
.
GGD Hollands Midden
•
Humanitas (Maatjesproject)
•
Kwadraad
•
Openbaar Ministerie
•
Participe (jongerenwerk)
•
Politie Hollands Midden
•
Raad voor de Kinderbescherming
•
Reclassering Nederland
•
Leger des Heils Reclassering
•
Stichting Halt Hollands Midden Haaglanden
Het Overleg richt zich op jongeren (tot en met 23 jaar) als (potentieel) slachtoffer en jongeren als (potentiële) dader.
17
•
Kortom het richt zich op jongeren die in aanraking gekomen zijn met de politie en/of overlast veroorzaken in de gemeente Alphen aan den Rijn, Kaag en Braassem, Nieuwkoop en Rijnwoude
•
Het Overleg volgt alle probleemjongeren in Alphen aan den Rijn, Kaag en Braassem, Nieuwkoop en Rijnwoude
tot en met 23 jaar en de jongeren die het risico lopen om af te glijden. Waar nodig wordt geïntervenieerd. Het Overleg hanteert een aanpak die: •
Zo dicht mogelijk bij de jongeren wordt gerealiseerd;
•
Zo snel mogelijk na signalering moet worden uitgevoerd;
•
Indien nodig - bijvoorbeeld als er een wachtlijst is - werkt met tijdelijke oplossingen ter overbrugging;
•
Zo licht mogelijk moet zijn.
A-team Eens in de 6 weken komt het A-team bij elkaar en worden multi-problem
jongeren (jongeren
met problemen op meerdere leefgebieden) besproken. Het gaat hierbij vooral om de integrale aanpak en afstemming van hulp en problematiek. Deelnemers zijn het UWV, RMCtrajectbegeleiding (van De Jonge Krijger) en leerlingbegeleider van het ID College. Doorgaans worden in dit overleg veelal 16+ jongeren besproken. De kwalificatieambtenaar is deelnemer aan dit overleg.
Plusschool en MPO Daarnaast participeert leerplicht in overlegvormen waarin de Plusschool centraal staat en in 8
het Meer Partijen Overleg (MPO) . 9
" Zie bijlage IV Zie bijlage V 9
18
Hoofdstuk 4: Wat staat ons het komende jaar te doen? Acties Het komende schooljaar richten we ons op het vergroten van het aantal startkwalificaties dat behaald wordt. Hiervoor ondernemen wij de volgende acties: •
We investeren nadrukkelijk in de contacten met de basisscholen en de scholen voor voortgezet onderwijs. We leggen werkbezoeken bij de scholen af, waarbij we de verzuimregistratie controleren en gesprekken voeren over melden/behandelen van verzuim . 10
•
We investeren nadrukkelijk in het contact met de mbo scholen in de regio waar leerlingen uit Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop en Rijnwoude ingeschreven zijn. Door het onderhouden van goede contacten weten de scholen de kwalificatieambtenaar sneller te vinden. Bij tijdige melding van verzuim kunnen we preventief werken aan het voorkomen van voortijdig schoolverlaten.
•
We geven voorlichting aan l jaars studenten over kwalificatieplicht en voortijdig e
schoolverlaten op het ID College Alphen aan den Rijn aan l e jaar studenten. Dit gebeurt aan het begin van het schooljaar. •
We onderzoeken de aansluiting van leerplicht en kwalificatieplicht bij de Wet Werken naar Vermogen en de mogelijke samenwerkingsverbanden.
•
We benaderen kwalificatieplichtige jongeren actief, als zij niet staan ingeschreven op een school, of geen startkwalificatie of werk hebben. Dit gebeurt aan de hand van informatie die door de leerling-administratie van de gemeente geleverd wordt (absoluut schoolverzuim).
•
We intensiveren de samenwerking met de trajectbegeleiding van het RMC. Het contract met De Jonge Krijger is door het RMC beëindigd. Met ingang van 1 januari 2012 wordt 0,6 fte aan het leerplichtteam toegevoegd om de jongeren tussen 1 8 en 23 jaar te begeleiden en te motiveren om (alsnog) hun startkwalificatie te behalen.
•
Wij onderhouden contacten met het Regionaal Bureau Leerplicht en leerplichtcollega's in de omliggende gemeenten. Leerlingen uit de regiogemeenten rondom Alphen aan den Rijn gaan immers ook buiten de regio naar school.
1 0
*)M.b.t. verzuimregistratie zal nog afstemming met de Inspectie plaatsvinden.
19
Ontwikkelingen Er zijn een aantal belangrijke ontwikkelingen in het vooruitzicht, die van invloed zijn op de taken, samenwerkingsverbanden, werkwijze en positionering van leerplicht: 1. De fusie met de gemeenten Boskoop en Rijnwoude In 2014 fuseren de gemeenten Alphen aan den Rijn, Boskoop en Rijnwoude. Dit betekent dat de gemeente Alphen aan den Rijn de leerplicht en kwalificatieplicht uit gaat voeren voor het gebied vanaf de grens met Waddinxveen tot de grens met Mijdrecht, Leiden en Kaag en Braassem. De totale leerlingenpopulatie bedraagt dan ongeveer 25.000. Dit vraagt om een sterke organisatie, een regionale visie en regie en een goede ondersteuning op het gebied van beleid, administratie, voorlichting en communicatie. Het komende schooljaar zal het contact met de gemeenten Boskoop en Rijnwoude intensiever worden ter voorbereiding op de naderende samenwerking. We delen informatie met elkaar en zullen onze werkwijze waar mogelijk al op elkaar af gaan stemmen. 2. Komst serviceplein In het stadhuis van Gemeente Alphen aan den Rijn wordt een serviceplein gerealiseerd. Een integraal dienstverleningsverband, waarbij vragen van de klant op het gebied van werk, inkomen en zorg centraal staan. De exacte datum waarop het serviceplein operationeel is, is op dit moment nog niet bekend. Leerplicht zal onderdeel gaan uitmaken van dit dienstverleningsverband. In het afgelopen jaar is een start gemaakt met de voorbereidingen voor de overstap naar het serviceplein en ook het komende jaar zal het team leerplicht nauw betrokken zijn bij de invulling en werkwijze van het uiteindelijke serviceplein. Hoe kunnen leerplicht en kwalificatieplicht - in nauwe samenwerking met de overige disciplines binnen het serviceplein - zorgdragen voor een goede start van jeugdigen? Deze vraag staat de het komende schooljaar centraal. Des te beter het fundament op jonge leeftijd, des te kleiner de kans dat op latere leeftijd een beroep op het serviceplein gedaan moet worden voor uitkering of zorg. Vooralsnog zijn er geen gevolgen voor de leerplicht. Leer- en kwalificatieplicht blijft op dezelfde wijze werken, zij het binnen een ander organisatieonderdeel. 3. Wijziging van afdeling Per 1 december 2011 maakt het leerplichtteam de overstap van de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling, naar de afdeling Service Centrum Alphen aan den Rijn. In afwachting van de komst van het serviceplein wordt het team ondergebracht bij het Wmo-loket. Dit betekent dat direct en nauw samengewerkt zal gaan worden met de disciplines in het Wmo-loket. Ook hieraan zijn geen gevolgen voor leerplicht verbonden.
20
4. Programma Jeugd In het nieuwe programma Jeugd stelt Gemeente Alphen aan den Rijn zich ten doel om haar beleid en activiteiten beter af te stemmen op de aard en omvang van de problematiek van jongeren en gezinnen. De gemeente wil een passend aanbod aan opvoedingsondersteuning ontwikkelen op basis van bewezen werkende methodieken voor elke doelgroep. De eigen verantwoordelijkheid van de ouders staat daarbij centraal. Snel in kunnen spelen op problemen bij jongeren en gezinnen via de methodiek '1 gezin, 1 plan', staat hoog in het vaandel. Leer- en kwalificatieplicht spelen bij deze ontwikkelingen een belangrijke rol. Juist vanwege de deelname aan Zorg Advies Teams (ZAT's), Het Overleg voor Jeugd en Veiligheid en andere overlegorganen rondom jeugd, kan leerplicht samen met andere betrokken disciplines in het serviceplein, als verbindende schakel fungeren. De relatie met het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) zal in 2012 worden onderzocht. De gemeente Nieuwkoop wil hier graag aan meedoen voor haar jeugdbeleid in relatie tot het CJG. 5. Transitie Jeugdzorg De transitie van de jeugdzorg zal leiden tot grote veranderingen in het jeugdbeleid van gemeenten. Bij dit transitie- en transformatieproces is de relatie met onderwijs/voortijdig schoolverlaten/leerplicht en kwalificatieplicht/RMC een belangrijk onderwerp. Dat kan leiden tot andere werkwijzen, samenwerkingsvormen en afspraken. Het komende schooljaar zijn wij nauw betrokken bij deze ontwikkelingen. Alphen aan den Rijn is trekker van dit transitie proces voor Holland Rijnland, waarbij waar mogelijk ook wordt samengewerkt met de ISMH (regio Midden Holland). De transitie biedt op termijn de mogelijkheid nog makkelijker met integrale plannen per jongere te kunnen werken en korte lijnen te onderhouden tussen onderwijs en zorg.
6. Wijziging Leerplichtwet Op 1 augustus 201 2 gaat het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet van de gemeenten naar de Inspectie van het Onderwijs. De precieze consequenties zijn nog niet helemaal duidelijk, maar de verwachting is dat de leerplichtambtenaar intensiever gaat samenwerken met de Onderwijsinspectie.
21
Bijlage 1 Algemene Wet- en regelgeving De leerplichtwet 1969 De Leerplichtwet 1 969 biedt het kader voor de bewaking en bescherming van het recht op onderwijs. Vanuit de Leerplichtwet hebben gemeenten de wettelijke taak te controleren of de in de gemeente wonende leerplichtigen staan ingeschreven bij een school of instelling. De wet schrijft voor dat de hoofden van de scholen binnen zeven dagen aan burgemeester en wethouders kennis geven van de i n - en uitschrijvingen. Tevens dienen de hoofden een leerling die op drie achtereenvolgende schooldagen, of gedurende een periode van vier opeenvolgende lesweken meer dan 1 /8 deel van het aantal lesuren, verzuimt, onverwijld te melden aan burgemeester en wethouders van de woongemeente. Volledige leerplicht (artikel 3 Leerplichtwet 1969) De verplichting om te zorgen dat een jongere als leerling van een school is ingeschreven, begint op de eerste schooldag van de maand volgend op die waarin de jongere de leeftijd van vijfjaar bereikt en eindigt: - aan het einde van het schooljaar na afloop waarvan de jongere tenminste twaalf volledige schooljaren één of meer scholen heeft bezocht; - aan het einde van het schooljaar waarin de jongere de leeftijd van zestien jaar heeft bereikt. Kwalificatieplicht De kwalificatieplicht volgt direct op de leerplicht en eindigt op de dag dat de jongere: •
een starkwalificatie heeft gehaald of;
•
1 8 jaar oud wordt.
Een startkwalificatie is een diploma van een opleiding voor havo, vwo of mbo2. De kwalificatieplichtige jongere is verplicht het volledige onderwijsprogramma (of het volledige programma van de combinatie leren en werken) te volgen op de school of instelling waar hij staat ingeschreven. Er zijn 8 artikelen van toepassing (zie bijlage II): •
artikel 1 8 (kennisgeving i n - e n
uitschrijvingen);
•
artikel 19 (absoluut schoolverzuim);
•
artikel 21 (relatief schoolverzuim);
•
artikel 22 (onderzoek door de kwalificatieambtenaar);
•
artikel 25 (jaarverslag);
•
artikel 26 (strafbepaling ouders en jongeren vanaf 1 2 jaar);
•
artikel 28 (strafbare feiten in de Leerplichtwet zijn overtredingen).
•
Strafbepaling hoofd van een school
22
Deze artikelen hebben betrekking op alle jongeren tussen de 5 en 18 jaar die nog geen startkwalificatie hebben.
Toezicht Het toezicht op de naleving van de leerplichtwet is opgedragen aan burgemeester en wethouders. Zij wijzen daartoe één of meerdere ambtenaren aan. Alvorens hun ambt te aanvaarden, leggen deze ambtenaren in handen van de burgemeester de eed of de belofte af. De wet geeft ook de mogelijkheid om met naburige gemeenten de naleving van de wet gezamenlijk uit te voeren. Taken leerplicht- en kwalificatieplichtambtenaren Registratie en administratie De gemeente draagt zorg voor de registratie en controle van alle leerplichtigen (en niet leerplichtigen tot 23 jaar). Gemeenten zijn bij wet verplicht een leerplicht - en RMC administratie op te zetten. Dit betreft in - en uitschrijvingen maar ook het registreren van behaalde startkwalificaties. Een adequate leerplichtadministratie is een basisvoorwaarde voor het uitoefenen van de leerplichtfunctie. Uit een sluitende registratie blijkt welke leerplichtige jongeren niet staan ingeschreven (absoluut verzuim). Door registratie van een al of niet behaalde startkwalificatie blijven jongeren tot 23 jaar in beeld en volgt, indien zij geen startkwalificatie hebben behaald, doorverwijzing naar de trajectbegeleiding van het RMC. Maatschappelijke zorg Het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet zal primair het karakter moeten dragen van maatschappelijke zorg. De leerplichtambtenaar doet onderzoek bij ongeoorloofd verzuim betreffende leerplichtige jongeren, zoals is aangegeven in artikel 16 van de Leerplichtwet 1969 en de memorie van toelichting bij deze wet: •
gesprekken met leerlingen, ouders, school, hulpverlening, politie;
•
verlenen van kortdurende maatschappelijke zorg aan leerplichtigen, preventief en curatief;
•
indien nodig een jongere en/of zijn ouders doorverwijzen naar hulpverlenende instanties;
•
begeleiden van jongeren zonder startkwalificatie;
•
het bemiddelen bij conflicten;
•
het verstrekken van informatie;
•
het opzetten c.q. in stand houden van netwerken.
Toezicht houden De gemeente heeft de volgende toezichthoudende taken: •
Toezicht op het nakomen van de verplichtingen van de hoofden van de scholen en instellingen als bedoeld in artikel 16, 1 8, 21 en 27 van de Leerplichtwet 1 969.
23
(meldingen van in - en uitschrijvingen, meldingen van verzuim en uitval, melding van besluit tot verwijdering, controle toegestaan verlof); •
Toezicht houden op het nakomen van de verplichtingen van ouders/verzorgers en de leerlingen als bedoeld in artikel 2, 4a, 4c en 26 van de Leerplichtwet 1969 (verplichte inschrijving en schoolbezoek);
•
Onderzoek en toetsen van de inrichting van het onderwijs en de bevoegdheden van leraren voor zover het een school betreft anders dan door de Rijksoverheid bekostigd.
Vervangende leerplicht en vrijstelling Behandelen van aanvragen voor vrijstelling van inschrijving (art.5 enl 5); behandelen van aanvragen voor vervangende leerplicht (art.3a) en vervangende leerplicht laatste schooljaar (art.3b). Verlof van meer dan 10 dagen Extra verlof is aan strenge regels en voorwaarden gebonden. De schooldirecteur neemt een beslissing bij aanvragen van 1 0 dagen of minder. Wanneer een aanvraag een periode van meer dan 10 dagen betreft, behandelt de leerplichtambtenaar de aanvraag. Justitiële afhandeling De strafbepalingen (art.26,27 en 28) vormen het justitiële sluitstuk van de Leerplichtwet 1969. De leerplichtambtenaar, die tevens buitengewoon opsporingsambtenaar is, kan bij het niet naleven van de verplichtingen die de wet stelt een strafrechtelijke procedure in gang zetten tegen de ouders en/of de jongere. Toezicht op het onwettelijk verrichten van arbeid Als blijkt dat een jongere in strijd met de voorschriften van de Arbeidswet 1919 arbeid verricht, bericht de leerplichtambtenaar dit aan de arbeidsinspectie. Deelname aan overlegvormen Vanuit de maatschappelijke zorgtaak heeft de leerplichtambtenaar te maken met vele samenwerkingsverbanden. Gezin, school en vrije tijd zijn de drie leefgebieden waarin de jongere verkeert. Het schoolverzuim is een signaal, dat het niet goed gaat met de jongere in een of meerdere van die leefgebieden. School en/of hulpverlenende instanties werken met de leerplichtambtenaar samen om jongeren en/of het gezin te helpen om bestaande problemen op te lossen. In een aantal samenwerkingsverbanden worden jongeren (anoniem) besproken die dreigen te ontsporen of dreigen voortijdig de school te verlaten(RMC functie). Voorlichting en communicatie Het verstrekken van voorlichting over de regelgeving rond leerplicht en het informeren over nieuwe ontwikkelingen over de leerplicht en de kwalificatieplicht is ook een belangrijke taak van de leerplichtambtenaar.
24
Bijlage II Relevante wetsartikelen Art. 18. Kennisgeving i n - en afschrijvingen De hoofden geven aan burgemeester en wethouders binnen zeven dagen kennis van de i n en afschrijving van leerlingen ten aanzien van wie deze wet van toepassing is. Een besluit tot verwijdering van een leerling wordt direct gemeld. Het hoofd van een instelling geeft aan burgemeester en wethouders zodra hij daarvan in kennis is gesteld, bericht van een door de jongere gesloten leerovereenkomst als bedoeld in artikel 4c, eerste lid. De hoofden geven aan burgemeester en wethouders en aan de ambtenaar alle inlichtingen die deze in verband met de uitvoering van deze wet verlangen. Art. 19. Controle absoluut schoolverzuim door burgemeester en wethouders Burgemeester en wethouders controleren, of de jongeren die als ingezetene in de basisadministratie persoonsgegevens zijn ingeschreven en nog leerplichtig of gedeeltelijk leerplichtig zijn, in overeenstemming met de bepalingen van deze wet als leerling zijn ingeschreven. Art. 21. Kennisgeving relatief schoolverzuim Indien een ingeschreven leerling van een school ten aanzien van wie deze wet van toepassing is, zonder geldige reden les- of praktijktijd heeft verzuimd en dit verzuim plaatsvond op drie achtereenvolgende schooldagen, dan wel het verzuim gedurende een periode van vier opeenvolgende lesweken meer dan 1 /8 deel van het aantal uren les- of praktijktijd bedraagt, geeft het hoofd van de school hiervan onverwijld kennis aan burgemeester en wethouders van de gemeente waar de leerling w o o n - of verblijfplaats heeft. Indien een ingeschreven leerling van een instelling ten aanzien van wie deze wet van toepassing is, zonder geldige reden gedurende een periode van vier opeenvolgende lesweken meer dan 1 /8 deel van de lestijd heeft verzuimd, geeft het hoofd van de instelling hiervan onverwijld kennis aan burgemeester en wethouders van de gemeente waard e leerling woon- of verblijfplaats heeft. Art. 22. Onderzoek door leerplichtambtenaar Indien blijkt, dat een leerplichtige of gedeeltelijk leerplichtige jongere niet als leerling is ingeschreven, zonder dat een grond voor vrijstelling aanwezig is, of indien een kennisgeving is ontvangen, als bedoeld in artikel 21, stelt de ambtenaar vanwege burgemeester en wethouders een onderzoek in. Hij hoort de in artikel 2, eerste lid, bedoelde personen en tracht hen ertoe te bewegen hun verplichtingen na te komen.
25
Blijkt aan de ambtenaar, dat de in artikel 2, eerste lid, bedoelde personen weigeren de jongere als leerling van een school onderscheidenlijk een instelling te laten inschrijven, zonder dat zij op grond van artikel 5, 5a of 1 5 van deze verlichting zijn vrijgesteld, of dat zij niet zorgen, dat de leerplichtige jongere de school geregeld bezoekt, zonder dat zij op grond van artikel 11 van deze verlichting zijn vrijgesteld, dan zendt hij procesverbaal van zijn bevindingen aan de officier van justitie. Blijkt aan de ambtenaar dat de leerplichtige jongere die de leeftijd van 1 2 jaren heeft bereikt of de gedeeltelijk leerplichtige jongere het onderwijs aan de school of aan de instelling niet geregeld volgt zonder dat de jongere op grond van artikel 11 van deze verplichting is vrijgesteld, dan hoort hij de jongere en tracht hem ertoe te bewegen zijn verplichtingen na te komen. Indien blijkt dat de leerplichtige jongere die de leeftijd van 1 2 jaren heeft bereikt, of de gedeeltelijk leerplichtige jongere, weigert deze verplichtingen na te komen, zendt de ambtenaar proces-verbaal van zijn bevindingen aan de officier van justitie. Indien de in artikel 2, eerste lid, bedoelde personen al eerder zijn veroordeeld wegens het niet nakomen van de verplichtingen, opgelegd in artikel 2, eerste lid, of artikel 4a, zendt de ambtenaar een afschrift van het proces-verbaal aan de raad voor de kinderbescherming. Art. 25 Jaarverslag gemeente en verstrekking statistische gegevens Burgemeester en wethouders brengen jaarlijks vóór 1 oktober verslag uit aan de raad over het in het laatst afgesloten school- of cursusjaar in de gemeente gevoerde leerplichtbeleid. Burgemeester en wethouders doen jaarlijks een opgave aan Onze minister van de omvang en behandeling van het aan hen gemelde schoolverzuim in hun gemeente. Het hoofd doet jaarlijks opgave aan Onze minister van de omvang van het schoolverzuim aan zijn school of instelling. Art. 26. Strafbedreiging verantwoordelijke personen De in artikel 2, eerste lid, bedoelde personen die de in artikel 2 of artikel 4a opgelegde verplichtingen niet nakomen, worden gestraft met hechtenis van ten hoogste een maand of geldboete van de tweede categorie. De leerplichtige jongere die de leeftijd van 1 2 jaren heeft bereikt of de gedeeltelijk leerplichtige jongere, die de verplichting tot geregeld volgen van het onderwijs niet nakomt, wordt gestraft met geldboete. Art. 28. Overtreding De bij deze wet strafbaar gestelde feiten worden beschouwd als overtredingen.
26
Bijlage III: RMC De Regionale Meld- en Coördinatiepunten (RMC) is een wettelijke geregelde functie. De regio waar RMC Regio Zuid- Holland Oost voor werkt bestaat uit de gemeenten Alphen a/d Rijn, Bergambacht, Bodegraven-Reeuwijk, Boskoop, Gouda, Nederlek, Nieuwkoop, Ouderkerk, Rijnwoude, Schoonhoven, Vlist, Waddinxveen en Zuidpias. De gemeente Gouda is binnen de regio aangewezen als contactgemeente. Uitgangspunten
en
doelstellingen
De kerntaak van het RMC is om voortijdig schoolverlaters binnen de doelgroep 1 8 tot 23 jaar in beeld te brengen en deze op vrijwillige basis terug te begeleiden naar een opleiding of een leerwerkplek. Daarnaast draagt het RMC zorg voor een regionale samenwerking tussen gemeenten, scholen en instellingen werkzaam op het terrein van arbeidsvoorziening, onderwijs, jeugdhulpverlening en welzijn. In de praktijk In de praktijk betekent bovenstaande: o Het organiseren en coördineren van de melding van voortijdig schoolverlaters; o Het organiseren en coördineren van de registratie en de monitoring van de voortijdige schoolverlaters; o Het tot stand brengen en behouden van een regionaal netwerk; o De coördinatie van de preventie en bestrijding van voortijdige schooluitval. Verbeteringen binnen het RMC Het nieuwe administratiesysteem heeft geleid tot beter inzicht in de cijfers over voortijdig schoolverlaten in de regio Zuid- Holland Oost. De doelgroep is goed in beeld vanwege een nieuw, gebruiksvriendelijk administratief systeem. Daarnaast is het werkproces van de RMC efficiënter ingedeeld. Het is nu mogelijk om meer jongeren op te sporen en succesvol te benaderen. Een andere verbetering betreft het outreachend werken. Jongeren die niet in staat zijn om naar het RMC toe te komen, worden op andere locaties (bv. thuis) bezocht. Samenwerking andere
ketenpartners
De samenwerking met andere ketenpartners is in 2010 verbeterd. Medewerkers van het RMC sluiten zo vaak als mogelijk aan bij het MDT/ A-team en de verschillende netwerken die binnen de RMC regio worden georganiseerd. Het RMC vindt deze samenwerking belangrijk, omdat op deze manier relevante informatie op een juiste manier wordt overgedragen en de trajectbegeleiders hierdoor meer maatwerk kunnen bieden richting de jongere.
27
De resultaten De definitieve resultaten van het afgelopen schooljaar worden opgenomen in de effectrapportage. Deze is beschikbaar vanaf januari 2012. Hieronder de resultaten van de voorgaande jaren:
Onderwijs deelnemers en nieuwe voortijdig schoolverlaters*
2007 -
2008-
2009 -
2008
2009
2010
31.225
30.957
30.711
1.086
1.028
912
3,5%
3,3%
3,0%
Totaal onderwijsdeelnemers nieuwe VSV-ers Percentage nieuwe VSVers
*Resultaten uit: http://www.vswerkenner.nl/rmc.php Tot slot Het jaar 2010 is een jaar geweest waarin binnen het RMC veel veranderingen zijn doorgevoerd. Dit betrof voornamelijk de administratie en de samenwerking, met als doel beter grip krijgen op de vermindering van het aantal voortijdig schoolverlaters.
28
Bijlage IV: De Plusschool Wat is de Plusschool? Onder een Plusvoorziening wordt een voorziening ten behoeve van de onderwijsinstellingen in een RMC-regio verstaan. Deze bestaat uit een gecombineerd programma van onderwijs dat leidt tot het behalen van een startkwalificatie, zorg, hulpverlening en waar nodig arbeids-toeleiding. Dit wordt aangeboden aan jongeren van 12 tot 23 jaar, die zodanig ernstige problemen ondervinden op het gebied van financiën, gezondheid, huisvesting, sociale omgeving of maatschappelijk functioneren, dat zij de onderwijsinstelling zonder diploma dreigen te verlaten. De jongeren worden vanuit het perspectief van onderwijs, gezin en vrije tijd integraal ondersteund en toegerust. Binnen de Plusschool komen bestaande projecten van verantwoordelijke partijen samen. Dit betekent dat de projecten Rebound, Herstart, Op de rails en de inzet van jeugdhulp, nu binnen de Plusschool zijn geïntegreerd. Met de integratie van de afzonderlijke programma's, is meer flexibiliteit, continuïteit, afstemming en doorlopende zorg ontstaan. Volgens de formele regels van OCW valt het praktijkonderwijs niet onder de Plusschool, maar in onze regio is er voor gekozen de rebound Pro er wel in op te nemen. Dit gebeurt echter niet in de Rijnstreek, maar wel in Gouda. In de Rijnstreek zijn aanvullende middelen (Groene Hart Praktijkschool) toegewezen om te bezien of er binnen de school ook een preventieprogramma mogelijk is. Evaluatie vindt in het voorjaar plaats. Voor leerlingen van het MBO die aangewezen zijn op een Plusschool-arrangement krijgen Pluscoaching of zij worden verwezen naar de Plusschool in Gouda. Samenwerking De Plusschool is een samenwerking van de besturen van De Parkschool (cluster 4), CARDEA Jeugdhulp, het ID College en het Regionaal Interzuilair Samenwerkingsverband MiddenHolland & Rijnstreek. Ook het CTVS is betrokken. Plaatsing van leerlingen De aanmelding voor een plaatsing op de Plusschool kan alleen plaatsvinden bij de coördinator van het CTVS. Voor een aanmelding plaats vindt, is het ZAT van de school geconsulteerd.
29
Bijlage V: Meer Partijen Overleg (MPO) Op een aantal basisscholen in Alphen aan den Rijn bestond al een MPO. Er is in het afgelopen schooljaar geïnvesteerd in het uitbreiden van dit overleg. Met MPO wordt bedoeld een multidisciplinair casuïstiek overleg waarin vertegenwoordigers vanuit zowel het onderwijs als de zorg zitting hebben. Leerplicht participeert ook in dit overleg. In opdracht van de schoolbesturen in de regio Rijnstreek is gewerkt aan een voorstel voor de vormgeving van een 1-loketfunctie voor Passend onderwijs. Het MPO. Bij deze ontwikkeling zijn niet alleen vertegenwoordigers van het onderwijs betrokken, maar ook ketenpartners zoals GGD, Bureau Jeugdzorg, MEE, vertegenwoordiging van de gemeenten, het Centrum voor Jeugd en Gezin en de zorg in en om de school. De volgende doelstelling is voor het MPO geformuleerd: Als een kind extra ondersteuning nodig heeft in zijn ontwikkeling, dan moet het juiste arrangement op een snelle, transparante en effectieve manier gerealiseerd kunnen worden. Het resultaat: •
geen kind meer tussen wal en schip; geen ouder meer van het kastje naar de muur en geen school meer die voor een kind geen passend onderwijs kan realiseren (tussen de eigen muren of elders).
Het zwaartepunt van de zorgstructuur ligt op het niveau waar de problemen gesignaleerd worden. In veel gevallen is dat op school. Dus op school moet de juiste expertise en slagkracht aanwezig zijn om direct na de signalering actie te nemen.
30
Bijlage VI: Afkortingenlijst AKA
Arbeidsmarktgekwalificeerde Assistent
AMK
Advies- en Meldpunt Kindermishandeling
BBL
Beroepsbegeleidende Leerweg
BOL
Beroepsopleidende Leerweg
BJZ
Bureau Jeugdzorg
B.O.
Basisonderwijs
CJC
Centrum voor Jeugd en Gezin
CTVS
Coördinatieteam Voortijdig Schoolverlaten
GBA
Gemeentelijke Basis Administratie
GGD
Gemeentelijke Gezondheidsdienst
GGZ
Geestelijke Gezondheidszorg
JCO
Justitieel Casuïstiek Overleg
JGZ
Jeugd Gezondheidszorg
JPT
Jeugd Preventie Team
MBO MHR
Middelbaar Beroeps Onderwijs Onderwijsadviesbureau Midden-Holland en Rijnstreek
MPO
Meer Partijen Overleg primair onderwijs
LPW
Leerplichtwet 1 969
OvJ
Officier van Justitie
PO
Primair Onderwijs (Basisonderwijs)
ROC
Regionaal Opleiding Centrum
RMC
Regionaal Meld- en Coördinatiepunt
RvK
Raad voor de Kinderbescherming
SBO
Speciaal Basis Onderwijs
VAVO
Voortgezet Algemeen Volwassenenonderwijs
VO
Voortgezet Onderwijs
WEB
Wet Educatie en beroepsonderwijs
ZAT
Zorg Advies Team
