KETTINGBRIEF Het project Kettingreactie, een initiatief van Stichting Surplus, steunt op de unieke samenwerking van tien organisaties die werken aan een bundeling van krachten en faciliteiten ten behoeve van mensen die nu nog ‘aan de kant staan’. Er ontstaat zo een keten op het gebied van zorg, hulpverlening, wonen en werk. Vandaar de naam Kettingreactie. De deelnemers, mensen uit kwetsbare groepen van de (Enschedese) samenleving, krijgen via activiteiten op de Forelderij te Usselo de kans om hun afstand tot de samenleving en de arbeidsmarkt te verkleinen. Het project biedt de deelnemende organisaties de kans om de verschillende taken en verantwoordelijkheden optimaal op elkaar af te stemmen. De deelnemende organisaties:
- Stichting Humanitas Onder Dak Twente - Centrum Wonen Zorg Welzijn Leger des Heils Twente/Achterhoek - Tactus, Instelling voor Verslavingszorg - GGD Regio Twente - Gemeente Enschede - UWV, Regio Oost - Regionale Instelling voor Beschermd Wonen Twente (RIBW) - Woningcorporatie Domijn - Woningcorporatie De Woonplaats - Stichting Surplus
NIEUWSBRIEF NR. 6 Sept. 2006 JAARGANG 2
Zomaar een ochtend op De Forelderij Woensdag 29 juni. Teletekstpagina 702 voorspelt voor vandaag 22 °C, een matige wind, zon en ’t zal droog blijven. Het belooft een mooie dag te worden. Een ploegje van vijf Kettingreactie-deelnemers gaat vanochtend onkruid wieden in de boomgaard. Met het handje, want tussen de nog jonge bomen zouden machines schade aanrichten. Niet alleen de overall, maar ook het T-shirt draagt het Kettingreactie-logo.
Vier deelnemers komen rond kwart voor negen met het busje vanuit Enschede. De vijfde fietst
nog geen minuut later het terrein op. Zo, eerst koffie! Trajectbegeleidster Judith monstert de troepen en constateert dat de werkers er zin in hebben. Nadat iedereen zich in werkkleding heeft gestoken (Kettingreactie-shirt, -overall en stevige werkschoenen) gaat het gewapend met schoffels, grepen en kruiwagen naar de boomgaard zo’n 150 meter verderop. Ondanks het warme weer moeten voor het onkruidtrekken de handschoenen aan, er staan namelijk her en der brandnetels tussen het andere groen. Van die kleine die je niet zo gauw ziet, maar meteen voelt. Er wordt direct stevig aangepakt, de eerste vierkante meters onkruid zijn snel geruimd. Als groene bergjes sieren ze de boomgaard. Al werkende praat het gemakkelijk. De onkruidtrekker aan de Haaksbergerstraatkant - je kunt vanaf de werkplek nog net de namen op de vrachtwagens lezen - vertelt over zijn gokverslaving. “Op een bepaald moment maken de bedragen niet meer uit. Ik heb ooit in één keer 13.000 euro ingezet … op de verkeerde kleur …” Hij heeft in zijn leven regelmatig op veemarkten gestaan, als koopman. In Doetinchem, Den Bosch, Zwolle. Al die markten bestaan niet meer. Daardoor is ’t niet gekomen, maar hij heeft ook gezeten. En nu is hij op de weg terug, weet hij, zich met de hand het zweet van het voorhoofd wissend. De schoffelaar doet stilletjes zijn werk. Maar hij wil best praten. Bijvoorbeeld over duiven, hoe je door slim kruisen de beste vliegers krijgt. Vervolgens begint hij spontaan over het akkefietje met zijn werkgever. Hij kan daar nu even niet
De boomgaard ligt er weer
aan de slag, maar hij staat in zijn recht en zal dat recht ook
keurig, onkruidvrij bij.
krijgen. Geen twijfel mogelijk, hij doet daar binnenkort weer volop mee. Kettingreactie is voor hem slechts een onderbreking, verzekert hij.
Rond kwart over negen is ’t even peukpauze. Terwijl de niet-rokers stug doorwerken zonder verwijtende blikken richting de tabaksmensen, laten deze ’t dampen. De onkruidtrekker aan de crematorium-zijde geniet nog even na van de rookbeurt. Hij lijdt aan manische depressiviteit, krijgt daarvoor medicijnen. De dosering luistert nauw, want: “Het kan zo maar zijn dat ik me anders als ADHD’er ga gedragen. We hebben nu, hoop ik, de goede balans gevonden.” Hij is vanochtend op de tuin. Wat hij vanmiddag zal doen? “Misschien ga ik wel aan een schilderij werken …” ’t Is inmiddels vlak voor tienen. Judith komt aangelopen en vindt dat het groepje lekker is opgeschoten. Na zelf een paar stengels getrokken te De schuur/winkel met rechts
hebben, geeft ze het sein voor de koffiepauze.
nog een gedeelte van het
Bij het hoofdgebouw, in de gezonde buitenlucht,
kantoorgebouwtje annex
behandelt het koffiekransje de landelijke poli-
eetruimte.
tiek. De meningen zijn helder en de oplossingen praktisch. Waarom doen ze er in Den Haag toch zo moeilijk over? Weer terug op het land, na zo’n kwartiertje, haalt de wieder aan de Rutbeek-zijde er de kruiwagen bij. De groene hopen moeten worden afgevoerd. Hij werkt in een straf tempo, maar wil wel de tijd nemen om wat te vertellen. “Ik was verslaafd aan drugs. Heb ook heroïne gebruikt. Daar ben ik via de methadon weer van afgekomen. In die verslavingstijd heb ik veel gejat. Nu woon ik bij het Leger des Heils en doe ik met Kettingreactie ritme op voor een baan. Ik wil wel graag magazijnwerk doen, met veel overuren, om goed geld te verdienen.” Hij heeft hiervoor op een landgoed gewerkt, maar dat ging niet zo goed, omdat hij bij de zware hakhoutverwerking zichzelf bijna over de kop joeg. “Ja, dat is een probleem bij mij, ik weet niet zo goed hoe ik met mijn energie moet omgaan. Hier werken we daar nu aan.” Verder komt nog een probleempje met geld ter sprake. Het geld dat hij in bewaring heeft gegeven, kan hij niet besteden zoals hij dat graag had gewild. Daarover uit hij zijn onbegrip, rustig, zonder stemverheffing. In het anderhalve uur daarna zal hij aan één stuk doorwerken, laden, kruien, lossen, laden, kruien, lossen … geen peuk- of andere pauze die dit ritme kan verstoren. In het hart van het onkruidgebied is ook een wieder in de weer. Net als de anderen werkt hij gemotiveerd. Veenhuizen en reclassering zijn een paar woorden uit zijn verhaal. “Ik ben toen verlinkt door een kompaan,” zegt hij kort en emotieloos. Inmiddels woont hij weer op een eigen adres en kijkt hij verwachtingsvol vooruit. Er zijn nog wel wat hobbels, maar het zal goed komen. “Ik had een bedrijf opgebouwd, maar dat is in de fik gestoken. We weten wie het gedaan heeft, ik ben bezig om via het gerecht verhaal te halen.”
Aan tafel Bijna 12.00 uur. Tijd om te gaan eten. De ‘ochtendploeg’ brengt het materiaal naar de berging en gaat zich wassen en omkleden. Een van de wieders heeft inmiddels gezorgd voor een halfwarme maaltijd met brood en hamburgers. Een beetje moe - mag het na zoveel wiedwerk in de volle zon? - en voldaan wordt er gegeten. Aan het doorgeven van de chili-saus worden nu meer woorden besteed dan aan de landspolitiek … Rond half een komt het busje met verse krachten, terwijl de vroege wieders weer meegaan naar Enschede. Morgen is er weer een dag. De belangrijkste indrukken van zo’n ochtend? Dat er met volle inzet en gemotiveerd wordt aangepakt. De structuur met een bepaalde mate van vrijheid, maar zonder vrijblijvendheid, is daar vast ook debet aan. De deelnemers hebben bewust voor Kettingreactie gekozen omdat ze het project zien zitten, omdat ze verwachten er vooruitgang mee te boeken. “Over een tijdje sta ik er beter voor dan nu …” Dat gevoel, dat streven bepaalt de sfeer op de tuinen in Usselo, in elk geval op deze woensdagochtend.
Druga Szansa, onze Poolse ‘zuster’ Klik op de afbeelding hiernaast om
In een van de vorige Kettingbrieven namen we het Berlijnse project R.E.M. onder de loep. Deze keer gaan we nader in op het andere zusterproject van Kettingreactie, Druga Szansa, dat is Pools voor Tweede Kans.
naar de Engelstalige versie van de Druga Szansa website te gaan.
Dit project richt zich op twee geheel verschillende doelgroepen, enerzijds mensen die hulp behoeven en anderzijds mensen die de hulp (gaan) geven. Wat betreft de eerste groep gaat het om sociaal achtergestelden in Powisle, een wijk van Warschau. Vooral jong-volwassenen in gezinssituaties worden met Tweede Kans gemotiveerd om (beroeps)scholing of werk op te pakken, terwijl ze gelijktijdig hulp aangeboden krijgen bij het oplossen van sociale en psychosociale problemen. Het gaat dan onder andere om gebrek aan dag-/nachtritme, geen scholing, geen huisvesting, verslaving, justitiële problemen, te weinig financiën en geen sociaal netwerk. Met het oog op dergelijke multiproblematiek was het voor de partners in Tweede Kans logisch om structureel samen te werken met organisaties die de benodigde hulp en ondersteuning kunnen bieden. Tot nu toe nemen 50 belanghebbenden (gezinnen) en 20 kinderen uit die gezinnen deel aan het project. Met onder meer sociale hulp aan het gezin, jeugdclub, wijkclub en kinderclubs wordt ernaar gestreefd (meer) structuur in het gezinsleven te brengen. Hulpverleners zoals maatschappelijk werkers en psychologen kunnen met Tweede Kans werken aan de verbetering van hun vaardigheden om mensen uit sociaal achtergestelde groepen te ondersteunen. Het eerste deelproject behelsde de training van studenten van sociale faculteiten en opleidingen. Het aantal deelnemers was verheugend groot: ruim 100. Wat betreft de hulpverlening aan mensen in een achterstandssituatie zijn Tweede Kans en KettingreacEen ‘transnationale’ bijeenkomst van stafleden van Druga Szansa, REM en Kettingreactie in Warschau.
tie (en ook R.E.M.) duidelijk zusterprojecten. Dat biedt goede mogelijkheden om van elkaar te leren en ‘good practices’ door te geven. Want waarom zou iets dat in Warschau of Berlijn werkt, niet in Enschede werken? Goed en regelmatig contact en waar mogelijk partnerships zijn in dat opzicht van grote waarde.
Kettingreactie in cijfers en standen Alweer een paar maand kreeg u in Kettingbrief de laatste stand van zaken over het project gepresenteerd. Het is dus de hoogste tijd voor verse gegevens.
Instantie Er zijn inmiddels 42 mensen aangemeld voor Kettingreactie. De aanmeldingen verdeeld over de deelnemende organisaties:
CWZW/Leger des Heils Humanitas Tactus RIBW Vangnetzorg Domijn Stichting Surplus
Aantal aanmeldingen 11 5 9 7 5 1 4
Van de aangemelde personen zijn er 21 in het traject: 15 deelnemers werken op De Forelderij en 6 zijn reeds doorgestroomd naar ander werk binnen Stichting Surplus. De trajectbegeleiders volgen ook de ontwikkelingen rond deze ‘uitstromers’ op de voet en blijven verantwoordelijk voor hen. De huidige deelnemers zijn ruim 75% van de met hen afgesproken werktijd aanwezig op De Forelderij. De redenen van niet-aanwezigheid blijken uit volgend diagram:
Diagram niet-aanwezigheid in uren.
Aanwezig
1525
Verslapen
21
Afspraak
136
Ziek
124
Problematiek gerelateerd
192
Ongemotiveerd
19
Bij de tien personen die zijn afgewezen voor deelname aan Kettingreactie noteren we redenen als: - niet gemotiveerd - verslaving treedt te veel op de voorgrond - moet verplicht van Reclassering, maar wil niet - heeft WW-uitkering en mag dus niet deelnemen - wil met computer gaan werken. En waarom zijn er deelnemers (11) mee gestopt zonder hun doelen te halen? Een greep uit de redenen: - denkt op de reguliere arbeidsmarkt een betaalde baan te vinden - is door sterkere verslaving niet in staat om te werken - durft niet op de werkplek te komen - is opgenomen in kliniek - is spoorloos verdwenen. Tot slot: er wordt soms gedacht dat Kettingreactie niet geschikt is voor personen met multiproblematiek. Dat is niet terecht. Er wordt namelijk alleen geëist dat personen uit Enschede komen, ‘weg willen’ uit hun huidige situatie en bekend zijn bij een van de Kettingreactieorganisaties. Kortom: het project is zó laagdrempelig dat het ook openstaat voor mensen met multi-problematiek.
Verse folders Ze zijn gloednieuw en meteen verkrijgbaar in twee soorten, de nieuwe folders van het project Kettingreactie.
Kersverse folders verkrijgbaar bij Stichting Surplus.
De ene variant richt zich op hulpverleners en de andere is specifiek bedoeld voor potentiële deelnemers. In opmaak zijn ze onmiskenbaar familie van elkaar. Voor folders om uit te delen of ‘voor in de wachtkamer’ kunt u contact opnemen met Anja Bosma van Stichting Surplus (telefoon 053 - 4362220). Wilt u meteen de folders bekijken? Op www.kettingreactie.eu kunt u onder ‘Nieuws’ de folders (als pdf-documenten) downloaden of direct in beeld brengen.
Colofon
Kettingbrief is een gezamenlijke uitgave van de organisaties die deelnemen aan het project Kettingreactie. Verschijningsfrequentie: circa 10x per jaar. Ontwerp en productie: Peter Roelink, Stichting Surplus. Tekst: nieuwewind.
EQUAL
Kettingreactie wordt door het Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid gefinancierd met inbreng van Europese subsidie in het kader van EQUAL. Dit is een transnationaal programma van de Europese Unie gericht op het creëren van gelijke kansen en het bestrijden van discriminatie op de arbeidsmarkt. De projecten hebben een innovatief karakter en zijn bedoeld voor het ontwikkelen van nieuwe methoden.