LUTERATUUR CLUBBLAD VAN N.V.O.S. LUTRA april 1989 Bestuur:
Rob Vader, voorzitter Ingrid van Oscb, secretaris Ton van Kemcnade, penningmeester
040-410934 040·428497 04998-74317
Fons Sanders, materiaJencommissaris
040-415050
Jeroen Blommaart, evenementencommissie
04192-14673
Joop van Wendel de Joode coördinator opleidingen
Secretariaat:
Bleekstraat 15, 5611 YB EINDHOVEN
Redactie:
Ingrid van Osch
040-11134-1
040-428497 110 1.6: 120802 040-412156
Tom van der Waals
Redactie-: adres
Bleekstraat 15, 5611 YB EINDHOVEN
Sluitings-: datum kopij
1 juni 1989
Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de ie. redactie worden overgenomen voor verdere publicat
LUTERATUUR HET BLAD WAAR "DIEPTE" IN ZIT TWEE-EN-TWINTIGSTE JAARGANG, NUMMER 2
1
OVERZICHT VAN DE REGELINGEN Zwembaduren:
LuchtvuUen:
De eerste dinsdag van de maand is het gehele bad de gehele avond besc�baar voor leden. Overige dinsdagen: 21.30-22.15: Trauung gevorderden. Gehele bad.. Bedoeld voor ieder die geen opleiding (meer) volgt. 22.15-23.20: Opleiding öplusö een baan voor vrij zwemmen. De grootte van de baan dient in onderling overleg worden vastgesteld. Iedere dinsdag (tenzij het zwembad gesloten is) van 20.30 lot 21.30. Flessen die na 21..30 worden aangeleverd worden in principe niet meer gevuld.
Huur club- : boot
Voor de huur moet een borg worden gegeven d.m.v. niet geÜlde cheques. Afhankelijk van de periode moct ecn huurbedrag worden betaald. Opleidingen gaan altijd voor.
Borgsommen!
boot
fl.5OO,--;
fles. trimvest en automaat fl.500,-(incl. OW-manometer cn inflarorslang) fl.300 ,-, twee delen daarvan fl. 1SO,-. Ua deel daarvan Huurbedragen
per week:
fles automaat trimvest
f.20,1.20,
boot
f. 35,f.200,- (pc< dag f. 50,-) r. 35,-
per weekend:
fles, automaat en trimvest
Opga"c: nieuwe leden
Aanmeldiog van nieuwe leden dient te geschieden bij de secretaris d.m.v. een aanmeldingsformulier.
Introductie: a"onden
Aanmelding van deelnemers aan de introductie-avonden dient te geschieden bij Margriet Vader. De kosten zijn f.25, per persoon per avond. De data van deze avonden worden bekend gemaakt d.m.v. het publicatiebord of het clubblad.
REDACfIONEEL
Het duikseizoen is weer in alle he vigheid losgebarsten en zelfs diegenen die bet koude water niet zo zagen zit ten bebben hun pak weer tevoorschijn gehaald om zich te meten met hun concurrenten in de Onderwateroriën tatietocht. Ook de Open Water divers weerstonden het koude buitenwater en Neptunus. Hct zaJ duidelijk zijn: bet was Koninginnedag. Onze bijna traditionele oranje-boeitjes-dag. Zie bet fotoverslag. Volop aandacht voor Safe Diving. Nu er weer meer gedoken komen za ken als decompressie, opstijgsnelheid en zelfs verdrinking terug in de be langstelling. Elk van deze onderwer pen komt aan de orde. Lees de artike len en knoop de aanbevelingen in je oren. Bovendien lOuden we graag meer duikervaringeo van andere le den willen ontvangen. Aan het boe kenfront aandacht voor de medische kant van de duiksport. Het boekje �Squeeze·, uitgegeven door de Medi sche Commissie van de NOB, wordt kort besproken. En natuurlijk mogen evenementen en verslagen niet in Luteratuur ont breken: oproep voor een duikweek end en een meteo-avond, avonturen in de Rode Zee en Helenaveen. Over Rode Zee gesproken: Willy Schnûd hamer beeft zichzel! in het Egyptische plaatsje Safaga verschanst, en wel op de duikbasis "Thalassa·. Dat je daar heen op vakantie kunt is wel duidelijk. Meer informatie vindt je op het infor matiebord in het Ottenbad. Zo zie je maar, voldoende laken voor de SGhaar I! Veel leesplezier ! De redactie.
2
INHOUD: Voorzetten
4
Secretarieel
5
Sportduiken en hel weer
5
Lutra duikweckend
6
Dropping 1989
7
Duiken ???
8
Uitslag o.w.oriëntatietocht
8
De Hefballon, decl!
10
De Rode Zee
11
Een interessante briefwisseling uit 1009
IS
What's in a name?
16
PADI S.A.F.E. diver
17
"Goldrush"
19
Leesvoer
21
Verdrinking
22
Langs de duikstek ging de mare ........
23
SECRETARIEEL
VOORZETIEN WAARSCHUWING
Notulen vergadering Algemeen Bestuur d.d. 23 maart 1989
Id op
voor j� aan dit stuk gaat beglon�n: indi�o je altijd J� contributi� op tijd betaalt, lees dit stuk dan met anden: ogen dan waoneer J� g�n:geld contribu tI�achttrstand hebt!
Lid worden van een vereniging is iets dat ieder voor zich beslist. Het gaat er niet om wat de redenen zijn waarom iemand lid wordt van een vereniging, maar de vereniging zal proberen aan de verlan gens van de leden tegemoet te komen. Daar stelt dat lid uiteraard ook iets tegenover. In ons geval is dat, naast natuurlijk niet meetbare zaken als enthousiasme, een verplichting om contributie te betalen. Ik mag stellen dat Lutra geen overmatig hoge contributie verlangt, maar toch zijn wc keer op keer in het bestuur tijd 'aan het verdoen' met het bespreken van contri· butie·achterstanden. Niemand is gedwongen lid te worden van Lutra, niemand wordt ook tegen zijn wil 'vastgehouden'. Waarom dan steeds die ellende met be o
•
Voor de Sportmanifestatie op de Piazza zal geen (duik)tank geplaatst worden. Bij navraag is gebleken dat de kosten van transport daarvoor veel te hoog. Deze kosten zouden niet in verhouding staan tot het mogelijke rendement voor de vcr· emgmg.
•
Algemene Ledenvergadering t989: Bij de vaststelling van de datum 9 mei is geen rekening gehouden met het examen van de Rcseue opleiding. Derhalve wordt de
vergadering een week later gepland en wel op 16 mei. Daar de vergaderzaal in het Ottenbad verhuurd is wordt uitgeweken naar Roor Evers. •
Contributie.achterstanden: Aanmaningsbrieven zijn verstuurd. Reacties worden afgewacht. Na discussie wordt nogmaals benadrukt dat automatische betaling öf jaarlijkse betaling vooraf de enige mogelijkheden zijn de contributie Ie voldoen. In de komende Luteratuur zal worden aangekondigd dat in het blad daarna een lijst opgenomen gaat worden van leden met een contributie·achterstand.
trekking tot contributieachterstanden? Voor zover ik uit archiefstukken kan nagaan spcch dit al jaren. Onlangs is besloten daar nu paal en perk aan Ic stellen. Stoere praat van dit bestuur? We zullen zien. Aan al diegenen die achterstand vertonen is (voor de 7.oveelste keer) een aanmaning gestuurd. Voor de 'vaste klanten' is in deze brier alvast opgenomen dat indien niet wordt gereageerd, we niet zullen schromen een advocaat in te schakelen om die gelden (die van de club zijn en dus ten onrech· te aan de club worden onthouden) alsnog los te krijgen. Het bestuur heeft zich in die richting al laten adviseren en ziet zeker mogelijkheden om dat 'hard te maken'. Verder is aan een ieder die niet per jaar vooruit betaalt (de enige mogelijke manier
van betalen volgens het huishoudelijk reglement) of per maand via een automati· sche overschrijving (een stilzwijgend toegestane methode van betaling) een brie( gcsluurd, waarin men voor de keus wordt gesteld: of per jaar
vooruit, of per maand
automaJisch. Indien dat niet op een bevredigende wijze wordt geregeld, zullen wc
nict nalaten maatregelen te nemen. Bedenk wcl dat het niet (op tijd) voldoen van contributieverplichtingen in feite diefstal is ten opzichte van (en dat is wel de meer· derheid) diegenen, die zich wel aan de regels houden. Eigenlijk is het vervelend dat ik dit negatief stukje moet schrijven en dat het bestuur deze maatregelen moet nemcn, maar het zit ons inmiddels zo hoog, dat het niet an ders meer kan. En zeker voor dit stukje geldt: wie de sehoen past moct hem ook ze· ker aanlrekken!
DunillN EN HET WEER.
Omdat het weer invloed heeft op onze duikactiviteiten (zeker bij
een bootduik !) hebben wij luchtmacht-meteoroloog Jos Bakermans bereid gevonden om op dinsdag 5 september om 19.30 uur ons wat inzicht te geven in het weer. Enkele onderwerpen die aan bod zullen komen zijn: luchtsoorten opbouw van de atmosfeer scheiding van luchtsoorten weersverschijnselen bij een front hoge en lage druk gebieden stabiliteit van de atmosfeer onweer weerkaarten
Rob Vader
4
5
de bedoeling om van ons allemaal een Erwin Krol te maken, maar om bij de duikplanning de juiste beslissingen te kunnen nemen met betrekking tot de in vloed van het weer.
Het is niet
Ben je geïnteresseerd geef je dan voor 1 augustus bij een van ons op. Er zijn geen kosten aan verbonden.
Tot WEERziens, Jeroen Blommaarl/Marcel Groenen
LUTRA DUIKWEEKEND Het Lutra weekend van 9, 10 en 1 1 juni staat weer voor ons. Van daar dat wij het programma aan jullie bekend willen maken. De plaats is zoals vorige jaar Camping Den Osse te Den Osse. Bij het inschrijven aan de receptie dien je even te vermelden dat je bij de duikver eniging Lutra hoort, zodat je gebruik kunt maken van de groepskorting.
Vrijdagavond Zaterdag
Zondag
Avondduik (indien er voldoende animo is). Aan valig 2/.00 uur. Zal gebnûkt worden om een groepsduik te maken op een lIog 110der te bepalen locatie. De avond wordt gevuld door de bekende Lutra Barbecue; fUsen 19.00 en 20.30 uur voor de jeugd (kos/ell ft. 7,50 per kind) en daarna voor iedereen (kostenf/. JO,-- per per soon). Er wordt gezmgd voor volop eten en dril/keil en de groeIIC legertent zal don weer present zijn. Op zondag zal er voor de jeugd een spektakelspel worden georga niseerd. Details volgen nog.
In het weekend worden ook enkele opleidingsduiken gepland waarover Emicl Ol· ten of Rob Vader nadere informatie kunnen verstrekken.
In verband met de grootte van het veld willen wij graag even weten met hoeveel personen en met wat voor een slaapgelegenheid je komt. Voor de barbeknoei mOCI je je in ieder geval inschrijven. Eventuele introducees zijn welkom. Opgeven voor 27 mei bij Marcia Blommaart, inclusicfbetaling voor de Barbecue. Dus leg het vast: 9, 10 en 11 juni!!!
DROPPING 1989 Op zaterdag 8 april was het zover. Hoewel het weer in de vooraf gaande week nogal te wensen overliet troffen wij het enorm. Om kwart over zeven vertrokken wij met ongeveer dertig mensen vanaf het Ootenbad. De bus zou geblindeerd zijn maar dit bleek niet het geval, hiervoor hadden we echter al gauw een oplossing (iedereen ogen dicht). Na een voorspoedige tocht kwamen we aan in het plaatsje Helenaveen in de Peel waar we wer den verdeeld in groep jes. Onze groep bestond uit mijzelf, Wim Hoeks, Eduard van Nieuwland, Hein Jan van Veldho ven en Bas de Visser. Na de vuurpij1cnin struetie en de belofte voor een set droge kIe ren kregen we van Je roen de routebeschrij ving, de opdrachten, o een stencil met vragen en de noodenvclop. Tussen de start van ie dere groep zou ongeveer tien minuten Nadat we flink hadden 1) .... doorgelopen kwamen ,- ..... . , � we aan bij de eerste op!�� draeht (of niet?). Het : r ,0 ', · -: "!: .... was een omgevallen "Eerst a lleen een beetje knabbelen ....... maar als je ze boom over het water 'pira nha' hoort schreeuwen, er op los vreten!!r met een touw erboven waar je je aan vast kon houden. Twee man gingen er over om te kijken of er nog e�n opdracht was. Even verderop was een louwbrug over het water gespannen zodat Je weer terugkon, het was dus overbodig geweest om over het water te gaan.
zitten.
. <> . � . � \, ::.':f�� �. �,. . .
, i
Marcia BIommaarVJeroen Blommaart
6
7
, _"0 _-
,/� 1
•.#
"
�--. ::��;;î::�)1!:-:.�!!.
..
We gingen snel verder en even later kwamen we bij een geparkeerde auto waar een gedemonteerde olielamp bij lag. We wisten niet was wc er mee moesten doen en vervolgden onze weg. Achtcraf bleek dat de eigenaar de lamp per ongeluk had la ten vallen. Verderop kwamen we de goede man tegen (hij was een van dc organisa toren van dc dropping) terwijl hij bezig was een kabelbaan over het watcr te span nen. Wc hielpen bern en begonnen aan onze volgende opdracht: zo snel mogelijk de groep overbrengen naar een eilandje i n HeJven. Dit viel niet mee, want bet was al goed donker geworden en de canadese kano die we moesten gebruiken was be hoorlijk wankel. Gelukkig hield iedereen het droog. Dat konden we niet zeggen bij de kabelbaan die we daarna moesten gebruiken. Eduard besloot in zijn enthousias me bet voortouw te nemen, waarna wij bet er duidelijk over eens waren dat dit niet de juiste metbode was. Het experiment werd later nog eens berhaald door een blonde spetter, spetter, spetter .... Haastig ging iederccn op zoek naar het beloofde setje droge kleren. Tot grote vreugde van de omstanders bleek dat niet aanwezig te zijn. We vervolgden onze: weg en kwamen zonder veel problemen terecht bij de boerderij van waaruit de dropping was georganiseerd. Nadat de andere groepen waren binnengekomen volgde de prijsuitreiking. De gast heer citeerde enige antwoorden op de vragen (waarbij nieuwe vindingen voor de dag kwamen zoals de "Durex" batterij (lekvrij». Na deze gezellige dropping, in een omgeving die het verdiend om eens bij daglicht bezichtigd te wordcn, gingen we voldaan naar huis. Tot slot bedanken wij namens alle deelnemers de mensen die zieh hebben ingezet voor het evenement.
DUIKEN ???? �
Er was voor de V4 klassen van het Heerbeeck-college Best een avo� je "duiken" . georganiseerd. Na een paar weken datumver ssing was et dan candeliJk zover. p dinsdag 18 april moesten we om 20.30 uur an e kantlle va? het Ottenbad ZlJ�. � Die was nogal aangriJToen we daar aankwamen kregen we eerst eeD mtroductle. pend. Daarna begon het echte werk. . . Eén jongen zei dat hij een voorhoofdshohe-ontstekmg had en dus me � kon dUiken (ja, ja H). Toen al de apparaten omgehangen wc �den begonnen d: 8 dle ��ergeble . . ven waren toeh wet de schrik in hun benen te kriJgen.Omdat er UltemdebJk m �ar 8 over waren kregen diegenen die echt veel schrik hadden een aparte begeleider. Daar werd door twee meiden gretig gebruik van gemaakt. Eenmaal ond�� water ging het fantastisch. Alleen was er één slimmerik die bij het klaren van ZlJn ore� ook zijn duikbril afzette. Dal had-ie nou_ niet moeten doen!! ! Ook was er één biJ die kramp in zijn kleine teen kreeg. .. Maar dat kon de pret allemaal nict drukken. Al met al was het een onver�eteh Jk� avond die we allemaal voor geen goud hadden willen missen!!!! Daarom Ilen WIJ . Lutra hartelijk bedanken want zonder hen zou dit avondje nooit gelukt ZlJn . us: . Lutra hartelijk bedankt voor de onvergetelijke en fantastische avond en hopelijk tot ziens !!!!
�
�
�
�
.
�
p
De �Duikers" Namens dci'.c: Lusan Kavelaars
UITSLAG
Dennis de Beer
Onderwateroriëntatietocht TE KOOP AANGEBODEN: COMPLETE DUIKUITRUSTING pak maat 36138 Des: 1 x 15 liter
ALLES ZO GOED ALS NIEUW!!
1. 2.
3.
4.
5. 6. 7.
Ger Boesten leroen Blommaart Fons Sanders Ingrid vanOsch Mareel Groenen Wim Hoeks Herbert Lifbt EmielOtten lohan 't Hart
35 min.
8.
52 min. 54 min. 62 min. 62 min. 62 min. 72 min. 74 min. 79 min.
9.
10. 11. 12. 13.
PRUS, FL. 1400,Inlichtingen na 17.00 uur: tel. 040-510514
8
9
Leo Clijssen Ton van Kemenade Marcia Blommaart Wendy van der Waals Ruud Bouwman Tom van der Waals Maarten 't Hart Paul Bongers
SOmin. 81 min. 82 min. 82 min. 92 min. 92 min. 102 min. 106 min.
DE HEFBALLON.
DE RODE ZEE.
Deell:Wat er vooraf ging_
In het afgelopen najaar kwam bij enkele Lutra-ledenbet idee �m naar het Walhalla der duikgebieden te gaaIL De 5 serIeus g�gadlg: den. Fons, Herbert. André. Marcia en Jeroen - besloten om mei 1989 naar een tentenkamp in Egypte te gaan waar de Egyptegangers van Lutra al zo veel over hadden verteld.
door; André Stolmeijer
Tijdens de Advanced Open Water cursus werd ons cursisten het fe nomeen hefballon geopenbaard. Ik hoor het Randy, onze instruc teur, nog met een glimlach zeggen: "Een ballon waar je onder water lucht inlaat, zodat je zware voorwerpen naar de oppervlakte kunt brengen " .
De glimlach was ons niet meteen duidelijk, immers ZO moeilijk leek dat allemaal niet. De ·search and salvagc" oefening bestaat, naast het zoeken van een zwaar voorwerp onder water, ook uit het naar de oppervlakte brengen van dat voorwerp met een zelf meege brachte hefballon. Bij navraag over prijzen van hefballonnen werd ons de glimlach van de instructeur duidelijk: We moesten zelfQQn de slag!
COMMERCIAL liFT BAGS
_
_I:
.4
I
�
A .�
OUMP VALVE
.� �
�
. DUFFEL ' ., +- BAG . , "
Ineens was er waardering voor de Ad vaneed Divcr Manual, waar niet alleen I commerciële hcfballonnen, maar ook .. exemplaren met een duidelijk minder professioneel uiterlijk geschetst zijn. De helballon voor de instructie moest ongeveer 15 kilo kunnen tiJlen. PLASTIC "Een plastic zak van de HEMA (haha) kunnen jullie wel vergetcn", schaterde Randy, ·Vorig jaar nog (haha) hebben � . een paar stumpers hct nog geprobeerd VQn'ous l)'pl!S of IiJI bogs met zoiets". En iets serieuzer: �Van jullie verwacht ik natuurlijk wel iets betcrs·. Echt advies waar je wat aan hebt. �
.:
\ \d IJ !��SH :-: ��"
Ecn nieuw fenomeen deed zieh nog diezelfde theorieles voor: Het vormcn van combines. De compctitiesfecr was duidelijk merkbaar, want een discussie over de constructie van hcfballonnen was ineens taboe. Ikzelf vormde een combine met Wcndy van der Waals. Ze beschikte over een naaimachine voor het realiseren van mijn ideeën. Die m()Cst ik dan wel eerst hebben ..... (wordt vervolgd). 10
In
All aboard !!!
Via via kregen we in de cember ecn krantenknipsel in handen over een 18,5 meter lange Amsterdamse klipper (zeilschip) waar men in de Rode Zee prachtige duiktrips mee kon maken. Dus na wat overleg ons snel opgegeven voor 7 dagen begin maart. Na lang en ongeduldig wacbten stonden we dan eindelijk op het vliegveld van Caïro, wel enkele uren te laat door een vertraging in Athene, maar al ODZe bagage cn personen waren er ongeschonden. De vol gende dag in Hurghada kwamen we in aanraking met echte Egyptische bu reaucratie, stempeltje hier, krabbeltje daar, formulier tje zus en handtekening w. Eo dat allemaal om aan boor d te gaan van ·oos" schip. We waren erg vroeg en onze voorgangers waren nog niet weg. dus nog snel wat gegevens uitwis selen cn goede raad vragen. De eeme dag werd besteed om in te schepen. ons te informeren over het schip en elkaar wat beter leren kennen. De be11
manning bestond uit twee personen, nl. de schipper Hans en de duikleider Herman. Er was buiten onze groep van vijf nog één passagier, Rob. Hij ging mee om wat te zeilen en vakantie te vieren. Hij was geen duiker, maar kon het natuurlijk niet laten om ook eens onderwater te kijken.
Eieren voor Napie.
De volgende ochtend om 8 uur ont bijt en anker omhoog om zeilend naar de eerste duikstek, een onbewoond
pic is de door ons gegeven bijnaam van de Napoleonvis, tussen de 0,5 cn 2 meter grote groen-blauwe vissen met zeer grote ogen en kop en de rust zel ve. lot hij een eitje ziet. Dan gaal hij
rotsciland met prachtige riffen, te va ren. Daar was de eerste ontmoeting
rustig om je heen zwemmen om je op
met het mooiste zeewateraquarium wat men zich maar kan voorsteDen.
zijn gemak te naderen. Als je dan je
Alle mogelijke vormen en kleuren van vissen, lagere dieren en koralen. Er
hand met eitje omhoog steekt en op de grond blijft ritten dan slaat bij in
werd twee keer per dag gedoken, meestal rond 10.00 en 14.00 uur en
een klap zijn bek open op 30 cm. van je hand. Van schrik laat je het eitje los
één keer hebben we een nacbtduik ge maakt. Na onderwater wat gewend te
venis om nooit te vergeten. Enkele an·
zijn geraakt zijn we ook de overige hardgekookte eieren van het ontbijt
verse duiken zagen zijn bijvoorbeeld
gaan voeren aan de Napies. Een Na·
schildpadden, blauwe roggen, grote
en hij zuigt het naar binnen. Een bele·
dere bijzondere dieren die we in di·
•
• 4 '" " t> . "
, d "
12
•
murenen en de meest grote koralen
leuke bezigheid cn Marcia werd zelfs
en gorgonen. Het spelen met ane
eens door een poetsvisje gepoetst.
m()()Dvisjes in een anemoon was een
Een Maître en een Maîtresse !?
len, dit alles onder leiding van Mat"tre
Na de duik had de bemanning altijd wel een kop soep, thee of koffie staan,
Marcia cn Mai'tr'c Andr� die iedere
wat dan ook heerlijk Mnaakte na ooge
keer weer voor een lekker pittige maaltijd zorgen. Meestal lagen we al voor 12 uur te kooi cn waren we zo
veer een uur beneden te zijn geweest. Na de tweede duik zeilden we terug
onder zeil.
naar een haven om daar gezamelijk wat aan het avondeten te gaan prul-
Groene golven in de Rode Zee. Het weer in Egypte is in maart pri
•
•
Natuurli jk : Alles voor snorkelen en duiken in voorraad
Maar ook: SERVICE en
DESKUNDIG AOVIES
•
•
• •
HERMAN
En ook: LuchtvuIlen Keuren van flessen Onderhoud en reparatie
een straf windje, maar uit de wind kon je heerlijk zonnebaden. De wind en Neptunus lieten Marcia, Herbert en
reis was dat je geen stap boeft te sle pen met apparatuur, want na het om
watersport
______
S211 IC
Jeroen ook wel eens groen en geel zien, waarna we gezamelijk de vissen
kleden kun je zo in zee stappen. Na de duik werden door Herman de nessen
echte zeeman te zijn. De beste reme
ging de dubbele Bauer compressor,
gingen voeren. Alleen Fans bleek een
gevuld uit het buffer en eens per dag
die was dan een duikje te maken, want
aangedreven door een scbeepsdiese�
onder de
aan bet werk om even alles weer op
2 meter was ieder gevoel van
druk te brengen.
Caïro, Athene, Amsterdam.
's-HEITOGENBOSCB
Oostwal Ei Tel. (OH) Fax. (013)
en 30 graden. Er stond meestal wel
zeeziekte weg en kon je volop van de
Dooda'dag": KOOPAVOND Maandag',: GESLOTEN bv
omdat de schipper de zeilen bad
natuur genieten. Het zeilen ging rustig
Extra Voordeel met onze KLANTENKAART!
LIEVEN
aan
20
gereefd zodat de bekende Onedin line taferelen ons bespaard bleven. Het heerlijke van zo'n 7-daagse duik
ma, de temperatuur ligt tussen de
131763 130"/86
De sfeer aan boord was gemoedelijk
ieder plekje de juiste positie te kun-
en gezamelijk werden de nodige werkjes aan boord gedaan. Deze goede
nen bepalen. Na 7 dagen zeilen en duiken zijn we teruggegaan naar Caïro om deze stad
sfeer was ook te danken aan de vele ruimte omdat wij maar met 8 man aan
met zijn
15 miljoen inwoners te
bckij-
boord waren terwijl er normaal 14 personen zijn. Het schip was een 18,5
ken. Zeer imposant was het bezoek aan het Egyptisch Museum, waar o.a.
meter lange in Nederland gebouwde stalen klipper, ingericht op groepsrei·
zien waren. We verbleven in het su-
de schatten van Tut Anch Amon te
zen. Dus niet veel luxe maar een en at
per-de-Iuxe
degelijkheid en doordacht ruimtege-
waar wij zelfs een suite kregen voor
bruik mel de nodige techniek om op
13
Caïro
Sheraton
hotel
bet luttele be drag van 75,-
EEN INTERESSANTE BRIEF·
p.p. pe"las.
Echter de da
gelijkse
WISSELING UIT 1909.
werk
zaamheden
in
Nederland
rie
Tot de ontwikkeling van duiktabellen hebben onderzoekers uit het Engelse taalgebied zeer veel bijgedragen. Het idee dat gecompri meerde lucht gebruikt kon worden om water te persen uit onder grondse tunnels en schachten (gebruikt bij de bouw van bruggen), ofschoon als idee reeds in 1691 vermeld door Patin, werd in 1830 ge patenteerd door een Engelse ingenieur. Hij werd ervoor geridderd.
pen oos en na een
tussenstop
van een dag en een naebt in Atbene zat bet er weer op voor oos. Wat betreft:
De eerste waarnemingen omtrent het optreden van decompressieziekten werden
ons de
in 1854 beschreven; in Engeland waren toen al drie jaar caisson s in gebruik om de funderingen te leggen voor bruggen in Ke.nt en Devon.
Rode Zee is iets wat je zelf moet
Tegen het einde van de negentiende eeuw was de relatie tussen het optreden van
zieD en eigenlijk niet kunt vertel·
caissonziekte en "lucht"bclletjes in de bloedbaan al aannemelijk gemaakt. Paul Bert,
len.
een fransman, toonde in een serie fundamentele onder7.oekingen aan dat deze bel
Jeroen.
tie tussen de belletjes en decompressie werd in het vooraanstaande (nog steeds!)
letjes stikstof bevatten
-
-
(1879-1890). Een interessante bridwisseling
over deze rela
Engelse medische tijdschrift "de Lancet" geschreven in het verloop van de eerste
-- -
Café Restaurant
LE TOURNANT
drie maanden van het jaar 1909. Aanleiding was een artikel van Professor Oliver,
een hoogleraar in de fysiologie aan de Universiteit van Neweastle, getiteld '"The physiology and pathology of work in eompressed air�. Hierin werd uitgebreid be schreven de werkzaamheden welke plaatsvonden in Ncwcastie bij de bouw van drie bruggen. Ook kwamen in dit artikel de symptomen aan bod welke zich ontwikkel den bij de arbeiders die, naar on7.e maatstaven, wel erg lang aan hoge drukken, tot
Sfeer, service en kwaliteit. Daarvoor staan wij garant Kom eens gezellig langs
4,45 ATA, werden blootgesteld zonder adequate decompressie. De eerste werkba re, d.w.z. enigszins veilige, tabellen werden door Haldane ontworpen in 1908. Verhelderend wordt het als de Hooggeleerde verklaringen gaat aandragen voor de caisson-ziekte. Naast de smerige lucht uit de Tyne·rivier (toen al !?) en wat hogere percentages C02 was toch wel duidelijk dat stikstof de schuldige moest zijn. Het verbanrl tussen belletjes in de bloedbaan en te snelle decompressie had d e profes· sor overigens zelf aangetoond in een experiment met kikkers die na compressie snel
Wij verzorgen ook koffietafels, partijen en hapjes
werden gcdecomprimeerd. De onder de microscoop uitgespreide webben toonden duidelijk het ontstaan van kleine belletjes in de bloedvaten welke zich als gauw vcr· enigden tot een grotere luehtembolus. Ovcr dit experiment ontstond een verhitte briefwisseling met een collega van Oliver, Or. Hili, fysioloog aan de London Hospi·
VijjJuJmpl(UJJ1 2
tal College, die beweerde dat hij de eerste was geweest die deze prof had uitge
5642 EB Eindhol'en Telefoon Q4()....423141
voerd, maar in het artikel van Oliver daar niet de eer van krijgt. Hier was sprake van wctcnsehapelijk plagiaat, een doodzonde in die kringen.
14
1�
Beide heren bc_scbuJdigden elkaar van onwetenschappelijk gedrag en stelden vast dat elk niet waardig was hun leerstoel te behouden. Oliver ba uiteindelijk het ta� t ste boord toen hij aantoonde dag de proef beschreven stond lD een algemeen f)'Slo logisch leerboek uil 1902 (nota bene door Hili zelf), toegankelijk voor iedereen � n als voorbeeld voor studenten. Overigens was deze proef al door Robert Boyle U\ 1670 beschreven.
SAFEDMNG
Uit deze briefwisseling kunnen we leren dat niet alle hooggeleerde heren altijd ge lijk hebben.
Vrij vertaoJd naar een artikel van Drew Richardson, Training Manager, gepubliceerd i"
�
LANGZAMER OPSTUGEN De PADI S.A.F.E. Diver campagne -!'he Underseo Joumar van PAD/.
Louis Richard
WHAT'S IN A NAME? Lutra, latijns voor
otter, werd bijna 25 jaar geleden gekozen als naam voor onze vereniging. Het idee hierachter zal wel zijn geweest dat de speelse otter zich zowel op het land als in het water zou thuisvoelen en dat dat ook voor duikers geldt.
p
Welnu, dit idee is geheel en al onjuist. De otter is op bet land onbehol en,.Iomp en zeker niet op zijn gemak. In bet water daarentegen kenmerkt het dier Zich door sierlijkheid en snelheid. De vergelijking met het gedrag op het land kan eventueel wel voor duikers opgaa�, maar voor bet tweede deel van de vergelijking is een ruime fantasie vereist: een dUi ker is wel de laatste die ik onderwater sierlijk zou willen noemen. Want onder sier lijk versta ik wat anders dan gehuld in een rubberen pak, een potsierlijke fles op de rug cn omgeven door slangen, meters en ander attributen over de em kruipen en tegelijkertijd gigantische hoeveelheden stof achterlatend. De snelheid moet dan nog bereikt worden met bulpmiddelen als turbovinne n en onderwaterscooters.
�
Duikers zullen wel niet veranderen, dus zal bet gedrag van de otter drastisch gewij· zigd moeten worden. Immers, zolang de �t�r als sierlijke zwe�mer te boek staat, . . zal de fraaie latijnse uitleg van onze verewgmgsnaam onjuist ZIJn om de (sfeer en) houding binnen onze club weer te geven, en dienen we terug te grijpen naar de in middels gegroeide uitleg: LUi en TRAag. -Drs. Draaikolk-
Sinds enkele jaren wordt duikers aanbevolen op te stijgen met een snelheid van maximaa1 18 meter per minuut. Kortgeleden publiceerde BiJl Gleason de resultaten van zijn eigen, ongeplande, observaties van opstijgende duikers tijdens verscheide· ne duiktrips. . Deze observaties versterken de bezorgdheid dat duikers niet zo net en langzaam opstijgen. Gleason zag dat, hoewel ze allemaal langzaam startten, ze niet langzaam eindigden. Enkelen stegen op met bijna twee maal de aanbevolen snelheid (max. 18 m/min). Slechts twee buddyparen stegen op met een lagere snelheid dan aanbevo len en maakten bovendien nog een veiligheidsstop. De conclusie is dat de meeste te snelle opstijgingen beginnen op 10 meter onder de oppervlakte. En juist op die diepte moet de duiker bet meest voornchtig zijn, om dat vanaf 10 meter naar de oppervlakte het relatieve drukverschil daar het grootst ". PADI heeft altijd aangedrongen op een strikte naleving van de norm van maximaal 18 meter per minuut, terwijl een langzamere opstijging wordt toegejuichd. Sneller opstijgen kan mogelijk gevaar opleveren. Er zijn vele experts die deze norm (van 18 meter per minuut) willen verlagen. Maar deze stijgsnelheid werken goed wanneer die op de juiste wijze uitgeoefend wordt. Helaas lijkt het erop dat sportduikers deze norm niet aanhouden. Ook al zouden langzamere stijgsnelheden zeker bijdra gen, de mnjmalc snelheid· van 18 meter per minuut blijft onverminderd geldig. Het probleem zit niet in de kennis, maar in de uitoefening van de regels. In een poging een langzamere stijgsnelheid te promoten, beveelt PADI aan bij iedere duik een veiligheidsstop van 3 minuten te maken op 5 meter. Oorzaken van ongelukken als gevolg van overdruk in de longen. Het Idassieke voorbeeld: Een duiker die naar de oppervlakte stijgt, stijgt te snel, boudt zijn adem in of ademt verkeerd. Het medische voorbeeld: Soms kan geen bewijs vorden gevonden van onjuist uita demen. Mogelijk zou er dan sprake kunnen zijn van een defecte strottehoordldep of andere longproblemen. Derhalve is het van cruciaal belang dat in een medische
16
17
verklaring zaken als astma, emfyseem,
den opgenomen en opgemerkt. In ie
chronische
der geval moet in elk van deze geva1-
bronchitis,
luchtgevulde
gezwellen in de longen of chronische
len een arls worden geraadpleegd die
verstoppingen van de luchtwegen wor-
bekend is mei duikmedische aspecten.
Een theoretisch voorbeeld: Elke verstopping van de luchtwegen kan lucht vasthou den tijdens een opstijging en bet risico van embolie vergro�en. Slei dat een duiker te snel naar de oppervlakte opstijgt. Tussen tien meter diepte en de oppervlakte merkt hij dat rijn keel droog is en slikt. Als hij toevallig de longen vol met lucht heeft terwijl bij slikt, sluit hij in feite zijn lucbtpijp af met de strollehoofdklcp. En dat heeft dezelfde fysiologische gevolgen als de adem inhouden. Een duiker die vanaf
30 meIer
langzaam opstijgt kan op vijf meter hel idee hebben
Jat hij zal zowat op de boot is. Als zijn opstijging op dit punt niet gecontroleerd en
te snel is en de duiker slikt dan met volle longen, kan dit ernstige gevolgen hebben.
�
Nu is he niet redelijk of praktisch om duikers te verbieden om tijdens een opstij
�
�
ging te slikken, maar ze aan te raden langzamer o p' te . stijgen wel nut� g. Een keer slikken tijdens een gecontroleerde lanvamc OPShJgrng heeft Immers bijna geen ge
Bovendien beveelt PADI aan om aan het einde van iedere duik een veiligheidsstop
te maken van 3 minuten op 5 meter. Zo'n stop zal de duikveiligheid alleen maar ten goede komen, wanneer men ricb een keer verrekend beert met diepte of tijd, or toch te snel gestegen is.
S.A.F.E. Dive
=
Slowly Ascent From Each Dive
Het thema van Luteratuur dit iaar luidt SAFE DIVING. Over de invulling van die term "safe diving" heeft iedereen natuurlijk zijn ei gen mening, en iedereen duikt - voor zijn gevoel- ook safe! Dat was ook mijn gedachte, totdat ik bedacht wat er bij mijn wat meer �avontuurlij kc" duiken had kunnen gebeuren. Ik wil proberen aan de hand van een aantal ge beurtenissen mijn overdenkingen weer te �even.
volgen. Mei ongelukken als gevolg van overdruk in de longen is geen rekening gehouden in het model van Haldane, maar maken deel uil van de wet van Boyie. De decompres sie theorie gaat over opgeloste gassen in bloed en weefsels. Wa.� neer een lo�� b aa�
�
je scheurt, kun je een injectie van lucht in de bloedstroom knJgen. Dan knJg Je IR feite te maken mei een niel-Haldane's decompressie ongeluk. Sommige duikfysiologen zijn ongerust over wat zij zien als een �trend· in d� duiken de gemeenschap: een relatief groot aantal duikers die een soort neurologische de
11) hebben in vergelijking met de "bends· (T�. I). Het aantal Type II ongelukken is veel groter dan zou moeten wanneer men kijkt naar het ontwerp van de tabellen. Tijdens hel testen van een tabel komt zelden neurolo compressieziekte (or Type
�
gische decompressieriekte voor. De kern van de bcre ening en. hct te��en van een . . . 1 deCOZlcktes vermiJdt, dat bijna altijd ook geldt
duiktabel is dat wanneer men Type voor neurologische decoziektes .
Bij hel ontwerp van de Recreatieve Duik Planner is de stijgsnelheid van 18 meter per minuut bewust gekozen omdat deze norm - wanneer correc� aangehouden . zich bewezen heeft en de test des tijds goed heeft doorstaan . Eenieder die langza mer wil stijgen moet aangemoedigd worden. Het zal de werking �an deze planner . niet beïnvloeden. Immers, Or. Rogers berekende langzamere sllJgsnelheden voor zijn tabel; hij heeft vastgesteld dat deze langzamere snelheden geen invloed hebben op de werking van de tabel, behalve dan een positieve invloed. Het belangrijkste blijft dat wij onszelf en onze collega duikers zover krijgen onze stijgsnelheid (zelfs tijdens een noodopstijging) te beheersen en NOOIT OFTE NIMMER sneller te stijgen dan 18 meter per minuut.
18
"GOLDRUSH" Die ochtend was het weer, zoals gewoonlijk, miezerig en bepaald niet warm. Ik was zelf niet hersteld van een voedselvergiftiging en de duikprikkel kwam weeropzetlen. Die dag stond een duik in een riviermonding op het programma. Die riviermonding stond in verbinding met open 7.ee en diende vroeger als natuurlijke haven voor al lerlei kleine schepen. Bij lage waterstand viel de monding van die rivier droog. zo dat de scheepslui een paar uur moesten wachten voordat ze weer het zeegat kon den kiezen. Vanzelfsprekend wordt er dan letterlijk �schoon schip· gemaakt, en ligt cr dus van alles op de bodem te wachten op die ene sportduiker die besluit die "schaUcn� op Ic duiken. Ik en mijn buddy besloten die kans maar e�ns Ie namen, �p
zoek naar allerlei oude potjes en flesjes. Het water was koud en VIes, maar er VIel
goed in te duiken., Na een duik vol verzamelen en rondpeddelen waren de zakken goed gevuld en besloen we terug te keren. We draaien ons om en beginnen te zwemmen. Na zo'n tien minuten genappcrd te hebben zag ik echter dat ene flesje nog op pre cies dezeIrde afstand liggen als het tien minuten geleden lag. De inmiddels opgezet te stroming was van dien aard dat wc nog geen centimeter vooruit kwamen. De bo dem bestond uit slib, en je kon je nergens aan vooruit trekken. De enige oplossing was om naar de oppervlakte te gaan co van daaruit naar de kant te zwemmen. Na tuurlijk stond ook daar stroming, maar daar viel wel tegenop tekomen. Mijn buddy was al vlug een heel eind opgechoten. Op dat moment kwamen voor mij al die andere factoren opzetten: net hersteld van riekte, miezerig en koud weer, koud water en het gewicht van mijn vergaarde sch�t ten. Het kostte mij veel moeite om vooruit tc komen en al vlug kwam de vermOCld
heid opzetten. Wat was ik blij dat daar dat ene schip voor anker lag. zodat ik me
19
zijn assistentie kwam ik uiteindelijk naar de kant. Mijn schatten had ik nog allemaal kunnen vastbouden ....
kon vastgrijpen aan de ankerketting. Gelukkig bad mijn buddy mijn toe· stand al vlug in de gaten en dankzij
GOLDRUSH 2
LEESVOER Squeeze
door. Medische OmImissie NOB
We waren al een aantal dagen op zoek. Alle kompaspeilingen waren toch goed. maar dat wrak was toch niet te vinden. Maar die ene duik leek alles perfect te klop· pen. Dat ene boompje op die bel1ing met daarachter die telefoonpaal bleek precies op de goede plek te staan. We waren er dan ook van overtuigd dat exact onder de boot dat wrak zou liggen. Het werd tijd, we waren al zo lang op zoek. Ik en mijn buddy gingen naar beneden. vastberaden om diemaal bet wrak te vinden. Beneden aan de ankerketting was echter niets te zien. Zoals afgesproken zwommen we links uit om daar de bodem af te zoeken. En ja hoor, na een paar minuten zwemmen dook er iets op. Het wrak .... of toch niet? Hoe dan ook. er op af. Of bet nou bet wrak was of niet, het zag er pracbtig uit met losse ankers er om heen en schitterend begroeid. Werkelijk adembenemend. Na een tijdje te hebben rondgekeken kwam mij n buddy naar me toe en wees op zijn dieptemeter. Die bleek op een beboorlijk grote diepte te staan ..... een diepte die niet werd aangegeven op de tabellen ..... We besloten te gokken op een bepaalde decodiepte en duur van de stop. Na een behoorlijk lange tijd in deco te bebben ge· hangen gingen we naar de oppervlakte. Ik voelde me niet echt op mijn gemak, maar naarmate de avond vorderde en na een goede nachtrust was dat angstgevoel weer weg. Het was toch wel een mooi wrak.
uitgever. Stichting Scotl Ha/dimt
Deze twee verhalen komen eigenlijk op eenzelfde punt terug. Je bent aan het dui· ken or je wilt gaan duiken en je bent ook vastberaden om je doel te bereiken. In bet eerste verhaaltje waren het die Oesjes en potjes die beneden in die rivier lagen, in het tweede verhaal dat ene wrak wat koste wat het kost gevonden moest worden. Voor beide verhalen geldt, dat ik geluk beb gehad dat alles achteraf goed is gelo· pen. Voor beide verhalen geldt ook dat het goed fout had kunnen gaan.
Nieuwbrief Nederlandse Duikers Belangen
De moraal van dit verhaal: Laat je nooit door de duikstek bij de neus nemen. Bedenk van tevoren goed wat je gaat doen. Bereken de waterstanden goed., en houd je aan de vastgestelde duiktijd. Laat je niet door al het moois onder water verleiden toch iets langer te duiken. Stroming is iets waar je terdege rekening mee moet houden. Als je naar iets gaat zoeken. bepaal dan van tevoren wat je maximale diepte is. Denk er ook aan je meters regelmatig te controleren. Je komt zonder dat je het merkt vlug veel dieper dan je oorspronkelijk bedoeld bad, en daarmee ook vlug veel dieper in de problemen. Marjolijn van Osch
20
Enige maanden geleden is er door de medische commissie van de NOB een boekje uitgegeven dat handelt over de medische achtergronden van het duiken. Na een in leiding over een stukje geschiedenis van het duiken worden verschillende (medi· schel onderwerpen behandeld zoals invloed van duiken op gehoor. en evenwichts organen, de rol van kooldioxide, buddybreathing en aids, blindheid als gevolg van sinussqueeze en nog veel meer onderwerpen. Hoewel medisch vakjargon zoveel mogelijk vermeden wordt, moet men de tekst soms heel goed en beel aandachtig Ie· zen om alles goed te kunnen volgen. In bet tweede gedeelte van het boekje wordt duikmedische inrormatie verstrekt. Enige trainingstechnieken en algemene duik technieken worden er kort in behandeld, alsook de organisatie en inhoud van een sportkeuring. En als laatste is er een overzicht opgenomen over duikongevallen in de periode 1975 . 1986. Mochten sommige onderwerpen je bekend in de oren klin· ken, dan kan dat wel kloppen omdat bet veelal verslagen zijn die reeds in de ·On derwatersport" zijn gepubliceerd. Het boekje kost fl. 11.50 (excl. verzendkosten) en is verkrijgbaar bij de NOB. (En natuurlijk te leen bij de Lutra bibliotheek!)
"Sociaal gezien vormen beroepsduikers een vergeten groep·. Dat is de overtuiging van G. Vermeulen, zelf beroepsduiker in ruste. Sociale voorzieningen voor be roepsduikers zijn, volgens Vermeulen, ver achtergebleven. Dit komt doordat hct aantal beroepsduikers klein is (circa 4(0) en deze groep bovendien weinig onderlin· ge contacten heeft door de vele · meest buitenlandse · reizen. Vooral voor free-Ian cc duikers is het aanknopen van sociale contacten in het wereldje van beroepsdui kers vrijwel onmogelijk. Het tot stand brengen van een goede onderling communi· catie was voor G. Vermeulen dan ook de eerste uitdaging. Sinds kort worden de be· roepsduikers dus van alles op de hoogte gehouden door deze nieuwsbrief. Het is niet direct een "Cosm
21
VERDRINKING
GING DE MARE
door: E. van Galen, arts
uit : Eers/e Hulp magazine. Verdrinking neemt onder de oorzaken van een traumatische dood nog steeds een belangrijke plaats in. Hel aantal doden door verdrinking kan ongetwijfeld belang rijk verminderd worden indien adequate, preventieve eerste hulp-programma's in het leven worden geroepen. Ecn zo groot mogelijk aantal mensen moet zwemles krijgen, IC beginnen op zeer jonge leeftijd. Het moet nict worden onderschat dat bet kunnen zwemmen als voornaamste effect beeft, dat een drenkeling die in het water terecht komt, niet in paniek raakt. Openbare zwembaden dienen bemand te
7ljn
met goede zweminstructeurs, en badplaatsen die voor het zwemmen gevaarlijk
zouden kunnen zijn, moelen gemarkeerd worden. Men zou zoveel mogelijk mensen naast het leren van kunstmatige beademing ook technieken moelen aanleren hoe men als hulpverlener een drenkeling op een effectieve en vooral veilige manier uit het water redt. Dit redden van een drenkeling kan door de uiteenlopende omstan· digheden in de eerste plaats gevaar opleveren voor de hulpverlener zelf, die in ecn onoordeelkundige reddingspoging tot mede-drenkeling kan worden gemaakt. Als laatste preventieve raad kan worden benadrukt dat iedere zwcmmer moet weten dat hel extra die in- of uitademen (hyperventilatie) vooraf, om ZO langer onder wa· ter te kunnen zwemmen, gevaarlijk kan optreden.
LANGS DE DUIKSTE
is, omdat er dan onder water bewustzijnsverlies
EERSTE HULP Slachtoffers, die bijna verdronken zijn, knappen over het algemeen vanzelf op. Wanneer het slachLoffcr nict meer ademt, moet met behulp van de vingers de lucht· weg vrijgemaakt worden en moet onmiddellijk begonnen worden met kunstmatige beademing. Het hoofd van het slachtoffer wordt zoveel mogelijk achterover gehou den en er wordt mond op mond of mond op neus beademing toegepast. Pogingen om het slachtoffer in ecn 'drainagehouding' te leggen om zo het water uil de longen te drukken hebben een twijfelachtig nut en er gaat in ieder geval kostbare tijd verloren. Hel slachtoffer in buikligging draaien heeft geen voordelen boven de rugligging. die voor de beademing het beste is. Ook in rugligging kan er water uit de
longen lopen. Wanneer de apparatuur aanwezig is kan toediening van 100% zuur stof van grote waarde zijn. De mond op mond beademing hoeft nict onderbroken te
worden gedurende het transport van het slachtoffer of wanneer er na de redding uit het water gezocht wordt naar zuurstofapparaten. Men dient met kunstmatige be· ademing door te gaan zolang het hart blijft kloppen, hoe zwak dit ook moge zijn. Wanneer er aan de halsslagader geen hartslag te voelen is, moet de kunstmatige beo
......•
dat er zich bij de redactie een ware "ghostwriter" heeft gemeld .... deze anonieme schrijver zich "Drs. Draaikolk" noemt ... de redactie hoopt dat hij meer verhalen instuurt .... dat een groep van vijf naar Egypte is gereisd .... dit alles zich op een boot afspeelde .... zij zelf moestcn koken ....
dat daar Maître André en Maître Marcia voor zorgden ...
iedereen, behalve Fans, ziek is geworden .... zou dat door het eten of door de golvcn komen ???? dat we ook weer een dropping hebben gehad ....
sommigen dachten dat dit hun eerste buitenduik was .... die groep dus ccht "nat" werd .... zij dus tijdens de les hebben geslapen
!!!t
een eerste duik is a) geen nachtduik en b) in wat ruimer water .... zij een paar weken later echt hun eerste duik maakten .... sommigen meer zenuwen dan perslucht hadden .... je daar ook uitstekend mee kunt duiken .... dat we weer een OW oriëntatietocht hebben gehad .... dc Koningin wéér niet heeft kunnen meedoen .... omdat ze (zogenaamd) haar paspoort vergeten was dat Ger de honneurs waarnam .... en de trofee binnenhaalde .... er bij die toeht mensen waren die vraag 4 (hoe heet ons clubblad) .... FOUT HADDEN !!!! s.v.p. melden bij de redactie !! dat we binnenkort over het weer gaan meepraten .... er een professionele meteoroloog komt .... .het "natte vinger" -werk dus voortaan achterwege kan blijven ..... je voortaan vanuit je luie stoel .... het zicht in de Oosterschelde kunt voorspellen ....
ademing gecombineerd worden met uitwendige hartmassage. Er moet gezorgd
dat er nog altijd leden zijn die niet op tijd betalen..
worden voor een snel transport naar het ziekenhuis, zonder de reanimatie te onder
zonder contributie er dus geen clubblad kan zijn ...
breken, zelfs niet voor enige seconden.
we daar dus wel iets aan moeten doen ....
22
24
, ,
n 0 '