Luc Van den Bossche over academisering opleidingen INGENIEURSMAGAZINE

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

01-2010

INGENIEURSMAGAZINE

Luc Van den Bossche over academisering opleidingen Dokter Vanermen is wereldtop voor hartchirurgie Ecologisch racen in Francorchamps Studenten bouwen waterzuivering in Ghana

VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 48, nummer 01, januari 2010 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor ANTWERPEN X- P2A8632

Commentaar I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw Lid van World Federation of Engineering Organisations (WFEO) van de UNESCO. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.) VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem HOOFDREDACTEUR Ing. Noël Lagast MSc EINDREDACTIE

Geduld geraakt op! Tien jaar geleden begon het derde millennium. Het werd beschouwd als de ‘Nieuwste Tijd’. Voor sommigen was 1 januari 2001 het begin van een ‘supergalactische tijd’: het begin van reizen naar andere planeten en zonnestelsels. We zijn tien jaar later en van de voorspellingen is niets in huis gekomen. Een nieuw jaar is ingezet en ook een nieuwe decade van jaren. Het zijn referentiemomenten voor wederzijdse wensen en reflecties over verleden, heden en toekomst. Als algemeen voorzitter van de VIK wens ik u, lezer, en uw dierbaren een voorspoedig jaar 2010. Voorspoed betekent dat wat u onderneemt gunstig mag verlopen. De invulling van dat verlangen kan op veel domeinen betrekking hebben: het persoonlijke, het familiale of het bedrijfsmatige in zijn brede betekenis.

Luc Vander Elst REDACTIERAAD Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01 Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN rek.nr.: 406-0098501-56 € 61,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden € 34,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden € 17,00 voor studenten-industrieel ingenieur € 78,00 voor leden woonachtig in het buitenland € 580,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers € 280,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers DRUKKERIJ & LAY-OUT Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95

Het bindweefsel van de VIK is ongetwijfeld de belangenbehartiging van haar leden, de voortdurende vorming en opleiding van haar leden en de vorming van een netwerk. Een internationale erkenning van de graad en het diploma van industrieel ingenieur is er helaas nog steeds niet voor wie in niet-loondienst in het buitenland gaat werken. De reden is simpel: ten eerste geeft de opleiding geen internationaal gangbare studieduur die overeenstemt met 300 studiepunten, waarvan 180 voor de bachelorfase en 120 voor die van de master. Ten tweede is de huidige benaming van de studierichting niet alleen internationaal onduidelijk, maar slaat ze volgens een onderzoek van de VIK niet aan bij de jongeren. Een industrieel ingenieur is immers volgens de VIK een ‘master of science’ (MSc) in de toegepaste ingenieurswetenschappen, want de functies die door industrieel ingenieurs worden uitgeoefend zijn, voornamelijk toepassingsgericht. De opleiding behoort feitelijk tot het masterniveau en de wetenschappen (sciences-Sc). De decreetgever heeft die feitelijkheid in 2004 wettelijk vastgelegd. Masteropleidingen horen thuis aan een universiteit. Dat vergt dan ook een integratie van die opleidingen in de universiteit, in een eigen faculteit en met een aangepaste studieduur: drie jaar bachelor en twee jaar master. De studieduur van de Franstalige collega’s werd inmiddels aangepast. De studieduur van de ‘ingénieur industriel’ bedraagt nu 5 jaar (3+2). Medio december werd aan een vierhonderdtal Franstalige collega’s het diploma uitgereikt van ‘master en sciences de l’ingénieur industriel’. De plechtigheid vond voor een duizendtal genodigden plaats in de nieuwe ‘Square’, het vroegere Congrescentrum aan het Centraal Station. Het was een keerpunt in de geschiedenis van de industrieel ingenieur in ons land, dat voortaan twee soorten industrieel ingenieurs kent: de enen afgestudeerd in de Vlaamse Gemeenschap met een opleiding van vier jaar, de anderen uit de Franse Gemeenschap met een opleiding van vijf jaar. Onder de titel ‘l’Ingénieur industriel, une belle histoire’ schetste collega Noël Lagast de geschiedenis van de industrieel ingenieur en van de burgerlijk ingenieur in ons land. Vlaanderen holt met zijn aanvang van de opleiding van industrieel ingenieur (dat ooit met technisch ingenieur begon) een kwarteeuw achter op die van de Franstalige collega’s. De geschiedenis kan men niet ontgaan. Men kan er heel wat van leren. Bijvoorbeeld dat de opleiding van de Vlaamse industrieel ingenieurs prima is, maar hoe langer hoe minder past in het internationaal plaatje. Ook gewezen minister en huidig voorzitter van de Associatie UGent, Luc Van den Bossche (zie interview in deze I-mag) deelt onze bekommernis. Het geduld van de Vlaamse Ingenieurskamer is meer dan op! Het is hoog tijd dat de ‘Nieuwe Tijd’ voor internationale erkenning van de Vlaamse industrieel ingenieurs aanbreekt. Beter vandaag dan morgen. Ing. Joseph NEYENS MSc Algemeen voorzitter VIK

Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. COVER Luc Van den Bossche © Ing. Jean-Paul MAGDELIJNS MSc

VIK – NIEUWJAARSRECEPTIE Van harte welkom! 3

Meer info: zie pagina 21 in deze I-mag.

I-mag januari 2010

Inhoud Commentaar Geduld geraakt op!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Inhoudstafel .........................................

03 04

Ing. Bert Zimmermann over ondernemerschap Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dr. Vanermen is wereldtop voor hartchirurgie Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Modern Times Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ecologisch racen in Francorchamps Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Studenten bouwen waterzuiveringsinstallatie Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

De rol van de hogescholen bij innovatie en valorisatie Centrum Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hoe bespaar je als bedrijf op je energiefactuur? Centrum Industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lezing over poolstation Antarctica Centrum Industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nieuwe loongrenzen 2010 Centrum Industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

In de kijker: We vieren Nieuwjaar! Afdeling Zuid-West-Vlaanderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nieuws van de afdelingen ..............................................................

VIK-nieuwjaarsreceptie Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Luc Van den Bossche en Luc François over academisering Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ing. Bart Vandezande MSc laureaat Entreprize 2009 Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ing. Tim Vandenput is burgemeester van Hoeilaart Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Activiteiten van de studiegroepen Studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Puzzelaar 94 en oplossing VIK-puzzelaar 92 Denken & doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

CLP en GHS / Hoe stel ik een IT-lastenboek op? Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Effectief leidinggeven / Succes op beurzen Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Cursusagenda Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

I-mag januari 2010

4

05 08 10 12 14 17 18 19 20 21 22 29 30 34 36 40 43 44 45 46

technologie TECHNOLOGIE

“We hebben nood aan een duidelijke mentaliteitswijziging” Ing. Bert Zimmermann (TCS) benadrukt essentie van ondernemerschap HOUTHALEN. Ing. Bert Zimmermann (45) werkt bijna twintig jaar bij Timmers Cranes and Steelworks nv, een Houthalens familiebedrijf in de staalbouw dat productiepoten heeft in Duitsland en Tsjechië. Hij begon er onderaan de ladder, doorliep zo goed als de hele ketting en is sinds twee jaar general manager. Over ingenieurs, entrepreneurship en sociaal overleg heeft hij een uitgesproken visie.

Wat is voor jou een goede ingenieur? Ing. zimmermann: “Mijn uitgangspunt is dat je als ingenieur de tijd moet nemen en krijgen - om de basiskennis van je sector grondig te leren kennen. Alleen vanuit de basis kan je als ingenieur je vak leren. Dat moet minstens vijf tot acht jaar duren. Pas daarna mag een ingenieur een volgende stap zetten naar het managementniveau. Een goede basiskennis en technische expertise zijn twee vereisten voor een gedegen industrieel engagement.” “Wie ambities heeft om door te groeien in management, holt zichzelf al eens voorbij. Dat heb ik bij mezelf gemerkt en ik heb het ook vastgesteld bij medestudenten op de Vlerick Management School.” Hoe verliep je eigen carrière? Ing. Bert Zimmermann MSc: general manager van TCS.

“Ik ben begonnen als calculator, maakte meetstaten, deed stabiliteitsstudies, leidde de tekenkamer, werd lasingenieur en pas dan bestuurder. Ondertussen sprak ik commercieel mee, werd ik projectmanager en onderhield ik klantenrelaties. Pas als je dat geheel kunt vertalen naar de markt met grondig opgebouwde kennis, dan kan je een goede trade off maken, zowel voor de klant als voor je eigen bedrijf.” “Je moet bovendien openstaan voor andere vakgebieden. Niet alleen de staalbouw telt, maar ook de verkoop, het personeels-

“We mogen niet zomaar wachten tot het economisch klimaat weer beter wordt. We moeten daar zelf voor zorgen.” management, de marketing, de boekhouding, enzovoort. Knappe ingenieurs die te fier zijn om bijvoorbeeld met boekhouding bezig te zijn, remmen hun eigen ontwikkeling af. Een knappe kop volstaat niet voor een managementfunctie: je moet de transformatie kunnen maken naar andere vakgebieden. Mijn taak het is mensen te stimuleren om daarvoor open te staan.”

5

Mondelinge reclame Welke zijn de sterkten van het bedrijf? “Timmers heeft een grondige expertise in onze drie kernsegmenten: staalbouw, kranen en general contracting. Staalbouw is onze belangrijkste troef. Daarnaast bieden wij een totaalengagement tegenover

I-mag januari 2010

de klant. Doordat we de hele engineering en expertise samenbrengen, verkrijgen we een soort totaalpakket, sleutel op de deur. Dat is een groot surplus in de markt, waar bedrijven steeds meer grote projecten volledig willen outsourcen. Dankzij ons totaalpakket kunnen wij dat aan.” “Onze klanten zijn zowel kmo’s als multinationals. Meer dan de helft van de omzet realiseren we in het buitenland. We zoeken dat niet zelf op, maar de mondelinge reclame die onze klanten voor ons maken, kent geen landsgrenzen. De markt evolueert zo en wij gaan mee. We hebben net gedaan met de bouw van een petrochemische fabriek in Trinidad en Tobago, maar hebben ook projecten in Oman, Engeland, noem maar op. We hebben ook de staalelementen gemaakt voor de beroemde klauw van U2. Zulke prestigeprojecten krijgen wat weerklank in de media en dat is graag meegenomen.”

“Vlerick maakte mij completer” Ing. zimmermann studeerde af als industrieel ingenieur elektromechanica aan de Katholieke Hogeschool Limburg. Enkele jaren later deed hij een MBA in Diepenbeek. Nadien volgde hij een opleiding voor Europees lasingenieur en een paar jaar geleden volgde hij een masterclass in innovatie en ondernemerschap aan de Vlerick Management School. “Het Vlerick-jaar opende voor mij een heel nieuwe wereld. Je ontmoet heel andere mensen met een andere visie. Je leert er wat innovatie écht betekent en vooral wat ondernemerschap echt is, want er is een groot verschil tussen ondernemer zijn of manager. Die masterclass heeft mij een nieuwe relance gegeven en een veel bredere en diepgaandere kijk op alles. Die opleiding heeft mij mee gevormd tot wat ik nu ben en blijkt ook nuttig tijdens discussies en onderhandelingen.” DVE

Hebben jullie last van de economische crisis? “We kenden een kleine terugval in omzet. Een jaar geleden hadden we nog een portefeuille voor zes, zeven jaar werk, maar op twee weken tijd vielen plots veel projecten weg. Er was geen financiering meer bij de klanten. Bij sommige van die projecten stonden we zo goed als klaar om met de bouw te beginnen. Het is een klap, als je dan plots alles moet stilleggen.” “Dit jaar was de opdrachtenportefeuille redelijk. We kenden weinig of geen technische werkloosheid, maar toch is de hausse die we in het tweede kwartaal verwachtten, uitgebleven. Opnieuw worden projecten uitgesteld en we verwachten dat we volgend najaar zullen moeten ingrijpen.” “Sinds kort leggen we de basis voor een nieuwe business unit, ‘Life cycle services’. Daarmee herdefiniëren we onze onderhoudsdiensten. Door de crisis investeren klanten minder in nieuwe projecten, maar ze willen wel onderhoud en herstelling outsourcen. We bieden nu ook renovatie, onderhoud en herstelling aan. We merken dat dat begint te werken.”

Het familiebedrijf Timmers Cranes and Steelworks nv stelde een buitenstaander aan tot general manager.

enorm. We blijven in Vlaanderen opgescheept met een veel te hoge belastingdruk. Niet ver hier vandaan hebben ze een veel flexibelere arbeidspool, veel flexibelere voorwaarden en een heel andere mentaliteit. De vakkennis is er niet noodzakelijk slechter dan hier. Wij zien veel opdrachten naar het buitenland vertrekken.”

sen ook is, de enige realiteit is de economische. Als er geen markt is voor je producten, waarom blijf je ze dan in godsnaam produceren? In plaats van die negatieve energie in discussies te steken, zouden de partners beter proberen dat om te draaien in iets wat de klanten wél nog willen kopen.” Hoe maak je zo’n klik?

Buitenland Hoe evolueert de markt in deze crisistijd? “Het is niet de politiek die de economie zal redden, het zullen de bedrijven zijn. Bedrijfsinvesteringen zijn onze business en wij zien dat er veel wegvloeit uit Vlaanderen. De buitenlandse aantrek is

I-mag januari 2010

“De zienswijze van onze sociale partners is compleet verkeerd.” “Om dat te keren, hebben we nood aan een duidelijke mentaliteitswijziging. Neem voorbeelden als General Motors en DHL. Hoe dramatisch het voor al die men-

6

“Ik verwijt onze sociale partners dat ze te veel meestappen in het sociale profitariaat. Ze blijven denken dat de bedrijven en de staat een melkkoe zullen blijven. Dat moet absoluut stoppen en we moeten de mouwen opstropen. Ik vrees dat het ook al een beetje te laat is. We hebben kansen, we hebben de brains en de techniek, maar we moeten het ook doén.”

TECHNOLOGIE

“Gerechtelijke expertise benutten” Ing. Bert Zimmermann volgde bij de VIK ook de opleiding tot gerechtelijk expert. “In onze sector gaat veel geld om en ontstaan al wel eens disputen. Daar komt de hele batterij van gerecht en advocatuur bij kijken. Ik stelde me al eens vragen bij de mensen die zich expert noemden en ging op de duur zelf die cursus volgen bij de VIK. Die is heel goed om de wetgeving grondiger te leren kennen en zo kan ik die beter toepassen bij Timmers, want die wetgeving zit heel nauw verweven in het projectmanagement van ons bedrijf. Ik moet af en toe eens tussenbeide komen als gerechtelijk expert en doe mijn deel daarin, maar heb er meestal niet veel tijd voor.”

bouw of hijstoestellen meer. Die specifieke vakken zijn er niet meer en het aanbod om bij te scholen, is ook veel te klein. We slagen er niet in om onze sector sexy te maken. Nochtans zitten de lonen zeker goed en heeft Vlaanderen wereldspelers in de staalbouw. Toch verkopen we ons onvoldoende. We lopen internationaal bovendien achter op de ons omringende landen.”

Herstructureren?

Info: www.timmers.be DVE

Hoe is het om general manager van een familiebedrijf te zijn? “De bestuurders van dit familiebedrijf dragen geen oogkleppen en staan open voor de bewegingen in de markt. Alleen al het feit dat ze een buitenstaander tot general manager benoemden en externe stemmen in de Raad van Bestuur toelaten, illustreert dat. Ik geniet van mijn job, maar ik zit altijd geprangd tussen de aandeelhouders en de werknemers. Ik kan geen van beide partijen teleurstellen. De leden van de Raad van Bestuur moet ik soms bijsturen in hun visie, werknemers moet ik kunnen motiveren om een extra inspanning te doen, als het nodig is. Het is altijd een beetje trekken en duwen. Mijn voordeel is dat ik vanuit mijn buik kan spreken en mijn ervaring kan aanhalen om dat te verwezenlijken. Ik doe het graag en voel me er goed bij. De job sterkt mij als mens.” Hoe ziet de nabije toekomst er voor het bedrijf uit?

TCS moet zich naar zijn klanten herdefiniëren, nieuwe opportuniteiten aanboren en goed inspelen op nieuwe marktsignalen.

“Vandaag proberen we bedrijven die boven de politiek staan, te doen terugkomen op hun beslissingen of anders te doen investeren. Dat is nutteloos en kost veel tijd en energie. De zienswijze van onze sociale partners is compleet verkeerd. De sociale partners moeten een andere stap zetten in plaats van te veel met jobprotectie bezig te zijn. De angst om de job te verliezen zou men moeten leren omzetten in een positieve kans om iets nieuws aan te pakken.” “Ook de hele groene beweging is niet essentieel. Die zaken krijgen te veel de bovenhand boven de economische bedrijvigheid. Wij doen natuurlijk ons deel van het ecoverhaal, maar ik wil het niet laten overheersen binnen de firma. Het komt erop aan die aspecten te matchen met de andere aspecten van het economisch

“We hebben kansen, we hebben de brains en de techniek, maar we moeten het ook doén.”

leven: de schaarste aan grondstoffen, de beperkte kredieten, de moeilijkere omstandigheden van de bedrijven, enzovoort. De economische bedrijvigheid wordt te veel geremd in haar essentie.” Zijn er voldoende vormingen voor jullie sector? “Ook dat gaat niet goed. We hebben bijna geen instroom meer van jonge mensen. Er zijn maar heel weinig ingenieurs staal-

7

“Het zijn niet de slimsten of de sterksten die overleven, maar zij die zich het best aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid. We moeten onze producten en onze werkwijze aanpassen aan de veranderende realiteit. Het zal zaak zijn om mee te evolueren. TCS zal moeten opletten, wellicht herstructureren, misschien snoeien. Bovenal moeten we ons naar onze klant herdefiniëren, nieuwe opportuniteiten aanboren en goed inspelen op nieuwe marktsignalen. We zullen nog meer moeten inspelen op engineering, veranderingen aanbrengen in de productieketting, in de contracting, enzovoort. We mogen niet zomaar wachten tot het economisch klimaat weer beter wordt. We moeten daar zelf voor zorgen.”

Tekst: Dirk VANDER ELST Foto’s: TCS NV

I-mag januari 2010

technologie

Dr. Vanermen is wereldtop voor hartchirurgie Toonaangevend voor nieuwe technologie bij hartoperaties AALST. “Wat heb jij het liefst? Een paar kleine littekens of je borstkas helemaal opengezaagd?” Het is geen strikvraag, die dr. Vanermen stelt. De hartchirurg aan het Aalsterse OnzeLieve-Vrouwziekenhuis bevestigt gewoon waar de Belgische hartchirurgie vandaag staat. Opvallend ver, in vergelijking met het buitenland.

Dr. Vanermen

Met beelden en filmpjes laat Vanermen de technologie voor zich spreken. Het begint bij een gewone schaar. Van daar gaat het naar de kijkoperaties, op zich al een hele vooruitgang. Een cameraatje van zo'n vijf millimeter, schuift door een kleine incisie in het lichaam en verkent het gebied. Het levert een frontaal en gedetailleerd beeld op van de situatie ter plaatse, dat het oog op geen enkele manier kan evenaren. Langs dezelfde opening werkt de arts aan een oplossing voor het probleem van zijn patiënt. Een vernauwde kransslagader wordt gedilateerd bijvoorbeeld: een nieuwe katheter brengt een ballonnetje tot het vernauwde stuk ader en blaast die open. Of een nieuwe klep wordt simpelweg via de lies in het hart gestoken. Het is een groot verschil met de openhartchirurgie, waar instrumenten als breekijzers je borstkas openhouden.

Op een stokje Alleen: het hart zelf kan je nogal moeilijk opblazen of met erg veel moeite vervangen. Het hart herstel je best. Daar moet de specialist complexe manipulaties voor uitvoeren. “Vandaar dat ik ‘gesteelde

I-mag januari 2010

instrumenten’ ontwikkelde”, zegt Vanermen. “De scharen en messen die we gebruiken, staan in miniatuur op een pin, die zo'n dertig centimeter diep in de borstkas kan. Ik manipuleer de kaken aan de ene kant, het minigereedschap voert het werk uit aan de andere kant. Zo kan je steken zetten met een precisie van minder dan één millimeter, opnieuw zonder dat je de borstkas helemaal moet openzagen. Een working hole van vier centimeter tussen twee ribben volstaat. Het nadeel is dat je hand véél solieder moet zijn om op die afstand stabiel te blijven.” Gelukkig baart oefening kunst. De manier van werken hoeft dus geen probleem te zijn. Maar dat valt tegen: veel hartchirurgen zijn hem nog altijd niet gevolgd. Dat is niet alleen een kwestie van beperkte middelen of infrastructuur. “Mensen haten verandering. They hate change. Allemaal. De operateur moet namelijk naar een scherm kijken tijdens de operatie, niet meer naar de patiënt zelf. De oog-handcoördinatie verandert totaal. De gedachte dat je alles in handen hebt, valt weg. En laat chirurgen nu net controlefreaks zijn. Het comfort verschuift dus helemaal naar de zieke. De littekens zijn veel minder opvallend, het herstel veel sneller en de operatie veel beter uitgevoerd.”

8

De gesteelde instrumenten zijn nochtans niet eens het laatste stadium van ontwikkeling. In 1998 zat dr. Vanermen al achter het eerste prototype van de operatierobot. “Geen menselijk wezen kan werken op een lichaamsdeel dat kleiner is dan een klep van drie centimeter of dieper ligt dan dertig”, vertelt hij. “Het oog schiet te kort en je bewegingen zijn te groot. Die moet je kunnen ‘demultipliëren’. Dat is wat onze robot doet. Een beweging van tien millimeter wordt er maar één binnenin het lichaam. Het vormt een interface tussen de handen van de chirurg en de instrumenten.”

“Het lijkt of je met je hoofd en armen helemaal in het lichaam zit” De robot heeft maar drie openingen nodig. Eén voor elke arm en een opening voor de camera. Via de lies pompt het bloed in en uit de machine die de taken van het hart tijdelijk overneemt. Voor de rest zijn er alleen nog een paar incisies nodig voor kleinigheden als het wegzuigen van overtollig lichaamsvocht. De 3D-camera projecteert alles in hoge definitie. “Het lijkt of je met je hoofd en armen helemaal in het lichaam zit”, aldus dr. Vanermen. “Er staan zeker drie schermen in de operatiezaal, zodat het hele medische team kan volgen. Niet evident, want vroeger kon het assisterend personeel nauwelijks meekijken. Maar vergis je niet: de dokter zelf zit een heel stuk verderop.

TECHNOLOGIE

Pioniers uit België

Wie dacht dat België het Kafka-land bij uitstek is, wacht nog een verrassing: “In Groot-Brittannië zijn gezondheidswerkers haast functionarissen met een nine-to-fivejob. Ze zijn wel gemotiveerd om perfecte gezondheidszorg toe te passen, maar niet om het beter te doen dan hun buurman. Bij ons is er veel meer concurrentie tussen verschillende diensten. En dat stimuleert creativiteit en innovatie”, concludeert hij.

In 1997 waren Vanermen en zijn team pioniers op het vlak van kijkoperaties binnen de hartchirurgie. Slechts een paar andere centra in de wereld pasten dezelfde werkwijzen toe: Leipzig, Greenville, Philadelphia en enkele centra in Italië. Ondertussen worden ze toegepast van Montreal tot Japan. “Het is een langzaam proces, maar het gaat toch al beter dan vroeger”.

Op www.vik.be vindt u enkele filmpjes die dit artikel illustreren: dilatatie van vernauwde ader (filmpje 1), computeranimatie waar klep wordt vervangen (2), eerste robot in 1998 (3), recente robot (4) en operatie op mitraalklep (5).

Waarom kon dit pionierschap in België ontstaan en niet in andere hoogtechnologische en kennisgerichte landen? “We hebben goede universiteiten, maar die zijn nog te weinig bezig met innovatie en ontwikkeling. Ik denk dat er in België vooral veel meer vrijheid is om nieuwe dingen te doen. In de Verenigde Staten is een dokter bang dat hij een horde advocaten op zijn dak zal krijgen bij de minste complicatie. De administratieve rompslomp om nieuwe procedures klinisch te mogen toepassen op patiënten is hier ook veel minder groot”, verklaart Vanermen.

Zijn ogen zijn gericht op een console, terwijl zijn handen het werk doen met joysticks. De joysticks interpreteren zijn bewegingen: translatie, rotatie, gripping, ... en voeren ze in miniatuur uit. Zeer precies en stabiel.”

“Met een team van ingenieurs zou het me op korte tijd lukken om een simulator te maken”

Kruisbestuiving “Door de jaren werkte ik met heel wat ingenieurs samen”, vertelt dr. Vanermen. “Voor de ontwikkeling van de gesteelde werktuigen, voor de dilatatieballonnetjes of katheters én voor het uitdenken van de robot zat ik vaak in Silicon Valley, Californië. Het bedrijf Olympus in Japan hielp me dan weer voor het verbeteren van de hogedefinitieoptieken.” Eigenlijk gaan alleen de optieken naar binnen. De camera zelf is een CCD met drie chips buiten de patiënt. Die kregen ze nog niet zo geminiaturiseerd dat hij in het hart kan worden ingebracht. “Maar dat komt, hoor”, zo stelt hij ons gerust. “In de toekomst staat er heel wat op stapel.” Dr. Vanermen droomt ervan om een klep te herstellen op een nog kloppend hart, zonder dat het stilgelegd of leeggemaakt moet worden. Of wat dacht je van 3D-echobeelden, zodat je dwars door bloed kunt kijken? De ontwikkeling van een simulator zou minder ver in de

LJ

Het Onze-Lievevrouweziekenhuis in Aalst heeft een reputatie inzake hartchirurgie.

toekomst mogen liggen. Om de operatietechnieken te oefenen moeten jonge dokters zich behelpen met een skelet waarin een varkenshart steekt. Dat skelet dekken ze volledig af, zodat het lijkt op de realiteit in de operatiezaal. “Met een team van ingenieurs zou het me op korte tijd lukken om een simulator te maken, maar er zijn geen financiële middelen. Niemand stapt in een vliegtuig als de piloot niet eerst uren in een simulator heeft gesleten. Maar de luchtvaart is een commerciële sector, daar willen bedrijven in investeren.” “In de gezondheidssector zien ze niet zulke grote winsten. De vergrijzing van de samenleving belooft wel een serieuze markt, maar dan nog heb je het juiste product nodig”, aldus Vanermen. “Er zijn duizenden concurrenten en het bedrijf moet toevallig het meest succesvolle product creëren. Zie het als de grote strijd tussen VHS-tape en Sony of tussen Mac en Windows. Het is niet noodzakelijk de beste die wint.” Dr. Vanermen roept tegelijk op tot meer kruisbestuiving tussen de industrie en de geneeskunde. Het cliché van de ingenieur die in zijn labo iets geweldigs ontwikkelt, dat jammer genoeg niet aansluit bij de noden van de medicus zelf, blijft bevestigd. “Ik moet haast altijd zeggen dat ik er niks mee kan aanvangen. Daarom ben ik

9

onlangs met enkele ingenieurs de operatiezaal in getrokken. Zo konden ze de viso vaststellen met welke obstakels ik te maken krijg in de operatiezaal en wat ik van hen nodig heb om mijn werk te vergemakkelijken.” Alles kan beter, zegt de volksmond, maar het Aalsterse ziekenhuis mag trots zijn op wat het al presteerde. Het cardiologisch centrum staat al jaren aan de top van de hartchirurgie. “Ik kan zeggen dat we hier methoden gebruiken die nergens anders ter wereld gebruikt worden”, glimlacht Vanermen. “Dat gaat vooral over de kijkoperaties op de mitraalklep, maar ook de hybride operatiezaal is een pareltje. Daarin verenigen we het beste van twee werelden. De technieken voor de minst invasieve hartchirurgie, zoals de robot, gaan samen met kwalitatieve radioscopie die de cardioloog nodig heeft. Nu kunnen we twee takken van de hartgeneeskunde tijdens één operatie uitvoeren: de ene kransslagader dilateren we, de andere overbruggen we met wat knip- en plakwerk. Dat is een enorme verbetering voor de hartpatiënt.” En dat is waar het altijd om blijft gaan voor Vanermen: het comfort en de overleving van de patiënt.

Tekst: Lisbeth JASPERS Foto’s: OLV-ZIEKENHUIS AALST

I-mag januari 2010

technologie

MODERN TIMES MODERN TIMES Voorspel de hits! Gedaan met het spannende afwachten van zangers, producers en entertainers: wordt hun nieuwste cd een hit of niet? Voortaan wordt dat perfect voorspeld, want dankzij een vergelijkingsmethode op basis van algoritmes vallen hits voortaan met een zekerheid van 80% te voorspellen. Waar anders kan men zich met zulke voorspellingen bezighouden dan in Amerika? Gedaan dus met vruchteloos liedjesschrijven in de ijdele hoop dat er ooit een hit tussen zit. Voortaan baseer je je op de bestaande algoritmes en de hits volgen mekaar op. Volgens ons moet het duo Chin and Chapman, dat indertijd de hits aaneenreeg voor onder andere The Sweet, al van dat algoritme hebben geweten. De technologie vergelijkt de muziek op basis van algoritmes met bestaande succesvolle songs. Dat levert een voorspelbaarheid van ongeveer 80% op voor een nieuwe hit. Niet slecht, als je weet dat de muziekindustrie op dit moment met een correct voorspellingspercentage van 10% zit voor toekomstige hits. ‘Intelligence solutions' hit song science technology’ analyseert nieuwe liedjes op ritme, harmonie en onderliggende patronen. Die informatie wordt verwerkt in een matrix en vergeleken met bestaande, succesvolle songs. Scoort je lied zeven of meer, dan heb je een potentiële hit in handen. De software is beschikbaar via internet. www.uplaya.com

Opnieuw kunnen zien voor € 67.000 Al 32 blinden kunnen opnieuw enigszins zien dankzij het Argus II-systeem van het Amerikaans bedrijf ‘Second sight medical products’ uit Californië. Centraal in een kunstoog wordt een minuscule camera via elektroden verbonden met de achterkant van het oog. David Lloyd, een van de 32 patiënten, die het experiment ondergingen, kon na 30 jaar blindheid opnieuw licht en vormen onderscheiden. Tien van de vijftien gebruikers van het apparaat konden een bewegende lijn aangeven op een computerscherm.

Algen kweken op zee De Nasa doet meer dan alleen maar aan ruimtevaart. De technologie en de kennis die nodig is bij de ontwikkeling van ruimtevaart, is vaak ook nuttig voor het leven op aarde, zo blijkt. Zo heeft het Amerikaans ruimtevaartinstituut een proces ontwikkeld om algen op het zeeoppervlak te kweken. Sommige soorten algen produceren veel natuurlijke oliën en zijn onder meer nuttig bij de productie van biobrandstoffen. De meeste olie die we nu oppompen komt van algen die miljoenen jaren geleden leefden. Nog volgens de Nasa zijn sojabonen goed voor een olieproductie van hooguit 470 liter olie per hectare per jaar. Voor koolzaad is dat ongeveer het drievoudige, voor palmolie schommelt het rond 5.800 liter, maar algen kunnen per hectare per jaar tot 18.500 liter olie produceren. Voor het kweekproces worden semidoorlatende zakken gevuld met rioolwater. De zakken drijven op zee. Membranen laten alleen zoet water door. Zo wordt het stedelijk afvalwater gezuiverd en kunnen de algen groeien. De zakken worden in de ruimtevaart gebruikt om menselijk afvalwater van astronauten op ruimtemissie te recycleren. Als ze al luisteren, dan doen ze dat naar de naam Omega: offshore membrane enclosures for growing algae. Om algen te laten groeien op zee heb je geen landbouwgrond nodig en hypothekeer je dus de voedselproductie niet. De meststoffen die in het rioolwater zitten, volstaan om de algen te laten groeien. Bovendien vraagt algenkweek op het land een enorme hoeveelheid water. Het systeem combineert verschillende oplossingen: de productie van biobrandstof, maar tegelijk ook de zuivering van afvalwater. Naar schatting zullen de zakken twee jaar op het zeeoppervlak drijven, waarna ze gerecycleerd kunnen worden.

Schade aan het netvlies belet het zicht van ongeveer 200.000 mensen in de VS en Europa. De Argus II activeert de ingeslapen zenuwbanen door visuele informatie naar de elektroden op het netvlies te zenden. Zo kunnen die patiënten lijnen en licht ontwaren. Het kunstoog gebruikt 60 elektroden om miljoenen netvliescellen te vervangen. De patiënt draagt een minicomputer bij zich die de signalen van de camera ontleedt en naar een antenne in het oog van de patiënt stuurt. Lezen blijft nog onmogelijk met de vondst. De patiënt kan wel deuren onderscheiden en lijnen op de vloer volgen. Second Sight hoopt volgend jaar de Argus II in Europa en de VS te lanceren. Voor 67.000 euro brengt een Argus II wat meer licht in het leven van sommige visueel gehandicapten.

www.nasa.gov

http://www.2-sight.com/

I-mag januari 2010

10

MODERN TIMES

Gorgon Stare jaagt op terroristen

Inwendige beha

In de loop van dit jaar wil de Amerikaanse luchtmacht tien onbemande vliegtuigen uitrusten met de Gorgon Stare. Het project kost 150 miljoen dollar en moet de tien onbemande vliegtuigen elk uitrusten met een systeem van twaalf hoogwaardige camera’s. Gorgon Stare is in feite een ‘upgrade’ van de systemen die het Amerikaanse leger (Constant hawk) en de marine (Angel fire) al gebruiken bij bemande vluchten. In plaats van voorheen één vaste camera werkt de Gorgon Stare met twaalf camera’s die een gebied van zowat vier kilometer kunnen overschouwen en per vlucht 12 tot 65 video-opnames kunnen maken. Zo wordt het mogelijk om verdachte bewegingen te volgen en patronen te ontcijferen. De gevechtscommandant te velde, een officier in het hoofdkwartier en officier van de inlichtingendiensten of de veiligheidsdiensten in de VS zullen elk de situatie kunnen ontleden vanuit een verschillende hoek en zo de gepaste maatregelen nemen. Met de Gorgon Stare wordt het mogelijk om hele dorpen te controleren en eventuele terroristen op te sporen. De terrorist in u weze gewaarschuwd. Maar tegelijk is er nog beter Big Brothernieuws, want de Argus staat al in de startblokken. Die zou 96 camera’s simultaan kunnen aansturen. Over een paar jaar wordt er gelachen om de schamele 12 camera’s van de Gorgon Stare. www.airforcetimes.com

Van Segway naar Puma Herinnert u zich de Segway nog? Laat het ons omschrijven als een elektronisch skateboard waarmee u door de stad kunt klieven tegen beperkte snelheid. Het transportmiddel van de toekomst, zo heette het ongeveer. Maar Segways scheerden geen hoge vlucht en het bedrijf heeft ondertussen ingezet op de Puma: een nieuw, elektrisch voertuig, maar nu wel voor twee personen. General Motors – u weet wel – had blijkbaar toch nog centen genoeg om de Puma mee te ontwikkelen als groen en goedkoop alternatief voor gewone auto's. Puma staat voor ‘personal urban mobility and accessibility’. Hij is heel klein, rijdt op elektriciteit en haalt ruim 50 km per uur. Een volle batterij brengt je ook ongeveer een uur rijden ver, of dus 50 km. Daar staat tegenover dat je de batterij oplaadt voor amper een halve euro aan elektriciteit. De Puma rijdt op twee wielen op lithium ion-batterijen en met een ingenieus systeem van gyroscopen en elektronica aan boord om zichzelf in balans te houden. Zo is de draaicirkel maar zo groot als het karretje zelf: het kan gewoon 'ter plekke’ draaien. De twee bijkomende wieltjes vooraan moeten enkel het wagentje rechthouden, als je inen uitstapt. De noodwieltjes achteraan vangen de Puma op, als het balanssysteem toch niet zou werken. De Puma is met zijn 136 kilogram helemaal op stadsverkeer ingesteld als snel, veilig, goedkoop en groen alternatief. De Puma zit bovendien tjokvol spitstechnologie: de sturing gebeurt volledig elektronisch. Het karretje kan ook zichzelf besturen en voetgangers ontwijken. Puma’s zouden ook nooit onderling met elkaar mogen botsen. Maar ook hier doemt het spook van de wetgever op. Als Puma’s massaal worden geïntroduceerd, dan ligt de gemiddelde snelheid op onze wegen plotseling veel lager dan 50 kilometer per uur. En heb je nu een rijbewijs nodig of niet voor zo’n Puma? Laat de discussie maar beginnen… http://www.segway.com/puma/

Voor het eerst hebben Belgische chirurgen bij een vrouw inwendig een beha ingeplant. En met succes. De operatie duurde veertig minuten en ze kost zowat vier tot vijfduizend euro. Het voordeel? De borsten blijven jarenlang mooi op hun plaats en gaan niet hangen. Dat stellen althans de uitvinders. Anderen zijn nog iets sceptischer over de resultaten op de lange termijn. De Cup & Up bra – want zo heet het ding – ontsproot aan het brein van Eyal Gur, een Israëlisch plastisch chirurg. Borstimplantaten met het daaropvolgend, soms pijnlijk herstel, worden voortaan overbodig. Een borstverkleining, een borstvergroting of een borstlifting zijn vrij ingewikkelde ingrepen, maar de nieuwe techniek is relatief eenvoudig. De inwendige beha heeft de vorm van een gewone beha, maar is gemaakt van siliconen. De siliconencups worden onder de borst ingebracht via een snee van amper een halve centimeter. De bandjes van de inwendige beha worden met titaniumschroeven aan de ribben vastgemaakt. Het Israelische bedrijf Orbix Medical commercialiseert de Cup & Up bra en wil hem over anderhalf jaar zowat overal in Europa op de markt brengen. Eerst is daarvoor het groen licht van de EU nodig. Of de inwendige beha de uitwendige overbodig maakt? Het zal nog wel een tijdje duren, maar de aanschaftijd van beide soorten beha’s is alleszins vergelijkbaar. ‘s Morgens inchecken in het ziekenhuis en tegen de middag weer buiten, met de uitwendige beha in de handtas. Dat duurt ongeveer even lang als lingerie kiezen in een gewone winkel. Niet? www.ideenu.nl

Luc VANDER ELST 11

I-mag januari 2010

technologie

Ecologisch racen in Francorchamps 31 masterstudenten bouwen elektrische en hybride 2 pk-racewagen LEUVEN. Als we voor een gesprek naar Groep T in Leuven gaan, dan is de kans reëel dat het over auto’s gaat. Dat was nu niet anders, maar deze keer hebben we het niet over zonnewagens voor een race ver weg van huis of voor een stadswagen voor de Chinese en de Indische markt. 31 ingenieursstudenten bouwen met man en macht twee wagens waarmee ze in oktober willen bewijzen dat nieuwe technologie kan werken. En er zijn bedrijven met belangstelling voor hun innovatieve ideeën.

Herinnert u zich nog het VDS Groep Tteam dat – in een samenwerkingsverband met 25 hogescholen en universiteiten over de hele wereld - een milieuvriendelijke stadswagen voor zes personen zou ontwerpen voor de Indische en Chinese markt? Enige tijd geleden stokte de internationale samenwerking en Groep T ging alleen op zijn elan door en stelde een prototype van de Vision – een auto met minimale levenscyclusimpact – voor in Turijn. Een groep studenten besloot daarop voort te bouwen aan de hand van een Ford Fiesta, maar rond dezelfde periode liepen er in dezelfde school heel wat thesissen rond 2 pk’tjes. En het resultaat is dat wij een interessant gesprek hebben over de synergieën tussen die twee projecten met

Sietze Swolfs, teamleider Odyssee, Cele Van den Houte, teamleidster Pegasus, en dr. ir. Geert Waeyenbergh, coach van het CQS Group T Racing team.

Doel De twee projecten die samenvloeiden, bouwen allebei een racewagen op het chassis van een 2 pk. De Odyssee wordt een elektrische racewagen en de Pegasus een hybride. De ontwikkelde technologieën worden gedemonstreerd in Francorchamps. Sietze: “We hebben de twee projecten samengebracht tot één project, omdat we zo een meer haalbaar project kregen. Het leverde bovendien meer coaching en een betere teamstructuur op, want enkele

taken, zoals body, chassis, ophanging, sponsoring, enz., konden worden gecombineerd voor de twee projecten.” Cele: “Op 2 en 3 oktober rijden we in Francorchamps de 24 uur en 24 minuten, een race voor 2 pk’tjes. De Pegasus zal rijden op E85, met 85% bio-ethanol, de Odyssee rijdt volledig op elektriciteit.” De race moet mensen warm maken voor een groenere mobiliteit en zo wil CQS Group T Racing Team zijn steentje bijdragen aan de duurzame ontwikkeling in de automobielindustrie.

“De auto maakt deel uit van onze thesis. Eigenlijk hebben we allemaal een onderdeel in de auto zitten, waarop we onze thesis baseren.”

Sietze: “In het project bouwen we voort op wat VDS al had gerealiseerd. Zo bijvoorbeeld nemen we de geschakelde reluctantiemotor mee. Die wordt in de elektrische racewagen ingebouwd. Ook de bedrijfscontacten en de ervaring met marketing en netwerking uit VDS gebruiken we nog.”

Team Van het team van 31 studenten volgt de helft een traject van een tweejarige master. Zij spreiden hun eenjarige master en hun thesis over twee jaar om meer tijd te hebben voor dit project. 23 van de 31 studenten zijn studenten elektromechanica. Cele: “Er zijn vier studenten elektronica en vier studenten van de professionele bachelor autotechnologie van de Karel de Grote-Hogeschool, die zelf vroegen om te mogen meewerken.” Sietze: “De auto maakt deel uit van onze thesis. Eigenlijk hebben we bijna allemaal een onderdeel in de auto zitten, waarop we onze thesis baseren. De thesis wordt in principe het tweede jaar geschreven en momenteel zitten wij allemaal in het eerste jaar van ons tweejarig traject. Zo’n tweejarig mastertraject voor ingenieurs is een voorbeeldproject voor Vlaanderen.” Geert: “Aan het project zijn 17 thesissen 31 masterstudenten gaan ecologisch racen in Francorchamps. I-mag januari 2010

12

TECHNOLOGIE

Heel wat studenten maken hun eindwerk op basis van dit project.

“We willen bewijzen dat de auto en de materialen ook in de markt zelf kunnen worden gebruikt. Er is een evolutie naar een economisch product. Met het injectiesysteem, de geschakelde reluctantiemotor en de nabasco-body kunnen we een doorbraak forceren.”

verbonden. Die studenten moeten allemaal nauw samenwerken met elkaar.”

Als één groep onvoldoende meewerkt, dan is er geen racewagen.”

Jaar extra

De ambitie voor het wedstrijdelement van het raceproject blijft gematigd.

Een tweejarige master betekent een jaar extra op school, maar dat nemen de studenten er graag bij. Cele: “Dat jaar biedt heel wat voordelen. Je hebt veel contacten met bedrijven. Je kunt seminaries bijwonen, extra opleidingen volgen, contacten leggen en netwerken. Sietze: “Ik wil vooral veel bijleren, niet alleen qua engineering, maar vooral ook andere competenties ontwikkelen. Ik wou iets concreets realiseren. Vooral de teamwerking is mooi meegenomen. Meer en meer bedrijven vinden dat belangrijk. Hier werken we binnen een groter team, krijgen we meer zelfstandigheid en mogen we zelf beslissingen nemen. En je krijgt ook een bredere kijk op milieuproblematiek.” Geert: “De studenten runnen eigenlijk heel dat raceteam zelf. Ze leren te motiveren en te plannen op een vrij intensieve manier. Ze leren echt denken als ingenieur. Ze werken hier met nieuwe materialen, zoals biocomposietmaterialen en ze moeten nu bijvoorbeeld uitzoeken hoe ze die kunnen verlijmen.” Cele: “Ik wou een thesis maken die volledig in de markt zit en oog heeft voor de problematiek van de auto-industrie van vandaag. We bouwen ook zelf iets op. Aan het eind staat daar echt die auto.” Geert: “Het gaat om een groot project in verschillende delen. Als student moet je heel goed beseffen dat het hele project valt of staat met jouw deel van het werk.

Geert: “Het is de eerste keer dat we aan zoiets deelnemen. Als we de race kunnen uitrijden, zou dat al een hele mooie prestatie zijn. De 24-urenrace gaat niet over wie het snelst of het langst rijdt. Het gaat erom zoveel mogelijk rondes af te leggen op 24 uur en 24 minuten. Wagens met verbrandingsmotoren en 850cc hebben sowieso een voordeel. Die kunnen we niet kloppen. Voor Odyssee willen we een snelwisselsysteem ontwikkelen voor batterijpakketten en de wagen zoveel mogelijk laten rijden. De wagen mag nooit stilstaan, als hij eigenlijk zou kunnen rijden. De standaard 2 pk’tjes leggen ongeveer 200 rondes af op 24 uur en ik denk dat we daar in de buurt moeten geraken. Bij de ‘experimentals’ moeten we zeker top 10 halen.”

Innovatie Met het project willen de studenten aantonen welke mogelijkheden nieuwe technologieën in de automobielsector kunnen bieden. De interessantste bevindingen kunnen dan eventueel door een constructeur gecommercialiseerd worden. Geert: “We gaan zeker niet in de richting van één technologie. De toekomst brengt ons een mix van milieuvriendelijke wagens en wij willen aantonen welke technologieën er zijn.”

Samenwerken is het codewoord voor succes.

Cele: “Onze technologie is beter in de praktijk toepasbaar dan bijvoorbeeld die van een zonnewagen. Wij willen het brede publiek tonen dat hybride wagens de toekomst kunnen zijn. Sommige bedrijven vragen ons om hun product uit te testen in onze wagens, zodat zij daar achteraf kunnen op voortwerken. Zo is de racebody uit biocomposiet, heel nieuw in de voertuigindustrie. De body is volledig van nabasco (nature based composite), een natuurvezel, waarvan met een biohars een composiet is gemaakt. Het is iets zwaarder dan glasvezel, maar volledig milieuafbreekbaar. De cyclus is helemaal rond. De producent, NPSP, wil voet aan grond krijgen in de auto-industrie en vindt bij ons een perfecte testcase. Zeker omdat je bij zo’n ‘endurance’-test een product goed kunt beoordelen.”

Commercieel Tijdens de 24 uren wordt het materiaal natuurlijk erg zwaar belast. De technologie en de innovatieve producten die slagen voor de uithoudingstest, kunnen vrij snel rijp zijn voor een bredere markt en een eerste vorm van commercialisatie. Cele: “We willen bewijzen dat de auto en de materialen ook in de markt zelf kunnen worden gebruikt. Er is een evolutie naar een economisch product. Met het injectiesysteem, de geschakelde reluctantiemotor en de nabasco-body kunnen we een doorbraak forceren. Met een race op Francorchamps kun je bovendien een groter publiek bereiken dan door er gewoon mee in de stad te gaan rijden. We willen tonen dat nieuwe technologie ook kan werken.”

Mee bouwen aan toekomst?

www.24h2cv.be www.cqsgrouptracingteam.be

Odyssee en Pegasus zijn nog op zoek naar innovatieve en vooruitdenkende bedrijven die partner willen worden van CQS Group T Racing Team, dat in de periode 2009-2011 een hybride en een elektrische racewagen zal bouwen. Denkt uw bedrijf een win-winsituatie te kunnen creëren met de Odyssee of de Pegasus, neem dan een kijkje op de website: www.cqsgrouptracingteam.be LVE

Tekst: Luc VANDER ELST Foto’s: CQS GROUP T RACING TEAM

13

I-mag januari 2010

samenleving

3.000 Ghanezen drinken voortaan proper water Studenten bouwen waterzuiveringsinstallatie als bachelorproef SINT-KATELIJNE-WAVER. Twee jongens op missie. Floriaan Van Mechelen en Jochem Machiels zijn pas 21, zitten in de laatste spurt naar hun diploma industrieel ingenieur Chemische procestechnologie aan de Lessius Hogeschool, Campus De Nayer Sint-KatelijneWaver, maar zagen toch nog even de tijd schoon om wat praktische bagage op te doen. Voor hun bachelorproef hielpen de twee studenten zomaar even 3.000 Ghanezen en een lokaal schooltje aan drinkbaar water. En ook al steeg het project boven hun hoofd uit: “Het moment dat er gezuiverd water uit het kraantje stroomde en de bevolking zo gelukkig was, was onbeschrijflijk.”

opstelling energiezuinigste de en bb he e “W den is oudig te onderhou nv ee die n pe or tw on eeft” levensduur h en een lange Zomer 2009. Floriaan Van Mechelen en Jochem Machiels krijgen een schitterend idee voor hun bachelorproef. Terwijl hun collega’s zich op het theoretische storten, kiezen beide vrienden voor een meer praktische uitdaging, een Afrikaans avontuur. “Op de dag van de internationalisering werd ons verteld dat we naast Erasmus ook voor ontwikkelingsprojecten konden kiezen”, herinnert Jochem zich. “Onmiddellijk kregen we de wildste ideeën. Eerst zouden we onderzoeken hoe bronwater uit de brousse van Congo kon worden gebotteld, maar al snel botsten we op Revsodep. Deze ngo, voluit ‘Rural education volunteer and social development programme’, is gevestigd in Tamale, een stad in het noorden van Ghana. Al jaren geeft die ngo voorlichting aan de lokale inwoners rond hygiëne en gezondheid en scholen ze lokale verplegers en opvoeders bij. Dat laatste doen ze samen met buitenlandse studenten. Daarnaast poogt ze ook de leefomstandigheden te verbeteren door onder meer waterzuiveringsinstallaties te bouwen.” Floriaan Van Mechelen en Jochem Machiels schreven Revsodep aan en besloten een waterzuiveringsinstallatie te bouwen in Wovoguma, een onooglijk dorpje op vijftien kilometer van Tamale.

I-mag januari 2010

De Ghanese gemeenschap was dankbaar en blij om het drinkbaar water.

Uv-filter op zonne-energie De realisatie vroeg heel wat doorzettingsvermogen.

“In de stad zelf kunnen Ghanezen een halve liter water kopen voor ongeveer drie eurocent. Maar ga je enkele kilometer daarbuiten, dan vind je er helemaal niets meer”, benadrukt Floriaan. “Het enige water dat de mensen daar hebben is zout water uit boorputten. Ideaal voor de soep, maar niet om te drinken. Het drinkwater komt er uit het dichtstbijzijnde meertje dat krioelt van de levensbedreigende parasieten, zoals de Guineaworm en de Bilharzia. Ons doel was om alle parasieten, bacteriën, zwevende deeltjes en algen uit dat water te zuiveren.”

14

Om hun missie tot een goed eind te brengen konden Floriaan en Jochem rekenen op de hulp van de firma Van Dessel Automatisatie. “Samen zijn we op zoek gegaan naar de energiezuinigste opstelling die eenvoudig te onderhouden is en een lange levensduur heeft. Er is geen elektriciteit. Omdat we niet met dure brandstof wilden werken, kozen we voor handpompen en een klein zonnepaneel”, verduidelijkt Floriaan. “Onze waterzuiveringsinstallatie bestaat uit drie vaten die we op verschillende hoogtes opstelden. Het water kan op die manier gravitair de installatie doorlopen.

SAMENLEVING

Via de handpomp wordt het water uit het meer opgepompt en opgeslagen in een buffervat. Daarop plaatsten we een voorfilter zodat de grofste bestanddelen al bij aanvang worden verwijderd. Vanuit het buffervat loopt het vervuilde water dan naar de tweede tank die grotendeels is gevuld met zand en kiezelstenen. Deze biologische filter verwijdert de parasie-

ten, de zwevende deeltjes, de algen en zeventig procent van de bacteriën. De overige dertig procent wordt verwijderd door een uv-filter die wordt gevoed door het zonnepaneel. Het gezuiverde water wordt vervolgens opgeslagen in het derde watervat van waaruit het met een tweede handpomp kan worden afgetapt. Het grote voordeel is dat de twee handpompen aan elkaar gekoppeld zijn. Er wordt dus steeds evenveel vervuild water gefilterd als dat er proper water wordt afgetapt.” Dankzij de waterzuiveringinstallatie van Floriaan en Jochem krijgen sinds de zomer van 2009 twee Ghanese gemeenschappen en een lokaal schooltje dagelijks 6.000 liter drinkwater: goed voor maar liefst 3.000 inwoners. “Voor die gemeenschappen betekent dat heel veel”, benadrukt Jochem. “Dankzij het gezuiverde drinkwater worden ze namelijk minder snel ziek, kunnen ze meer gaan werken op hun landbouwgrond en hebben ze een groter inkomen.”

Zware moessonregens

De plaatselijke bevolking hielp met man en macht bij de werken…

zou ropa hine u E “In aafmac r een g op drie s e all en hebben dag n, ve gegra ika r f A t in de da duur weken.” twee

Dat de plaatselijke bevolking Floriaan en Jochem dankbaar waren voor hun inzet, bleek uit de massale steun die ze kregen bij de bouw van hun installatie. “Zonder hen was ons waterzuiveringsproject zeker niet gelukt”, geeft Floriaan toe. “In Europa zouden de drie putten voor de drie vaten met een graafmachine op enkele dagen tijd gegraven zijn, maar in Afrika zijn de werkomstandigheden toch heel wat anders. Bij 28 graden met schoppen en emmers een put van twee meter diep graven is voor twee jonge gasten veel te zwaar werk. De kleigrond bevatte naast leem ook heel wat leisteen en rotsblokken. Daarnaast werden we ook geconfronteerd met zware moessonregens. Het water liep sneller in onze put dan dat wij het eruit konden scheppen. En of dat nog niet zwaar genoeg was, kregen we ook enkele onvoorziene problemen voorgeschoteld. Door problemen met de douanepapieren bleek de container met ons materiaal vast te zitten in de haven. Gelukkig konden we daarvoor rekenen op Geert De Roo, de verantwoordelijke van Lessius. Hij offerde zijn verblijf in

Ghana op om de papieren in orde te brengen. Toen de container van zeven ton na twee weken oponthoud er eindelijk was, bleek dat de kraan maar vijf ton kon heffen. Het gevolg laat zich raden. Ook de handpompen uit België bleken snel stuk. Gelukkig kon een lokale smid die op korte termijn herstellen. Voor alles vinden de Ghanezen een oplossing. We hadden gehoopt om in de twee maanden dat we in Ghana waren toch een week vakantie te kunnen nemen. In werkelijkheid is het een dag geworden.”

People skills De overwinning op al die problemen leverden de twee jonge twintigers wel een onvergetelijke schat aan ervaring op. “Wij leerden veel praktischer denken. Ook onze people skills, of hoe we mensen moeten motiveren om vrijwillig drie weken voor ons te werken, zijn aangescherpt”, weet Jochem. “We hebben dit project van a tot z zelf gerealiseerd. We moesten namelijk ook zelf instaan voor de financiering van ons project. Revsodep had geen geld. De investeringskosten voor de installatie was 10.000 euro, maar met douanekosten, de transportkosten en de extra’s erbij kwamen we op een totaal kostenplaatje van 18.000 euro. Het was hard zwoegen, maar met de hulp van ouddocent Dirk Vanhecke zijn we geslaagd. Het moment dat er gezuiverd water uit het kraantje van onze waterzuiveringsinstallatie stroomde en je de plaatselijke bevolking zo gelukkig zag, was een onbeschrijflijk gevoel. Als dank kregen we twee parelhoenen cadeau. Samen met ons gastgezin hebben we een heerlijke feestmaaltijd bereid.”

Masterproef Alvorens ze aan een nieuw avontuur beginnen, moeten beide studenten zich eerst concentreren op hun masterproef. “Ik werk aan de optimalisatie van slibvergisting door middel van een ultrasone voorbehandeling”, zegt Floriaan. “Met het vrijgekomen methaangas kan dan groene energie worden opgewekt.” “Mijn eindwerk behandelt het opschalen van uv/ozonreactoren voor industriële afvalwaterzuivering met behulp van computational fluid dynamics”, zegt Jochem. “Daardoor stijgt de biodegradeerbaarheid van moeilijk afbreekbare organische componenten.” Tekst: Florian VANDE WALLE Foto’s: Floriaan VAN MECHELEN en Jochem MACHIELS

… en poseerde graag voor de foto. 15

I-mag januari 2010

centra ONDERWIJS

De rol van de hogescholen bij innovatie en valorisatie BRUSSEL. Op 30 november 2009 hield de Vlaamse Hogescholenraad zijn jaarlijkse studiedag in het Vlaams Parlement met het onderwerp 'De rol van de hogescholen inzake innovatie en valorisatie'. Het congres trok 200 beleidsverantwoordelijken, leden van advies- en overlegorganen, experts uit het Vlaams hogeronderwijslandschap en het wetenschaps- en innovatiebeleid en belangstellenden uit de bedrijfswereld aan.

Een druk bijgewoonde studiedag.

Een knappe organisatie met een sterk panel…

… en uitmuntende sprekers.

Inhoudelijk was er een evenwicht tussen het eerder beleidsmatig en theoretisch ochtendprogramma en het praktijkgericht namiddagprogramma. Professor Ellen Hazelkorn en Philip Vanneste gaven elk hun visie op de specifieke rol van hogescholen inzake innovatie vanuit internationaal en nationaal perspectief. De workshops in de namiddag belichtten de toepassing van innovatie en valorisatie in de hogescholen aan de hand van concrete projecten of onderzoeken en het panelgesprek, onder leiding van Guy Tegenbos, bracht de verschillende leden met elkaar in discussie over het centrale thema. Tussendoor was er ruimte voor netwerking, contact met de sprekers, een hapje en een drankje. Bart Motmans, raadgever wetenschap en innovatie verving minister van Innovatie, Ingrid Lieten en sloot de dag af.

zich, naast het proces van academisering, het praktijkgebaseerd onderzoek binnen de professionele bacheloropleidingen. In Vlaanderen in Actie worden de hogescholen dan ook erkend als belangrijke partner in het innovatieverhaal.

onverantwoord is. Philip Vanneste pleitte dan ook met tal van voorbeelden en voorstellen voor een betere aanpak voor de valorisatie van het toegepast onderzoek aan de hogescholen.

De principes van de Bologna-verklaring waren voor Vlaanderen de basis voor het academiseren van de tweecycliopleidingen aan de Vlaamse hogescholen. Die beleidskeuze bouwt voort op het hogescholendecreet dat van onderzoek een missie voor hogescholen maakte. Naast het onderzoek dat vroeger al bestond in de tweecycliopleidingen, zeker voor industrieel en bio-ingenieurs, ontwikkelde

De studiedag wilde een klaar beeld scheppen van de plaats van onderzoek in de hogescholen. Daarbij werd ingespeeld op de concrete toepassing van VIA 2020: hoe verstevigen hogescholen hun plaats als schakel in de innovatieketen? Zowel de kant van de hogescholen als de kant van de industrie en het afnemend veld werden belicht door zowel binnenlandse als buitenlandse sprekers. Philip Vanneste, manager Innovatiecentrum West-Vlaanderen beet de spits af met ‘De rol van de hogescholen bij innovatie en kennisvalorisatie’. Hij benadrukte vooral de onderbenutting van afstudeerwerken als bron van valorisatie. Een studie enkele jaren geleden in het Kortrijkse wees uit dat van 861 afstudeerwerken, voor 69% uitgevoerd in kmo’s en goed voor een geschatte tijdsinvestering van 230 mensjaren, slecht 12% gevaloriseerd werd. 78% van de inspanningen werd dus totaal niet gebruikt, wat eigenlijk

17

Ellen Hazelkorn, directeur onderzoek en onderneming en decaan van de graduaatschool van het Dublin Institute of Technology, benadrukte in haar uiteenzetting over ‘The knowledge triangle: enchancing the role of university colleges in research and innovation’ dat in tijden waar kennistoepassing vitaal is voor de sociale en economische ontwikkeling, het zinloos is welke vorm van onderzoek ook uit te sluiten. Internationale ervaring leert wel dat zowel voor toegepast, als fundamenteel onderzoek wetenschappelijke onderbouwing absoluut noodzakelijk is. Dat er moet gestreefd worden naar voldoende kritische massa en de creatie van ‘kennisclusters’. Standpunten die VIK ook steeds heeft verdedigd.

Tekst en foto’s: Ing. Guy ROYMANS MSc met dank aan VLHORA

I-mag januari 2010

centra

Hoe bespaar je als bedrijf op je energiefactuur? Duurzame energie door een intelligent elektriciteitsnetwerk GEEL. Iedereen wil besparen op zijn energiefactuur en meteen ook zijn ecologische voetafdruk verkleinen. Het aantal geïnstalleerde zonnepanelen, warmtekrachtkoppelingen (wkk’s) en windmolens stijgt gestaag. Maar kan men die installaties onbegrensd blijven aansluiten zonder aan het elektriciteitsnet iets te veranderen? Het licht moet immers blijven branden. Huishoudelijke gebruikers kunnen met een productie-installatie van maximum 10 kW gebruikmaken van een ‘terugdraaiende teller’. Maar hoe zit het voor bedrijven en organisaties die een grotere installatie willen plaatsen om zo hun energieverbruik te rationaliseren?

De energiemarkt is in volle evolutie. Waar elektriciteit tot voor enkele jaren bijna uitsluitend centraal werd geproduceerd, zien we op dat vlak een belangrijke verschuiving. Hoe langer, hoe meer wordt elektriciteit decentraal opgewekt, namelijk bij de verbruiker zelf. Door privé nieuwe technologieën te installeren wordt het mogelijk om zelf in een gedeelte van het energieverbruik te voorzien. Toch zijn er enkele bedenkingen waarmee de nieuwe energieproducenten rekening moeten houden om hun investering te laten renderen. De huidige financiële crisis doet ons immers nadenken over doordacht produceren en consumeren. Wanneer de economie straks weer op volle toeren draait, willen we met zijn allen de vruchten kunnen plukken van een doordachte aanpak rond groene energie.

Klein versus groot De netbeheerder laat op eenvoudige manier toe om een kleine installatie van maximum 10 kW te installeren om eigen energie op te wekken. Op de ogenblikken dat er geen of minder verbruik is dan de eigen productie, mag het elektriciteitsnet als buffer gebruikt worden met het systeem van de terugdraaiende teller. Op jaarbasis wordt de balans opgemaakt waarbij de prijs van de geleverde en de aangekochte elektriciteit dezelfde is. Dat geldt zolang op jaarbasis de totale hoeveelheid geproduceerde energie kleiner is dan het verbruik. De energie die op jaarbasis extra wordt geproduceerd, levert

I-mag januari 2010

niets op tenzij groenestroomcertificaten. Voor verbruikers met een installatie van meer dan 10 kW is het gebruik van de terugdraaiende teller verboden. De VREG – de Vlaamse reguleringsinstantie voor de elektriciteits- en gasmarkt – controleert dat. Bij dergelijke installaties moet men afname en injectie apart meten en wordt er verrekend volgens de marktprijs van dat moment. Het is dus perfect mogelijk dat de geïnjecteerde energie slechts 30 of 40% van de prijs van aangekochte elektriciteit oplevert. Als er op dat moment überhaupt al een koper is. Bovendien kan bij overproductie de decentrale productie-installatie afschakelen en brengt ze op dat moment niets op. Men kan zich dus afvragen of injectie in het net een goede keuze is.

Kenniscentrum energie In 2007 richtte de KH Kempen haar Kenniscentrum Energie (KCE) op. Alle initiatieven rond die thematiek werden toen onder één noemer gebracht en op elkaar afgestemd. Onderzoek in het kader van energie werd een van de drie belangrijkste speerpunten in het beleidsplan van de KH Kempen. Door het doctoraatsonderzoek van ir. Bert Vande Meerssche over actieve vraagsturing, het afstemmen van de elektriciteitsvraag op de lokale pro-

18

ductie, kwam het onderzoek rond het thema intelligente energiesystemen in een stroomversnelling. In die zin heeft KH Kempen nu een IWT-Tetra-project opgezet samen met de Katholieke Hogeschool Limburg (KH Lim). Partner KH Lim brengt voornamelijk expertise in over slimme lokale productie van elektriciteit uit wkk en onderzoekt hoe vraagsturing de wkkinstallatie kan optimaliseren. KH Kempen focust zich met onderzoekers ir. Bert Vande Meerssche, ing. Bart Eestermans en ir. Geert Van Ham op actieve vraagsturing om de energie uit fotovoltaïsche zonnepanelen optimaal te gebruiken. K.U.Leuven en Vito leveren advies op basis van hun specifieke expertise in de materie en zijn de wetenschappelijke peters van het project.

Evenwicht Het onderzoek wil bijdragen tot een beter evenwicht tussen de vraag en het aanbod aan elektriciteit. Momenteel wordt het evenwicht tussen vraag en aanbod gegarandeerd door het regelbereik van de klassieke thermische centrales. Door actieve vraagsturing wordt gewerkt aan het evenwicht tussen lokale vraag en lokale productie, waardoor de decentrale producent een beter rendement van zijn investering kan realiseren en het aandeel aan fossiele centrales afgebouwd kan worden zonder gevaar voor onevenwicht. Daarenboven maakt actieve vraagsturing het mogelijk om meer decentrale (duurzame) productieinstallaties aan het elektriciteitsnet te koppelen zonder gevaar voor onevenwicht. Daardoor draagt het onderzoek in zijn geheel bij tot de 20-20-20-doelstellingen van de Europese unie waarbij men tegen 2020 de uitstoot van schadelijke broeikasgassen met 20% wil terugdringen, het energieverbruik met 20% wil doen dalen en het aandeel hernieuwbare energie tot 20% wil optrekken.

ONDERWIJS

Proefopstelling Actieve vraagsturing kan toegepast worden op belastingen waarvan het elektriciteitsverbruik geregeld kan worden. Een diepvries is daar een mooi voorbeeld van. KH Kempen heeft het potentieel van een diepvries van 300 liter voor actieve vraagsturing onderzocht. Zij meten daarbij de temperatuurschommelingen en hoeveel energie er nodig is om binnen het gewenste temperatuurbereik te blijven in verschillende omstandigheden. Op basis daarvan maken ze voorspellingen over het toekomstige energieverbruik en de mate waarin dat verschoven kan worden in de tijd. Ook de opbrengst van de fotovoltaïsche panelen kan in zekere mate voorspeld worden. Aan de hand van algoritmes zullen vraag en aanbod dan op elkaar kunnen worden afgestemd, wat men in een demonstratieopstelling zal aantonen. Dat principe kan worden uitgebreid op het

niveau van een volledig gebouw. Energieverbruikers (aircosysteem, verlichting, warmtepompen, ventilatie, …) en energieleveranciers (wkk, pv, …) worden op elkaar afgestemd, zodat het in het net geïnjecteerde vermogen geminimaliseerd wordt. In eerste instantie is de methodiek zeker toe te passen in de tertiaire sector(kantoren, ...), distributiesector (warenhuizen, koude opslag) en tuinbouwbedrijven. Als de drempel van 10 kW voor het gebruik van de terugdraaiende teller verlaagd zou worden, komen ook de residentiële gebouwen in aanmerking. Voor de pure industrie moeten per proces de mogelijkheden voor vraagsturing onderzocht worden.

Slimme toekomst Om in de toekomst het tweerichtingsverkeer tussen vrager en aanbieder te bewerkstelligen is er nood aan nieuwe

infrastructuur. Zo moeten eerst nieuwe 'slimme' energiemeters geïnstalleerd worden. Die maken communicatie tussen de gebruiker (die dan vaak ook producent is) en het distributienet mogelijk. De tarifering van de elektriciteit kan daardoor ook veranderen. Waar we nu alleen rekenen in een dag- en nachttarief, zou men kunnen gaan denken aan ‘realtime pricing’, waardoor tarieven per uur of zelfs per kwartier zouden kunnen gaan schommelen. Er ontstaan zo veel meer variaties in het tarievenstelsel. Om daarop vanuit de gebruiker/producent optimaal te kunnen inspelen is er opnieuw actieve vraagsturing nodig. Meer informatie: http://meerhebdoordsm.khk.be/ www.smartgrids.eu Tekst: Lic. Diane LUYTEN Foto’s: KH KEMPEN

centra INDUSTRIE

Het poolstation Prinses Elisabeth op Antarctica dinsdag 9 februari 2010 The Belgian zero emission Antarctica research center Princess Elisabeth: design for extreme environment In 2004 gaf de Belgische federale regering opdracht aan de IPF (International Polar Foundation) om de ‘Princess Elisabeth’ te bouwen, een nieuw onderzoekscentrum op de Zuidpool. Er werden vier Belare-expedities (Belgium Antarctic research expeditions) uitgevoerd onder leiding van Alain Hubert om de locatie, de logistiek en de bouw van dat emissievrije onderzoekscentrum voor te bereiden. Het poolstation, dat volledig op hernieuwbare energie functioneert, werd in 2008-2009 in gebruik geno-

men. De energie wordt geleverd door windturbines, fotovoltaïsche panelen en zonnepanelen. Een intelligent energiebeheerssysteem zorgt ervoor dat productie en verbruik van energie perfect in evenwicht blijven. Waterzuiveringseenheden beperken afvalwater tot een minimum. De presentatie geeft een overzicht van de expedities, het ontwerp en de ingebruikname van het station. Spreker: ir. Paul Lemmens, managing director van Kreivo, een onderneming die innovatie aanmoedigt. Hij was lid van de Belare-Zuidpoolexpeditie in 2008-2009 en heeft via zijn werk bij Laborelec, Electrabel

19

en Sasol RSA een jarenlange ervaring opgebouwd in elektriciteitsproductie, energiebesparingen en onderzoek & ontwikkeling van energieprocessen.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 9 februari 2010 om 19.30 uur. Spreker: ir. Paul Lemmens. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en hun partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOIND10210.

I-mag januari 2010

centra INDUSTRIE

Nieuwe loongrenzen 2010 Wettelijke bepalingen zijn verschenen in Staatsblad van 27 oktober 2009 WOMMELGEM. Ieder jaar worden de loonbedragen die opgenomen zijn in de wet van 3 juli 1978 op de arbeidsovereenkomsten, aangepast aan de index. In deze bijdrage geven we een overzicht van de belangrijkste aanpassingen.

De nieuwe loongrenzen, die van toepassing zijn vanaf 1 januari 2010, werden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 27 oktober 2009 en bedragen respectievelijk 30.327, 36.355 en 60.654 euro.

Opzeggingstermijnen Afhankelijk van het brutojaarloon moet de werkgever ook rekening houden met een minimale opzeggingstermijn. Als het brutojaarloon lager ligt dan 30.327 euro, geldt een opzeggingstermijn van drie maanden per begonnen schijf van vijf jaar. Voor een bruto jaarloon hoger dan 30.327 euro geldt ook een opzeggingstermijn van minimaal drie maanden per begonnen schijf van vijf jaar, maar die kan worden verlengd, hetzij via overeenkomst die wordt gesloten na de opzegging, hetzij door de rechter. Voor een brutojaarloon hoger dan 60.654 euro op het ogenblik van de indiensttreding geldt het wettelijk minimum. Dat kan worden verhoogd via een overeenkomst, opgemaakt bij het sluiten van de arbeidsovereenkomst.

Proefbeding Voor bedienden duurt de proefperiode minstens één maand. Ze mag niet langer duren dan respectievelijk zes of twaalf maanden, naargelang het brutojaarloon lager of hoger ligt dan 36.349 euro.

Concurrentiebeding

Recht op verlof

Bij een brutojaarloon van minder dan 30.327 euro wordt het concurrentiebeding als onbestaande beschouwd. Bij een brutojaarloon tussen de 30.327 euro en de 60.654 euro is het beding enkel van toepassing op de categorieën van functies of functies die door een in het paritair comité of subcomité gesloten cao bepaald zijn. Bij een brutojaarloon van meer dan 60.654 euro is het concurrentiebeding rechtsgeldig, behalve voor de functies die bij een in paritair comité of subcomité gesloten cao uitgesloten zijn. Voor handelsvertegenwoordigers is de regeling identiek bij een brutojaarloon van minder dan 30.327 euro. Bij een brutojaarloon van meer dan 30.327 euro is de geldigheid van elk concurrentiebeding aan een drievoudige voorwaarde onderworpen: betrekking hebben op gelijkaardige activiteiten, twaalf maanden niet overschrijden en beperkt tot het gebied waarin de handelsvertegenwoordiger zijn activiteiten uitoefent.

Iedere werknemer heeft gedurende de opzeggingstermijn recht op verlof om

Tekst: Francine DEMARET

Ook de werknemer moet uiteraard de opzeggingstermijnen naleven. Voor de werknemer gelden volgende regels. Bij een brutojaarloon van minder dan 30.327 euro: anderhalve maand bij een anciënniteit van minder dan 5 jaar en drie maanden, als de werknemer langer dan vijf jaar in dienst is. Een maximum van 4,5 maanden is van toepassing, als het brutojaarloon tussen 30.327 euro en 60.654 euro ligt. Als het brutojaarloon hoger is dan 60.654 euro, bedraagt de opzeggingstermijn zes maanden.

I-mag januari 2010

ander werk te zoeken. De duur van het verlof is gelijk aan één dag (of twee halve dagen) per week gedurende de gehele opzeggingstermijn, als het brutojaarloon lager ligt dan 30.327 euro. Ligt het brutojaarloon hoger dan 30.327 euro, dan heeft men recht op één dag (of twee halve dagen) per week gedurende de laatste zes maanden. Vóór die periode heeft men recht op een halve dag per week.

20

afdelingen ACTIVITEITEN IN DE KIJKER

>

NIEUWJAAR

WE VIEREN NIEUWJAAR!

De VIK nodigt u uit op haar nieuwjaarsreceptie! Vrijdag 22 januari 2010 Kasteel van Brasschaat

Het Antwerps Kultureel Overleg (AKO), waarbij ook de VIK is aangesloten, organiseert op zondag 24 januari 2010 in de Singel in Antwerpen voor de 30ste keer zijn traditioneel nieuwjaarsconcert met bijbehorende receptie. Meer informatie op pagina xx.

De afdeling Kempen trekt voor haar gezellig samenzijn op 5 februari 2010 naar restaurant Lazuli in Turnhout. Meer informatie op pagina xx.

De afdelingen Oost-Vlaanderen, Waasland en UKTI van de Vlaamse Ingenieurskamer, in samenwerking met de departementen Biowetenschappen en Toegepaste Ingenieurswetenschappen van de Hogeschool Gent en het departement Industriële Wetenschappen van de KaHo Sint-Lieven, nodigen u en uw partner uit op hun 19de aperitiefconcert met The New-Orleans Train Jazzband in de Aula van de Universiteit Gent op zondag 17 januari 2010 om 9.30 uur. Meer informatie op pagina xx.

21

I-mag januari 2010

afdelingen

ANTWERPEN 24-jan-10 20-mrt-10 11-jun-10

Op de website www.filliers.be vindt u een kleurrijke en uitvoerige beschrijving van het productieproces: vanaf de grondstoffen (maïs, mout, rogge, tarwe), het koken (omzetting in maltosesuiker), de gisting (alcohol en CO2), het distilleren (in distilleerkolom en alambiek). Daar worden ook al de eindproducten voorgesteld. De productie voldoet aan alle kwaliteitsnormen. Groepsrondleiding met gids met achteraf een degustatie.

AKO nieuwjaarsconcert en -receptie, Antwerpen, 11 uur Bezoek Filliers graanstokerij, Deinze (Bachte-Maria-Leerne), 14 uur Regionale ledenvergadering

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

• PRAKTISCH

AKO-nieuwjaarsconcert met receptie

Plaats: Graanstokerij Filliers, Leernsesteenweg 5, Deinze (Bachte-Maria-Leerne). Datum: zaterdag 20 maart 2010 om 14 uur stipt. Kostprijs: 5 euro per persoon voor VIK-leden en niet-leden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat, daarna betalen op rekeningnummer 414-3146851-13 van VIK-afdeling Antwerpen met de vermelding ‘Filliers’ en aantal deelnemers. Inschrijven en betalen vóór 10 maart 2010. Referte: BBAWN10310.

zondag 24 januari 2010 Het Antwerps Kultureel Overleg (AKO), waarbij ook de VIK is aangesloten, organiseert op zondag 24 januari 2010 in de Singel in Antwerpen voor de 30ste keer zijn traditioneel nieuwjaarsconcert met bijbehorende receptie. Het concert vangt aan om 11 uur en vanaf 12.15 uur volgt de receptie. Het Vlaams Symfonisch Orkest o.l.v. Bart Van Casteren speelt voor ons volgend programma: • De Vlaamse Leeuw, K. Mire • Luitenant Kijé opus 60, Sergej Proko Kijés geboorte - Romance - Kijés huwelijk Troika - Kijés begrafenis • Jazz suite n° 1, Dimitri Shostakovich • Uit het Zwanenmeer, Peter Ilich Tchaikovksy Csardas – Hongaarse dans Spaanse dans Napolitaanse dans Mazurka • The Walzing Cat, Leroy Anderson • Plink Plank Plunk, Leroy Anderson • Egyptische Mars, Johann Strauss jr.

KEMPEN 5-feb-10 24-mrt-10 21-apr-10 24-mei-10 16-jun-10

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Gezellig samenzijn

• PRAKTISCH

vrijdag 5 februari 2010

Plaats: De Singel, Desguinlei, Antwerpen. Datum: zondag 24 januari 2010 om 11 uur. Kostprijs: 30 euro voor deelnemers boven 15 jaar; 15 euro voor deelnemers tot 15 jaar. Te betalen op rek. nr. 406-0098501-56 van de VIK met de vermelding ‘AKO-concert’. Eerst inschrijven bij het secretariaat, nadien betalen. De toegangskaarten worden begin januari 2010 verstuurd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: CAAWN10110.

Naar jaarlijkse traditie vindt ons gezellig samenzijn plaats kort na de jaarwende. Deze keer trekken we naar restaurant Lazuli in Turnhout. Aangezien het restaurant werkt met menu’s per maand en met dagverse producten, kan het menu nu nog niet verder worden gespecificeerd. Het menu zal er als volgt uitzien: aperitief met hapje, voorgerecht (keuze vis-vlees-...), hoofdgerecht (gelijkaardige keuze), nagerecht, koffie met versnapering. Alles wordt geserveerd met aangepaste wijnen voor de prijs van 60 euro per persoon.

Filliers

• PRAKTISCH

zaterdag 20 maart 2010

Plaats: Restaurant Lazuli, Koningin Elisabethlei 115, Turnhout. Datum: vrijdag 5 februari 2010 om 19.30 uur. Kostprijs: 60 euro per persoon. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat en daarna betalen op rekening 418-9082131-70 van de VIK-afdeling Kempen met vermelding ‘gezellig samenzijn’. Referte: FEKPN10210.

In 1880 kreeg Kamiel Filliers een vergunning voor een graanjeneverstokerij in Bachte-Maria-Leerne. Ambacht, traditie en vakmanschap zijn er nu in handen van de vijfde generatie. Het stokerijproces begint bij de ongemalen granen en eindigt in de fles: van korrel tot borrel. Naast de klassieke graanjenever is er een ruim assortiment fruit- en creamjenevers, likeuren en wodka. In het voorjaar van 2009 heeft Filliers zijn bekende sectorgenoot ‘Wortegemsen’ overgenomen, met daarbij de distributie van kwalitatieve wijnen en spirits.

I-mag januari 2010

Gezellig samenzijn, Turnhout, 19.30 uur Bezoek waterzuiveringsinstallatie Aquafin, Hoogstraten, 14 uur Bezoek BIO-installatie, Merksplas, 14 uur Familiewandeling, 10 uur Bezoek renovatie en nieuwbouw ziekenhuis, Turnhout, 14 uur

22

ACTIVITEITEN

LEUVEN-HAGELAND 27-feb-10 9-mrt-10

MECHELEN

Familiewandeling, Veerle-Laakdal, 14 uur Lezing: geldigheid en privacy e-mail

24-jan-10 2-mrt-10 23-mrt-10

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

5-jun-10

Familiewandeling

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

zaterdag 27 februari 2010

Spoorwegmuseum

Het natuurontwikkelingsproject Averbode Bos en Heide is een van de hefboomprojecten in het algemene plattelandsproject ‘de Merode’. Belangrijkste doelstellingen zijn het maximaal toegankelijk maken van het tot nog niet zo lang geleden voor een groot deel afgesloten gebied, in evenwicht met natuurbehoud en uitbouw. Wandelaars, fietsers, ruiters en natuurliefhebbers komen hier nu al ruimschoots aan hun trekken.

dinsdag 2 maart 2010 Mis deze trein niet! Zet u onmiddellijk op het juiste spoor! Door aanleg van de nieuwe tgv-lijn dreigt dit unieke museum te verdwijnen. Momenteel bevindt het zich nog in het oudste spoorweggebouw van België en mogelijk zelfs van gans het Europees vasteland. De deelnemers krijgen er de kans om de groei van de stationsomgeving en de impact ervan op het dagelijkse leven in Mechelen opnieuw mee te beleven. Met enige fierheid en kennis van zaken zal oud-arsenaalwerknemer H. Weymeers ons mee terugnemen in die tijd van toen. Vanzelfsprekend komt ook de technologische archeologie aan bod dankzij de aanwezige maquettes, foto’s en levensgrote locomotieven.

Met de norbertijnenabdij van Averbode in de onmiddellijke omgeving gaan we genieten van de hemelse rust die dit prachtige gebied uitademt. Onder leiding van ervaren gidsen van Natuurpunt, krijgen we uitleg over het totale project en inzicht in de plannen die nog op stapel staan. We wandelen langs de mooiste plekjes. Voor info zie: www.demerodeonline.be www.averbodebosenheide.be

• PRAKTISCH Plaats: Arsenaal Mechelen, Leuvensesteenweg 30, Mechelen. Datum: dinsdag 2 maart 2010 om 19.30 uur. Kostprijs: 5 euro ‘inschrijvingswaarborg’ voor VIK-leden en KVIM-leden. Voor de aanwezige VIK- en KVIM-leden wordt de 5 euro terugbetaald. Niet-leden betalen 5 euro en VAM-leden betalen 2,5 euro. Betalen bij de inschrijving via overschrijving op rekeningnummer 405-0106331-50 van VIK-afdeling Mechelen, met vermelding van referte. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBMLN10310.

De wandeling is geschikt voor kinderwagens met grote wielen. Wandelschoenen of stevige schoenen zijn noodzakelijk.

• PRAKTISCH Plaats: vertrek aan Afspanning Den Eik, Grensstraat 45, Veerle-Laakdal. Vanuit het centrum van Averbode ongeveer 1 km in de richting Blauberg-Westerlo aan de rechterkant. Datum: zaterdag 27 februari 2010 om 14 uur. De wandeling duurt ongeveer 2,5 uur. Kostprijs: 3 euro voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro, gids en versnapering inbegrepen. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SALVN10210.

Huifkartocht zaterdag 5 juni 2010 Bijeenkomst om 10.30 uur op het Brabanderhof, paardenmelkerij, Maaikenenveld 66, Lier. Daarna volgen een voorstelling van het bedrijf en een rondleiding. Het bezoek wordt afgerond met een broodmaaltijd met wit/grof brood, koffiekoeken en vijf soorten beleg, koffie en thee, alles ‘à volonté’.

LIMBURG 11-feb-10 27-feb-10 8-mrt-10 2-apr-10 3-apr-10 19-apr-10 3-mei-10 29-mei-10 27-jun-10

Nieuwjaarsreceptie / aperitiefconcert VIK/KVIM Spoorwegmuseum, Mechelen, 19.30 uur Kennismaking met lijmtoepassingen, St.-Katelijne-Waver, 19.30 uur Huifkartocht, Lier, 10.30 uur

Om 12.30 uur staan de huifkarren klaar en rijden wij richting Boechout, waar de molenaar ons opwacht in de prachtig gerestaureerde windmolen. Hij zet de molen in werking, zodat het gezelschap een beeld krijgt van de verwerking van het graan tot bloem. Het bezoek duurt ongeveer 45 minuten. Daarna rijden we langs rustige wegen richting Lier, waar we de Lierse polder doorkruisen. Het Ringenhof, de Waterschranshoeve, het Liers begijnhof en het stadscentrum worden aangedaan met onderweg enige ludieke uitleg over de bezienswaardigheden. We stoppen aan het Zimmerplein, waar we de Zimmertoren bezoeken onder leiding van onze gids, een oud-Zimmertoren-technicus.

Nacht van de ingenieur, Diepenbeek Pokeravond Workshop ‘How to think like Leonardo Da Vinci’ Reis naar Peru (tot 18 april 2010) Paintball Lezing: Solliciteren Lezing: ‘assertief communiceren’ VIK-quiz 20° editie fiets- en wandeldag, Diepenbeek, 07 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

23

I-mag januari 2010

In café ‘De Refuge’ gaan we enkele Lierse ‘bierproevertjes testen’: Caves, Liter van Pallieter, Sint-Gummarus, … met een beetje bekwame uitleg over de biertjes door de uitbaatster. Voor wie geen bier lust: 1 Lierse koffie met Liers vlaaiken of 2 gewone fris- of warme dranken. Daarna gaat de tocht terug naar het Brabanderhof, waar we rond 18 uur ‘de dagtrip afronden’.

• PRAKTISCH Plaats: Latexco, Sint-Amandsstraat 8 bis, Tielt Datum: donderdag 11 februari 2010 om 14 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 10 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 31/01/2010. Maximum 30 personen. Referte: BBNWV10210.

• PRAKTISCH Plaats: Brabanderhof, paardenmelkerij, Maaikenenveld 66, Lier (plan + info zie www.paardenmelk.be). Datum: zaterdag 5 juni 2010 om 10.30 uur. Kostprijs: 35 euro per persoon voor VIK-leden, KVIM-leden en VAM-leden; niet-leden betalen 40 euro. Betalen bij de inschrijving op rekeningnummer 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen, met vermelding van de referte. Alle inschrijvingen en betalingen vóór 1 mei 2010. Latere inschrijvingen/betalingen worden niet aanvaard. Minimum 10 deelnemers; maximum 30. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat en daarna betalen op de hiervoor vermelde rekening. Referte: CAMLN10610.

Ecokantoor Infrax Torhout donderdag 25 februari 2010 Kantoor met energieprestatiepeil 60! E60? Langs alle kanten duiken ecogebouwen op, maar hoe ver gaan ze daar in? Weinige gaan nu al zo ver als dit kantoorgebouw. In het ecokantoor van Infrax zijn heel wat energieen waterbesparende technieken toegepast. Een combinatie van geavanceerde technieken staat borg voor een energieprestatiepeil (E-peil) van E60. Hoe lager het E-peil is, hoe minder energie het kost om het gebouw comfortabel te verwarmen, te koelen, te verluchten, enzovoort. Zo bespaart Infrax jaarlijks ruim 40 procent energie en bijna 180 ton CO2.

NOORD-WEST-VLAANDEREN 11-feb-10 25-feb-10 28-mrt-10

Bezoek Latexco, Tielt, 14 uur Bezoek ecokantoor (E60-peil) Infrax, Torhout, 19.30 uur Bezoek Pass, Frameries

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Latexco nv

Vele energie- en waterbesparende technieken zijn toegepast in het gebouw. De gevel is samengesteld uit vier soorten glasplaten: kijkramen, licht- en luchtramen en energieramen. Ook is er het rationeel watergebruik door het gebruik van regenwater op groendaken, in toiletten en infiltratie van het restwater in de grond in plaats van afvoer via de riolen. Hoe met verwarmen en koelen omgaan? Een bodemenergieopslagveld (BEO-veld) bevindt zich op een diepte van 150 meter. Met betonkernactivering (BKA): het plafond van het kantoorgebouw straalt warmte uit of geeft koelte af. Verlichting en verluchting zijn automatisch geregeld naargelang het aantal mensen dat in het kantoor aanwezig zijn en naargelang de weersomstandigheden.

donderdag 11 februari 2010 Sylvain Maes stichtte deze onderneming in 1955. Ze produceerde aanvankelijk vullingen in latexschuim voor zetels. In de loop der jaren evolueerde en innoveerde Latexco. Zo werd de jongste vijf jaar alleen al voor vijftig miljoen euro geïnvesteerd in onder andere het reduceren van het energieverbruik en het recycleren van afvalwater tot proceswater in het kader van het milieucharterprogramma (Presti 4). Momenteel fabriceert Latexco hoogwaardige fabricaten in latexschuim voor de matras- en slaapindustrie.

Wie graag even nader kennis wil maken met die vernieuwende technieken hoeft zich maar in te schrijven voor dit bezoek. Uitgebreide info via www.infrax.be/ecokantoor. Infrax, het vroegere WVEM in Torhout.

Latexco is met haar merknaam Innergetic ook een van de hoofdsponsors van de wielerploeg QuickStep-Innergetic.

• PROGRAMMA • ontvangst • voorstelling bedrijf + uitleg over latex en het aanbod

• PROGRAMMA Toelichting over Infrax door Ing. Joost Cuvelier MSc, toelichting over de gebruikte technieken door ir. Wim Depraetere van VK Engineering, rondleiding, receptie.

van producten

• rondleiding in de productie • afsluiter met een drankje

• PRAKTISCH Plaats: Infrax cvba, Noordlaan 9, Torhout.

I-mag januari 2010

24

ACTIVITEITEN

Datum: donderdag 25 februari 2010 om 19.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Aantal deelnemers: maximaal 100. Referte: BBNWV20210.

gen u en uw partner uit op hun 19de aperitiefconcert met The New-Orleans Train Jazzband. De New Orleans Train Jazzband bestaat bijna 35 jaar (1974) en is sedert 1976 het huisorkest van de 'Lokerse Jazzclub'. In de periode dat de Train op de jazzsporen staat is de band een der vooraanstaande jazzorkesten ‘oude stijl’ van Vlaanderen te noemen. Een combinatie van gehechtheid aan het New Orleans-idioom, een eigen stijlontwikkeling onder invloed van de Amerikaanse trombonist-zanger Clyde Bernhardt van de Harlem Blues- and Jazzband uit New York en dynamische gedrevenheid tijdens hun optredens zorgen ervoor dat de New-Orleans Train Jazzband steeds opnieuw wordt gevraagd in binnen- en buitenland. De referenties liegen er niet om. Zo was de Train te gast op jazzfestivals van Dendermonde, Gent, Lokeren, Namen, Breda, Eindhoven, Tilburg, Duinkerken, Brecon, Dresden en Nurnberg. De Train was ook present op de bekendste kroegentochten: Dendermonde, Gent, Haaltert, Roeselare, Mechelen, Lier, Ninove (met pianist Bill Sinclair uit New Orleans) en werd er opgetreden in de meeste jazz- en jeugdclubs in de lage landen. Tal van trouwers en bedrijven hadden de Train op hun receptie en regelmatig waren ze te horen op een of andere boottocht op de Schelde of elders. De band genoot de eer ons land te vertegenwoordigen op Expo 98 in Lissabon, op Expo 2000 in Hannover. Voor de grote wereldexpo in 2005 waren ze te gast in Aïchie (Japan) en in 2008 in Zaragoza (Spanje).

Wetenschappelijk avonturenpark Het Pass zondag 28 maart 2010 Het Pass is een museum. Een museum over wetenschappen, technologie en samenleving. Maar een nieuw soort museum ... ‘het andere museum’. Hier geen verzamelingen, maar tentoonstellingen en spektakels op 12.000 m² die de bezoeker uitnodigen om iets te doen, om zijn nieuwsgierigheid te prikkelen en zich een mening te vormen over de plaats die wetenschappen en technologie innemen in onze samenleving. Daarnaast is er het park van 28 ha, dat integraal deel uitmaakt van de tentoonstellingen en dat van de bezoeker een ontdekkingsreiziger maakt. Het Pass is een plaats waar je aanraakt, luistert, kijkt, zelfs een beetje lees. Waar je een stelling inneemt, droomt,... Een plaats waar nieuwsgierigheid voor één keer geen slechte eigenschap is. Meer info op www.pass.be

• PRAKTISCH Plaats: Het Pass, Rue de Mons 3, Frameries (dicht bij Bergen). Datum: zondag 28 maart 2010. Afspraak om 12 uur ter plaatse. Kostprijs: VIK-leden (en partner) 15 euro per persoon, niet-leden 18 euro, kinderen onder de 14 jaar: 10 euro Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: CANWV10310.

Samenstelling: • Lajos Van Peteghem: trombone - vocals - leader • Guido Ros: piano • Tony Peelman: trompet • Jean-Pierre Severens: trompet • Arnold De Schepper: bas • Danny Verleyen: sax - klarinet • Koen Van Peteghem: drums • Bart Robbrecht: banjo - bas

OOST-VLAANDEREN 17-jan-10 1-feb-10 1-mrt-10 10-mrt-10 12-apr-10 7-jun-10 16-jun-10 4-sep-10

• PRAKTISCH

Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 10 uur Lezing 'Technische lijmtechnieken', Gent, 20 uur Lezing ‘Filtratie’, Gent, 20 uur Bezoek Ivago, Gent Lezing ‘Gratis software’, Gent, 20 uur Lezing ‘Energie - deel 2’, Gent, 20 uur Viering 65 jaar Ing.'s in Gent Familiedag

Plaats: Aula Universiteit, Voldersstraat 9, Gent. Datum: zondag 17 januari 2010 om 9.30 uur. Kostprijs: gratis, maar u moet wel voorafgaand inschrijven. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: FEOVL10110.

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

WAASLAND

Nieuwjaarsconcert en -receptie zondag 17 januari 2010

7-jan-10 21-jan-10

De afdelingen Oost-Vlaanderen, Waasland en UKTI van de Vlaamse Ingenieurskamer, in samenwerking met de departementen Biowetenschappen en Toegepaste Ingenieurswetenschappen van de Hogeschool Gent en het departement Industriële Wetenschappen van de KaHo Sint-Lieven, nodi-

29-mei-10 6-jun-10

Lezing 'Kosten-batenanalyse', Sint-Niklaas, 20 uur Lezing: Nieuwe machinerichtlijn, VTI, Lokeren, 19 uur Cultureel bezoek Hulst, 14.30 uur Kajakken

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

25

I-mag januari 2010

U zult genieten van deze fantastische circusartiesten, die over de hele wereld succes oogsten met hun voorstellingen. Ze speelden het voorbije jaar in Zuid-Korea, Ile de Réunion, Jordanië, Canada en heel Europa.

Nieuwe Machinerichtlijn donderdag 21 januari 2010 Met de komst van een nieuwe versie van de Machinerichtlijn (2006/42/EG) en een aantal ingrijpende veranderingen op normgebied is het raadzaam om de kennis van machineveiligheid weer te actualiseren. Alle bekende geharmoniseerde basisnormen voor veilig ontwerpen worden binnenkort immers aangepast of uitgebreid en ze krijgen een nieuwe ‘EN-ISO-nummering’.

D'irque en Fien vinden het hoog tijd voor een goed gesprek met hun publiek. Maar dan wel één zonder woorden, met circusimprovisatie en acrobatie. Verbazend hoe D'irque via een tafel, een stoel en botsballen met het publiek communiceert. Ondertussen begeleidt Fien het spektakel op haar piano, waardoor poëzie en circustechnieken op harmonieuze wijze in elkaar overvloeien. Een humoristische voorstelling voor de hele familie.

Tijdens deze voordracht geeft de firma Pilz u inzicht in alle belangrijke wijzigingen. U maakt ook kennis met een methodiek om op een effectieve wijze te starten met machineveiligheid en om op een efficiënte wijze de benodigde basisinformatie te vinden

Slechts 20 kaarten ter beschikking. Vlug inschrijven is dus de boodschap.

• PRAKTISCH

• AGENDA • Nieuwe machinerichtlijn 2006/42/EG en bijbehorende

Plaats: Cultureel centrum Wevelgem, Acaciastraat 1, Wevelgem. Datum: zaterdag 23 januari 2010 om 19.45 uur (voorstelling begint om 20.15 uur). Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; niet-leden betalen 12 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat en uiterlijk tot woensdag 20 januari met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: CAZWV10110.

veranderingen

• Belangrijkste wijzigingen op normgebied zoals: - Risicobeoordeling van machines (EN 1050/ ISO 14121-1) - Veiligheidsafstanden afschermingen (EN 294, EN 811 / ISO 13857) - Noodstopsystemen (EN 418 / ISO 13850) - Besturingstechnische veiligheid (EN 954-1 / ISO 13849-1)

• PRAKTISCH Plaats: VTI, Pr. Thuysbaertlaan 1, Lokeren. Datum: donderdag 21 januari 2010 om 19 uur. Kostprijs: gratis voor leden, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Maximum 30 deelnemers Referte: VOWLD20110.

IJsschaatsen zaterdag 6 februari 2010 Begin februari is iedereen al bekomen van het vele eten en de vele nieuwjaarsrecepties. Eindelijk kunnen de studenten weer ademhalen na het overleven van hun eerste examenperiode. In die periode willen we jullie een activiteit aanbieden die niet al te vermoeiend is, maar eerder ontspannend na al dat studeren. Op zaterdag 6 februari 2010 gaan we ijsschaatsen. Kom met ons over het ijs scheuren en dat met discomuziek op de achtergrond. Na het vallen, het opstaan, het vele lachen en het pure amusement blazen we uit in de cafetaria, waar iedereen een consumptie aangeboden krijgt.

ZUID-WEST-VLAANDEREN 23-jan-10 6-feb-10 22-feb-10 9-mrt-10 26-apr-10

15-mei-10 10-jul-10

Cabaret en variété: D'irque & Fien, Wevelgem, 20.15 uur IJsschaatsen, Gullegem, 19.30 uur Bezoek Deba nv, Nevele, 18.30 uur Bezoek Lutosa, St. Eloois-Vijve (Waregem), 18.30 uur Infosessie geothermie, diepsonderingen en funderingsadvies H. Verbeke, Sint-Eloois-Winkel, 18.30 uur Zweefvliegen Barbecue

Handschoenen moeten, een muts mag! Tot op het ijs!

• PRAKTISCH Plaats: Finlandia, Driemastenstraat, Gullegem. Datum: zaterdag 6 februari 2010 om 19.30 uur. Kostprijs: 4 euro voor VIK-leden, zonder huur ijsschaatsen; 6 euro voor VIK-leden, met huur ijsschaatsen; 5 euro voor niet-leden, zonder huur ijsschaatsen; 7 euro voor niet-leden, met huur ijsschaatsen. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot woensdag 3 februari met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: SAZWV10210.

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Cabaret en variété: D'irque & Fien zaterdag 23 januari 2010 'Oh Suivant' is een intieme voorstelling die aantoont dat woorden overbodig zijn om een publiek sprakeloos te maken.

I-mag januari 2010

26

ACTIVITEITEN

Deba nv

Lutosa

maandag 22 februari 2010

dinsdag 9 maart 2010

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone before…” brengen we een bezoek aan Deba nv.

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone before…” willen wij, VIKjongeren Zuid-West-Vlaanderen, onze aandacht vestigen op bedrijven in de streek. Deze keer is het bedrijf aan de beurt dat achter de slogan ‘Schatjes van patatjes’ zit.

Deba nv is al 30 jaar een snelgroeiende, onafhankelijke, Belgische producent van middenspanningsborden (hoogspanningscabines), bijbehorende schakelapparatuur en betoncabines voor de nationale en de internationale markt. Die markt bestaat hoofdzakelijk uit projecten voor een zeer uitgebreide klantenportfolio: van nutsvoorzieningsmaatschappijen over private ondernemingen tot installateurs.

Lutosa is een dynamische familiale groep en een van de belangrijkste Europese fabrikanten van kwaliteitsaardappelproducten. De groep telt 3 productie-eenheden in België: een in Leuze-en-Hainaut en twee in Sint-Eloois-Vijve, Waregem, alle in het bezit van een ISO 9001-certificaat. Die productieeenheden verwerken samen 660.000 ton aardappelen per jaar en hebben een totale jaarlijkse productiecapaciteit van 340.000 ton afgewerkte producten. Ze stellen samen 640 medewerkers tewerk en realiseerden in 2008 een omzetcijfer van 233.258 miljoen euro. 92% van de productie wordt naar 83 verschillende landen geëxporteerd. De productie-eenheden zijn uitgerust met hoogtechnologische machines, waardoor een heel gediversifieerd gamma producten geproduceerd kan worden volgens de striktste normen van kwaliteit en hygiëne.

Het bedrijf is ISO9001-gecertificeerd en bestaat uit volgende divisies, verdeeld over twee vestigingen, nl:

Tijdens het bedrijfsbezoek krijgt u een korte schets van het bedrijf en een film met uitleg over de producten, gevolgd door een rondleiding van circa een uur.

Wat kunt u verwachten van dit twee uur durend bedrijfsbezoek?

Hopelijk mogen we je verwelkomen!

Na het onthaal en korte introductie van de verschillende vestigingen volgt een technische videopresentatie over hoe Deba zijn hoogspanningscellen explosieveilig ontwerpt. Daarna gaan we een kijkje nemen in de plaatafdeling waar een volautomatische dubbele ponsstraat, gerobotiseerde plooibanken, lasermachines en gerobotiseerde lasmachines staan. Vervolgens gaan we naar de afdeling cellenbouw, waar u ziet hoe de personalisatie per project verloopt. Daarna is de afdeling componenten aan de beurt, waar de mechanische aandrijvingen en schakelaars gemonteerd en getest worden. De rondleiding wordt afgesloten met een bezoek aan de showroom, waar wat kan nagepraat worden met een drankje tussen de verschillende afgewerkte producten.

• PRAKTISCH Plaats: Nv Vanelo, Schoendalestraat 221, St. Eloois-Vijve (Waregem). Datum: dinsdag 9 maart om 18.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot dinsdag 2 maart 2010 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen: 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: BBZWV10303.

Met andere woorden, een bedrijfsbezoek dat u zeker niet mag missen!

Infosessie geothermie maandag 26 april 2010

• PRAKTISCH

Diepsonderingen en funderingsadvies ‘H. Verbeke’ is sinds 1973 een vaste waarde voor grondonderzoek. Dat leverde een sterk fundament aan kennis op om ook de groeiende markt van ‘geothermie’ te versterken met hun aanwezigheid.

Plaats: Deba, Moorstraat 24, Nevele (Tip: voor GPS typ in: Houtstraat). Datum: maandag 22 februari 2010 om 18.30 uur (tot 20.30 uur). Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot maandag 15 februari 2010 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Maximum 30 deelnemers. Referte: BBZWV10210.

Onze aardbol is een onuitputtelijke bron van energie. Meer dan 99% van de massa van de aarde heeft een temperatuur die de 1000°C overstijgt. Slechts 0,1 % van de aarde is ‘kouder’ dan 100°C. De temperatuur in de aardkorst verhoogt naarmate we dieper de kern naderen. In Vlaanderen is het praktisch en economisch meestal niet haalbaar om warmte op een voldoende hoge temperatuur uit de bodem te halen en zo rechtstreeks aan te sluiten op het individueel verwar-

27

I-mag januari 2010

ACTIVITEITEN

mingssysteem van onze woning. De warmtepomp is daarbij een ideale oplossing. Ze kan warmte op een relatief lage temperatuur benutten voor toepassingen op een hogere temperatuur. Die temperatuur kan worden gebruikt om uw volledige woning te verwarmen en voldoende sanitair warm water te leveren. Zodra de woning voorzien is van een geothermisch concept met bijvoorbeeld vloerverwarming, kan er ook een actieve of passieve koeling worden toegepast. Op die manier wordt de vloermassa afgekoeld en krijgt men een aangenaam frisser gevoel in de warme zomermaanden. Om meer vertrouwd te raken met een dergelijk energiezuinig warmtepompsysteem nodigt H. Verbeke u uit op een infosessie.

I-mag januari 2010

• PRAKTISCH Plaats:Diepsonderingen en funderingsadvies H. Verbeke, ’t Lindeke 13, Sint-Eloois-winkel. Datum: maandag 26 april 2010 om 18.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot woensdag 21 april met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: BBZWV10410.

28

netwerk

VIK-nieuwjaarsreceptie Uitnodiging

De voorzitter en de leden van de Raad van Bestuur van de Vlaamse Ingenieurskamer, VIK vzw, nodigen u en uw partner uit op de

NIEUWJAARSRECEPTIE op vrijdag 22 januari 2010 om 19 uur in het Kasteel van Brasschaat, Gemeentepark 5, Brasschaat (Parking 4A – ingang via de Miksebaan 45)

Programma 19.00 uur: Ontvangst van de genodigden. 19.30 uur: Nieuwjaarstoespraak door Ing. Joseph Neyens MSc, algemeen voorzitter VIK. 19.45 uur: Bekendmaking en uitreiking ‘Projectmanager van het jaar’, door Ing. Rik Baron Jaeken MSc, voorzitter Raad van Bestuur VIK. 20.00 uur: Nieuwjaarsreceptie. Muzikaal intermezzo. Stadskledij. Inschrijving vereist vóór 18 januari via e-mail: [email protected] met vermelding van de naam van de deelnemer, functie en bedrijf. Wij hopen u op deze netwerkavond te mogen verwelkomen. Ing. Joseph NEYENS MSc Algemeen voorzitter VIK.

Project Manager van het jaar

Ing. Rik Baron JAEKEN MSc Voorzitter Raad van Bestuur VIK

Met de medewerking van:

Met dank aan onze sponsors:

29

I-mag januari 2010

netwerk

“Verschillende ingenieursprofielen mogen niet vervagen” Luc Van den Bossche en Luc François van AUGent over academisering opleidingen GENT. Het integratieproces van academische opleidingen aan de hogescholen verloopt moeizaam en sleept te lang aan. De opleiding industrieel ingenieur mag dan al dicht bij een integratie in de universiteit staan, een beslissing is nog altijd niet gevallen. Dat laat de huidige en toekomstige studenten in verwarring achter. De internationale erkenning van de graad en het diploma van de industrieel ingenieurs laat daardoor op zich wachten. Bij de aanvang van het huidige academiejaar drong de Vlaamse ministerpresident Kris Peeters aan op een snelle beslissing over de integratie. Maar tot op heden kwam die er niet. Voor een stand van zaken hadden we een gesprek met Luc Van den Bossche, voorzitter AUGent en prof. dr. Luc François, directeur AUGent in het Pand van de Universiteit Gent, een vroeger dominicanenklooster en nu de zetel van de associatie. ! Van onze hoofdredacteur

Luc Van den Bossche, voorzitter AUGent

Vlaanderen telt vijf associaties: vzw’s bestaande uit één universiteit (Gent, Brussel, Antwerpen, Leuven, Limburg) met één of meer hogescholen. De Associatie Universiteit Gent heeft drie hogescholen. De Arteveldehogeschool in Gent is een vrije instelling met hoofdzakelijk professionele bacheloropleidingen. De Hogeschool Gent is in 1995 en 2001 ontstaan uit fusies van instellingen van de verschillende officiële onderwijsnetten in Oost-Vlaanderen. De Hogeschool West-Vlaanderen tot slot is ontstaan uit een fusie van instellingen van de Vlaamse Gemeenschap en van de provincie. De AUGent werd eind april 2003 opgericht en telt ruim 65.000 studenten: professionele bachelors van de hogescholen of het vroegere eencyclusonderwijs of graduaat en de academische bachelors en masters van de hogescholen

I-mag januari 2010

en de Universiteit Gent. De directeur, bijgestaan door acht stafmedewerkers, coördineert de dagelijkse werking van de AUGent.

Rol associatie Luc Van den Bossche: “Ons hogeronderwijssysteem uitleggen aan een buitenstaander is een hele opgave en dan is het nog niet zeker dat men u heeft begrepen. Want ons hogeronderwijssysteem was in Europa iets speciaals. Maar je kan zo speciaal zijn dat je overal uit de boot valt. Dat moesten we voorkomen, want als je uit de boot valt, riskeer je te verdrinken. Ons ternair hoger onderwijs kent men omzeggens nergens in de wereld. Wel heeft men het binaire systeem: universiteiten en hogescholen. We stappen dus over naar een internationaal gangbaar hogeronderwijs-

30

model: het binaire. Dat veronderstelt natuurlijk de academisering van de academische opleidingen van de hogescholen. De academische opleidingen bachelor en master - aan de hogescholen, waaronder die voor industrieel ingenieur, moeten naar mijn mening dus worden ondergebracht in een structuur waar ze thuishoren, namelijk bij de academische opleidingen aan een universiteit. Om die academisering te realiseren heeft men een instrument of vehikel nodig dat het hele proces begeleidt en probeert in goede banen te leiden. Dat is de rol van de associatie.” “Elke associatie heeft zijn eigen samenstelling en specificiteit. De AUGent is specifiek, omdat ze enerzijds een mengvorm is van diverse onderwijsnetten en anderzijds omdat ze werkt volgens het

“Wetenschappelijk onderzoek is de fundamentele basis en de permanente voeding voor het academisch hoger onderwijs. Er is een broodnoodzakelijke wisselwerking tussen onderzoek en academisch hoger onderwijs, die naam waardig.”

consensusmodel. Om te beslissen moeten al de partners akkoord gaan. Dat garandeert dat elke beslissing gedragen wordt over de hele bandbreedte. Maar dat werkt soms trager dan mogelijk is in een holdingstructuur.”

Campussen We vragen de mening van de associatievoorzitter over de geografische spreiding van de campussen. “Ik denk dat u alludeert op de discussie die ontstaan is naar aanleiding van de geografische spreiding van de campussen van de K.U.Leuven. Laat ons de problematiek algemeen houden. In het verleden is de geografische spreiding van de hogescholen per definitie nooit aan de orde geweest. Dat was alleen een aandachtsprobleem voor de universiteiten. Over de spreiding van campussen die deel uitmaken van een associatie zegt het decreet van 4 april 2003 over de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen ook niets. Associaties worden zonder geografische begrenzingen toegelaten. Voor de K.U.Leuven was dat een gelegenheid om vrije instellingen van Oostende tot in een andere hoek van Vlaanderen rond zich te scharen. Daar kun je hen geen ongelijk in geven. Ze maken gewoon gebruik van de kans die het beleid hun, bewust of onbewust, bood. De opbouw van de associatie K.U.Leuven is een soort holdingstructuur, verspreid over Vlaanderen. De campussen van de instellingen van de AUGent liggen voor een groot deel allemaal in Gent. De WestVlaamse hogeschool ligt het verst weg. Dus liggen ze minder ver uit elkaar dan die van de K.U.Leuven, maar bon, wat betekenen afstanden in ons piepklein grondgebied?”

Opleiding Wat is het probleem omtrent de academisering van de opleidingen met een academische gerichtheid? Luc François: "Er is een inhoudelijk én een structureel punt. Het inhoudelijke heeft te maken met de wetenschappelijke output van de academische opleidingen aan de hogescholen, zoals onder meer die van industrieel ingenieur, die momenteel geringer is dan aan de universiteiten. Dat is geen miskenning voor de huidige opleiding van industrieel ingenieur, wel een realistische vaststelling als gevolg van het verschil in opdrachten tussen hogescholen en universiteiten en het verschil in financiering van het onderzoek. Dat betekent zeker niet dat er geen onderzoek werd gedaan aan de hogescholen, denk maar aan de vroegere technologische centra, maar onderzoek had er een andere positie dan aan de universiteiten. Het academiseringsproces dat de hogescholen doorvoerden met ondersteuning van de universiteit en binnen de structuur van een associatie moet het onderzoek in de academische opleidingen aan de hogescholen verstevigen.” “Naar aanleiding van de BaMa-hervorming wordt het typisch Vlaams - zeg maar Belgisch - structureel aspect aangepakt. Zoals de associatievoorzitter al aangaf betekent dat dat het ternair hoger onderwijs wordt omgezet naar een binair. Maar welk binair? In Vlaanderen leggen we sterk de nadruk op het onderscheid professioneel-academisch, terwijl ‘Bologna’ binair interpreteert als eerste en tweede cyclus. Bij een eventuele integratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten (en dus het exclusief samenbrengen van de opleidingen met een professionele gerichtheid in de hoge-

scholen) lopen we het risico dat de kloof tussen opleidingen met een academische en een professionele gerichtheid groter wordt dan vandaag het geval is. Dat moet te allen prijze worden vermeden. De integratie van de academisch gerichte opleidingen in de universiteit is bovendien geen simpele operatie.” Van den Bossche: “Wetenschappelijk onderzoek is de fundamentele basis en de permanente voeding voor het academisch hoger onderwijs. Er is een broodnoodzakelijke wisselwerking tussen onderzoek en academisch hoger onderwijs, die naam waardig. Dat vergt een bestendige bewaking van de kwaliteitsnormen, zowel van onderzoek als van onderwijs en een bestendige interactie van beide velden. Maar koken kost geld en de financieringskloof is momenteel veel te groot en dus moet die kloof gedicht worden.”

Effectiviteit Van den Bossche: “Geld mag men nooit door deuren en ramen gooien. Ik neem aan dat dit een bekend understatement is. Overheidsgeld dient zo effectief mogelijk te worden benut. Dat geldt zeker voor de hele BaMa-hervorming. Kunnen we zomaar alle huidige instellingen laten bestaan en onze ogen sluiten voor de overlapping van opleidingen? Opleidingen die geen succes hebben of niet meer aangepast zijn aan de noden van de tijd moeten we durven afbouwen of concentreren. Dat is al een belangrijke stap voor het welslagen van het academiseringsproces.” “Twee dingen mogen we niet doen. We mogen ten eerste niet berusten in de huidige structuur, die ons een gevoel van comfort en zekerheid biedt. En we mogen ons, ten tweede, ook niet nestelen in een soort van ouderschapsreflex en de voogdij over de bestaande opleidingen opeisen, omdat men die succesvol ontwikkeld heeft. U kent dat wel: de gevestigde machten en collegae die niet bereid zijn om te veranderen en het liefst alles bij het oude vertrouwde houden. Dat heb ik tijdens mijn loopbaan vaak ervaren. Veranderen is

“Opleidingen die geen succes hebben of niet meer aangepast zijn aan de noden van de tijd moeten we durven afbouwen of concentreren. Dat is al een belangrijke stap voor het welslagen van het academiseringsproces.” 31

I-mag januari 2010

“Er is nergens gesteld dat alle industrieel ingenieurs zouden moeten doctoreren, maar wie in het academisch hoger onderwijs les wil geven, moet wel een doctorsgraad hebben.”

ademhalen en wie dat niet doet, gaat dood. Hervormingen veroorzaken altijd onzekerheid. Dat is menselijk, hé, want we zweren graag bij gewoonten. En sommigen hebben liever de oude ellende dan de onzekerheid van de verandering.” “Toen ik in 1994 Vlaams minister van onderwijs en ambtenarenzaken was heb ik in een decreet de graden en diploma’s vastgelegd om les te kunnen geven aan een hogeschool. Welnu de bevoegdheidsbewijzen van de docenten in het toenmalig onderwijs van het lange type van universitair niveau moesten gelijkvormig zijn aan die van de universiteiten. Voor de eerste keer moest men als docent een doctoraat hebben. Daar was wel wat gemor over en ik ging in de clinch met de onderwijsvakbonden. Maar uiteindelijk zag men jaren later de logica van het decreet in.”

Standpunt integratie We vragen het standpunt van de Associatie Universiteit Gent over de integratie van de academische opleidingen van de hogescholen in de universiteit.

zeker niet uitvoerbaar op een of twee jaar. In de periode die ik als x aantal jaren heb voorgesteld, is een graduele bijkomende financiering van de hogescholen best mogelijk, zodat bij het bereiken van het jaar x de financiering gelijk is.” “Als die gelijke financiering er overigens niet zou komen en de inkanteling van de geacademiseerde opleidingen in de universiteit zou doorgaan, dan zou dat een soort van overval zijn op de financiën van de universiteit. We moeten ook de garantie in een decreet inbouwen dat het bijkomend overheidsgeld niet voor andere doeleinden wordt gebruikt. Het moet met andere woorden ‘gekleurd geld’ zijn. In actuele termen gaat het nominaal over een bedrag van 100 miljoen euro per jaar, hetgeen naar de regering toe een vriendelijke afronding naar onder is.” (lacht hartelijk).

Van de kaart geveegd Van den Bossche: “Dat is een moeilijke vraag. Ik zal ze eerlijk, maar met een lichte bocht trachten te beantwoorden. Ik waag me daarmee een beetje op glad ijs. Laat me stellen dat ik denk dat er een mogelijk akkoord is binnen onze associatie. We gaan ervan uit dat de ‘inkanteling’ (integratie) over x aantal jaren zal plaatsvinden. In de periode die ons van het jaar x scheidt, moeten we tussenstappen zetten. Belangrijk is het dan om de timing en de inhoud van die tussenstappen te definiëren en de betrokkenheid van hogeschool en universiteit voortschrijdend in kaart te brengen. Om dat in concreto te vertalen moeten we grondig overleggen met de diverse associaties.

Het Pact 2020, de Verklaring van Leuven en het regeerakkoord bevatten veel visie en engagement voor het hoger onderwijs. Het voorontwerp van Programmadecreet 2010 veegt dat allemaal, samen met de begrotingscontrole 2009, van de kaart. Van den Bossche: “Wie vandaag minister van onderwijs is, heeft het moeilijk om onderwijshervormingen financieel waar te maken. Maar wat vandaag vertraagd wordt, kan nog voor 2020 ingehaald worden. Er is geen reden voor pessimisme, zolang er voldoende politiek geloof is in het Pact 2020, in de Verklaring van Leuven en zolang er voldoende creativiteit is bij de formulering van oplossingen.”

Integratie tegen 2012? Geen nieuwe campussen “Integratie in 2012 is onmogelijk. Er rijst immers een probleem van financiering. Wil de minister niet dat het Grondwet telijk Hof hem veroordeelt voor discriminatie inzake financiering van de universiteit en financiering van de geacademiseerde opleidingen, dan zal hij op gelijke basis moeten financieren. In de huidige crisis is dat geen gemakkelijke opgave en

I-mag januari 2010

Van den Bossche: “Er circuleert een lelijk misverstand: sommigen denken dat er enorm veel geld nodig zal zijn om nieuwe campussen te bouwen voor de integratie. Integratie betekent evenwel niet dat men nieuwe campussen zal bouwen. De academische opleidingen die integreren, blijven fysiek op de campus van de hogeschool.

32

Luc François, directeur AUGent

Natuurlijk zullen de hogescholen participeren in de raad van bestuur van de universiteit en vice versa. Maar dat zal allemaal geen probleem zijn. De associatie zal na de integratie ook een andere roeping hebben. Door het decreet van 1994 en de daaropvolgende fusies is in de voorbije 15 jaar een opwaartse beweging op gang gebracht qua kwaliteit van het professionele bacheloronderwijs. Het is weg gegroeid uit de sfeer van het secundair onderwijs en heeft zijn volwaardige plaats gekregen in het hogeronderwijslandschap. Als de academische opleidingen van de hogescholen inkantelen in de universiteit, moet de associatie ervoor zorgen dat de dynamiek tussen de vormen van hoger onderwijs niet alleen op peil wordt gehouden, maar ook voort wordt uitgebouwd. De opleidingen met een professionele gerichtheid moeten specifieke aandacht krijgen. Het niveau en de kwaliteit van die opleidingen moeten we trouwens hoog houden, want er is veel vraag naar de afgestudeerden op de arbeidsmarkt.”

Alles of niets? Worden zowel de professionele opleidingen als de academische opleidingen van de hogescholen in de Universiteit Gent geïntegreerd ?

Wie is wie ? Luc Van den Bosche (°1947) is doctor in de rechten (Universiteit Gent, 1970). Hij was achtereenvolgens volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Gent-Eeklo, staatssecretaris voor onderwijs, gemeenschapsminister voor binnenlandse aangelegenheden en openbaar ambt, Vlaams minister van onderwijs en ambtenarenzaken, viceminister-president, minister van Volksgezondheid, minister van Binnenlandse Zaken, minister van Ambtenarenzaken en Modernisering van de openbare besturen en vicepremier . Na een politieke loopbaan van ruim twee decennia stapte hij in 2003 uit de politiek. Hij werd voorzitter van de Raad van Bestuur van Brussels International Airport Company (BIAC). Sinds 2003 is hij voorzitter van de Algemene Vergadering van de Associatie Universiteit Gent. Luc François (°1951) is doctor in de geschiedenis (Universiteit Gent). Hij is gewoon hoogleraar in de geschiedenis aan de Universiteit Gent. Hij was van 2001 tot 2006 directeur Onderwijsaangelegenheden van de Universiteit Gent en is sinds 2004 directeur van de AUGent. NL

Van den Bossche: “De integratie gaat enkel over de academische bachelors en masters van de hogescholen. Een integratie moet voldoen aan de regels van de logica: masters bij masters en die sluiten per definitie het academisch niveau van de studie af. In de opleidingen tot bachelors met een professionele gerichtheid wordt niet aan fundamenteel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Wel kunnen ze er binnen het kader van bepaalde functies bij betrokken zijn.”

Profielen Luc François en Luc Van den Bossche pleiten voor het behoud van de opleidingsprofielen en de complementariteit van de industrieel en burgerlijk ingenieurs. De profielen mogen in geen geval vervagen. Van den Bossche: “Persoonlijk pleit ik voor een studieduur van 300 studiepunten: 180 studiepunten voor de graad van bachelor en 120 studiepunten voor de graad van master. Daarvan moeten 60 studiepunten naar een praktische stage in het bedrijfsleven gaan. Zo versterken we het profiel van de industrieel ingenieur. Maar het is logisch dat de Vlaamse industrie moet meedoen. Voka-VEV lijkt er voor gewonnen te zijn. Met Agoria moet er nog gepraat worden, voornamelijk om het wantrouwen weg te werken. We moeten het ‘werkgeversdossier’ detoneren.” François: “Voor ingenieurs zijn 120 studiepunten voor een mastergraad bovendien internationaal gangbaar.”

Kwalificatieraamwerk Industrieel ingenieurs die in het buitenland in niet-loondienst aan de slag willen, ondervinden moeilijkheden bij de erkenning van hun diploma. Het is een oud probleem dat maar niet opgelost geraakt. Daarover zegt associatiedirecteur prof. dr. Luc François: ”Het Europees kwalificatieraamwerk dat in het voorjaar in een Vlaams decreet werd omgezet, zal tegen het academiejaar 2017-2018 volledig operationeel zijn en het biedt een oplossing voor dat probleem. EQF, ‘European qualifications framework’, is een raamwerk om de verschillende opleidingsniveaus in de landen van de Europese hogeronderwijsruimte op elkaar af te stemmen. Het Europees parlement keurde dat in april 2008 goed op voorstel van de Europese Commissie. Een jaar later is het al in een Vlaams decreet geconcretiseerd. Het EQF voorziet in acht opleidingsniveaus van voorschools onderwijs (niveau 1) tot doctoraat (niveau 8). Bachelors behoren tot niveau 6, masters tot niveau 7. Het kwalificatieraamwerk beschrijft onder meer de vaardigheden, kennis en competenties die de houder van een diploma van dat niveau geacht wordt te beheersen. Dat is een nieuwe stap in het bevorderen van de transparantie van kwalificaties in Europa. Uit de EQF-consultatie van de vorige Vlaamse minister van Onderwijs, Frank Vandenbroucke, is duidelijk gebleken dat iedereen het idee van een Europees kwalificatieraamwerk genegen is. De Europese indeling in 8 niveaus is bruikbaar om het Vlaams raamwerk in te

33

delen. Dat betekent dat industrieel ingenieurs tot niveau 7 behoren, terwijl bijvoorbeeld een Nederlandse hbo-ingenieur die een bachelorgraad heeft, in niveau 6 zit. We mikken erop volledig operationeel te zijn tegen 2017 en niet tegen 2013 .”

Doctoraat Van den Bossche: “Er is nergens gesteld dat alle industrieel ingenieurs zouden moeten doctoreren, maar wie in het academisch hoger onderwijs les wil geven, moet wel een doctorsgraad hebben. Daar zijn veel redenen voor. Doctoreren houdt in dat men aan wetenschappelijk onderzoek heeft gedaan. Ik zei al dat het wetenschappelijk onderzoek het academisch onderwijs permanent moet bevruchten. Doctoreren geeft een meerwaarde aan de vorming van een ingenieur, net als praktijkervaring.” “Het academiseringsproces en de manier waarop academische hogeschoolopleidingen structureel worden geïntegreerd in de universiteit moeten succesvol worden afgerond. Daar draait alles om en het moet de bedoeling zijn om die opleidingen binnen de universiteit de plaats te geven waar ze recht op hebben. Het is juist dat de discussie over het integratieproces te moeizaam – lees: te traag – verloopt met een te aarzelende overheid. De fundamentele vragen die nu eerst moeten worden opgelost, zijn : hoe gaan we om met academiseren en hoe organiseren we op het eind van het proces het landschap structureel zo effectief mogelijk met inbegrip van welke tussenstappen er moeten worden gezet. En last but not least: hoe evolueert de financiering? Over al die en andere punten moet de discussie dringend op gang worden getrokken. De minister van onderwijs moet daarbij het voortouw nemen. Hij moet een trekker zijn, maar zal onwillekeurig ook een schietschijf worden. Een goede minister mag zich daardoor niet laten beïnvloeden. Als gewezen minister heb ik geleerd dat men zijn doel bereikt, als men maar lang en hard genoeg trekt. Doet men dat niet, dan komt men er nooit. Men moet overtuigd zijn van het nut van de zaak. Men moet een vechter zijn, ervoor gaan en discussiëren met de betrokken partijen. Alle grote hervormingen hebben die stadia doorlopen. Het Vlaams hoger onderwijs staat voor een nieuwe uitdaging. De AUGent gaat die uitdaging graag constructief aan.”

Tekst: Ing. Noël LAGAST MSc Foto’s: AUGENT

I-mag januari 2010

netwerk

“Zonder internet bestond Anemo niet” Ing. Bart Vandezande MSc met Anemo laureaat Entreprize 2009 “Het is nooit fout je groter voor te doen dan je in werkelijkheid bent.”

KOKSIJDE. Het ‘worldwide web’ heeft voor velen nog diepe geheimen, maar

Hokjesdenken

niet voor ingenieur Bart Vandezande. Met zijn bvba Anemo Engineering verdeelt hij bevestigingsmaterialen over heel de wereld: van Frankrijk over de Verenigde Staten tot in India. Grote spelers als Volkswagen, Bombardier en Barco vonden al de weg naar een van zijn veertien websites. “Ingenieurs zijn te weinig commercieel ingesteld”, vindt de West-Vlaamse ondernemer. “Het enige wat ik nodig heb is internet, een faxtoestel en een telefoon. Jaarlijks wil ik 34 procent groeien.” Als we op de Strandlaan in Koksijde voor huisnummer 144 staan, zien we een typisch appartementencomplex van de Belgische kust. Niets wijst erop dat hier de bvba Anemo Engineering is gevestigd, het bedrijf van Bart Vandezande, de laureaat van Entreprize 2009 in de categorie ‘Jonge ondernemingen’. Vanachter een bureau in de woonkamer van zijn appartement werkt deze jonge vader van 33 jaar

gestaag aan de uitbouw van zijn bvba. “Het enige wat ik nodig heb, is internet, een faxtoestel en een telefoon. Toch zal deze krappe werksituatie hopelijk snel verleden tijd zijn”, zegt de jonge ondernemer. “Momenteel bouw ik in Leisele. Daar zal ruimte zijn voor een bureau voor vijf werknemers en een warehouse. Tegen 2010 hoop ik er mijn intrek te kunnen nemen.”

Al tijdens zijn opleiding tot industrieel ingenieur Elektromechanica aan het KiHo in Gent wist Bart Vandezande al perfect welke richting hij uit wou. “Een ingenieursopleiding is veel te technisch en te weinig marketinggericht. Ingenieurs denken te veel in een hokje. De meerderheid van de ingenieurs is daardoor niet commercieel aangelegd, een vereiste die je nodig hebt om met iets te starten. Het is goed dat ik kan terugvallen op mijn technische bagage, maar het is toch veel leuker om te netwerken en verschillende culturen op te snuiven. Daarom ook dat ik een jongerenafdeling ZuidWest-Vlaanderen voor de VIK jongerenwerking heb opgericht en Belgisch voorzitter werd van de European Young Engineers (EYE). Na mijn ingenieursop-

“Ingenieurs missen marketingvisie.” Ing. Bart Vandezande MSc I-mag januari 2010

34

“Door op de lange termijn te denken garandeer ik mijn eigen succes.”

leiding volgde ik ook een jaar postgraduaat bedrijfseconomie aan het Vlekho in Brussel.” Het stond dan ook allang vast dat Bart Vandezande eerder in de verkoopssector dan bij ‘onderzoek en ontwikkeling’ zou terechtkomen. “Mijn eerste werkervaring deed ik op als European sales engineer voor Strix, de wereldwijde producent van warmte-elementen voor onder meer boilers en waterkokers. Dat bedrijf, met hoofdzetel in Isle of Man, heeft wereldwijd een marktaandeel van tachtig procent: een heel comfortabele positie om Europa te verkennen. Later werkte ik voor het ondertussen overgenomen bedrijf Recoil Marketing en voor het Amerikaanse Colder Products Company (CPC).”

Anemo Engineering “Als salesmanager zette ik voet aan wal op zowat alle continenten. Toch was het mijn kinderdroom om ooit zelfstandig te worden. Ik wil mijn eigen strategie kunnen uitstippelen. In een bedrijf kan je wel communiceren over de strategie, maar het idee stopt hoog in de ivoren toren. Ook de opbrengst van je inzet staat niet in verhouding met je loon. Daarom richtte ik in 2004 de website anemo.eu op. Via die website bood ik Camloc-producten aan, zoals kwartslagsluitingen en haaksluitingen. In 2005 kreeg ik drie orders binnen: van een Antwerpse, een Sloveense en een Chinese firma. Mijn ogen gingen open: met een eenvoudige website kon ik de hele wereld bereiken.” De jaren daarop kende Anemo Engineering een exponentiële groei: in 2006 bediende Bart 14 klanten, in 2007 43 en in 2009 liefst 235 firma”s. “In juni 2008 besliste ik dan ook om mij voltijds te concentreren op de uitbouw van mijn bvba Anemo Engineering. Er bestaan tal van firma’s die specifieke bevestigingsmaterialen verkopen, maar de verkoop van die nicheproducten is slechts drie procent van hun totale omzet. Daardoor treedt gewenning op en zijn die niet gericht op zoek naar nieuwe klanten. Ik onderscheid mij net door het leveren

van technisch advies bij concrete probleemstellingen.”

Saving Time Latches Naast het leveren van technisch advies heeft de West-Vlaamse marketingman zich op het internet toegelegd. Door gebruik te maken van Web 2.0-technieken is Bart Vandezande in sneltempo de numero uno van het worldwide web voor de verkoop van specifieke moeren en bouten geworden. “Ik zorg ervoor dat ik als eerste gerangschikt ben voor wie naar mijn producten zoekt. Vandaag heb ik veertien verschillende websites, in verschillende talen. Maar ik ben ook bezig om een eigen label uit te bouwen met onder andere Economic Latches en Saving Time Latches. Bedrijven kunnen mij hun model doorsturen dat ik nadien laat maken onder mijn eigen label. Het zal evenwel nog zeven jaar duren voor die merknamen goed ingeburgerd zijn. Je moet dan ook verder dan de economische crisis durven te kijken. Vandaag ben ik bezig met taken waar ik geen euro aan verdien, maar die ik in de toekomst zeker te gelde zal maken. Door op de lange termijn te denken, garandeer ik mijn eigen succes.”

Wereldwijde focus Door unieke producten te leveren haalt Bart Vandezande grote vissen binnen, zoals Volkswagen, Bombardier en Barco. “Het is enorm tijdrovend en moeilijk om die grote spelers te overtuigen, maar het is nooit fout om je wat groter voor te doen dan je bent. Anemo ziet er dankzij de website groter uit dan het in werkelijkheid is. Dat is ook mijn succesverhaal. In het buitenland is de site de enige manier om mij te checken. Dagelijks kom ik in contact met zes nieuwe bedrijven en om de drie dagen bedien ik een nieuwe klant. Als een nieuwe bezoeker mijn website bezoekt, wek ik onmiddellijk zijn vertrouwen. Enerzijds door de referenties van mijn klanten te vermelden, anderzijds door de bestaande klanten actief feedback te laten geven op mijn kwaliteit en levering.

35

Zonder internet bestond Anemo niet. De huidige website wordt frequent geüpdatet. Door die wereldwijde focus haal ik slechts acht procent van mijn omzet uit België. Uit de Verenigde Staten is dat 24 procent en uit Frankrijk 20 procent. Ook bedrijven uit Europa, Zuid-Afrika, India en de Verenigde Arabische Emiraten vonden al hun weg naar Koksijde.”

Entreprize Die nieuwe verkoopstrategie is ook de strenge jury van Entreprize niet ontgaan. De Entreprize is een initiatief van de Vlerick Leuven Gent Management School, Eebic en Ondernemen Brussel 2010. De prijs werd voor de zevende keer toegekend. Van de 874 deelnemers die zich inschreven voor zeven categorieën werd Bart Vandezande geselecteerd als finalist in de categorie ‘jonge ondernemingen’. “De jury loofde vooral mijn marketingvisie”, aldus de laureaat. “Ik geloof namelijk niet in het oude businessmodel van een distributeur dat iedere klant moet worden bezocht. Heel wat klanten willen gewoon onmiddellijk kunnen worden bediend. Daarom moet je vlug op de bal spelen en steeds bereikbaar zijn.” De jonge ondernemer van het jaar ziet heel veel potentieel in zijn bedrijf. “Ik schat mijn ‘continuous annual growth rate’ voor een periode van tien jaar op 34 procent. Binnen die tijd wil ik ook tien mensen tewerkstellen. Daarvoor ben ik op zoek naar een witte raaf, want mijn werknemers moeten een ingenieursdiploma hebben, commercieel ingesteld en taalvaardig zijn. De raad die ik ingenieurs in spe nog zou willen meegeven, is dat ze moeten netwerken en van verschillende werelden moeten proeven. Enkel zo creëer je de juiste marketingmentaliteit. Durf vooral out of the box te denken!” www.anemo.eu www.economic-latches.com www.shangles.net www.lido-key-fastener.com Tekst: Florian VANDE WALLE Foto: ANEMO

I-mag januari 2010

netwerk is een talent. Hoe helpt hun opleiding en/of hun ervaring hen bij hun politiek mandaat? Hoe uit zich dat? Welke accenten leggen zij die anderen niet of veel minder zouden leggen? En hebben ze nog ambitie om als ingenieur aan de slag te gaan? Tim Vandenput, burgemeester van Hoeilaart, bijt de spits af voor deze reeks.

Enkele jaren geleden gingen we op zoek naar ingenieurs in de sport: mensen die wel industrieel ingenieur waren of ervoor studeerden, maar tijdelijk toch voorrang gaven aan een ander talent, dat ze konden botvieren in het topsportwereldje. We beginnen nu met een nieuwe reeks: ingenieurs in de politiek. Ze is op hetzelfde principe gebaseerd, want ook aan politiek doen

ingenieur

& politiek

“ Werk maken van een professioneler beleid” Ing. Tim Vandenput is burgemeester van Hoeilaart HOEILAART. Na een carrière in de privésector en na zes jaar als gemeenteraadslid behaalde Tim Vandenput in 2006 met de plaatselijke VLD een klinkende overwinning in Hoeilaart. Na de coalitiebesprekingen kon de toen 35-jarige industrieel ingenieur en autochtone Hoeilander voor zes jaar de burgemeesterssjerp omgorden. Burgemeester Vandenput stamt uit een familie met een politieke traditie. “Mijn grootvader zal trots zijn op mij, waar hij nu ook moge zijn.”

Tim Vandenput was in de humaniora al een uitmuntende student voor wiskunde en wetenschappen. Ingenieursstudies wenkten en hij koos voor industrieel ingenieur vliegtuigmechanica aan de Industriële Hogeschool van Brussel, nu de Erasmus-hogeschool.

I-mag januari 2010

Tim Vandenput: “Ik wou aanvankelijk lijnpiloot worden, maar mijn ouders overtuigden mij ervan om toch eerst een diploma te halen. Ik studeerde af met grote onderscheiding, na een goed eindwerk. Na mijn studies stond ik eerst bij de informaticaafdeling van Shell in voor de computer-

36

netwerken, die toen nog in hun kinderschoenen stonden. Ik werd netwerkmanager voor Shell België, maar na viereneenhalf jaar Shell werd ik projectmanager bij Sita Equant, een carrier voor de luchtvaartmaatschappijen. Als projectmanager had ik gehoopt om via Sita Equant opnieuw dichter bij de luchtvaart te komen, maar in de realiteit lukte dat niet. Ik koos dan resoluut voor ICT en telecommunicatie. Na een korte periode bij 3com, een Amerikaanse leverancier van hubs en switches, kwam ik begin 2000 via een headhunter bij Lucent Technologies terecht. Daar evolueerde ik van consulent naar servicemanager. Ik werd afgevaardigd bestuurder tot Alcatel en Lucent in november 2006 fuseerden.”

Eind 2006 brak een hectische periode aan voor Tim Vandenput. Na een veeleisende verkiezingscampagne werd hij in oktober van dat jaar beloond met een mooi verkiezingsresultaat, dat uiteindelijk leidde tot het burgemeesterschap over ‘zijn’ Hoeilaart. “Op 20 oktober 2006 was het duidelijk dat ik burgemeester zou worden. Het eerste jaar als burgemeester heb ik dat gecombineerd met mijn job, maar ik werkte voor tweeënhalf. Ik maakte weken van 80-90 uur. Dat bleek niet meer te combineren. Ik heb met Alcatel-Lucent naar verschillende oplossingen gezocht, maar toen Patricia Ceysens minister werd in de Vlaamse regering, geraakten we het er eind 2007 over eens dat ik zou stoppen bij Alcatel-Lucent. Ik werd kabinetsadviseur op haar kabinet.”

Paplepel De politiek is Vandenput zowat met de paplepel ingegeven. Zijn grootvader, Marcel, was in de jaren zestig en zeventig eerste schepen in Hoeilaart. Toen hij op het punt stond om burgemeester te worden, het liep mis en in 1976 begon hij met een nieuwe partij, die achteraf de feitelijke voorloper van de latere PVV in Hoeilaart bleek te zijn. “Zo werd mijn grootvader onbewust een van de grondleggers van het Vlaams liberalisme in Hoeilaart. Mijn vader trad in zijn voetsporen als OCMW- en gemeenteraadslid. In 2000 verjongde de VLD. Mijn

vader werd lijstduwer en vroeg mij voor de tweede plaats op de lijst. Zo ben ik in de politiek gerold, maar ik was al erg actief in het verenigingsleven: chiro, scouts, jeugdhuis mee opgericht, tennis, tafeltennis, enz. Toen ik pas begon te werken, zei politiek mij niet veel. Rond mijn 29ste bood zich dat opeens aan en ik geraakte verkozen als gemeenteraadslid.” Van januari 2001 tot december 2006 was Tim Vandenput gemeenteraadslid. De VLD in Hoeilaart groeide gestaag van twee zetels in 1977 naar zeven zetels in 2000 op een gemeenteraad met 21 leden. Vic Laureys, 32 jaar lang burgemeester voor de CD&V in Hoeilaart en de CD&V zelf, die 68 jaar lang aan de macht was in Hoeilaart, waarvan 62 jaar met een volstrekte meerderheid, moeten de bui dus wel zien hangen hebben. In 2006 nam Vandenput als lijsttrekker voor de VLD deel aan de gemeenteraadsverkiezingen. “Ik trok de lijst om de mensen te tonen dat het ons menens was: onze jonge kandidaat-burgemeester had gestudeerd, was Hoeilander en kwam uit het verenigingsleven.” De CD&V bleef, ondanks het kartel met de NVA, steken op 9 zetels. Vandenput had gehoopt dat hij van 300 stemmen in 2000 wel naar 700 stemmen zou kunnen springen in 2006. “Dat zou een uitstekend resultaat geweest zijn: meer dan een verdubbeling. Uiteindelijk kreeg ik 1.112 stemmen achter

mijn naam en de VLD sleepte acht zetels in de wacht. Ik werd de jongste VLD-burgemeester van Vlaanderen. Mijn grootouders waren op dat moment overleden, maar op de dag dat ik burgemeester werd, ben ik naar het graf van mijn grootvader gestapt. Ik heb het hem allemaal verteld. Ik denk dat mijn grootouders het heel erg op prijs stellen dat ik burgemeester ben geworden, waar ze nu ook mogen zijn.”

Respect Zijn opleiding als industrieel ingenieur en zijn ervaring in de privésector kon en kan burgemeester Vandenput heel nuttig aanwenden voor zijn huidige functie. “Voor ik burgemeester was, hebben we een huis-aan-huiscampagne gevoerd, in feite een standaard marketingcampagne. Maar we stapten naar de mensen met een verhaal over wat we gingen doen, niet over wat we al gedaan hadden.” “Als partij hadden wij ook een visie over waar we naartoe wilden met Hoeilaart, maar we wilden dat toetsen bij de bevolking. We gaven deur aan deur een referendum af. Ook typisch marketing, maar met dien verstande dat wij onze inwoners duidelijk maakten dat wij hun mening echt wel belangrijk vonden, want we haalden dat referendum ook opnieuw persoonlijk op bij de mensen. Wie niet thuis was, vond een briefje in de bus. Op ongeveer 4.200 wooneenheden in Hoeilaart hebben we 700 referenda ingevuld teruggekregen: een returnrate van 15-16% en statistisch ook representatief. Je kunt dat marketing noemen, maar in feite zijn het gewoon basisregels van respect voor iedereen: als je iets zegt, dan doe je dat ook.”

“Budgetbeheer, processen, projecten, vergaderingen: het was hier naar mijn mening allemaal nog vrij amateuristisch. Ik heb daar wat professionalisme in gebracht.”

Projectmatig

Ing. Tim Vandenput als burgemeester tussen zijn mensen. Met hier aan zijn zijde een lid van zijn ploeg: schepen Els Uytterhoeven, de zus van Mark Uytterhoeven.

“Uiteindelijk kreeg ik 1.112 stemmen achter mijn naam en de VLD sleepte acht zetels in de wacht. Ik werd de jongste VLD-burgemeester van Vlaanderen.” 37

“Na de verkiezingen begon ik te werken aan een professioneler beleid in Hoeilaart. Budgetbeheer, processen, projecten, vergaderingen: het was hier naar mijn mening allemaal nog vrij amateuristisch. Ik heb daar wat professionalisme in gebracht. Door onze begroting in Excel te maken kunnen we veel gemakkelijker simulaties maken en aanpassingen door-

I-mag januari 2010

het gemiddelde en een mooie 39ste plaats op de burgemeestersranglijst in Vlaanderen. De mensen zien hem vooral als een burgervader. Zelf voelt hij zich als burgemeester zowel manager als burgervader. “Voor mijn gemeentediensten ben ik vooral manager. Voor de mensen in de straat ben ik vooral burgervader. Ik wil burgemeester zijn tussen mijn mensen: ik ga vaak naar activiteiten, ik luister veel, ik ga regelmatig naar de markt, enz. Je hoort daar veel. Ik vind het belangrijk dat ik als burgemeester geregeld met de mensen kan praten. In het rapport van het Nieuwsblad is de klantvriendelijkheid van de gemeentediensten er met 22,6% op vooruitgegaan in die drie jaar. Ik zeg niet dat dat mijn verdienste is. Dat heeft te maken met de mensen in de gemeentediensten, maar ook voor een stuk met de invoering van procedures, de opvolging, enz. Elke brief die binnenkomt, moet op zijn minst worden beantwoord. We moeten ook sneller schakelen: als er een put in de straat is, dan moet dat op zo kort mogelijke termijn worden opgevolgd en uitgevoerd.”

Ploeggeest Tim Vandenput heeft ook mogen ondervinden dat er verschillen zijn tussen een managementjob in de privésector en een leidende functie in de openbare sector. Tim Vandenput: enerzijds manager en anderzijds burgervader.

“Financieel wil ik ook alles tot in de puntjes kunnen opvolgen. Elke vijfde dag van de maand wil ik een financieel rapport over onze begroting. Dat is ons dashboard. We mogen niet blindelings vliegen. We moeten gebruikmaken van onze instrumenten. Dan kunnen we ook veel makkelijker bijsturen.” voeren. Voor vergaderingen hebben we de afspraak dat iedereen zijn dossiers doorneemt voor de vergadering. Wie niet de tijd gehad heeft, mag uitstel van bespreking vragen, maar niemand mag een dossier bespreken waar hij zich niet heeft in ingewerkt. Niets is zo erg als mensen die tijdens een vergadering hun mening geven zonder kennis van zaken. Dan draaien we in rondjes. Dat loopt nu allemaal veel vlotter en het levert een serieuze vooruitgang op inzake voorbereiding en besluitvorming.” “De gemeentediensten werkten niet echt projectmatig. Er zat veel in de hoofden van de mensen, maar dat was niet planmatig. Onlangs wierven we een projectmanager aan, die alle projecten planmatig

I-mag januari 2010

zal aanpakken en van achter naar voor zal plannen: welke mijlpalen moeten we wanneer halen om een doelstelling te halen? Vanaf 2010 hebben we voor elk project een projectplan. Financieel wil ik ook alles tot in de puntjes kunnen opvolgen. Elke vijfde dag van de maand wil ik een financieel rapport over de opvolging van onze begroting. Dat is ons dashboard. We mogen niet blindelings vliegen. We moeten gebruikmaken van onze instrumenten. Dan kunnen we ook veel makkelijker bijsturen.”

Burgervader Het ‘rapport van de burgemeester’ in het Nieuwsblad gaf Tim Vandenput als burgemeester een score van 7,4 op 10, ver boven

38

“De besluitvorming en het beslissingsproces gaan veel sneller in de privésector. Dat heeft vooral te maken met procedures. We zijn bijvoorbeeld gebonden door de wet op de openbare aanbestedingen. Dat werkt vertragend. Ook het personeel is niet altijd van hetzelfde niveau. Maar dat heeft ook te maken met perceptie en imago: de overheid is nog altijd niet sexy om voor te werken. Bureaucratie, loonbeleid, gebrek aan een werkbaar bonusmalussysteem: dat zorgt er allemaal voor dat het in de privé een stuk vlotter kan gaan. Een team in de overheidssector is moeilijker te motiveren dan in de privésector. In de privé is het allemaal meer ‘performancedriven’. Hier is dat veel minder het geval. Ik verwacht van mijn personeel wel dat ze presteren, want ze worden betaald met belastinggeld van de mensen.” “Een belangrijk punt is het nu ook dat wij in een ploeg werken. Ik doe dit werk samen met mijn schepenen en mijn administratie en ik vind het heel belangrijk om dat groepsgevoel levend te houden. Ik waak over dat ‘ploeggevoel’.”

Mensen helpen Het meest voldoening heeft Tim Vandenput, als hij mensen kan helpen. “Dat was al in de privé zo, maar daar ligt dat anders. Daar gaat het om klantgerichtheid. Hier gaat het vaak om de leefomgeving, het werk of het dagelijkse leven van de mensen. Als ik iemand – binnen het legale kader of binnen mijn mogelijkheden als burgemeester – kan helpen, dan heb ik daar voldoening van. Als ik bijvoorbeeld kan bemiddelen – niet lobbyen! –voor een sociale woning of ervoor kan zorgen dat formulieren juist zijn ingevuld, dan vind ik dat belangrijk. Ik hou ook van hoorzittingen met de mensen: hen uitleggen waar de gemeente mee bezig is. Dat gaat soms om moeilijke gemeentelijke materie, zoals het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Ik wil dat kunnen uitleggen, ervoor zorgen dat de mensen dat oppikken en dat ze met een tevreden gevoel naar huis gaan. Ze moeten weten dat er naar hen geluisterd wordt. Helpen vind ik belangrijk, maar ik wil de problemen van iemand of van een groep mensen ook omzetten in een oplossing. Daar heb ik het meest voldoening van.” “Mijn motto is: problemen bestaan niet. Als er een probleem is, dan moet er ook een oplossing zijn. Als er geen oplossing is, dan is er ook geen probleem. Dan moet je er leren mee leven.”

tijds burgemeester van Hoeilaart. Maar de bezige bij heeft nog meer ambitie. “Het is mijn eerste ambitie om hier burgemeester blijven. Ik blijf een Hoeilander, een doener en zolang de mensen mij verkiezen als hun burgemeester, zal ik hier burgemeester blijven. Op termijn zou ik ook graag in het Vlaams parlement zetelen. In regio’s waar er Vlaamse parlementsleden zetelen wordt er vaak meer geïnvesteerd en gerealiseerd. Onze regio, de Druivenstreek, is op dat vlak nogal stiefmoederlijk behandeld, hoewel wij ook met zeer prangende problemen worden geconfronteerd, zoals het sluipverkeer, de serreproblematiek, de druk vanuit Wallonië en Brussel, enz. Bij de vorige parlementsverkiezingen kreeg ik op de zesde plaats 4.700 stemmen. Een heel goed resultaat, maar te weinig om verkozen te worden. Ik ijver binnen de partij voor een verkiesbare plaats bij de volgende verkiezingen.”

Bedrijf of politiek Tim Vandenput heeft 15 jaar ervaring in de privé, is ingenieur van opleiding, heeft negen jaar politieke ervaring en heeft kabinetservaring. De burgmeester beseft dat zo’n palmares nog andere perspectieven biedt. “Meer en meer begin ik te beseffen dat ik door die gecombineerde ervaring met

daarbovenop mijn verleden in het verenigingsleven een enorme rijkdom heb vergaard aan ervaring en kennis. Die wil ik nuttig gebruiken in mijn verdere leven. Als je een beetje ingenieur bent, dan blijft dat toch kriebelen. Zeker als ik mij al eens erger over hoe moeizaam je soms verandering teweegbrengt in de openbare sector. Dan vraag je je wel eens af of je niet beter in de privé was gebleven. Daar kun je toch wel gemakkelijker doelstellingen realiseren. Ik heb voor mezelf uitgemaakt dat ik na zes tot negen maanden voltijds burgemeesterschap toch graag opnieuw actief zou worden als ingenieur. Ik ben enkele pistes aan het exploreren, maar het is nu nog te vroeg om daarover uit te weiden. Naast mijn burgemeesterschap wil ik een activiteit beginnen als ingenieur: zelf of via een bedrijf waar ik bijvoorbeeld deeltijds kan werken. Maar ik wil dat wel blijven combineren met politiek. Mocht ik natuurlijk de stap naar het Vlaams parlement kunnen zetten, dan wordt de combinatie met het ingenieurschap moeilijker. Het wordt burgemeester en een job in de privé of burgemeester en Vlaams parlementslid. De drie samen zijn niet te combineren.”

Tekst: Luc VANDER ELST Foto’s: GEMEENTE HOEILAART en Tim VANDENPUT

Behalve zijn opleiding en zijn ervaring hecht Tim Vandenput veel belang aan zijn ‘trackrecord’ in de jeugdbewegingen en het jeugdhuis. “Daar heb ik leren begrijpen hoe de gemeente in elkaar zit. Het is belangrijk dat een burgemeester zijn gemeente goed kent en de achtergronden en de finesses in zijn gemeente begrijpt. Ik heb – tot mijn spijt – wel moeten leren om een beetje meer geduld aan de dag leggen. Maar tegelijk blijf ik daar wel tegen ingaan. We zijn nu anderhalf jaar bezig met een nieuwe website voor onze gemeente en ze is nog niet operationeel. Daar erger ik mij dan in, natuurlijk. Ook dat anderhalf jaar op het kabinet was verhelderend over de besluitvorming. Eigenlijk zou elke burgemeester voor een tijdje verplicht gedetacheerd moeten worden naar een kabinet.”

Ambitie Sinds hij op het einde van vorige legislatuur zijn functie van adviseur internationale handel beëindigde op het kabinet van Patricia Ceysens, is Tim Vandenput vol-

Tim Vandenput vindt het belangrijk om regelmatig onder de mensen te kunnen komen en te kunnen luisteren naar wat hen bezighoudt.

“Problemen bestaan niet. Als er een probleem is, dan moet er ook een oplossing zijn. Als er geen oplossing is, dan is er ook geen probleem.”

39

I-mag januari 2010

studiegroepen ACTIVITEITEN

BEDRIJFSBELEID

aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED10110.

Total riskmanagement als toepassing van het Karaf-model dinsdag 19 januari 2010

Fiscale veiligheid en financiële planning

Vandaag is ‘excellence’ een belangrijk doel voor veel ondernemingen en organisaties. Maar, hoe bereik je dat doel? De uitmuntendheid van vandaag is immers de middelmatigheid van morgen. Je mikt dus steeds op een evoluerend gegeven en dat is niet altijd gemakkelijk. Daarom is het nuttig om het proces te bekijken dat streeft naar ‘excellence’, hetgeen je in staat stelt om voortdurend op de bewegende schietschijf te mikken, namelijk ‘verbeteren’.

dinsdag 16 maart 2010 U werkt hard om een inkomen te verwerven en een vermogen op te bouwen waarmee u vandaag, maar ook in de toekomst uw levensstandaard en die van uw gezin wil veiligstellen. Maar precies omdat u zo hard werkt, hebt u heel weinig tijd om uw huidige financiele situatie te analyseren en bij te sturen.

Het ‘Karaf-model’ is een holistisch, heuristisch, eclectisch en recursief model dat het proces ‘verbeteren’ beschrijft. Karaf is een metamodel (overkoepelend), Peter Blokland dat alles over ‘verbeteren’ omvat, waardoor je ‘verbeteren’ globaal benadert (holistisch). Het model bevat zelf geen ‘waarheden’ en zet je aan om zelf de nodige regels en processen te vinden (heuristisch). Je gaat daardoor voortdurend op zoek naar de beste invulling (eclectisch) en je kan het daarenboven ook op jezelf toepassen (recursief).

Gerben Wauters

Niels De Rocker

Net zoals je een karaf telkens van een verschillende inhoud kunt voorzien, afhankelijk van wat je wenst uit te schenken, kun je ook het Karaf-model invullen naar wens, afhankelijk van wat je wil verbeteren. Bovendien kun je het model altijd opnieuw gebruiken met een andere inhoud!

Ondertussen evolueert alles. Voor bepaalde zaken gaat u daarom terecht te rade bij uw bankier, vermogensbeheerder of notaris. Maar hebben zij wel een overzicht over het geheel? Geven zij in elke situatie een volledig en objectief advies? Deze meeting laat u stilstaan bij actuele onderwerpen als de pensioenproblematiek, vermogensbelasting, vermogenskadaster, Europese spaarfiscaliteit, fiscale druk op vermogen, bankgeheim, depositogarantiesysteem in België, staatsgarantie, successierechten.

Sprekers: Gerben Wauters en Niels De Rocker, financieel adviseurs, brengen deze zeer actuele materie voor u op een aangename manier.

• PRAKTISCH

Een mogelijke invulling van het model om ‘Excellence’ te bekomen is bijvoorbeeld het concept ‘total risk management’ (TRM). TRM is tegelijkertijd een filosofie, een strategie en een proces en steunt op inzichten uit ‘operational risk management’, ‘enterprise risk management’ en het ‘accident causation’-model van dr. James Reason.

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 16 maart 2010 om 20 uur. Sprekers: Gerben Wauters en Niels De Rocker. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt een inschrijving alleen kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang van de activiteit. Anders is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED10310.

Total risk management is heel goed vergelijkbaar met ‘Total quality management’. Het is zeer belangrijk dat alle medewerkers de filosofie begrijpen, dat de strategie vanuit de bestuurskamer ontwikkeld en ondersteund wordt en ten slotte dat het proces consequent wordt uitgevoerd. Wanneer je alle voorwaarden correct invult, zal dit systeem je steeds het hoogst mogelijke niveau van veiligheid, kwaliteit, efficiëntie en effectiviteit opleveren en dat zal morgen hoger liggen dan vandaag.

Brown paper session dinsdag 20 april 2010

• PRAKTISCH

Uw (administratieve) processen aan de muur: een creatieve brainstorm die veel te weinig wordt gebruikt.

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 19 januari 2010 om 20 uur. Spreker: Peter Blokland. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de

Om processen in uw bedrijf te analyseren of de ideale werkmethode te ontdekken is inzicht in die processen belangrijk. Een ‘brown paper session’ is hier een voor de hand liggende werkvorm en wordt vooral ingezet, als meerdere individuen moeten samenwerken om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Een ‘brown paper session’ kan worden gebruikt voor zowel administratieve als productieprocessen.

I-mag januari 2010

40

ACTIVITEITEN

IT-MANAGEMENT

Tijdens deze avond zullen we ‘brown paper’ faciliteren rond een algemeen thema en daarna ingaan op de aandachtspunten om een ‘brown paper session’ in te zetten.

Hoe stel ik correct een IT-lastenboek op?

• PRAKTISCH

maandag 11 januari 2010

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 20 april 2010 om 20 uur. Spreker: Ivo Bols, Core Business Office. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt een inschrijving alleen kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang van de activiteit. Anders is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED10410.

Hebt u ooit al eens een huis gebouwd zonder een lastenboek of een plan dat duidelijk en begrijpbaar is? Neen? Waarom past men dan wel software toe, gebaseerd op onduidelijke vereisten? Dat geeft aanleiding tot ontevredenheid. Welke klachten liggen aan de basis van die ontevredenheid? De opdrachtgevers klagen dat de IT-mensen een vakjargon gebruiken dat ze niet begrijpen, dat een ICT-project altijd te laat klaar is en steeds meer kost dan afgesproken Bovendien is er geen overeenstemming tussen wat de gebruiker verwacht en wat er uiteindelijk afgeleverd wordt. De IT-mensen klagen dat de gebruikers een eigen vakjargon hebben, dat gebruikers van verschillende afdelingen andere dingen begrijpen onder eenzelfde term of dat ze tijdens het project van idee veranderen. De basisredenen van die mislukkingen zijn terug te voeren tot een gebrekkige communicatie en het ontbreken van cruciale informatie, waardoor er geen duidelijk afgelijnd lastenboek is.

ELEKTRICITEIT Bordenbouw donderdag 21 januari 2010

Voor IT-projecten is het nodig om een hulpmiddel te hebben, zodat de vereisten voor alle betrokkenen zowel leesbaar als eenduidig zijn.

Sinds zijn oprichting in 1986 heeft P&V zich strategisch geprofileerd binnen een zeer specifiek marktsegment in de elektrotechniek: het ontwerp en de assemblage van elektrische schakelkasten. Die unieke positionering is de basis van hun succes, want ze stellen ondertussen 160 mensen tewerk in de bordenbouw.

De studiegroep IT-management en VIK Vorming organiseren, in samenwerking met studiegroep Bedrijfsbeleid, een cursus waarin je leert om duidelijke vereisten op te stellen. Tijdens die cursus wordt de theorie uitgelegd aan de hand van praktijkvoorbeelden en krijgt u de kans om die toe te passen op een voorbeeld uit uw omgeving. Voor info over de cursus verwijzen wij naar het programma elders in dit magazine.

Tijdens deze avond krijgt u een overzicht over het vakgebied ‘bordenbouw’ • Bordenbouw algemeen. • Welke normen zijn van toepassing? • Goed vakmanschap. • Proces: van prijsvraag tot levering. • Kwaliteitscontrole. • Zelf doen of uitbesteden? • Korte bedrijfspresentatie P&V Elektrotechniek. • Vraag en antwoord.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: maandag 11 januari 2010 om 20 uur. Kostprijs: gratis. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOITM10110.

Sprekers • Patrick Schurmans, projectmanager (P&V Elektrotechniek) • Koen Pellaers, verkoopsmanager (P&V Elektrotechniek)

• PRAKTISCH

PIPING EN LASTECHNIEKEN

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 21 januari 2010 om 19.30 uur. Sprekers: Patrick Schurmans en Koen Pellaers (P&V Elektrotechniek). Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt een inschrijving alleen kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang van de activiteit. Anders is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOELE10110.

Sonorcontrol dinsdag 27 april 2010 Sonorcontrol is actief in alles wat met lawaaibeheersing te maken heeft. Heel recent is een fullscale akoestisch labo in gebruik genomen met meetfaciliteiten die tot de top in België behoren. De bedoeling is om via co-engineering samen met de klanten oplossingen te zoeken voor hun geluidsproblemen.

41

I-mag januari 2010

ACTIVITEITEN

AGENDA BIJEENKOMSTEN

Werkmethode: • Toestellen of producten van klanten worden in een akoestische kamer geplaatst. • Geluidsparameters worden opgemeten. • Rapportering en overleg met de klant (co-engineering) • Innovatieve oplossingen aanbieden in de vorm van rapporten of akoestische producten.

Studiegroep Bedrijfsbeleid 19-jan-10 Lezing: Total riskmanagement als toepassing van het Karaf-model, VIK-huis, 20 uur 16-mrt-10 Lezing: De fiscale veiligheid van uw vermogen en uw financiële planning, VIK-huis, 20 uur 20-apr-10 Lezing: Brown paper session, uw (administratieve) processen aan de muur, VIK-huis, 20 uur

Zo liet een fabrikant van dampkappen in het kader van de Europese declaratiewetgeving CECED voor huishoudtoestellen het geluidsniveau van al zijn toestellen opmeten om samen te zoeken naar een oplossing voor geluidsarmere types. Naast eindproducten (machines en toestellen) doet Sonorcontrol ook onderzoek op grondstoffen (glas, steen, kunststoffen,…) en halffabrikaten (bouwproducten).

Studiegroep Elektriciteit 21-jan-10 Lezing: Bordenbouw, VIK-huis, 19.30 uur 18-feb-10 Lezing: Datapower en earthing, VIK-huis, 19.30 uur 18-mrt-10 Lezing: Etap: noodverlichting, VIK-huis, 19.30 uur 22-apr-10 Lezing: alternatieve verlichting voor de gloeilamp, VIK-huis, 19.30 uur

Sonorcontrol helpt bedrijven bij hun zoektocht naar betere producten en biedt hun ook oplossingen om te voldoen aan de wetgeving terzake (machinerichtlijnen, Vlarem, Arab, bouwnormen). Daarvoor doet het bedrijf een beroep op hoogtechnologische meetapparatuur, een gloednieuw labo en de jarenlange ervaring van zijn ingenieurs.

Studiegroep Haventechnologie 04-maa-10 Lezing: Crawford, industriële poorten, VIK-huis, 20 uur Studiegroep Piping, pijpleidingen en lastechnieken 5-jan-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur 2-feb-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur 2-mrt-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur 27-apr-10 Bedrijfsbezoek Sonorcontrol nv, Hooglede, 20 uur 4-mei-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur 1-jun-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur

Opgelet: fotograferen is niet toegelaten.

• PRAKTISCH Plaats: Sonorcontrol nv, Diksmuidsesteenweg 17, Hooglede. Datum: dinsdag 27 april 2010 om 20 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden; 5 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 15 euro voor niet-leden. Broodjes aangeboden door de firma. Gelieve het verschuldigde bedrag, na uw inschrijving, te betalen op rekening 406-0098502-57 van VIK Vorming met referentie ‘bezoek Sonorlab 27.04.2010’. U kunt een inschrijving alleen kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang van de activiteit. Anders is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBPPL10410.

Studiegroep Regeltechniek 5-jan-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 2-feb-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 2-mrt-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 4-mei-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 1-jun-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur

De VIK nodigt u uit op haar nieuwjaarsreceptie! Vrijdag 22 januari 2010 Kasteel van Brasschaat I-mag januari 2010

42

denken & doen PUZZELAAR

Puzzelaar 94

Roltrap lopen

Een jonge man gaat een roltrap op en neemt één trede per seconde. Na 36 treden te hebben betreden is hij boven. Een volgende keer doet hij het sneller, hij loopt dan 2 traptreden per seconde en is boven na 63 treden. Hoeveel treden heeft deze roltrap? Bijvraag: Hoeveel juiste antwoorden zullen we ontvangen? Stuur uw antwoorden naar Roland Mebis, Tabaartstraat 23, 3740 Bilzen of mail naar [email protected] voor 15 februari 2010. Ook nu weer schenken we twee boekenbonnen ter waarde van elk 25 euro aan de winnaars.

Oplossing VIK-puzzelaar 92 De 24 uren van Le Mans Op dit vraagstuk ontvingen we slechts drie goede antwoorden. Blijkbaar blijft voor velen kansberekenen een moeilijk onderwerp. Ooms Jozef van Stekene dacht aan 31 goede antwoorden. Daardoor gaan de boekenbonnen naar Jan Doornaert, Bremstraat 9, 9032 Wondelgem (13) en naar Lieven Hautekeete, Leopold III Laan 33, 8710 Ooigem (17). Proficiat.

De kans dat Ford verliest, is 2/ (2 + 2 ) = 1/2 De kans dat Ford wint, is dus 1/2 De kans dat Jaguar verliest, is 5 / (5 + 1 ) = 5/6 De kans dat Jaguar verliest, is dus 1/6 Het gevolg is dat de kans dat Ford of Jaguar wint is 1/4 + 1/6 = 4/6 = 2/3

Ing. Roland MEBIS MSc

Dit getal geeft ook de kans weer van het verlies van Maserati. Maserati verliest dus met 2 tegen 1.

Ford wint 2/ (2+2)

Jaguar wint 1/ (5+1)

Maserati wint 1/ (2+1)

43

I-mag januari 2010

VIK V orming VIK V orming

CLP (Classification, labelling and packaging) GHS (Global harmonised system) donderdag 25 februari 2010 De opleiding geeft een duidelijk overzicht van wat er veranderd is ten opzichte van de bestaande richtlijnen inzake gevaarlijke stoffen 67/548 en preparaten 1999/45 (DSD- en DPD-richtlijnen). Aan de hand van enkele voorbeelden wordt uitgelegd hoe u best kunt klasseren volgens de nieuwe CLP-wetgeving. Na de theorie kunt u zelf aan de slag. De impact van de CLP-wetgeving op Atex (zonering), Seveso en dergelijke wordt toegelicht. De opleiding geeft u inzicht in de acties die u in uw bedrijf moet nemen om voorbereid te zijn op de nieuwe wetgeving.

• • • •

(DSD- en DPD-richtlijnen) en hun aanpassingen? Wanneer omschakelen naar CLP? De veranderingen: H- en P-zinnen, nieuwe gevaren pictogrammen, sensibilisatie van uw werknemers. Hoe klasseren, geïllustreerd aan de hand van enkele voorbeelden. Impact van CLP op regionale wetgevingen (Seveso, Vlarem, Welzijnswet, …). Verpakkingen.

Docent: Saskia Walraedt, Vlarip-projectleider, Essenscia.

• PROGRAMMA • Waarom CLP? Historiek en inkadering in het

• PRAKTISCH donderdag 25 februari 2010, van 9 tot 17 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/node/1782 of [email protected] of 03 259 11 06.

‘Global harmonised system’ (GHS). • Overzicht situatie in andere landen. • Wat met de bestaande wetgevingen

Hoe stel ik een correct IT-lastenboek op? vanaf woensdag 10 februari 2010 • PROGRAMMA

Voor IT-projecten is een hulpmiddel noodzakelijk, zodat de vereisten voor alle betrokken personen zowel leesbaar als eenduidig zijn. De studiegroep IT-management en VIK Vorming organiseren, in samenwerking met de studiegroep Bedrijfsbeleid, een cursus waarin je leert om duidelijke vereisten op te stellen. Tijdens die cursus wordt de theorie uitgelegd aan de hand van praktijkvoorbeelden en krijgt u de kans om die toe te passen op een voorbeeld uit uw omgeving.

In dit cursustraject gebruiken we een rodedraadverhaal waaraan we telkens de theorie ophangen. Zo komen we tot een formele methode (framework) die je zal helpen om gewenste desiderata van Business/IT systemen op een pragmatische en navolgbare manier vast te leggen. Daarbij maken we o.a. gebruik van een eenduidige syntax om: • processen die moeten worden geautomatiseerd, te beschrijven: BPML of Business process modelling language; • leesbare domeinmodellen van het speelveld op te stellen: UML of Unified modelling language; • testbare systeemeisen vast te leggen. Inhoud per dag: de omgeving van het werk; het domeinmodel; het zakelijk procesmodel; de systeemeisen.

• • • •

• PRAKTISCH woensdagen 10 februari, 10 maart, 21 april en 19 mei 2010, telkens van 14 tot 21 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/ITlastenboek of [email protected] of 03 259 11 06.

I-mag januari 2010

44

VIK V orming VIK V orming

Effectief leidinggeven medewerkers coachen - teammanagement vanaf dinsdag 2 februari 2010 De cursussen ‘Effectief leidinggeven’, ‘Medewerkers coachen’ en ‘Teammanagement’ behandelen elk een afgerond samenhangend thema. Toch sluiten ze naadloos op elkaar aan.

Medewerkers coachen • Is coaching begeleiding of controle? • Hoe bepaal ik doelstellingen en hoe motiverend zijn ze? • Ben ik nog wel de baas? • Iedereen is verschillend, dus ook de manier van coaching • Hoe houd ik mijn medewerkers een spiegel voor? • Concrete vaardigheden en te vermijden valkuilen

‘Effectief leidinggeven’ reikt de basisinzichten en communicatieve vaardigheden aan voor wie een eerste leidinggevende functie waarneemt. ‘Medewerkers coachen’ gaat een stap verder. De cursus reikt u een methodiek aan om medewerkers of derden in de organisatie te responsabiliseren en tot grote zelfstandigheid te brengen.

Teammanagement • Kenmerken van doelmatige groepen • Wat is een team? • Hoe verbeter ik de werking van mijn team? • Wat zijn teamdoelstellingen en hoe kan ik ze bereiken? • Wat zijn de rollen van de teamleider en hoe vul ik ze in? • Het besluitvormingsproces in groepen • Hoe zit het met de samenstelling van mijn team?

‘Teammanagement’ is het logische sluitstuk van de drie-eenheid. In deze cursus leert u hoe u moet omgaan met die ene supplementaire medewerker, namelijk ‘team’. Uw verwerft inzichten in wat teams effectief of juist ineffectief maakt.

• PROGRAMMA • PRAKTISCH

Effectief leidinggeven • Rol en taken van de leidinggevende • Stijlen van leidinggeven • Beoordelings-, functionerings- en disciplinegesprekken • Motivatie van medewerkers • Teambuilding • Feedback

dinsdagen 2, 9, 23 februari; 2, 9, 16, 23, 30 maart; 20, 27 april; 4, 11, 18 mei; 5, 12, 19, 26 oktober 2010 telkens van 19 tot 22 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/node/475 of [email protected] of 03 259 11 06.

Succes op beurzen: evolueren van promotie naar verkoop vanaf woensdag 10 februari 2010 • • • • •

Hoe kan men met de juiste voorbereiding en de juiste ingesteldheid van een beursdeelname een commercieel succes maken?

• • • • • • • •

Behoefteanalyse met een quickscanbenadering. Correcte gesprekstechnieken en commerciële vraagstellingen. De verkoop op een beurs voltooien. De opvolging en nazorg. De evaluatie.

PROGRAMMA Docent: Maarten Konings, RT-Komacon bvba.

De strategie achter een beursdeelname: het ‘waarom’. Het doel van een beurs: het ‘waarvoor’. De voorbereiding van een beursdeelname. De standbemanning en haar ingesteldheid. De omgevingsfactoren van een beurs. U en uw bedrijf kort, gericht en krachtig presenteren. De triage: kwalificatie van bezoekers en prospecten.

• PRAKTISCH woensdagen 10, 24 februari; 10, 24 maart telkens van 19 tot 22 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/node/1735 of [email protected] of 03 259 11 06.

45

I-mag januari 2010

VIK V orming VIK V orming

Cursusagenda voorjaar 2010 CURSUS

STARTDATUM

EINDDATUM

AANTAL SESSIES*

UREN

LEDENLEDENTARIEF TARIEF ONDERW. & OVERH.

Automatisering

01/02/2010

02/02/2010

4

D

670

570

Het bestek bij bouwwerken

04/02/2010

11/02/2010

3

A

390

330

Workshop: Hoe stel ik correct een ICT-lastenboek op? NIEUW

10/02/2010

19/05/2010

8

N+A!

1090

930

Betonbouw 2

24/02/2010

31/03/2010

6

N

710

600

Klimatisatie van gebouwen

26/02/2010

26/03/2010

10

D

1190

1010

Moderne smeertechnieken

02/02/2010

09/03/2010

5

A

580

490

Projectplanning en management

04/02/2010

01/04/2010

10

D

1450

1230

04/02/2010

25/02/2010

6

D

910

770

Kostenramingen en doorlooptijden van projecten (Project estimates)

09/02/2010

23/02/2010

4

D

650

550

ISO 17020:2004

10/02/2010

10/02/2010

2

D

400

300

VOL-VCA: Veiligheid voor operationeel leidinggevenden

11/02/2010

12/02/2010

4

D!

320

NVT

B-VCA: basisveiligheid

18/02/2010

18/02/2010

2

D!

135

NVT

Integraal waterbeheer

22/02/2010

14/06/2010

15

A

1320

1120

22/02/2010

08/03/2010

3

A

420

360

CLP (Classification, labelling and packaging) NIEUW GHS (Global harmonised system)

25/02/2010

25/02/2010

2

D

340

290

Optimale machineperformantie met OEE

26/02/2010

26/02/2010

2

D

380

320

Mentale weerbaarheid en assertiviteit

22/01/2010

12/02/2010

6

D

670

570

Effectief leidinggeven - medewerkers coachen - teammanagement

02/02/2010

26/10/2010

17

A

1650

1400

02/02/2010

30/03/2010

8

A

820

700

Succes op beurzen: evolueren van promotie naar verkoop NIEUW

10/02/2010

24/03/2010

4

A

490

420

Heldere taal in technische rapporten

25/02/2010

11/03/2010

4

D

400

340

Snellezen

26/02/2010

05/03/2010

4

N

310

260

TECHNOLOGIE

BEDRIJFSKUNDE

1. Projectplanning en management: basis

1. Water

VAARDIGHEDEN

1. Effectief leidinggeven

tarieven geldig tot 31.07.2010 * 1 sessie = 3 uur

I-mag januari 2010

D = dagcursus van 9 tot 17 uur V = Voormiddagcursus van 9 tot 12 uur N = namiddagcursus van 14 tot 17 uur

46

A = avondcursus van 19 tot 22 uur ! = aangepaste uren kijk op website NVT = niet van toepassing

VIK V orming VIK V orming

Integraal waterbeheer

Van intake tot hergebruik Neem een kijkje in d e Vormings gids 2010 !

Water wordt net als energie meer en meer een strategische grondstof voor veel bedrijven. Water heeft heel wat toepassingen in elke industrie en is vaak een belangrijke schakel in heel wat nutsinstallaties. Het waterverbruik verminderen of de watercyclus sluiten is voor veel bedrijven een strategische opdracht. Om dat op een effectieve manier te doen is kennis van water en zijn uitdagingen een absolute noodzaak.

als bijlag e bij dit magazine

De opleiding ‘Integraal waterbeheer’ behandelt de volledige levensloop van water door het industriële proces met de nadruk op waterbehandeling, zuivering en hergebruik bij nutstoepassingen. Mogelijke problemen, uitdagingen en oplossingen worden in detail toegelicht. In vier verschillende modules, die elk een specifiek domein behandelen, wordt aandacht besteed aan alle aspecten (praktische en theoretische) die belangrijk zijn om te begrijpen welke de uitdagingen en oplossingen zijn bij industrieel watergebruik.

module water: 22 februari, 1, 8 maart 2010

module industrieel watergebruik: 15, 22, 29 maart 2010

module waterzuivering: 19, 26 april, 3, 10, 17, 24 mei 2010

module hergebruik van water: 31 mei, 7, 14 juni 2010 telkens van 19 tot 22 uur in het VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.

Inschrijven kan per module of voor het totaalpakket.

Meer informatie? Kijk op onze website www.vik.be/water Of neem contact op met VIK Vorming [email protected] - 03 259 11 06 VIK Vorming, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem