LOB en Vernieuwing VMBO Landelijke dag Zorg en Welzijn Edith Vissers, KPC Groep
Wat gaan we doen? • Reflecteren op de bedoeling: loopbaanleren waarom? • Inzoomen op de eisen die de vernieuwing stelt • Inzoomen op kaders voor LOB, een format voor een LOB-werkplan en te beantwoorden vragen voor het LOBdossier • Aan de slag met de uitgangspunt voor het voeren van loopbaangerichte gesprekken
Line-up: aantal banen?
1999: Over de mobiele telefoon https://www.youtube.com/watch?v=0u0RQk2Z1-o
Wat moet? (1) De leerling maakt zijn eigen loopbaanontwikkeling inzichtelijk door middel van een – op te bouwen – loopbaandossier.
Wat moet? (2) De vijf loopbaancompetenties (Marinka Kuijpers) Kwaliteitenreflectie Wat kan ik het best? (en hoe weet ik dat?) Motievenreflectie: Waar ga en sta ik voor? (en waarom dan?) Werkexploratie: Waar ben ik het meest op mijn plek? (en waarom daar?) Loopbaansturing: Hoe bereik ik mijn doel? (en waarom zo?) Netwerken: Wie kan mij helpen mijn doel te bereiken? (en waarom die mensen?)
Wat moet? (3) • In een loopbaandossier is opgenomen welke activiteiten zijn uitgevoerd die hebben bijgedragen tot het ontwikkelen van de ‘loopbaancompetenties’ • In het loopbaandossier wordt beschreven bij een aantal uitgevoerde activiteiten 1. De beoogde doelen 2. De resultaten 3. De evaluatie en een conclusie 4. Welke vervolgactiviteiten zijn gepland op basis van de opgedane ervaringen en de daarbij horende conclusies
Waar sta je nu? Zeer praktijkgericht
Waar wil je naartoe?
Niet praktijkgericht
Waar sta je nu? Veel individuele gesprekken Geen individuele gesprekken
Waar wil je naartoe?
Waar sta je nu? Veel keuzes voor leerlingen Geen keuzes voor leerlingen
Waar wil je naartoe?
Een loopbaangerichte leeromgeving • Is praktijkgericht (denk aan werk, stage, ‘het leven’, hobby, bijbaantje) • Is dialogisch. In gesprekken worden leerlingen aangezet tot reflectie • Biedt leerlingen keuzes. Leerbehoeften staan centraal, niet het onderwijsaanbod Doel: eigen invloed op de loopbaanontwikkeling van leerlingen vergroten door de ontwikkeling van loopbaancompetenties!
Vormen van LOB 1. ‘Traditioneel’: klassikale keuzebegeleiding aan de hand van een methode 2. LOB via projecten: beperkt aantal beroep oriënterende activiteiten 3. LOB als apart vak op het rooster: samenhangend programma van opdrachten en activiteiten 4. LOB geïntegreerd in het beroepsgerichte programma 5. LOB geïntegreerd in het beroepsgerichte programma en in de avo-vakken
Kwaliteitenreflectie • Beschouwen van sterke kanten die van belang zijn voor de loopbaanontwikkeling • Gaat verder dan reflectie op vaardigheden
Motievenreflectie • Motievenreflectie: beschouwing van de wensen en waarden die van belang zijn voor de persoonlijke loopbaan • Reflecteren op conflicten, dilemma’s, ‘flow’- en gelukmomenten: wat zegt dit over mijn leefregels/waarden en wat betekent dit voor mijn toekomst?
Motievenreflectie Reflecteren op conflicten, dilemma’s, ‘flow’- en gelukmomenten: wat zegt dit over mijn leefregels/waarden en wat betekent dit voor mijn toekomst? Waar ben je afgelopen tijd enthousiast over geweest ? Waar heb je de laatste tijd wakker van gelegen ? Wat zegt dat over je motieven ?
Werkexploratie • Werkexploratie: op zoek gaan naar ontwikkelingen, uitdagingen, cultuur en problemen in (werk)situaties waar je aan wilt werken op een manier die bij je past
Loopbaansturing • Loopbaansturing: loopbaangerichte planning en beïnvloeding van het leer- en werkproces • Het gaat hierbij om stappen nemen, onderhandelen, keuzes maken, nieuwe dingen leren en ervaringen opdoen om werk te kunnen doen dat beter bij je past
Netwerken • Netwerken: contacten opbouwen en onderhouden op de interne en externe arbeidsmarkt gericht op loopbaanontwikkeling • Netwerk in kaart brengen, onderzoeken van kwantiteit en kwaliteit van netwerk. Contacten met mensen die je kunnen helpen met je loopbaanontwikkeling: bijvoorbeeld met dezelfde passie
Netwerkverlanglijstje Schrijf een vraag of wens op. Geef deze vraag of wens mee aan je buurman of buurvrouw. Je gaat voor je buurman of buurvrouw in deze groep op zoek en komt terug met een concrete tip of contact voor de ander.
Een LOB-werkplan • Kies met een groepje één loopbaancompetentie waarmee u aan de slag wilt gaan • Welke voorbeelden van activiteiten ondernemen leerlingen bij u op school waarbij ze de kans krijgen om de competentie te ontwikkelen? • Noteer uw bevindingen op een flap
Belangrijke keuzes
Doelstellingen
Inhoudelijk accent
Vorm
Activiteiten
leerjaar 1
De school stelt zichzelf tot doel dat de leerling • Nadenkt en wensen ontwikkelt voor zijn loopbaan
• Motievenreflectie • Kwaliteitenreflectie
•
• • • • • • •
Take off Kennismakingsdagen Reflectiegesprekken Oudergesprekken Projecten Portfolio excursies
leerjaar 2 Profielkeuze
De school stelt zichzelf tot doel dat de leerling • Nadenkt over zijn kwaliteiten en talenten in het kader van zijn loopbaan
• Opleidingsexploratie • Werkexploratie
• Zie hierboven
• • • • • • •
Take off Reflectiegesprekken Niveaubepaling Oudergesprekken Projecten Portfolio Excursies
leerjaar 3 Keuzevakken
De school stelt zichzelf tot doel dat de leerling • Het bovenstaande nadenken bijhoudt • Actief bezig is met ambities voor studie en werk te realiseren
• Loopbaansturing • Zaken leerjaar 1&2 verdiepen
• Zie hierboven
• • • • • • •
Take off / portfolio Lintstages Oudergesprekken Projecten Excursies Sollicitatietraining Mondeling PTA reflectie
leerjaar 4 MBO keuze
De school stelt zichzelf tot doel dat de leerling • Alles van hierboven bijhoudt en nogmaals overdenkt en vaststelt • Contacten legt en onderhoudt om ambities op loopbaanvlak te realiseren.
• Loopbaansturing • Netwerken
• Zie hierboven
• • • • • • •
Scholenmarkt Gesprekken Blokstage Open Dagen bezoek Aanmeldingsbegeleiding Individuele hulp Schoolloopbaancoach
LOB is feitelijk aan de mentor gebonden en wordt dan variant 3 (LOB als apart vak). Ook variant 2 (via projecten) komt aan bod en ook variant 1 (traditioneel LOB) Wij hebben veel “mentortijd”
In LOBdossier
Afsluiting LOB en het LOB-dossier • • • •
Wijze van afsluiting is niet voorgeschreven Afsluiting LOB-dossier in gesprek Weinig eisen aan inhoud LOB-dossier Mogelijkheden: presentatie door de leerling, posterpresentatie / filmpje, profielmodule: maken van een website (D&P) • Opname in PTA
Keuzes voor loopbaandossier • • • • • • •
Eigenaarschap (leerling versus leerkracht)? Apart systeem of geïntegreerd (bijv. De dekaan.net)? Gestandaardiseerd product of ‘eigen’ product? Gesloten of open omgeving (denk ook aan social media)? Mate van betrokkenheid buitenwereld (stagebedrijven, ouders)? Rol van de docent (coachend of sturend)? Ervaringen centraal of bijvoorbeeld loopbaancompetenties centraal?
Loopbaangesprek
Waarde
Meerwaarde
Waarde
Ervaring Waar was je trots op? Wat heeft indruk op je gemaakt? Wat kon je niet los laten? Wanneer voelde je je super/rot?
Netwerken
Keuze Wat is een relevante vervolgstap gezien leervraag of
Wie heb je nodig voor onderzoek over jezelf of werk dat bij je past/ om iets uit te proberen of te bewijzen? Wie zit er in je netwerk? Hoe ziet je netwerk er uit (kwaliteit/kwantiteit) Hoe ga contact leggen? Wat doe je om contact te houden met mensen in je netwerk?
Loopbaansturing Wat wil je onderzoeken over jezelf/werk? Wat wil je uitproberen, leren en bewijzen? Welke activiteit/ervaring is daar voor nodig (binnen of buiten de school)? Hoe kun je dit organiseren? Waar zit de uitdaging in? Wat is je volgende stap en waar moet het toe leiden (toekomstbeeld)? Wat is er voor nodig om een goede keuze te maken? Hoe hebben eerdere keuzes/activiteiten uitgepakt?
prestatiedoel (binnen of buiten de school) Wat is nog nodig om tot een goede keuze voor sector of opleiding te komen?
Zelfbeeld Netwerk Werk & Opleidingsbeeld Toekomstbeeld Prestatiebewijs
Kwaliteitenreflectie Wat deed je hierin heel goed? In welke situatie (binnen of buiten school) deed je dit ook heel goed? Ben je hier altijd al goed in geweest? Hoe noem je deze kwaliteit?
Motievenreflectie Wat maakte deze ervaring bijzonder? Wat raakte jou? Herken je dit in andere situaties? Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt? Hoe zou je deze waarde/ambitie/leerregel /toekomstdroom willen noemen?
Werkexploratie
Is wat je wilt ook wat je kunt of andersom? Hoe ziet het werk/de opleiding er uit? -wat moet je doen/kunnen/willen? -wat zijn moeilijke aspecten/dilemma’ ’s -hoe wordt hier mee omgegaan? -wat zijn uidagingen/onwikkelingen? Kun en wil jij dit werk/deze opleiding doen? Welke werkzaamheden passen het beste bij jou?
Ervaring Waar was je trots op? Wat heeft indruk op je gemaakt? Wat kon je niet los laten? Wanneer voelde je je super/rot?
Kwaliteitenreflectie Wat deed je hierin heel goed? In welke situatie (binnen of buiten school) deed je dit ook heel goed? Ben je hier altijd al goed in geweest? Hoe noem je deze kwaliteit?
Motievenreflectie
Zelfbeeld Netwerk Werk & Opleidingsbeeld Toekomstbeeld
Prestatiebewijs
Wat maakte deze ervaring bijzonder? Wat raakte jou? Herken je dit in andere situaties? Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt? Hoe zou je deze waarde/ambitie/leerregel /toekomstdroom willen noemen? Is wat je wilt ook wat je kunt of andersom?
Ervaring
Activeren tot netwerken Evt eigen network inzetten Feedback geven op netwerk en netwerken Expertise inbrengen over netwerken
Waar was je trots op? Wat heeft indruk op je gemaakt? Wat kon je niet los laten? Wanneer voelde je je super/rot?
Actief luistern Valideren Waarderen: kwaliteiten/motieven benoemen Aanzetten tot nadenken Relateren aan andere situaties Laten interpreteren van eigen kwaliteit/motief
Keuze Netwerken
Wat is een relevante vervolgstap gezien leervraag of prestatiedoel (binnen of buiten de school) Wat is nog nodig om tot een goede keuze voor sector of opleiding te komen?
Wie heb je nodig voor onderzoek over jezelf of werk dat bij je past/ om iets uit te proberen of te bewijzen? Wie zit er in je netwerk? Hoe ziet je netwerk er uit (kwaliteit/kwantiteit) Hoe ga contact leggen? Wat doe je om contact te houden met mensen in je netwerk?
Loopbaansturing Wat wil je onderzoeken over jezelf/werk? Wat wil je uitproberen, leren en bewijzen? Welke activiteit/ervaring is daar voor nodig (binnen of buiten de school)? Hoe kun je dit organiseren? Waar zit de uitdaging in? Wat is je volgende stap en waar moet het toe leiden (toekomstbeeld)? Wat is er voor nodig om een goede keuze te maken? Hoe hebben eerdere keuzes/activiteiten uitgepakt? Activeren tot onderzoeken van zelf en werk Activeren tot experimenteren en bewijzen Helpen formuleren van nieuwe leervraag\prestatiedoel
Kwaliteitenreflectie Wat deed je hierin heel goed? In welke situatie (binnen of buiten school) deed je dit ook heel goed? Ben je hier altijd al goed in geweest? Hoe noem je deze kwaliteit?
Motievenreflectie Zelfbeeld Netwerk Werk & Opleidingsbeeld Toekomstbeeld Prestatiebewijs
Wat maakte deze ervaring bijzonder? Wat raakte jou? Herken je dit in andere situaties? Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt? Hoe zou je deze waarde/ambitie/leefregel /toekomstdroom willen noemen? Is wat je wilt ook wat je kunt of andersom?
Werkexploratie Hoe ziet het werk/de opleiding er uit? -wat moet je doen/kunnen/willen? -wat zijn moeilijke aspecten/dilemma’ ’s -hoe wordt hier mee omgegaan? -wat zijn uidagingen/onwikkelingen? Kun en wil jij dit werk/deze opleiding doen? Welke werkzaamheden passen het beste bij jou? Doorvragen Samenvatten Nagaan wat nog nodig is Aanzetten tot verder onderzoeken Feedback Laten interpreteren van werkzaamheden die passen
Voorbeeld loopbaangesprek Korte versie: https://www.facebook.com/KPCgroep/posts/7818819118514 59 https://www.youtube.com/watch?v=2A1qjhSeY5s
Opdracht: loopbaangericht gesprek voeren Bereid in groepjes van vier een loopbaangesprek voor. Bespreek het doel van het gesprek. Het gesprek vindt bijvoorbeeld plaats nadat de leerling: • het kwaliteitenspel voor beroepenmarkt heeft gedaan • een beroepenmarkt voor snuffelstage heeft bezocht • … Wijs twee personen aan die het gesprek gaan voeren: docent – leerling. De andere twee observeren aan de hand van het observatieformulier
Aan de slag! https://www.youtube.com/watch?v=EfJx2kZAz2g
Nog vragen, weet me te vinden! Edith Vissers
[email protected] 06 – 22 01 21 89
