Liefde&Bedrog.NL
Liefde&Bedrog.NL
Petra Drenth
Schrijver: Petra Drenth Coverontwerp: Petra Drenth ISBN: 978 94 021 4051 4 © Petra Drenth, 2015
Voor Julia
1 Terug naar Othila Ze heette Olivia. Jarenlang had ze zich Livia genoemd, maar waar ze nu naar op weg was, stond ze bekend als Ollie. Een heel verschil: Ollie – Livia. Ollie was, in Olivia’s eigen herinnering, een verlegen, onhandig meisje geweest. Een iets te mollig kind met een te grote bril en een beugel. In werkelijkheid had ze die beugel slechts twee jaar hoeven dragen, maar als ze terugdacht aan haar kindertijd, dan zat het ding eigenlijk altijd in haar mond. Ze had geen slechte jeugd gehad, maar bij de populaire meisjes had ze nooit gehoord. Samen met haar twee beste vrienden en haar hond had ze vooral veel in het bos gespeeld en later rondgehangen op een favoriete plek daar vlakbij. Ze las graag en tekende veel. Maar stiekem was ze liever het stralende middelpunt geweest. Op haar achttiende was ze meteen uit haar geboortedorp vertrokken om te gaan studeren aan de Kunstacademie in Amsterdam. Daar was Livia geboren: een slanke, jonge vrouw met lang, blond haar. De beugel was natuurlijk al lang verdwenen en de bril vervangen door contactlenzen, hoewel ze hem later weer vaker droeg. Nog altijd leek het zorgvuldig uitgekozen montuur iets te groot voor haar gezicht, maar nu gaf haar dat de uitstraling van een sexy secretaresse, vooral als ze haar haar opstak. Ze voelde zich goed thuis in de kunstzinnige, alternatieve kringen van de grote stad. Een plotseling overstekende zwarte kat haalde Olivia abrupt uit haar gedachten. Ze kon zichzelf net beheersen en niet hard op de rem trappen, wat in dit slechte weer en op besneeuwde wegen niet verstandig zou zijn geweest. ‘Let op, sloompie,’ zei ze tegen zichzelf. ‘Dit is niet het moment om af te dwalen.’ Ze reed voor haar gevoel al tijden met groot licht op. Sinds ze de snelweg in de buurt van Emmen had verlaten, leek ze in een zwart gat beland. Af en 5
toe zag ze in het licht van haar koplampen schimmen langs de weg, een rij grillige eiken of een boerderij, een keer een paar huizen, waarvan ze wist dat het Patersbos moest zijn geweest. Er lag een dun laagje sneeuw op de velden en als de maan had geschenen dan had haar schijnsel en de weerkaatsing daarvan voor een redelijk zicht gezorgd. De maan was echter nergens te bekennen. Er hing een dik wolkendek boven het land, waaruit opnieuw sneeuw begon te vallen. Olivia voelde aan de knoop in haar maag en de pijn tussen haar schouderbladen dat ze hier niet blij mee was. Gelukkig was het nu niet ver meer. Ze reed grotendeels op haar gevoel: dit was immers haar geboortestreek en als het goed was, moest ze elke bocht, greppel of huis herkennen. Maar ze was lang niet thuis geweest. Zonet had een rotonde haar al verrast, waar zij een driesprong had verwacht. Aan het eind van de rechte weg waarop ze reed, die aan beide kanten omzoomd werd door hoge beuken, als de zuilen in een kathedraal, doemde voor het eerst in tijden een tegenligger op. Meteen doofde ze het groot licht, waarna haar zicht zich plotseling beperkte tot een paar meter. Een paar meter van vooral sneeuw: sneeuw op de weg, dwarrelende sneeuwvlokken in het licht van haar lampen, vlokken die aan de boomstammen rechts van haar bleven kleven. Tegelijkertijd voelde ze een seconde hoe de wielen hun houvast op het asfalt verloren. In die ene tel klemde ze het stuur vast alsof het een reddingsboei was. Een felle pijn schoot door haar rechterarm omhoog. Haar muisarm. Tranen prikten in haar ogen van de pijn, toen gelukkig de wielen hun grip op de weg weer hervonden. Ze haalde hortend adem en liet binnensmonds een stroom vloeken horen. De dokter had waarschijnlijk gelijk gehad toen hij zei dat het herstel van haar RSI-klachten nog wel eens een langdurige geschiedenis zou kunnen worden. Daarna was hij de psychologische toer op gegaan en had gesuggereerd dat de 6
pijn niet alleen veroorzaakt werd door haar veelvuldig gebruik van computer, smartphone, tablet, laptop, social media en iPod, maar ook tussen haar oren zat. Terwijl hij dit zei, had hij haar licht hoofdschuddend aangekeken en vervolgens iets met twee vingers getypt op zijn toetsenbord. ‘Hoe gaat het verder met je? Zit je wel lekker in je vel?’ had hij gevraagd. Hij tuurde naar haar over zijn leesbril. ‘Ja, hoor. Prima,’ antwoordde ze nonchalant. Ze was naar het spreekuur gekomen omdat ze zoveel pijn in haar arm, schouders en nek had dat ze nauwelijks nog langer dan vijf minuten achter een computer kon zitten, en niet om over haar psychisch welzijn te praten. Ze kon simpelweg nauwelijks nog werken. Ze wilde een remedie: pillen, oefeningen, fysiotherapie, advies over een nieuw toetsenbord, een betere bureaustoel, maar geen suggesties als zou de pijn een psychische oorzaak hebben. Ze was niet labiel. ‘Heb je het naar je zin op je werk? Afgezien van het feit dat je RSI-klachten hebt.’ ‘Ja, absoluut.’ Dat was wellicht een beetje overdreven. Ze had geen hekel aan haar werk, maar als ze eerlijk was verveelde ze zich al een tijdje. ‘Wat doe je ook al weer voor werk?’ De huisarts keek op zijn beeldscherm, maar in haar dossier zou hij het antwoord vast niet vinden. Olivia kon zich tenminste niet herinneren hem ooit iets over haar werk te hebben verteld. Ze was misschien een of twee keer eerder bij deze dokter geweest. ‘Ik ben webredacteur.’ ‘O ja. Dus je werkt waarschijnlijk een groot deel van de dag met een computer. En in je vrije tijd?’ ‘Ja, ook wel,’ gaf ze onwillig toe. Ze was er nog niet erg aan gewend om weer alleen te wonen, nu Benno er niet meer was, en wat hielp er beter om de tijd door te komen dan te
7
Facebooken met vriendinnen of een paar leuke webshops te bezoeken? ‘Slaap je goed?’ ging de huisarts door. ‘Nou, dat gaat wel.’ Ze was niet zo goed in liegen en om te zeggen dat ze goed sliep terwijl ze soms nachtenlang lag te woelen en te piekeren zou een te grote leugen zijn. ‘Heb je misschien last van spanningen? Zijn er dingen waar je mee zit?’ ‘Het gaat goed,’ antwoordde ze geërgerd. ‘Ik heb alleen heel veel pijn in mijn arm en nek en dat hindert me in mijn werk.’ De huisarts had geknikt en toen kennelijk besloten het los te laten. Hij had pillen voorgeschreven, die de pijn iets konden verzachten, en rust, en een bezoek aan een fysiotherapeut. Wat betreft haar werk liet hij de behandeling over aan de bedrijfsarts. Terwijl hij Olivia het recept en het verwijsbriefje had overhandigd, had hij haar nog eens indringend aangekeken. ‘Het kan wel enige tijd duren voordat je helemaal hersteld bent, maar als je je over een paar weken nog niet een beetje beter voelt, of zelfs slechter, dan moet je zeker terugkomen. Dan gaan we toch kijken of we niet nog iets anders voor je kunnen doen. Praten kan soms ook heel goed helpen.’ ‘Praten?’ Olivia had echt geen zin om bij haar huisarts haar hart uit te storten. De dokter knikte. ‘Met een psycholoog. Daar is niks geks aan. Er zijn zoveel meiden en jongens van jouw leeftijd die depressieve klachten hebben, of een burn-out. Er wordt veel gevraagd van de jeugd tegenwoordig.’ Olivia was opgestaan. ‘Ik heb last van een muisarm,’ had ze nog maar eens nadrukkelijk gezegd. Was die man niet goed wijs of zo? Hij begreep duidelijk niets van haar leven. Zonder computers en social media had ze geen werk, geen sociaal leven, eigenlijk nauwelijks een bestaan. Hoe kon een 8
psycholoog haar helpen? Ze had inderdaad vrienden die regelmatig een therapeut bezochten, maar die kwamen vrijwel allemaal uit de grote stad en hadden van die ingewikkelde families met stiefmoeders en halfzusjes en vaders die aan hun derde leg begonnen. In die kringen was een bezoek aan een psycholoog bijna net zo gewoon als naar de kapper gaan. Olivia was echter opgevoed door een nuchtere moeder in een nuchter dorp, en kon zich niet losmaken van het idee dat naar een psycholoog gaan eigenlijk betekende dat je gek was. Of zielig. Tot Olivia’s opluchting beschenen haar koplampen het blauwe plaatsnaambord van Wievenveen. Dit dorp lag tegen Olivia’s geboorteplaats aangeplakt en behoorde tot dezelfde gemeente. Binnen tien minuten zou ze nu bij haar ouderlijk huis zijn. Ineens sloeg haar hart op hol en brak het zweet haar uit. Ze moest een paar keer met haar ogen knipperen om haar blik scherp te krijgen. Snel stuurde ze naar opzij en stopte ze in een parkeerhaven langs de dorpsstraat. Ze legde haar hoofd op haar armen op het stuur. Waar kwam dit nu weer vandaan? Was het de ingehouden spanning van de moeilijke en lange rit of het vooruitzicht dat ze zo dadelijk bij haar moeder op de stoep zou staan? Het was ruim tien jaar geleden dat ze haar geboortedorp met grootse plannen had verlaten en nu keerde ze terug in een derdehands Volkswagen Polo met daarin vrijwel alles wat ze bezat. Ze was niet alleen Benno kwijtgeraakt, maar ook haar huis: een hippe antikraakruimte in een oud lagere schoolgebouw. Toch nog onverwachts, nadat ze er jaren met Benno en alleen gewoond had, was een projectontwikkelaar langsgekomen die het gebouw onmiddellijk wilde gebruiken, en hij had haar, en het stel dat een ander gedeelte bewoonde, gesommeerd te vertrekken. 9
Vervolgens had ze in een vlaag van verstandsverbijstering haar baan opgezegd: ze kon toch nauwelijks haar werk nog doen met die muisarm. Daarna had ze haar moeder opgebeld om te vertellen dat ze voor het eerst in jaren langs zou komen voor de kerst. Veel meer had ze niet verteld, maar haar altijd scherpzinnige moeder leek begrepen te hebben wat ze eigenlijk bedoelde: voor onbepaalde tijd. En hoewel Olivia wist dat ze haar moeder de laatste jaren bepaald niet overspoeld had met affectie en aandacht, had deze haar toch slechts gezegd dat ze van harte welkom was en verder niets gevraagd. Olivia hoopte maar dat ze dat laatste nog even zou volhouden, want ze had geen enkele behoefte aan een derdegraads verhoor, of zelfs een goed gesprek. Waarom precies wist ze zelf ook niet. Het had er iets mee te maken dat praten over haarzelf, en over Benno, simpelweg teveel pijn deed. Als ze eerlijk was, ging ze naar haar moeder omdat ze niet zo gauw een betere plek wist om in rust haar wonden te likken. Al haar vriendinnen, waarvan sommigen haar ook tijdelijk onderdak hadden aangeboden, zouden willen praten, haar gevoelens analyseren, ervaringen delen. Haar moeder bezat de gave om je gewoon een tijdje te laten zijn. Natuurlijk was ze niet van plan maanden of zelfs weken bij haar moeder te blijven. Ze ging een beetje uitrusten, haar gedachten herschikken, en dan met een plan terug naar Amsterdam. Uiteindelijk zou ze uit deze crisis – ze schrok zelf van het woord dat zomaar in haar gedachten schoot – sterker tevoorschijn komen. Zeker weten. Iets rustiger van binnen startte ze opnieuw de motor. Het contactsleuteltje omdraaien deed de pijn vanuit haar duim weer door haar arm schieten, maar ze trilde tenminste niet meer. Kalm reed ze door de verlaten winkelstraat. Het was kerstavond, iedereen had nu zijn inkopen gedaan en was thuis, klaar voor een gezellige avond, of in afwachting van de nachtmis. De vele lantaarns en de kerstverlichting maakten 10
dat het zicht in deze straat goed was, ondanks de in heftigheid toenemende sneeuwbui. Als ze in de juiste stemming was geweest, had ze zeker oog gehad voor de charme van de winkels met hun kerstversiering, de lampjes en de witte sneeuw die alles prachtig toedekte en tegelijk een mantel van stilte over het dorp leek te spreiden. Het was werkelijk een Stille Nacht, Heilige Nacht. Aan het eind van de winkelstraat maakte de weg een bocht naar links. Een klein stukje weg, misschien maar anderhalve kilometer scheidde Wievenveen van Olivia’s geboortedorp. Hier was echter, vrij plotseling, geen verlichting meer. Links waren weilanden, rechts een uitloper van het bos. Olivia zag geen van beiden. Het was alsof ze vanuit de verlichte winkelstraat een donker gat in reed. Een zwart hol met witte ruis van onrustig rond dwarrelende sneeuwvlokken. Groot licht aandoen had geen zin. Ze minderde nog meer vaart totdat ze stapvoets door de sneeuw reed. Ze moest de aanvechting onderdrukken om weer te stoppen en iemand te bellen om haar te helpen. Maar wie zou ze kunnen bellen? En wat zou diegene kunnen doen? Op dit stukje weg stil staan was bovendien gevaarlijk: er was nergens een parkeerhaven, en ook geen vluchtstrook of berm. Links scheidde een sloot de weg van de weiden en rechts stonden de dichte rijen donkere bomen vlak op de rijbaan. Met haar ogen gericht op de rand van de weg, zover ze die kon zien, schuifelde ze voort. Lopend zou ze sneller geweest zijn, hoewel ze er ook niet veel voor had gevoeld om in deze sneeuwbui uit de auto te stappen, omgeven door duisternis, bos en greppels. Het leek een eeuwigheid te duren, maar net toen Olivia elk gevoel voor richting dreigde te verliezen, schrok ze van een vallende lading sneeuw die ze waarnam vanuit haar rechterooghoek. Onder de kleine lawine kwam een bord tevoorschijn. Ze stopte een seconde om het moment in zich op te nemen. In het licht van haar koplampen stond de vreemde naam van haar geboortedorp te lezen: Othila. Ze had het gehaald. 11
Meteen stonden er weer huizen langs de weg. Iedereen leek thuis en had de lampen en de kerstverlichting aan. Er was ook weer straatverlichting. Olivia dacht dat er nu niets meer mis kon gaan. Ze kwam bij een vertrouwde Tsplitsing en ging rechtsaf, niet naar de kleine dorpskern, maar naar de Oogstweg. Ze glibberde over een pleintje met kinderkopjes, maar was niet bang meer. Langs het vervolg van de Oogstweg stonden links en rechts kleine villa’s, oudere boerderijtjes en nieuw gebouwde, grote huizen. Verschillende bewoners hadden hun voortuinen versierd met knipperende verlichting in de vorm van sneeuwmannen, kerstbomen, of zelfs sleeën met rendier. Haar moeder had het beschaafd gehouden door in de voortuin slechts de oude spar te voorzien van kerstverlichting. Olivia draaide de oprit op en stopte voor haar moeders garage. Ze zette de motor af. In het donker keek ze naar haar moeders huis. Hier had ze zelf ook achttien jaar gewoond. Haar kamer was nog altijd onveranderd; ze zag het dakraam net boven de appelboom. Het was een klein huis, wel vrijstaand, en door de jaren heen vertrouwd en behaaglijk geworden als een oud, geliefd kledingstuk. Dit was grotendeels aan haar moeder te danken, die van het wat saaie huis een gezellig, warm nest had gemaakt. Er was licht in de huiskamer en de gordijnen waren niet dicht. Olivia boog haar hoofd opzij: misschien kon ze haar moeder dan zien. Ze zag een verlichte kerstboom, kaarsen voor het raam en de flikkering van een tv-scherm, maar niet haar moeder. Wellicht was ze achter in de keuken. Het warme licht en de gezellige kamer zagen er aanlokkelijk uit. Toch bleef Olivia nog een seconde zitten. De laatste keer dat ze met Kerstmis thuis was, was ze samen met Benno geweest. Ze kon zich niet meteen herinneren of ze toen een gezellige kerst hadden gehad. Of was de sfeer toen ook al geladen geweest door alle spanningen? Hoe dan ook: dit jaar zou alles
12
anders zijn. Haar arm deed pijn toen ze haar tas van de stoel naast haar pakte, en uitstapte.
13
2 Kerstavond Op de tast stak Olivia haar sleutel in het slot van de voordeur. Om de een of andere reden sprong de buitenlamp niet aan en bleef het donker in de kleine portiek. Olivia duwde de deur open en stond een moment aarzelend stil in de onverlichte hal. Ze spitste haar oren, maar ving geen geluid op. Toch voelde het aan alsof er wel leven in huis was. Plotseling klonk er dan ook een korte blaf, waarna de keukendeur aan het eind van de hal open werd geduwd en twee groten honden in een binnenvallende baan licht op Olivia af kwamen rennen. Ze zette zich schrap voor een heftige begroeting, maar beide honden bleven braaf laag bij de grond en snuffelden slechts opgewonden. Een van tweeën likte vervolgens haar hand. ‘Dag, Doetje,’ zei Olivia tegen de tien jaar oude Rottweiler en ze aaide het beest over de grote kop. Doetje zag er indrukwekkend uit, maar werd zo genoemd omdat een peuter haar omver kon blazen. Ze was een knuffelkonijn in het lichaam van een grote waakhond. De andere hond was nog geen twee jaar oud en Olivia had hem slechts een keer eerder gezien. Bij die gelegenheid had de labradoodle, die simpelweg Doedel werd genoemd, alle kenmerken van ADHD vertoond en Olivia verschillende keren omver gelopen. Kennelijk was Olivia’s moeder er toch in geslaagd hem manieren bij te brengen, want Doedel stelde zich nu voorzichtig en bijna gereserveerd op. Toen Olivia haar blik weer van de honden losmaakte en omhoog keek, zag ze haar moeder in de deuropening van de keuken staan. Ze droogde haar handen af aan een theedoek. ‘Daar ben je dan,’ zei Olivia’s moeder. ‘Ik begon me al een beetje zorgen te maken. Dit is geen weer om op de weg te zijn.’
14
‘Het laatste stuk was slecht, maar daarvoor ging het wel.’ Olivia stopte haar koude handen in haar jaszakken. Ze voelde een steek in haar nek. ‘Kom binnen. Blijf niet staan. Het is kil in de hal. En doe je jas uit.’ Olivia’s moeder kwam de hal in om Olivia uit haar jas te helpen, maar die was haar vóór door hem snel uit te doen en op een stoel onder de kapstok te gooien. In de keuken was het inderdaad een stuk warmer. Op het fornuis stond iets te koken. De keuken was altijd het kloppend hart van het huis geweest, waar aan de grote tafel niet alleen gegeten werd, maar ook spelletjes werden gedaan, en werd gekletst, gelachen, gehuild, geroddeld en plannen werden gesmeed. Olivia had hier vaak gezeten en haar hart uitgestort, terwijl haar moeder ondertussen kookte of bakte. Zo op het eerste gezicht was er niets veranderd sinds haar laatste bezoek, dat bijna een jaar geleden was geweest: de koperen pannen en kruiden hingen nog aan een rek aan het plafond, het prikbord zat vol kaarten en briefjes, het kruidenrek puilde uit en de krant lag bij het kruiswoordraadsel opgeslagen op de verweerde tafel, naast een glas wijn. ‘Zo,’ zei Olivia’s moeder, ‘het is kerstavond. Wat fijn dat je er bent. Laat me je eens bekijken.’ Vluchtig nam ze haar dochter in zich op in het gedempte keukenlicht, waarna ze haar met een grote glimlach omhelsde. ‘Wat zie je er weer mooi uit.’ Olivia voelde zich verstijven onder de omhelzing. Ze had geen behoefte aan geknuffel en was erg moe van de reis. De honden draaiden enthousiast om haar en haar moeder heen. ‘Dank je wel, Jet,’ zei Olivia. Ze was haar moeder bij de voornaam gaan nemen, zodra ze het huis uit was. Ze klopte haar moeder kort op de rug en maakte zich toen los. ‘Ga zitten,’ zei Jet en ze trok een keukenstoel naar achteren. ‘Wil je ook een glas rode wijn? We gaan zo eten. Je 15
zult wel honger hebben. Je hebt toch niet lopen snacken in een benzinestation, hoop ik? Ik heb lekker andijviestamppot gemaakt. Waar is je koffer? Nog in de auto? Die haal ik anders zo wel. Ga jij maar even rustig zitten,’ ging ze achter elkaar door. ‘Een glas rode wijn lust ik wel,’ zei Olivia en ze nam plaats op de stoel. Doetje en Doedel posteerden zich naast haar. Jet keek even in een pan op het fornuis, zette het vuur laag en schonk een glas wijn in voor Olivia. ‘Het eten gaat verder vanzelf,’ zei ze, terwijl ze tegenover haar dochter ging zitten. Olivia bedacht dat haar moeder er, zoals meestal, goed uitzag. Ze had natuurlijk veel meer rimpels dan vroeger, maar haar halflange haar met slechts een paar strepen grijs tussen het blond en vooral haar stralende blauwe ogen gaven haar een jeugdige, bijna ondeugende uitstraling. Als Olivia eerlijk was, zag haar moeder er in haar ogen jonger uit dan zij zichzelf voelde. De laatste tijd had ze het idee dat ze wel tachtig was. ‘Wat leuk dat je thuis bent voor de kerstvakantie.’ Jet nam een slok wijn en keek Olivia onderzoekend aan met die diepblauwe ogen. ‘Hoe is het met je?’ ‘Wel goed,’ antwoordde Olivia. ‘Dus je hebt de sprong gewaagd?’ vroeg Jet toen Olivia verder niet uitweidde. ‘Hoe bedoel je?’ ‘Je hebt je baan opgezegd.’ ‘O, dat. Ja. Ik had er al een tijdje genoeg van en leerde er ook niets nieuws meer. Ik kon mijn creativiteit er helemaal niet meer in kwijt. Bovendien had het eigenlijk ook niets te maken met waar ik voor opgeleid ben. Ik ben toch niet voor niets naar de Kunstacademie geweest?’ ‘Dat is waar,’ zei Jet. ‘Heb je al een idee van wat je wel wil doen? Hoe je verder wil?’
16
Olivia haalde haar schouders op. ‘Nog niet echt. Ik heb nog geen tijd gehad daar over na te denken. Dat wilde ik nu maar eens gaan doen. Misschien hier. Beetje afstand nemen.’ ‘Goed idee,’ zei Jet. Ze leegde haar glas wijn. ‘Eerst gaan we Kerstmis vieren. Wie weet kun je in de vakantie je oude liefde weer een beetje oppakken. Je werktafel staat nog op zolder, net als vroeger, met een groot deel van je spulletjes. Je noemde het je atelier.’ Jet glimlachte en stond op om in de kokende aardappels te prikken. Olivia nam nog een grote slok wijn en masseerde met haar andere hand haar nek. Om de een of andere reden werd ze moe bij de gedachte aan haar oude werktafel. En ook een beetje treurig. Gelukkig stond haar moeder met haar rug naar haar toe de aardappels af te gieten. Tegelijk merkte Olivia dat ze juist niets liever wilde dan dat haar moeder zou zien dat ze het even moeilijk had. Al die tegenstrijdige verlangens waren verwarrend. ‘Morgen komt Plien met Tom en de kinderen, maar Tweede Kerstdag heb ik expres leeg gelaten. Ik dacht dat je het misschien wel leuk zou vinden om die dag samen door te brengen. Of we zouden even langs een vriendin van me kunnen gaan ’s middags. Of een van jouw oude vriendinnen. Ik kwam Anna laatst tegen, bij de bibliotheek.’ Terwijl haar moeder de andijvie door de aardappels stampte en doorpraatte, zakte Olivia’s humeur zo mogelijk nog verder. Ze had natuurlijk kunnen weten dat haar zus met man en twee kinderen langs zou komen met Kerstmis, maar op de een of andere manier had ze die wetenschap verdrongen. Olivia had geen hekel aan Pieternel, kortweg Plien genoemd, maar zij en haar zus waren simpelweg zo verschillend als ballet en voetbal. Ergens waren er wel overeenkomsten – je moest voor allebei sterke beenspieren hebben –, maar het waren toch vooral twee gescheiden werelden. Plien was altijd de nuchtere geweest, geliefd op school, goed aangepast, vrolijk. Ze had nooit veel twijfels 17
gekend en had immer rotsvast op koers gelegen. Na de middelbare school, waar ze het naar haar zin had gehad, was ze kleuterjuf geworden en gaan samenwonen met gymleraar Tom. Wat later hadden ze een huis gekocht, waren ze getrouwd en hadden ze een jongetje en een meisje gekregen. Het enige radicale wat Plien ooit gedaan had, was dat ze een paar jaar geleden met het hele gezin van Groningen naar Middelburg was verhuisd. Olivia had het idee dat haar moeder het niet eens zo erg had gevonden dat Plien en Tom wat verder weg waren gaan wonen. Jet zou het nooit laten merken, maar Olivia vermoedde soms dat haar moeder meer naar haar neigde, dan naar haar oudere zus, ook al was zij het moeilijkere kind geweest, het opstandige. Minder aangepast en lang niet zo populair op school. ‘Wat kijk je somber,’ zei Jet en Olivia schrok op uit haar gedachten. ‘Ach, ik ben geloof ik niet zo in de stemming om gebulldozerd te worden door Plien, Tom en hun twee “kids”.’ Jet lachte en zette een bord dampende andijviestamppot met een groot stuk worst voor Olivia’s neus. ‘Eet eerst maar eens goed. Daar zul je van opknappen. Je bent bijna mager tegenwoordig. Geen wonder misschien, na alles wat er gebeurd is.’ In eerste instantie met tegenzin nam Olivia een paar hapjes van de stamppot, maar al gauw was ze verrast doordat het haar goed smaakte. Ze kookte niet meer zo vaak sinds ze weer alleen woonde en het eten in restaurants was lang niet altijd zo lekker als verondersteld. De meeste van haar vrienden probeerden, áls ze al kookten, ingewikkelde, uitheemse recepten uit, die niet altijd helemaal slaagden of je hetzelfde voldane gevoel gaven als haar moeders eten. Toen ze nog samenwoonde met Benno had ze in de winter regelmatig zelf verschillende soorten stamppot gemaakt. ‘Dat was lekker,’ zei Olivia toen ze haar bord leeg had.
18
‘Goed zo,’ zei Jet. ‘Ga dan nu maar naar de huiskamer en installeer je op de bank. Ik zal koffie zetten.’ Op de voet gevolgd door Doetje en Doedel liep Olivia naar de woonkamer, waar ze zich liet zakken op de bank, vlak voor de brandende houtkachel. De televisie was uitgezet. Er kwam slechts licht van het vuur, de kerstboom en een paar kaarsen en onmiddellijk voelde ze zich slaperig worden. Ze schrok ergens wakker van, misschien van de poes die zich op haar schoot omdraaide en met zijn voetjes op haar buik trappelde. Een moment had ze geen idee waar ze was. Toen herkende ze haar moeders huiskamer. Het vuur in de houtkachel smeulde. De lichtjes in de kerstboom waren nog aan; alle kaarsen waren uit. Het was stil en donker. Jet en de honden waren nergens te bekennen. Olivia aaide Boefje over zijn kopje en de zeventienjarige kater keek haar met een wijze blik aan, die paste bij zijn leeftijd. In tegenstelling tot de honden had Boefje al tot de huishouding behoort, toen ook Olivia nog thuis woonde. Al haar tienerjaren had Boefje trouw op haar bed geslapen, een gewoonte die hij weer oppikte zodra Olivia een nachtje in haar ouderlijk huis logeerde, ook al kwam hij inmiddels moeilijk de trap op. Terwijl Olivia de zachte zwart-witte vacht aaide, bedacht ze hoe erg ze de kat altijd gemist had. Ze schrok opnieuw op doordat ze getik tegen een ruit hoorde. Met bonzend hart keek ze naar het raam, maar er was niets of niemand te zien, alleen de besneeuwde voortuin. Toch had ze het zich niet verbeeld, want Boefje ging rechtop op haar schoot staan en maakte een hoge rug. Met een argwanend gesis staarde hij eveneens in de richting van het raam. Oliva pakte de kat in haar armen, drukte hem tegen zich aan en stond op. Een dekentje dat haar moeder over haar heen gelegd moest hebben, viel van haar schoot. Bij het grote raam aangekomen, dat uitkeek op de donkere voortuin, de verlichte weg en de overburen, zag ze 19
nog steeds niets dat het getik kon verklaren. Het griezelige was dat het had geklonken als het doelbewuste getik van een mens, als om iemands aandacht te trekken, en niet als het toevallige getik van bijvoorbeeld een tak. In de wijde omgeving was echter geen levend wezen te bespeuren. De brede weg was verlaten. Het was opgehouden met sneeuwen, waardoor Olivia nu weer uitzicht had. Alles was bedolven onder een dik pak sneeuw. Recht tegenover Jets huis lag een stuk akkerland met daarachter weilanden waardoor je kon doorkijken tot aan de bosrand. Het bos waar Olivia vroeger zo vaak met Anna en Tim gespeeld had. Van de voortuin tot daar waar het dichte bos begon, leek zich niets te bewegen. Olivia’s hart maakte een salto toen ze uit het niets opnieuw een hard getik hoorde, rechts van zich. Dit keer leek Boefje wel te schrikken, maar vervolgens werd hij niet boos. Met een vlammende pijn in haar schouders en rechterarm en een van pijn en schrik gespannen gezicht volgde Olivia de blik van de kater. Ze knipperde een keer met haar ogen. In de sneeuw op het tuinpad langs het huis stond een grote, zwarte vogel. Een kraai. Het kon haast wel een raaf zijn, zo groot was hij. De vogel stak scherp af tegen de witte omgeving. Met zijn glinsterende oogjes keek hij Olivia recht aan. ‘Tikte jij tegen het raam?’ vroeg ze. Alsof hij probeerde te verstaan wat ze zei, hield de kraai zijn kop schuin. Plotseling verloor de kraai zijn aandacht voor haar en hipte hij opzij. Twee donkere gedaanten stoven de tuin in. Het waren Doetje en Doedel, kort daarop gevolgd door een di aangeklede Jet. De kraai scheen echter niet bang voor de honden en vloog recht op Doetje en Doedel en Olivia’s moeder af. Olivia zag hoe haar moeder iets tegen de vogel zei en daarna door de bijkeuken naar binnen ging. Met Boefje nog steeds in haar armen liep Olivia door de huiskamer en keuken naar de bijkeuken, haar moeder tegemoet. Die stond
20
zich daar te ontdoen van haar jas en sneeuwlaarzen en droogde daarna de honden af. ‘Je bent wakker,’ zei ze met een glimlach toen ze Olivia zag. ‘Wat heb jij geslapen. Het is al na middernacht.’ Olivia knikte en was zelf ook verbaasd: de laatste tijd sliep ze zelden diep en lang achter elkaar door. Daarna staarde ze naar de zwarte vogel die op een plank iets uit een bakje zat te pikken. ‘Dat is Piet,’ zei Jet. ‘Hij werd binnen gebracht bij de vogelopvang en ik heb hem een tijdje verzorgd. Nu is hij weer helemaal beter, maar hij komt af en toe nog aanlopen, of aanvliegen, beter gezegd. Kraaien zijn intelligente dieren en goed gezelschap.’ Jet voerde Piet een stukje pinda. ‘Hij is mooi,’ zei Olivia. Jet had vaak zwervertjes of zieke dieren in huis. Korte tijd had ze bij de vogelopvang gewerkt. Dat was een van de tientallen baantjes geweest die Jet had gehad sinds Olivia’s vader was vertrokken. Ze was inkoopster voor de plaatselijke kinderkledingwinkel geweest, serveerster bij de lunchroom, coördinator bij het wijkcentrum en gids bij het kleine openluchtmuseum een paar dorpen verderop. Olivia’s moeder was een echte duizendpoot en leek werkelijk alles en iedereen te kennen in het dorp. Inmiddels had ze het geschopt tot onderdirecteur van Wonderwereld, een pretparkje voor kleine kinderen. Naast haar betaalde werk, zat Jet tevens in allerlei commissies en clubs. Olivia snapte weinig van haar moeders energie en enthousiasme hiervoor: zelf had ze zich het liefst altijd zoveel mogelijk aan het dorpsleven onttrokken. ‘Ik heb de meeste van je spullen vast uit de auto gehaald en even hier neer gezet,’ zei Jet en ze wees op een hoek van de bijkeuken. Olivia staarde naar twee grote koffers, drie dozen, een map voor tekeningen en haar laptoptas. ‘O, dank je wel, maar één koffer en mijn laptop was wel genoeg geweest. De rest had je kunnen laten zitten.’ 21
Jet knikte. ‘Het is wel veel.’ ‘Och.’ ‘Is het soms alles wat je hebt?’ Olivia ontweek haar moeders blik en pakte haar laptoptas. ‘Zo ongeveer. Er staan een paar dingetjes bij Henri. Die heeft toch genoeg ruimte. Benno had natuurlijk al het een en ander meegenomen. En de rest heb ik aan de Kringloopwinkel gegeven.’ ‘Oké,’ was alles wat haar moeder daarop zei. ‘Zullen we nog wat drinken en dan naar bed gaan? Jij kan vast nog wel een goede nacht gebruiken: je was zo moe.’ Van een goede nachtrust was geen sprake. Nadat ze met Jet nog een glas rode wijn had gedronken en ze samen haar koffer naar boven hadden gezeuld, had ze het niet kunnen laten om haar laptop aan te zetten en haar berichten te checken. Net als vroeger toen ze met een zaklamp stiekem in bed lag te lezen, had ze nu nog uren op haar bed, met slechts een klein bedlampje aan, zitten facebooken en internetten, waarbij ze zoveel mogelijk haar linkerhand gebruikte en steeds een andere, even ongemakkelijke houding aannam om haar pijnlijke nek en arm maar te ontzien. Wat niet lukte. Barbara en Henri waren ook online geweest. Barbara was net terug van een feestje waar ze was geweest met haar nieuwe vriendje. Althans ze hoopte dat hij dat zou worden en als Barbara ergens haar zinnen op had gezet, kreeg ze dat ook meestal wel. Ze zou pas op Eerste Kerstdag, en wel zo laat mogelijk, vanuit Amsterdam afreizen naar haar ouders in Brabant. Henri zat al in zijn oude kinderkamer in de villa van zijn ouders in Wassenaar en was daar niet erg gelukkig mee. Zeker niet omdat hij André niet had kunnen overtuigen mee te gaan. ‘Je had voorlopig bij mij moeten intrekken, domme schat,’ schreef hij op Facebook. ‘Plaats genoeg en dan hadden
22
we samen de kerst kunnen overleven. Genoeg alcohol op voorraad .’ ‘Ik weet het. Geen idee waarom ik hier naartoe wilde. Vlaag van verstandsverbijstering,’ berichtte Olivia terug. ‘Hebben we allemaal wel eens last van,’ postte Barbara in een toegeeflijke, waarschijnlijk behoorlijk beschonken bui. ‘Van al dat gedoe met Benno was ik al veel eerder knettergek geworden. Bovendien is het moeilijk je eigen ouders helemaal te vermijden rond kerst. Zelfs ik ontsnap niet aan de garnalencocktail en rollade ;-).’ Olivia probeerde de aandacht van haarzelf af te leiden en vroeg Barbara: ‘Hoe gaat het dan met Michiel? Nog niet beet vanavond? Geef eens een update?’ Ze kon haar vrienden niet uitleggen waarom ze met bijna al haar spullen naar haar moeder was gekomen, zogenaamd voor de kerst, maar waarschijnlijk langer. Waarom was ze eigenlijk niet bij Henri ingetrokken in zijn mooie, grote appartement in de Plantagebuurt? Dat van zijn ouders was, maar die zaten toch altijd in Wassenaar. Ze had gewoon weg gewild. Willen vluchten. Maar dat ging ze echt niet melden op Facebook. Nu ze hier dan was, in Othila, zat ze boordevol twijfels. Ze kon niet zeggen dat ze zich rustiger voelde, op haar oude meisjeskamer op de zolderverdieping. Nadat ze eindelijk de computer had uitgezet, deed ze het dakraam open en liet de sneeuw van het glas glijden. Ze ademde de scherpe, koele lucht in en staarde naar de omgeving: naar de donkere hemel, de besneeuwde velden, de donkere huizen. Doodse stilte. Alsof je onder een dikke stolp zat. In de verte lag het duistere bos. Wat had ze gedacht hier te zullen vinden?
23
3 Eerste kerstdag ‘En hoe is het met mijn favoriete schoonzusje?’ vroeg Tom, terwijl hij haar zoals gebruikelijk op de schouder klopte. ‘Al weer een beetje op de rails na alle ellende met Benno?’ ‘Prima,’ antwoordde Olivia zonder aarzeling. Dat leek haar de beste manier om zo snel mogelijk van Tom en zijn goedbedoelde vragen af te komen. Zijn eeuwige enthousiasme was haar iets te veel op deze kerstochtend. Het was Olivia een raadsel hoe Plien, Tom en hun kinderen helemaal uit Zeeland kwamen rijden, over besneeuwde wegen, en er dan toch in slaagden om nog voor half twaalf bij Jet op de stoep te staan. Onmiddellijk waren ze een sneeuwballengevecht begonnen in de voortuin. Het vrolijke geschreeuw had Olivia gewekt in haar zolderkamer. Ze was een beetje gedesoriënteerd geweest, door de kinderstemmen uit de voortuin, en haar beperkte kinderbed waarin ze in een verkrampte houding was ontwaakt. Het enige wat ze meteen had geweten, was dat ze een stekende pijn had in haar schouder, erger dan ooit en verontrustend zo meteen in de ochtend, wanneer de pijn normaal gesproken na een nachtje rust juist iets op de achtergrond was. Veel rust had ze de afgelopen nacht natuurlijk niet gehad: haar laptop en smartphone lagen nog op de stoel naast haar bed. Ze was nog een half uur blijven liggen en had toen de moed bij elkaar geraapt en was in haar joggingbroek naar beneden gegaan. Tot haar eigen verbazing waren Sanne en Pieter, de twee kinderen, haar enthousiast om de hals gevallen. Zo vaak zag ze ze tenslotte niet en zoals altijd moest ze zich inhouden om niet allerlei clichés uit te kramen in de zin van: ‘Wat zijn jullie groot geworden!’ Wat wel de waarheid was. Elke keer verraste het haar weer hoeveel kinderen in een half jaar veranderden. Zelf had ze juist het idee al een tijdje stil te staan. Tot ongeveer haar vijfentwintigste was haar leven ook 24
vol grootse veranderingen geweest, maar daarna leek haar bestaan wel te zijn ingeklonken, als dikke klei. In sommige opzichten was ze er zelfs op achteruit gegaan: geen relatie meer, geen huis, geen baan… Ze schudde deze onwelkome gedachten van zich af en ging in kleermakerszit op de leren stoel zitten. Jet drukte haar een schoteltje met een enorme punt zelfgebakken appeltaart in handen. Ze was kennelijk te laat voor het ontbijt en kon meteen door voor de koffie met gebak. Om haar heen begon iedereen door elkaar te tetteren over het weer, werk, school, voetbal, de politiek. Af en toe vroeg iemand wat aan haar, maar dan was het genoeg om twee zinnen te zeggen, waarna iemand anders het wel weer over nam. Met lichte jaloezie keek Olivia naar de energieke uitstraling van Tom en Plien: allebei met kort krullenkapsel en in spijkerbroek en sportvestje. Zelfs als ze stil zaten en koffie dronken wekten ze nog de indruk elk moment een balletje te kunnen gaan overgooien. Na de koffie met gebak werd er wat heen en weer gebakkeleid, waarna er op aandringen van Sanne en Pieter besloten werd eerst een spelletje te gaan doen. De hele familie kroop rond de keukentafel om een bordspel te spelen, dat Olivia helemaal niet kende – wat was er gebeurd met Ganzenbord of Mens-erger-je-niet? Toen ze aankondigde dat ze liever even niet meespeelde, zei Jet: ‘Ach nee, ga jij je maar rustig aankleden.’ Pfff, ze was echt weer thuis, dacht Olivia terwijl ze de trappen opliep. Ze mocht kennelijk niet de hele kerst in haar joggingbroek rondlopen als ze daar zin in had. Ze treuzelde met aankleden en checkte eerst haar berichten. Niks bijzonders. Iedereen sliep nog of zat zo dicht ingesnoerd in de kerstgedachte dat er voor de verandering niets te melden viel. Kerstmis kon een verlammende uitwerking hebben op mensen die normaal op adrenaline en drukte leefden. Olivia keek naar buiten waar het weer sneeuwde en nog net zo stil was als de afgelopen nacht. En nauwelijks veel lichter. Alsof 25
het dorp helemaal dicht geplakt zat onder een dikke laag watten. Ze trok haar zwarte maxi-trui aan over een zwarte legging en deed haar haar in een knotje. Routineus trok ze met eyeliner twee zwarte streepjes over haar oogleden. Zo moest het maar. Haar bril liet ze af: er was toch niet veel te zien. Bij gebrek aan zakken stopte ze haar mobiel in een van haar Uggs. Weer beneden aangekomen bleek het tijd voor kippensoep met brood. Jet verklaarde dat ze de lunch licht hield, omdat er later nog genoeg te eten zou zijn. Evengoed was de kippensoep zo goed gevuld dat Olivia na een halve kop al voorlopig niet meer aan eten wilde denken. Toen werd er een rustmomentje ingelast en verzamelde iedereen zich voor de tv om naar The Sound of Music te kijken. Dat kwam Olivia prima uit, want dan kon ze zonder veel te zeggen in de leren draaistoel hangen en af en toe haar mobiel checken. Bovendien had ze een beetje stiekem, de Sound of Music altijd erg leuk gevonden. Je wilde natuurlijk never nooit zo iemand als Maria Von Trapp worden, maar heel soms, als ze moe was en de pijn in haar arm zo erg was dat ze nauwelijks nog haar mobiel aan haar oor kon houden, laat staan erop typen, dan leek zo’n rijke echtgenoot en een stel kant-en-klare kinderen wel gemakkelijk. Vandaag probeerde ze zoveel mogelijk met haar linkerhand haar mobiel te bedienen, om haar zeurende rechterarm te sparen. Henri was wakker geworden en berichtte ongeveer om het kwartier over de volgende verschrikking van Kerstmis bij zijn ouders: zijn vader had een speech van bijna een half uur bij de kerstlunch gehouden en had vervolgens ruzie gemaakt met oma; het schoothondje van een tante pieste om de haverklap tegen de kerstboom (hiervan zond hij een foto); een oudoom had het voor elkaar gekregen om nu al halfdronken te zijn en klampte iedereen aan voor eindeloze verhalen over zijn tijd in Indië, onderwijl sigarenrook in je gezicht blazend. ‘Het duurt soms een week 26
voor je die geur van de toffeesigaren uit je haar hebt gewassen,’ postte Henri kreunend. Olivia probeerde hem op te vrolijken door te berichten dat kerst in een dorp dat haast volledig ingesneeuwd en afgesneden van de buitenwereld leek, ook niet alles was: ‘Je kunt hier zo een griezelige film opnemen over een gehucht dat belaagd wordt door zombies of ruiters zonder hoofd ;-).’ Jammer genoeg werd het einde van The Sound of Music niet gehaald. Nog voordat de film goed en wel op gang was, haakten Sanne en Pieter al af om te gaan puzzelen en verstoppertje te spelen, en na een kop thee met zelfgebakken cake, konden ook Plien en Tom niet langer stilzitten. Het was goed weer geworden, verklaarden ze, en inderdaad scheen al een kwartiertje de zon hinderlijk op het televisiescherm, dus het was tijd om een frisse neus te halen. Dit werd door Pieter en Sanne met gejuich begroet. Jet verklaarde echter dat ze de keuken niet kon verlaten omdat er allerlei gerechten voorbereid moesten worden dan wel al in de oven stonden. Olivia stond op het punt om met een andere smoes af te haken, toen Plien, op haar eigen kordate wijze, verkondigde dat Tom met Pieter en Sanne zou gaan sleeën, maar dat de honden er tenslotte ook uit moesten en dat zij en Olivia dat wel zouden doen. Even zusjes onder elkaar. Toen zag Olivia de bui wel hangen, ook al was in werkelijkheid de hemel inmiddels helemaal helder. Het klopte dat Olivia Plien al een hele tijd nauwelijks gesproken had. Om eerlijk te zijn had ze, niet echt bewust, haar oudere zus geprobeerd te vermijden. Ze had bezoekjes afgehouden en telefoontjes onbeantwoord gelaten of bekort, omdat het zogenaamd nooit goed uitkwam. Plien hield van een goed gesprek. Ze geloofde sterk in de helende werking van ergens over praten, en dan niet op de manier zoals Livia en haar vriendinnen dat deden: druk, van de hak op de tak, uitbundig blij of juist verontwaardigd, rondstrooiend met allerlei vage psychologische weetjes en veel empathie. Plien 27
ging een gesprek aan zoals een professional dat deed, in haar geval een kleuterjuf. Plien wist je aan het praten te krijgen over dingen waar je niet per se zin in had, liet je je problemen benoemen en probeerde er dan voor te zorgen dat je zelf met een oplossing kwam. Tenzij dat niet de bedoeling was, en het er meer om ging je hart eens te luchten. Het duurde tot de bosrand voordat Plien over Benno begon. Olivia moest toegeven dat het wandelen in de buitenlucht, op haar oude kaplaarzen, haar goed deed. Het voelde lekker: stevig stappen in de sneeuw, en het deed haar lijf enigszins uit zijn verkrampte winterslaap ontwaken. Ze merkte hoe stijf en strak ze eigenlijk in haar vel zat. De lucht in Othila was als een gezond drankje: helder, tintelend, reinigend. Ze haalde diep adem en voelde de droge lucht haar longen kriebelen. Zolang ze op de weg langs hun moeders huis liepen, praatten Olivia en Plien over alledaagse dingen. Doetje en Doedel liepen netjes aan de lijn en beheersten hun ongeduld om in de sneeuw te ravotten totdat ze losgelaten konden worden in het bos. Zodra ze aan het begin van het bos waren aangeland en de honden er vandoor konden stuiven, sloeg Plien een arm om Olivia’s schouder en drukte haar tegen zich aan: ‘En, vertel eens, zusje, hoe gaat het nu echt met je? Ik heb je zo’n tijd amper gezien of gesproken, maar ik heb wel veel aan je gedacht. Je zult het wel niet gemakkelijk hebben gehad. Ik weet wel dat jij en Benno al een tijdje uit elkaar waren, maar zelfmoord… dat hakt er toch echt wel in.’ Plien draaide er meestal niet om heen, maar geloofde er in dat je de dingen beter bij de naam kon noemen. Pieter en Sanne waren het soort kinderen die je, als je op de wc zat, door de deur heen vroegen of je zat te poepen, en je zomaar konden informeren dat papa een piemel had. Olivia wist zich voorzichtig los te wurmen uit Pliens greep, zonder dat het al te veel opviel.
28
‘Ach, het gaat wel. Natuurlijk was het niet gemakkelijk, en ben ik enorm geschrokken, ook al zag ik het wel een beetje aankomen. Van zoiets schrik je altijd.’ ‘Dat lijkt me ook, zelfs als er duidelijke waarschuwingen zijn. En soms zijn die er helemaal niet, lijkt het uit het niets te komen dat mensen niet meer verder willen. Maar Benno had wel eerder pogingen gedaan of daar over gepraat? Dat wist ik niet. Wat zwaar voor je.’ ‘Nou, nee, ik geloof niet dat hij ooit eerder een serieuze poging had gedaan, maar er waren soms periodes dat hij erg somber was, zwaar depressief, afgewisseld met heel goede tijden. Een beetje te goed soms.’ ‘Was hij wellicht bipolair? Goh, ik zag wel dat hij een beetje apart was, maar toch had ik dat niet geraden.’ ‘Hij wist het bij oppervlakkige contacten ook goed te verbergen. Maar Benno en ik zijn bijna acht jaar bij elkaar geweest, dan komt zoiets er wel uit.’ Ze lachte een beetje schamper. Het was begonnen als de relatie van haar dromen: gepassioneerd, onstuimig, groots en meeslepend. Precies waar ze als meisje uit een dorp dat naar de stad ging en graag bijzonder wilde zijn, naar had verlangd. Ze kon het nauwelijks geloven toen ze kort nadat ze in Amsterdam was gaan wonen Benno was tegengekomen en nog minder dat hij net zo voor haar viel als zij voor hem. Het deed een beetje denken aan Turks fruit of Woeste Hoogten, behalve dat het in die verhalen nogal uit de hand liep en minstens een van de hoofdpersonen gek werd en dood ging. Olivia was dolverliefd en misschien een beetje naïef geweest – ze had met drie jongens gezoend en met ééntje twee keer gevreeën voordat ze Benno ontmoette –, maar ziek of gestoord was ze beslist niet. Zelfs in de beginperiode, toen ze zich echt wel liet meeslepen en een keer zomaar midden in de nacht met Benno hals over de kop naar Parijs was vertrokken, en seks in de trein had gehad, en twee of drie keer wel eens een 29
stickie had gerookt, ook toen bleef ze altijd met haar gedachten helder genoeg om condooms te gebruiken en ver weg van harddrugs te blijven. Ze hield haar huis en zichzelf schoon en miste geen belangrijke lessen. Na bijna twee jaar van groot geluk, waarin ze al gauw waren gaan samenwonen in een antikraakpand, toen nog een wat minder romantisch oud kantoorgebouw, bleek dat er echter bij Benno iets niet helemaal goed zat in zijn hoofd. Vrij plotseling was hij somber geworden, en angstig. Hij was bang dat ze bij hem weg wilde gaan en hij wilde niet alleen gelaten worden. Natuurlijk kon ze niet de hele tijd bij hem blijven. Ze had colleges en hielp mee met de organisatie van een klein filmfestival, zette de website daarvoor op, maar ze probeerde het wel, want ze zag hoe angstig Benno was, ook al begreep ze het niet. Werken kon hij nauwelijks nog. Hij was schrijver en journalist, schreef met succes vaak sterk opiniërende artikelen en columns over hippe zaken. Nu kwam er nauwelijks nog iets uit zijn handen, opstaan uit bed was al een taak van formaat. Heel af en toe vond Olivia hem wel achter de computer en dan schreef hij ineens als een bezetene, had hij een briljante inval. Een enkele keer was het resultaat inderdaad de moeite waard, maar meestal kon Olivia geen touw vastknopen aan zijn raaskallende stukjes, waarin hij van de hak op de tak sprong. Gelukkig was deze slechte periode relatief kort geweest en min of meer vanzelf weer over gegaan. Het was opnieuw leuk geworden en Benno was haast nog attenter en zorgzamer en romantischer geweest. Maar ongeveer een jaar later had hij opnieuw diep in de put gezeten. De goede en slechte perioden waren elkaar sneller gaan afwisselen en heftiger geworden. Ook de betere tijden waren niet altijd zo geweldig meer. Benno leek dan enorme haast te hebben om alles wat hij eerder gemist had in te halen. Hij werd nietsontziend in zijn enthousiasme, schoot iedereen voorbij, haalde uit naar mensen waarvan hij vond dat ze maar in de 30
weg stonden, niet mee konden komen. Hij ging grenzen voorbij. Hij ontzag Olivia niet langer naarmate de relatie vorderde en hun samenzijn gewoner werd. ‘Je hebt altijd maar weinig verteld over je relatie met Benno en wat je zei was meestal positief. Wat zul je het af en toe moeilijk gehad hebben,’ zei Plien zachtjes. Het was stil in het bos, waar alleen iets bewoog als een lading sneeuw van een tak viel. Olivia haalde haar pijnlijke schouders op. Er waren tijden dat ik eindeloos veel over Benno praatte, alleen niet met jou, had ze willen zeggen. In plaats daarvan zei ze: ‘Ach, jij hebt het ook druk met een baan en twee kleine kinderen en je woont ver weg. Waarom zou ik jou al te veel lastig vallen met dit soort dingen?’ ‘Dat mag heus wel. Ik ben er echt wel voor je. We zijn zussen.’ Olivia knikte en wist dat het niet waarschijnlijk was dat ze haar zus nu vaker ging opbellen om eens even fijn haar gevoelsleven te bespreken. Ze had simpelweg geen zin haar leven naast dat van Plien te leggen. Dat was alsof je appels met peren vergeleek. Of pruimen met mango’s. Of welk fruit dan ook. Olivia wilde nu eigenlijk wel naar huis. De kou leek vanuit de bosaarde omhoog te stijgen en haar lichaam te bevriezen. Haar schouders en nek deden zo’n pijn dat ze er bijna duizelig van werd. En dat was Pliens schuld. Die had haar aan Benno doen denken. Waarschijnlijk was Plien ook nog lang niet klaar met dit ‘goede gesprek’, was ze nog maar net begonnen. Dus toen ze bij een splitsing aankwamen, nam Olivia zonder op Plien te letten resoluut de rechterweg, die terugvoerde naar het dorp. Ze kende het bos nog net zo goed als vroeger, en wist dat je zo binnen twintig minuten weer thuis kon zijn. Nog twintig minuten om Plien met oppervlakkige praatjes tevreden te houden.
31
Plien liet zich echter niet zo gemakkelijk afschepen. ‘Maar heb je het na zijn dood allemaal een beetje kunnen verwerken? Heb je het een plekje kunnen geven, zoals ze dat noemen?’ Olivia moest een geërgerde zucht onderdrukken. ‘Ja, vast wel. Het is al twee jaar geleden inmiddels. Het leven gaat door.’ ‘Dat zegt niet zo veel. Het kan jaren duren voor je over zoiets heen bent. En soms komt het er ook pas veel later alsnog uit.’ Olivia kreeg het gevoel dat Plien daar haast op hoopte, op dat Olivia alsnog zou instorten, maar ze begreep zelf niet waarom ze zo’n nare gedachte had over haar zus. Ook al waren Plien en zij nooit zo dik met elkaar geweest, ze had haar zus nog nooit op iets anders dan goede bedoelingen kunnen betrappen. Het kwam vast door die constante pijn in haar nek dat ze zo snel geïrriteerd was en slechte gevoelens over mensen kreeg. En ze ging heus niet instorten. ‘Ja, nou, dat denk ik niet. Het gaat prima met me. Een beetje last van RSI, wat niet zo gek is als je bedenkt hoeveel tijd ik achter computers doorbreng.’ Plotseling zag ze iets waardoor ze zelf werkelijk werd afgeleid. ‘Kijk nou, De Holle Vijver. Het huis is nog steeds niet verkocht of afgebroken.’ Olivia bleef staan en keek verbaasd naar het huis dat De Holle Vijver heette. Het was een groot, wit huis met rieten dak. De muren waren deels overgroeid met klimop. Boven de monumentale voordeur hing een klein afdakje met op de lijst de naam van het huis geverfd. Hoewel de verf op deur en kozijnen bladderde, was ‘De Holle Vijver’ nog altijd in duidelijk zwart schoonschrift te lezen. Het huis stond aan het einde van de verharde weg uit het dorp en daardoor aan de bosrand. Als je niet wist dat het er was, kon je er gemakkelijk langs lopen zonder het te zien. Het bos rukte op en had al een stuk van de tuin overwoekerd. De ramen waren donker en 32
weerspiegelden alleen hun omgeving zonder iets van het innerlijk van het huis prijs te geven. ‘Speelde jij hier vroeger niet vaak? Met Anna en Tim?’ vroeg Plien. Olivia knikte en staarde naar het huis. ‘Het lijkt nauwelijks veranderd. Alleen de tuin is nog verder verwilderd.’ Ze waren gefascineerd geweest door het huis en hadden er heel wat avonturen beleefd, eerst als kinderen, later ook als tieners nog. Van het theehuisje dat nooit op slot had gezeten hadden ze hun hoofdkwartier gemaakt. Ze hadden hutten gebouwd in de tuin, verstoppertje gespeeld en rovertje. Zover ze wist waren ze nooit betrapt op hun ongeoorloofde aanwezigheid. Het huis, waar kennelijk nooit iemand was, had de hoofdrol gespeeld in heel wat zelfverzonnen spookverhalen. Een keer, toen ze al een jaar of zestien waren, hadden ze in het huis ingebroken. Dat was heel gemakkelijk geweest: via de brievenbus hadden ze met een stok de deur van slot kunnen trekken. Het huis was volledig ingericht geweest, alsof er elk moment iemand kon terugkeren, en verwonderd hadden ze tussen de oude spullen gelopen. Ze hadden op deze plek heel veel gelachen, en ook geruzied. Anna had in het theehuisje gehuild van liefdesverdriet, met haar hoofd op Olivia’s schouder. Nog weer later, een van de laatste keren dat ze hier geweest waren, had Tim haar hier proberen te zoenen. ‘Ik kan nauwelijks geloven dat het hier nog steeds net zo staat. Waarom wordt het niet verkocht als er nooit iemand woont? Het gaat er ook niet op vooruit.’ Plien lijnde de honden aan nu ze bij de weg kwamen, ook al waren er nergens rijdende auto’s te bekennen. ‘Ik heb wel eens gehoord dat het een erfeniskwestie is. De familieleden zijn het er onderling niet over eens wat ze ermee willen.’ ‘Zonde.’ 33
