Leeuwarden, fier verder!

Leeuwarden, fier verder! Leeuwarden ligt op koers. We hebben heel wat topvoorzieningen in de stad, de woningbouw is op stoom en we werken hard aan betere bereikbaarheid. Maar de stad moet in de toekomst blíjven bruisen. De nieuwe Stadsvisie 2008-2020 heeft daarom als titel ‘Leeuwarden, fier verder! Op weg naar een duurzame stad.’ We willen als stad ambitieus, trots, vooruitstrevend en Fries zijn. En we zullen ons met concrete projecten profileren als voorloper op het gebied van duurzaamheid.

Leeuwarden, fier verder! Op weg naar een duurzame stad.

| 3 |

Stadsvisie Leeuwarden 2008 - 2020

Inhoud 1 De pijlers van de stadsvisie Pijler Pijler Pijler Pijler Pijler

1: 2: 3: 4: 5:

7

Tijd voor schoonheid Cure & Care Kennisstad Werken & ondernemen Water

7 7 7 7 7

2 Onderscheidend door water en duurzaamheid

9

Anders dan andere steden Groeien moet De stad op orde Een stad met veel talent

9 9 9 10

3 Een sterk programma 1 2 3 4 5

11

Onderscheidend zijn in water Investeren in kennis Werken aan leefbaarheid Ruim baan voor werken & ondernemen Zoeken naar samenwerking

11 11 11 12 12

4 Grotere slagkracht, meer trots

13

Slagkracht vergroten Werken aan trots

13 13

Thema’s in vogelvlucht

14

Ontwikkelkaart ‘Leeuwarden, fier verder!’ Op weg naar een duurzame stad.

17

CD-rom

19

Volledige versie van de Stadsvisie met thema’s in vogelvlucht en ontwikkelkaart en animatie van de thema’s


| 5 |


1 De pijlers van de stadsvisie Leeuwarden is eerst en vooral hoofdstad van Fryslân. Hoofdstad van een provincie met een groen, waterrijk en wijds landschap, een eigen taal en een eigen cultuur. Leeuwarden telt ruim 92.000 inwoners, bijna 27.000 hbo- en mbo-studenten en biedt werkgelegenheid aan 55.000 mensen. Dagelijks stromen 28.000 forenzen de stad binnen om naar hun werk te gaan. Leeuwarden heeft ook belangrijke voorzieningen op het gebied van wonen, werken, cultuur, recreatie, onderwijs en gezondheidszorg. Daarmee is Leeuwarden dé woonstad en dé banenmotor van Fryslân. De stadsvisie ‘Leeuwarden, fier verder! Op weg naar een duurzame stad.’ rust op een stevig fundament. Een fundament van vijf pijlers, die met elkaar verbonden zijn door de rode draad van duurzaamheid.

financiële dienstverlening een belangrijke bron van werkgelegenheid. Leeuwarden wil de banenmotor van Fryslân blijven, en biedt ondernemers daarom de ruimte. Pijler 5: Water We willen de vele kansen die het water in en rond de stad biedt, benutten. Water bepaalt mede de kwaliteit van wonen, recreatie en toerisme en geeft ook grote mogelijkheden op het gebied van watertechnologie en duurzaamheid. Op basis van deze vijf thema’s kan de stad zich in de toekomst verder ontwikkelen. Voorwaarde voor verdere ontwikkeling is dat de bereikbaarheid op orde is en dat er voldoende woningen zijn voor verschillende doelgroepen. Aan die voorwaarden is en wordt hard gewerkt (zie ook de thema’s in vogelvlucht en de ontwikkelkaart verderop).

Pijler 1: Tijd voor schoonheid Leeuwarden is een stad van oude en jonge cultuur. Wij willen de historie van de stad bewaren, maar zeker ook nieuwe ontwikkelingen stimuleren op het gebied van kunst, cultuur, ontspanning en experimentele architectuur. Pijler 2: Cure & Care We bereiden ons voor op een toenemende behoefte aan zorg, hulp en dienstverlening. Het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) vervult een belangrijke functie voor Fryslân. In veel wijken komt een woonservicezone met een multifunctioneel centrum. Pijler 3: Kennisstad We investeren in opleidingen en kennisontwikkeling, met een belangrijke rol voor de Kenniscampus aan de Rengerslaan en de watertechnologie-instituten. We zetten in op versterking van de netwerken tussen onderwijs, zorginstellingen en het bedrijfsleven. Pijler 4: Werken & ondernemen Leeuwarden is vanouds de zetel van het Friese bestuur. Naast het bestuur van gemeente en provincie, vormen de zakelijke en


| 7 |


2 Onderscheidend door water en duurzaamheid Wij kiezen als stad voor een duidelijke focus. Leeuwarden onderscheidt zich van andere steden door de nadruk op water en duurzaamheid. Alles wat we doen, doen we zo duurzaam mogelijk. We willen het gebruik van traditionele, fossiele brandstoffen tot een minimum beperken. Die doelstelling verbinden we zoveel mogelijk aan concrete projecten. We profileren onze stad als proeftuin voor innovatieve concepten en projecten op het gebied van alternatieve energie. Een voorbeeld is het gebied Nieuw Stroomland, ten zuidwesten van Leeuwarden. Deze locatie biedt ruimte voor innovatieve projecten en activiteiten op het gebied van duurzaamheid, kennis, economie en wonen. Met de Provincie Fryslân en de buurgemeenten Menaldumadeel en Littenseradiel werken we hier aan.

in Leeuwarden komen wonen. De aanwezigheid van topkennisinstituten is goed voor de aantrekkingskracht op kenniswerkers. Het hoge voorzieningenniveau bindt mensen uit de regio aan de stad. Groei is noodzakelijk om een breed draagvlak te houden voor de voorzieningen en de economische en culturele activiteiten in de stad. Groei is ook nodig om de werkgelegenheid op peil te houden. Leeuwarden maakt als enige Friese stad deel uit van het samenwerkingsverband van grote steden in Nederland. Het is voor de hele provincie van belang dat Leeuwarden die aansluiting vasthoudt en in ontwikkeling gelijk op gaat met steden als Zwolle, Groningen en Enschede. De stad op orde De voorzieningen in Leeuwarden moeten in de toekomst op orde zijn: schoon, heel, veilig en sociaal. We willen prettige woningen en een veilige woonomgeving bieden aan lagere, midden- én hogere inkomensgroepen. Daar is de laatste jaren al hard aan gewerkt, dat zullen we blijven doen. We maken ruimte voor de kenniseconomie, voor kennisgerelateerde bedrijven en bedrijvigheid. Via de Werkacademie worden meer mensen aan het werk geholpen. Het is belangrijk dat (nieuwe) mensen zich opgenomen voelen in de Leeuwarder gemeenschap. Van groot belang daarvoor zijn goede onderwijsvoorzieningen, een levendig verenigingsleven en voldoende faciliteiten in de wijken voor zorg, ontmoeting, ontspanning en educatie. We willen individuen en groepen kansen bieden. Door (soms onvermoede) kwaliteiten aan te boren, ontstaat een positief elan. Dat brengt ook reuring in het culturele klimaat. Leeuwarden presenteert zich natuurlijk ook als de culturele hoofdstad van Fryslân. We investeren in meer en betere voorzieningen en kwalitatief betere evenementen.

Anders dan andere steden De aanwezigheid van water en watertechnologie maakt Leeuwarden anders dan andere steden. Water is verbonden met recreatie en toerisme, met scheepvaart en scheepsbouw, met ons terpenlandschap, en ook met de strijd om de zee buiten de dijken te houden. In de toekomst wordt beschikbaarheid van schoon water wereldwijd een steeds belangrijker thema. Dat biedt enorme economische potenties op het gebied van watertechnologie. Het is onze ambitie om de komende jaren in Europa een topspeler te worden op het gebied van toepassingsgerichte kennis over water. Leeuwarden als dé ‘waterhub’, brandpunt van ontwikkeling van watertechnologie. Groeien moet Onze stad groeit in de richting van de 100.000 inwoners en meer. Volgens de prognoses telt Leeuwarden in 2025 ruim 104.000 inwoners. Die groei zit vooral in de toename van het aantal (buitenlandse) studenten en mensen die vanuit de Randstad


| 9 |


3 Een sterk programma Een scherpe focus vertaalt zich in een sterk programma, met duurzaamheid als rode draad: 1 Onderscheidend zijn in water We willen op het terrein van watertechnologie internationaal een toppositie bekleden. Daarom geven we experimenten en initiatieven letterlijk en figuurlijk de ruimte. De economische impuls hiervan is van groot belang voor Leeuwarden. Wonen aan of op het water heeft iets extra’s. De combinatie van water en wonen schept ook kansen voor duurzaamheid. Daar zullen we de komende jaren werk van maken.

Een stad met veel talent De hoofdstad van de provincie moet bruisen. Daar gaan we ook voor zorgen. Dat betekent: aansprekende evenementen en een hogere kwaliteit van voorzieningen. We mikken op grote aantallen buitenlandse studenten, om de levendigheid en dynamiek van de stad te vergroten. En het mooie is: daarmee krijgen we overal in de wereld ambassadeurs van onze stad. Samen met de hogescholen hebben we een aantal 'kennis-hotspots' vastgesteld: water, toerisme, life sciences, livability en duurzame energie. Mogelijk komt er ook een hoogwaardig Europees


Kennisinstituut Meertaligheid (Mercator) bij, als onderdeel van de Fryske Akademy. Daarnaast beschikt Leeuwarden over kennisinstituten als Wetsus, Cartesius, Open Universiteit, Waddenacademie en Vitens. We profileren ons als een mooie stad met veel kennis. Als een stad die talenten wil herkennen en benutten bij alle inwoners, ook bij mensen met een achterstand of een beperking. Met het oog op de vergrijzing en de schaarste aan jonge mensen, zullen we in de toekomst alle talent hard nodig hebben.

| 10 |


2 Investeren in kennis Leeuwarden wordt op een aantal terreinen dé Kennisstad van Nederland, met internationale ambities. Daarvoor is het van belang dat er in Leeuwarden een aantal masteropleidingen komen én topinstituten op het terrein van watertechnologie en duurzame energie. We willen ook een topinstituut meertaligheid/taalleren, want wij zien twee- en meertaligheid als een kracht. Naast de Kenniscampus aan de Rengerslaan komt er een Watercampus voor watertechnologie nabij de Potmarge. Leeuwarden wil kennis in de breedte stimuleren. We willen talenten in de wijk opsporen en benutten, we zetten in op vergroting van de zelfredzaamheid. Mensen of groepen moeten meer invloed krijgen op gebeurtenissen en situaties die belangrijk voor hen zijn. We gaan de samenwerking tussen hulp- en dienstverleners bevorderen, onder meer met inzet van ‘frontlijn’teams. We werken op het gebied van zorg en verzorging aan nieuwe vormen van dienstverlening, waarin zorg, wijkaanpak en ict met elkaar worden verbonden. Dit gebeurt mede in samenwerking met de hogescholen. Doelen zijn: bewoners zo lang mogelijk zelfstandig laten wonen, meer cohesie, meer samenwerking in


de zorgketen, meer lokale bedrijvigheid. We willen de kennis van de onderwijsinstellingen op het gebied van zorg en verzorging nog meer benutten, onder meer op het gebied van sociale interventie, domotica (slim wonen en zorgen), zorginnovatie en ict. 3 Werken aan leefbaarheid Wij hechten grote waarde aan goede voorzieningen, passend bij een provinciehoofdstad: onderwijs, zorgvoorzieningen, multifunctionele centra, speelvoorzieningen. We willen de leefbaarheid in de wijken verbeteren door een brede aanpak van stedelijke vernieuwing. Het actieplan voor de krachtwijk Heechterp-Schieringen kan daarbij als voorbeeld dienen. We gaan door met woningbouw. Gaten in de stad willen we opvullen met kwalitatief goede woningen en appartementen. Waar mogelijk worden verschillende functies in de wijken vermengd: wonen en kleine bedrijvigheid bijvoorbeeld kunnen prima samengaan. We kiezen bovendien meer voor kwaliteit dan kwantiteit. De openbare ruimte moet van hoge kwaliteit zijn. De Zuidlanden moet een zeer attractieve woonomgeving worden. We gaan meer aandacht besteden aan levensloopbestendig bouwen, de verbinding tussen wonen en water, en energiezuinige woningen. Het oostelijk deel van de binnenstad vraagt om verbetering. De komst van het nieuwe provinciehuis en een andere invulling van de Blokhuispoort kunnen daarbij als katalysator werken. Ook het Harmoniekwartier vraagt om een ingrijpende aanpak. Daarnaast willen we aan de randen van de stad de landschappelijke kwaliteit vergroten (Wielengebied, Dokkumer Ee). Nu de stad steeds meer uitbreidt naar het zuiden, zijn er goede verbindingen nodig tussen De Zuidlanden en de stad. Belangrijk onderdeel daarvan is de beoogde aanleg van aquaducten in de Haak, de Westelijke invalsweg en de Drachtsterweg. Dit betekent tegelijk een forse verbetering voor de vaarrecreatie.

| 11 |


De bereikbaarheid per spoor is eveneens van groot belang. Bij Werpsterhoek komt een nieuw NS-station en in de omgeving daarvan kantoren en winkels. De verbinding van Leeuwarden met de Randstad via het spoor kan en moet beter. Ook de verbinding met Groningen zal verbeterd worden.

4 Grotere slagkracht, meer trots De nieuwe stadsvisie bepaalt onze richting en ons programma. We weten wat we de komende jaren willen bereiken. Natuurlijk kan niet alles tegelijk. Ideeën moeten worden uitgewerkt tot projecten. In de uitvoering moet een logische samenhang en volgorde zitten. Voor een belangrijk deel is dat afhankelijk van de beschikbaarheid van capaciteit en financiële middelen, en dus ook van partners en ondernemers die met de stadsvisie aan de slag willen gaan. Daarbij speelt ook de samenwerking met de provincie en omliggende gemeenten een belangrijke rol. Maar zeker is dat de stadsvisie een rol gaat spelen bij investeringsbeslissingen en in het begrotingsproces.

4 Ruim baan voor werken & ondernemen Het midden- en kleinbedrijf (ook de industrie) speelt een belangrijke rol in het terugdringen van de werkloosheid. We zetten in op een betere aansluiting tussen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven. We gaan creatieve bedrijfstakken faciliteren met bedrijfsverzamelplekken en waar mogelijk passende bedrijvigheid in wijken en buurten stimuleren. Dat bindt afgestudeerd talent aan de stad en biedt kansen op het vermarkten van creativiteit. Door middel van gebiedsmanagement versterken we de functie van het WTC Expo gebied. Samenhangend met de ontwikkeling van De Zuidlanden benutten we de mogelijkheden van Werpsterhoek voor kantoren. De dienstverlening aan ondernemers wordt versterkt door een vermindering van de administratieve lastendruk, verbreding van ondernemingsgerichtheid én promotie en acquisitie.

Werken aan trots We gaan ook werken aan trots op onze stad. Onder meer door ambassadeurs te werven en hen te voeden met informatie over alles wat in Leeuwarden gebeurt. We investeren in stadsmarketing, en zullen daarbij ook de Leeuwarders, en vooral ook de jeugd betrekken. We zullen ons ook meer richten op ondernemers. Verder willen we meer jongeren en studenten aantrekken, en hen de gelegenheid bieden om veldwerk te verrichten. Ons doel is om de dynamiek en de creativiteit in de stad te versterken. We zullen tenminste éénmaal per jaar laten zien welke mijlpalen zijn bereikt, welke nieuwe ideeën zijn gelanceerd en welke nieuwe projecten zijn gestart. Op die manier werken we aan trots: trots op onze stad, op de projecten waar we voor gaan en op de manier waarop we een en ander realiseren. Want ook dát is het onderscheidende van Leeuwarden.

5 Zoeken naar samenwerking We willen investeren in samenwerking met het Rijk, met Europa, de provincie, andere (vergelijkbare) gemeenten én het bedrijfsleven. Op die manier kunnen nieuwe financiële impulsen ontstaan. Voor de periode na 2010 zullen we met de provincie Fryslân verder praten over nieuwe samenwerkingsafspraken. We gaan ook samen met de provincie investeren in een sterkere profilering van Fryslân en Leeuwarden, bijvoorbeeld door kandidaatstelling als Europese culturele hoofdstad 2018, en door innovatieve voorstellen rondom water en watertechnologie, excellente zorg en duurzame energie. We willen meer samenwerken met omliggende gemeenten, kenniscentra, het bedrijfsleven, instellingen en wijkpanels. Voor het bundelingsgebied rond Leeuwarden streven wij naar een krachtig en slagvaardig bestuur.


| 12 |


Slagkracht vergroten We willen de ontwikkeling van de stad permanent op de publieke agenda zetten. Dat kan met een interactieve website, maar ook door het organiseren van bijeenkomsten waarin mensen en ideeën bij elkaar komen. We moeten daarbij de samenhang bewaken en een evenwicht vinden tussen concreet en abstract, stad en ommeland, arm en rijk, een brede oriëntatie en een scherpe focus. We moeten faciliteren wat niet vanzelf tot stand komt, en initiatiefnemers stimuleren om plannen te maken. We zullen de meest kansrijke ideeën en initiatieven jaarlijks in beleid omzetten en tot uitvoering brengen.


| 13 |


Thema’s in vogelvlucht

Werken en ondernemen Inzet op concentratie van kantoren in de kantorenhaak met stimuleren van functiemenging (7). Op korte termijn ontwikkeling Werpsterhoek (8). Verbreding van concept Kantorenstad naar Werken en Ondernemen: terugdringen werkloosheid, versterking ruimtelijk-economische structuur, verbeteren dienstverlening aan ondernemers. Nieuw Stroomland als proeftuin voor toepassing van nieuwe concepten en projecten op gebied van fossielarm brandstof- en energieverbruik (9).

Kaart Stadsvisie 2002 ‘Varen onder eigen vlag’ Tijd voor schoonheid Versterking van de cultuurhistorische potenties van de stad. Accent ligt op de binnenstad. Invulling onder andere door (binnen)stedelijke gebiedsontwikkeling, het vergroten van de ruimtelijke kwaliteit en meer evenementen (1). Vergroting landschappelijke kwaliteit aan de randen van de stad (2).

Water Benutting van waterkansen op diverse beleidsterreinen: kennis en economie, wonen en stedelijke ruimte, recreatie, cultuur(historie), natuur en ecologie. Leeuwarden als stad van watertechnologie (6). Verbetering/vergroting waternetwerk; onderzoek studietracé staande mastroute (12).

Cure and Care Inspelen op de toenemende maatschappelijke behoefte aan zorg-, hulp- en dienstverlening door ontwikkeling van innoverende concepten. Fysiek zwaartepunt van “cure” bij het MCL. In de wijken zijn de woonservicezones met multifunctionele centra van groot belang (3). Actieplan krachtwijk Heechterp/Schieringen als voorbeeld voor aanpak vergroting leefbaarheid (4).

Bereikbaarheid Verbetering van de autobereikbaarheid van de stad staat voorop. Aanleg Haak, westelijke invalsweg en reconstructie Drachtstercomplex (alle inclusief aquaduct) prioritair (10). Ook aandacht voor korte termijn maatregelen. Continuering van maatregelen ter bevordering van fietsverkeer en openbaar vervoer (station Werpsterhoek) (8). Reductie gebruik fossiele brandstoffen.

Kennisstad Uitbouwen van de (boven)regionale opleidingsmogelijkheden (waaronder masters) en kennisontwikkeling. Naast de Kenniscampus aan de Rengerslaan (5), komt er een campus voor watertechnologie nabij de Potmarge (6). Inzet op kennisspeerpunten: watertechnologie, toerisme en multimedia, diensten en dataverwerking, duurzame energie. Streven naar topinstituut Meertaligheid.

Wonen Ontwikkelen van een gevarieerd en kwalitatief goed woonklimaat, met aandacht voor energiezuinige woningen en kwaliteit van de openbare ruimte. De Zuidlanden ontwikkelen tot een zeer attractieve woonomgeving (11). Ontwikkeling binnenstedelijke locaties (o.a. functiemenging) en stedelijke vernieuwing.

n.b. nummers verwijzen naar de stadsvisiekaart


| 14 |



| 15 |


Ontwikkelkaart ‘Leeuwarden, fier verder!’ Op weg naar een duurzame stad.

1 2 3 4 5 6


| 16 |



| 17 |

Binnenstad Grote Wielen Woonservicezones Krachtwijk Kenniscampus Watercampus

7 8 9 10 11 12

Kantorenhaak Werpsterhoek Nieuw Stroomland Bereikbaarheid Zuidlanden Studietracé staande mastroute


Colofon Deze tekst is de samenvatting van de officiële stadsvisie ‘Leeuwarden fier verder! Op weg naar een duurzame stad’, vastgesteld door de gemeenteraad op 26 mei 2008. Uitgave: Gemeente Leeuwarden

Vormgeving Githa Jilderda - Het Stijlhuis

Stadskantoor Oldehoofsterkerkhof 2 8911 DH LEEUWARDEN

Animaties Peter Miedema - NHL

Postbus 21000 8900 JA LEEUWARDEN telefoonnummer: 058 233 88 88 website: www.leeuwarden.nl emailadres: [email protected]


Foto omslag Kees Hofstra Oplage 2.000 exemplaren September 2008

| 18 |


Leeuwarden, fier verder!

Recommend Documents