Laurens Vreekamp & Erik van Gameren

Juni 2015 Stimuleringsfonds voor de Journalistiek, kenmerk: 312283/23772 Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, kenmerk: 14VB/008 [email protected] Biltstraat 109 3572 AM Utrecht Laurens Vreekamp & Erik van Gameren

 

2  

Samenvatting Hoe kunnen we een nieuwstoepassing ontwikkelen, die een rustige, op de gebruiker gerichte, en met een algoritmische én handmatige (door redactie geselecteerde) curatie van artikelen biedt, en daarmee vragen bij het nieuws beantwoordt? Met die vraag en opdracht aan onszelf om het antwoord daarop te ontwikkelen, vroegen we bij uw fonds in oktober 2014 een onderzoekssubsidie aan. Dit document geeft u daarop het antwoord, naast een werkende nieuwsreader, te vinden op http://beta.immrs.nl immrs De oplossing ontwikkelden we met professionals uit verschillende disciplines zoals journalistiek, techniek en vormgeving. Deze oplossing, onze web-based nieuwsreader immrs, hebben we met ruim 900 gebruikers getest, van 14 januari 2015 tot 1 mei 2015. De ontwikkeling en de test heeft ons veel geleerd en geeft antwoord op bovenstaande vraag. Met dit verslag geven we antwoord op onze hoofd- en deelvragen, en bieden wij een verantwoording wat betreft het aanwenden van de door uw fonds beschikbaar gestelde middelen om de nieuwsreader te ontwikkelen en onze onderzoeksvragen van een geinformeerd en genuanceerd antwoord te kunnen voorzien.

1. Leeswijzer Als eerste geven wij een aantal resultaten & conclusies die uit ons vooronderzoek en het gebruik van de live nieuwsreader naar voren zijn gekomen. Vervolgens beantwoorden we onze deelvragen en geven we adviezen en schetsen we nieuwe ideeen wat betreft de toekomst van nieuwsreaders en behoeftes van nieuwsconsumenten. In de daaropvolgende tijdlijn kunt u zien wat de milestones en deliverables zijn geweest tijdens dit onderzoeksproject, en waar we onze kennis, materiaal en middelen hebben gehaald en gedeeld. In de bijlagen vindt u onze uitwerkingen omtrent de verschillende onderdelen en fasen van ons project: 1. Ontwikkeling redactiesysteem 2. Ontwikkeling design 3. Kwalitatieve resultaten (uitkomsten verschillende usertests) 4. Kwantitatieve resultaten (gebruiksstatistieken en enquetes) 5. Business-development 6. Financiele verantwoording: begroting en daadwerkelijke uitgaven Hopende u hiermee voldoende geinformeerd te hebben, Erik van Gameren & Laurens Vreekamp Juni 2015

 

3  

2. Resultaten & Conclusies Van 14 januari tot 1 mei 2015 is er een werkende versie van immrs online geweest en getest en dagelijks gelezen door ruim 900 gebruikers. Hieronder gaan we in op de de gestelde uitgangspunten en onderzoeksvragen die we bij aanvraag hebben opgesteld Een greep uit de gebruikscijfers: 230 gepubliceerde dossiers in 120 dagen, door 4 journalisten 934 unieke gebruikers (2730 unieke id’s volgens Google Analytics) 2.355 nieuwsbrief-abonnees 6.421 sessies, 61,4% terugkerende beoekers 03:21 gem. bezoeksduur 24.147 paginaweergaven 3.620.523 artikelen in de NEWZ-database In het kort kunnen wij u mededelen dat wij een werkende reader hebben ontwikkeld, die intuitief werkt en gebruikt is door ruim 900 lezers.

1. Inhoud & Ontwerp: typografie is leidend, interface onzichtbaar Met designbureau Grrr en typograaf Bas Jacobs hebben we een rustige nieuwsreader ontwikkeld. Met een focus op de leeservaring, die voor onze gebruiker aansluit bij bestaande verwachtingen omtrent online nieuwstoepassingen. Met een heldere typografie en minimale interface zodat de inhoud optimaal tot zijn recht komt. Daarnaast hebben we, door uit te gaan van bestaande design patterns, onze eigen unieke mogelijkheid toegevoegd aan bestaande nieuwstoepassingen: een dossier van losse artikelen bij een vraag over een onderwerp, vanuit verschillende kranten belicht.

2. Leesgedrag: keuze-suggesties bieden en dossiers linken We zijn er door testen achtergekomen dat gebruikers niet lineair van artikel A naar artikel B gaan, maar zelf willen kiezen. Een aanbod per dossier van zes artikelen is het optimum, waarbij er maximaal drie artikelen per dossier gelezen worden per gebruiker. De gekozen drie artikelen verschillen echter voor verschillende type gebruikers. Voor de keuze voor een artikel gaat een gebruiker voornamelijk af op respectievelijk de kop, de bron en datum van originele publicatie. Onze aanbevelingsteksten per artikel werden veelal niet gelezen. Ook wat betreft de afzender ‘immrs’ dienen de volgende vragen nog beantwoord te worden: vermelden we de naam van de redacteur bij dossiers of is het ‘immrs’ die schrijft, is de aanbeveling een samenvatting of verantwoording, waarom deze totaalselectie en welke artikelen zijn weggelaten?

3. Persoonlijke dossier-suggesties: nog geen antwoorden Een van onze belangrijkste vraagstukken hebben we niet bevredigend weten te realiseren: persoonlijke dossier-suggesties per gebruiker. De laatste weken van de live-test hebben we wel een door ons ontwikkeld ‘recept’ live gezet, maar door

 

4  

technische belemmeringen (zowel in kennis als in tijd en middelen) hebben we dit niet voldoende kunnen testen. We geloven nog steeds in het opstellen van een dynamisch gebruikersprofiel, op basis van eerder door de gebruiker gekozen dossiers en geselecteerde artikelen, en die ‘aanhouden’ tegen de meest recente dossiers om zo een beter op de gebruiker afgestemde selectie ‘bovenaan’ te zetten zonder de andere dossiers weg te laten.

4. immrs’ ideale gebruiker: wil verrassing en aanvulling, geen herhaling In eerste instantie ontwikkelden we immrs met het idee: voor mensen met weinig tijd, die diepgang bij het nieuws missen bij bestaand gratis aanbod, die niet zelf op zoek willen en te vaak op paywalls stuiten. Die groep is echter, zo bleek na ons onderzoek, ten eerste niet bereid om te betalen. En belangrijker: deze groep heeft een niet-aansluitend leesgedrag waarvoor immrs blijkens ons onderzoek de grootste meerwaarde kan bieden. Het type gebruiker voor wie immrs namelijk wel de grootste meerwaarde biedt, is de reeds via krant en online geïnformeerde lezer, die dus al betaalt voor nieuws, en vooral verrassing en aanvulling wil bij al bestaande nieuwskennis. Deze verrassing kan komen uit een onbekende bron of een niet voor de hand liggend perspectief op de nieuwsgebeurtenis. Niet alleen inhoudelijk aansluiten dus, maar ook het bestaand leesgedrag van deze groep is van belang. Hier liggen voor immrs mogelijkheden met betrekking tot aanwenden van nieuwe titels (week- en maandbladen) en het verder uitwerken van momenten en situaties wanneer deze doelgroep getriggerd kan worden met onze vraag-gestuurde dossiers. Kortom: op welk moment is immrs het meest relevant voor dit type lezer?

5. Device-gebruik: thuis, doordeweeks, half vast, half mobiel Onze nieuwstoepassing, geheel responsive en mobile first ontwikkeld, werd het vaakst gelezen op een laptop/desktop (62%), met de langste sessies (3:47), en werd vanuit (t)huis gelezen, op een doordeweekse avond. Wat betreft mobiele devices werd vanaf een smartphone de meeste bezoeken gebracht en dossiers doorgebladerd (42%). Via tablets werd langer gelezen (3:39) dan smartphone (2:07). Voor een beginnende, niet-openbare nieuwsreader zijn dit, naar onze mening, zeer fraaie resultaten wat betreft lees- en bezoeksduur.

6. Redactie: inhoudelijke flow en content-management systeem Hansi Om inhoudelijk tot een dossier te komen, en dagelijks te kunnen produceren (zeven dagen per week) hebben we een duidelijke opzet voor de redactieworkflow ontwikkeld. Deze ontwikkeling is tot stand gekomen samen met studerende, afgestudeerde en ervaren journalisten. Na interne tests, user pre-tests en analyses met journalisten konden we de volgende uitgangspunten definieren voor immrsdossiers: Overzicht, context en verrassing bij nieuws met een langere adem. Dus niet: de dood van Frans Molenaar. En uiteraard wel: rellen in Amerika, Griekenland en de Euro, asielzoekers en vluchtelingen in Europa. Wat verder opviel: dossiers over technologie (PopcornTime), creatieve industrie en rechten, belastingaangifte, TTIP en studentenbezettingen werden het meest bezocht.

 

5  

7. Techniek: back-end & front-end De input van de redactie werd de basis voor onze backend: het contentmanagement-systeem, genaamd HANSI: human-assisted news selection interface. Deze applicatie is gebouwd door onze aangetrokken developer, samen met het bedrijf Knowledge Concepts, bovenop de Newz API. Een aantal zelfgebouwde slimme sorteerfuncties en filters hielpen de redactie aanzienlijk bij het zoeken, vinden en selecteren van artikelen voor dossiers. Met HANSI konden onze vier redactieleden dagelijks in de database van Newz zoeken en zodoende twee dossiers produceren, checken, testen en publiceren. Alhoewel de Newz API en database verre van gebruiksvriendelijk waren, veel materiaal slecht doorzoekbaar en/of vindbaar was, hebben we toch een werkbaar proces weten te creëren voor de redactieleden om tot kwalitatief goede en voor de redactie bevredigende dossiers te komen. De zogeheten front-end van immrs (de reader voor gebruikers, die online te vinden is/was op http://beta.immrs.nl) is ontwikkeld door Grrr, op input van zowel Erik en Laurens als onze developer, in een ontwikkelproces genaamd SCRUM. Via deze method konden alle disciplines zowel voor, tijdens als na de beta-testperiode van drie-en-een-halve maand de design- en development iteraties uitvoerig testen en checken, zowel kwalitatief als kwalitatief, met usertests van mockups, demo’s en de live-versie, met enquetes en focusgroepen en door middel van Google Analytics en logfiles.

8. Business-development Ongeveer tegelijkertijd met het live gaan van onze beta-versie van immrs, zijn we een traject opgestart om te kijken hoe groot de markt voor immrs is, waar onze gebruikers zijn en hoe we in hun behoeftes kunnen voorzien, en op welke manier immrs zelfstandig gefinancierd kan worden en welke kosten en inkomsten nodig zijn. Er zijn SWOT-analyses gemaakt, concurrenten geanalyseerd, en businessmodellen geïnventariseerd. Grootste afhankelijheid voor immrs is en was de toegang tot een database van gevarieerde nieuwscontent. Met het wegvallen van Newz per 1 mei 2015 is daarmee ook een belangrijk ingrediënt voor toekomstig uitbouwen van immrs niet meer beschikbaar. Op dit moment zijn we in gesprek met afzonderlijke contentpartners om immrs van dergelijke content te voorzien. Tegelijkertijd met het ontwikkelen en testen van immrs is gebleken dat het openzetten van juist onze back-end (HANSI) een gewilde toepassing is voor researchers, (freelance) journalisten, docenten en studenten. Deze behoefte werd vooral bevestigd door een aantal presentaties van immrs aan professionals, waaronder Hacks en Hackers @ Silk Amsterdam (18 februari 2015). Het tegen betaling per abonnement openzetten van onze achterkant zou een levensvatbaar model kunnen zijn om de consumenten-editie van immrs mee te realiseren.

9. Bestaansrecht & toekomst Met al deze inzichten en adviezen wil immrs verder. Wij zijn ervan overtuigd, met onze resultaten, bewijzen en inzichten in de hand, dat we met een vervolg van

 

6  

immrs recht kunnen doen aan de eigen founding principles en doelstellingen van de organisatie: • personen in staatstellen op persoonlijke wijze relevant nieuws te consumeren, rekening houdend met hun context, behoefte, motivatie en wensen; • bij te dragen aan een goed geïnformeerd burgerschap ten behoeve van democratisch debat; en • verder al hetgeen hiermee in de ruimste zin verband houdt, daartoe behoort en/of daartoe bevorderlijk kan zijn. Om dit te (blijven) bereiken willen we de consumentenversie zoals die nu in beta is aangeboden verder uitdiepen en het betaald openstellen van ons CMS aan professionals gaan ontwikkelen

 

7  

3. Gerealiseerde uitgangspunten en beantwoorde onderzoeksvragen Met dit onderdeel behandelen we stuk voor stuk de zaken die we gerealiseerd hebben met de ontwikkelsubsidie en vragen die we nu kunnen kunnen beantwoorden na de gesloten beta-test met testgebruikers. De ontwikkelsubsidie hebben we aangevraagd voor de volgende punten:

1. Een werkende alpha van het immrs-systeem Van 14 januari tot 1 mei 2015 is er een werkende versie van immrs online geweest en getest door ruim 900 testers. Met in totaal 230 dossiers: dagelijks twee nieuwe dossiers n.a.v. actuele vragen bij het nieuws. (zie voor gebruikscijfers de bijlage ‘Kwantitatieve resultaten’)

2. Een intuïtieve interface voor tablet Samen met bureau Grrr en (web)typograaf Bas Jacobs ontwikkelden we een op de leeservaring gerichte nieuwsreader. Door meerdere versies te ontwerpen en die voor te leggen aan gebruikers, testten we op leesbaarheid, navigatie en structuur. (De resultaten uit deze tests, kunt u lezen in bijlage ‘Kwalitatieve resultaten’. )

3. Een eerste setup voor de redactie-workflow (meta-content management systeem en best practices voor werkwijze). We hebben een inhoudelijke drieslag ontwikkeld als uitgangspunt voor de werkwijze van de redactie om te komen tot een dossier: een dossier biedt overzicht, context en verrassing. De voorwaarden daarbij zijn dat een onderwerp een langere adem moet hebben, tijdloos moet zijn (onrust in Ferguson wel, dood van Mart Visser niet), een ‘grotere’ vraag dient te beantwoorden en op dit moment ‘afgerond’ kan worden (Bij nieuwe ontwikkelingen wordt een nieuw dossier aangemaakt.) Deze flow hebben we ontwikkeld en getest in samenwerking met studerende en pas-afgestudeerde journalisten (en met feedback van ervaren journalisten). Zowel voor de livegang van de beta, als tijdens de periode van 14 januari tot 1 mei. Om dit inhoudelijke proces ook technisch te realiseren, ontwikkelden we een eigen CMS, genaamd HANSI: human-assisted news selection interface. De inhoudelijke dossiersjabloonontwikkeling en de technische ontwikkeling van het redactiesysteem vindt u in bijlage ‘Ontwikkeling redactiesysteem’ Na enkele presentaties voor collega’s uit het vak (waar o.a. medewerkers en journalisten van Blendle, De Correspondent, De Groene en NRC Handelsblad aanwezig waren), bleek ons HANSI-systeem en workflow ook erg interessant voor andere journalisten en researchers. Hier zijn wij zeker mogelijkheden voor verdere ontwikkeling.

 

8  

4. Uitvoerige evaluatie met een testgroep Zowel tijdens het bedenken en ontwikkelen van immrs hebben we potentiele gebruikers geinterviewd, prototypes voorgelegd, zijn we de straat opgegaan voor zogeheten ‘guerilla-tests’ en hebben we een focusgroup gehouden met testlezers. Zie hiervoor bijlage ‘Kwalitatieve resultaten’ Tijdens de live beta-periode hebben we tweemaal een online-enquete gehouden om waardering, gebruik, gedrag en behoefte te inventariseren. Daarnaast hebben we de uiteindelijke live-versie met gebruikers getest in een test-omgeving en in het veld. Op basis daarvan is tijdens de live-periode een nieuwe versie van de interface online gezet, n.a.v. resultaten uit tests en interviews. Zie hiervoor de ‘Tijdlijn van immrs’,verderop in dit verslag.

Beantwoording van de vooraf opgestelde vragen 1. Hoe wordt de kritische nieuwsconsument het best bediend door immrs? Een kort antwoord op deze vraag bestaat helaas niet. Door vooronderzoek en tijdens de live-beta hebben we de volgende deelantwoorden verkregen: a. door dossiers te maken die aansluiten bij de actuele nieuwsagenda (en niet blanco door een gebruiker te laten formuleren) b. door de kritische nieuwsconsument te kennen: leest gemiddeld twee verschillende bronnen (zowel online als in print) c. Door aansluiting te vinden bij bestaand gedrag van de kritische nieuwsconsument en zodoende een ‘geoefende lezer’ te bedienen. Een eyeopener die in eerste instantie voor de hand ligt, maar minder eenvoudig te realiseren is: deze lezer is al geïnteresseerd in nieuws, heeft al een bestaand ritme en gedrag om nieuws te consumeren en is gewend aan digitaal lezen. Deze lezer is vaak al op de hoogte van de huidige actualiteiten. d. Deze geoefende lezer dienen we verrassing te bieden, extra informatie geven die hij/zij niet haalt uit eigen toegankelijke bronnen, door complementair te zijn aan bestaand nieuws, nieuw perspectief te bieden (en geen herhaling). e. Door gerelateerde dossiers aan te bieden bij nieuwe ontwikkelingen. Denk aan Ferguson, Baltimore. f. Tekst is prima uitgangspunt om nieuws mee te consumeren. Biedt de lezer overzicht van lengte, is scanbaar en niet onbelangrijk: download snel. Dit in tegenstelling tot video en /of audio-gebruik. g. Door dossiers-suggesties te doen: personaliseren op basis van de type dossiers die een lezer kiest, het aantal artikelen dat zij leest, door te onthouden welke kranten bij die artikelen horen en welke type artikelen dit zijn, kunnen gericht dossiers worden aanbevolen. 2. Welk type nieuws en welke bronnen lenen zich voor lineaire, narratieve nieuwspresentatie? Nieuws met een langere adem, tijdloos en waarbij verschillende spelers/stakeholders betrokken zijn. Lineariteit dient te worden losgelaten. Een leesvolgorde kan aangegeven worden, waarbij verantwoording per artikel (door immrs) wenselijk is, maar niet noodzakelijk. Een narratief element binnen de context van immrs-dossiers is niet noodzakelijk of wenselijk. Doordat gebruikers een dossier kiezen op basis van de vraag en de afbeelding bij het dossier, en daarna artikelen kiezen op ‘kop’ en

 

9  

bron, wordt het vertellen van een logisch volgend en samenhangend verhaal onmogelijk. Een suggestie voor een volgend artikel of dossier is hierbij de oplossing, in plaats van een dwingende volgorde en ‘lijm’-verhalen. Daarnaast is narratieve nieuwspresentatie erg arbeidsintensief. Verder bleek uit gebruikersonderzoek dat lezers een duidelijke afzender willen: wie schrijft de verantwoording, wie stelt de vraag, waarom dit artikel, wie is immrs eigenlijk. De lezer vraagt: “Vertel me waarom jij vindt dat ik dit moet lezen!” 3. Welke manieren van presenteren verhogen immersiviteit? Aangezien we een nieuwsleesapplicatie hebben ontwikkeld, zijn een focus op de leeservaring en focus op de gebruiker onze belangrijkste uitgangspunten geweest. Om deze vraag te beantwoorden, hanteren we vier uitgangspunten: inhoud, structuur, typografie en interactie. a inhoud Door voor ieder artikel helder te hebben welk deel van de hoofdvraag van het dossier hier beantwoord wordt. b structuur Door een eenvoudige structuur en hierarchie van informatie in de applicatie aan te bieden: Niveau 1. Overzicht dossiers Niveau 2. Overzicht artikelen bij dossier Niveau 3. Artikel met kop, bron, auteur, datum, intro en tekst. Bij het uitlezen van artikel wordt de gebruker direct logische opties geboden om ander artikel te kiezen, of om een niveau omhoog te gaan en ander dossier te kiezen. c typografie & leeshouding gebruiker Alhoewel we per dossier een enkel beeld gebruikten, bleef tekst het belangrijkste uitgangspunt. Contrast is daarbij uiteraard van belang, maar vooral de keuze van de kop- en broodletter. Een pakkende kopletter (heading) die krant-achtig aandoet, maar ook digitaal goed leesbaar is. Daarnaast kwam uit het typografie onderzoek van Bas Jacobs naar voren dat houding van de lezer, afstand ogen tot scherm en leeshoek van invloed zijn op de leeservaring. Antwoorden: kortere regels, grotere letter, uitvullen van tekst en duidelijk contrast met achtergrond. Het uitvullen van webtekst is op dit moment nog niet op een goede manier mogelijk. d interactie De leeservaring wordt intuïtief wanneer de gebruiker opties tot zijn beschikking heeft waar hij op dat moment behoefte aan heeft. Voor onze reader betekende dit ook: aansluiten bij bestaande navigatie-patronen. Hoe kom ik als lezer van artikel naar artikel, hoe kom ik een niveau hoger. We hebben geëxperimenteerd met gestures en menu-based interacties, en uiteindelijk gekozen voor een menu dat ten alle tijde beschikbaar is, maar onzichtbaar tijdens focus op lezen. Een scroll- of swipe-beweging van de lezer toont direct de opties die de applicatie binnen die leescontext biedt.

 

10  

Zie voor verdere toelichting bijlage ‘Ontwikkeling design’ 4. Welke mate van personalisering vinden gebruikers gewenst, en wat heeft het onderliggend systeem hiervoor nodig? Tijdens het testen van mockups en early prototypes ontdekten we dat gebruikers aan de volgende zaken GEEN behoefte hebben: - voorselectie van bronnen - voorselectie van thema’s - aan kunnen geven hoeveel tijd je hebt voor een dossier - type artikelen (interview, analyse, reportage). Onderliggend argument hierbij: als het interessant is, wil ik het lezen, en dan maakt het niet uit van wie het is, hoe lang het stuk is, of welke thema’s er allemaal aan hangen of wat voor soort artikel dat is. Wat we minder goed hebben kunnen testen wegens technische obstakels was het aanbevelen van dossiers aan de lezer op basis van het leesgedrag. Deze optie hebben we wel aangeboden tijdens de laatste drie weken van de testperiode maar hebben we niet kunnen onderzoeken op effectiviteit en wenselijkheid. 5. Is er rust en aandacht voor het nieuws? Zowel door aangeven van testlezers welke dossiers werden gewaardeerd en blijkens de kwantitatieve cijfers uit logfiles en statistieken van Goolgle Analytics, kunnen we deze vraag met ‘ja’ beantwoorden. De reader werd als rustig en nietafleidend ervaren, en de tijd die men gemiddeld per dossier en artikel heeft besteed is voor digitale omstandigheden positief: gem. 3:21. 6. Heeft de gebruiker het gevoel volledigheid te ervaren? Nee. Vaak leverden de dossiers na lezen meer vragen op bij lezers, maar dat werd niet als negatief ervaren. Een wens die vaker is gehoord van lezers, is andere bronnen naast alleen krantenartikelen te gebruiken, zoals artikelen uit week- en maandbladen of internationale titels. Aan de andere kant kregen we ook terug van lezers dat een aantal dossiers zaken mooi op een rij zetten en zeker een goed overzicht en begrip gaven van actuele nieuwsgebeurtenissen, en om perspectief te bieden en ‘bij te lezen’. 7. Hoe kan een nieuwe generatie nieuwsredacteuren werken? Dit antwoord is ook weer op te delen in een aantal niveau’s: inhoudelijk, communicatie en techniek. a wat betreft communicatie en zelfstandigheid kunnen wij de volgende learnings benoemen: Voor nieuwsredacteuren van de toekomst is dagelijks met elkaar in eenzelfde ruimte bijeenkomen niet noodzakelijk. Een redacteur kan werken op een eigen moment, vanaf iedere plek met een internet-verbinding en door gebruik te maken van digitale communicatie-middelen zoals Whatsapp, Skype en Facebookchat. Skype voor wekelijkse redactievergaderingen, Facebookchat voor suggesties voor nieuwe dossiers en whatsapp voor troubleshooting. Google Calendar werd gebruikt voor inplannen van ‘dossier-dienst’ en vakanties/afwezigheid.

 

11  

b techniek: Met een CMS dat duidelijk toont wie aan welke dossiers werkt, en door een protocol op te stellen met een status per dossier: in bewerking, concept, klaar voor check, gecontroleerd en gepubliceerd. c inhoud: externe input, eigen interesse, team-inspiratie en scherpte Voor alle meewerkende journalisten / ‘meta’-redacteuren was het werk voor immrs een parttime bezigheid naast andere journalistieke werkzaamheden. Een aantal redacteuren werkte tegelijkertijd voor regionale en landelijke kranten, actualiteits-tv-programma’s en/of deed freelance opdrachten voor andere nieuwsorganisaties. Juist deze combinatie zorgde voor een goed geïnformeerde redactie. De externe journalistieke context en input, de eigen persoonlijke, professionele interesses en de combinatie daarvan met het team als metaredactie werkte goed voor bepalen en uitwerken van dossiers en verschillende invalshoeken daarbij, en zorgde voor een scherpe blik naar elkaars werk. De workflow vereiste ook een duo-werking: twee redacteuren maken beide een eigen dossier (twee verschillende onderwerpen), waarna redacteur 1 het werk van redacteur 2 controleert, en omgekeerd Voor het bepalen en bespreken van nieuwe onderwerpen voor dossiers volstaat het overleggen (offline of via Skype) met elkaar. Echter, zo bemerkten we bij de eindevaluatie, is er voor een redactie ook behoefte aan een vast moment en fysieke plaats om elkaar te ontmoeten, voortgang te bespreken, te reflecteren, over nieuwe ideeen en experimenten te spreken die de dagelijkse gang van zaken overstijgen. Betrokkenheid bij (het ontwikkelen van nieuwe) plannen van de nieuwsreader en andere zaken zijn essentieel voor eigenaarschap, betrokkenheid en nieuwe mogelijkheden onderzoeken met bestaande werkmethodiek en techniek. Bij dergelijke bijeenkomsten is de aanwezigheid van zoveel mogelijk teamleden met verschillende disciplines gewenst: journalist, designer, techniek, business.

Bij uitgangspunten formuleerden we nog deze laatste twee punten 1. Adviezen voor een vervolg-betaversie Organisatie van een nieuwsreader-redactiesysteem Om aan te sluiten bij het laatste punt en learning wat betreft werken met een nieuwe generatie redacteuren, is het nieuwe werken, op elke plek, elk tijdstip vanaf vrijwel any device wenselijk, maar is een vast moment en fysieke plek voor evaluatie, reflectie en ontwikkeling noodzakelijk. Content Naast artikelen van regionale en landelijke dagbladen ook week- en maandbladen toevoegen. Techniek Voor redacteuren kan het zoeken, filteren en automatisch aanbevelen van relevante artikelen bij een onderwerp verder verfijnd worden. Zeker wanneer meer titels worden toegevoegd en het archief groter wordt.

 

12  

Interactie Verder uitwerken en onderzoeken welke functies en features een nieuwsreader hedendaagse consumenten verder ondersteunen bij het lezen en vinden van (persoonlijk, relevant) nieuws. Denk bijv. aan ‘playlists’ om dossiers te bewaren en te delen met collega’s, vrienden. Hiervoor dienen we verder te onderzoeken hoe een nieuwsreader nog beter aansluit bij bestaand gedrag en gewoonten omtrent nieuwsconsumptie, welke service mensen eisen en welke meerwaarde biedt, en op welk niveau personalisatie dient plaats te vinden. Een zoekfunctie is noodzakelijk, alsmede het indelen van dossiers op categorieen en dossiers met zelfde thema’s zichtbaar aan elkaar verbinden.

2. Marketingplan om versie 1.0 van immrs mee te lanceren Plan is om onze resultaten te presenteren en te communiceren tijdens een meetup voor collega’s, journalisten, researchers en andere nieuwsverwante disciplines. We zijn voornemens om ook de zogeheten back-end, ons HANSI-systeem door te ontwikkelen en open te stellen voor andere journalisten, freelancers en researchers, ter ondersteuning bij het werken aan een nieuwe (journalistieke) productie. Tijdens de meetup willen we de aanwezigen uitnodigen en toegang geven om HANSI te gebruiken bij hun research. Met KRO-NRCV zoeken we op dit moment uit hoe we audiovisuele content van de NPO kunnen toevoegen aan HANSI, zodat researchers naast tekstgebaseerde nieuwsartikelen ook op fragmenten uit tv- en radio-programma’s kunnen zoeken. En op dit moment zijn er oriënterende gesprekken met De Persgroep als partner om de consumentenversie verder te ontwikkelen, met bovenstaande learnings als uitgangspunt voor verder onderzoek.

 

13  

4. Tijdlijn van immrs De belangrijkste ijkpunten van twee jaar immrs 19  01  2013  

MC  

Start  Masterclass  Sandberg@Mediafonds  

30  05  2013  

MC  

Eindpresentatie  Masterclass:  immrs  

06  11  2013  

PR  

Presentatie  bij  Stimuleringsfonds  voor  de  Journalistiek  

06  12  2013  

SUB  

Toewijzing  subsidie  Stimuleringsfonds  voor  de  Journalistiek  

20  02  2014  

PR  

Presentatie  op  Design  Academy  Eindhoven  –  Design  Debate  

03  03  2014  

PR  

Utrechts  Ontwerpspoor  #1  

27  03  2014  

PR  

Meet  The  Innovators  –  Stimuleringsfonds  voor  de  Journalistiek  

07  04  2014  

PR  

Presentatie  voor  redacteuren  van  NRC  

TEST  

Gebruikerstest  1:  mockup  en  interview  

META  

Start  metaredactie:  interne  test  dossiervorming  

23  05  2014  

SUB  

Toewijzing  subsidie  Stimuleringsfonds  Creatieve  Industrie  

13  06  2014  

PR  

Eerste  nieuwsbrief  naar  2000  geïnteresseerden  

09  2014  

TEST  

Gebruikerstest  2:  proefdossiers  

09  2014  

DEV  

Start  ontwikkeling  HANSI*  

19  09  2014  

DEV  

Start  design  Grrr  

10-­‐11  11  2014  

TEST  

Gebruikerstest  3:  design  en  interface  

08  12  2014  

TEST  

Gebruikerstest  4:  design  en  interface  

14  01  2015  

TEST  

Start  pilot:  750  gebruikers  

18  02  2015  

PR  

MeetUp  Hacks&Hackers,  samen  met  de  Correspondent  

23  02  2015  

PR  

Beeldmakers:  webtypografie  (Bas  Jacobs)  

08  03  2015  

PR  

Immrs  live  caffee  in  Village  Coffee,  Voorstraat  Utrecht  

26  03  2015  

DEV  

Update  design  en  suggesties:  940  gebruikers  

29  03  2015  

PR  

Immrs  live  Caffee  in  White  Coffee  Label  in  Amsterdam  

30  05  2015  

TEST  

Einde  pilot  

2-­‐3  05  2014   12-­‐26  05  2014  

 

14  

MC

MasterClass bij Sandberg@Mediafonds Hier hebben we het concept van immrs bedacht en ontwikkeld. Een intensieve periode met een groep van gedreven ontwerpers, journalisten en fimmmakers waarin we gevoed werden door inspirerende sprekers en workshops.

SUB Subsidietoewijzing De toewijzing van een subsidie van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie gaf ons de mogelijkheid een eerste versie van immrs te gaan ontwikkelen en testen PR

Presentaties van/over immrs Voorjaar 2014 hebben we veel tijd gestoken in het geven van presentaties om in discussies scherp te krijgen waar immrs staat en hoe immrs gaat werken; dit leverde veel contacten op en een goede richting waarin we immrs gingen ontwikkelen. Najaar 2014 hebben we via nieuwsbrieven mensen op de hoogte gebracht van de ontwikkelingen en uitgenodigd om mee te doen als betatester. Tijdens de pilot hebben we regelmatig nieuwsbrieven verstuurd, hebben we een discussieavond gehad met ontwerpers en journalisten en heeft de door ons aangetrokken typograaf een lezing gegeven over de achtergronden van webtypografie die als basis diende voor het ontwerp van immrs.

TEST Gebruikerstests (zie verder de bijlagen resultaten”) Essentieel voor immrs is het aansluiten bij (verwachtingen, behoeftes, context van) lezers. Daarvoor hebben we interviews gehouden, tests met mockups en een test met door een metaredactie samengestelde dossiers, nog voordat er een ontwerp lag of een omgeving om dossiers samen te stellen door de metaredactie. De grote test was het eindpunt van een serie (design)sprints en de start van een live omgeving waar elke dag nieuwe dossiers werden samengesteld en gepubliceerd. META Metaredactie (zie verder de bijlage Onwikkeling redactiesysteem) Vanaf september 2014 werkt een team van journalisten aan het samenstellen van dossiers en het DEV

 

Development van de webapp (zie verder de bijlage ontwikkeling design en redactiesysteem) Hierbij hebben we samengewerkt met het designbureau Grrr – voor frondend, typografie en strategie; de ontwikkeling gebeurde in sprints waardoor er een grote flexibiliteit was in tempo, richting en keuze van onderdelen. Dit gaf een groot gevoel van betrokkenheid van zowel de ontwikkelaars als het immrs-team. Voor de ontwikkeling van de redactie-module, die we HANSI hebben genoemd – Human Assisted News Selection Interface – heeft Frank Borgonjen de begeleiding op zich genomen

15  

5. Welke mensen hebben immrs mogelijk gemaakt? Initiatiefnemers Laurens Vreekamp Erik van Gameren

Team Projectmanagement Hester Wolters Technisch management Frank Borgonjen Metaredactie Coen van de Ven Remy Koens Gijsbert van Dalen Torsten Bos Maaike Blok Michael Ramaker Jolien Jonker Businessdevelopment Céline Silvius Iris van Grootheest

Partners Database: Newz Gijs van den Hil Fenneke Mink Hendrik-Jan Griffioen Bart Brouwers Jelle Buizer Design: Grrr Rolf Coppens Jeroen Disch Harmen Janssen Mattijs Bliek Barbara Wormgoor Jacqueline van de Wiel Techniek: Knowledge Concepts Jan Schalkwijk Bert van Deuveren

 

16  

Advies en inspiratie Masterclass Sandberg@Mediafonds van januari t/m mei 2013: Dimitri Nieuwenhuizen en Syb Groeneveld Brainstorm narrativiteit op 29 april 2013: Marjan Slob, Jeroen van Mastrigt, Jeroen Stout, Irene van der Linde, Bas van Berkesteijn Ivo van Doesburg van Four oh Two Web Development Michel Boekestijn van TST Ralph Cohen van Ice Mobile Robert Bockstart, business developer Martijn Arts, creative strategist van Total Design Andra Leurdijk, lector Entrepeneurial Journalism van Hogeschool Windesheim Wilko van Iperen, hoofd Digital & Innovation KRO-NCRV Eva de Valk, Hacks&Hackers

Testers Mei 2014: tien interviews met testers September 2014: achttien testers December 2014: tien testers De onbekenden van de guerrillatest in Utrecht, Almere en Amsterdam, november en december 2014. 947 Testers van de betaversie van 14 januari t/m 30 april 2015.

 

17