late vensters – verzamelde gedichten
akke keijzer
l at e v e n s t e r s verzamelde gedichten
colofon
auteur akke keijzer boekverzorging, druk en distributie rozekruis pers, haarlem letter adobe’s minion pro papier 90 grams promail plus natuurwit isbn: 978-90-77944-07-3 © 2014 de morgenster rozekruis pers bakenessergracht 5 2011 js haarlem (023) 532 38 52
[email protected] www.rozekruispers.com
Voorwoord
inhoud
voorwoord
blz
5
deel 1 nocturne
blz
7
deel 2 late vensters
blz 71
deel 3 post scriptum
blz 119
De gedichtenbundel ‘Late vensters’ is de weergave van een bezield leven. Een leven, dat zich niet laat vangen in verbintenissen en gehechtheden. Zodra de band met iets of iemand te sterk wordt, stuurt Akke Keijzer, geb. 1922, schrijfster van de bundel, haar leven in een andere richting. Haar leven: zij is musicus, zwemmer, leraar, filosoof, redacteur … Een leven vol van afwisselende activiteit, maar zonder banden. Steeds drukt haar geest zich in alle vrijheid opnieuw uit, over hetgeen zij beleeft, wat haar bezielt en... haar verder drijft. En zo zit zij, enige maanden geleden, op een terras in Heemstede. Negentig jaar oud, ad rem en geestig, sprankelend als een late avondster. En ondergetekende, mede-uitgever van de Morgenster, wordt getroffen door die straal. U zegt toeval… maar het blijkt al snel dat wij als magneten naar elkaar toe worden getrokken. Ik vertelde over mijn werk bij een uitgeverij, bij de Morgenster, zij vertelt dat haar ziel en zaligheid ademt in de poëzie, die ze al heel haar lange leven schrijft. Uit die ontmoeting is in luttele tijd deze bundel, als ‘verzameld werk’, tot stand gekomen. Late vensters is de titel, vol opmerkelijke inzichten en uitzichten, observaties over de mens en zijn innerlijk en een rijkdom aan beelden die uitzien over een landschap dat, als het leven zelf, nooit ophoudt te verrassen. De Morgenster Doride Zelle
5
deel 1
nocturne
Aan de tederheid Wanneer mijn hoofd zich vlijen wil in Uwe handen dan is ’t omdat mijn hart U, Tederheid, bemint omdat ik ben het moe-geschreide, moe-gedwaalde kind dat zich te warmen zocht in kille natte landen. Wanneer mijn hand U, Tederheid, te strelen vindt dan is dit niet een vlam waarin wij saam verbranden dan is dit niet het broze naakt van menselijke banden maar het liefelijke wonder van vlinder, bloem en wind. Wanneer mijn mond soms stil Uw ogen tracht te kussen wees dan gerust en neem mij troostend aan Uw hart opdat Gij, Tederheid, mijn willend bloed zult sussen. Waak naast mij tot ik slapen ga en wieg mijn smart Kom met Uw zachte mond mijn wild verlangen binnen en zeg het wijnrood van mijn ziel U, Tederheid, te minnen.
9
Rondo
Ik zal je mijn handen geven en toch alleen zijn alleen zijn in heel dit leven.
Tot je eenmaal langs komt vluchten als een nachtvorstin een godin uit verre luchten.
Ik zal in je ogen lezen en ze altijd zien blijven zien diep in mijn wezen.
Ik zie fijne hertesporen waar mijn voeten staan eenzaam staan misleid en verloren.
Je stem zal ik vragend horen als een zoete pijn warme pijn uit leed geboren.
Rondom slaapverdronken bloemen zonder mij te zien zonder zien of mijn naam te noemen.
Mijn mond kust de avondbloemen zonder jou te zien zonder zien of je naam te noemen.
Steeds zacht doet jouw stem zich horen als een zoete pijn warme pijn uit leed geboren.
Maar ik zie je beeld laat lichten in een waterkring een wijde kring van vergezichten.
Ik wil in je ogen lezen en ze altijd zien blijven zien diep in mijn wezen.
Als een vogel zingt die nachten zal ik buiten gaan wegen gaan en wachten… wachten...
Meer heb ik je niet te geven ik zal alleen zijn alleen zijn in heel dit leven.
10
11
Nachtzang – en haar ogen waren als schaduwen van zacht openwaaiende rietplanten waar een hymne schemert van zand en licht –
Verlangend naar de oevers van je handen om daar te dromen vóór het slapen gaan voel ik hun teerheid troostend rond mij gaan en tast hun geuren die mijn bloed ontbranden. Er speelt een glimlach in het hart der maan Er drijft muziek aan vanuit zee en standen O zoete hunkering, o heimwee naar jouw handen zolang er golfen op de rotsen slaan. Vergeet mijn lange nacht niet om jouw dagen die vol van ijver en geluiden zijn en waar jouw ogen speuren naar mijn pijn. Ik heb te veel, te lang aan pijn gedragen Reik mij de oevers van je handen deze nacht Vergeet het niet – ik heb zolang gewacht.
12
13
Hoe zal ik weten?
De bomensnoeier
Hoe zal ik weten waar mijn leven is gebleven? De dagen immers waren lichter mij dan glas…. Waar moet ik heen? Heb ik dan niemand iets gegeven? Maar ach, ik voel het nóg, hoe diep verlies het was.
Een Bomensnoeier heeft mijn tuin gesnoeid ruw en verkeerd gesnoeid, onafgebroken Ik heb zijn naam genoemd, hem toegesproken Hij heeft niet opgezien, maar doorgesnoeid.
Hoe zal ik weten waar mijn handen zullen rusten? De nachten immers waren donkerder dan ooit. Waar ben je dan die mij voor het laatste kuste? Ach neen, je bent er niet. Je bent er nooit meer, nooit.
Bedachtzaam zag ik hem aan rozen rukken De tulpenstengels heeft hij omgeknakt Hij heeft violen aan haar keel gepakt en uitgetrokken in wel tiental stukken.
Hoe zal ik weten waar mijn ogen zullen sluiten en waar mijn mond jouw naam nog eenmaal noemt? Ben je niet hier? Ik meen, je ging vlak langs mijn ruiten. Schoon is je wit gezicht dat uit de regen doemt. Ik zie het na…. Hoe zou ik alles moeten weten? Ben je niet hier? Het is zo moeilijk te vergeten.
‘Ellendeling!’ riep ik. ‘Ga onkruid rapen! Maar maak mijn tuin niet tot een vuilnisbelt Ga heen en staak dat grof geweld!’
14
De Bomensnoeier heeft mij aan staan gapen Hij heeft gegrijnsd, het hek opgeduwd zich omgedraaid en voor mij neer gespuwd.
15
De lange nachten
Melodie
De lange nachten heb ik niet meer lief Het liefste ging één lange nacht verloren De regen heeft mijn schreien kunnen horen Toen ik die woorden neerschreef in een brief.
De Melodie, zij wil gezongen zijn Zij volgt de lijn van jouw bewegen in het landschap van je heupen als een merel in de schemer als een nachtwind door het koren als de lokroep van een hert.
Nadien leef ik mijn dagen als een dief Nog trachtend tot de mensen te behoren Ik steel hun maskers, pas ze van tevoren Verwerp hen weer en heb het eigen lief. En in een schelp het kwetsbaar lijf geborgen lig ik verworpen tussen eb en vloed en voel de branding om mij tot de morgen. Straks zak ik weg in zand en kiezelstenen Alleen de golven zullen om mij wenen als ik stukbreek onder een te zware voet.
16
De Melodie, zij wil begrepen zijn Zij vormt haar klanken om tot tekens in de tempel van je ogen als een houwer in de rotsen als een Iris in de nevel als een zoeklicht over zee. De Melodie, zij wil vereeuwigd zijn Zij drong jouw open venster binnen tussen bloed en ziel gelegen als een jubelende engel als een stamelende monnik als een getroffen Griekse held.
17
Nog deze nacht De trossen los! Nog deze nacht, Kaptein Ik wil mijn schip in volle zee zien varen In volle zee wil ik mijn schip zien varen Nog deze nacht, Kaptein.
Commando: ‘Volle kracht vooruit!’, Kaptein Laat mij de onrust van dit hart bevaren Mijn hart, de zee, o liefste, laat mij varen…..varen Vooruit! Vooruit! Nog deze nacht, Kaptein.
Roep de matrozen die nog slapend zijn Drijf hen met gouden lichten in de masten Uw commando: ‘Matrozen in de masten!’ Nog deze nacht, Kaptein. Betrek Uw wacht zodra wij varend zijn En meet Uw koers uit de verlaten sterren Sla acht op de verlatenheid der sterren In deze nacht, Kaptein. Schrijf in Uw boek de richting van de wind Beproef de kracht der waterdichte deuren Denk aan de feilbaarheid van deze deuren Nog deze nacht, mijn Vrind. Hef nu Uw glas, wij zijn in volle zee Nu beukt mijn stampend schip in op de golven Mijn trots en ruige schip beukt op de golven Wij zijn in volle zee.
18
19
De waanzinnige Er liep een grijze gek te harrewarren Druk te gebaren in een stille straat Hij vloekte de lantarens uit voor narren Voor Houten Klaassen-zonder-ruggegraat.
‘Heer Help! De draken vreten van mijn haren en langs mijn benen likt een ruige tong ik wist het wel dat ze bezopen waren en feesten vierden bij mijn dodengong.’
Hij lachte luidop toen ze branden gingen En sprak de lichtjes aan met: ‘Moordenaars! Ik beef tot jullie schedels ervan springen in stukken vallen op de wandelaars!’
‘En nu – verdomme – komen ze mij halen God, steek dan toch Uw messen door mij heen Voordat ze gieren: daar gaat die abnormale! Die heeft de wijsheid in zijn grote teen!’
Hij gaf een luide gil, begon te hollen riep om vergiffenis voor al het vuil waarin hij dagelijks dacht rond te tollen en plots – in een portaaltje – ging hij schuil. ‘De draken willen heelhuids mij verslinden Ach God, steek toch Uw messen door mijn lijf en laat zij mij dan niet in leven vinden maar zeg de dood te zoeken waar ik blijf.’ ‘Laat mij niet achterblijven in riolen maar breng mij binnen in Uw Paradijs en laat mij draaien in Uw mallemolen op een eentonig liedje zonder wijs.’
20
21
3 Sonnetten
Do not answer Neither touch me I am in Love...
I
II
Boven ons beiden klapwiekt de duisternis Tussen afgronden van licht. Ik zie je ogen zich openbaren in de morgen. Er is een wording aan gebaar uit de warme bogen
Laat mij maar langzaam in jouw armen sterven Want ik ben veel te moe om nu nog op te staan Ik zou nog wel één keer naar buiten willen gaan Om in een stille nacht wat doelloos rond te zwerven.
van je handen, die ik ademen wil. Hoog en verder dan geluid zwijgt jouw stem: lafenis van een oase waar veel gebeden is. Als wijn proef ik dit water en onbewogen
Leg mij maar ergens neer en kijk mij niet zo aan Ik zal die zachtheid in je ogen moeten derven Wat wil ik nog na dit? Ik kan alleen maar sterven Ik kan slechts roerloos in jouw lichaam ondergaan.
Welhaast omwetend ben je mij gevend uit je dronken bron. Ik streel haar naakte wanden met sluimerende ogen en in mijn handen nestlen zon en tederheid. Een vogel fluit blijmoedig in zijn kooi van tijd. Ik hoor en wacht…
Straks komt een nieuwe dag en alles lijkt voorbij Is er geen samengaan meer van ons beiden? Ik speur het water om mij heen aan alle zijden: Een stuurloos schip ten prooi aan het getij.
Verzet de klok, mijn lief, en lok mij in de nacht.
22
Ik hoor je voetstap door de avond gaan… O liefste lieveling sta stil en zie mij aan.
23
III Het zwijgen van de pijn is niet te dragen Ik hang voorover uit mijn raam van eenzaamheid en zie de waanzin in de schedel van de tijd zich kronklen door de bloedsomloop der dagen. Kon ik nu maar in woorden naar iets vragen Bij voorbeeld: naar de zin der ledigheid Van het steeds maar ademhalen in verborgenheid Zoals de doden in hun toegedekte graven. Er zal misschien nog wel een uitweg zijn voor mijn door jou verbannen woorden Ik denk van wel, want je bent zeer nabij Je hoofd rust aan het hart van de vermoorde Ben ik niet koud? Ben je niet bang van mij? Er zal misschien nog wel een uitweg zijn…..
24
25
