Langer Leven
Vergrijzing of Silver Economy ? Bepalen onze genen hoe lang we leven (en hoe gezond we zijn) Wat moeten we (nu) doen om (straks) gezond ouder te worden Wat betekent dat in euro’s?
Menno Kok KvK 03-11-2010
1
Ti-GO: een publiek privaat partnership
Ti-GO is een samenwerkingsverband tussen Kennisinstellingen, bedrijven en overheden. Ti-GO brengt kennis en kunde samen, over klassieke grenzen héén, om gezond en succesvol ouder worden te bevorderen.
KvK 03-11-2010
Aagje Achmea AMC DNAge Danone Erasmus MC ERIBA LUMC Maastricht Univ. NIOB NIVEL Orbis Philips RIVM Skyline TNO TU Delft UMC Groningen UMC St. Radboud UMC Utrecht Unilever Verkerk group VUMC Wageningen UR
2
Vergrijzing of Silver Economy ?
KvK 03-11-2010
3
De samenleving zal ingrijpend veranderen
Levensverwachting
Geboorteoverschot 16 14 12 10 8 6 4 2 0
'50
'60
'70
'80
'90 2000
Het aantal 65+ers in Nederland neemt tot 2030 toe van 2,4 tot 3,9 miljoen Vaupel, Science 2002, en CPB 2008 KvK 03-11-2010
4
Levensverwachting door de eeuwen heen 2010-2050
Hart en vaatziekten Antibiotica, vaccins Drinkwater en riolering Industriele revolutie
KvK 03-11-2010
5
Innovaties:
Bedreigingen:
DNA onderzoek Biotechnologische medicijnen Nanotechnologie Synthetische biologie Zorgtechnologie en domotica Voeding en supplementen Levensstijl interventies Geindividualiseerde geneeskunde
Obesitas Overbevolking (duurzaamheid) Beperkte bereidheid tot veranderen Betaalbaarheid van zorg en welzijn Zorgberoepen staan onder druk
KvK 03-11-2010
6
Ti-GO: onderzoek en innovatie Focus op twee overlappende bevolkingsgroepen: 1. Gezonde volwassenen: • • •
gezondheidsmanagement gericht op het individu detectie van vroege indicatoren van ziekte, gericht op preventie van ziekten en aandoeningen in het latere leven ontwikkelen van persoonsgerichte interventiepakketten
2. De senioren: • •
maatregelen die zelfstandigheid en maatschappelijke participatie versterken verbeteren van de kwaliteit van leven
KvK 03-11-2010
7
Uitdaging: betrek de ouderen!
Focus: gezondheid en zelfstandigheid KvK 03-11-2010
8
Langer Leven
Bepalen onze genen hoe lang we leven (en hoe gezond we zijn) ?
KvK 03-11-2010
9
Gene hunting in de bevolking: Identificeer moleculaire markers of anatomische bijzonderheden die correleren met vroege fasen in het ontstaan van ziekten en beperkingen
Identificeer correlaten die informatie geven over de progressie van ziekte
Preventie Nieuwe interventies
KvK 03-11-2010
10
Genome wide analyses: over het plan en de uitvoering Constructieplan: tekst en tekeningen
Constructieplan: DNA Inuit, 4000 A.D.
Miss World 2008 KvK 03-11-2010
11
Population and Patient Cohorts nu
-10 jaar Presymptomatische pathologie
-20 jaar
75 jaar geleden: de eerste scheut KvK 03-11-2010
12
Vroege tekenen van hersenaandoeningen
Boven: Onder:
Cerebral microbleeds: kleine foci in normaal hersenweefsel komen veel voor bij ouderen (>60: 20% ; >80: 35%) Afbraak van de witte stof op hogere leeftijd wordt geassocieerd met cognitive achteruitgang (Nandigam 2008, Breteler, 2009) KvK 03-11-2010
13
Genetische analyse (ca 600.000 SNP’s)
Enkele resultaten: Genetische factoren die een rol spelen bij het ontstaan van osteoporose; osteoarthritis; macula degeneratie; hypertensie; de timing van menopause; BMI, vet%, middel-heup ratio: relatie tot gezondheid op hogere leeftijd Meetbare factoren: homocysteine; vitamine D; thyroid hormoon. “Het verouderingsgen” is niet gevonden
Uitterlinden 2010 KvK 03-11-2010
14
Evidence based medicine voor ouderen: de vertaling van biologie in geneeskunde Veroudering gaat gepaard met belangrijke fysiologische veranderingen (lichaamssamenstelling, circulatie, etc.): die we slecht begrijpen! Deze veranderingen beinvloeden de werkzaamheid van medicatie: op een manier die we niet kennen! Chronische ziekten onstaan in de context van een verouderend lichaam: we willen begrijpen hoe! Dus is het de hoogste tijd voor evidence based medicine voor senioren
KvK 03-11-2010
15
Langer Leven
Wat moeten we (nu) doen om (straks) gezond ouder te worden ?
KvK 03-11-2010
16
Life style: bewegen
Verstandig bewegen KvK 03-11-2010
17
Life style: voeding
KvK 03-11-2010
18
Wat betekent dat in euro’s?
KvK 03-11-2010
19
Toename van chronische aandoeningen
RIVM VTV 2006
KvK 03-11-2010
20
Jaarlijkse kosten
Kosten van de zorg 65
Levens fase
meer levensjaren:
meer gezonde jaren:
Chronische ziekten
Voorbeeld: Integratie en standaardisatie van e-health hardware & services informatie
begeleiding op afstand
telemedicine
DA&I
consument
oudere en zorgverlener
chronisch zieke
KvK 03-11-2010
22
Ti-GO: winst voor de samenleving Producten en diensten voor de ‘oudere consument’, die beantwoorden aan zijn/haar specifieke wensen op het gebied van gezondheid, mobiliteit, voeding, leefomgeving of communicatie.
De Nederlandse industrie komt in een goede uitgangspositie om het groeiende seniorenmarktsegment te bedienen (‘the silver economy’)
KvK 03-11-2010
23
Return on investment
Time to market
Life style interventies Richtlijnen in cure & care
Geindividualiseerde geneeskunde
diagnostica
Thuis technologie
5y
Zorgtechnologie
Time to market (years)
Over 20 jaar
• Meer aandacht voor welzijn en gezondheid • Baby boomers zijn de rijkste generatie • Producten en services voor vrijetijdsbesteding
KvK 03-11-2010
25
Conclusies: • De ontwikkeling van de (gezonde) levensverwachting van de Nederlander is moeilijk te kwantificeren; • Zowel de totale als de gezonde levensverwachting nemen nog steeds toe; • Levensstijl interventies, op het individu toegesneden, bieden uitzicht op het verder oprekken van de gezonde levensverwachting, en daarmee een verlenging van de maatschappelijke betrokkenheid van ouderen; • Er is een groeiende markt voor op de wensen van ouderen toegesneden producten en diensten.
KvK 03-11-2010
26
Ti-GO: het platform prioriteiten: G
ing e g a of s c i enom
Evidence based me d
Te
icine
Food
ch
no lo
gy
KvK 03-11-2010
Aagje Achmea AMC DNAge Danone Erasmus MC ERIBA LUMC Maastricht Univ. NIOB NIVEL Orbis Philips RIVM Skyline TNO TU Delft UMC Groningen UMC St. Radboud UMC Utrecht Unilever Verkerk group VUMC Wageningen UR
27
Ti-GO/NPO: locale geriatrische netwerken
UMC’s
First line of care
Rotterdam: 1 december: GeNeRO meets business
www.ti-go.nl KvK 03-11-2010
29
