KEYPORT 2020 DOELSTELLINGEN EN NULMETING

KEYPORT 2020 DOELSTELLINGEN EN NULMETING

Keyport 2020 Doelstellingen en nulmeting

Drs. H.M.F.G.M. Faun J.W.M. Gardeniers MSc. S.C.A. Knoors MSc. Prof. dr. J.D.P. Kasper Maastricht, september 2013

VOORWOORD

Keyport 2020 Connecting Tomorrow, Today

Keyport 2020 is een van de zes regio’s in de Nederlandse economische hotspot Brainport 2020 Zuidoost-Nederland. Samen koesteren deze regio’s één gemeenschappelijke ambitie: Brainport 2020 op de kaart zetten als een van de drie best presterende economische regio’s van Europa. Aan de basis daarvan ligt de intensieve samenwerking tussen ondernemers, overheid en onderwijs- & kennisinstellingen. Keyport 2020 is bij uitstek de strategisch gelegen verbindende factor voor samenwerking en de ontwikkeling van innovatieve projecten in eigen regio en tussen de diverse regio’s. In afstemming met vertegenwoordigers van de triple helix organisaties, betrokken bij de versterking van de economische structuur in de regio Keyport 2020, zijn voor de periode 2013 tot en met 2020 voor de domeinen People, Technology, Business en Basics een aantal doelstellingen vastgesteld. Doelstellingen die als leidraad dienen voor het entameren, ontwikkelen en uitvoeren van economische structuurversterkende projecten en activiteiten in en voor de regio Keyport 2020. De gegevens in dit rapport bieden middels een nulmeting een eerste blik op de huidige stand van zaken van verschillende sociaaleconomische factoren in de regio Keyport 2020. Deze zijn gekoppeld aan de doelstellingen voor de komende zeven jaar. Om te zien in hoeverre Keyport 2020 op weg is om de doelstellingen te halen, is een goede vinger aan de pols nodig. Keyport zal dan ook op twee niveaus de voortgang blijven monitoren. Ten eerste zullen de in uitvoering zijnde projecten continue op resultaat en toegevoegde waarde voor de regio gemonitord worden. Ten tweede zal Keyport 2020 tweejaarlijks de ontwikkeling van de regio monitoren. Dit gekoppeld aan de strategische doelstellingen binnen de domeinen People, Technology, Business en Basics. Op die manier kunnen wij niet alleen tijdig knelpunten signaleren en zo nodig bijsturen, maar ook tijdig en adequaat anticiperen op de kansen en bedreigingen die van invloed zijn op de invulling van onze doelstelling om van Keyport 2020 een sterke, duurzame en aantrekkelijke regio te maken met een uitstekend economisch vestigingsklimaat.

A.A.M.M. Heijmans Voorzitter Algemeen Bestuur Keyport 2020

Keyport 2020: Doelstellingen en nulmeting – september 2013

1

SAMENVATTING

Keyport 2020 is een samenwerkingsverband van de Midden-Limburgse gemeenten EchtSusteren, Leudal, Maasgouw, Nederweert, Roermond, Roerdalen, Weert, de Noord-Brabantse gemeente Cranendonck en ondernemers en onderwijsinstellingen uit deze regio. Deze partijen hebben de handen ineen geslagen om de economische structuur van de regio duurzaam te versterken en het vestigingsklimaat te verbeteren. Keyport 2020 is één van de zes regionale partners in het overkoepelende uitvoeringsprogramma Brainport 2020. In dit rapport worden acht doelstellingen op vijf domeinen voor Keyport 2020 geformuleerd. Daarbij is iedere doelstelling ook van een nulmeting voorzien.

ALGEMEEN 1. In 2020 is (negatieve) het verschil tussen het BRP per inwoner in de regio Keyport 2020 en het BBP per inwoner in Nederland gehalveerd. - BRP per inwoner in Keyport 2020 per 2010: 32.815 euro (92% van Nederlands gemiddelde) - Doelstelling is om het BRP per inwoner in 2020 op (minimaal) 96% van het Nederlands gemiddelde te brengen. PEOPLE 2. In 2020 is de arbeidsparticipatie in de regio Keyport 2020 toegenomen tot 75%. - Arbeidsparticipatie in 2012: 70%. 3. In 2020 is de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt in de speerpuntsectoren van Keyport 2020 optimaal. - Krapte in 2013 grotendeels afwezig door crisis. Er wordt op termijn wel weer krapte verwacht, veelal in de speerpuntsectoren van Keyport 2020. In de logistiek en de zorg is er een tekort aan stages en leerbanen. TECHNOLOGY 4. Er zijn minimaal 250 patenten aangevraagd vanuit de Keyport 2020 regio tot 2020. - Tussen 2005 en 2009 werden gemiddeld 30 patenten per jaar aangevraagd. - Dit aantal moet tot 2020 tot gemiddeld 36 toenemen. 5. De private R&D uitgaven in de Keyport regio zijn tot 2020 met een derde toegenomen tot 0,8% van het BRP. - Tussen 2006 en 2010 waren de R&D-uitgaven gemiddeld 0,6% van het BRP. BUSINESS 6. De jaarlijkse investeringen in vaste activa door de bedrijven en maatschappelijke organisaties in de regio Keyport 2020 regio nemen tot 2020 toe tot gemiddeld 1.500 miljoen euro per jaar. - Tussen 2008 en 2010 waren de investeringen door bedrijven en maatschappelijk organisaties gemiddeld ruim 1.200 miljoen euro per jaar.


2

7. Het aantal bedrijfsuitbreidingen, nieuwe vestigingen en aantal starters in de speerpuntsectoren heeft een positief saldo, daarbij neemt het aantal starters dat na vijf jaar nog steeds actief is toe. - In 2011-2012 was er een negatief saldo van 22, vooral door meer opheffingen dan oprichtingen. - 57% van de in 2007 opgerichte vestigingen was in 2012 nog steeds in de regio Keyport 2020 actief. BASICS 8. In 2020 wordt er jaarlijks gemiddeld 290 euro miljoen geïnvesteerd in de Keyport 2020 regio door de overheden. Tevens committeert de overheid zich voor substantiële bedragen aan investeringen in infrastructuur en onderwijs. - Tussen 2008 en 2010 waren de investeringen door overheid, onderwijs en zorg gemiddeld circa 269 miljoen euro per jaar. - Volgens opgave van de gemeenten zijn er ter aarde van 136 miljoen euro aan investeringen in infrastructuur, werklocaties, onderwijs, commercieel vastgoed en woningmarkt gepland.


3

INHOUDSOPGAVE

Pagina

VOORWOORD

1

SAMENVATTING

2

1 INLEIDING 1.1 Aanleiding 1.2 Doelstellingen, nulmeting en monitor 1.3 Leeswijzer

5 5 5 6

2 KEYPORT 2020 2.1 Partners 2.2 Uitvoeringsprogramma Brainport 2020 en Keyport 2020 2.3 Doelstellingen 2.4 Speerpunten

7 7 8 9 10

3 ALGEMEEN: BRUTO REGIONAAL PRODUCT

13

4 PEOPLE 4.1 Arbeidsparticipatie 4.2 Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt

15 15 17

5 TECHNOLOGY 5.1 Patentaanvragen 5.2 R&D-uitgaven

23 23 24

6 BUSINESS 6.1 Investeringen 6.2 Bedrijvendynamiek en starters

25 25 27

7 BASICS: OVERHEIDSINVESTERINGEN

29

8 TOT SLOT

32

BIJLAGE A SBI-AFBAKENINGEN SPEERPUNTSECTOREN BIJLAGE B VOORGENOMEN OVERHEIDSINVESTERINGEN KEYPORT 2020 (2013-2020)

33 36


4

1 INLEIDING 1.1 Aanleiding Keyport 2020 is één van de zes deelregio’s binnen Brainport 2020. Het is tevens de regionale samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid gericht op de economische ontwikkeling van de regio Keyport 2020. Daarbij ligt de nadruk op de speerpunten maakindustrie, logistiek, agribusiness, zorg en leisure & retail. De regio Keyport 2020 is volop in beweging: zo zijn er de afgelopen jaren grote uitbreidingen van het retail- en leisuresegment in en om Roermond geweest en heeft de regio Weert en Cranendonck zich geprofileerd met een uitstekend vestigingsklimaat nabij Brainport Eindhoven. Ook richting de toekomst heeft de regio voldoende mogelijkheden om zich door te blijven ontwikkelen. Zo biedt de ontwikkeling van op logistiek gerichte bedrijventerreinen langs de belangrijke verkeersassen kansen en heeft de verdere ontwikkeling van de Maasplassen voor recreatieve doeleinden veel potentie. Daarmee kan Keyport 2020 zich ontwikkelen tot een belangrijke economische pijler in Zuidoost-Nederland. Ook Europa hecht grote waarde aan sterke regio’s. Het Europese regionale beleid stelt de regio’s in staat om hun economie op een duurzame manier te stimuleren en werkgelegenheid te bevorderen. Met het vaststellen van de langetermijnstrategie EU 2020 kiest Europa voor een slimme, duurzame en inclusieve groei in regio’s. In de regionale Europese programma’s voor de periode 2014-2020 wordt dit verder vormgegeven. De regio’s zijn dan aan zet om een Smart Specialisation Strategy1 op te stellen waarin wordt aangegeven hoe zij op basis van hun specifieke kwaliteiten en condities in de regio kunnen bijdragen aan de doelstellingen van de Europese Unie. Deze ontwikkeling kan bijdragen aan versterking van het profiel van Keyport 2020. Bijvoorbeeld op de gebieden smart specialisation rond de biobased economy, innovatieve zorginstellingen en samenwerking in industriële waardeketens, inclusief logistiek. Dit geschiedt allemaal in een aantrekkelijke woon- en leefomgeving vol leisure- en retailmogelijkheden, die op hun beurt ook voor economische waarde zorgen.

1.2 Doelstellingen, nulmeting en monitor Om de ontwikkeling van de regio Keyport 2020 meer structuur te geven, zijn er acht doelstellingen geformuleerd. De projecten die in de regio gestart worden met ondersteuning of assistentie van de uitvoeringsorganisatie Keyport 2020, dienen aan deze doelstellingen bij te dragen. Om te meten in hoeverre de doelstellingen gehaald worden is allereerst een nulmeting van de huidige stand van zaken nodig. Vervolgens kunnen de ontwikkelingen gemonitord worden. In het voorliggende rapport zijn de doelstellingen van Keyport 2020 nader uitgewerkt en wordt een nulmeting gepresenteerd, op basis waarvan de komende jaren de voortgang gemonitord kan worden. Het primaire doel van een monitor is om met betrouwbare en feitelijke gegevens te rapporteren over de ontwikkelingen in de regionale economie, 1

Een Smart Specialisation Strategy (S3) is een strategische aanpak voor economische ontwikkeling door gerichte stimulering en ondersteuning van onderzoek en innovatie. In een Smart Specialisation Strategy wordt een visie ontwikkeld op basis van regionale competitieve voordelen, waarbij strategische prioriteiten worden gesteld om de kennisgebaseerde potentieel voor een regio te maximaliseren, of deze nou sterk of zwak, high-tech of low-tech is. Zie ook http://s3platform.jrc.ec.europa.eu.


5

innovatie en randvoorwaarden. Door de gegevens in dit rapport periodiek te actualiseren, kan de ontwikkeling over tijd op objectieve wijze gevolgd worden. Daarmee biedt de monitor input voor nadere evaluaties en is het een goed naslagwerk waarmee bestuurders en ondernemers de kracht van Keyport 2020 verder kunnen versterken.

1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt nader ingezoomd op Keyport 2020: wie zijn de partners, hoe ziet het uitvoeringsprogramma er uit, wat zijn de doelstellingen en wat zijn de speerpuntsectoren? Vervolgens wordt in de hoofdstukken 3 tot en met 7, per domein, nader ingegaan op de doelstellingen, inclusief een nulmeting van hoe Keyport 2020 er nu voor staat.


6

2 KEYPORT 2020 2.1 Partners2 Begin 2013 hebben de Midden-Limburgse gemeenten Echt-Susteren, Leudal, Maasgouw, Nederweert, Roermond, Roerdalen, Weert, de Noord-Brabantse gemeente Cranendonck3 en ondernemers, kennis- en onderwijsinstellingen uit deze regio het samenwerkingsverband Keyport 2020 opgericht. Deze partijen hebben de handen ineen geslagen om de economische structuur van de regio duurzaam te versterken en het vestigingsklimaat te verbeteren. Keyport 2020 is (naast onder andere LED en Greenport Venlo) één van de samenwerkingspartners binnen Brainport 2020 Zuidoost-Nederland: de strategie en het programma om Zuidoost-Nederland koploper van de internationale kenniseconomie te maken.

Figuur 1.1 Regionale afbakening Keyport 2020 Bron: Keyport 2020

2 3

De inhoud van deze paragraaf is grotendeels ontleend aan de website www.keyport2020.nl. De regionale afbakening van Midden-Limburg plus Cranendonck zorgt voor uitdagingen bij het verzamelen van statistieken: veel regionaal-economische gegevens zijn alleen beschikbaar op COROPniveau. In voorkomende gevallen zal voor de regionale afbakening uit worden gegaan van de COROP Midden-Limburg en zal worden aangenomen dat het al dan niet weglaten van de gemeente Cranendonck uit de berekening van beperkte invloed is. Waar mogelijk, zullen de gegevens van de gemeente Cranendonck wel meegenomen worden in de statistieken.


7

Keyport 2020 bundelt en regisseert de krachten van ondernemers, overheid, onderwijs en kennisinstellingen (de triple helix) en fungeert als de centrale visie waarin de drie partijen zich herkennen. Zodoende beoogt men de economische structuur in en voor de regio te versterken. Om economische ontwikkelingen met gerichte acties te ondersteunen, zal Keyport 2020 met een set van doelstellingen werken, die in de jaren tot en met 2020 gerealiseerd moeten worden. Deze doelstellingen sluiten aan bij het uitvoeringsprogramma van Brainport 2020, dat zich op heel Zuidoost-Nederland richt.

2.2 Uitvoeringsprogramma Brainport 2020 en Keyport 2020 Het uitvoeringsprogramma Brainport 2020 bevat ruim zeventig acties om de (sociaal-) economische fundamenten te verstevigen en de bedrijvigheid en innovatie verder te bevorderen. Deze acties zijn gebaseerd op input van bedrijven (groot en klein), kennisinstellingen, financiële instellingen, maatschappelijke organisaties en decentrale en centrale overheden. De volgende prioritaire thema’s zijn hieruit naar voren gekomen: ‘talent en vakmanschap’; ‘kennis’, ‘ondernemerschap’, ‘clusters’, ‘infrastructurele verbindingen’, ‘innovatiecampussen’, ‘publieke R&D’, ‘branding’ en ‘samenwerking’. Deze thema’s zijn gebundeld in vijf domeinen: • People • Business • Technology • Basics • Algemeen People Arbeid is één van de belangrijkste productiefactoren. Men spreekt dan ook vaak van ‘human capital’. Economische ontwikkeling begint dan ook bij mensen: er moeten voldoende goed gekwalificeerde mensen zijn om ondernemingen te starten, ideeën te ontwikkelen en als werknemer in dienst te zijn. ‘Goed gekwalificeerd’ betekent hierbij niet per definitie ‘hoog opgeleid’. Het is namelijk van belang dat de arbeidsmarkt zowel kwantitatief als kwalitatief in balans is. Van oudsher is er in de regio Keyport 2020 veel werkgelegenheid op lager of middelbaar beroepsniveau en zijn er ook veel inwoners met een lagere of middelbare opleiding. Het is dan ook van belang dat zo veel mogelijk mensen op de arbeidsmarkt participeren in een passende baan en de werkloosheid zo laag mogelijk is. Business De bedrijvigheid en het ondernemerschap bepalen het economische succes van een regio. Ondernemers richten nieuwe bedrijven op of breiden hun activiteiten uit. Wanneer een regio een aantrekkelijk vestigingsklimaat heeft zullen er (naast de oprichtingen binnen de regio) ook bedrijven naar de regio toe verhuizen. Ook de investeringen zijn een belangrijk deel van het domein ‘business’. Bedrijven en instellingen investeren in vaste activa om bedrijfsprocessen te verbeteren. Technology Zuidoost-Nederland is een technologische topregio. Niet alleen in Brainport Eindhoven, maar ook in Limburg en andere delen van Noord-Brabant, zijn veel bedrijven actief die koploper zijn in hun bedrijfstak door het ontwikkelen van innovatieve producten en diensten. Een deel van de onder ‘business’ genoemde investeringen zijn erop gericht innovaties te realiseren. Veel van deze innovaties op technologisch gebied worden vastgelegd in patentaanvragen.


8

Basics Om een regio op sociaaleconomisch gebied te laten floreren, zijn een aantal belangrijke randvoorwaarden noodzakelijk. Onderwijs, infrastructuur en een passend woningaanbod zijn belangrijke factoren voor zowel bedrijven als personen om zich in een regio te vestigen en/of er te blijven. Vooral de overheid heeft een belangrijke stimulerende en coördinerende taak. Het is dan ook van belang dat de overheid de juiste, noodzakelijke, maar ook verantwoorde investeringen in het vestigingsklimaat doet. Algemeen Het domein ‘algemeen’ is het totaalbeeld dat uit de voorgaande domeinen naar voren komt. Zonder op de details in te gaan kan er een beeld geschetst worden van hoe de regio in sociaaleconomisch opzicht ervoor staat. Concreet wordt hierbij gekeken naar het bruto regionaal product (BRP). Deze economische variabele is een benadering van de welvaart in een regio.

2.3 Doelstellingen Per domein zijn door Keyport 2020, in samenwerking met Etil, doelstellingen geformuleerd, inclusief meetbare indicatoren om de voortgang te kunnen monitoren. De meeste doelstellingen hebben betrekking op een verbetering die aan het einde van dit decennium gerealiseerd moet zijn. De doelstellingen zijn zodanig gekozen en geformuleerd dat deze aan de volgende drie criteria voldoen: 1. De doelstelling is ambitieus 2. De doelstelling is realistisch 3. De doelstelling is meetbaar Doordat de doelstellingen ambitieus zijn, committeert de regio zich om er ‘een schepje bovenop’ te doen: alleen maar doen wat er nu reeds gedaan wordt zal niet voldoende zijn om de regio structureel te versterken. Immers: stilstand is achteruitgang. Doordat de factor ‘realistisch’ erin gebracht is, wordt er echter wel gestreefd naar een situatie die tegen het jaar 2020 daadwerkelijk haalbaar is. Op gebieden waar Keyport 2020 op dit moment onder het Nederlandse gemiddelde scoort (bijvoorbeeld BRP per inwoner of gemiddeld opleidingsniveau) hoeft niet direct verwacht te worden, dat de regio een dermate grote inhaalslag in zeven jaar tijd gaat maken, dat de achterstand omgebogen is in een voorsprong. Onrealistische doelstellingen werken eerder ontmoedigend, en daarmee averechts. Voor de gekozen doelstellingen is dan ook getracht een goede balans te vinden tussen het ambitieniveau en haalbaarheid. Om de doelstellingen te monitoren en eventueel tussentijds bij te kunnen stellen, is het van belang dat de voortgang gedetailleerd in beeld gebracht kan worden. Er is dan ook gekozen om alleen doelstellingen te formuleren die met behulp van statistische gegevens in beeld gebracht kunnen worden. Dit betekent dat een aantal mogelijk interessante doelstellingen buiten beschouwing is gelaten. Zo is er op het gebied van ‘basics’ alleen een doelstelling op het gebied van overheidsinvesteringen geformuleerd, omdat het algehele ‘vestigingsklimaat’ als begrip te subjectief is, en daarmee dus kwantitatief noch objectief goed en volledig in beeld te brengen is.


9

Samen met Etil heeft Keyport 2020 (per domein) de volgende doelstellingen geformuleerd: Algemeen 9. In 2020 is (negatieve) het verschil tussen het BRP per inwoner in de regio Keyport 2020 en het BBP per inwoner in Nederland gehalveerd. People 10. In 2020 is de arbeidsparticipatie in de regio Keyport 2020 toegenomen tot 75%. 11. In 2020 is de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt in de speerpuntsectoren van Keyport 2020 optimaal. Technology 12. Er zijn minimaal 250 patenten aangevraagd vanuit de Keyport 2020 regio tot 2020. 13. De private R&D uitgaven in de Keyport regio zijn tot 2020 met een derde toegenomen tot 0,8% van het BRP. Business 14. De jaarlijkse investeringen in vaste activa door de bedrijven en maatschappelijke organisaties in de regio Keyport 2020 regio nemen tot 2020 toe tot gemiddeld 1.500 miljoen euro per jaar. 15. Het aantal bedrijfsuitbreidingen, nieuwe vestigingen en aantal starters in de speerpuntsectoren heeft een positief saldo, daarbij neemt het aantal starters dat na vijf jaar nog steeds actief is toe. Basics 16. In 2020 wordt er jaarlijks gemiddeld 290 euro miljoen geïnvesteerd in de Keyport 2020 regio door de overheden. Tevens committeert de overheid zich voor substantiële bedragen aan investeringen in infrastructuur en onderwijs. Deze doelstellingen worden in de hoofdstukken 2 tot en met 5 nader toegelicht.

2.4 Speerpunten In een aantal van de bovenstaande doelstellingen wordt verwezen naar de ‘speerpuntsectoren’. Dit zijn de vijf sectoren waar Keyport 2020 zich nadrukkelijk op richt en wil stimuleren, te weten4: • Agribusiness • Leisure & retail • Logistiek • Maakindustrie • Zorg Agri Landbouw, tuinbouw en veeteelt mogen dan wel al duizenden jaren oud zijn, de sector heeft niet aan belang ingeboet. Sterker nog: ook in het in 2011 geïntroduceerde nationale topsectorenbeleid nemen de land en tuinbouw (in brede zin) een belangrijke rol in. Twee van de negen nationale topsectoren zijn namelijk “Agri & Food” en “Tuinbouw & Uitgangsmaterialen”. De eerste richt zich op de landbouw in brede zin, inclusief de voedselverwerkende industrie. De tweede is er om de gehele keten in de tuinbouw te stimuleren: van toeleveranciers tot teelt, verwerking en samenhangende activiteiten als groothandel, veilingen en biotechnologisch speur- en ontwikkelingswerk.

4

De sectorale afbakeningen op basis van SBI-codes zijn te vinden in Bijlage A.


10

In Keyport 2020 worden de twee topsectoren “Agri & Food” en “Tuinbouw & Uitgangsmaterialen” samengevat onder de noemer “Agri”. Vanuit de agrarische achtergrond van de regio is de Agribusiness stevig verankerd in Keyport 2020. Landbouwmechanisatie en agribusiness trekken van oudsher samen op. Richting de toekomst zal er ook in toenemende mate nadruk worden gelegd op de zogeheten biobased industry, inclusief hoogwaardige agrarische R&D.

Agri

Leisure & Retail

Leisure & retail De regio Keyport 2020 heeft een aantrekkelijk toeristisch profiel, met zowel natuur, actieve recreatiemogelijkheden, cultuurhistorie en een uitgebreid detailhandelsaanbod. Enkele van de belangrijkste blikvangers in de regio Keyport 2020 zijn de volgende: • De Maasplassen zijn het grootste watersportgebied van Nederland. • De retaillocaties in en om Roermond bieden een hoogwaardig aanbod in, onder andere, de branches (designer) mode, interieur en woninginrichting, huis- en tuin en buitensport. • Aantrekkelijke nationale parken, inclusief fiets- en wandelroutes. • Historische kernen van Roermond, Stevensweert, Wessem en Thorn. • Uitgebreid horeca-aanbod in Weert, Roermond en Thorn. Met dit divers aanbod heeft de regio Keyport 2020 een aantrekkelijk profiel voor meerdaags verblijf. De laatste jaren is de leisure- en retailsector dan ook een van de snelst groeiende bedrijfssectoren en daarmee uitgegroeid tot één van de belangrijkste pijlers van Keyport 2020. Deze positie kan verder verstevigd en uitgebouwd worden. Logistiek De regio Keyport 2020 ligt centraal op de handelsroutes van Antwerpen naar het Roergebied en van de Randstad naar Zuid-Europa. De nabijheid en/of aanwezigheid van de hoofdverkeersaders A2 en A73, intercitystations, goed bevaarbare waterwegen met overslagmogelijkheden en internationale luchthavens geven de regio een goed ontsloten netwerk waarlangs de economische dynamiek zich ontplooit. Om deze positie te versterken worden er bedrijventerreinen langs de hoofdverkeersaders aangelegd, die inspelen op een multimodale ontsluiting van goederen. Duidelijke voorbeelden hiervan zijn de verdere ontwikkeling van bedrijventerrein Businesspark Midden-Limburg nabij Knooppunt Het Vonderen waar het distributiecentrum van winkelketen Action zich zal vestigen.


11

Logistiek

Maakindustrie

Maakindustrie Sinds de industrialisatie in de negentiende eeuw, hebben zich in Zuidoost-Nederland sterke industriële clusters ontwikkeld, die tot en met deze eeuw zijn uitgegroeid tot de topsectoren ‘High Tech Systems & Materials (HTSM)’ en ‘Chemie’. Ook in de regio Keyport 2020 zijn veel ondernemingen in de industriële sector. Veelal zijn dit relatief kleinschalige ondernemingen in de maakindustrie, maar er zijn in de regio ook enkele spelers van formaat, zoals Rockwool, Trespa en Sekisui. De maakindustrie is na de groot- en detailhandel en de zorg de grootste bedrijfssector in de regio Keyport 2020. Maar de sector is niet alleen op zichzelf belangrijk, maar is tevens aanjager voor ontwikkelingen en innovaties in andere sectoren zoals agro & food, biobased economy, zorg en logistiek. Deze intersectorale ketens wil men in Keyport 2020 bevorderen. Zorg Een groeiende zorgbehoefte en stijgende zorgkosten dwingen ons na te denken over nieuwe technologieën om de zorg efficiënter en kostenbewust aan te bieden. Dit kan bijvoorbeeld via domotica en internetconsulting. Keyport 2020 legt de verbinding tussen grote gespecialiseerde zorgaanbieders in de regio en ondernemers.

Zorg

Naast het maatschappelijke belang van de zorg, heeft de sector ook een groot economisch belang. De totale sector zorgen welzijn is namelijk goed voor ruim 18% van de werkgelegenheid in de regio Keyport 2020. Door de samenwerking tussen de zorgen kennisinstellingen en de industrie te verbeteren wil Keyport 2020 uitgroeien tot een regio met innovatieve, grote zorgaanbieders, inclusief een expertisecentrum op het gebied van chronische interne ziektes.


12

3 ALGEMEEN: BRUTO REGIONAAL PRODUCT Doelstelling: In 2020 is het (negatieve) verschil tussen het bruto regionaal product per inwoner in de regio Keyport 2020 en het BBP per inwoner in Nederland gehalveerd.

Door de regionale economie te stimuleren, is het uiteindelijk de bedoeling dat de welvaart van de regio bevorderd wordt. Om de welvaart van een regio in beeld te brengen wordt veelal het bruto regionaal product per inwoner gehanteerd. De ontwikkeling van het BRP in de regio Keyport is van veel factoren afhankelijk. Op een deel van die factoren hebben de actoren binnen de regio zelf invloed, maar het BRP wordt vooral bepaald door de omliggende gebieden en (vooral) de ontwikkeling van de (wereld)economie in het algemeen. Omdat de ontwikkeling van het BRP voor het grootste deel afhankelijk is van externe factoren, is het lastig om als doelstelling een groeipercentage op het huidige BRP te leggen. Immers: als de huidige crisis lang aanhoudt zal de groei van het BRP vrijwel zeker achterblijven bij iedere doelstelling. Als de economie echter weer aantrekt, kan een groeidoelstelling relatief eenvoudig gehaald worden, zonder dat dit het resultaat is van vooruitgang die gerealiseerd is door actoren binnen de regio Keyport 2020. Daarom is er een doelstelling geformuleerd die ambitieus is en tevens rekening houdt met conjunctuurschommelingen buiten de invloedsfeer van actoren binnen de regio Keyport. Door de ontwikkeling af te zetten tegen het Nederlandse gemiddelde kan gezien worden of de regio Keyport zich bovengemiddeld ontwikkelt.

40.000

100%

35.000

90% 80%

30.000

70%

25.000

60%

20.000

50% 40%

15.000

2009

2010

Keyport 2020

Nederland

Figuur 3.1 Bruto regionaal product per inwoner, Keyport 2020 en Nederland, 2006-2010 Bron: CBS, Etil.

100%

32.815 35.616

2008

96%

32.197 34.678

2007

10%

100%

31.039 36.148

2006

0

20% 92%

29.859 34.903

5.000

30% 28.066 33.049

10.000

0% Situatie 2010 Doelstelling 2020 Keyport 2020

Nederland

Figuur 3.2 BRP per inwoner Keyport 2020 ten opzichte van Nederland Bron: CBS, bewerking Etil

Het BRP per inwoner ligt in Keyport structureel onder het Nederlandse gemiddelde. De meest recent beschikbare gegevens stammen uit 2010. Toen was het BRP per inwoner 32.815 euro in Keyport5, versus 35.616 euro landelijk (figuur 3.1). Dit is een verschil van 2.801 euro. Anders 5

Er zijn alleen statistische gegevens op COROP-niveau beschikbaar. De gepresenteerde gegevens zijn dan ook voor de regio Midden-Limburg, exclusief Cranendonck.


13

geformuleerd: het BRP van Keyport 2020 ligt op 92% van het Nederlands gemiddelde. Volgens de doelstelling zou dit dus 96% moeten worden (figuur 3.2) 6. Er zijn helaas nog geen definitieve standcijfers over 2011 en 2012 beschikbaar. Wel is er al enig zicht op de ontwikkeling. Uit de eerste uitkomsten geven aan dat het BRP in 2011 in de regio Keyport 2020 iets minder dan landelijk gegroeid is (0,9% versus 1%) en in 2012 ook iets meer gekrompen (-1,4% versus -1%).

6

Het landelijk gemiddelde wordt overigens beïnvloed door de aardgaswinningen in Groningen. Het is mede daarom niet realistisch om te verwachten dat Keyport op het Nederlandse gemiddelde komt, of daaroverheen gaat.


14

4 PEOPLE De regio Midden-Limburg is door het Rijk geclassificeerd als anticipeerregio. Dit betekent dat de bevolking regiobreed nog niet afneemt, maar het de verwachting is dat dit op termijn wel zal gebeuren. Daarbij is de bevolkingssamenstelling wel al aan veranderingen onderhevig, met een toenemend aandeel ouderen (vergrijzing) en een afnemend aandeel jongeren (ontgroening). Tevens kan het voorkomen dat de bevolking in delen van de regio wel al afneemt. De gemeente Cranendonck ligt buiten het anticipeergebied Midden-Limburg, maar zal als perifere gemeente (op termijn) niet aan de bevolkingskrimp kunnen ontkomen. Bevolking is dus een belangrijk thema in de regio Keyport 2020. Een krimpende en vergrijzende bevolking heeft namelijk ook gevolgen op het toekomstige arbeidsaanbod. Om de ontwikkeling van de beroepsbevolking in goede banen te leiden heeft Keyport 2020 twee doelstellingen in het domein ‘people’ geformuleerd: één over de vergroting van de arbeidsparticipatie en één over de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt. De eerste doelstelling is meer kwantitatief ingestoken, immers: bij een grotere participatie worden de gevolgen van bevolkingskrimp gecompenseerd of teniet gedaan. De tweede doelstelling is vanuit kwalitatief oogpunt bezien. Het is namelijk van belang dat de werkgelegenheid en de beroepsbevolking in een regio bij elkaar passen, of dit nou op een laag, middelbaar of hoog opleidingsniveau is.

4.1 Arbeidsparticipatie Doelstelling: In 2020 is de arbeidsparticipatie in de regio Keyport 2020 toegenomen tot 75% De beroepsbevolking is het deel van de 15 tot 65-jarigen7 (potentiële beroepsbevolking) dat zich actief op de arbeidsmarkt aanbiedt. Hetzij door te werken, hetzij door actief te zoeken naar werk. Het aandeel van de beroepsbevolking in de potentiële beroepsbevolking is de participatiegraad. De (arbeids)participatie ligt in de regio Keyport 2020 onder het Nederlandse gemiddelde (figuur 4.1). Afhankelijk van enkele fluctuaties, veelal veroorzaakt door conjunctuurgolven, ligt de participatiegraad een half tot twee procentpunt onder het landelijk niveau. Wel ligt de arbeidsparticipatie in Keyport 2020 (ruim) boven het Limburgs gemiddelde. In 2012 lag de arbeidsparticipatie in Keyport 2020 op 70%, ten opzichte van 71% landelijk. Doelstelling voor Keyport 2020

75% 70% 65% 60%

Nederland

Limburg

Keyport 2020

Figuur 4.1 Ontwikkeling arbeidsparticipatie in Nederland, Limburg en Keyport 2020, 1996-2012 Bron: CBS, bewerking Etil 7

Deze leeftijd zal in de toekomst naar 67 gaan.


15

In de participatie is de afgelopen jaren duidelijk een crisiseffect zichtbaar: de participatie nam in de regio Keyport 2020 tussen 2009 en 2011 af. Dit is hoogstwaarschijnlijk toe te schrijven aan een ontmoedigingseffect: werklozen die niet in aanmerking (meer) komen voor een uitkering, schrijven zich niet in als werkzoekend omdat ze weinig kansen op de arbeidsmarkt zien en een inschrijving geen voordelen voor hen heeft. De arbeidsparticipatie van vrouwen ligt lager dan die van mannen. Van de vrouwen tussen de 15 en 65, woonachtig in de regio Keyport 2020, participeert 61%, ten opzichte van een participatiegraad van 78% bij mannen. De arbeidsparticipatie van vrouwen neemt wel nog jaarlijks toe. Door deze toename is de verwachting dat de totale arbeidsparticipatie (mannen en vrouwen bij elkaar) ook zal toenemen. Volgens de meest recente prognoses zal de totale participatiegraad in 2020 voor de regio Keyport 2020 uitkomen op 74%. Dit is iets lager dan het voorziene landelijk gemiddelde van 75%. Door de arbeidsparticipatie te stimuleren, is het de intentie van Keyport 2020 om de participatiegraad in 2020 ook op 75% te krijgen. Dit is dus een toename van vijf procentpunt ten opzichte van 2012. De samenstelling van de beroepsbevolking wijkt in Keyport 2020 iets af van het landelijke beeld. De beroepsbevolking is in Keyport 2020 relatief ouder (meer 45+), vaker middelbaar en minder vaak hoogopgeleid (staat 4.1).

Keyport 2020 Nederland

15-25

25-35

35-45

45-55

55-65

Laag Middelbaar

Hoog

8%

18%

22%

30%

19%

24%

48%

28%

11%

22%

26%

26%

15%

23%

42%

34%

Staat 4.1 Samenstelling beroepsbevolking Keyport 2020 en Nederland Bron: CBS, bewerking Etil

De beroepsbevolking bestaat uit zowel werkzame als werkloze personen. Het is daarom van belang de ontwikkeling van de participatie in de context van de werkgelegenheid en de werkloosheid te zien. Theoretisch zou de participatie namelijk kunnen toenemen bij gelijkblijvende werkgelegenheid, doordat meer mensen zich als werkloos/werkzoekend inschrijven. Werkgelegenheid8 Sinds 2008 is de werkgelegenheid afgenomen. Vooral tussen 2009 en 2010 was er een flinke afname (figuur 4.2). Het jaar erna nam de werkgelegenheid wel weer toe, maar in 2012 was er weer een daling. De algehele neerwaartse trend is vooral toe te schrijven aan de economische crisis, waarin Nederland zich sinds eind 2008 bevindt. De afname heeft zich vooral voorgedaan in de industrie en bij de financiële instellingen.

8

De werkgelegenheid is inclusief de gemeente Cranendonck.


16

120.000 115.000 110.000 105.000 100.000

Figuur 4.2 Ontwikkeling werkgelegenheid regio Keyport 2020, 2008-2012 Bron: Etil (VRL), LISA, 2013

Werkloosheid Ondanks de economische crisis en de afname van werkgelegenheid, is de werkloosheid9 in Keyport 2020 in 2010 en 2011 afgenomen (figuur 4.4). Dit is bewijs van het eerder genoemde ontmoedigingseffect. In 2012 begon de werkloosheid echter weer toe te nemen, vooral in de tweede helft van het jaar. Dit zal deels te maken hebben met de afname van werkgelegenheid tussen 2011 en 2012. In de loop van 2013 is de werkloosheid weer wat gestabiliseerd. 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0

Figuur 4.4 Werkloosheid (aantal niet-werkende werkzoekenden) Keyport 2020, jan 2010-juni 2013 Bron: UWV, Etil

Concluderend kan gesteld worden dat op langere termijn de arbeidsparticipatie toe is genomen. Alleen in de periode 2009-2011 nam de participatie, als gevolg van de crisis, af. De crisis is in die jaren ook in de werkgelegenheidsafname te zien. Doordat een groep nietuitkeringsgerechtigden zich in die jaren ook niet heeft ingeschreven als werkzoekend, nam de participatie af. In 2011 nam de werkgelegenheid toe, gevolgd door een toename van de participatie. De hogere participatie en afnemende werkgelegenheid 2012, vertaalde zich vervolgens in een forse toename van de werkloosheid.

9

Niet-werkende werkzoekenden, ingeschreven bij het UWV.


17

4.2 Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt Doelstelling In 2020 is de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt in de speerpuntsectoren van Keyport 2020 optimaal. In staat 4.2 is de krapte op de arbeidsmarkt in Limburg en Midden-Limburg weergegeven10. Het betreft de vooruitzichten tot en met 2016, volgens het RAIL-onderzoek uit het voorjaar van 2012. Destijds werd krapte verwacht voor vrijwel alle lagere beroepen en de meeste beroepen op agrarisch, industrieel en transportgebied. Deze laatste beroepsgroepen op middelbaar niveau hangen sterk samen met de speerpuntsectoren maakindustrie, agri en logistiek. Ook op hoger niveau werd er krapte verwacht voor de meer technische en transportberoepen. Voor de middelbare beroepen op het gebied van de zorg (verzorgende beroepen en (para)medische beroepen) werd geen krapte verwacht. In het RAIL-onderzoek 2012 zijn de perspectieven voor werkgevers tot en met 2016 in beeld gebracht. Inmiddels is duidelijk dat de economische crisis langer voortduurt dan in 2012 gedacht werd. Ook de overheidsbezuinigtingen zorgen voor minder vraag naar personeel in de secotren overheid, onderwijs en zorg. De genoemde indicaties van krapte zijn daardoor veelal achterhaald: op dit moment is er nauwelijks nog sprake van arbeidsmarkt krapte. Alleen voor specifieke of specialistische beroepen kan er nog wel eens krapte optreden. Zodra de economie weer aantrekt, zijn de in 2012 berekende perspectieven echter waarschijnlijk wel weer grotendeels van toepassing. De gegevens moeten dan ook vooral in dat licht gezien worden: ze zijn van toepassing zodra de economie weer gaat aantrekken. Voor een goed functionerende arbeidsmarkt is het van belang dat er balans is tussen vraag (de werkgevers) en aanbod (werknemers en werkzoekenden). ‘Balans’ op de arbeidsmarkt is niet hetzelfde als een situatie van ‘geen krapte’ of ‘geen tekort’. Dit kan namelijk ook het resultaat zijn van het gebrek aan vraag naar arbeid (zoals in de huidige crisissituatie veelal het geval is). Er dient dus gestreefd te worden naar een situatie waarin er zowel voldoende vraag als voldoende aanbod is. Daarbij zou als randvoorwaarden moeten gelden dat: 1. de werkgelegenheid groeit (of in ieder geval eenzelfde ontwikkeling doormaakt als landelijk), vooral in beroepsgroepen die voor de speerpunten van belang zijn; 2. er voldoende stageplekken op mbo niveau zijn; 3. de werkloosheid afneemt (reeds behandeld in paragraaf 4.1). Op basis van de perspectieven uit RAIL 2012 en de drie genoemde randvoorwaarden (die hierna verder uitgewerkt worden) kan geconcludeerd worden dat de crisis zorgt voor enkele ongunstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt: de werkgelegenheid neemt af en de werkloosheid neemt toe. Mede hierdoor is het met name voor studenten in een opleiding gericht op de zorg, industrie en de logistiek lastig om een stageplaats te vinden. In andere sectoren zijn er meer mogelijkheden. Gegeven de toenemende werkloosheid bij afnemende werkgelegenheid, is de algehele arbeidsmarktkrapte tijdelijk weg, maar kan deze wel terugkomen. Dit zal dan vooral spelen bij alle beroepen op lager niveau en op middelbaar en hoger niveau bij beroepen die samenhangen met bouw, techniek en transport. Tegen 2020 zou volgens de ambitie van Keyport 2020 de voorziene krapte voorkomen moeten worden. De eerste stap om dit voor elkaar te krijgen is een duidelijk inzicht krijgen in de

10

Gegevens op basis van Regionale Arbeidsmarkt Informatie Limburg (RAIL), geen gegevens over Cranendonck voor handen.


18

beroepsgroepen waar de krapte zich het meest prominent zal manifesteren en daar vooral de instroom arbeid stimuleren. Beroepen Elementaire beroepen

Limburg Groot

Midden-Limburg Groot

Lagere Lagere Lagere Lagere Lagere Lagere Lagere Lagere Lagere Lagere Lagere Lagere Lagere

Enige Groot Groot Groot Groot Groot Groot Groot Groot Groot Groot Groot Enige

Enige Groot Groot Groot Zeer groot Groot Groot Groot Groot Groot Groot Groot Groot

Groot Groot Groot Groot Groot Enige Vrijwel Vrijwel Enige Vrijwel Enige Vrijwel Vrijwel Vrijwel

Groot Groot Groot Groot Groot Groot Vrijwel Enige Enige Enige Enige Vrijwel Vrijwel Vrijwel

niet-specialistische beroepen agrarische beroepen technische beroepen bouwkundige beroepen metaal- en elektrotechnische beroepen overige industriële beroepen transportberoepen (para) medische beroepen administratieve beroepen commerciële en verkoopberoepen beveiligingsberoepen verzorgende beroepen dienstverlenende beroepen

Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare Middelbare

agrarische beroepen technische beroepen bouwkundige beroepen metaal- en elektrotechnische beroepen overige industriële beroepen transportberoepen (para)medische beroepen administratieve beroepen commerciële en verkoopberoepen jur., bestuurlijke en beveiligingsberoepen taalkundige, culturele beroepen sociaal-maatschappelijke beroepen verzorgende beroepen dienstverlenende beroepen

geen geen geen geen geen geen

geen

geen geen geen

Hogere pedagogische beroepen Zeer groot Zeer groot Hogere landbouwkundige beroepen Vrijwel geen Vrijwel geen Hogere technische beroepen Groot Groot Hogere bouwkundige beroepen Groot Groot Hogere metaal- en elektrotechnische beroepen Groot Groot Hogere overige industriële beroepen Enige Enige Hogere transportberoepen Groot Groot Hogere (para) medische beroepen Enige Enige Hogere administratieve beroepen Enige Enige Hogere commerciële en economische beroepen Vrijwel geen Enige Hogere juridische, bestuurlijke en beveiligingsberoepen Vrijwel geen Vrijwel geen Hogere taalkundige, culturele beroepen Enige Enige Hogere sociaal-maatschappelijke beroepen Vrijwel geen Vrijwel geen Hogere verzorgende beroepen Vrijwel geen Vrijwel geen Managers (HBO werken denkniveau) Enige Enige Staat 4.2 Personeelskrapte voor elementaire, lagere, middelbare en hogere beroepsgroepen, Limburg en Midden-Limburg, t/m 2016 Bron: Etil (RAIL), 2012

NB: Bij het verschijnen van RAIL 2014 (uitgevoerd door Etil en Panteia) in juni 2014 zal de bovenstaande staat 4.2 voor de regio Keyport 2020 geactualiseerd worden.


19

Ad 1. Werkgelegenheid naar opleidingsniveau11 In de perspectieven uit RAIL 2012 bleek dat er vooral krapte in lagere en (deels) in middelbare beroepen verwacht werd. Het is daarom van belang bij te houden hoe de werkzame beroepsbevolking naar opleidingsniveau zich ontwikkelt, vooral in de speerpunten. Om dit te kunnen monitoren, is een nulmeting uitgevoerd naar de huidige samenstelling van de werkzame personen naar opleidingsniveau (figuur 4.3). In 2011 (de meest recente beschikbare gegevens hierover) was 50% van de werkgelegenheid in de speerpuntsectoren in Keyport 2020 op middelbaar opleidingsniveau, 29% was op lager niveau en 20% op hoger. Ten opzichte van de totale beroepsbevolking betekent dit vijf procentpunt meer werk op lager niveau en twee procentpunt meer op middelbaar niveau. Er zijn in de speerpunten relatief minder hoogopgeleiden actief dan in andere sectoren. Wanneer de afbakening van de speerpunten op de landelijke werkgelegenheid wordt gelegd, valt op dat er landelijk relatief meer hoogopgeleiden in dezelfde sectoren actief zijn (26% in Nederland versus 20% in Keyport 2020). 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

20%

28%

26%

48%

45%

29%

24%

28%

23%

Speerpunten

Totaal

Speerpunten

Totaal

50%

Keyport 2020 Laag

Middelbaar

34%

42%

Nederland Hoog

Onbekend

Figuur 4.3 Werkgelegenheid naar opleidingsniveau, Keyport 2020 en Nederland, 2011 Bron: Etil (VRL), LISA, 2013

Ad 2. Stageplekken Voor een goed functionerende arbeidsmarkt is het van belang dat er voldoende stageplekken en leerbanen beschikbaar zijn voor deelnemers aan middelbaar onderwijs. In deze tijdelijke arbeidsplaatsen kunnen mbo’ers kennis en ervaring opdoen waar zij zelf en hun (toekomstige) werknemers profijt van zullen hebben. Jaarlijks publiceert de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) een overzicht van de regionale kansen en tekorten voor stageplaatsen en leerbanen. Daarbij wordt gekeken naar het aanbod aan stageplaatsen volgens de kenniscentra. De kleuren in staat 4.3 worden als volgt gedefinieerd: Meer stageplaatsen/leerbanen dan het aantal studenten In het algemeen evenwicht, sommige opleidingen meer stageplaatsen dan leerlingen Evenwicht tussen leerlingen en stageplaatsen In het algemeen evenwicht, sommige opleidingen minder stageplaatsen dan leerlingen Tekort aan stageplaatsen/leerbanen

11

De werkgelegenheid is inclusief de gemeente Cranendonck.


20

sector

Beroepsgroep

Economie

Artiesten, theater en evenementen Detailhandel Food/Non Food Economisch administratief Facilitaire dienstverlening Groothandel Food/Non Food Horeca ICT Recreatie Reizen Schoonmaak en Glazenwassen Veiligheid Verssectoren detailhandel, groothandel en

Groen

Bloemen en tuincentra Dierverzorging Groene ruimte Plantenteelt Veehouderij en Paardenhouderij Voedingsindustrie

Techniek

Afbouw en onderhoud AV, Multimedia en gaming Bakkerij Bouw en infra Carrosserie Creatieve en Ambachtelijke techniek Fotonica Gezondheidstechniek Hout en meubel Installatie-, elektro- en metaaltechniek Laboratoria Mobiliteit Mode- & Interieurindustrie Procestechniek Reclame en presentatie Scheepvaart Textielindustrie Transport en logistiek Uitgeven, vormgeven en printmedia

Zorg en welzijn

Dokters-/apotheek-/tandartsassistenten Kapper Pedicure Schoonheidsspecialist Sport Welzijn Zorg

Kansen gemeten door kenniscentra

Staat 4.3 Kansen en op stageplaatsen en leerbanen in regio Midden-Limburg, april 2013 Bron: SBB/Kenniscentra, bewerking Etil, 2013

De cellen met een gele kleur geven dus een situatie van balans aan. Deze kleur staat dus voor een evenwichtige stagemarkt, waar deelnemers aan het mbo goede kansen op stages hebben en stageplaatsen bij bedrijven niet onvervuld blijven. In de tabel zijn de opleidingen die het meeste betrekking hebben op de speerpuntsectoren van Keyport 2020 schuin- en dikgedrukt. Voor de beroepen in de sector agri (‘groen’) zijn er, per april 2013, veelal meer dan


21

voldoende stageplaatsen, behalve voor de opleidingen die samenhangen met dieren(verzorging). Voor zowel de maakindustrie als retail en leisure zijn vraag en aanbod op de stagemarkt veelal in balans. In de logistiek en de zorg zijn er tekorten aan stageplaatsen.


22

5 TECHNOLOGY Het domein ‘technology’ draait vooral om de innovatieve kracht van Keyport 2020. Dit vertaalt zich in zowel het aantal patentaanvragen (paragraaf 5.1) als in de innovatie-uitgaven (paragraaf 5.2). Beide aspecten zijn interessante gegevens om naar te kijken. Patentaanvragen zijn een ‘tastbaar’ bewijs van geslaagde nieuwe ontwikkelingen: ze geven aan dat er niet alleen geïnvesteerd en nagedacht wordt, maar dat de investeringen in onderzoek en ontwikkeling (research en development, R&D) zich ook terugbetalen in unieke vondsten, die middels patenten beschermd kunnen worden. Patenten zijn echter slechts een deel van het verhaal. Het komt namelijk vaak voor dat bedrijven wel innoveren, maar deze innovaties niet in een patent vastleggen. Patentaanvragen zijn immers vaak langdurige procedures die bedrijven in eerste instantie meer geld kosten dan ze opleveren. Daarbij kan het voordeel van een patent soms snel door concurrenten teniet worden gedaan, door een paar eenvoudige aanpassingen in het ontwerp. Daarom kiezen bedrijven er vaak voor om, in plaats van een patent aan te vragen, het product onder een merknaam te registreren. Daarmee hopen ze een goede marktpositie te verwerven voordat concurrenten hun idee kunnen kopiëren. Omdat niet alle innovatie tot een patent(aanvraag) leidt is het daarom van belang ook naar de uitgaven aan R&D in het algemeen te kijken.

5.1 Patentaanvragen Doelstelling: Er zijn minimaal 250 patenten aangevraagd vanuit de Keyport 2020 regio12 tot 2020 De meest recente gegevens over patentaanvragen stammen uit de periode 2005-2009. In die jaren werden gemiddeld 30 patenten per jaar aangevraagd (figuur 5.1), met uitschieters naar boven (43 in 2006) en beneden (19 in 2009). Als dit gemiddelde wordt gelegd op de zeven jaar tussen 2013-2020, zou dit tot een totaal van 210 leiden. Keyport 2020 heeft de ambitie uitgesproken dit te willen verhogen tot 250 patenten. Hiervoor zijn gemiddeld 36 patentaanvragen per jaar nodig. 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

43 36

33

30

27

27

19

2005

2006

2007

2008

2009

Gemiddeld Doelstelling: 2005-2009 gemiddeld 2013-2020

Figuur 5.1 Patentaanvragen 2005-2009 en doelstelling, Keyport 2020 Bron: Eurostat, Etil, 2013 12



23

5.2 R&D-uitgaven Doelstelling: De private R&D uitgaven in de Keyport regio13 zijn tot 2020 met een derde toegenomen tot 0,8% van het BRP Private R&D creëert banen en is een belangrijke aanjager voor het vergroten van welzijn en welvaart. De grootste bijdrage aan economische groei komt van investeringen in private R&D. Het behouden en versterken van private R&D heeft daarom vanuit economisch perspectief grote prioriteit voor Keyport 2020. Het CBS monitort de R&D uitgaven in de Community Innovation Survey (CIS). Dit is een enquête onder innovatieve bedrijven. De R&D uitgaven fluctueren jaarlijks (figuur 5.2). Daarom is ervoor gekozen naar een gemiddelde over meer jaren te kijken. Wanneer de R&Duitgaven worden gezien als een percentage van het BRP, kan er een doelstelling geformuleerd worden, die minder afhankelijk is van conjunctuur. Tussen 2006 en 2010 waren de R&D uitgaven gemiddeld circa 0,6% van het BRP (figuur 5.3). In 2006 was het circa 0,8%. Het streven om er voor de jaren voorafgaand aan 2020 gemiddeld 0,8% van te maken is daarmee zowel ambitieus (want een derde hoger) als haalbaar, aangezien het een percentage is dat in het verleden ook gehaald is. 60

1,0% 51

50

45

42

0,8%

40 31 30 20

0,8%

0,8% 0,6%

0,6%

0,6% 0,4% 0,4%

10 0,2% 0 0,0% 2006

Figuur 5.2 R&D-uitgaven 2006-2010, Keyport 2020 (x € 1 miljoen) Bron: CBS (CIS), Etil, 2013

2008

2010

Gem. 2006-2010

Doelst. gem. 2016-2020

Figuur 5.3 R&D-uitgaven als percentage van het BRP, 2006-2010 en doelstelling Bron: CBS, bewerking Etil

De CIS van het CBS is gebaseerd op een steekproef. Het is niet duidelijk in hoeverre Nunhems Zaden in deze steekproef is opgenomen. Volgens eigen opgave besteedde Nunhems in 2008 en 2010 respectievelijk 25 en 34 miljoen euro. Voor 2010 is dit dus meer dan het CBS hanteert voor het regionale totaal. Om de ontwikkeling van de investeringen in R&D te monitoren, wordt aan de statistieken van het CBS vastgehouden. Die gegevens worden namelijk bij elke meting via een consistente methodiek bepaald. Dit is belangrijk om de gegevens op verschillende peildata vergelijkbaar te houden. 13



24

6 BUSINESS De doelstellingen in het domein ‘business’ hebben betrekking op twee kanten van het bedrijfsleven: • de input voor ontwikkeling, in de vorm van investeringen, en • de output in de vorm van nieuwe bedrijfsoprichtingen (starters), inkomende verhuizingen en bedrijfsuitbreidingen. De investeringen dienen als ijkpunt voor het vertrouwen van bedrijven en organisaties in de toekomst van de regio. Het is een belangrijke indicator voor de aantrekkelijkheid van het regionale vestigingsklimaat. Voor de toekomstige ontwikkeling is het van belang dat bedrijven blijven investeren. Investeringen leiden tot nieuwe mogelijkheden voor bedrijven, om bijvoorbeeld meer of efficiënter te produceren en daarmee tot meer omzet of toegevoegde waarde te komen. Investeringen worden ook gedaan om nieuwe bedrijven of nieuwe bedrijfsonderdelen op te starten. Het aantal nieuwe vestigingen in een regio, door starters of inkomende verhuizingen, kan dan ook gezien worden als een gevolg van de aantrekkelijkheid van het vestigingsklimaat. Het aantal starters is echter maar één kant van het verhaal. Bedrijven kunnen immers ook opgeheven worden of vanuit de regio naar elders verhuizen. Het is dan ook van belang dat het saldo van oprichtingen en opheffingen positief is. Bij starters is het verder van belang dat het oprichtingen zijn, die voor langere tijd actief blijven in de regio.

6.1 Investeringen Doelstelling: De jaarlijkse investeringen in vaste activa door de bedrijven en maatschappelijke organisaties in de regio Keyport 2020 regio14 nemen tot 2020 toe tot gemiddeld € 1.500 miljoen per jaar Idealiter zouden alleen de grote investeringen (> € 1 miljoen) in de doelstelling meegenomen worden. Deze gegevens zijn echter niet voor handen. Derhalve worden alle investeringen meegenomen. Dat wil zeggen: uitgaven voor geproduceerde materiële of immateriële activa die langer dan een jaar in het productieproces worden gebruikt. De investeringen in vaste activa omvatten: 1) het saldo aan- en verkopen van materiële vaste activa (woningen en bedrijfsgebouwen; grond-, wegen waterbouwkundige werken; vervoermiddelen; machines, installaties en computers; in cultuur gebrachte activa zoals bomen en vee). 2) het saldo aan- en verkopen immateriële vaste activa (exploratie van minerale reserves; computerprogrammatuur en grote databanken; originelen op het gebied van woord, beeld en geluid; overige immateriële vaste activa) 3) grondverbetering (ontginning, ruilverkaveling en het bouwrijp maken van grond) Bedrijven en maatschappelijke organisaties zijn actief in verschillende sectoren. De grootste investeringen worden gedaan door bedrijven in de sector verhuur en handel van onroerend goed (figuur 6.1). Hieronder vallen onder andere de woningcorporaties, die in nieuwe 14



25

woningbouw investeren. Andere grote investeerders zijn de zakelijke dienstverlening, industrie, landbouw, financiële dienstverlening en handel vervoer en horeca. Op de financiële dienstverlening na, zijn dit ook alle speerpuntsectoren van Keyport 2020. 19

26

131 116 422 197

93

95

10

9

Landbouw, bosbouw en visserij Energievoorz., waterbedr. & afvalbeheer Handel, vervoer en horeca Financiële dienstverlening Zakelijke dienstverlening

Industrie & delfstoffenwinning Bouwnijverheid Informatie en communicatie Verhuur en handel van onroerend goed Cultuur, recreatie, overige diensten

Figuur 6.1 Investeringen in vaste activa door bedrijven en maatschappelijke organisaties, 2010, in miljoenen euro’s Bron: CBS, Etil, 2013

Wanneer investeringen door publieke organen (overheid, onderwijs en zorgen welzijn) buiten beschouwing worden gelaten, lagen de investeringen in de regio Keyport 2020 de afgelopen jaren op gemiddeld ruim 1,2 miljard (figuur 6.2). In 2008, het laatste jaar van hoogconjunctuur lagen de investeringen nog tussen de 1,4 en 1,5 miljard euro. Het lijkt dan ook een aannemelijke ambitie om te pogen de investeringen structureel op dat niveau (terug) te krijgen, en wellicht nog wat hoger. Met ‘structureel’ wordt in dezen een driejaarsgemiddelde in de periode 2018-2020 bedoeld. Door naar het gemiddelde van meerdere jaren te kijken, kan er voor uitschieters naar boven of beneden gecorrigeerd worden. 1.600

1.500

1.457

1.400 1.200

1.066

1.118

2009

2010

1.214

1.000 800 600 400 200 0 2008

Gem. 2008-2010

Doelst. Gem. 2018-2020

Figuur 6.2 Investeringen in vaste activa door bedrijven en maatschappelijke organisaties, Keyport 2020, 2008-2010 en doelstelling 2018-2020, in miljoenen euro’s. Bron: CBS, Etil, 2013


26

6.2 Bedrijvendynamiek en starters Doelstelling: Het aantal bedrijfsuitbreidingen, nieuwe vestigingen en aantal starters in de speerpuntsectoren heeft een positief saldo, daarbij neemt het aantal starters dat na vijf jaar nog steeds actief is toe. Elk jaar worden er nieuwe bedrijfsvestigingen opgericht, opgeheven en zijn er verhuisbewegingen van en naar de regio. Idealiter overstijgen de nieuwe vestigingen de opgeheven en vertrokken vestigingen. In 2011-2012 was dat voor de speerpuntsectoren15 in Keyport 2020 niet het geval (figuur 6.3). Het aantal inkomende verhuizingen (42) overtrof wel het aantal vertrekkende vestigingen (38), maar er waren meer opheffingen (632) dan oprichtingen (606). Alleen in de zorg nam het aantal vestigingen per saldo toe. De grootste afname was er in de sector agri16. In de praktijk blijkt dat de werkgelegenheid bij opgeheven vestigingen groter is dan bij de oprichtingen. Per saldo is de werkgelegenheid dus meer afgenomen dan het aantal vestigingen.

Oprichtingen

Opheffingen

606

-632

Vestiging

42

Vertrek

-38

Saldo -800

-22 -600

-400

-200

0

200

400

600

800

Figuur 6.3 Oprichtingen, opheffingen, vestigingen, vertrek en vestigingssaldo, speerpuntsectoren in de regio Keyport2020, 2011-2012 Bron: Etil (VRL), 2013

Naast de oprichtingen, opheffingen en verhuizingen, is er ook dynamiek bij de bedrijven die reeds in de regio gevestigd waren. Bij circa 770 bedrijven in de speerpuntsectoren nam de werkgelegenheid toe, versus een afname bij bijna 1.130 vestigingen. De eerste jaren zijn vaak het moeilijkst voor een nieuwe onderneming. Het is daarom van belang de overlevingskans van nieuwe bedrijfsvestigingen te stimuleren en zo groot mogelijk te maken. Van de in 2007 opgerichte vestigingen in de speerpuntsectoren (zowel starters als nevenvestigingen van bestaande bedrijven) was in 2012 nog 57 procent nog actief. Vooral in het eerste jaar staakten relatief veel ondernemingen hun activiteiten. Tussen 2007 en 2008 viel 16 procent van de nieuwe vestigers af. In latere jaren liep dit terug van ruim acht procent tot minder dan zes procent.

15 16

Voor de afbakening van de speerpuntsectoren, zie bijlage A Doordat er overlappende activiteiten zijn in de speerpuntsectoren, kan er vanwege de dubbeltellingen niet op detailniveau per sector gerapporteerd worden.


27

100% 90%

100%

80%

84%

70%

76% 68%

60%

63% 57%

50% 40% 30% 20% 10% 0% 2007

2008

2009

2010

2011

2012

Figuur 6.4 Aandeel vestigingen in 2007 opgericht dat in de opvolgende jaren nog actief was, speerpuntsectoren in de regio Keyport 2020, 2007-2012 Bron: Etil (VRL), 2013


28

7 BASICS: OVERHEIDSINVESTERINGEN

Er zijn veel factoren die het aantrekkelijk maken voor bedrijven en personen om zich te vestigen in een regio. Een gunstig vestigingsklimaat kan voor iedereen iets anders betekenen. Sommige bedrijven zijn op zoek naar kenniswerkers en de nabijheid van sterke clusters op hun vakgebied, andere bedrijven zijn juist op zoek naar grotere aantallen laaggeschoolde werknemers en vestigen zich liever op goed bereikbare plaatsen langs infrastructurele knooppunten. Ook voor individuen en gezinnen kan het vestigingsklimaat op verschillende wijzen aantrekkelijk zijn: de één zoekt de rust van de meer perifere gebieden, anderen zoeken juist de drukte van de stad op, met veel voorzieningen. Over één ding bestaat echter weinig twijfel voor het stimuleren van de basisvoorwaarden waar een regio aan moet voldoen: de overheid heeft een belangrijke voorwaardenscheppende taak. Door te investeren in onderwijs kunnen er goede scholen en passende opleidingen aangeboden worden. En door te investeren in infrastructuur kunnen bedrijven en particulieren makkelijker datgene vinden dat zij zoeken in een regio; of het nou een goede verbinding ten bate van logistieke activiteiten is of voor woon-werkverkeer. Investeringen in de zorg, ten slotte, is een belangrijke factor voor de algehele volksgezondheid17. Doelstelling: In 2020 wordt er gemiddeld € 290 miljoen per jaar geïnvesteerd door de overheid in de Keyport 2020 regio18. Tevens committeert de overheid zich voor substantiële bedragen aan investeringen in infrastructuur en onderwijs. In paragraaf 6.1 zijn reeds de investeringen door bedrijven en maatschappelijk organisaties aan bod gekomen. Daarbij werden de publieke sectoren overheid, onderwijs en zorg buiten beschouwing gelaten. De investeringen door de overheid worden namelijk in deze paragraaf onder de loep genomen. Tussen 2008 en 2010 lagen de investeringen door overheden gemiddeld rond de 269 miljoen euro per jaar (figuur 7.1). Het geïnvesteerde bedrag was het grootst in 2010. In dat jaar werd er voor 287 miljoen euro geïnvesteerd. Het is daarom wenselijk dat dit bedrag van (afgerond) 290 miljoen aan jaarlijkse investeringen structureel wordt. Gezien de bezuinigingen door de overheid in de eigen taken, onderwijs, zorg en welzijn, is het niet te verwachten dat de investeringen de komende jaren extreem zullen groeien. Vasthouden aan het niveau van 2010 (met een beetje extra) is daarom een zeer gunstig scenario.

17

Een deel van de zorg betreft ook commerciële activiteiten en zou dus buiten het overheidsdomein moeten vallen. In de statistieken is dit onderscheid echter niet te maken. 18 Er zijn alleen statistische gegevens op COROP-niveau beschikbaar. De gepresenteerde gegevens zijn dan ook voor de regio Midden-Limburg, exclusief Cranendonck.


29

350 300 250

279

287

2009

2010

290 269

240

200 150 100 50 0 2008

Gem. 2006- Doelst. gem. 2010 2016-2020

Figuur 7.1 Investeringen door instellingen in de sectoren overheid, onderwijs en zorg, 2008-2010 en doelstelling 2016-2020, Keyport 2020 Bron: CBS, Etil (2013)

Om een beter inzicht te krijgen van de investeringen door overheden, is een inventarisatie gemaakt van de majeure projecten die in de pijplijn zitten. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen investeringen in vijf categorieën: • Infrastructuur: investeringen in infrastructuurprojecten die een bijdrage leveren aan het stimuleren van de bereikbaarheid en ontsluiting. Projecten in woonwijken worden alleen meegenomen als er sprake is van nieuwe gebiedsontsluitingswegen of stroomwegen19. • Werklocaties: investeringen in nieuwe bedrijven- en dienstenterreinen, revitalisering van bedrijventerreinen en het aanleggen van infrastructuur in en om bedrijven en dienstenterreinen (indien niet reeds hierboven genoemd bij infrastructuur). • Onderwijs: investeringen in het ontwikkelen van nieuwe opleidingen, gebouwen en campussen. • Commercieel vastgoed: investeringen in de ontwikkeling van winkels en kantoren, waarbij de overheid een cofinancier is. • Woningbouw: woningbouwontwikkelingen waarbij (semi-)overheidsorganisaties als cofinancier optreden. Aan de gemeenten is gevraagd hoeveel investeringen er per categorie op stapel staan. Volgens de eigen opgaven zijn er in de regio investeringen ter waarde van ruim 136 miljoen gepland (staat 7.1). Het grootste deel hiervan wordt door de gemeenten zelf gefinancierd. De meeste investeringen zullen worden gedaan door de gemeenten Weert en Nederweert. De grootste investeringen zullen in de infrastructuur plaatsvinden en werklocaties.

19

Investeringen in straatverlichting, fietspaden, riolering en openbare ruimte algemeen zijn niet meegenomen.


30

Totaal

gemeenten

Provincie

Overige partijen

Infrastructuur

€ 51.479.805

€ 22.818.305

€ 16.709.000

€ 10.987.500

Werklocaties

€ 42.254.777

€ 42.254.777

€0

€0

Onderwijs

€ 27.052.067

€ 23.035.017

€ 1.600.000

€ 2.560.050

€ 5.200.000

€ 1.130.000

€0

€ 3.070.000

€ 10.171.990

€ 5.450.000

€ 1.450.123

€ 3.271.867

€ 136.158.639

€ 94.688.099

€ 19.759.123

€ 19.889.417

Commercieel vastgoed Woningbouw Totaal

Staat 7.1 Voorgenomen investeringen door overheden Bron: opgave gemeenten, bewerking Etil (2013)

Van alle projecten zijn de ontwikkeling van het bedrijventerrein Kampershoek 2.0 in Weert, de beoogde verbetering van de verbinding tussen de A2 en de N266 en de ontwikkeling van het Regionaal Kennis en Expertise Centrum (RKEC) in Weert de grootste20. Een deel van de projecten betreft een publiek-private samenwerking. Zo wordt er uitgegaan van een investering van vier miljoen euro door RWE bij de ontsluiting van de Clauscentrale. Project

Type

Investering

Kampershoek 2.0, Weert

Werklocaties

€ 32.000.000

Verbinding A2 / N266

Infrastructuur

€ 20.000.000

RKEC (onderwijsmeters), Weert

Onderwijs

€ 10.480.100

Ontsluiting Clauscentrale

Infrastructuur

€ 8.000.000

Huisvesting gemeentehuis Cranendonck

Vastgoed

€ 6.125.411

Havenfront Midden, Maasgouw

Infrastructuur

€ 5.808.800

Centrumplan Nederweert

Commercieel vastgoed

€ 5.100.000

Verbouw / nieuwbouw primair onderwijs Nederweert

Onderwijs

€ 4.500.000

Oude Rijksweg Noord Echt-Susteren

Infrastructuur

€ 3.890.000

Groene golf Ringbaan Noord, Weert

Infrastructuur

€ 3.500.000

Staat 7.2 Top 10 majeure projecten in Keyport 2020 met behulp van overheidsinvesteringen (in miljoenen euro’s) Bron: opgave gemeenten, bewerking Etil (2013)

Naast de met budget genoemde projecten, zijn er ook een tweetal projecten die gefinancierd zullen worden door Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML), dit zijn de westelijke randweg en Businesspark Midden-Limburg beide in Echt-Susteren. Hier zijn echter geen bedragen bij genoemd.

20

In bijlage B is een volledig overzicht van alle (beoogde) investeringen opgenomen.


31

8 TOT SLOT De gegevens in dit rapport bieden middels een nulmeting een eerste blik op de huidige stand van zaken van verschillende sociaaleconomische factoren in de regio Keyport 2020. Deze zijn gekoppeld aan de doelstellingen voor de komende zeven jaar. Om te zien in hoeverre Keyport 2020 op weg is om de doelstellingen te halen, is een goede vinger aan de pols nodig. Een jaarlijkse monitor kan daarbij helpen om tijdig knelpunten te signaleren en, zo nodig, bij te sturen. Bij de aanvang van het uitvoeringsprogramma zullen alle doelstellingen even hoge prioriteit hebben. Zodra de voortgang in beeld is, kan er meer nadruk op een kleiner aantal doelstellingen gelegd worden. Op dit moment is er één belangrijke, zij het niet door de regio beïnvloedbare, factor die het succes van Keyport 2020 zal beïnvloeden: de economische crisis. In augustus 2013 werd bekend dat de recessie in Nederland al een jaar duurt. Tussen 2008 en 2012 was Nederland ook al twee keer in een recessie. Hoe langer de huidige economische malaise duurt, hoe moeilijker het wordt om ambities op economisch gebied te halen. Daarom zijn enkele ambities al zodanig geformuleerd dat ze minder afhankelijk zijn van de conjunctuur. Er wordt dan gekeken hoe de regio Keyport 2020 zich ten opzichte van het Nederlands gemiddelde ontwikkelt. Desalniettemin is het vooral voor de doelstellingen op de domeinen people, technology en business zaak dat de recessie binnenkort voorbij is. Voor 2014 wordt weer economische groei verwacht, maar de mate van landelijke groei is in augustus 2013 naar beneden bijgesteld tot driekwart procent. Zodra de economie weer aantrekt, zullen er altijd regio’s of sectoren zijn die meer of minder van de economische groei profiteren. Het is voor de regio Keyport 2020 dan ook van belang met slim beleid de kansen die er komen ten volste te benutten. Veelal zijn het de ondernemers zelf die het beste de kansen van economisch herstel zien. Daarop kan Keyport 2020 inspelen, door hen te faciliteren bij het ontplooien van nieuwe activiteiten. In de toekomst zal er op basis van deze nulmeting een Monitor Keyport 2020 moeten komen. Een monitor is per definitie kwantitatief van aard. De voortgang moet immers cijfermatig gemeten worden. Wellicht is er in een dergelijke monitor echter ook ruimte voor (kwalitatieve) succesverhalen over hoe ondernemers in de regio de crisis overwonnen en, mede dankzij Keyport 2020, er richting 2020 beter voorstaan dan ten tijde van de nulmeting in 2013.


32

BIJLAGE A SBI-AFBAKENINGEN SPEERPUNTSECTOREN

Agribusiness SBI 01.11 01.13 01.19 01.21 01.24 01.25 01.28 01.29 01.30 01.40 01.50 01.61 01.62 01.63 01.64 01.70 03 10 11 46.21.2 46.21.8 46.21.9 46.22 46.31.1 72.11.1 72.11.3 72.19.1 72.19.2 72.19.9 82.99.1

Omschrijving Teelt van granen, peulvruchten en oliehoudende zaden Teelt van groenten en wortel- en knolgewassen Teelt van overige eenjarige gewassen Druiventeelt Teelt van pit- en steenvruchten Teelt van overige boomvruchten, kleinfruit en noten Teelt van specerijgewassen en van aromatische en medicinale gewassen Teelt van overige meerjarige gewassen Teelt van sierplanten Fokken en houden van dieren Akker- en/of tuinbouw in combinatie met het fokken en houden van dieren Dienstverlening voor akker- en/of tuinbouw Dienstverlening voor het fokken en houden van dieren Dienstverlening voor het fokken en houden van dieren Behandeling van zaden voor vermeerdering Jacht Visserij en kweken van vis en schaaldieren Vervaardiging van voedingsmiddelen Vervaardiging van dranken Groothandel in zaden, pootgoed en peulvruchten Groothandel in akkerbouwproducten en veevoeder algemeen assortiment Groothandel in overige akkerbouwproducten Groothandel in bloemen en planten Groothandel in groenten en fruit Biotechnologisch speur- en ontwikkelingswerk op het gebied van agrarische producten en processen Biotechnologisch speur- en ontwikkelingswerk voor overige toepassingen Speur- en ontwikkelingswerk op het gebied van landbouw en visserij (niet biotechnologisch) Technisch speur- en ontwikkelingswerk Overig speur- en ontwikkelingswerk op natuurwetenschappelijk gebied (niet biotech.) Veilingen van landbouw-, tuinbouw- en visserijproducten

Leisure & Retail SBI 30.12 45.19.4 46.49.2 46.49.3 47 49.1* 49.32* 49.39.1 50.1* 50.3* 51.10* 52.22* 52.23* 55.10 55.2 55.30

Omschrijving Bouw van sport- en recreatievaartuigen Handel in en reparatie van caravans Groothandel in watersportartikelen Groothandel in kampeerartikelen (geen caravans) Detailhandel Personenvervoer per spoor (geen tram of metro) Vervoer per taxi Ongeregeld personenvervoer over de weg Zee- en kustvaart (passagiersvaart en veerdiensten) Binnenvaart (passagiersvaart en veerdiensten) Personenvervoer door de lucht Dienstverlening voor vervoer over water Dienstverlening voor de luchtvaart Hotels e.d. Verhuur van vakantiehuisjes en appartementen; jeugdherbergen en vakantiekampen Kampeerterreinen


33

55.90 56.10 56.3 59.14 77.11.1* 77.12* 77.21 77.34* 79.1 79.90 82.30 85.51.1 85.51.9* 90.01.1 90.01.3 90.04 91.02 91.04 92.0 92.00.9 93.1* 93.21 93.29.1 96.04

Overige logiesverstrekking Restaurants, cafetaria's e.d. en ijssalons Cafés Bioscopen Verhuur van personenauto's en lichte bedrijfsauto's (geen operational lease) Verhuur en lease van vrachtwagens, autobussen, caravans en aanhangwagens Verhuur van sport- en recreatieartikelen Verhuur en lease van schepen Reisbemiddeling en reisorganisatie Informatieverstrekking op het gebied van toerisme en reserveringsbureaus Organiseren van congressen en beurzen Zeil- en surfscholen Overig sport- en recreatieonderwijs Beoefening van podiumkunst Circus en variété Theaters, schouwburgen en evenementenhallen Musea, kunstgalerieën en -expositieruimten Dieren- en plantentuinen; natuurbehoud Loterijen en kansspelen Exploitatie van amusements- en speelautomaten Sport Pret- en themaparken; kermisattracties Jachthavens Sauna's, solaria, baden e.d.

Logistiek SBI 46 49.2 49.4 49.5 50.2 50.4 51.2 52.1 52.2 53

Omschrijving Groothandel Goederenvervoer per spoor Goederenvervoer over de weg Transport via pijpleidingen Zee- en kustvaart (vracht-, tank- en sleepvaart) Binnenvaart (vracht-, tank- en sleepvaart) Goederenvervoer door de lucht Opslag Dienstverlening voor vervoer Post en koeriers

Maakindustrie SBI 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Omschrijving Vervaardiging van tabaksproducten Vervaardiging van textiel Vervaardiging van kleding Vervaardiging van leer, lederwaren en schoenen Primaire houtbewerking en vervaardiging van artik. van hout Vervaardiging van papier, karton en papier- en kartonwaren Drukkerijen, reproductie van opgenomen media Vervaardiging van cokesovenproducten en aardolieverwerking Vervaardiging van chemische producten Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten Vervaardiging van producten van rubber en kunststof Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale prod. Vervaardiging van metalen in primaire vorm Vervaardiging van prod. van metaal (geen machines en app.)


34

26 27 28 29 30 31 32 33

Vervaardiging van computers, elektronische en optische mach. Vervaardiging van elektrische apparatuur Vervaardiging van overige machines en apparaten Vervaardiging van auto's, aanhangwagens en opleggers Vervaardiging van overige transportmiddelen Vervaardiging van meubels Vervaardiging van overige goederen Reparatie en installatie van machines en apparaten

Zorg SBI 21.10 21.20 26.60 32.50 72.11.2 72.19.3 86.1 86.2 86.9 87.1

Omschrijving Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen Vervaardiging van farmaceutische producten (geen grondstoffen) Vervaardiging van bestralingsapparatuur en van elektromedische en elektrotherapeutische Vervaardiging van medische instrumenten en hulpmiddelen Biotechnologisch speur- en ontwikkelingswerk op het gebied van medische producten en Speur- en ontwikkelingswerk op het gebied van gezondheid en voeding (niet biotechnologisch) Ziekenhuizen Medische en tandheelkundige praktijken Paramedische praktijken en overige gezondsheidszorg Verpleeghuizen


35

BIJLAGE B VOORGENOMEN OVERHEIDSINVESTERINGEN KEYPORT 2020 (2013-2020) De onderstaande tabellen zijn de opgaven van de gemeenten. Sommige opgaven zijn door Etil buiten beschouwing gelaten omdat ze in de huidige context niet van toepassing waren.

INFRASTRUCTUUR Cranendonck Naam/doel project

Totaal

Gemeente

GVVP

€ 930.965

€ 930.965

Herinrichting Grootschoterweg

€ 786.024

€ 786.024

Tijdelijke Randweg Zuid

€ 725.000

€ 362.500

Aanpassingen bushaltes

€ 11.016

€ 11.016

Totaal

Gemeente

€ 3.890.000

€3.800.000

Echt-Susteren Naam/doel project Oude Rijksweg Noord Westelijke Randweg (voor rekening van Ontwikkelingsmaatschappij Limburg) Leudal Naam/doel project Aanleg Rotonde de Walk-Heythuysen


Provincie

Rijk

overige

€ 362.500

Provincie

Rijk

overige € 90.000

Totaal

Gemeente

Provincie

€ 750.000

€ 350.000

€ 400.000

36

Rijk

overige

Maasgouw Naam/doel project

Totaal

Gemeente

Provincie

Rijk

Havenfront Midden

€ 5.808.800

€ 4.668.800

€ 1.140.000 (GOML)

€ 35.000 (RWS)

Knopen Lopen Maasgouw

€ 200.000

€ 100.000

€ 100.000 (GOML)

Land van Thorn

€ 1.178.000

€ 589.000

€ 589.000 (GOML)

Ontsluiting Clauscentrale *

€ 8.000.000

€ 2.000.000

€ 2.000.000

overige

€ 4.000.000 (RWE)

* Betreft door de gemeentraad in maart 2013 beschikbaar gesteld totaalkrediet. Voornoemde bedragen zijn opgebouwd uit projectramingen. De uiteindelijke kosten kunnen lager of hoger uitvallen. Oplevering van het project is voorzien eind 2014. * Betreft voorlopige, globale raming. Nederweert Naam/doel project Verbinding A2 / N266

Totaal

Gemeente

€ 20.000.000

€ 5.000.000

Bereikbaarheid Centrum

€ 1.000.000

€ 1.000.000

Brug langzaam verkeer

€ 1.500.000

€ 500.000

Roerdalen Naam/doel project Verkeers- en vervoerplan 2009-2014

Totaal

Gemeente € 200.000

Provincie

Rijk

€ 10.000.000

Provincie

overige € 5.000.000

Rijk

overige

€ 200.000

De gemeente heeft jaarlijks een vast investeringsbudget voor investeringen in de openbare ruimte, verdeel over reconstructie wegen (onderhoud), herinrichten openbare ruimte (voor doen van aanpassingen bij onderhoud als functionaliteit weg wijzigd), openbare verlichting en verkeers- en vervoersplan. De opgenomen bedragen bestrijken een periode van 4 jaar aangezien dit de scoop van de door gemeenteraad vastgestelde begroting. Op dit moment wordt het wegenbeheersplan aangepast, waardoor het budget voor reconstructies opnieuw wordt bepaald. Van deze jaarlijkse investeringsbudgetten is niet aan te geven welke projecten er precies uitgevoerd gaan worden, dit is afhankelijk van de jaarlijkse schouw

Roermond Geen (de door Roermond ingediende investeringen in straatverlichting wordt buiten beschouwing gelaten)


37

Weert Naam/doel project

Totaal

Gemeente

Provincie

Rijk

overige

Multimodale terminal Weert-Cranendonck

€ 3.000.000

€ 800.000

€ 700.000

€ 1.500.000

Groene golf Ringbaan Noord

€ 3.500.000

€ 1.720.000

€ 1.780.000

Totaal

Gemeente

Provincie

Rijk

overige

Herinrichting Milieustraat

€ 1.129.366

€ 1.129.366

Huisvesting gemeentehuis

€ 6.125.411

€ 6.125.411

Totaal

Gemeente

Provincie

Rijk

overige

Totaal

Gemeente

Rijk

overige

€ 3.000.000

€ 3.000.000

WERKLOCATIES Cranendonck Naam/doel project

Echt-Susteren Naam/doel project Businesspark Midden Limburg ((door en voor rekening van Ontwikkelingsmaatschappij Limburg)) Leudal Naam/doel project 2013: Uitbreiding Bedrijventerrein Ittervoort 4e fase Maasgouw Geen Nederweert Geen


38

Provincie

Roerdalen Geen Roermond Geen Weert Naam/doel project

Totaal

Gemeente

€ 32.000.000

€ 32.000.000

Totaal

Gemeente

Boogurt

€ 919.334

€ 919.334

Hart van Soerendonk

€ 429.168

€ 429.168

Totaal € 2.200.000

Kampershoek 2.0

Provincie

Rijk

overige

Provincie

Rijk

overige

Gemeente

Provincie

Rijk

overige

€ 1.900.000

€ 100.000

ONDERWIJS Cranendonck Naam/doel project

Echt-Susteren Naam/doel project Schoollocatie Burg. Willeme school + kinderopvang Leudal Geen Maasgouw Geen


39

€ 200.000

Nederweert Naam/doel project

Totaal

Gemeente

Provincie

€ 4.500.000

€ 4.200.000

€ 300.000

Totaal

Gemeente

Leuken (onderwijsmeters)

€ 2.841.415,01

€ 2.841.415,01

Kinderopvang (400 meter)

€ 853.000,00

Inrichting buitengebied

€ 637.000,00

€ 637.000,00

Laar (onderwijsmeters)

€ 1.200.000,00

€ 1.200.000,00

Verbouw / nieuwbouw primair onderwijs

Rijk

overige

Roerdalen Geen Roermond Geen Weert Naam/doel project

Kinderopvang (100 meter)

€ 1.057.000,00

RKEC (onderwijsmeters)

€ 10.480.100,00

Zorgmeters (400 meter)

€ 1.282.050,00


€ 428.000,00

Rijk

overige

€ 853.000,00

€ 225.000,00



Provincie

€ 225.000,00

€ 10.480.100,00

€ 1.200.000,00 € 1.282.050,00

€ 428.000,00

40

COMMERCIEEL VASTGOED Cranendonck Geen Echt-Susteren Geen Leudal Naam/doel project 2013: Buurtwinkel Grathem

Totaal

Gemeente

€ 100.000

€ 30.000

Totaal

Gemeente

€ 5.100.000

€ 1.100.000

Provincie

Rijk

overige € 70.000

Maasgouw Geen Nederweert Naam/doel project Centrumplan Nederweert Roerdalen Geen Roermond Geen Weert Geen


41

Provincie

Rijk

overige € 3.000.000

WONINGBOUW Cranendonck Geen

Echt-Susteren Geen Leudal Naam/doel project

Totaal

Gemeente

Provincie

Bouw Samen Zorgen Huis Baexem Betreft bouw 12 zorgappartementen waarvan 4 geschikt voor hospicezorg in voormalig klooster

€ 2.750.000

€ 1.000.000

€ 1.000.000

€ 750.000

Herbergier Heythuysen Betreft vestiging “Herbergier”=zorgformule in vml basisschool en realisatie 3 grondgebonden woningen in vml peuterspeelzaal Voor beide projecten zijn aanvragen ingediend bij provincie ikv stimulering bouw en transitie Limburgse woningmarkt

€ 3.071.990

€ 100.000

€ 450.123

€ 2.521.867

Maasgouw Geen Nederweert Geen Roerdalen Geen


42

Rijk

overige

Roermond Geen Weert Totaal

Gemeente

Laarveld kosten woonrijp maken fase 1

€ 1.250.000

€ 1.250.000

Vrouwenhof kosten bouw- en woonrijp maken

€ 3.100.000

€ 3.100.000

Naam/doel project


43

Provincie

Rijk

overige

KEYPORT 2020 DOELSTELLINGEN EN NULMETING

Recommend Documents