Juni 2013 jaargang 19 nummer 2

Juni 2013

jaargang 19 nummer 2

Colofon Kleefkruid is het contactblad voor leden en donateurs van IVN-Raalte, Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid Kleefkruid verschijnt 4 maal per jaar.

Bestuur

Voorzitter: Vacant

Kleefkruid

Redactie: Marie-José van Beurden Westdorplaan 16 8101 BE Raalte. tel. 353751 [email protected]

Secretaris: Ine Kappert De Heerd 113 8102 LL Raalte. tel. 357345 [email protected]

Contacten adverteerders: Ton Schoorlemmer Torenvalk 45 8103 GJ Raalte tel. 352410 [email protected].

Penningmeester: Albert-Jan Hoekerswever Lentzinckserve 9 7441 KD Nijverdal tel. 06–34872330 [email protected]

Lay-out: Jos Harink De Spinde 37 8102 LA Raalte. tel. 362944 [email protected]

Leden: Agnes Walraven Houtduif 5 8103 EG Raalte. tel. 358339 [email protected]

Contributie

Leden: € 15,--; jonger dan 18 jaar of tweede lid binnen een gezin: € 7,--. Contributie jeugdleden: € 7,–. Contribuanten: € 10,–.

Inez van Duijvendijk Bevernel 20 8101 HA Raalte. tel. 358774 [email protected]

Machtiging: Het bestuur vraagt leden die IVN nog geen machtiging hebben gegeven voor het automatisch overmaken van de contributie, contact op te nemen met het secretariaat. Bankrekening 35 45 71 710

Marijke Stroek Stroeksweg 1 8111 PC Heeten. tel. 381290 06-48041104 [email protected] 1

Een dag van een weidevogelbeschermer Vandaag de dag, een stralende dag, blauwe lucht met hier en daar een klein stapelwolkje. Kijkend naar deze wolken ontdek ik al direct een buizerd hoog cirkelend op de thermiek van de lucht. Inmiddels loopt de buitentemperatuur richting de twintig graden en uit de wind is het toch knap warm. Voor mij is dit een prachtige voorjaarsdag om gewapend met een verrekijker, fototoestel en een bos bamboestokken het Hellendoornsebroek in te trekken. Vandaag ga ik speciaal op zoek naar de nesten van Grutto, Wulp en Tureluur omdat zo in de eerst week van mei, door de hogere temperaturen, het gras hard aan het groeien is. Deze drie kritische weidevogels broeden het liefst in het langere gras. Echter hierdoor zijn ze ontzettend moeilijk op te sporen. Zelfs de ervaren weidevogellaar zal zijn geduld op de proef moeten stellen om deze nesten te vinden. Aangekomen in het veld word ik al vriendelijk welkom geheten door een paartje scholeksters die op het zandweggetje achter de boerderij van boer Wiggers lopen. Het luide tepiettepiet klettert schel door de muziek van mijn autoradio heen waardoor ik deze maar snel uitdruk. Wat een heerlijk geluid om mijn avontuur mee te beginnen. De twee scholeksters rennen luid protesterend voor mijn auto uit terwijl ik langzaam naar het eind van het doodlopende pad rij. Blijkbaar stoor ik ze in hun paringsritueel want niet lang nadat ik mijn motor uit heb gezet vertoont het mannetje alweer baltsend gedrag. Inmiddels zijn de scholekster niet de enige vogels in mijn oogbereik. Op het maïsland rechts van mij zie ik twee buitelende kieviten en ook hoor ik alarmerende grutto`s. Vorige week is het maïsland geploegd en het ligt nu klaar voor het inpoten van de mais. Ik zie met mijn verrekijker dat de drie kieviten nog netjes tussen de stokken op het nest zitten. Dit is makkelijk zoeken omdat het kaal bouwland is. De zwart witte kievit valt zo makkelijk op. Mijn oog valt op twee andere kieviten die ook op het nest zitten, maar waar geen stokken bij staan. Omdat hier op zeer korte termijn mais gepoot gaat worden besluit ik deze nesten nog even te markeren. Drie eieren 2

en één ei. Waarschijnlijk zijn dit nieuwe legsels van paartjes waarbij hun eieren verloren zijn gegaan bij het ploegen de week ervoor. Misschien wel van nesten die ik niet gevonden heb en dus niet gemarkeerd heb. Gelukkig kan de boer er nu omheen werken met het poten van de mais.



nest jonge kieviten

Ik besluit direct een rondje door het lange weiland te lopen. Ergens in de verte voor mij komt een tureluur uit het lange gras vliegen, en ook de grutto`s laten duidelijk merken dat ik binnen hun territorium treed. Echter het gras is al zo lang dat je deze nesten nauwelijks meer kunt zien. Ik besluit af te wachten in de auto. Hier zit je beschut en val je niet op. Genietend van al die roepende grutto`s zie ik de tureluur weer in het land duiken. Na even gewacht te hebben verdwijnt hij in het lange gras. De grutto`s ben ik inmiddels kwijt. Ik loop stilletjes richting de plek waar de tureluur verdwenen is. Een meter of 10 voor mij komt hij ineens omhoog zetten uit het gras. Ik zet langzaam nog een paar passen en dan durf ik niet meer. Je kunt het nest niet zien en er bestaat een kans dat je op de eieren gaat staan. Ik zet een stok neer op de plek waar ik denk dat het nest ongeveer zit en ik besluit eerst naar een ander deel van het gebied Grutto te gaan om te kijken hoe het daar met de nesten staat. Later terug gekomen bij het perceel loop ik weer stilletjes in de richting van mijn stok. Pas als ik vlakbij de stok ben vliegt de tureluur weer op, nu ongeveer een halve meter achter mijn stok, vier eieren! Prachtig! Na dit nest nog even gemeld te hebben bij de betreffende boer verlaat ik met een tevreden gevoel het veld. De volgende keer ga ik op zoek naar de fel alarmerende grutto`s die waarschijnlijk ook een nest hebben in dit perceel. We hebben helaas niet zoveel tijd meer…. het gras groeit hard en de maaimachines zitten te popelen om ook het veld in te gaan. Rick Wijnberg, Coördinator Werkgroep Weidevogels. 3

Europa verbiedt bijen-dodende pesticiden!!

Het is gelukt – Europa heeft zojuist bijen-dodende pesticiden verboden!! Meer dan de helft van de EU landen die stemmen vóór het verbod! Megabedrijven zoals Bayer hebben alles uit te kast getrokken om dit te voorkomen, maar de kracht van de mensen, de wetenschap en goed bestuur hebben het voor elkaar gekregen Bijen bestuiven tweederde van al ons voedsel – dus toen wetenschappers er achter kwamen dat zij stilletjes en in een angstaanjagend tempo stierven, kwam Avaaz in actie en ging door totdat zij wonnen. De overwinning is het resultaat van twee jaar lang ministers overspoelen met berichten, het organiseren van protesten met imkers die volop media aandacht kregen, het financieren van opiniepeilingen en nog veel, veel meer. Het heeft lang geduurd om deze overwinning te behalen, en het zou niet mogelijk zijn geweest zonder wetenschappers, specialisten, sympathieke ambtenaren, imkers en onze campagne partners. Wij kunnen trots zijn op onze bijdrage voor wat wij samen hebben bereikt. Het is tijd om te vieren dat een van 's werelds meest waardevolle en belangrijke wezens weer kan ademhalen. Maar het EU verbod is maar 2 jaar van kracht, in afwachting van nadere beoordeling. En wereldwijd blijven bijen dood gaan door pesticiden die hen verzwakken en verwarren, en door het verliezen van hun woonomgeving doordat wij het platteland omploegen en vol bouwen. In Europa en over de hele wereld ligt er nog veel werk om ervoor te zorgen dat ons landbouw- en milieubeleid wordt gebaseerd op gedegen wetenschappelijk onderzoek. En wij zijn de juiste gemeenschap voor deze taak. Meer hierover lezen? Kijk op de website: http://www.avaaz.org/nl/hours_to_save_the_bees/?vc 4

Een korte terugblik in de tijd Oprichting IVN-Raalte en uitgave Kleefkruid Oprichting van IVN-Raalte:

9 februari 1993

Voorlopig bestuur : - voorzitter Henk Hof - secretaris John Ruiter - penningmeester Kees Withagen - adviseur Liedewijde Tielbeek - lid Adri Kleinnibbelink - lid Petra Verhagen - lid Hermien Boerdam De feestelijke oprichting van IVN Raalte: In totaal meldden zich 35 leden aan.

27 april 1993.

Eerste excursie: Deze eerste excursie was in het Boetelerveld. Er waren meteen 50 deelnemers!

5 juni 1993

Eerste Algemene Ledenvergadering:

5 oktober 1993

Eerste definitieve bestuur: - voorzitter Henk Hof - secretaris John Ruiter - penningmeester Kees Withagen - lid Adri Kleinnibbelink - lid Petra Verhagen De eerste 5 werkgroepen presenteren zich: - werkgroep landschapsonderhoud - werkgroep vogels - werkgroep planten - werkgroep excursies/cursussen - werkgroep publiciteit. Om elkaar op de hoogte te houden van de diverse activiteiten, kwam er enkele keren een nieuwsblad uit met de naam: "De Koekoek"

5

Tweede Algemene Ledenvergadering:

8 maart 1994.

Ter gelegenheid van deze ledenvergadering verschijnt Het eerste exemplaar van Kleefkruid



jaargang 1, nummer 1, 1994

De redactie van het eerste exemplaar van Kleefkruid bestond uit: - Fokko Agteres - Jan van Dam - Adri Kleinnibbelink - John Ruiter (eindredacteur). Dit alles staat te lezen in het eerste exemplaar van Kleefkruid. U leest nu in Kleefkruid: jaargang 19, nummer 2, 2013 Met dank aan Jan van Dam, die mij al deze gegevens heeft verstrekt. Marie-José van Beurden (redacteur Kleefkruid)

6

7

Het begrip met vele gezichten: biodiversiteit Hoe meer je weet over de natuur, des te meer je de natuur gaat waarderen. Vanaf heden ga ik voor het Kleefkruid artikelen schrijven over verschillende onderwerpen, die te maken hebben met het milieu en de natuur. Laat ik mijzelf even voorstellen: ik ben Ralph Temmink, 22 jaar en kom uit Raalte. Ik studeer Milieukunde aan de Saxion Hogeschool te Deventer. Dit jaar studeer ik af en volgend jaar ga ik Biologie studeren in Nijmegen. Mijn eerste artikel gaat over het begrip biodiversiteit, een begrip met vele gezichten. Ik laat jullie kennismaken met de wondere wereld genaamd biodiversiteit. Het woord biodiversiteit is een samenstelling van de term biologische diversiteit. Biologische diversiteit houdt in: de verschillen in de levende wereld of de verschillen tussen organismen. De meest gebruikte beschrijving van biodiversiteit is het aantal verschillende soorten organismen. Biodiversiteit is veel meer dan dat. Ik ga kort in op drie verschillende soorten diversiteit, die onderdeel uitmaken van biodiversiteit: genetische diversiteit, soortendiversiteit en ecosysteemdiversiteit. Genetische diversiteit Genetische diversiteit is de informatie, die wordt doorgegeven van de ene generatie op de andere. Kinderen lijken op hun ouders, maar verschillen toch (geen mens is hetzelfde!). Dit is ook het geval bij de planten, vogels en dergelijke. Doordat niet elke Koolmees hetzelfde is, kan de soort Koolmees omgaan met veranderingen (denk aan klimaatverandering). Sommige Koolmezen broeden vroeg in het seizoen, andere Koolmezen broeden laat in het seizoen. Dus als het voedsel later beschikbaar is, zijn er altijd Koolmezen die genoeg te eten hebben.

Genetische variatie van de Wilde kievitsbloem. Foto Ralph Temmink

Soortendiversiteit Soortendiversiteit is het meest bekendst. Een soort is een groep van organismen, die zich onderling kunnen voortplanten én vruchtbare nakomelingen voortbrengen. Zo zijn er veel verschillende dagvlindersoorten, vogelsoorten en plantensoorten. Veel activiteiten van IVN-Raalte zijn erop gericht om soorten te beschermen. Het is niet bekend hoeveel soorten voorkomen in de wereld. Het aantal wordt geschat tussen 7.000.000 en 30.000.000! 8

Verschillende soorten dagvlinders: het Heideblauwtje, de Dagpauwoog en de Gehakkelde aurelia. Foto’s Ralph Temmink

Ecosysteemdiversiteit Een andere vorm van diversiteit is ecosysteemdiversiteit. Een ecosysteem is het geheel van planten en dieren in een gebied én hoe ze in verhouding staan tot elkaar en hun omgeving (wie eet wie? welk plantje groeit waar?). Een voorbeeld van een ecosysteem is natte heide (Het Boetelerveld) of bos. (Het Reelaer).

Verschillende ecosystemen: het bos, een plas en een heideveld. Foto’s Ralph Temmink

Biodiversiteit is dus een divers begrip. Schrijven en lezen over biodiversiteit is natuurlijk interessant, maar niets is zo leuk om ‘biodiversiteit’ te beleven! Ga erop uit en beleef de natuur: hoor, proef, ruik, voel en aanschouw! Ralph Temmink

9

Ben ik als IVN-er verzekerd? Vrijwilligerswerk is leuk. Zeker als het ook nog eens je hobby betreft. Maar hoe zit het als er iets gebeurt? Verzekeringen Zowel de gemeente Raalte, als het IVN hebben een zogenaamde “vangnet”-verzekering afgesloten, waardoor vrijwilligers binnen de gemeente Raalte zijn verzekerd tijdens hun vrijwilligerswerkzaamheden. Deze kan pas aangesproken worden, als de eigen verzekering van de vrijwilliger geen of onvoldoende dekking biedt. . Er zijn verschillenden polissen: • Een aansprakelijkheidsverzekering (zowel gemeente als IVN) • Een ongevallenverzekering (zowel gemeente als IVN) • Een collectieve schadeverzekering verkeersdeelnemers (gemeen te) • Een schadeverzekering vrijwilligers (gemeente) • Een ongevallen inzittendenverzekering (gemeente) • Een rechtsbijstandsverzekering (gemeente) • Een aansprakelijkheidsverzekering voor personenschade van bezoekers/deelnemers aan activiteiten, zoals excursies (IVN) • Een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering (voor commissa rissen en bestuurders van een vereniging; zowel de gemeente als het IVN) Let op: NIET verzekerd zijn: • Diefstal of vermissing van goederen • Loonderving als gevolg van een ongeval. Voor alle verzekeringen gelden maximum bedragen. Het voert te ver om deze hier te noemen. Van de meeste van de afgesloten verzekeringen zijn kopieën van de polisvoorwaarden (digitaal) in het bezit van onze afdeling. Geïnteresseerden kunnen aan de penningmeester ( Ine Kappert, [email protected] ) een kopie hiervan vragen. Het landelijke IVN is bezig met een herziening van de verzekeringen; sommige polisvoorwaarden zijn verouderd en worden nog dit jaar vervangen door up-to-date voorwaarden. Aansprakelijkheid. Er is pas sprake van aansprakelijkheid als er een onrechtmatige daad is gepleegd en er schade is ontstaan door schuld (volgens het Burgerlijk Wetboek, Boek 6, artikel 162). Voor aansprakelijkheid telt sterk mee of degene die de schade heeft veroorzaakt dit – verwijtbaar - aangerekend kan worden: had hij of zij kunnen weten dat er risico 10

werd genomen en dat dit tot schade zou kunnen leiden? Naarmate iemand (bestuurder, gids, barvrijwilliger, noem maar op) beter en professioneler is opgeleid kan hij/zij op basis van deze verworven kennis eerder aansprakelijk worden gesteld. Plat gezegd: hoe dommer je bent des te minder je aansprakelijk gesteld kunt worden. Ook geldt nog de zogeheten relativiteitsvereisten: als – bijvoorbeeld - tijdens het knotten van wilgen een afgezaagde tak valt op een medevrijwilliger die aan het ruimen is, dan zijn dat risico’s verbonden aan de aard van de werkzaamheden. Valt die tak echter op een voorbijganger dan kan er wel sprake zijn van aansprakelijkheid jegens die voorbijganger. Alles over de vrijwilligerspolis kunt U nalezen op: http://www.vrijwilligerspuntraalte.nl/templates/standard.net?p=792&m Hoe te handelen in het geval van ongeval en/of schade? Het ongeval of de schade direct melden bij alle van belang zijnde verzekeringen, dus niet alleen bij de eigen verzekering maar ook meteen bij de vangnetverzekering. Je moet dan kiezen tussen de vangnetverzekering van de gemeente of die van het IVN. De aangesproken verzekering is wettelijk verplicht de melding te behandelen en zal zelf voor onderlinge verrekening met andere verzekeringsmaatschappijen zorg dragen. Melden bij de gemeente: via het klantcontactcentrum van de gemeente. Melden bij het IVN: via het landelijk secretariaat. Ine Kappert IVN-Raalte verwelkomt 2 nieuwe bestuursleden. Albert Jan Hoekerswever, die het penningmeesterschap op zich gaat nemen en Marijke Stroek, die als algemeen bestuurslid het bestuur komt versterken. We wensen hun een fijne tijd bij IVN-Raalte

Zet vast in je agenda: 5 januari 2014 Winterwandeling in Luttenberg start bij de Laarman georganiseerd door IVN en de Laarman 11

Men kan niet weten hoe een koe een haas vangt…. Onze weidevogelbeschermers Ruben en Rick vonden een kievitsnest, dat zij markeerden. Een klusje dat voor hun gesneden koek is. Om alles goed te kunnen volgen en hopend op mooie beelden van eieren die uitkomen, plaatsten zij een camera bij het nest. Maar helaas…..De eieren kregen de kans niet om uit te komen. In plaats van mooie jonge kieviten kwam er een haas in beeld, die in de avond het nest bezocht. En de volgende ochtend was het nest leeg. Tien minuten later komt de kievit nog wel poolshoogte nemen. Rick heeft de camera nu bij een nieuw nest geplaatst, waar ook weer dag en nacht foto’s gemaakt gaan worden. Hij betwijfelt of een haas in staat is het nest leeg te roven. Maar ja, je kunt nooit weten hoe een koe een haas vangt. 14 mei bezoekt de haas rond 10 uur ’s avonds het nest

15 mei om 6.37 u ’s ochtends is het nest leeg

15 mei om 6.47 u ’s ochtends komt de kievit nog een kijkje nemen. Maar helaas…..

Ledendag op 12 oktober Dit mag je niet missen! Zaterdag 12 oktober is het Landelijke Ledendag van IVN. We zijn die dag te gast in Burgers’ Zoo in Arnhem. Met interessante sprekers, een gevarieerde informatiemarkt, leuke workshops ’s en natuurlijk ook toegang tot de dierentuin. Inclusief koffie/thee en een lunchpakket voor slechts 10 euro. In juni start de inschrijving, maar noteer nu alvast de datum! 12



Van de Redactie Van klerk naar digitaal tijdperk We leven in het digitale tijdperk. Daar kunnen wij niet omheen. Vroeger zat de klerk hele dagen achter zijn bureau te schrijven, om alle zakelijke dingen op papier te zetten. Voor iedere klant een nieuw, met de hand geschreven exemplaar. Morsmouwen aan, zodat zijn pak niet ging glimmen van de vele meters, die zijn arm uren achter elkaar over de schrijftafel aflegde. Wat was hij blij met zijn eerste typemachine. Met 2 blauwtjes ertussen kon hij 3 exemplaren tegelijk maken. Maar o wee als er een foutje insloop……. Dan moest alles opnieuw worden getikt. Jaren later was Typex een hele uitkomst……althans voor het bovenste exemplaar. En dan nog eens alle werk van “envelopperen”, posten en bezorgen. Enkele kantoorregels midden 19e eeuw Nu de kantooruren drastisch verminderd zijn en wel tot elf uren per dag, is het tot zich nemen van voedsel toegestaan tussen half twaalf en twaalf uren, maar het werk mag onder geen enkele voorwaarde onderbroken worden. De klerken moeten zelf hun schrijfpennen medebrengen; een slijper is op aanvraag bij de boekhouder aanwezig en verkrijgbaar. De nieuwe, verhoogde weeklonen zijn voor jongens tot veertien jaar fl. 0,52, jongste bediende fl. 2,40, oudste klerken na vijftien jaar diensttijd fl. 10,25. Er wordt verwacht, dat iedereen hiermede een verhoogde hoeveelheid werk zal afleveren.

In die tijd werden mededelingen voor verenigingsleden spaarzaam op papier gezet. Als een lid van de voetbalclub wilde weten of een wedstrijd doorging vanwege het barslechte weer, dan moest hij toch even op zijn fiets naar een of ander café, waar voor het raam de mededeling van de club te lezen was. Toen de stencilmachine en het kopieerapparaat hun intrede deden, verschenen er steeds meer clubbladen, zodat alle leden op de hoogte konden blijven van het wel en wee van de club. Om elkaar van alles op de hoogte te houden is in deze tijd geen enkel probleem meer. We beschikken over computers en internet. Met één druk op de knop kun je alle mensen bereiken. En via sociale netwerken als Hyves, Facebook, LinkedIn en Twitter kunnen mensen kennis, ervaringen en verhalen delen. En dankzij de komst van de smartphone, die we gewoon op zak hebben, kunnen we ook onderweg bellen, sms’en, mailen, internetten, muziek beluisteren, foto’s en video’s maken en bekijken en de nodige spelletjes downloaden en spelen.

13

IVN-Raalte heeft de barre tijd van de klerk niet meegemaakt en heeft, vanaf één jaar na haar oprichting, altijd een mooi verenigingsblad kunnen uitgeven: KLEEFKRUID. Een blad met veel eigen verhalen van de leden, vaak vergezeld van mooie foto’s. Het is mooi om elkaars ervaringen via dit blad te kunnen delen. Door de vooruitgang van de techniek is het steeds gemakkelijker om foto’s en videofilmpjes te maken en naar de redactie te sturen. Ik krijg dan ook vaak prachtige en soms aandoenlijke natuurfoto’s gestuurd. Dit maakt Kleefkruid alleen maar levendiger en nodigt uit om er steeds weer een mooi boekje van te maken. Echt door en vóór alle IVN-ers. Ik wil er ook nog eens op attenderen, dat ieder Kleefkruid op de website staat. Hier kun je de foto’s in kleur zien en in het groot bekijken. http://ivn.nl/afdeling/ivn-raalte Ook is het voor ieder lid mogelijk om op zijn eigen e-mailadres Kleefkruid te ontvangen. Mail dan naar [email protected] met vermelding van naam, adres, mailadres en dat je Kleefkruid voortaan graag digitaal ontvangt i.p.v. in de brievenbus. Het bespaart ook nog eens milieu en kosten. We leven in het digitale tijdperk. Kleefkruid gaat daar ‘natuur’lijk in mee. Marie-José van Beurden

Bent U op zoek naar een ander soort uitje voor uw bedrijf, vriendengroep, vereniging, familiedag enz., dan is het wellicht mooi om onder begeleiding van een natuurgids naar het Boetelerveld te gaan. Er is veel te zien en te horen in dit unieke reservaat; vooral als dat onder begeleiding is van een ervaren natuurgids, die u ook kan vertellen over de historie van het Boetelerveld. Plaats: Raalte Locatie/vertrekpunt: Boetelerveld Raalte Georganiseerd door: IVN Raalte

informeer geheel vrijblijvend. Mail naar [email protected] 14

Een unieke gebeurtenis Mocht er in de Stentor bij “waarnemingen in de natuur” door Sander melding worden gemaakt van een bijzondere ervaring: één appelvink in de tuin ! …………. Dan is Berend van Lenthe wel erg bevoorrecht Hij ziet er geregeld twee (een man en een vrouw) in zijn tuin aan de Heerd in Raalte. Heel bijzonder dat hij ook nog de gelegenheid heeft gehad om ze tegelijkertijd op de gevoelige plaat te zetten. Al komt de foto niet geheel tot zijn recht, omdat hij door het raam genomen is en de afdruk in Kleefkruid in zwart-wit is: Wij plaatsen hem toch. (Kijk ook in Kleefkruid op de website, daar staat hij wel in kleur!) http://ivn.nl/afdeling/ivn-raalte Ere wie ere toekomt!

Eekhoorn geeft springles Op zondag 5 mei troffen wij in het buitengebied van Heino een eekhoornouder aan met 3 jongen. Zij (of hij) probeerde de jongen te motiveren om een moeilijke sprong te maken. Herhaaldelijk werd het voorgedaan, maar de jongen vonden het nog een beetje te moeilijk. We hebben een filmpje gemaakt en op YouTube gezet. Het is mooi om de inspanningen van deze eekhoorn te zien. De link is: http://youtu.be/HjTHYPqWDIY Jasmien Jansen Werkgroep Weidevogels

15

Beste Kleefkruidlezers Om de kosten te drukken en het milieu te sparen, bieden we nu ons Kleefkruid ook digitaal aan. Omdat we overgestapt zijn naar een andere drukker, zijn we niet meer gebonden aan de afname van de huidige oplage. Willen jullie Kleefkruid voortaan ook digitaal ontvangen?

Mail dan naar: [email protected]

Graag vermelden dat je Kleefkruid voortaan digitaal wilt ontvangen met vermelding van je naam, adres en mailadres. Dan kunnen de gegevens genoteerd worden in de ledenadministratie.

Als 't koud en nat in juni is, dan is 't heel het jaar ook mis.

Op het weer van juni komt het aan, of de oogst wel zal bestaan.

In juni veel regen, komt wijngaard en bijen ongelegen.

Geeft juni een twijfelgeval, dan wordt augustus een erg warm geval.

Vliegt de zwaluw hoog, 't blijft overwegend droog.

16

Een tureluur die tureluurs is Bij kenners van weidevogels is het een bekend fenomeen dat tureluurs een bepaalde traditie hebben bij hun broedgedrag: - Ze maken het liefst hun nest aan de rand van een perceel, niet ver van een sloot. Dus dicht bij een voedselbron. - Ze zitten graag in de buurt van een andere weidevogel; het liefst bij een kievit, (soms op amper een meter afstand) om (zo word al thans aangenomen) te profiteren van de verdedigingstechniek van deze acrobatische vogel die er niet voor terugdeinst om in lucht kraaien, reigers, ooievaars e.d. aan te vallen en te verjagen. - Ze broeden over het algemeen op 4 eieren; soms 3 en in een enkel geval 2. Maar……………….. in de buurtschap de Spekhoek bij Heeten, zit een broedpaar dat het spoor totaal bijster is. Mevrouw tureluur zit namelijk moederziel alleen midden in een grasperceel van ongeveer anderhalve hectare te broeden op maar liefst 5 eieren. Dit hebben wij als weidevogelbeschermers nog niet eerder meegemaakt. Vandaar dat het de moeite waard was om er een foto van te maken. Berend van Lenthe Werkgroep Weidevogels

Bijzonder: een nest van een Tureluur met 5 eieren, moederziel alleen in een weiland

17

Ondanks het koude voorjaar was de vogelzangcursus weer een groot succes. Een mailtje van Jeroen, laatste week maart: Ik ben vanochtend naar Schoonheten geweest. 1 winterkoning, 2 pimpelmezen, 3 koolmezen en 1 vink. En flink koud en veel wind-lawaai, je hoort bijna geen vogels door het gebulder. Het meertje was dichtgevroren!

Er zijn nog volop (water)vogeltellingen! 16 juni, 14 en 21 juli, 18 augustus, 15 september, 13 oktober, 2, 17 en 24 november, 15 december. Wie graag een keer mee gaat met een telling, kan contact opnemen met: Hein Kogelman Coordinator Watervogels Hein [email protected] 0572-354750 S H Zoek de volgende woorden: G J merel, huismus, spreeuw, V winterkoning, fitis, houtduif, O roodborst, pimpelmees, K zwartkop, kievit, H heggenmus, kauw, tjiftjaf, P koolmees, karekiet, meerkoet, R boerenzwaluw, zanglijster, I grasmus, tuinfluiter, N kokmeeuw, scholekster, G kwikstaart, huiszwaluw, M ringmus, boomkruiper, U S

U E J H I W W U O W K P R R T W

M T P G L R I I K L A A A E F C

S C H O L E K S T E R N S P A P

18

I I O H A T S Z R G E P M I J Z

U S U E M S T W A N K I U U T M

H T T G H J A A W I I M S R F E

M S D G M I A L Z N E P E K I E

S R U E E L R U S O T E E M J R

I O I N R G T W A K S L M O T K

T B F M E N U B O R P M L O I O

I D W U L A W Z N E R E O B V E

F O M S K Z A E E T E E O R E T

K O K M E E U W A N E S K O I F

R R E T I U L F N I U T X H K I

I A W L Z T N R E W W C F U L O

Met de zaag in de hand door het Sallandse land Nu naar buiten kijkend ziet het er zonnig uit, al is de temperatuur nog lang niet zomers. Tijdens het afgelopen knotseizoen zal menigeen tijdens de niet altijd prettige weers-omstandigheid naar aangename temperaturen hebben verlangd. Een terugblik op ons werk. Zoals altijd plannen we een zestal adressen die in principe de eerste zaterdag van de maand worden bezocht. Dit van begin november (de natuurwerkdag) tot eind maart. Zonder slag of stoot lukt het niet altijd, dus moet soms tussentijds een aanpassing van de planning plaats vinden. In de regel staan daar gemiddeld een 25-tal wilgen geduldig te wachten om van hun kruin te worden verlost door zo’n 10 à 15 enthousiaste knotters, waarvan één vrouw. Met de huidige technische hulpmiddelen, zoals de kettingzaag, is deze klus een fluitje van een cent, maar…………wij doen alles met de hand! Een terugblik in de geschiedenis leert, dat de wilg voor geriefhout werd gebruikt voor o.a. bezemstelen en ook de bezem zelf. Maar ook de midwinterhoorn is afkomstig van een wilgentak. Vanuit het standpunt van landschapsonderhoud is het van groot belang dat de wilgen in het coulisselandschap van onze provincie blijven. Over de gehele periode worden zo’n 160 wilgen geknot waaraan 350 manuren worden besteed. Al dit pro Deo werk wordt, zoals al eerder gezegd, met groot enthousiasme gedaan. Wat het oplevert? Een fraai landschap, saamhorigheid, gezelligheid, een beetje ontbering en aan het eind van de klus genieten van soep met brood en soms een borreltje toe. En dan nog dit: de meesten van ons zijn al aardig op leeftijd en niet allemaal even fit, maar wel echte doordouwers. Aanwas van onze club knotters is welkom! En, al is het nog geen november, als je er wat voor voelt om het landschap in onze omgeving fraai te houden, word je met open armen door ons ontvangen. Mail naar: [email protected] Dick Boersma Jos Tutert coördinatoren Wilgen knotten werkgroep Landschapsonderhoud

19

Slaapplaatsen van de Grote Zilverreiger Dankzij de inspanning van vrijwilligers en vogelliefhebbers zijn er weer heel wat vogels in Nederland geteld dit voorjaar. Ook IVN-Raalte draagt altijd haar steentje bij. Zo ging de werkgroep watervogels weer heel wat keren op pad om de slaapplaatsen van de Grote Zilverreigers en de Wulpen te tellen. Het voorjaar was kil en af en toe lag er op veel plekken zelfs een laagje ijs. Voor de vogels soms een reden om elders te overnachten. Maar dankzij de tellers kon alles weer in kaart worden gebracht en werden er zelfs nieuwe slaapplaatsen ontdekt. De exacte cijfers komen in het jaaroverzicht, omdat op dit moment nog niet alle tellingen geweest zijn. Hein Kogelman, Coördinator Werkgroep Watervogels

Kopij voor volgende kleefkruid inleveren vóór 20 augustus 2013

bij [email protected]

20

Wist U dat begin mei….. - - -

behalve witjes ook oranjetipjes en landkaartjes zijn gesignaleerd in de uiterwaarden van de IJssel bij Wijhe. al jonge kieviten zijn gezien in Zutphen. bij Windesheim een nachtegaal te horen was en bij Nijverdal een tuinfluiter.

Wist U …….. - dat in de tuin van Theo en Jeanne de Vries en ook in die van Berend van Lenthe af en toe appelvinken verblijven. Wist U …….. - dat op 30 maart een kraanvogel is gespot in het Boetelerveld. Wist U …….. - dat het project “Ruimte voor de rivier rond Deventer” in maart 2015 klaar zal zijn, - dat er dan 2,7 miljoen kubieke meter zand en grond is afgegraven, - dat er per week zo’n 20.000 kuub wordt afgevoerd, - dat dit 9 á 10 volle schepen per dag zijn, - dat er zo’n 50 mensen per dag tegelijk aan het werk zijn in de uiterwaarden, - dat het graafwerk al steeds dichter de stad nadert, - en dat al deze imposante werkzaam heden te volgen zijn op www.ijsselfront.net

Wist U …….. - Dat in grootmoeders tuin voor bijna ieder kwaaltje wel een kruid groeide. - Ogentroost tegen oogontsteking - Kamille tegen een verstopte neus - Melisse tegen stress - Kattenkruid tegen slaapproblemen - Gember tegen misselijkheid - Salie tegen zweten 21

Zeilexcursies naar vogeleiland de Kreupel 2013 www.fogol.nl 19 juni 2013: Vogelen, is dat leuk? Spreker: Johan Bos Zijn natuurliefhebbers in het algemeen en vogelaars in het bijzonder ‘vreemde vogels?’ Vaak worden ze gezien als in zichzelf gekeerde types met dure verrekijkers, telescopen en camera’s. En terwijl ze dat doen roepen ze dingen als ‘grote bonte’, ‘kanoet’, ‘witte kwik’, ‘kleine burgemeester’, ‘grote gele’ of ‘blauwe kiek’. Zijn het echt van die vreemde snuiters? Op deze en andere vragen gaat natuurboekenschrijver, natuurgids en vogelfotograaf Johan Bos uit Alkmaar in tijdens zijn presentatie: ‘Vogelen, is dat leuk? 13 juli 2013: Zeilen naar de grootste visdiefkolonie van Europa Spreker: Sjoerd Dirksen Tijdens deze excursie zeilen we naar vogeleiland de Kreupel en kunt u de visdiefkolonie met eigen ogen bekijken. Er broeden hier meer dan 5000 paar visdieven, waarmee dit de grootste Europese kolonie is.

3 & 10 augustus 2013: Zeilen naar de grootste zwarte stern slaapplaats van Europa Spreker: Jan van der Winden Wist u dat vogeleiland de Kreupel in het najaar de belangrijkste slaapplaats is voor zwarte sterns in Europa? Tijdens deze excursie zullen we deze enorme slaapplaats van de zwarte sterns aandoen. Onderweg zullen we al veel foeragerende visdieven en zwarte sterns tegenkomen en hebben we kans op het zien van dwergmeeuwen. Meer informatie en aanmelden op: www.fogol.nl Voor vragen kunt u ook bellen met Debby Doodeman, 06 300 21816. De excursies worden met name duurzaam ondernomen, zeilend leggen we de route af en het eten aan boord is biologisch.

22

Activiteiten in de tweede helft van 2013 Zaterdag 17 - 8 - 2013 Gentiaanwandeling in het Boetelerveld. Aanvang excursie : 10.00 uur Startlocatie : Boetelerveld Schoonheetenseweg Raalte, parkeerplaats achter huisnummer 19 Georganiseerd door IVN Raalte, in samenwerking met Landschap Overijssel Zondag 8 - 9 – 2013 Salland Natuur Fair Openingstijd : 10.00 uur tot ‘s middags 17.00uur. Locatie : Landgoed Groot Zwaaftink Heetenseweg 26, 8111 PZ, Heeten Vrijdag 17 - 9 – 2013 Lezing over natuurlijk tuinieren Aanvang lezing : zie website voor juiste tijd Locatie : Annahuis , de Plas 8, Raalte

Zaterdag 26 – 10 – 2013 Nacht van de Nacht Start : tussen 19.00 en 21.00 uur Locatie : wordt nog nader bekend gemaakt op www.ivn.nl/raalte

Kijk ook op www.ivn.nl/raalte voor : de paddenstoelenwandeling en een : lezing over vogels door Joop Smit Zondag 5 – 01 – 2014 Winterwandeling in Luttenberg start : bij de Laarman georganiseerd door : IVN en de Laarman Enkele landelijke activiteiten: 28 september : Werk Doe Dag voor Overijssel. Drenthe, Groningen en Friesland in DoePark Nooterhof in Zwolle. 12 oktober : Landelijke Ledendag van IVN, Burgers’ Zoo in Arnhem 23

Coördinatoren Voorzitter: Vacant Secretaris: Ine Kappert De Heerd 113 8102 LL Raalte. Tel. 357345 [email protected] Penningmeester: Albert-Jan Hoekerswever [email protected] tel. 06–34872330 Bestuursleden: Agnes Walraven [email protected] 0572-358339 Inez van Duijvendijk [email protected] 0572-358774 Marijke Stroek [email protected] 06-48041104 Redactie Kleefkruid: Marie-José van Beurden [email protected] 0572-353751 Steenuilen: vacant Contactpersoon Gerard Alferink [email protected] 0572-381767 Roofvogels: Martijn Wijnberg [email protected] 06-29113940 Weidevogels: Rick Wijnberg [email protected] 0572-789013 06-29488564 Paddenstoelen: André Houter [email protected] 06–20941870

Nestkasten: Albert Hut [email protected] 0572-360400 Landschapsonderhoud: Algemeen Vacant Wilgenknotten: Dick Boersma [email protected] 0572-363937 Jos Tutert [email protected] 0572-357907 Hoogstamfruit: Marit Maas [email protected] 06-10134104 Watervogels: Hein Kogelman [email protected] 0572-354750 Kerkuilen: Jan Legebeke [email protected] Paul Uijttenboogaart [email protected] 0572-352647 Vogelzang: Agnes Walraven [email protected] 0572-358339 Wilde planten en kruiden: Georg Soetens [email protected] 0572-357765 Natuurlijke omgeving: Albert Hut [email protected] 0572-360400 Voorlichting (kraam): Yvonne Soetens [email protected] 0572-357765

24

Lezingen/Excursies: Reni Sterkman [email protected] 0548-595898 Landschapstuin: Kees Withagen [email protected] 0572-850147 06-20687863 Vogeltrektelpost: Sjaak Bruggeman [email protected] 0572-354884 06-54928939 Groene Laarzen: Ineke Koopman [email protected] 0572-382209 Gierzwaluwen Jan van Dam [email protected] 0572-360336

Oproep aan alle leden!!! Om onze ledenadministratie actueel te houden, verzoekt het bestuur ieder lid om een adreswijziging, een nieuw emailadres en een nieuw telefoonnummer zo spoedig mogelijk door te geven. Deze wijzigingen kunnen doorgegeven worden aan: [email protected]