Je moet er in geloven, het gaat om houding

Jaargang 9, juli/augustus 2009, nr. 3

Branchedag 2009 Duurzaamheid is een blijvertje

Hibin Branchemonitor: Bouwmaterialenhandel stevent af op omzetverlies

Hercules Taskforce: Experts helpen bouwmaterialenhandel

“Je moet er in geloven, het gaat om houding”

Jubilarissen De heer R. ‘t Gilde vierde op 12 maart

De kracht van een branche

2009 zijn 25-jarig dienstverband bij De Hoop Terneuzen B.V.

In deze editie van Hibinfo liggen goed en slecht nieuws dicht naast elkaar. De Hibin Branchemonitor geeft inzicht in de

De heer M.E. Luidens vierde op 1 april 2009

omzetverliezen in onze branche. Dat slechte nieuws staat

zijn 12,5-jarig dienstverband bij Raab Karcher

naast het verslag van een bijzonder goed geslaagde Branchedag, waar we met meer dan 170 deelnemers de kansen van

De heer E. Knoop vierde op 1 april 2009 zijn

duurzaamheid in kaart hebben gebracht. Toch hebben deze

12,5-jarig dienstverband bij Raab Karcher

berichten iets gemeenschappelijks. Ze zetten beide aan tot actie; zorgen voor nieuwe energie. Niet alleen bij individuele

De heer R.A.J.Vermeulen vierde op 2 april

leden, maar zeker ook bij uw brancheorganisatie.

2009 zijn 25-jarig dienstverband bij Elfrings

Op de Branchedag ging de energie al stromen toen voor

Bouwstoffen Den Haag

aanvang nog snel stoelen moesten worden bijgehaald. De focus op duurzaamheidskansen, gevoed door onder anderen

De heer J.H. Kremers vierde op 4 april

Wubbo Ockels en Thomas Rau, zorgde voor een zaal vol

2009 zijn 25-jarig dienstverband bij De Boo

positieve denkers. Natuurlijk werd in de pauze en na afloop

Bouwmaterialen B.V.

volop gesproken over de marktontwikkelingen en de recessie, maar dat kreeg nergens de overhand op de opbouwende

Mevrouw H.M. Koning vierde op 16 april

discussies in de workshops. Kortom, de Hibin Branchedag

2009 haar 25-jarig dienstverband bij Kooy

heeft iets in beweging gebracht. Precies dat wat we beoogd

Baksteencentrum B.V.

hadden, gebeurde ook. Diezelfde insteek willen we blijven hanteren in onze

De heer C.F. Bellis vierde op 17 april 2009

activiteiten om Hibin-leden te helpen de recessie zo goed

zijn 25-jarig dienstverband bij BBN Bouw-

mogelijk te doorstaan. Het Hercules-programma begint

materialen Hoorn

steeds meer vorm te krijgen. Voorafgaand aan de Branchedag organiseerden we al twee Ondernemers Updates op het

Mevrouw J.F. de Witte - de Kubber vierde

gebied van flexibiliteit in personeelsbeleid en juridische

op 26 april 2009 haar 25-jarig dienstver-

risico’s. En een week na de Branchedag hadden we de

band bij De Hoop Terneuzen B.V.

themadag ‘Energie in uw Verkoop’. Ook over die activiteiten, en de achtergrond van het Hercules-programma, leest u

De heer G.J. Eenjes vierde op 28 april 2009

alles in deze editie van Hibinfo.

zijn 12,5-jarig dienstverband bij Raab Karcher

Uiteraard blijft het qua terugkoppeling op de Branchedag niet bij deze publicatie. De eerste duurzame stap is gezet, maar er

De heer G. Gritter vierde op 1 mei 2009 zijn

zullen er nog vele volgen.

25-jarig dienstverband bij Drentse Bouwmaterialenhandel Concordia BV in Meppel

Gert Smit Voorzitter

De heer E.Vlijm vierde op 19 mei 2009 zijn 40-jarig dienstverband bij BouwCenter Filippo Ermelo De heer J.H.P. Ekkel vierde op 1 juni 2009 zijn 12,5-jarig dienstverband bij Raab Karcher De heer A. Folbert vierde op 24 juni 2009 zijn 12,5-jarig dienstverband bij Raab Karcher

Kort nieuws

Nieuwe cao nadert Cao-partijen in de Handel in Bouwmaterialen hebben op

Op

23 maart, 27 april en 14 en 25 mei overleg gevoerd over

Bedrijfstakpensioenfonds en nam een besluit over de pen-

een cao-contract ingaande 1 juli 2008. De gesprekken zijn

sioenregeling, m.n. de maatregelen voor het herstelplan.

in een goede en constructieve sfeer verlopen. De onder-

De Nederlandse Bank (DNB) eiste voor 1 juli a.s. besluit-

handelingen hadden plaats tegen de achtergrond van de

vorming over maatregelen die er toe leiden dat de dek-

economische recessie waar de sector veel en in toene-

kingsgraad van het fonds in 2013 weer aan de door de

mende mate last van heeft. Veel aandacht ging uit naar de

DNB gestelde eisen voldoet. Ook die uitkomst kon bij het

pensioenregeling en naar inkomen en behoud van werkge-

ter perse gaan van dit nummer niet worden meegenomen.

legenheid. Het onderhandelingsresultaat met o.a. maatre-

Op

gelen ter verbetering van de financiële positie van het

Bedrijfstakpensioenfonds over de voorgestelde maatrege-

Bedrijfstakpensioenfonds is door Hibin op 12 juni j.l. in de

len heeft besloten en de bonden het groene licht hebben

vorm van een eindbod aan de bonden voorgelegd.

van hun leden, zijn de nieuwe cao en de pensioenmaatre-

De bonden hebben het bod medio juni voorgelegd aan

gelen een feit. Naar verwachting is dat eind juni het geval.

hun leden. De bonden spreken van een redelijk bod gege-

Voor

ven de omstandigheden. Zij verwachten eind juni uitsluitsel

www.hibincao.nl, onder ‘nieuws’.

22

het

juni

vergaderde

moment

actuele

dat

informatie

het

bestuur

het

bestuur

over

het

van

van

eindbod

het

het

zie

te kunnen geven. Dat kon bij het ter perse gaan van dit nummer van Hibinfo niet meer worden meegenomen. Advertentie

| Geen gedonder met SCHÖNOX SK |

I I

Al meer dan 30 jaar kunt u zelfs onder zware omstandigheden met SCHÖNOX SK

I

rustig in zee steken. Deze tegellijm is zeer flexibel, vervormbaar en biedt grote

13

zekerheid. Extra ondergrondvoorbehandeling is meestal overbodig.

| Let´s stick together | www.schoenox.nl |

6.114.11nl-10/08 SK_1/2.indd 1

10.10.2008 9:13:11 Uhr

Kort nieuws

Duurzaamheid is een blijvertje Een tevreden voorzitter, woensdag 10 juni na afloop van de Hibin Branchedag in Overberg. Gert Smit heeft zojuist zijn slotwoord uitgesproken en maakt zich op voor de netwerkborrel. “Een geslaagde branchedag”, zo concludeert hij. “Heel goede opkomst, weinig afzeggingen op het laatste moment en vrijwel iedereen is tot het eind gebleven.” Ook daarna, tijdens de netwerkborrel, blijft het lang druk. Logisch overigens, want het gevarieerde programma gaf genoeg stof tot napraten.

Voorzitter Gert Smit: “Bestuur en bureau hebben nog een tandje bijgezet en zijn volop bezig met activiteiten voor leden die hen helpen de recessie Nadat extra stoelen waren bijgeschoven, kon de Hibin Branchedag beginnen.

4

zo goed mogelijk te doorstaan.”

De Hibin Branchedag begon met de harde realiteit

zelf aan kunnen doen. En er uiteindelijk voor zor-

van de Hibin Branchemonitor naar de ontwikkelin-

gen dat we als branche sterker uit de strijd komen.

gen in de branche. Over 2009 verwacht de bran-

En daar gaat deze Hibin Branchedag voornamelijk

che een omzetdaling met 15% (zie voor de overige

over. Bestuur en bureau hebben nog een tandje bij-

uitkomsten elders in dit blad). Maar daarvoor wa-

gezet en zijn volop bezig met activiteiten voor le-

ren de 170 bezoekers niet naar Overberg geko-

den die hen helpen de recessie zo goed mogelijk te

men. De titel `De recessie te lijf met de duurzaam-

doorstaan om straks maximaal te kunnen profite-

heidskansen van morgen’ beloofde immers een

ren als de economie weer aantrekt. Ik noem de

toekomstgerichte middag. “De onderzoekscijfers

themadag

zijn belangrijk en vergen van ieder van u nadere

Ondernemers Updates van vanochtend. We heb-

bestudering. Maar op dit moment wil ik er niet al

ben de activiteiten in het kader van het weerbaar-

te veel over somberen”, zei voorzitter Gert Smit

der maken van leden gelabeld met het Hercules-

in zijn openingswoord. “Met de recessie als gege-

concept.” (Zie elders in deze editie.)

ven moeten we proberen ons er zo goed mogelijk

Hoogleraar

tegen te wapenen. Kortom, focussen op wat we er

Ockels wist de recessie binnen enkele minuten bui-

‘Energie

en

in

uw

verkoop’

duurzaamheidsdenker

en

de

Wubbo

Branchedag 2009

ten te sluiten. Onder andere aan de hand van zijn

van duurzaamheid voor de bouwmaterialenhandel.

eigen duurzame uitvindingen nam hij de aanwezigen

Met behulp van een groot aantal externe deskundi-

mee

biedt.

gen kwamen vier invalshoeken aan de orde: duur-

Architect Thomas Rau deed daar nog een schepje

zame inkoop, duurzame logistiek, duurzame aanne-

in

de

kansen

die

duurzaamheid

In acht workshops werd de betekenis van duurzaamheid voor de praktijk van de bouwmaterialenhandel vanuit verschillende invalshoeken belicht.

bovenop met een scherpe analyse van de bouw op

mers en duurzame fabrikanten. Zoals verwacht, le-

dit moment en de boodschap dat het denken over

verde dat geen concrete conclusies op. Het ging er

beperken van energieverbruik moet omslaan in het

immers om leden te informeren over actuele ont-

ten minste zelfvoorzienend maken van gebouwen.

wikkelingen en inzicht te geven in de denkwijze en

De voorbeelden waarmee het bewijs geleverd

activiteiten

werd, deed hij er in ruime mate bij. Arthus

Desalniettemin kwamen in de workshops verschil-

Thomaes (MOSA) en Frank te Poel (Isover) ver-

lende kleinschalige initiatieven boven water die in

zorgden een toelichting op de inspanningen van

het vervolgtraject als inspiratiebron kunnen die-

hun bedrijven op het gebied van duurzaamheid en

nen. Koninklijke Hibin wil met dergelijke voorbeel-

lieten zien hoe duurzaam de fabrikanten van bouw-

den het vliegwiel van de duurzaamheid in beweging

materialen al kunnen zijn.

houden. Gedurende de dag werd meermalen door

van

partners

in

de

bouwketen.

verschillende partijen uitgesproken dat duurzaamZelf aan de slag

heid geen hype is. Het is een structureel element

Gewapend met de energie van Ockels en Rau werd

dat, recessie of geen recessie, het denken en han-

in acht workshops gesproken over de betekenis

delen van de branche blijvend zal beïnvloeden.

5

Branchedag 2009

Sprekers Wubbo Ockels en Thomas Rau houden duurzaamheidspiegel voor

“Je moet er in geloven, het gaat om houding” Optimistisch, doorspekt met humor en krachtig. De bijdragen van de beide sprekers Wubbo Ockels en Thomas Rau misten hun doel niet tijdens de Branchedag. Er liggen volop kansen als het gaat om duurzaamheid, zeker ook voor de bouwmaterialenhandel. Dat is de boodschap die de Hibin-leden mee naar huis namen.

Wubbo Ockels

6

Aan Ockels de taak om na de inleiding van Gert

dat de ruimte zo bijzonder is die blijft. Nee, het is

Smit de aanwezigen in de zaal meteen op het goede

juist omgekeerd: de aarde is bijzonder. Maar wat

spoor te zetten. Geen enkel probleem voor de man

doen wij eigenlijk op die aarde? We begaan de ene

die in 1985 als eerste Nederlander de ruimte in

blunder na de andere. We zijn olie uit de grond gaan

ging. De aanwezigen werden door Ockels dan ook

halen en maken in 100 jaar op wat in 1 miljoen jaar

meteen mee terug genomen naar dat jaar en die ge-

is gemaakt. De aarde kan dat niet aan. Opwarming

beurtenis. “In acht minuten tijd ben je ver boven de

van de aarde, verdubbeling van de CO2-uitstoot.

aarde uitgestegen. De geschiedenis en alles dat leeft

Veel modellen die we hadden blijken niet te stroken

ligt dan ver beneden je”, herinnert Ockels. “En als

met de realiteit. Het blijkt allemaal nog erger te zijn

je dan weer bent geland is het juist niet de gedachte

dan we al dachten. Dat vind ik erg. Want welk be-

Branchedag 2009

wijs hebben we dat de verdubbeling van broeikas-

van wat we uitgeven aan innovatie moet naar de

gassen geen catastrofe voor de aarde gaat beteke-

groep tussen 16 en 26 jaar gaan. Zij hebben goede

nen? Geen!”

ideeën. Die investering krijg je hoe dan ook terug.” Slimme regelgeving, in plaats van sturing via subsi-

Optimisme

dies is wat Ockels betreft de sleutel om duurzaam-

De kracht van de zon en de wind zijn volgens

heid bovenaan de agenda te zetten. “Loof prijzen uit

Ockels prima alternatieven voor olie en aardgas.

en maak kwaliteit en de markt transparant”,

Optimisme is daarbij zeer belangrijk, benadrukt hij.

adviseert hij. Maar vooral: “Sta voor jeugd, innova-

Oplossingen zijn er immers genoeg. Energieneutrale

tie en duurzaamheid. Dat zijn de sleutels voor de toekomst.” Nu meteen Sprookjes. Daarmee worden we dagelijks geconfronteerd, betoogt Thomas Rau. De internationaal vermaarde architect houdt de aanwezigen tijdens de Branchedag een spiegel voor. Met gebruik van veel humor maakt hij duidelijk dat duurzaam leven niet moeilijk is en dichterbij dan we wel denken. “Duurzaam leven kan pas in 2020 hoor ik dan weer iemand zeggen”, vertelt hij. “De materialen zouden er nog niet zijn. Allemaal onzin. Het kan nu meteen. Je moet er in geloven, het gaat om houding. En kennis. We zijn hier tijdelijk op deze aarde. Dus moeten we die met respect benaderen. Natuurlijk mogen we energie gebruiken. En voor wat betreft duurzaam bouwen: in feite deden we dat vroeger al. Maar omdat we niet meer op de hoogte zijn van de natuur, weten we niet meer hoe we dat moeten doen.” Nieuwe regels en een nieuwe manier van denken, daar gaat het om willen we duurzaam leven. Rau: “We moeten onszelf als het ware buiten het systeem plaatsen. Ik probeerde eens een auto die rijdt op waterstof te importeren. De douanier die ik trof

Thomas Rau

was onverbiddelijk. ‘Deze staat niet in het boekje, en kan dus niet de grens over’. Zo komen we natuurlijk niet verder. Hoe bouwen we eigenlijk niet

huizen, zonnepanelen, elektrisch rijden; allemaal

duurzaam? Waarom ontwikkelen we nog steeds te-

mogelijk. Hij wijst op zijn ontwerp van de zoge-

gels die niet recyclebaar zijn? Waarom is het zo dat

naamde Superbus en de nieuwe Afsluitdijk. Waarbij

we in heel Europa een systeem van zonwering heb-

besluitvorming door de instanties die er toe doen,

ben dat verkeerd beweegt, dus van boven naar on-

nogal eens te wensen over laat. “Ik heb maar één

der, in plaats van onder naar boven? We kunnen zo-

specialist nodig, in plaats van al dat vergaderen en

veel besparen met alleen al wat kleine aanpassingen!

polderen”, legt hij uit. “Duurzaamheid gaat om ech-

We moeten dromen, dan kunnen we beelden uit

te dingen, om natuurwetten. Dat is geen kwestie

onze toekomst naar ons toe halen. En niet bang zijn

van minder, maar van dingen anders doen. Neem

om fouten te maken, daar worden we alleen maar

wat dat betreft de jeugd ook serieus. Tien procent

beter van.”

7

Branchedag 2009

Juridische risico’s en personeelsbeleid centraal tijdens twee ‘Ondernemers Updates’

“Hoe kan ik zorgen dat ik sterk sta?” Twee informatieve ‘Ondernemers Updates’ in de ochtend vormden de aftrap van de Branchedag. Elk met een actueel thema, gericht op de praktijk van de bouwmaterialenhandel. ‘Juridische risico’s in tijden van recessie’ en ‘Flexibiliteit in personeelsbeleid in tijden van recessie’. Met andere woorden: hoe ga je als bouwmaterialenhandel zo slim mogelijk om met contracten met externe partijen in deze tijd van krimp? En wat zijn de opties als het gaat om personele vraagstukken die ontstaan als gevolg van diezelfde economische teruggang?

Koen Roordink (Poelmann Van den Broek Advocaten

kan”, antwoordt Roordink. “Kan een partij niet betalen

N.V.) praatte de Hibinleden bij over de contractuele ins

dan heb je in dat geval aanspraak op een bankgarantie. Er

en outs. De bouwmaterialenhandel heeft immers te ma-

zijn in elk geval verschillende bankgaranties. Bijvoorbeeld

ken met afnemers, leveranciers en consumenten en met

eerst betalen, dan praten. Maar ook eerst praten en dan

al deze partijen worden overeenkomsten gesloten.

pas betalen. In dat geval heb je bijvoorbeeld een rechter-

Basisuitgangspunt van Roordink is: “weet met wie u za-

lijke uitspraak nodig, die door de andere partij niet wordt

ken doet. Rechtspersoon, betalingshistorie, inhoud van

nagekomen. Hoe dan ook interessant, omdat je geld ze-

contracten: zorg dat alles voor uzelf glashelder is.” Want,

ker is gesteld door de bank.”

zo maakt Roordink de zaal duidelijk, veel zaken die hij als

18

specialist civiel bouwrecht op z’n bureau krijgt, zijn geba-

Algemene voorwaarden

seerd op het principe ‘jij maakt voor mij dit of dat, maar

‘Algemene voorwaarden’ blijkt een onderwerp te zijn dat

een andere grote partij betaalt. Tot wie moet ik me wen-

leeft onder de aanwezigen. En bron van een aantal ondui-

den, als deze andere partij zijn betalingsverplichtingen

delijkheden. ‘Als bouwmaterialenhandel hebben we te

uiteindelijk niet nakomt?’ Roordink: “Kijken we puur naar

maken met grote leveranciers en bouwers. Die hebben

het recht dan zijn dergelijke zaken met een derde of vier-

hele mooie algemene voorwaarden. Als ik dan kijk naar

de betrokken partij erg ingewikkeld.”

onze eigen algemene voorwaarden, de algemene voor-

De aanwezigen in de zaal krijgen de gelegenheid om hun

waarden van Hibin, dan zit daar vaak verschil tussen. Hoe

vragen te stellen. Die zijn er genoeg, zo blijkt. ‘Kan ik met

kan ik toch zorgen dat ik sterk sta?’

bankgaranties voorkomen dat ik niet betaald word?’ “Dat

“Een lastig dilemma”, typeert Roordink. “In feite is dit

Branchedag 2009

het wezen van uw handel. Je kunt aanschuiven aan tafel

Uitgebreid gaat Doyer in op deze en andere kwesties. Bij

bij je externe partner en wijzen op jouw algemene

het ontslaan van personeel wordt over het algemeen het

voorwaarden. Mijn ervaring is dat je er altijd over kunt

afspiegelingsprincipe gehanteerd. “Personeel wordt in vijf

praten. Daarna zou je dan eventuele risico’s in kaart

leeftijdscategorieën verdeeld en uit elke categorie kun-

kunnen brengen. Dat kost echter wel tijd, en dus volgt

nen dan een of meerdere medewerkers worden gekozen.

contracteren pas in een later stadium. Wanneer de mo-

Bedenk daarbij dat jongere medewerkers weliswaar

gelijkheid tot praten wordt afgewezen moet je je afvra-

goedkoper zijn, maar dat je met het vertrek van een aan-

gen hoe het met je rugdekking staat en eventuele risi-

tal oudere medewerkers ook een belangrijk deel aan

co’s in kaart brengen. En daarna pas beslissen of je met

kennis verliest.”

deze partij in zee gaat.”

Ook hier komen uit de zaal een aantal vragen. Of het

In zijn praktijk ziet Roordink dat het luisteren naar even-

opbouwen van een dossier de slimste manier is om een

tuele “onderbuikgevoelens” in dergelijke kwesties ook

medewerker te kunnen ontslaan. Doyer reageert gevat.

kan helpen. Hij biedt de aanwezigen nog een paar prakti-

“Mag ik vragen hoeveel mensen hier in de zaal dat ook

sche tips. “Schrijf op een contract dat je ontvangt ‘onze

in de praktijk doen? Inderdaad, niemand. Natuurlijk is

algemene voorwaarden zijn van toepassing’. Wordt daar

het wettelijk gezien een perfect traject, maar het kost

niet op gereageerd, dan gelden die dus. Hetzelfde geldt

tijd. Je bouwt zo’n dossier niet in drie maanden op. Wil

wanneer u uw stempel zet over de handtekening van de

je dat goed doen, dan vergt het een hoop tijd. En ver-

andere partij. Reageert die daar niet op en gaat aan het

geet niet dat je door zo’n actie voor onrust in je organi-

werk, dan staat u sterk. Wat ook kan is dat u aangeeft

satie kunt zorgen.”

dat uw voorwaarden van toepassing zijn. Wanneer hij hetzelfde reageert, maar de uwe niet afwijst, dan lacht u

Deeltijd WW dan, is dat een optie om economische

het laatste. En let op: gaat het om een kleine partij, met

krimp binnen het bedrijf op te vangen, wil een van de

minder dan 50 werknemers, dan moet u altijd uw alge-

aanwezigen weten. Doyer: “Dat kan prima, maar het

mene voorwaarden meesturen. Waarbij ik wil aanteke-

moet absoluut een tijdelijke maatregel zijn. Anders krijg

nen dat de algemene voorwaarden van Hibin strak zijn

je een flinke boete en heb je een dubbel probleem.”

en prima zekerheid bieden.”

Creatieve oplossingen zijn er ook. ‘Stel: je spreekt met je

De conclusie van Roordink: “Nóg scherper worden op

personeel af om in 2010 10% op de salarissen te korten.

met wie u wel en met wie niet zaken doet voordat con-

Het geld dat wordt bespaard kan in 2011, wanneer het

tracten worden getekend. En zit er bovenop, ook als het

weer crescendo gaat, alsnog worden uitgekeerd. Hoe

contract is getekend. Maar ik heb het idee dat dat bij u

kleed je dat in?” Doyer enthousiast: “Nou, zo dus! Een

wel goed zit.”

heel creatieve oplossing! Je kunt ook denken aan het aanwijzen van twaalf collectieve vakantiedagen. Die gelden

Personeelsbeleid

dan voor een periode dat er weinig of geen werk is. Dat

Aan Lars Doyer (Algemene Werkgeversvereniging

is wettelijk te regelen. Maar kleed dergelijke maatregelen

Nederland) de taak tijdens zijn aansluitende workshop

nooit in volgens een ‘gij zult-principe’. Dan zet iedereen

de aanwezigen te vertellen hoe om te gaan met het per-

z’n hakken in het zand. Kies voor een open overleg.”

soneelsbeleid onder invloed van de recessie. Doyer wijst

Het UWV kan een belangrijke partner zijn bij dit proces,

op het verwachte herstel van de economie per 2010.

benadrukt Doyer. Niet alleen als het gaat om het af-

“Aangezien de arbeidsmarkt daar een jaar achteraan hob-

scheid nemen van medewerkers, maar ook bij het kiezen

belt, merken we dus pas in 2011 dat de werkgelegenheid

voor de beste maatregel om de recessie het hoofd te bie-

weer aantrekt. Tot die tijd zult u met een aantal dilem-

den, zonder gedwongen ontslagen. En uiteraard kan ook

ma’s geconfronteerd worden.”

‘zijn’ AWN een ondersteunende rol spelen.

Volgens Doyer zijn dat bijvoorbeeld: ‘Ik heb nu eigenlijk te weinig werk, maar als ik een deel van m’n personeel

Meer weten? In contact komen met Koen Roordink of

ontsla, ben ik ze kwijt als het straks weer beter gaat’ en

Lars Doyer?

‘Hoe blijf ik een aantrekkelijke werkgever’.

[email protected], of kijk op www.hibin.nl

9

Hercules Taskforce

Hercules Taskforce: experts pakken gevolgen crisis op de werkvloer aan Koninklijke Hibin gaat de gevolgen van de economische crisis met krachtige wapens bestrijden. Alle expertise van Hibin Opleidingen en Hibin Personeel & Zorg is gebundeld om de Hibin-leden snel en concreet te helpen bij kwesties die te maken hebben met instroom, doorstroom en uitstroom van personeel. Dat gebeurt onder de noemer van Hercules Taskforce. Zo kunnen teams van deskundigen bedrijven in de bouwmaterialenhandel bezoeken om er ter plekke vraagstukken aan te pakken en op te lossen.

De verwachting is dat de bouw na de bouwvak van dit

Competenties - Het vaststellen van de aanwezige

jaar in zwaar weer belandt. Voorspeld wordt een forse

competenties, afgezet tegen de kwalitatieve behoefte.

banenreductie. Wat betekent dit voor de bouwmate-

In samenwerking met KC Handel competenties objec-

rialenhandel, en voor u als werkgever in het bijzonder?

tief vaststellen op basis van mbo-dossiers. Dit vergroot

Hoe gaat u het beste om met de onvermijdelijke druk

voor medewerkers de kansen op de arbeidsmarkt.

om uw personeelskosten te verlagen? Hoe voorkomt u onnodige kosten en risico’s? En hoe zorgt u dat ca-

Ontwikkelings- en scholingsplannen - Het opstel-

paciteit en competenties op maat blijven?

len van deze plannen voor individuele medewerkers en

Goed regeren is vooruitzien. Snelheid is geboden,

groepen. Dit is een vereiste bij een aanvraag voor deel-

want de gevolgen van de crisis wachten niet. Indien

tijd-WW en voor subsidie van het Fonds Collectieve

u dat wenst zal een team van deskundigen van

Belangen (FCB).

Hercules Taskforce uw bedrijf bezoeken en in overleg met u een adviesrapport opstellen. Aan de hand

Mbo-trajecten met specifieke

daarvan volgt een maatregelenpakket op maat,

bouwmaterialencomponenten - Wanneer u

waarmee u meteen aan de slag kunt.

medewerkers een mbo-kwalificatie wilt geven en de branchespecifieke vakkennis wilt vergroten, kunt u

Top 10 maatregelen voor passende antwoorden

medewerkers inschrijven voor een van de drie op de branche afgestemde mbo-opleidingen. Via de

Met de gecombineerde expertise van Koninklijke

Wet Vermindering Afdracht Loonbelasting is kos-

Hibin,

tenneutrale uitvoering mogelijk.

Hibin

Personeel

&

Zorg,

Hibin

Opleidingen en hun partners is een top 10 van maatregelen opgesteld. Maatregelen die werk-

Deeltijd-WW - Tot 1 januari 2010 kunt u een aan-

gevers in staat stellen de beste oplossingen voor

vraag indienen voor deeltijd-WW. Medewerkers blij-

hun bedrijf te vinden.

ven volledig in dienst en hoeven niet te solliciteren, niet bij het UWV in te schrijven en geen ander werk

10

Personeelsplan - Geeft inzicht in de kwantitatieve en

te accepteren of andere opleiding te volgen dan die u

kwalitatieve personeelsbehoefte, afgestemd op de re-

aanbiedt. Het gebruikmaken van deze mogelijkheid

cente en toekomstige marktontwikkelingen en het be-

heeft consequenties die u vooraf goed in beeld moet

drijfsbeleid.

hebben. Hercules Taskforce kan u ondersteunen en van advies dienen.

Subsidies - Begeleiding bij aanvragen voor subsidie voor opleidingen, trainingen en EVC’s. Hercules

Vaktechnisch opleiden - Het gehele vakgerichte

Taskforce kent de mogelijkheden en de voorwaarden.

pakket opleidingen van Hibin staat tot uw beschikking.

Hercules Taskforce

Met Hercules Taskfore kunt u afspraken maken over

mijn organisatie eruit?

de specifieke behoeften van uw bedrijf, bijvoorbeeld

• Welke functies/competentieprofielen horen daarbij?

om in een afgeslankte organisatie medewerkers op te

• Hoe speel ik op ontwikkelingen in als straks nieuwe

leiden voor nieuwe functies of taakuitbreiding.

medewerkers nodig zijn?

Commercieel opleiden - Hibin Opleidingen biedt

Doorstroomvraagstukken

een pakket aan de marktomstandigheden aangepas-

• Welke inzet van mensen is op de verschillende plaat-

te trainingen die niet alleen vaardigheids- en resultaatgericht zijn. Trainingen op het gebied van koude acquisitie, bellen, brieven schrijven en organiseren van bijeenkomsten.

sen in het bedrijf nodig? • Over welke capaciteiten/competenties beschikken de blijvende medewerkers? • Hoe verdeel ik het werk zo over medewerkers, dat de klant optimaal wordt bediend?

Outplacement - Opvang van overtollig personeel

• Hoe zorg ik ervoor dat de organisatie niet te kwets-

(preventieve re-integratie). Als de baan van een of

baar wordt en dat de continuïteit in de dienstverlening

meer van uw medewerkers bedreigd wordt, kan al

aan de klant is gewaarborgd?

voor het einde van het dienstverband een re-integra-

• Welke competenties van individuele medewerkers

tietraject starten. Deze preventieve re-integratietra-

kan/moet ik verder ontwikkelen om hun inzetmoge-

jecten lopen via het UWV. Hercules Taskforce be-

lijkheid te vergroten (verbreden)?

middelt en ondersteunt.

• Hoe zorg ik ervoor dat medewerkers in de afgeslankte organisatie optimaal functioneren en het takenpakket

Ontslag - Ontslag van medewerkers vergt een

volledig wordt uitgevoerd?

zorgvuldige aanpak. Hercules Taskforce kent de regels Uitstroomvraagstukken

en voorwaarden.

Antwoorden en oplossingen Binnen Hercules Taskforce

zijn verschillende ex-

pertises gebundeld om u zo goed mogelijk te helpen bij vragen over instroom, doorstroom en uitstroom

• Hoe om te gaan met het verstrijken van tijdelijke contracten? • Ontslagaanvraag ineens of geleidelijk? • Wel of niet gebruikmaken van de mogelijkheid van deeltijdontslag?

van personeel. Het doel is te zorgen dat uw organi-

• Aan welke regels moet worden voldaan?

satie gezond blijft en klaar is om uitdagingen het

• Hoe geef ik richting aan het ontslag, zodat de klant

hoofd te bieden.

ondanks alles goed wordt bediend en het bedrijf berekend is op de toekomst?

Instroomvraagstukken • Hoe ziet de markt er na de crisis uit? • Hoe zal het gaan met nieuwbouw, renovatie, onderhoud?

• Wat doe ik om de positie op de arbeidsmarkt te versterken voor medewerkers met een bedreigde of verloren arbeidsplaats? • Hoe houd ik een lijn in stand met ontslagen mede-

• Wie zijn straks de opdrachtgevers?

werkers in verband met een mogelijke terugkeer na

• Hoe is dan de relatie tussen handel en fabrikanten?

de crisis?

• Hoe ver is dan het streven naar duurzaamheid doorgedrongen? • Hoe ziet mijn bedrijf er in de toekomst uit? • Welk assortiment voer ik, welke klanten heb ik, van welke netwerken maakt mijn bedrijf deel uit, hoe ziet

• Hoe zorg ik er bij deeltijdontslag voor dat de vrijvallende tijd optimaal wordt benut voor persoonlijke ontwikkeling? • Welke subsidiemogelijkheden kan ik in benutten en hoe vraag ik subsidie aan?

Aanmelden? De teams van Hercules Taskforce ‘tackelen’ samen met u al deze kwesties. De kosten van een bedrijfsbezoek plus adviesrapportage bedragen € 800. Meer info: www.hibin.nl E-mail: [email protected]

11

Hibin Opleidingen

Hibin-Themadag Energie in Uw Verkoop: leerzaam en inspirerend Antoine Hoeven van Imabo Logus Bergen op Zoom bezocht de Hibin-themadag Energie in Uw Verkoop bij KCBM te Soesterberg. “Een leerzame en inspirerende dag.” Niet minder dan 114 deelnemers meldden zich op 18

helpen. Ook de bijdrage van SenterNovem vond ik be-

juni bij de Hibin-Themadag Energie in Uw Verkoop. In

langrijk. Felix Lacroix van SenterNovem gaf heel goed

een dag werd iedereen bijgespijkerd over de rol die de

aan hoe je als bouwmaterialenhandel de aannemer en

bouwmaterialenhandel kan spelen in het proces van

indirect de opdrachtgever van dienst kunt zijn bij de

energiebesparing, de kansen die duurzaamheid biedt en

keuze van isolatiemaatregelen en bij het wijzen van de

hoe daar optimaal op kan worden ingespeeld.

weg naar de subsidies. Dat stimuleert de omzet.”

De deelnemers zelf zijn heel blij dat ze een dag hebben uitgetrokken om zich te verdiepen in de kansen die er

Dubbel gevoel

momenteel voor de bouwmaterialenhandel zijn op het

In het middagprogramma verzorgden fabrikanten zes-

gebied van energiezuinige woningen. Jakob Klooster van

tien workshops die goed werden bezocht. De dag erna

NVB Ubbens Bouwstoffen: “Bijzonder interessant. Wij

blijkt dat er direct vervolg is gegeven aan de themadag.

hebben als deelnemende groep vanuit ons bedrijf nog

Diverse aanwezige fabrikanten zijn na afloop door

dezelfde avond plannen gemaakt.”

bouwmaterialenhandels uitgenodigd om door te praten over de vraag hoe de markt het beste actief kan wor-

12

Passief Huis

den bewerkt.

In het ochtendprogramma van de themadag ging het on-

Jaap van der Weijden, directeur van KCBM: “Als je zo’n

der andere over de opkomst van het Passief Huis. Voor

dag meemaakt dan bekruipt je een dubbel gevoel. Aan

de bouwmaterialenhandel liggen hier kansen omdat bij

de ene kant ben je blij met de kwaliteit van de lezingen

nieuwbouw en renovatie volgens dit opkomende bouw-

en de workshops. Ook waardeer je de inspanningen van

concept woningen tot een zeer hoog niveau worden ge-

de fabrikanten en hun positieve benadering van de deel-

ïsoleerd. Een belangrijk aandachtspunt is wel dat mate-

nemers. Aan de andere kant mis je de thuisblijvers heel

riaalkeuze en bouwkundige details bij deze hoge isola-

erg. Hoe beter en inspirerender de dag, hoe sterker

tiegraad uiterst belangrijk zijn. Aannemers kunnen op

zich dat gemis doet voelen. Ik ben ervan overtuigd dat

dit gebied best advies gebruiken.

er op dit gebied geweldige kansen liggen. Naar mijn me-

Erik Cense van Van Wijngaarden + Co BV uit

ning zou elke commerciële medewerker de komende

Rotterdam: “Voor mij was met name de lezing van

maanden een dag over dit thema moeten bijwonen.

Eelco Smeele van Cauberg-Huygen interessant. Hij liet

Daarmee zetten de bouwmaterialenhandelaren zich ge-

ons zien waar het vaak fout gaat en hoe je schades en

zamenlijk op de kaart als partner die aannemers onder-

vochtproblemen kunt voorkomen. Het zijn soms maar

steunt bij het verantwoord en effectief verbeteren van

kleine tips waar je de aannemer zeer goed mee kunt

de energiezuinigheid van woningen.”

Hibin Opleidingen

Ervaring en vaardigheden omzetten in diploma Hij heeft al heel wat ervaring in de bouw­ materialenbranche opgedaan, maar het ontbreekt nog aan een officieel diploma. Reden voor Leendert-Jan van Kreuningen, showroomverkoper bij Imabo Esselink in Middelharnis, om van start te gaan met het EVC-traject van Hibin Op-

v.l.n.r.

leidingen. Zijn uiteindelijke doel: het MBO-diplo-

Bruno Dankloff van de Examenkamer, Leendert-Jan van Kreuningen van

ma Verkoopmedewerker showroom behalen.

Imabo Esselink, Mirjam Buermans van Kenniscentrum Handel

“Jammer genoeg wordt er bij een sollicitatie vaak

de vaardigheden aan. Ik heb dit heel grondig aangepakt

naar diploma’s gevraagd en minder naar werkervaring

en ben er zo’n twee dagen mee bezig geweest.”

en vaardigheden”, vertelt hij. “Daarom besloot ik de EVC-procedure te gaan volgen. En niet alleen om iets

Samen met een portfoliobegeleider bekeek hij vervol-

op papier te hebben, maar ook om uiteindelijk met

gens zijn portfolio en werd bepaald dat de opleiding

vrijstellingen

Verkoopmedewerker

Verkoper showroom het beste aansluit op zijn huidige

showroom te kunnen volgen. Daarmee kan ik de

werk. Van Kreuningen: “Mijn begeleider is erg nauw

kwaliteit van mijn dagelijkse werk als showroomver-

betrokken bij de bouw, en is thuis in de bouwmateria-

koper verbeteren.”

len. Dat praat erg gemakkelijk, omdat hij geïnteres-

de

opleiding

seerd is in mijn werk. Hij was erg te spreken over mijn Van Kreuningen kreeg een informatiepakket thuisge-

portfolio en vond het goed in elkaar zitten.”

stuurd, met uitleg hoe hij een portfolio van zijn vaardigheden kon samenstellen. “Ik ben alles gaan verza-

Binnenkort heeft Leendert-Jan een gesprek met een as-

melen waaruit mijn ervaring en vaardigheden naar vo-

sessor van het Kenniscentrum Handel. “Zij vergelijkt de

ren komen. Certificaten van cursussen, het diploma

vaardigheden die bij de opleiding Verkoper showroom

van de NIMA-A Sales dat ik tijdens mijn vorige baan

horen met de vaardigheden die in mijn portfolio staan.

heb behaald, maar ook verslagen van beoordelingsge-

Vervolgens moet ik mijn portfolio toelichten, zodat de

sprekken en een getuigschrift van mijn vorige baan. En

assessor goed kan beoordelen welke vaardigheden ik in

ik heb ook gekeken naar mijn hobby’s. Zo ben ik se-

huis heb. Daarna stelt zij een rapport op waarin mijn

cretaris van de vogelvereniging, dat toont ook bepaal-

ervaring en competenties benoemd worden.”

Wat is EVC? Voor een groot aantal werknemers in de bouwma-

De procedure bestaat uit de volgende stappen:

terialenbranche geldt dat tijdens werk en trainingen

• Voorlichting

veel ervaring is opgedaan. Vaak echter is deze erva-

• Individuele afspraken: start ontwikkelplan

ring niet formeel in diploma’s en certificaten vastge-

• Herkennen van competenties: maken van portfolio

legd. Een EVC-procedure kan hierin voorzien.

• Waarderen van competenties: gesprek met assessor

EVC

• Beschrijven van de resultaten: assessor maakt EVC-

staat

voor

Erkenning

van

Verworven

Competenties. Een EVC-procedure geeft een beeld van de talenten, kennis en vaardigheden (competenties) van iemand. Deze kan hij verworven hebben op school, op het werk, thuis of door het beoefenen van hobby’s.

rapportage = Ervaringscertificaat • Eventueel een vervolg op de EVC-procedure: uitwerking ontwikkelplan en opleiding

13

Kort nieuws

USP-onderzoek naar effecten recessie

Branche verwacht 15% omzetdaling De bouwmaterialenhandel in Nederland verwacht

zien de teruggang in de woningmarkt (85%) als belang-

2009 af te sluiten met een omzetverlies van 15%. Dit

rijkste oorzaak, gevolgd door de kantorenmarkt en ge-

blijkt uit een onderzoek van USP, zoals dat werd ge-

mengde projecten. Projecten in de gezondheidszorg en

presenteerd tijdens de Branchedag van Koninklijke

het onderwijs worden niet geraakt door de recessie. De

Hibin. De deelnemers aan het onderzoek vertegen-

omzetdaling is het hardst voelbaar in de rechtstreekse le-

woordigen ruim 70% van het volume binnen de bouw-

veringen (60%) en minder in de magazijnleveringen (34%).

materialenhandel. Handelaren ervaren ook dat de betalingstermijnen opVooral de landelijk werkende bedrijven ervaren in de

lopen. Van 43 dagen begin dit jaar naar 49 dagen in april,

eerste maanden van 2009 de gevolgen van de recessie

en de verwachting is dat later in 2009 een gemiddelde

al in sterke mate. Bij regionaal werkende bedrijven zijn

van 51 dagen bereikt zal worden. Het risico op faillisse-

de effecten tot mei minder sterk. De verwachting is

menten van klanten neemt hierdoor toe. Het normale

echter dat het omzetverlies van 15% in de loop van

jaargemiddelde aan failliete klanten ligt op twee per jaar.

2009 voor de hele sector zal gelden. Er zijn wel duide-

Voor 2009 wordt een verviervoudiging tot acht faillisse-

lijke verschillen in productgroepen. Bij de ruwbouw-

menten per handelaar verwacht.

materialen is de verwachte omzetdaling het grootst, gevolgd door afbouwmaterialen. Bij het segment te-

Wat doen we eraan …

gels, keukens en sanitair zal de omzetdaling beduidend lager zijn.

Uiteraard nemen handelaren allerlei maatregelen om de recessie het hoofd te bieden. De focus ligt op kostenbesparing en risicobeperking. Een strakker debiteurenbeEen vergelijking met andere segmenten van de bouwketen

leid staat op één, gevolgd door scherper inkopen, het

laat zien dat de bouwmaterialenhandel het relatief zwaar

afbouwen van voorraden en het besparen op loonkos-

te verduren heeft. Eind mei gaf 39% van de afbouwbedrij-

ten. Iets meer dan de helft van de respondenten kiest

ven aan geen last te hebben van de recessie. Bij aanne-

voor een andere marktbenadering.

mers, installateurs en architecten was dit respectievelijk 14

25, 24 en 20%. Bij de handelaren lag dit op 5%.

… en waar leidt dit toe? Ondanks alle malaise zijn er nauwelijks bedrijven die

In totaal ervaart 94% van de handelaren gevolgen van de

voor hun voortbestaan vrezen. 78% van de Hibin-leden

recessie. Dat uit zich voornamelijk in verminderde omzet

zegt dat dit absoluut niet aan de orde is. Nog eens 20%

(72%), meer discussie over prijs en terugloop van het

acht de kans (zeer) gering. Slechts 1% geeft aan dat er

aantal opdrachten (beide 64%), oplopende betalingster-

30-70% kans is op bedrijfsbeëindiging als de huidige ten-

mijnen en uitgestelde projecten (beide 55%). Hibin-leden

dens zich voortzet.

Personeel & Zorg

Snelle veiligheidscheck met HIBRIE quickscan Ieder bedrijf is wettelijk verplicht de arbo-risico’s in

normen. Vult u bij één of twee vragen NEE in, dan

kaart te brengen. Hibin Personeel & Zorg heeft voor

heeft uw bedrijf de meeste zaken voor elkaar, maar

haar leden daarom een digitale Risico-Inventarisatie

is mogelijk toch nog iets vergeten. Wanneer u drie

en –Evaluatie (RI&E) beschikbaar: de HIBRIE. Dit in-

of meer vragen met NEE beantwoord, is het tijd

strument vormt de basis van een aantal branchege-

voor actie; uw bedrijf voldoet dan waarschijnlijk niet

richte maatregelen die u helpen de veiligheid en ge-

meer aan de wettelijke eisen. Dat is volgens de

zondheid van uw medewerkers te verbeteren.

Arbo-wet zelfs strafbaar.

Uitgangspunt hierbij is de Arbo-wet. De HIBRIE is te downloaden op www.hibinpz.nl. Hier Veiligheidsdeskundige Hans Clemenkowff heeft voor

is ook alles te vinden over het opstellen van goed ei-

de Hibin-leden onlangs een quickscan ontwikkeld zo-

gen Bedrijfshulpverleningsplan(BHV-plan). Voor vra-

dat meteen kan worden gezien of uw bedrijf aan de

gen over het gebruik van het digitale RI&E-instrument

wettelijke normen voldoet. De quickscan werkt als

en het opstellen van een (BHV-plan) kunt u bellen

volgt: wanneer de tien vragen in het kader met JA

(026 - 363 35 10) of mailen ([email protected]) met

worden beantwoord, voldoet uw bedrijf aan alle

Hibin Personeel & Zorg.

De quickscan: tien vragen 1. Heeft uw bedrijf een (branche) Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E)? 2. Is uw RI&E 3 jaar of jonger? 3. Hebt u naar aanleiding van de RI&E een Plan Van Aanpak (PVA) opgesteld? 4. Is dit PVA vorig jaar opnieuw opgesteld om de actiepunten voor dit jaar op een rij te hebben? 5. Worden de RI&E en het PVA ieder jaar geactualiseerd? 6. Heeft uw bedrijf een Veiligheidskundige (VK)

in dienst of laat de preventiemedewerker zich ondersteunen door een VK? 7. Wordt tenminste één keer per jaar een ronde door het bedrijf gehouden om de werkelijke stand van zaken vast te stellen? 8. Heeft uw bedrijf voldoende BHV-ers opgeleid (afgeleid uit de RI&E)? 9. Heeft uw bedrijf een BHV- of ontruimingsplan? 10. Houdt u minstens één keer per jaar een ontruimingsoefening?

15

Pensioenen

Waardeoverdracht pensioen momenteel niet mogelijk Wie als gevolg van een baanwisseling in een andere sec-

pensioen over te dragen, is mede afhankelijk van de nieu-

tor komt te werken, kan zijn opgebouwde pensioen mee-

we pensioenregeling. Het pensioenfonds van de nieuwe

nemen naar de nieuwe pensioenuitvoerder. Dit heet

werkgever kan hierover adviseren.

waardeoverdracht. Doordat de dekkingsgraad van het

161

Hibin-pensioenfonds lager is dan wettelijk verplicht, mag

Op tijd aanvragen

het fonds op dit moment echter niet meewerken aan

De medewerker moet er wel op letten dat zijn aanvraag

verzoeken tot waardeoverdracht. Dit kan ook gelden

voor de offerte voor waardeoverdracht binnen zes

voor het andere betrokken pensioenfonds. Toch blijft het

maanden na de indiensttreding bij de ‘nieuwe’ pensioen-

belangrijk het verzoek tot waardeoverdracht tijdig in te

uitvoerder is ontvangen. Zijn verzoek tot waardeover-

dienen. Het verzoek zal namelijk in behandeling worden

dracht wordt dan in behandeling genomen zodra het

genomen zodra de financiële reserves van beide fondsen

fonds weer mag meewerken aan waardeoverdracht.

weer op orde zijn.

Wanneer de medewerker wel van baan, maar niet van

In het geval van een waardeoverdracht krijgt de betrok-

sector verandert, loopt zijn pensioen in principe door bij

ken medewerker op verzoek eerst een vrijblijvende of-

het Hibin-pensioenfonds. Hij hoeft dan niets te doen.

ferte van de pensioenuitvoerder van zijn nieuwe werkgever. Pas dan hoeft hij te beslissen of hij het pensioen mee-

Meer weten?

neemt of niet. Of het voordelig is om de waarde van het

www.bpfhibin.nl

Geschillencommissie

2008: twaalf uitspraken Geschillencommissie De Geschillencommissie Bouw- en Afbouwmaterialen heeft in 2008 twaalf uitspraken gedaan. Daarvan werden er zeven gegrond verklaard, twee ten dele gegrond, in twee gevallen was sprake van onbevoegdheid en in een geval volgde tijdens de zitting een schikking. Dat blijkt uit het Jaarverslag 2008 van de Geschillencommissie. Deze is in het leven geroepen om geschillen tussen

een schadevergoeding toegekend, die gemiddeld

ondernemers en consumenten op een goedkope,

€ 2.118 bedroeg.

snelle en eenvoudige manier uit de wereld te helpen. Voor de bouwmaterialenhandel is de speciale

In vergelijking met 2007 is het opvallend dat er een

Geschillencommissie Bouw- en Afbouwmaterialen

flinke daling van het aantal klachten is geweest in

belast met de afhandeling van deze conflicten.

2008. Dat aantal daalde van 27 (2007) naar 18 (2008), een daling van 33%. Daarnaast blijkt uit het

De klachten die de commissie ontving betroffen een

jaarverslag dat het percentage gegronde uitspraken

levering die afweek van wat was overeengekomen

daalde van 78% (2007) naar 58% (2008).

(non-conformiteit), nakoming van de overeenkomst, informatieverstrekking door de ondernemer en de

Meer weten over de Geschillencommissie Bouw- en

hoogte van een te betalen schadevergoeding. Het

Afbouwmaterialen?

bedrag dat bij klachten in het geding was, bedroeg gemiddeld € 1.873. In vier gegronde klachten werd

www.sgc.nl en op www.hibinborg.nl.

17

Actueel

Staat van de economie een half jaar later:

“Structurele overcapaciteit laat zich nu voelen” Tijdens de algemene ledenvergadering van Koninklijke Hibin in januari bediscussieerde een aantal externe deskundigen, ieder op een of andere manier betrokken bij de bouwmaterialenhandel, de huidige economische crisis en de gevolgen voor de bouw en toelevering. De boodschap was toen geen al te positieve, al was er ook ruimte voor voorzichtig optimisme. Aan de hand van de onderstaande vier stellingen kijken we hoe – volgens dezelfde deskundigen als op de ledenvergadering – de bouw en de toelevering er een half jaar later voorstaat. De conclusie: het is er niet beter op geworden.

1. De economische crisis in de bouwsector is sinds januari alleen maar verhevigd.

Lizethe Kluijtmans, sectormanager groothandel van Rabobank Nederland:

2. Grotere ondernemingen blijven beter overeind dan kleine bedrijven in de branche.

18

Stelling 1

3. D  e economische tegenwind is een uitgelezen kans

“Ik heb geen exacte cijfers die dat onderbouwen, maar

om te focussen op duurzaamheid binnen de sector.

dat lijkt me wel. Als je ervan uit gaat dat de bouw en

4. D  e bouwmaterialenhandel wordt relatief hard ge-

de bouwmaterialenhandel in elkaars verlengde liggen,

raakt door de economische crisis.

kun je stellen dat we er minder goed voor staan dan een half jaar geleden. Veel uitgestelde bouwprojecten

De reacties zijn afgedrukt in drie verschillende kleu-

zijn nog steeds niet opgepakt. En verschillende projec-

ren. Rood: oneens met de stelling, groen: mee eens,

ten van vóór de kredietcrisis die afgelopen winter nog

blauw: neutraal.

liepen en nu zijn afgerond, worden niet of te weinig opgevolgd door nieuwe klussen.”

Actueel

Stelling 2

groot bent, en je hebt de crisis zien aankomen, heb

“Nee, zo zie ik dat niet. Ik geloof heilig in onder-

je dikwijls meer vet op de botten dan kleinere par-

nemerschap. Wanneer op een goede wijze leiding

tijen. Maar het is niet zozeer groot of klein, be-

wordt gegeven aan een bedrijf, of dat nu groot is of

langrijker is of je als ondernemer je zaken goed op

klein, kom je deze crisis wel door. Het gaat om de

orde hebt.”

bedrijfsvoering. Is die in orde, dan manoeuvreer je je

bedrijf

waarschijnlijk

wel

door

de

crisis.

Stelling 3

Wanneer je in tijden van voorspoed echter geen

“Voor deze crisis moeten structurele oplossingen

buffer hebt aangelegd, kun je het nu wel eens heel

komen. Ik denk dat de focus op duurzaamheid er

moeilijk krijgen.”

daar één van is. Want je kunt wel pleisters blijven plakken, maar vroeg of laat zul je toch echt moe-

Stelling 3

ten nadenken over het energievraagstuk. De over-

Een economische crisis is in eerste instantie overle-

heid faciliteert dat in ruime mate. Denk bijvoor-

ven. Een mooi moment om eens kritisch naar je be-

beeld aan slooppremies en subsidies voor zonne-

drijf te kijken en naar hoe het nu verder moet.

energie en isolatie.”

Wanneer duurzaam ondernemen past in die toekomstvisie, zeg ik ja, het is een uitgelezen kans.

Stelling 4

Maar dat hoeft helemaal niet het geval te zijn.

“De bouw vormt een van de pijlers van de crisis.

Misschien past saneren, of juist uitbreiden, beter in

Consumenten hoeden zich momenteel voor grote

het plaatje. Ik zie duurzaamheid niet als dé oplossing

uitgaven. De toelevering biedt echter een flinke es-

voor de toekomst. Het wordt wel steeds meer een

cape: zij kunnen een grote rol spelen in renovatie en

randvoorwaarde.”

verbouwingen. Daar zit mede door de stagnerende huizenverkoop nog wel groei. Het is dus niet alleen

Stelling 4

maar negatief.”

“Sectoren als transport, industrie en groothandel (en dan vooral de export) zijn harder geraakt door

Mark van Loon, managing director

de crisis dan de bouw. De bouw is laatcyclisch, dus

CRH Building Systems/Calduran:

de hardste klappen zullen nog komen. Want bij bovengenoemde sectoren was het begin 2009 echt

Stelling 1

kommer en kwel. Dus zodra de economie weer aan-

“Je ziet dat er bijna geen woningen meer verkocht

trekt dan zal de bouwmaterialenhandel het best nog

worden. Je kunt dus wel stellen dat het minder gaat.

even zwaar krijgen. De grote vraag is: wanneer is de

De orderportefeuilles lopen leeg en ik verwacht dat

bodem van het economische dal bereikt?”

het na de bouwvak alleen maar slechter wordt.”

Bert Bruning, algemeen directeur

Stelling 2

van Atradius:

“Ik zou niet weten of dat waar is of niet. Ik denk dat de crisis bij iedereen even hard binnenkomt.”

Stelling 1 “Ja, dat is denk ik wel zo. Ik heb van verschillende

Stelling 3

bedrijven gehoord dat de portefeuille na de zomer

“Duurzaamheid is een van de echte kansen. Denk

angstvallig leeg is. Het gaat dus niet alleen minder

bijvoorbeeld aan het thema isolatiematerialen. De

goed, de prognoses voor de directe toekomst zijn

adviesrol van de toelevering wordt, denk ik, steeds

ook al niet al te best.”

belangrijker. Vaak zijn het (lokale) overheden die op grote schaal inkopen. Zij hebben dikwijls niet de be-

Stelling 2

nodigde kennis in huis. De bouwmaterialenhandel

“Ja, maar dat zeg ik met enige reserve. Wanneer je

heeft die know how wel.”

19

Actueel

Stelling 4

ningnood. De toelevering is heel goed geworden in

“De hele bouwketen is hard geraakt. De impact

het faciliteren hiervoor. Overheidsstimulering be-

voor de bouwmaterialenhandel is wel iets minder

hoort nu definitief tot het verleden. De markt is

heftig dan voor andere sectoren in de bouw. Dit

kleinschaliger geworden en de kwalitatieve eisen aan

omdat wij ook veel omzet halen uit renovatie en on-

materialen en systemen worden steeds hoger.

derhoud, waar de crisis zich niet zo hard laat voe-

Traditionele inkooppatronen voldoen niet meer.

len. Maar het leidt geen twijfel dat de crisis ongena-

Slimme logistieke oplossingen en prefab, dáár ligt de

dig hard toeslaat. Tja, ik had ook liever iets anders

toekomst. De economische crisis zou zomaar eens

verteld, maar het is niet anders.”

een katalysator kunnen zijn voor deze in mijn ogen noodzakelijke mentaliteitsverandering.”

Michel van Eekert, partner van Buildsight B.V.:

Scief Houben, directievoorzitter van Blauwhoed Vastgoedontwikkeling

Stelling 1 “De crisis is verhevigd. Er is sprake van een structu-

Stelling 1

rele overcapaciteit in de bouw en die laat zich nu

“De nieuwbouw zal de komende tijd alleen nog

voelen. De onzekerheid over de toekomst maakt

maar scherper dalen. Dat heeft voor de toelevering

het alleen maar lastiger. Mensen handelen daarnaar

natuurlijk een enorme impact. De renovatiesector

en dat maakt het lastig. Maar… de daadwerkelijke

heeft het afgelopen jaar ook klappen moeten ver-

cijfers laten zeker wel ruimte voor hoop. Enige nu-

werken, maar relatief minder dan de nieuwbouw.

ance is dus op z’n plaats.”

Dit omdat veel mensen gaan verbouwen in plaats van kopen.”

Stelling 2 “Daar ben ik het helemaal niet mee eens. Ik zeg: het

Stelling 2

is juist andersom! De problemen zitten juist bij de

“Dat onderschrijf ik helemaal niet. Kleinere bedrij-

grote bouwprojecten en die halen hun materialen

ven zijn vaak scherper en handelen sneller wanneer

per definitie bij grote toeleveranciers. De kleinere

de situatie daarom vraagt. Grotere bedrijven heb-

bouwmaterialenhandels hebben een veel gevarieer-

ben vaak een tragere handelingssnelheid. Over het

der klantenbestand. Kleinschalige bedrijven kunnen

algemeen zie je dat bedrijven die zich in een vroeg

tenminste nog terugvallen op de regio.”

stadium, en dan heb ik het over meer dan een jaar geleden, gewapend hebben tegen de crisis er nu het

Stelling 3

beste voor staan.”

“Jazeker! De overheid promoot duurzaam ondernemen actief. Dat is goed nieuws voor de sector, want

Stelling 3

voor ons is een mooie rol weggelegd als tussenper-

“Dat is evident. Duurzaamheid ligt goed in de me-

soon. Zo kunnen wij een voorlichtingsfunctie ver-

dia en de huidige economische crisis is een mooi

vullen naar de aannemer en vooral de consument.

moment om hier over na te denken. Maar duur-

Duurzaam bouwen is de toekomst.”

zaam ondernemen is niet zaligmakend. Je moet als onderneming ook een goede economische propo-

Stelling 4 20

sitie hebben.”

“Ja. Woningbouw, en dan vooral nieuwbouw, zijn van oudsher belangrijke pijlers voor de bouwtoelevering.

Stelling 4

Wanneer minder gebouwd wordt heeft dat gelijk zijn

“De hele bouwketen, dus ook de toelevering, is on-

weerslag op de handel. Ik pleit daarom voor een gro-

genadig hard geraakt door de crisis. We zijn er

te omslag ten opzichte van de afgelopen zestig jaar.

voegcyclisch ingegaan en we komen er laatcyclisch

Vanaf de jaren vijftig is vooral gebouwd tegen wo-

weer uit. Een dubbele min dus.”

Marktinformatie

Centrale inkoop grote aannemers neemt toe door crisis Ten tijde van recessie kijken bedrijven kritischer naar de kosten dan in economisch goede tijden. In de bouwsector vormt de inkoop van materiaal een belangrijk deel van de kosten. Marktinformatieleverancier BouwKennis heeft aannemers gevraagd welke strategieën ze hanteren om de kosten van inkoop te verlagen.

21

Marktinformatie

De Nederlandse bouwsector ondervindt momenteel

een volledige werkweek) bij grote aannemers zijn dit

bouwbreed de gevolgen van de economische crisis. Uit

er meer dan 20.

de Bouwbarometer® van BouwKennis blijkt dat alle partijen in de bouwsector in het eerste kwartaal van 2009

Schaalvergroting inkoop

een negatieve omzetgroei hebben doorgemaakt. Onder

Van alle strategieën om scherper in te kopen, blijkt het

aannemers is de omzet zelfs gedaald met 37% ten opzich-

verder doorvoeren van een centrale inkoop binnen de

te van het eerste kwartaal van 2008. Hoewel de ver-

organisatie het meest te worden gekozen, toont de

wachtingen voor de komende periode alweer wat posi-

Bouwbarometer aan. Bij inkopen op grotere schaal,

tiever zijn, zal de bouw ook op de lange termijn de nega-

worden vaak lagere prijzen gehanteerd. Grofweg de

tieve gevolgen van de crisis blijven voelen. De verwach-

helft van de middelgrote en grote aannemers geeft aan

ting is dat de bouwproductie pas na 2011 zal herstellen.

centrale inkoop zeker of mogelijk verder door te voeren om de kosten voor inkoop te drukken. Dit is logi-

In deze moeilijke tijden moeten bouwbedrijven

scherwijs vooral op grote aannemers van toepassing

scherp op de kosten letten. De uitvoerende bouw

(60%) omdat er meerdere vestigingen moeten zijn om

kent twee grote kostenposten: personeelskosten en

van een ‘centrale’ inkoop te kunnen spreken.

de kosten voor materiaal. Omdat snijden in de personeelskosten een impopulaire maatregel is, probe-

Een andere manier om de schaal van de inkoop te

ren veel bouwbedrijven eerst te besparen op andere

vergroten en zo gunstiger prijzen te bedingen, is het

posten, zoals inkoop.

vormen van een inkoopcombinatie met andere aannemers. Deze optie is beduidend minder populair

Er zijn verschillende strategieën mogelijk om de kos-

dan centrale inkoop. Wat wel opvalt, is het grote

ten van de inkoop te verlagen, zoals het op grotere

verschil tussen de grote en middelgrote aannemers.

schaal inkopen of het maken van langetermijnafspra-

Van middelgrote aannemers zegt 51% zeker niet van

ken met leveranciers. BouwKennis stelde grote en

plan te zijn een inkoopcombinatie te gaan vormen

middelgrote aannemers de vraag in welke mate der-

met andere aannemers, bij grote aannemers is dit

gelijke afspraken voor het eigen bedrijf van toepas-

slechts 32%. Daarnaast is voor 35% van de grote aan-

sing zijn. Middelgrote aannemers hebben een perso-

nemers het vormen van een inkoopcombinatie zeker

neelsbestand van tussen de 10 en 20 fte (één fte is

of mogelijk een oplossing.

Strategieën om scherper in te kopen onder grote aannemers - 20 fte en meer (in %)

Zeker

Mogelijk

Waarschijnlijk niet

Zeker niet



Weet niet/ geen mening

Verder doorvoeren van centrale inkoop binnen de organisatie

20

40

20

13

7

4

31

22

32

11

7

28

25

31

9

(incl.inkoop) aan onderaannemers

10

23

20

42

5

Reductie van het aantal handelaren

11

21

31

31

7

Vormen van een inkoopcombinatie 22

met andere aannemers Vergroting van het aantal jaarcontracten met toeleveranciers Verdere uitbesteding van taken

Bron: BouwKennis, maart 2009

Marktinformatie

Verminderen aantal handelaren

deeld. Er zijn zowel onder grote als middelgrote aanne-

Middelgrote aannemers kiezen vooral voor het ver-

mers relatief veel bedrijven die zeggen dit zeker te doen,

minderen van het aantal leverende handelaren om

maar ook veel bedrijven waar dit niet voor geldt. Het

voordelig in te kopen. Dit kan betekenen dat ze van

voordeel van het uitbesteden van de inkoop, is dat de

plan zijn vaker direct bij fabrikanten in te kopen en

onderaannemer zijn best zal doen om materialen zo effi-

zo de handel als tussenschakel over te slaan. Aan de

ciënt mogelijk te gebruiken, omdat hij zelf voor de kosten

andere kant kan het ook zo zijn dat ze een groter

opdraait. Hierdoor zal hij ook proberen minder fouten

deel van hun producten bij minder handelaren gaan

te maken. Aan de andere kant betekent dit wel dat de

inkopen om op deze manier volumevoordeel te beha-

hoofdaannemer de touwtjes uit handen moet geven en

len. Van de middelgrote aannemers zegt ruim een

dat de voordelen van grootschalige inkoop verloren gaan.

derde het aantal handelaren zeker of mogelijk te zullen verminderen. De meerderheid (60%) zegt dit (ze-

Schaalvergroting of service

ker) niet te gaan doen.

Grote aannemers kiezen vooral voor centrale inkoop

Het maken van langetermijnafspraken met de handel

en inkoopcombinaties om de kosten van de inkoop te

is ook een mogelijke strategie. Doordat dit voor de

drukken, maakt het onderzoek van BouwKennis dui-

handelaar meer zekerheid oplevert, kan hij ook gun-

delijk. Ook onder middelgrote aannemers valt op dat

stiger prijzen rekenen. Toch is het afsluiten van meer

men grootschaliger wil inkopen, door meer te halen

jaarcontracten voor ruim zes op de tien aannemers

bij minder handelaren of leveranciers. Dit biedt kan-

(waarschijnlijk) geen optie. Er is weinig verschil tus-

sen voor groothandelaren in bouwmaterialen die in

sen grote en middelgrote aannemers. In deze onze-

staat zijn deze groeiende vraag naar schaalvoordeel

kere tijden is het voor beide groepen duidelijk lastig

in te vullen. Aangezien bedrijven groter inkopen om

om langetermijnafspraken te maken. Voor gemiddeld

prijsvoordeel te behalen, kan hierop worden inge-

34% van de aannemers is het vaker afsluiten van jaar-

speeld door volumevoordeel te bieden. Handelaren

contracten wel van toepassing.

voor wie dit niet haalbaar is kunnen zich onderscheiden door zich te richten op de onderaannemers.

Uitbesteding inkoop aan onderaannemers

Voor deze kleine aannemers zijn gemak en service

Over het verder uitbesteden van taken, inclusief inkoop,

juist erg belangrijk en ligt de focus minder op volu-

aan onderaannemers zijn de meningen behoorlijk ver-

mes en de laagste prijs, aldus BouwKennis.

Strategieën om scherper in te kopen onder middelgrote aannemers - 10-19 fte (in %)

Zeker

Mogelijk

Waarschijnlijk niet

Zeker niet



Weet niet/ geen mening

Verder doorvoeren van centrale inkoop binnen de organisatie

7

26

26

37

4

0

23

23

51

4

5

28

28

36

3

(incl.inkoop) aan onderaannemers

9

23

30

39

0

Reductie van het aantal handelaren

9

28

36

24

3

Vormen van een inkoopcombinatie met andere aannemers Vergroting van het aantal jaarcontracten met toeleveranciers Verdere uitbesteding van taken

Bron: BouwKennis, maart 2009

23

Agenda

Dynamische kalender Agenda 30 juni

Bijeenkomst Commissie Vakopleiding

1 juli

Commissie Hout

2 juli

Bijeenkomst Adviesraad

25 augustus

Bestuursvergadering Koninklijke Hibin

22 september Commissie Vakopleiding 12 oktober

Bestuursvergadering Afdeling Zuid-Holland

13 oktober

Bijeenkomst Buitengewone Leden

20 oktober

Bestuursvergadering Koninklijke Hibin

21 oktober

Commissie Consumentenzaken

2 november

Afdelingsvergadering Zuid-Holland

3 november

Bestuursvergadering Afdeling Brabant West en Midden

3 november

Commissie Vakopleidingen

3 november

Afdelingsvergadering Noord-Holland

4 november

Afdelingsvergadering Nederland Noord

5 november

Vergadering FCB (Fonds Collectieve Belangen)

5 november

Afdelingsvergadering Oost-Nederland

Cursuskalender 29 juli

Werken met mensen en managementvaardigheden

13 augustus

Telefoneren in de bouwmaterialenhandel

7 september

De Klant in de Showroom

7 september

Klachten in de bouwmaterialenhandel

9 september

Bouwdeelcursus Hellend Dak

9 september Managementopleiding voor de Bouwtoelevering (MTB), module Logistiek Management 15 september Commercieel Onderhandelen 15 september Verkopen in de bouwmaterialenhandel 15 september MBO Baliemedewerker 15 september MBO Commercieel Medewerker 15 september MBO Logistiek Medewerker 16 september Bouwen en Bouwmaterialen A (assortiment en klanten) 17 september Bouwdeelcursus Fundering en Vloeren 22 september Aanvallende binnendienst 23 september Bouwdeelcursus Tegels op Wanden en Vloeren 24 september Telefoneren in de bouwmaterialenhandel

Kijk voor meer informatie over de cursussen op www.hibinopleidingen.nl

Colofon Hibinfo is een uitgave van de Koninklijke Vereniging van Handelaren in Bouwmaterialen in Nederland (Hibin). Hibinfo verschijnt tweemaandelijks en wordt verspreid onder leden en relaties van de Hibin. Overname van artikelen uit deze uitgave is, mits integraal, toegestaan onder voorwaarde van bronvermelding.

Oplage: 1.300 Redactieadres: Hibin, t.a.v. Egon Wolf, postbus 2161, 6802 CD Arnhem, 026 - 363 35 55, [email protected].

Redactiecommissie: Egon Wolf, Jaap Breunesse, Peter van Heijgen, Ghislaine Hoenderboom en Gert Smit. Concept, tekst, ontwerp en lay-out: Bijl, partners in public relations, Rotterdam.