1
Jaarverslag 2013 voor de gemeente Schagen Welstandscommissie Schagen
Colofon Auteur: Marcel Heijmans en Mariette Bruin Met bijdragen van: Jef Mühren, Marcel Heijmans en Jaap van der Hout Uitgave: WZNH Alkmaar, maart 2014
2
Basisontwerp DesignArbeid Implementatie Flores Automatisering
Voor U ligt het jaarverslag 2013 van de Commissie Schagen. De door de gemeente benoemde adviescommissie brengt hiermee verslag uit over de uitvoering van de door het gemeentebestuur aan de commissie opgedragen adviestaak.
U vindt in dit jaarverslag informatie over de ontwikkeling van het aantal plannen en adviezen en over het werkveld waarbinnen de commissie opereert en enkele voorbeelden van het effect van onze advisering. Daarnaast wordt inzicht gegeven in de samenstelling en werkwijze van de commissie. Tot slot zijn enkele aanbevelingen geformuleerd. In de bijlagen is een overzicht met statistische gegevens opgenomen en een verslag van het jaarlijkse evaluatiegesprek met de portefeuillehouder, Indien hieraan behoefte bestaat kan de commissie dit jaarverslag mondeling toelichten. Dit doen wij graag, zeker wanneer een nieuwe raadsperiode aanbreekt. Ook nodigen wij raadsleden van harte uit om eens een openbare vergadering van de commissie bij te wonen om kennis te nemen van de praktijk van het adviseren.
drs. ing. Jef Mühren, directeur WZNH Jaap van der Hout, voorzitter Commissie Schagen
WZNH adviseert de Noord-Hollandse gemeenten al bijna 100 jaar vanuit haar statutaire doelstelling: het bevorderen van de ruimtelijke kwaliteit van de gebouwde omgeving in de provincie Noord-Holland. www.wznh.nu
3
Voorwoord
Wij gaan ervan uit dat dit jaarverslag u een goed beeld geeft van de inspanningen om onze adviestaak in uw gemeente professioneel en volgens gemeentelijk beleid te laten plaatsvinden en wij verheugen ons op voortzetting hiervan in 2014.
Jaarverslag 2013 voor de gemeente Schagen Welstandscommissie Schagen
Met dit jaarverslag wordt voldaan aan de verplichting op grond van de Woningwet, waarin is vastgelegd dat over de uitvoering van het welstandsbeleid moet worden gerapporteerd aan de gemeenteraad. De commissie, bestaande uit door uw gemeenteraad benoemde onafhankelijke deskundigen, vervult een wettelijke taak op grond van de Woningwet. De commissie is daarnaast een deskundig, onafhankelijk en betrokken klankbord voor het college van B & W, voor de gemeentelijke diensten en voor initiatiefnemers en belanghebbenden ten behoeve van complexe en belangwekkende ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente.
Ruimtelijke kwaliteit is niet alleen cruciaal voor een prettige woon en leefomgeving en een goede garantie voor de waarde van het vastgoed maar tevens één van de belangrijkste dragers voor de economische en toeristische ontwikkelingen en het vestigingsklimaat binnen een gemeente. De gemeente Schagen heeft verschillende instrumenten om schoonheid van haar kernen en landelijk gebied te waarborgen: structuurvisies, bestemmingsplannen, beeldkwaliteitsplannen en het erfgoed- en welstandsbeleid. Het welstandsbeleid gaat daarbij vooral over het aanzien van gebouwen op zichzelf en over passendheid in de omgeving. De nadruk ligt hier niet op dakkapellen, aanbouwen en bijgebouwen naast en achter de woning - want die zijn meestal vergunningsvrij of kunnen ambtelijk afgehandeld – maar eigenlijk altijd op ingrepen in de omgeving die van aanzienlijke invloed zijn op de openbare ruimte. Aan de publieke voorkant dus, bij woningen, bedrijfsgebouwen, winkels, scholen en andere voorzieningen. Ook voor die gebouwen die in cultuurhistorische waardevolle gebieden zijn gelegen of in de nabijheid van monumenten is aandacht voor ruimtelijke en historische kwaliteit gewenst. Maar ook schaalvergroting en functieveranderingen in het landelijk gebied vragen aandacht.
Gemeenten hebben de afgelopen honderd jaar de verantwoordelijkheid voor kwaliteit genomen. Mede daardoor zou je kunnen zeggen dat de kwaliteitsstandaard in de kernen en het landschap hoog is én dat er nog veel van de geschiedenis is bewaard gebleven. Wat de meeste mensen bewust of onbewust als mooi en waardevol ervaren is dan ook een resultaat van jarenlang zorgvuldig beheren en ontwikkelen. In deze tijd vinden de meeste mensen dat het allemaal wel wat minder kan met de regels, maar tegelijkertijd is er veel belangstelling voor het behoud van cultuurhistorische waarden. Er moet meer aan het individu worden overgelaten en dat kan wellicht ook, maar de planindiener zoekt ook naar houvast en continuïteit in het beleid. Het Rijk heeft er kort geleden, met de introductie van regels voor vergunningvrij bouwen, al voor gezorgd dat meer dan de helft van de bouwinitiatieven (vooral op de zij- en achtererven) vergunningvrij zijn geworden. We moeten er dan natuurlijk wel voor zorgen dat die hoge standaard die in onze leefomgeving is bereikt, soms met een historische traditie van honderden jaren, niet binnen 10 tot 15 jaar wordt verkwanseld. De wet biedt sinds 2003 de mogelijkheid van welstandsvrije gebieden. De laatste tijd wordt hier vaker over gesproken. In de praktijk wordt het echter maar sporadisch ingezet, meestal is daar een andere vorm van regie voor in de plaats gekomen.
4
1. Inleiding Inleiding
De gemeente Schagen heeft kwaliteit van de openbare ruimte hoog in het vaandel staan. Dit is onder andere vastgelegd in beeldkwaliteitsplannen, de welstandsnota en de werkwijze en samenstelling van de commissie binnen de gemeente Schagen. De aanwezigheid van een burgerlid en sinds kort een vertegenwoordiger van de erfgoedcommissie maakt dat de commissie de kwaliteit van de gemeente Schagen breed gedragen kan beoordelen en bewaken. Deze werkwijze wordt door de commissie zeer gewaardeerd. De nieuwe en snellere afhandeling van bouwaanvragen vraagt een aangepaste werkwijze, de gemeente is hier naar op zoek. De betrokkenheid van het burgerlid en de vertegenwoordiger kunnen door deze nieuwe werkwijze onder druk komen te staan. Deze aanpak vraagt erom de commissie in een zo vroeg mogelijk stadium van de planvorming te betrekken. Dit geldt zowel voor de stedenbouwkundige plannen als de grotere bouwplannen. Hierdoor kan de toetsing in de volle breedte worden gehandhaafd. De uiteindelijke afhandeling kan daarna in de door de gemeente gewenste snelheid worden afgehandeld.
In de praktijk zal een welstandsvrij gebied op korte termijn niet tot opvallende problemen leiden. De meeste mensen zijn zuinig op hun omgeving. Maar een klein deel van de aanvragers kan een geleidelijk proces van achteruitgang in gang zetten dat niet gemakkelijk meer omkeerbaar is. Dan is alleen optreden tegen excessen die zo ontstaan niet voldoende. Burgers hebben er ook recht op dat achteruitgang in hun omgeving op tijd kan worden gekeerd en dat de als vanzelfsprekend ervaren basiskwaliteiten gehandhaafd worden. Er zijn in iedere gemeente gebieden aan te wijzen waar het kwaliteitsbeleid best een tandje lager kan, in een enkel geval kan het misschien zelfs zonder beleid voor kwaliteit. Veel gemeenten helpen wij bij het zoeken naar de juiste balans tussen individuele vrijheid en het publieke belang van ruimtelijke kwaliteit.
De toetsing van een omgevingsvergunningsaanvraag vindt plaats op basis van een beperkt aantal in de Woningwet genoemde toetsingsgrondslagen. Toetsing aan redelijke eisen van welstand door een onafhankelijke adviescommissie is daar één van. Het advies hierover heeft betrekking op de passendheid van een bouwwerk in zijn omgeving. Aan dit advies wordt de wettelijke eis gesteld dat het gebaseerd moet zijn op de gemeentelijke welstandsnota waarin de beoordelingscriteria voor bouwplannen gebiedsgericht zijn vastgelegd. Deze beoordelingscriteria hebben een algemeen generiek karakter, vaak is (deskundige) interpretatie nodig gelet op de specifieke situatie ter plaatse. Daarbij speelt zichtbaarheid vanuit de openbare ruimte een doorslaggevende rol. Hoe minder de zichtbaarheid vanuit de publieke openbare ruimte, hoe terughoudender de commissie zich opstelt. De ervaring leert bovendien dat vroege inzet in het kader van vooroverleg veel betere resultaten oplevert omdat initiatiefnemers de inbreng van de commissie dan nog goed kunnen gebruiken
De Omgevingswet en pleidooi Mooiwaarts
5
Vanuit WZNH zijn in 2013 belangrijke impulsen gegeven aan het pleidooi ‘Mooiwaarts’. Het pleidooi Mooiwaarts omvat de wens om ruimtelijke kwaliteit als integraal begrip op te nemen in de wet. In de concept wettekst is ervoor gekozen om in de begripsdefinities en doelstellingen van de wet (hoofdstuk II) een lokale zorgplicht op te nemen t.a.v. ruimtelijke kwaliteit waarna dat begrip uiteengelegd wordt in zorg voor de cultuurhistorie, landschap, stedenbouw, openbare ruimte, natuurwetenschap en architectuur. Van gemeenten wordt in de toekomst verlangd dat zij initiatieven met een ruimtelijke impact integraal beoordelen op hun ruimtelijke kwaliteit. Om dat mogelijk te maken moeten gemeenten beoordelingskaders voor die ruimtelijke kwaliteit vaststellen. Mooiwaarts claimt dat de eerste verantwoordelijkheid voor ruimtelijke kwaliteit ligt bij de initiatiefnemers van een project met ruimtelijke impact. Daarnaast zoekt Mooiwaarts voor de betekenis van het begrip ruimtelijke kwaliteit zoveel mogelijk aansluiting bij lokale gemeenschappen en bij hun potentie op het gebied van zelforganisatie. Overheden kunnen visies op het terrein van ruimtelijke kwaliteit alleen ontwikkelen in samenwerking met de lokale gemeenschap. En in het kader van de moderne uitnodigingsplanologie moeten zij open staan voor kwalitatief gewenste
Jaarverslag 2013 voor de gemeente Schagen Welstandscommissie Schagen
Juist in een periode waarin de economie en de waarde van vastgoed onder druk staan moet men alert zijn op kwaliteit. Dat besef begint, nu de deregulering in volle gang is, overal in Nederland door te dringen. Met kwaliteit kan men weer onderscheidend zijn. Om die reden wordt straks in de op handen zijnde nieuwe Omgevingswet ook een gemeentelijke zorgplicht geformuleerd ten aanzien van de omgevingskwaliteit. Bestemmingsplan, welstandsbeleid en beleid voor het erfgoed worden dan veel directer op elkaar afgestemd waardoor het instrumentarium als geheel mogelijk eenvoudiger en doelgerichter kan worden .
6
initiatieven van derden. Het ministerie propageert dat, vooruitlopend op de nieuwe wet, gemeenten nu al ‘eenvoudig beter’ kunnen gaan werken onder andere door gemeentelijke instrumenten als structuurvisie, beleidsplannen, bestemmingsplannen, welstandsnota’s en het monumenten- of erfgoedbeleid meer op elkaar af te stemmen. Uw commissieleden zijn op de ontwikkelingen voorbereid.
In dit hoofdstuk gaan wij in op Selectie behandelde plannen in 2013 De welstandsnota: hoe functioneert het beleidskader
Selectie behandelde plannen in 2013 De commissie heeft in 2013 weer een aantal interessante bouwplannen mogen beoordelen. Voor dit jaarverslag is een selectie gemaakt, waarvan de welstandscommissie van mening is dat deze tot interessante discussies hebben geleid.
Jaarverslag 2013 voor de gemeente Schagen Welstandscommissie Schagen
Deze aanvraag betreft de nieuwbouw van 19 grondgebonden woningen na de sloop van de bestaande woningen. Het gaat om twee typen woningen in een eenvoudige opzet. Een belangrijk gegeven is de openbaarheid van het voorterrein. Deze zal als doorgaande looproute bewaard blijven. Auto’s worden uit het zicht achter groene hagen geparkeerd. De woonblokken worden uitgevoerd in roodbruine baksteen. Variatie is gezocht in een kleurspel van voegen. De gevels krijgen plasticiteit door diepe neggen en openingen in het metselwerk. De commissie spreekt van een zorgvuldig plan dat goed aansluit op de architectuur van het naastgelegen Slot.
7
2. Beleid en adviezen
Woningen Hofstraat Schagen
Hoek Dorpsplein / Schoolstraat Callantsoog Op de hoek Dorpsplein Schoolstraat in Callantsoog worden een bestaand Kantoor, Bibliotheek en Albert Heijn filiaal verbouwd. Het plan is in diverse bijeenkomsten met de architect en stedenbouwkundige van de gemeente Schagen in de commissie besproken. Belangrijk onderwerp in deze overleggen betrof de aansluiting op de schaal van het bestaande dorp. De bebouwing is opgedeeld in meerdere met elkaar verwante volumes. Op de hoek heeft de architect gekozen voor een markant verticaal element dat wordt ingeklemd tussen twee haaks op elkaar staande kantoor / winkelvleugels. De prominente hoofdentree naar de winkels doet tevens dienst als ontvangsthal van de bibliotheek. De architect kiest voor een combinatie van metselwerk en zink. De bestaande Albert Heijn wordt vergroot, waarbij parkeren ondergronds wordt opgelost. De bevoorrading is eveneens zoveel mogelijk aan het gezicht onttrokken. De commissie spreekt van een passend plan waarbij ze de architect heeft gevraagd naar een oplossing te zoeken voor de lange gevel aan de Schoolstraat, zodat deze meer aansluit op de korrelgrootte van de omringende bebouwing.
Woon- en zorgcomplex Warmenhuizen
8
In het centrum van Warmenhuizen wordt na de sloop van een bestaand woongebouw, bestaande uit twee bouwlagen, een nieuw wooncomplex met zorgvoorziening gebouwd. De nieuwe bebouwing bestaat uit één bouwlaag met flauw hellende dakvormen. Het plan is in de commissie door de architect toegelicht. Het betreft een bijzondere hoofdvorm met een eveneens bijzondere afwerking. De ontwerper spreekt van een abstractie van boerderijwoningen en geeft aan voor de woningen een kleinschalige huiselijke uitstraling op het oog te hebben. De volumes worden opgebouwd uit licht kleurig metselwerk en antracietkleurige kunststof leien. De leien worden zowel voor het daken als de gevels gebruikt, waarbij de vlakken overhoeks worden omgevouwen. Hoewel de commissie in eerste instantie haar bedenkingen over dit materiaal had, heeft de architect haar met getoonde monsters en voorbeeldplannen kunnen overtuigen. Wel heeft de commissie aangegeven dat de kwalitatieve uitstraling van het product valt of staat met de detaillering.
Hospice Johannes Vermeerstraat Schagen
De welstandsnota
9
Na de fusie met de gemeenten Harenkarspel en Zijpe heeft de gemeente Schagen alle afzonderlijke Welstandsnota’s gebundeld tot één document. Zowel voor planindieners als voor de commissie werkt dit overzichtelijker dan separate documenten. De afzonderlijke nota’s zijn echter nog niet geheel op elkaar afgestemd. Er bestaan overeenkomsten, maar ook verschillen. Deze verschillen kunnen leiden tot onduidelijke situaties voor planindieners. Met name daar waar de buitengebieden elkaar ontmoeten en/of overlappen zou het aan te bevelen zijn de criteria in de nota’s meer op elkaar af te stemmen. Maar dit geldt ook voor de regels van kleine bouwwerken in de reguliere woongebieden.
Jaarverslag 2013 voor de gemeente Schagen Welstandscommissie Schagen
Langs een landschappelijke route die door Schagen loopt, wordt ter plaatse van de Johannes Vermeerstraat een plan voor een hospice ontwikkeld. Het zal een plek worden die mensen de mogelijkheid biedt in een huiselijke sfeer de laatste levensdagen door te brengen. Intimiteit is hierbij een belangrijk uitgangspunt. De architect heeft, reagerend op de landelijke route, gekozen voor een vorm waarmee hij refereert naar de landelijke architectuur op boerenerven in de omgeving. Het gebouw is in samenhang met het erf gericht op de Nes. De beoogde intimiteit wordt tot stand gebracht door de combinatie van vorm en materiaal en de ligging in het groen. De materialen van de gevels zijn hout en stucwerk. Het dak wordt bedekt met leien. Een subtiel element is de kromming van de Nes aan de westzijde, vlak voor het erf langs, waarbij door de openheid tussen het struweel en de bomen een fraai uitzicht ontstaat. De commissie spreekt van een zeer passende en weloverwogen invulling.
In dit hoofdstuk gaan wij in op: Samenstelling van de commissie Werkwijze Openbaarheid
De commissie Schagen is een van de 38 commissies die in Noord-Holland werkzaam zijn onder verantwoordelijkheid van WZNH. De leden van de commissie zijn benoemd door de gemeenteraad. De commissie was in 2013 als volgt samengesteld: Jaap van der Hout, stedenbouwkundige, voorzitter Marcel Heijmans, architect Ir. Ron Baltussen, architect Dr. Ir. Nelleke Domburg, burgerlid, vanaf september De commissie werd ondersteund door: Mariette Bruin, commissiecoördinator (WZNH) Ing. Cock Bakker, plantoelichter (gemeente) Jan Blaauw, plantoelichter Roulerend lid van de Erfgoedcommissie Schagen, vanaf oktober
De commissie aan het werk, samen met het burgerlid en de commissiecoördinator.
Werkwijze De vergaderingen vonden plaats op de woensdag in de oneven weken van het jaar, in het gemeentehuis te Schagen dat centraal ligt in de nieuwe gemeente (samenvoeging van Harenkarspel, oude gemeente Schagen en Zijpe). De vergaderruimte in Schagen wordt zowel door de commissieleden, toelichters en bezoekers als prettig ervaren en biedt voldoende plek om toehoorders te ontvangen. De openbaarheid van de vergadering is voldoende gewaarborgd. In totaal hebben er in 2013 voor de gemeente 361 planbehandelingen plaatsgevonden. Het aantal nieuwe aanvragen was 287. Meer cijfers treft u aan in bijlage 1. Op 9 oktober 2013 vond het jaarlijks evaluatiegesprek met de portefeuillehouder plaats. Het verslag van dit gesprek is opgenomen als bijlage 2.
10
3. Organisatie en werkwijze
Samenstelling van de commissie
Openbaarheid De vergaderingen van de commissie zijn openbaar. Er is een ‘publieke tribune’ voor toehoorders en belangstellenden. Planindieners kunnen een afspraak maken om een toelichting te geven op hun plan; in sommige gevallen vraagt de commissie daar ook expliciet om. In 2013 heeft de commissie bij 45 planbehandelingen de planindiener en/of de architect aan tafel mogen ontvangen. Dit is 12% van het totaal aantal behandelingen.
11
Begin december werd de commissie uitgenodigd mee te denken over een nieuwe werkwijze in de nabije toekomst. De gemeente Schagen wil in het kader van LEAN werken de afhandeltermijn van aanvragen omgevingsvergunning inkorten. Volgens het woordenboek staat LEAN letterlijk voor ‘slanke productie’. Dit is een managementgedachte die erop gericht is om verspillingen, zaken die geen toegevoegde waarde leveren, te verwijderen uit processen, waardoor de productie omhoog en de kosten omlaag gaan. De gemeente Schagen is voornemens om reguliere aanvragen voor omgevingsvergunningen binnen 10 dagen af te handelen. Bij de workshop over de nieuwe werkwijze waren diverse partijen, die bij de procedures betrokken zijn, aanwezig om mogelijkheden en knelpunten te bespreken. Naast de workshopleiders waren de directeur van WZNH en twee leden van de commissie, een medewerker van afdeling Monumenten, een preventiemedewerker Brandweer, medewerker Groenvoorziening en een Casemanager aanwezig. Het ligt in de bedoeling dat op een vast tijdstip iedere week de architect secretaris van de commissie digitaal plannen behandelt, waarvan mag worden aangenomen dat deze onder verantwoording van de commissie kunnen worden afgedaan. De overige plannen worden alsnog op de agenda van de voltallige commissie geplaatst. Verwacht wordt dat circa 70% van de reguliere aanvragen op deze wijze kan worden afgedaan. In de praktijk zal een wederzijds inzicht moeten groeien welk soort plannen dit betreft, zodat een aanvrager op goede wijze kan worden ingelicht omtrent de te verwachten afhandeltermijn. Er is met de gemeente afgesproken dat de nieuwe werkwijze na een proeftijd van 8 weken zal worden geëvalueerd. De commissie merkt op dat enkele onderwerpen in deze werkwijze meegewogen dienen te worden: 1. Openbaarheid. Nagegaan dient te worden of indieners bij de planbehandeling aanwezig willen zijn. 2. Burgerlid. Hoewel de gemandateerde geacht wordt de mening van de commissie te vertalen, mist deze bij de genoemde plannen de input van het burgerlid. 3. Plantoelichting. Belangrijk is de gemandateerde in te lichten indien er precaire zaken of vergelijkbare plannen bij een plan te melden zijn. Nu gebeurt dat tijdens de vergadering door de plantoelichter. 4. Discussie binnen de commissie. De verschillen in achtergrond, kennis en ervaring van de commissieleden maakt nu in breed gewogen beoordeling mogelijk. De waarde hiervan verdient aandacht bij de selectie van plannen voor gemandateerd werk. 5. Datum van afhandeling. Mogelijk met behulp van digitaal stempel. 6. Technische invulling. Op welke wijze ontvangt de gemandateerde de plannen en op welke wijze worden de bevindingen verwerkt?
Jaarverslag 2013 voor de gemeente Schagen Welstandscommissie Schagen
Nieuwe werkwijze
In de loop van de jaren is het toepassen van de criteria uit de gemeentelijke welstandsnota voor zowel commissie als ondersteunende ambtenaren gemeengoed geworden. De commissie concludeert dat nog steeds in de meeste gevallen direct een positief advies kan worden gegeven, waar dit niet kon is meestal in goed overleg met aanvragers naar oplossingen gezocht. Slechts in enkele gevallen worden aanvragen geweigerd, meestal is er dan meer aan de hand dan alleen een probleem met welstand. Wij zijn er ons als commissie steeds van bewust dat het beleid evenwichtig, consequent en proportioneel moet worden uitgevoerd. Duidelijke en begrijpelijke beleidsregels alleen zijn niet genoeg. Om initiatiefnemers goed van dienst te zijn en maatwerk te kunnen leveren is afweging van de criteria door de commissie van groot belang, maar ook respect en begrip voor de motieven en bedoelingen van initiatiefnemers. Onze ervaring is dat hoe vroeger dit gebeurt, hoe groter de kans op een succesvolle bijstelling van plannen en hoe meer kans op draagvlak bij de aanvrager. De commissie heeft de volgende aanbevelingen:
De commissie wordt steeds vaker betrokken bij beoordeling van stedenbouwkundige plannen, inrichtingsplannen voor het openbaar gebied, bestemmingsplannen en beeldkwaliteitsplannen. De commissie acht een dergelijke integrale, afdelings-overschrijdende beoordeling van groot belang en roept de gemeente op dit te blijven doen. In de gemeente is regelmatig (voor)overleg met mensen van de afdeling RO. Dit komt een zorgvuldige advisering ten goede. De commissie beveelt aan deze inbreng structureler te organiseren.
Stem waar het kan gemeentelijke instrumenten als structuurvisie, beleidsplannen, bestemmingsplannen, welstandsnota’s en het monumenten- of erfgoedbeleid op elkaar af vooruitlopend op de nieuwe omgevingswet.
De commissie adviseert de welstandsnota digitaal toegankelijk te maken. Niet alleen in de vorm van een pdf-document, maar als een interactieve en kaart- en postcode gestuurde bron, zodat burgers direct op hun eigen locatie kunnen zien wat de relevante spelregels zijn. Aangeraden wordt hierbij de landelijke standaard ‘Welstand Transparant’ als uitgangspunt te nemen.
Zie voor aanbevelingen omtrent Welstandsnota blz. 9
Zie voor aanbevelingen omtrent Nieuwe Werkwijze blz. 11
12
aanbevelingen en aanbevelingen 4. Conclusies en 4. Conclusies
Mooie gebouwen, straten, wijken, dorpen, steden en landschappen zijn niet vanzelfsprekend zo, maar zijn zo geworden door de gezamenlijke inspanning van alle gebruikers en bewoners. Dat we daarvan kunnen genieten is de verdienste van een zorgvuldige beherende gemeenschap.
Planbehandelingen In 2012 heeft de welstandscommissie voor de gemeente Schagen 106 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 12 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met herhalingen was het totaal aantal planbehandelingen 132.
soort aanvraag
aantal aanvragen
aantal behandelingen
percentage herhalingen t.o.v. de aanvragen
87
107
23 %
Omgevingsvergunning waarvan nieuwbouw
28
35
25 %
waarvan verbouwing
59
72
22 %
Preadvies
9
12
33 %
Reclameaanvraag
5
5
0%
Adviesaanvraag handhaving
2
2
0%
Adviezen ruimtelijke plannen
2
5
150 %
Overige vergaderonderwerpen
1
1
0%
106
132
25 %
Totaal
In vergelijking met de voorgaande jaren ontstaat het volgende beeld: 2012
2011
2010
Nieuwe aanvragen
94
71 %
101
70 %
95
70 %
Aanvragen van voorgaande jaren
12
9%
16
11 %
15
11 %
Herhalingen
26
20 %
27
19 %
26
19 %
132
100 %
144
100 %
136
100 %
Totaal waarvan préadviezen
18
14 %
22
15 %
24
18 %
waarvan reclameaanvraag
5
4%
10
7%
6
4%
waarvan handhaving
2
2%
1
1%
1
1%
waarvan ruimtelijke plannen
5
4%
0
0%
1
1%
Verdeeld over de soorten bouwwerken ontstaat het volgende beeld: soort bouwwerk Individuele woningen
2012
2011
2010
71
54 %
78
54 %
53
39 %
Woningcomplexen
7
5%
9
6%
10
7%
Bedrijfsgebouwen
21
16 %
24
17 %
35
26 %
2
2%
1
1%
0
0%
18
14 %
18
13 %
18
13 %
Kleine en overige bouwwerken
4
3%
3
2%
10
7%
Overige plannen
9
7%
11
8%
10
7%
132
100 %
144
100 %
136
100 %
Agrarische gebouwen Openbare en bijzondere bouwwerken
Totaal
Bezoek Er zijn dit jaar 23 aanvragen behandeld in aanwezigheid van architecten en/of de planindieners. Dit is 17% van het totaal aantal behandelingen.
13
Bijlage 1: Cijfers
soort aanvraag
Jaarverslag 2013 voor de gemeente Schagen Welstandscommissie Schagen
Deze zijn als volgt verdeeld:
Adviezen De adviezen over het totaal aantal planbehandelingen zijn als volgt verdeeld: adviezen aan B&W Akkoord
2012
2011
2010
87
66 %
89
62 %
82
60 %
Akkoord op hoofdlijnen
7
5%
10
7%
5
4%
Niet akkoord, tenzij
7
5%
5
3%
11
8%
Niet akkoord, nader overleg
1
1%
2
1%
10
7%
Niet akkoord
8
6%
14
10 %
8
6%
Aanhouden
10
8%
7
5%
2
2%
Beleidsadviezen en andere adviezen
12
9%
17
12 %
18
13 %
132
100 %
144
100 %
136
100 %
Totaal
Akkoord wil zeggen: het plan voldoet op basis van de welstandscriteria aan redelijke eisen van welstand; het wordt met positief advies aan het college van B&W voorgelegd. Bij ‘niet akkoord tenzij‘ wordt een duidelijk omschreven voorwaarde geformuleerd.
Hoe vaak behandeld? In 2012 werden 90* nieuwe aanvragen beoordeeld. Het aantal keren dat deze aanvragen behandeld werden tot een eindadvies is als volgt: adviezen aan B&W Bij eerste behandeling akkoord (geen interventie van de commissie)
2012
2011
2010
65
72 %
69
68 %
58
60 %
Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)
6
7%
4
4%
4
4%
Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
7
8%
4
4%
9
9%
Bij derde behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
1
1%
2
2%
1
1%
Bij een vierde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
2
2%
0
0%
2
2%
Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken
9
10 %
22
22 %
22
23 %
90
100 %
101
100 %
96
100 %
* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.
Het aantal keren dat een nieuwe aanvraag ´terug´ komt bij de welstandscommissie geeft een indicatie van het effect van het gemeentelijke welstandsbeleid op de bouwproductie. Het is een indicatie; de preventieve werking (het anticiperen op het beleid vóór de aanvraag wordt ingediend) wordt hiermee bijvoorbeeld niet zichtbaar gemaakt.
14
Totaal nieuwe aanvragen*
Gebruik welstandscriteria De aanvragen worden steeds beoordeeld op grond van vastgestelde welstandscriteria, welke in een welstandsnota of in aanvullingen in de vorm van beeldkwaliteitplannen zijn opgenomen. Voor de gemeente Schagen is het gebruik van de verschillende soorten criteria als volgt: welstandscriteria
2012
Gebiedsgerichte criteria Overige criteria Beeldkwaliteitplan en andere bouwregels Totaal
111
85 %
14
11 %
7
4%
132
100 %
De aanvragen worden meestal voorafgaande aan de welstandsvergadering getoetst aan het vigerende bestemmingsplan. Indien de aanvraag niet voldoet aan de bestemmingsplanbepalingen wordt vaak een afwijking (ontheffing) verleend. Soms is de afwijking mede afhankelijk van een positief welstandsadvies. Dit is het geval indien de ruimtelijke kwaliteit als argument voor het verlenen van een ontheffing in het bestemmingsplan genoemd wordt. De plannen voorgelegd aan de commissie hadden wat betreft bestemmingsplan de volgende status: bestemmingsplannen
2012
Voldoet aan bestemmingsplan
91
69 %
Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan binnenplanse afwijking
35
27 %
Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan buitenplanse afwijking
1
1%
Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan een afwijking op basis van een uitgebreide procedure of partiële herziening van het bestemmingsplan
1
1%
Anders
4
3%
132
100 %
15
Totaal
Jaarverslag 2013 voor de gemeente Schagen Welstandscommissie Schagen
Bestemmingsplannen
Verslag evaluatiegesprek van de Commissie voor Ruimtelijke kwaliteit Schagen met de wethouder Ruimtelijke Ordening, gehouden op 9-10-2013 in het gemeentehuis van Schagen. Aanwezig: Namens de gemeente: De heer J. Beemterboer (wethouder), de heer J.Blaauw (plantoelichter) Leden van de commissie: Jaap van der Hout (voorzitter), ir. Ron Baltussen (architect lid), ir. Nelleke Domburg (burgerlid) Namens de organisatie WZNH: drs. ing. Jef Mühren (directeur)
1. Opening
2. Jaarverslag 2012 Ter bespreking liggen de jaarverslagen van de Commissie voor Ruimtelijke Kwaliteit (CRK) Zijpe en de Commissie voor Ruimtelijke kwaliteit Schagen van 2012 voor. Een eerste conclusie aan de hand van de aanbevelingen die de commissie in beide verslagen heeft gedaan, is dat er geen moeilijke discussie punten liggen. Ondanks de drukte die een gemeentelijke fusie met zich mee brengt, was er sprake van een goed verlopen jaar. In beide jaarverslagen wordt een aantal aansprekende plannen getoond. De heer Beemsterboer geeft aan dat ook wat hem betreft het functioneren van de CRK geen moment tot discussie heeft geleid. Naar aanleiding van de aanbevelingen : De aanbeveling met betrekking tot stedenbouwkundig vooroverleg behoeft geen toelichting. Er is sprake van een goede samenwerking. Daar zal niet aan getornd worden. Vroegtijdige advisering in het kader van afwijkingsbeleid is evenmin een discussie punt. De gemeente maakt daar nu al gebruik van en zal dat blijven doen. Indien plannen aan de CRK worden voorgelegd die niet aan het bestemmingsplan voldoen, dan is dit bij de commissie bekend. De aanbeveling met betrekking tot de “Kan-bepaling” wordt nu opgepakt. Op ambtelijk niveau worden de mogelijkheden naast elkaar gelegd. Vervolgens kan er een voorstel naar de Raad. Indien hier in adviserende zin een rol is weggelegd voor WZNH wordt er contact opgenomen. Het is aan een ieder duidelijk dat een simpel behandeling van plannen aan de hand van afvinklijstjes niet mogelijk is. De aanbeveling met betrekking tot een ervenconsulent wordt in de vergadering door Jef Mühren verder toegelicht. Wethouder Beemsterboer neemt deze kennis mee. De ervenconsulent kan een belangrijke rol spelen bij het “lean” maken van procedures daar waar het bouwkundige landschappelijke en groenissues betreft. De aanbeveling met betrekking tot supervisie bij de invulling van beeldkwaliteitplannen wordt in de vergadering eveneens nader toegelicht. De gemeente is op de hoogte van de mogelijkheden en zal daar indien gewenst op terug komen. Zij is zich er van bewust dat een supervisor als stimulerende kracht een belangrijke rol kan spelen in de veranderende bouwopgave van deze tijd. De vergaderlocatie stond begin van dit jaar even ter discussie. Omwille van de openbaarheid heeft de CRK er voor gekozen om de vergaderingen in het openbaar toegankelijke gemeentehuis te Schagen te houden. Het gemeente kantoor in Tuitjenhorn ligt weliswaar praktisch gezien meer voor de hand door de aanwezigheid van dossiers aldaar, maar de openbaarheid telt zwaar aan.
16
Bijlage 2: Evaluatiegesprek
Jaap van de Hout heet allen, in de eerste plaats de heer Beemsterboer hartelijk welkom.
De mogelijkheid van het digitaliseren van de welstandsnota wordt binnen de gemeente bekeken.
Terugkijkend op het afgelopen jaar is de conclusie dat er goed met elkaar is samengewerkt. De heer Beemsterboer heeft ook geen contraire plannen op het netvlies.
3. Actuele ontwikkelingen in de gemeente Met betrekking tot het huidige kalenderjaar kan gesteld worden dat het verder versmelten van de drie voormalige gemeentes en daarmee het versmelten van de verschillende welstandsnota’s de volgende opgave is. Met name de invulling van het landelijk gebied tussen de drie hoofdkernen baart zorgen. In elke gemeente werd hier anders mee omgegaan. In de nieuwe situatie zal het landelijk gebied op de juiste manier in het nieuwe beleidsstuk moeten worden verwerkt. Zowel de her Beemsterboer als de heer Blaauw zijn zich hiervan bewust. Voor de rondvraag zijn er verder geen punten. Jaap van der Hout bedankt allen voor de positieve inbreng en sluit de vergadering.
Bij het opstellen van de nieuw te formuleren welstandsnota voor de gehele gemeente zullen ook de gemeentelijke verschillen moeten vervagen. Het wegingsniveau en uitwerking van de verschillende criteria zullen goed op elkaar moeten worden afgestemd. Voor de toekomst merkt de heer Beemsterboer op dat wat hem betreft de belangrijkste opgave is om de nieuwe vraag gestuurde bouwopgave invulling te geven in het beleid. (“slow stedenbouw”) Nieuwe beeldkwaliteitplannen en ook de welstandsnota zullen daar op in moeten spelen. Het komt daarbij veel meer aan op gaten vullen en poetsen binnen en aan de randen van de verschillende kernen.
5. Rondvraag en sluiting Voor de rondvraag zijn er verder geen punten.
17
Jaap van der Hout bedankt allen voor de positieve inbreng en sluit de vergadering.
Jaarverslag 2013 voor de gemeente Schagen Welstandscommissie Schagen
4. Nieuwe welstandsnota
Jaap van der Hout, voorzitter Opleiding: LTS timmeren, UTS bouwkunde en lerarenopleiding bouwkunde. 1975-1981 Academie van Bouwkunst Amsterdam (stedenbouw en architectuur). Werkzaamheden: vanaf 1969 dienst stadsontwikkeling Amsterdam en Purmerend. Vanaf 1977 stedenbouwkundige en chef van de afdeling stedenbouw in Hoorn. Van mei 2000 tot januari 2011 senior stedenbouwkundige in Zaanstad. Zowel voor de kring Hoorn als in Zaanstad stedenbouwkundig adviseur van de welstandscommissie. Sinds april 2011 voorzitter van de welstandscommissie Noord-Hollands Noorderkwartier.
Marcel Heijmans, architect Opleiding: 1986 – 1990 MTS Bouwkunde Beverwijk; 1990 – 1993 HTI Bouwkunde Amsterdam, vervolgens de Academie van Bouwkunst Amsterdam van 1994-2000. Werkervaring: 1990 – 2002 Architectenbureau Piet Wierenga Castricum. Sinds 2002 – heden Architectenbureau Marcel Heijmans BNA Uitgeest. Vanaf 2006 is hij verbonden aan WZNH, van 2006 tot 2009 als lid van welstandscommissie Den Helder. Sinds april 2009 architectlid en architect secretaris van de welstandscommissie Noord-Hollands Noorderkwartier. Sinds 2010 lid architect Commissie Stedelijk Schoon Gemeente Velsen.
Opleiding: 1980 – 1988 Technische Universiteit Delft, afdeling Bouwkunde vakgroep Architectuur. Werkzaamheden: Sinds 1988 werkzaam als architect bij Hooyschuur architecten bna te Wormerveer. Sinds 2004 mede directeur/eigenaar van dit bureau. Hooyschuur architecten is reeds dertig jaar actief in Noord-Holland. Met name woningbouw, zowel nieuwbouw, renovatie als restauratie behoort tot het werkterrein. Hij is van 1996 tot 2009 lid en voorzitter geweest van de Welstands- en Monumentencommissie van de gemeente Waterland en van 2009 tot 2012 voorzitter van de welstands- en monumentencommissie van de gemeente Edam – Volendam. Tevens is Ron voorzitter van de welstandscommissie van de gemeente Langedijk en architectlid van de welstandscommissie Noord Holland Noord. Sinds begin 2011 is hij architect secretaris van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit van de gemeente Den Helder
18
Bijlage 3: Curricula
Ron Baltussen, architect
