Jaarverslag 2012 Jaarrekening 2012
Jaarverslag 2012 Jaarrekening 2012
Jaarverslag 2012 Jaarrekening 2012
1
Inleiding
5
2
Financiële uiteenzetting
6
2.1 Balans per 31 december 2010
6
2.2 Rekening van baten en lasten
7
2.3 Analyse van het resultaat over 2010
8
Jaarverslag 2012 Jaarrekening 2012
2.4 Stand en verloop van de vooruit ontvangen gelden BDU
10
3
Programmaverantwoording collectief personenvervoer
11
4
Productrealisatie: Klant – reiziger
13
5
Productrealisatie: Ontwikkeling
23
6
Productrealisatie: Beheer generiek
38
7
Productrealisatie: Beheer specifiek
46
8
Productrealisatie: Bedrijfsvoering
57
9
Productrealisatie: Financiering
58
10
Paragrafen
60
11
12
10.1 Paragraaf weerstandsvermogen
60
10.2 Paragraaf financiering
62
10.3 Paragraaf bedrijfsvoering
64
Uitgebreide balans en toelichting
66
11.1 Waarderingsgrondslagen
66
11.2 Uitgebreide balans
67
11.3 Toelichting op de balans
67
11.4 Niet uit de balans blijkende verplichtingen
69
Samenstelling bestuur
70
BIJLAGEN Bijlage 1 Staat van materiële vaste activa
71
Bijlage 2 Overzicht uitgezette gelden ultimo 2010
72
Bijlage 3 Verantwoording subsidie ‘Gratis OV - Toerbus’
73
Bijlage 4 Verantwoording subsidies ‘Compensatie NVB’
74
Bijlage 5 Verantwoording subsidies ‘OV-chipkaart’
75
Bijlage 6 Verantwoording subsidies ‘actieprogramma regionaal ov’
76
Bijlage 7 Overzicht evenementenvervoer 2010
77
Bijlage 8 Afkortingenwijzer
78
Bijlage 9 Accountantsverklaring
2 | Jaarverslag en jaarrekening 2010
2 | Jaarverslag en jaarrekening 2010
Jaarverslag en jaarrekening 2010 | 3
Inhoud 1 INLEIDING
2
2 FINANCIËLE UITEENZETTING
4
2.1 BALANS PER 31 DECEMBER 2012 2.2 REKENING VAN BATEN EN LASTEN 2.3 ANALYSE VAN HET RESULTAAT OVER 2012 2.4 STAND EN VERLOOP VAN DE VOORUIT ONTVANGEN GELDEN BDU 3 PROGRAMMAVERANTWOORDING COLLECTIEF PERSONENVERVOER 4 PRODUCTENREALISATIE 4.1 PRODUCTENREALISATIE: KLANT - REIZIGER 4.2 PRODUCTENREALISATIE: ONTWIKKELING 4.3 PRODUCTENREALISATIE: BEHEER 4.4 PRODUCTENREALISATIE: SPECIAL PROJECTS 4.5 PRODUCTENREALISATIE: INFORMATIE EN ANALYSE 4.6 PRODUCTENREALISATIE: BEDRIJFSVOERING 4.7 PRODUCTENREALISATIE: FINANCIERING 5 PARAGRAFEN 5.1 PARAGRAAF WEERSTANDSVERMOGEN 5.2 PARAGRAAF FINANCIERING 5.3 PARAGRAAF BEDRIJFSVOERING 6 UITGEBREIDE BALANS EN TOELICHTING
4 5 6 8 9 11 11 15 22 25 28 30 31 33 33 34 35 36
6.1 WAARDERINGSGRONDSLAGEN 6.2 UITGEBREIDE BALANS 6.3 TOELICHTING OP DE BALANS 6.4 NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VERPLICHTINGEN
36 37 37 39
7 SAMENSTELLING BESTUUR EN ORGANOGRAM
41
BIJLAGE 1: STAAT VAN MATERIËLE VASTE ACTIVA
43
BIJLAGE 2: VERANTWOORDING OV-FONDS ‘CPV NOORD-GRONINGEN’
44
BIJLAGE 3: VERANTWOORDING AANBESTEDING DRIS-PANELEN
45
BIJLAGE 4: OVERZICHT EVENEMENTENVERVOER 2012
46
BIJLAGE 5: AFKORTINGENWIJZER
47
BIJLAGE 6: CONTROLEVERKLARING
48
1 Inleiding Leeswijzer Voor u ligt het jaarverslag en de jaarrekening 2012 van het OV-bureau Groningen Drenthe, waarmee het bestuur van het OV-bureau verantwoording aflegt over de resultaten van 2012. Ter bevordering van de leesbaarheid van dit document begint hoofdstuk 2 met een financiële uiteenzetting. De financiële uiteenzetting bevat de balans per 31 december 2012, een verkorte rekening van baten en lasten en een analyse van het behaalde resultaat over 2012. In hoofdstuk 3 vervolgen we met de programmaverantwoording van het collectief personenvervoer. De verantwoording per product komt uitgebreid aan de orde in hoofdstukken 4. De paragrafen weerstandsvermogen, financiering en bedrijfsvoering vormen hoofdstuk 5. Een uitgebreide balans en een toelichting daarop is opgenomen in hoofdstuk 6. In hoofdstuk 7 is de samenstelling van het bestuur beschreven en het organogram van het OV-bureau weergegeven. In de bijlagen zijn enkele specificaties opgenomen van onderwerpen elders in dit document. Tevens zijn enkele bijlagen met een subsidieverantwoording opgenomen, welke conform de afspraken dan wel vereisten in de subsidiebeschikkingen dienen te worden meegenomen in de algehele verantwoording van het OV-bureau. Bedragen in dit document zijn vermeld in euro’s. Terugblik in hoofdlijnen Het jaar 2012, het achtste jaar van het bestaan van het OV-bureau Groningen Drenthe, was voor het OVbureau een jaar van financieel herstel met daarmee samenhangende bezuinigingen. Dit proces is geslaagd, 2012 geeft een positief financieel resultaat te zien – ondanks het feit dat later in het jaar 2012 bleek dat het tekort over 2011 achteraf nog groter was dan vastgesteld op het moment van het vaststellen van de jaarrekening 2011. Ook meerjarig ziet het financiële beeld er momenteel gezond uit, de heropbouw van het weerstandsvermogen ligt op schema. Om dat te bereiken zijn in 2012 meerdere bezuinigingen in de dienstregeling en op de overheadkosten doorgevoerd en zijn de tarieven eind 2012 verhoogd.
2 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
Overigens blijft het decentraal OV-beleid in belangrijke mate afhankelijk van rijksbeleid met alle financiële onzekerheden van dien, bijvoorbeeld rond de omvang van de Brede doeluitkering Verkeer en Vervoer (BDU) (ruim 50% van de middelen van het OV-bureau komt uit de BDU via de provincies Groningen en Drenthe) en de Studenten OV-kaart (ruim 20% van de middelen van het OV-bureau betreft inkomsten vanuit de SOVkaart). Verder blijft het feit dat het OV-bureau opbrengstverantwoordelijk is, dat brengt naast veel ontwikkelingsmogelijkheden per definitie financiële risico’s met zich. Ondanks de doorgevoerde maatregelen is het aantal reizigers in 2012 ongeveer gelijk gebleven aan het aantal in 2011. En de tevredenheid van ‘de klant’ bleef in 2012 nagenoeg op het hoge bereikte peil van de afgelopen jaren, nl. een waardering van 7,5. Het jaar 2012 was verder vooral een jaar van doorbouw: de grote gebiedsconcessie met Qbuzz is voor 2 jaar verlengd (tot eind 2018). Verder is aan alle gemeenten gevraagd hoe zij aankijken tegen een verlenging van de gecombineerde kleinschalige OV/WMO/Leerlingenvervoerconcessies in de 6 regio’s. Hierover valt in 2013 een besluit. De HOV-concessie is begin 2013 met Arriva Touring verlengd. De in 2011 ingevoerde chipkaart werd verder operationeel gemaakt, na aanloopproblemen met de internetaanschaf van sterabonnementen (januari) en mobiele chipkaartapparatuur in kleinschalig OV (voor de zomer opgelost nadat de beoogde leverancier zich na een lang en moeizaam proces uiteindelijk in het voorjaar terug trok). Daarnaast is in het kader van het OV-bureau op tal van fronten gewerkt aan de verdere ontwikkeling van het openbaar vervoer in het gebied, bijvoorbeeld: • een nieuwe meer nog op de vraag toegesneden dienstregeling 2013 en daarmee samenhangende voorlichtingactiviteiten; • de aanbesteding van de DRIS panelen, zodat steeds meer reizigers in de loop van 2013 bij drukkere haltes precies weten wanneer hun bus komt;
•
• •
actieve betrokkenheid bij de (exploitatieve kant van de) Regiotram tot aan het moment dat het project werd beëindigd. Vervolgens actieve betrokkenheid bij de eind 2012 opgestarte Netwerkanalyse Regio Groningen Assen; betrokkenheid bij het ontwerp van busknooppunten in Groningen, Assen, Emmen en Hoogeveen; de toezichthoudersrol op alle concessiehouders is in 2012 verder gericht op kwaliteitsbehoud en verbetering, met name op voor de reiziger belangrijke punten als punctualiteit, aansluitgaranties en gastheerhouding van het uitvoerend personeel.
Verder is vanuit het OV-bureau op tal van punten actief meegewerkt aan landelijke OV-ontwikkelingen, bijvoorbeeld rond het sectorinitiatief ‘Naar een beter OV voor de reiziger’ en op allerlei landelijk spelende financieringsvraagstukken van het decentraal OVbeleid. Ook is het OV-bureau betrokken bij een Europees project (ITRACT) met de vraag: hoe ga je, mede ook gegeven moderne digitale mogelijkheden, om met collectief vervoer in landelijk gebied met krimpvraagstukken?
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 3
2 Financiële uiteenzetting 2.1 Balans per 31 december 2012 Balans 2012 Activa
Per 31-12-2012
Per 31-12-2011
61.723
99.157
Eigen vermogen Reserves
-
-
99.157
Totaal eigen vermogen
-
-
Vreemd vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Totaal vreemd vermogen
1.000.000 1.000.000
1.000.000 -
Vaste activa Materiële vaste activa Totaal vaste activa
61.723
Passiva
Per 31-12-2012
Per 31-12-2011
Vlottende activa Vorderingen Overige uitzettingen Overlopende activa Liquide middelen
3.931.202 41.313 209.933
848.055 5.792.461 38.559 952.888
Vlottende passiva Kortlopende schulden Vooruit ontvangen BDU Vooruit ontvangen subsidie Overlopende passiva
628.268 -19.587 853.930 1.781.559
368.844 3.204.279 3.157.997
Totaal vlottende activa Totaal activa
4.182.448 4.244.170
7.631.963 7.731.120
Totaal vlottende passiva Totaal passiva
3.244.170 4.244.170
6.731.120 7.731.120
Het OV-bureau is een samenwerkingsverband van de provincies Groningen en Drenthe en de gemeente Groningen. Het OV-bureau wordt gefinancierd vanuit de door de provincies Groningen en Drenthe ontvangen BDU gelden Verkeer en Vervoer. Naast deze subsidiestromen ontvangt het OV-bureau bij acht van de negen vervoersconcessies de reizigersopbrengsten. Het saldo van de subsidiestromen, de reizigersopbrengsten en de exploitatielasten worden jaarlijks geëgaliseerd met de vooruit ontvangen BDU gelden, ofwel de overgebleven BDU gelden uit voorgaande jaren. De vooruit ontvangen BDU gelden worden getypeerd als niet bestede middelen van uitkeringen van een Nederlands overheidsorgaan met een specifiek bestedingsdoel. Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) dienen dergelijke middelen onder de overlopende passiva verantwoord te worden. Daarmee is het inzichtelijk dat het hier gaat om vreemd vermogen met een terugbetalingsplicht, ingeval de middelen niet of onjuist worden besteed. Ultimo boekjaar zijn de vooruit ontvangen middelen volledig uitgeput overeenkomstig de gemaakte afspraken.
4 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
Volgens de jaarrekening 2011 had het OV-bureau Groningen-Drenthe een tekort van € 6,8 miljoen. Het dagelijks bestuur van het OV-bureau heeft een maatregelenpakket samengesteld waarmee de geprognotiseerde tekorten ten opzichte van de begrotingen van 2011 en 2012 worden opgevangen. Daarnaast zijn maatregelen getroffen om de kans op herhaling van de ontstane financiële situatie op het OVbureau in de toekomst tot het minimum te beperken. Voor 2012 is de aanvullende dekkingsopgave gesteld op € 4,5 miljoen. Het dagelijks bestuur heeft er voor gekozen om de resterende reserves van het OVbureau (€ 0,9 miljoen) in te zetten om het tekort van 2012 te verminderen. Tevens heeft het dagelijks bestuur er voor gekozen om een pakket van € 0,5 miljoen op programmakosten OV-bureau te bezuinigen en voor een bedrag van € 1,5 miljoen aan bezuinigingen op de dienstregeling door te voeren in (mei) 2012. Tevens hebben de colleges van Gedeputeerde Staten van de provincies Groningen en Drenthe en het college van B&W van de gemeente Groningen besloten tot een eenmalige aanvulling van € 1,6 miljoen en tot kwijtschelding van de BDU-rente tot een bedrag van € 2,5 miljoen.
2.2 Rekening van baten en lasten Baten en lasten Programma Collectief personenvervoer Lasten per product 1 Klant - reiziger 2 Ontwikkeling 3 Beheer 4 Special projects 5 Informatie en analyse 6 Bedrijfsvoering 7 Financiering Totaal lasten Baten per product 1 Klant - reiziger 2 Ontwikkeling 3 Beheer 4 Special projects 5 Informatie en analyse 6 Bedrijfsvoering 7 Financiering Totaal baten Saldo per product 1 Klant - reiziger 2 Ontwikkeling 3. Beheer 4 Special projects 5 Informatie en analyse 6 Bedrijfsvoering 7 Financiering Totaal saldo Exploitatiesaldo 7 Financiering (baten) Saldo
Realisatie 2011
Raming na dekkingsplan van februari 2012
Begroting 2012
Realisatie 2012
976.596 898.999 106.604.939 1.078.613 51.345 1.953.584 442.322 112.006.398
1.459.000 1.144.000 103.773.000 1.416.000 152.000 1.840.000 -1.074.000 108.710.000
1.087.000 988.000 104.378.000 1.387.000 145.000 1.730.000 109.715.000
608.809 872.368 105.899.822 1.699.845 119.267 1.698.489 110.898.600
51.135 44.900.046 470.023 879.000 58.868.071 105.168.275
49.866.000 600.000 719.000 57.525.000 108.710.000
25.000 48.393.000 487.000 1.282.000 59.528.000 109.715.000
13.665 48.059.037 383.743 1.152.581 61.903.159 111.512.184
976.596 847.864 61.704.893 608.590 51.345 1.074.584 -58.425.749 6.838.123
1.459.000 1.144.000 53.907.000 816.000 152.000 1.121.000 -58.599.000 -
1.087.000 963.000 55.985.000 900.000 145.000 448.000 -59.528.000 -
608.809 858.703 57.840.785 1.316.102 119.267 545.908 -61.903.159 -613.584
-6.838.123 -
-
-
613.584 -
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 5
2.3 Analyse van het resultaat over 2012 De verantwoording 2012 van het OV-bureau laat een voordelig saldo zien van 0,614 miljoen euro. De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de raming na de vaststelling van het dekkingsplan (februari 2012) worden in onderstaande tabel weergegeven. Analyse van het resultaat ten opzichte van het dekkingsplan februari 2012 De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van het dekkingsplan februari 2012 1 Lasten
2 Lasten
3 Lasten
Baten
Klant - reiziger Minder gemeentefolders en andere distributiewijze Minder deelnemers traject WMO-pashouders Beleid om meer WMO-er in het OV te krijgen in samen met gemeenten en stichtingen komt langzamer dan gepland van de grond, waardoor minder reclamekosten Werkbudget voor de consumentenplatforms niet volledig benut Totaal lasten Totaal klant - reiziger Ontwikkeling Niet maximale inzet OV-stewards Minder (juridische) adviesaanvragen Strategische innovatie Realisatie minder servicepunten Minder uitgedeelde boetes Minder bijdragen aan convenanten Reizigersinformatie en haltebeleid Totaal lasten Totaal ontwikkeling Beheer Afrekening GD concessie 2011 hogere indexering Meer versterkingen GD 2012 Meer versterkingen HOV 2012 Meer versterkingen KOV 2012 Minder gebruik regiotaxi Minder gebruik lijnbelbus Minder stremmingen en omleidingen Lagere indexering voor 2012 (2,77% ipv 2,945%) Minder onderzoeken en audits Totaal lasten Hogere baten uit verkoop eurokaartjes en chipkaart in 2012 Restituties wagenverkopen strippenkaarten en afrekeningen 2010 en 2011 Minder opbrengsten abonnementen over 2012 Nog af te rekenen reizigersopbrengsten 2011 en 2012 Bijdrage tangentverbindingen was niet onder beheer geraamd Totaal baten Totaal beheer
6 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
Effect op resultaat V = voordelig N = nadelig
V V
268.000 135.000
V V V V
65.000 10.000 478.000 478.000
V V V N V N V V
50.000 37.000 26.000 11.000 10.000 8.000 104.000 104.000
N N N N V V V V V N
1.367.000 641.000 298.000 48.000 5.000 287.000 320.000 174.000 46.000 1.522.000
V N N N V N N
1.368.000 125.000 1.144.000 833.000 400.000 334.000 1.856.000
Effect op resultaat
De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van het dekkingsplan februari 2012 4 Lasten
Special projects Extra lasten nachtbus Groningen, o.a. tarieven, dru's en OV-stewards Additionele kosten OV-chipkaart , w.o. aanschaf mobiele apparatuur Totaal lasten
Baten
5 Lasten
6 Lasten
Baten
7 Baten
V = voordelig N = nadelig
N N N
173.000 140.000 313.000
De nachtbus Groningen is niet kostendekkend gebleken in 2012 De nachtbus Stadskanaal is meer dan kostendekkend gebleken in 2012 Het evenementenvervoer is meer dan kostendekkend gebleken Totaal baten Totaal special projects Informatie en analyse In 2012 zijn er minder onderzoeken uitgevoerd Totaal lasten Totaal informatie en analyse Bedrijfsvoering Lagere netto lasten met name door hogere bijdragen voor inzet personeel ten behoeve van projecten Minder huisvestingslasten Meer kantoorkosten Totaal lasten
N V V N N
114.000 2.000 9.000 103.000 416.000
V V V
26.000 26.000 26.000
V V N V
37.000 6.000 12.000 31.000
De bijdrage door derden is lager dan geraamd Totaal baten Totaal bedrijfsvoering Financiering Lagere baten BDU met name door indexering Lagere vergoeding BTW-OV Lagere rentebaten als gevolg van minder vermogen en lagere rentevoet Kwijtschelding rente BDU Totaal baten Totaal financiering
N N N
129.000 129.000 98.000
N N N V V V
35.000 8.000 87.000 2.505.000 2.375.000 2.375.000
Totaal overschot 2012
V
614.000
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 7
2.4 Stand en verloop van de vooruit ontvangen gelden BDU Stand en verloop van de vooruit ontvangen bijdragen BDU Verbetering dienstregeling en aansluiting Exploitatiesaldo 2012 Stand per 31-12-2012 Stremmingen Geraamde toevoeging aan de component stremmingen Stand per 31-12-2012 Weerstandsvermogen Volledige aanwending ten behoeve van exploitatiesaldo 2011 Stand per 31-12-2012 Rente Berekende rente over de vooruit ontvangen middelen BDU Stand per 31-12-2012
Stand op 01-01-2012
Mutatie 2012
-1.400.895 613.584 -787.311 849.977 -319.977 530.000 2.504.643 -2.504.643 -
Actieprogramma regionaal OV Toerekening van de vooruit ontvangen subsidie aan boekjaar 2011 Stand per 31-12-2012
895.795
OV-chipkaart Bijdrage in de kosten van de OV-chipkaart 2011 Stand per 31-12-2012
354.795
Stand op 31 december 2012
8 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
Stand op 31-12-2012
-750.000 145.795
-262.830 91.929 3.204.279
-3.223.866
-19.587
3 Programmaverantwoording collectief personenvervoer De verantwoording van het OV-bureau betreft één programma, te weten het programma Collectief Personenvervoer. Het doel van het programma Collectief personenvervoer valt samen met het doel van de gemeenschappelijke regeling OV-bureau Groningen Drenthe, te weten:
het realiseren, in stand houden en verbeteren van openbaar vervoer Dit programma omvat alle interne en externe producten die in de volgende hoofdstukken aan de orde zullen komen. Per product wordt zowel een financiële, als beleidsmatige analyse gegeven, waarbij de (mate van) realisatie van de gestelde doelen voor 2012 aan de orde zullen komen. In financiële zin hebben wij het jaar 2012 afgesloten met een voordelig saldo van 0,614 miljoen euro. De tekorten dan wel overschotten per product zijn hieronder weergegeven. Resultaat 2012 per product Klant - reiziger Ontwikkeling Beheer Special projects Informatie en analyse Bedrijfsvoering Financiering Exploitatiesaldo
608.809 858.703 57.840.785 1.316.102 119.267 545.908 -61.903.159 -613.584
(zie par. 4.1) (zie par. 4.2) (zie par. 4.3) (zie par. 4.4) (zie par. 4.5) (zie par. 4.6) (zie par. 4.7)
Het resultaat 2012 wordt vooral beïnvloed door de doorvoering van het dekkingsplan van februari 2012, dat voorzag in een combinatie van bezuinigingen, tariefverhogingen en extra funding door de GRpartners. Een analyse van dit saldo op hoofdlijnen is weergegeven in paragraaf 2.3. In hoofdstuk 4 wordt per product nader ingegaan op de realisatie.
Reizigersgroei Voor reizigersgroei is de streefwaarde vastgesteld op 1%. Onder reizigersgroei verstaan we in dit verband de procentuele groei van de aantallen reizigers. De populatie reizigers is de afgelopen jaren toegenomen en we krijgen steeds meer inzicht in de diverse segmenten van de reizigersmarkt. In 2012 is het aantal reizigers toegenomen met 1%, waarmee de streefwaarde is gerealiseerd. Ontwikkeling reizigersaantallen Jaar
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Aantal reizigers
33.509.394 37.475.046 37.958.733 37.069.661 40.694.333 39.458.436 40.326.075 40.652.235
t.o.v. jaar x-1 in aantallen
t.o.v. x-1 in procenten
3.965.652 483.687 -889.072 3.624.672 -1.235.897 867.639 326.160
12% 1% -2% 10% -3% 2% 1%
Klanttevredenheid Voor de klanttevredenheid is voor alle concessies een streefwaarde vastgesteld van 7,7. De klanttevredenheid wordt jaarlijks aan de hand van de OVKlantenbarometer gemeten. Dit betreft een onderzoek naar de mening van reizigers over het regionaal openbaar vervoer. Reizigers geven in dit onderzoek rapportcijfers aan verschillende aspecten die ze op hun reis tegenkomen. Deze aspecten lopen uiteen van de kans op een zitplaats tot het sociale veiligheidsgevoel. Het onderzoek wordt jaarlijks in de periode oktober – december gehouden. Op basis van een rittenbestand per onderzoeksgebied zijn aselect ritten getrokken die worden geënquêteerd. Uit het onderzoek naar de klanttevredenheid is gebleken dat de reiziger ook in 2012 weer tevreden was over de concessies die het OV-bureau heeft verleend.
De doelstelling van de gemeenschappelijke regeling is het realiseren, in stand houden en verbeteren van openbaar vervoer. Indicatoren voor de realisatie van dit doel zijn: reizigersgroei en klanttevredenheid. Voor beide componenten zijn bij de begroting 2012 streefwaarden vastgesteld.
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 9
De klanttevredenheid per gebied is als volgt: Klanttevredenheid per gebied Gebied
Stadsvervoer Groningen Streekvervoer Groningen-Drenthe HOV-lijnen Groningen Drenthe Q-liner 315 Groningen-Lelystad
Streefwaarde
Cijfer 2012
Cijfer 2011
7,7
7,5
7,5
7,7
7,5
7,4
7,7
7,5
7,5
7,7
7,5
7,1
Uit de tabel blijkt dat de gemiddelde klanttevredenheid over de concessies van het OV-bureau Groningen Drenthe een 7,5 bedraagt. Dat is vrijwel gelijk aan de waardering van 2011. De streefwaarde van 7,7 is niet gehaald. De diverse onderdelen van het onderzoek geven wel een beeld van de verschillen in de waardering tussen 2012 en 2011.
10 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
Voor de GD-concessie werden hoger gewaardeerd: • gemak kopen vervoerbewijs en laden reissaldo; • frequentie; • gebruiksgemak OV-chipkaart. Lager gewaardeerd werden: • zitplaats; • netheid; • punctualiteit; • overstaptijd. Voor nadere informatie verwijzen we naar de website van het Kennisplatvorm Verkeer en Vervoer, www.kpvv.nl.
4 Productenrealisatie 4.1 Productenrealisatie: klant - reiziger Klant-reiziger omvat: • klantbeleid • reizigersinspraak • consumentenplatform • marketing en communicatie Meerjarendoelstellingen (tekst uit begroting 2012)
Marketing en communicatie
•
er is veel behoefte aan informatie onderweg (als er stremmin-
•
gewenste verbeteringen liggen op het vlak van busverbindin-
gen of vertragingen zijn);
Het door middel van marketing- en communicatieactiviteiten bijdragen aan het realiseren van de volgende doelstellingen van het OV-
gen ’s avonds en in het weekend.
bureau: •
het verbeteren van de bekendheid en een positief imago van het openbaar vervoer;
Naar aanleiding van het imago onderzoek, digitale reizigerspanel, en
•
het bewerkstelligen van een goede communicatie met reizi-
resultaten van marketingacties hebben we ons strategisch klantbe-
gers, weten wat (groepen van) reizigers willen;
leid en strategische pijlers scherper gedefinieerd.
•
bijdragen aan een hoge mate van reizigerstevredenheid en reizigersgroei.
Strategisch klantbeleid •
in gesprek zijn met reizigers: wat zijn wensen en behoeftes;
Tevreden klanten
•
aanzetten tot probeer- en meergebruik;
De reiziger centraal stellen. Resultaat van onze inspanningen is dat
•
reizigers en niet-reizigers het openbaar vervoer laten ervaren als nabij en relevant;
reizigers zich ‘klant’ voelen. • Toename van reizigers en opbrengsten
samenwerken met andere partijen: vervoerders, gemeenten en bestemmingen.
Het behoud van reizigers en het werven van nieuwe reizigers leidt tot gestage toename van reizigers.
Pijlers in klantbeleid •
Verbetering imago busvervoer in Groningen en Drenthe
communicatie: de bus is dichtbij, herkenbaar en relevant voor doelgroep(en);
In 2009 is een nulmeting gehouden onder reizigers en niet-reizigers.
•
segmentatie naar regio, leeftijd en reisdoelen;
Er is gemeten op motivatie, capaciteit en gelegenheid. Uit de nulme-
•
functionele en frequente communicatie gericht op kennis en onderhoud imago;
ting blijkt: •
communicatie over nieuwe producten (P+R Citybus, Eurokaart-
•
jes, Servicebus, Nachtbus, frequentieverhoging Q-liners) wordt
•
•
gewenst gedrag: probeer- en meergebruik, behoud van reizigers;
gezien en gewaardeerd;
•
product: nieuwe producten + reisdoelen + aanbiedingen;
frequente busreizigers zijn positiever over de bus dan auto-
•
meten = weten: wat levert het op, best practices;
mobilisten;
•
bundeling van krachten met vervoerders, gemeenten, “reis-
driekwart van de reizigers geeft aan dat ze begrijpen hoe ze
doelen” en “kanalen”.
een reis moeten plannen;
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 11
Doelstellingen 2012 De doelstellingen 2012, alsmede de realisatie ervan, zijn in de volgende tabellen weergegeven. Klantbeleid Doelstellingen 2012 Meer reizigers in de daluren: • Sociaal en recreatief gebruik door ouderen en Wmo-pashouders. Met gemeenten als partner uitvoering geven aan het Wmo-beleid en ouderenbeleid. Er worden drie proeven gehouden in Delfzijl, Noordenveld en Groningen waarna eventueel verdere uitbreiding kan plaatsvinden. Genereren van meer opbrengsten door “herintreders” en recreatief gebruik door Wmo-pashouders, senioren en recreanten. • Toerisme, recreatie en cultuur door iedereen, zowel voor toeristen als voor eigen inwoners. Een zomerlijn introduceren en via de folder communiceren welke bestemmingen langs de buslijn liggen. Als experiment zullen enkele regiovervoerders in de zomer een kleine omweg maken langs bepaalde attracties. • Meer reizigers in de daluren gebruik laten maken van de P+R Citybus. Forenzen uit de auto in de bus: • Forenzen proberen via de werkgever via grootgebruikcontracten uit de auto in de bus te krijgen. Hiermee is gestart in 2011 en in 2012 zal verdere uitbreiding plaatsvinden. Genereren van meer opbrengsten door middel van grootgebruikcontracten. • Gestreefd wordt meer reizigers die gebruik maken van de P+R Citybus al eerder in hun reis gebruik te laten maken van de bus door deze reizigers gebruik te laten maken van de Q-liners. Realisatie 2012 Meer reizigers in de daluren: • In gemeente Delfzijl, Coevorden en Haren zijn medewerkers van het Wmo-loket en (vrijwillige) OVambassadeurs bezig het gebruik van het openbaar vervoer te stimuleren onder (potentiële) Wmo-pashouders, o.a. door het geven van voorlichting en het houden van een tweewekelijks spreekuur. In de gemeenten Appingedam, Bedum, de Marne, Eemsmond, Groningen, Loppersum en Winsum zijn OV-trainingen gegeven. • In juni zijn negen zomerlijnfolders gemaakt en breed verspreid bij Tourist Info’s, VVV’s, campings, bungalowparken en ServicePunten. Naast informatie over bestemmingen langs de betreffende lijn was er een actie waarbij twee reizigers op één kaartje konden reizen. De actie is bekend gemaakt via de digitale nieuwsbrief, de website en met een advertentie in regionale weekbladen. Er heeft een onderzoek plaatsgevonden door studenten van de Hanzehogeschool Groningen voor promotie van de Dal-Dagkaart via andere kanalen zoals toeristische ondernemingen. Zij kopen de Dal-Dagkaart met korting. De verkoop van de Dal-Dagkaart vindt plaats vanaf voorjaar 2013. • Promotie van de P+R Citybus en de Dal-Dagkaart heeft plaatsgevonden via radiospots en de regionale weekbladen. Sinds eind 2012 is een partnerschap met het magazine Noorderland aangegaan om specifieke tips voor een dagje uit met de bus te vermarkten. Forenzen uit de auto in de bus: • Om het gebruik van de bus onder medewerkers van het UMCG te stimuleren heeft het OV-bureau deelgenomen aan een mobiliteitsmarkt met een aantrekkelijk aanbod, waarvan ruim gebruik is gemaakt. • Door in een vroeg stadium met bedrijven en instellingen te praten en het openbaar vervoer op de agenda te krijgen kunnen marktontwikkelingen onderkend worden die tot meeropbrengsten leiden. Verder zijn er contacten met het Martini Ziekenhuis en heeft er een vooronderzoek in Emmen plaatsgevonden. De toekomstige verhuizing van Gasterra is uitgewerkt, evenals een vestiging van ROC Noorderpoort die operationeel is. Overig: Daarnaast is ingezoomd op andere doelgroepen, zoals bezoekers van instellingen en scholieren/studenten. Er zijn gesprekken gevoerd met zowel bestaande als potentiële gebruikers. Met het UMCG is een actie gestart voor bezoekers van de poliklinieken. Zij kopen zelf een Eurokaartje voor de heenreis en kunnen hun gebruikte Euro-
12 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
kaartje inleveren voor een gratis retourkaartje. Deze actie loopt tot 31 juli 2013. Daarnaast zijn er grootgebruikafspraken gemaakt met scholen. Reizigersinspraak Doelstellingen 2012 Digitaal Reizigerspanel: Er wordt onderzocht of er op een goedkopere manier geënquêteerd kan worden. De omvang van het panel fluctueert rond ca. 800 leden. Klantenpanels: Voortzetting van de huidige manier van werken. Digitaal chauffeurspanel: In 2011 is een proef gehouden met 2 à 3 enquêtes en 4 à 6 polls onder chauffeurs van de GD-concessie-houder. Na deze verkennende fase vindt in 2012 een evaluatie plaats aan de hand waarvan wordt bekeken of het panel een vervolg krijgt en mogelijk wordt uitgebreid naar de HOV- en regiovervoerders. Realisatie 2012 Digitaal reizigerspanel: Vanaf januari 2012 verzorgt onderzoeksbureau ROMA de enquêtes en deelnemerscontacten van het digitaal reizigerspanel. Het aantal actieve deelnemers is gegroeid van 500 leden naar ruim 600 leden. Er hebben zes enquêtes plaatsgevonden, met een gemiddelde respons van ruim 70%, die een goed beeld hebben gegeven van hetgeen leeft bij de reizigers. Klantenpanels: Regulier komen de klantenpanels tweemaal per jaar bijeen en indien nodig tussentijds (in aanwezigheid van ambtenaren van de gemeente en de vervoerder). Op dit moment zijn er klantenpanels in Haren, HoogezandSappemeer, Delfzijl, Assen en Veendam. In verband met aanpassingen in de route is het klantenpanel van Haren tweemaal extra bijeen geweest en hebben enkele panelleden meegereden bij een proefrit. Met het Klantenpanel Delfzijl is actief contact geweest in verband met het opheffen van een van de twee Servicebussen. Digitaal chauffeurspanel: In juni heeft de derde enquête plaatsgevonden. Het aantal deelnemers en respons is weliswaar redelijk. Echter, de beoogde additionele informatie over reizigerswensen voldoet niet aan de verwachting. Tezamen met de beperking tot chauffeurs van Qbuzz en de hoge kosten is besloten om het digitaal chauffeurspanel niet te continueren. Consumentenplatform Doelstellingen 2012 Het OV-bureau zorgt ervoor dat Consumentenplatforms van Groningen en Drenthe tijdig worden betrokken bij advisering en is aanwezig als contactpersoon bij de bijeenkomsten van de platforms. Tevens ondersteunt het OVbureau, waar nodig, de platforms. Het OV-bureau zal de Consumentenplatforms van Groningen en Drenthe ondersteuning bieden voor doorgaande professionalisering. Ook in 2012 zal blijven worden gewerkt met thematische werkgroepen als voorbereiding op grotere thema’s. Realisatie 2012 De Consumentenplatforms van Groningen en Drenthe zijn zesmaal bijeen geweest. Hierin zijn reguliere agendapunten besproken zoals de stand van zaken OV-chipkaart, klachten Qbuzz e.d. Andere onderwerpen die de aandacht trokken waren: verlichting bushaltes en omgeving, toegankelijkheid, Servicebus, inrichting stationsgebieden en relatie met Wmo-vervoer en gehandicaptenraden. Een belangrijk punt op de agenda’s van beide platforms waren de bezuinigingen en de dienstregeling 2013. Voor het laatste is een gezamenlijke werkgroep ingesteld. De Consumentenplatforms van Groningen en Drenthe hebben onder andere een positief advies uitgebracht over de dienstregeling en het Consumentenplatform Drenthe heeft negatief geadviseerd over het vervallen van de ouderen- en jongerenkorting.
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 13
Marketing en communicatie Doelstellingen 2012 De volgende activiteiten vallen hieronder: • OV-chipkaart; • dienstregeling 2012 en 2013 en tarieven; • vernieuwen website. Realisatie 2012 • Na de uitgebreide voorlichting van de chipkaart in 2011 is de chipkaart in 2012 gemeengoed geworden. Extra communicatie heeft plaatsgevonden i.v.m. de maatregel kaartverkoop bij het ontbreken van OVchipkaartapparatuur in kleine bussen. Tevens communicatie m.b.t. het verchippen van abonnementen, problemen met defecte OV-chipkaarten en uitvoering restitutiebeleid (in nauw contact met Qbuzz; 53x heeft restitutie plaatsgevonden voor een totaalbedrag van bijna € 5.000). Verder is een campagne uitgevoerd om reizigers te laten “overstappen” van het kopen van een Eurokaartje naar de OV-chipkaart, met het oog op de prijsverhogingen van de Eurokaartjes m.i.v. 9 december. En is het nu mogelijk om twee kinderen in de leeftijd van 4 tot en met 11 jaar gratis mee te laten reizen op de OV-chipkaart, net als bij het Eurokaartje. • Het OV-bureau geeft gecommuniceerd over de tussentijdse wijzigingen in de dienstregeling per 1 april en 6 mei en de nieuwe dienstregeling en tarieven per 9 december. Reizigers zijn geïnformeerd middels beeldschermen in de bus, abriposters, flyers in de bussen, digitale nieuwsbrief, persbericht en via Twitter. Tevens zijn er mailings verstuurd naar grootgebruikbedrijven en scholen in de regio. • De website van het OV-bureau is geheel vernieuwd. Bevat m.n. corporate informatie. Besloten is dat de reizigersinformatie primair via (de website of klantenservice van) Qbuzz verloopt. • In plaats van 35 gemeentefolders zijn eind 2012 6 regiokranten huis-aan-huis verspreid (januari 2013) in Groningen en Drenthe. Het aanbod en de samenhang is nu duidelijker voor de reiziger. Bovendien zijn de kosten aanzienlijk lager.
Financiën klant - reiziger Klant - reiziger Lasten Marketing en communicatie Klant – reiziger overig Totaal lasten Baten Klant – reiziger overig Totaal baten Saldo
Begroting 2012
Raming na dekkingsplan februari 2012
Realisatie 2012
1.393.000 66.000 1.459.000
1.024.000 63.000 1.087.000
555.393 53.416 608.809
-
-
-
1.459.000
1.087.000
608.809
Marketing en communicatie Als gevolg van de financiële taakstelling is er in 2012 gesneden in het budget voor marketing en communicatie. Naar aanleiding van het bij het in februari 2012 gepresenteerde dekkingsplan zijn de geraamde lasten verlaagd met € 369.000. Om deze bezuiniging in te vullen is er fors bezuinigd op het aantal gemeentefolders en ook de uitvoering is eenvoudiger en daardoor goedkoper gemaakt. Tevens zijn er minder verspreidingen geweest en worden de gemeentefolders nu met huis-aan-huis bladen verspreid, wat ook een aanzienlijke kostenbesparing heeft opgeleverd, zelfs meer dan de beoogde doelstelling. Er is in verband hiermee 14 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
€ 268.000 minder aan lasten gerealiseerd dan geraamd. Verder zijn grote werkgevers gericht benaderd om het gebruik door werknemers van het openbaar vervoer te bevorderen. In 2012 is ook ingezet op samenwerking met gemeenten en organisaties om het overstappen van Wmo-pashouders naar het openbaar vervoer te stimuleren. Deze samenwerking komt minder vlot dan verwacht van de grond. Er zijn nog maar 3 van de 35 mogelijke gemeentes die deelnemen aan het project Wmo-pashouders. Voor beide projecten geldt dat verwacht wordt dat er in de toekomst meer deelnemers zullen komen. Bijgevolg zijn er wel minder
kosten voor marketing en communicatiemateriaal gemaakt. In financiële zin was het effect hiervan € 200.000 voordelig. Het totale bedrag aan kosten van marketing en communicatie ad € 555.000 kan als volgt worden onderverdeeld: • folders, posters en advertenties (€ 170.000), een groot deel hiervan (ruim € 70.000) betreft de advertenties in gemeentegidsen; • promotionele activiteiten zoals voordeelacties en campagnes (€ 160.000); • salesactiviteiten (€ 150.000); • promotie OV-chipkaart (€ 30.000); • digitaal reizigerspanel (€ 25.000); • kosten website (€ 20.000).
Klant - reiziger overig Het budget onder klant - reiziger overig betreft het werkbudget voor de Consumentenplatforms Groningen en Drenthe, waaruit tevens de kosten van de secretaris betaald moeten worden. Naar aanleiding van het bij het in februari 2012 gepresenteerde dekkingsplan zijn de geraamde lasten verlaagd met € 3.000. Het werkbudget is door de Consumentenplatforms Groningen en Drenthe niet volledig benut. Daardoor is in totaal € 10.000 minder aan lasten gerealiseerd dan geraamd.
4.2 Productenrealisatie: ontwikkeling Ontwikkeling omvat: • strategische innovatie • nieuwe dienstverlening en formules • vervoerkundige optimalisatie en ontwerpen • OV-dimensie van infrastructuur, ruimtelijke ordening en milieu • reizigersinformatie en haltebeleid • sociale veiligheid • tarieven en distributie Meerjarendoelstellingen (tekst uit begroting 2012)
kan worden gewaarborgd, onder acceptabele condities. Hoogwaardig openbaar vervoer biedt ongehinderd een met de auto concurre-
Strategie
rende reistijd vanaf de herkomst of vanaf transferlocaties in de
Samenhangend openbaar vervoerbeleid in Groningen en Drenthe,
reisketen (transferia, P+R) gewaarborgd, onder acceptabele condi-
passend in het beleid tot verbetering bereikbaarheid steden en
ties.
ontsluiting platteland, passend in ontwikkelingen m.b.t. ruimtelijke ordening, zoals bijvoorbeeld nieuwe woonwijken, aansluitend bij
Ontwikkeling kleinschalig vervoer
het verkeer- en vervoerbeleid, zoals aanleg transferia en haltes, en
Het in samenhang verder organiseren van kleinschalig openbaar
tegemoetkomend aan klantwensen als goede dynamische reisin-
vervoer, aansluitend op het regulier openbaar vervoer, zodanig dat
formatie, toegankelijke haltes en veilige bussen en milieueisen
zo efficiënt en zo effectief mogelijk wordt omgegaan met alle ver-
bijvoorbeeld op het gebied van uitstoot fijnstof en roet.
voersmogelijkheden die er zijn, in samenwerking met gemeenten (Wmo, leerlingenvervoer), bedrijven, scholen, ziekenhuizen, etc.,
Verbetering en uitbreiding dienstregeling en aansluiting
diverse vervoerders, vrijwilligers en anderen, met als resultaat dat
Op basis van de netwerkarchitectuur openbaar vervoer Groningen
zoveel mogelijk (maatwerk)vervoer tegen acceptabele kosten kan
en Drenthe, in overleg met de diverse relevante partijen en in
worden aangeboden.
nauwe aansluiting op het nationaal en regionaal spoor verder ontwikkelen, uitbreiden en verbeteren van de openbaar vervoerdiensten, dienstregeling en de aansluitingen van het hoogwaardig
Sectoren en doelgroepenbeleid •
Zorg- en welzijninstellingen, resp. bezoekers daarvan:
en verbindend net, het basisnet en het aanvullende vervoersysteem zodanig dat “van-deur-tot-deur” openbaar vervoer zo veel mogelijk
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 15
(grote) zorg- en welzijninstellingen bereikbaar houden, door
de bus maar ook op haltes en de omgeving daarvan, de stations en
middel van gericht vervoer voor bezoekers, maar ook voor
de transferia.
personeel. •
Buurten, wijken en dorpen, resp. bewoners daarvan:
Reizigersinformatie en haltebeleid
door grondig onderzoek en continu klantcontact via wijkraden,
Het verbeteren van de haltes in Groningen en Drenthe zodanig dat
klantenpanels en via internet behoefte aan openbaar vervoer
zo veel mogelijk voldaan wordt aan de eisen m.b.t. toegankelijkheid,
(her)definiëren, verbeteringen, uitbreidingen en/of vernieu-
de eisen van veiligheid en de wensen van de reizigers.
wingen in het aanbod aanbrengen, al of niet in co-makership
•
en co-finance met derden, waaronder gemeenten (Servicebus-
Het ontwikkelen van moderne vormen van reizigersinformatie, zoals
sen).
(toegankelijke) statische reizigersinformatie, dynamische halte-
Onderwijsinstellingen, resp. studenten en scholieren:
informatie, informatie over verbindingen via mobiele telefoon, pda
de communicatie met de doelgroep, met name door ICT toe-
en internet, maar ook reizigersinformatie bij (snel)wegen teneinde
passingen te vergroten. Inzetten en uitbreiden van OV-
reizigers de keuze te bieden tussen het (verder)gaan met de auto of
contactteams in onderwijsinstellingen t.b.v. verbetering van
comfortabel (over)stappen op de bus om zodoende sneller de
klanttevredenheid en productkwaliteit. Waar nodig, dienstre-
bestemming en/of goedkoper te bereiken.
geling aanpassen en verder doelgroepgericht vervoer organiseren. Contacten met instellingen voor voortgezet, middelbaar
•
Tarievenbeleid
en hoger onderwijs benutten om het belang van een goede
Het ontwikkelen, verbeteren en aanpassen van het tarievenstelsel
bereikbaarheid met OV te laten betrekken bij de locatiekeuzes
zodanig dat voor de reiziger een overzichtelijk, gemakkelijk en
voor nieuwbouw.
acceptabel tariefsysteem bestaat, dat goed te begrijpen is, tegen
Bedrijven en bedrijventerreinen, resp. forensen:
acceptabele voorwaarden is, voldoende verkrijgbaar is, en dat recht
met bedrijven op bedrijfsterreinen (in steden maar ook bij
doet aan de verschillende gebruikers van het openbaar vervoer, van
dorpen) het personeelsvervoer beter regelen, in co-makership
studenten die veel via internet doen tot ouderen die een kaartje bij
en co-finance, zodanig dat meer forenzen met openbaar ver-
de chauffeur of de sigarenwinkel willen kopen.
voer het bedrijf kunnen bereiken en verlaten. Daar waar nodig in ketenvervoer: eerst (met een aantal collega’s) in de auto
OV-chipkaart
naar een carpoolhalte, vandaar in de bus rechtstreeks naar het
De OV-chipkaart introduceren en zodanig in de markt zetten dat de
bedrijf en vice versa.
kaart door de reiziger algeheel zal worden geaccepteerd als het gemakkelijke, eenvoudige en transparante betaalsysteem voor het
Sociale veiligheid
openbaar vervoer. Zie ook paragraaf 4.4 Special projects.
Het borgen van de veiligheid en het verhogen van het veiligheidsgevoel van de reizigers, zodanig dat zij veilig en wel hun bestemming bereiken en weer thuiskomen. Dit betreft niet alleen de veiligheid in
Doelstellingen 2012 De doelstellingen 2012, alsmede de realisatie ervan, zijn in de volgende tabellen weergegeven. Strategische innovatie Doelstellingen 2012 • Doorontwikkeling van de robuuste ontwikkelrelatie met de vervoerders in Groningen en Drenthe. • Uitrollen DRIS op haltes en knooppunten (doorlopend in 2013 e.v.) en mede gebruik van andere media. • Bijdrage leveren aan (strategische) afstemming van grote projecten in Groningen. • Onderzoek naar strategische infrastructuur en strategische benutting van het wagenpark. • Meedenken over bereikbaarheidsvraagstukken om tijdens de periode van de werkzaamheden aan de Zuidelijke Ringweg Groningen een alternatief te bieden. Realisatie 2012 • De robuuste ontwikkelrelatie is vooral ingevuld in de ontwikkeling van de dienstregeling 2013. De ontwikkeling van de dienstregeling is zeer vroegtijdig gestart en er is meer tijd genomen om gezamenlijk met de vervoerders de dienstregeling te realiseren. De opgave voor 2013 was complex (nieuwe treintijden op alle lijnen door 4 16 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
•
•
•
•
i.p.v. 3 treinen op traject Groningen - Zwolle en daardoor andere treintijden en dus een heel nieuw aansluitschema voor Groningen en Drenthe, gecombineerd met een bezuinigingsopgave). Ook rond toekomstige tarievenontwikkeling is nauw samen opgetrokken. Op 9 december is de dienstregeling 2013 ingevoerd. Tevens is een businesscase voor de doorlease van materieel ontwikkeld maar was achterhaald na het verlengingsbesluit van de GD-concessie. In opdracht van drie overheden (GR-partners) is gewerkt aan het bestek voor de aanbesteding van DRISpanelen. De gunning heeft in juli plaatsgevonden. Eén van de partijen had bezwaar tegen de gunning aangetekend maar na uitvoerig overleg is het bezwaar ingetrokken. De uitrol is eind 2012 gestart en door de bezwaarprocedure is de uitrol verlengd tot mei 2014. Juni 2013 wordt de pilot opgeleverd conform de planning. Binnen het project wordt een app ontwikkeld voor blinden en slechtzienden. De bijdrage aan (strategische) afstemming van grote projecten in Groningen bestaat uit overleg met projectbureau Ring-Zuid, Regiotram en Regio Groningen Assen m.b.t. de korte, middellange en lange termijn planning en afstemming van bouwwerkzaamheden (o.a. omleiding). Het OV-bureau is daarnaast vertegenwoordigd in het directeurenoverleg van het programma Groningen Bereikbaar. Mede op initiatief van het OV-bureau zijn verkenningen gestart naar alternatieven voor de regiotram. In het onderzoek naar strategische infrastructuur zijn de grote knelpunten opgelost c.q. worden opgelost door de provincie Groningen en gemeente Winschoten voor busstation Winschoten. In het kader van de nieuwe aanbesteding wordt onderzocht hoe om te gaan met strategische infrastructuur. Het OV-bureau neemt deel in de trajecten Beter Benutten, Taskforce Mobiliteitsmanagement en heeft nauw overleg met projectbureau Ring-Zuid, Regiotram en Regio Groningen Assen. De subsidieaanvraag voor Beter Benutten is door het Ministerie gehonoreerd en het programma is in uitvoering genomen (zie reizigersinformatie en haltebeleid).
Nieuwe dienstverlening en formules Doelstellingen 2012 • Ontwikkeling van de dienstregeling 2013 passend binnen de financiële kaders en Hanzelijn. • Uitbouwen van het netwerk en bediening van het Citybus-systeem (transferium Hoogkerk, P+R 22 Haren, Europapark P3 en P+R 24 IKEA). • Doorontwikkeling en indien wenselijk aanpassing van de nachtbusformules (wordt op basis van kostendekkendheid in overleg met stakeholders zoals horeca en gemeenten verzorgd). • Analyse en doorontwikkeling van het tarievenkader voor de OV-chipkaart. Realisatie 2012 • De dienstregeling 2013 is ingevoerd op 9 december. Daarmee is invulling gegeven aan een bezuiniging van vier miljoen euro. De bezuinigingsmaatregelen hebben enkele knelpunten opgeleverd, waarvan de meeste per 24 februari 2013 zijn doorgevoerd. Overigens zijn de uitgangspunten voor de dienstregeling 2014 in november vastgesteld door het dagelijks bestuur. • In 2012 is de bediening van P+R Hoogkerk versterkt door gebruik te maken van bussen uit Roden/Leek (8 maal per uur) en doorrijden naar Kardinge en UMCG-Zuid. Dit heeft geleid tot een reizigersgroei en benutting van P+R Hoogkerk. In 2013 blijven de P+R bussen de huidige routes rijden; inmiddels zijn besluiten genomen voor de aanleg van een busbaan op de Europaweg en de herprofilering van de Sontweg te Groningen. • Voor de nachtbus is per 9 december een nieuwe dienstregeling ingevoerd. Enkele lijnen zijn opgeheven, andere zijn minder frequent gaan rijden. Reizigers zijn hierover geïnformeerd via o.a. de n8bus en Twitter. • De tarieven zijn per 9 december verhoogd. De OV-chipkaarttarieven zijn extra verhoogd alsmede de Eurokaartjes , om daarmee de dekkingsopgave 2012/2013 te realiseren. Het sterabonnement is vooralsnog behouden in deze regio, in afwachting van een acceptabel landelijk alternatief. Het OV-bureau is betrokken bij de evaluatie van het landelijk tarief kader (LTK) en de opzet van de visie op tariefproducten.
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 17
Vervoerkundige optimalisatie en ontwerpen Doelstellingen 2012 • Het versnellen van het bestaande lijnennet om kwaliteit en kostendekkendheid te vergroten. • Het herontwerpen van de onderkant van het OV lijnennet met de regiovervoerders, waarbij geldt dat klein materieel wordt ingezet waar mogelijk en groot materieel waar noodzakelijk en vraagafhankelijke inzet waar mogelijk en vaste inzet waar noodzakelijk. • Ontwerp OV-net stad Groningen in relatie tot (bouw) regiotram. • Doorontwikkeling OV-netwerk Groningen Drenthe op basis van kwantitatieve vervoeranalyses. • Verdere invulling geven aan ontwikkeling waarbij het reizigersbelang en de efficiëntie van de vervoerder en de financiële kaders van het OV-bureau centraal staan. Realisatie 2012 •
•
• • •
Het versnellen van het bestaande lijnennet om kwaliteit en kostendekkendheid te vergroten is meegnomen in de dienstregeling 2013. Voorbeeld: ingebruikname route Damsterdiep in Groningen, rijtijdvermindering op het traject Gieten-Groningen en streeklijn 50/51, Assen-Groningen. Er is maatwerk geleverd bij het opstellen van de dienstregeling 2013 waarbij gekeken is naar de belangen van groepen reizigers. De inzet van materieel is kritisch tegen het licht gehouden en is meegenomen in de dienstregeling 2013. Voorbeelden: ’s avonds en op zondag rijden op de stadsdienst in Assen Servicebussen en op zaterdag kleine bussen op de lijn Beilen-Assen. In Delfzijl is het streeknet een meer ontsluitende functie waardoor één Servicebus bespaard wordt. Door herontwerp lijnennet Siddeburen-Groningen kan de functie van lijn 44 en 278 voor het deel Harkstede-Slochteren worden overgenomen door de reguliere lijn 78. Door de bediening van Peelo door een Servicebus is lijn 51 gestrekt. Het ontwerp OV-net stad Groningen in relatie tot (bouw) regiotram is gerealiseerd maar achterhaald door beëindiging project Regiotram. De analyse op ritniveau heeft specifieke aandacht gekregen in dienstregeling 2013 en de voorstellen om ritten later te laten beginnen of te schrappen zijn gerealiseerd. In de dienstregeling 2013 is invulling gegeven aan het reizigersbelang en de efficiëntie van de vervoerders. Tevens is een omvangrijk bezuinigingspakket gerealiseerd.
OV-dimensie infra RO, milieu Doelstellingen 2012 • Bijdrage aan structuurvisies leveren inzake: stationsontwikkeling Assen, stationsontwikkeling Groningen, Emmen centrum (Atalanta), Meerstad, POP, PVVP, GVVP. • Het verbeteren van beschikbare voorzieningen/infra op knooppunten op basis van de analyse 2011, met in 2012 de focus op reizigersinformatievoorziening. • Het formaliseren van bestaande samenwerking met gemeenten en andere wegbeheerders met betrekking tot OV, onder andere ServicePunten, P+R terreinen, DRIS, veiligheid, etc. Realisatie 2012 •
• •
OV-bureau neemt deel aan de kernteams Stationsontwikkeling Assen en Groningen. Dit heeft geleid tot herijking van het ontwerp waardoor voor OV een meer optimale situatie kan ontstaan. Samen met gemeenten is een analyse gemaakt van de exploitatie meerkosten van verplaatsing busstation Groningen naar de zuidkant. Emmen-centrum: er is een omleidingsplan werkzaamheden voor 2013 gemaakt. Na zomer 2012 heeft een opeenstapeling van werkzaamheden geleid tot vertraging en rituitval. Voor Roden/Leek is gestart met een masterplan HOV waarbij rekening wordt gehouden met de bijgestelde woningbouwopgave. Provincie Drenthe is hiervan de trekker. Tevens heeft het OV-bureau deelgenomen aan het project Regiotram fase 2 en de ontwikkeling van een vervoerskundige knoop in Hoogezand. Beide projecten zijn inmiddels beëindigd. In mei is knooppunt Veendam geopend en bij knooppunt Gieten is sinds september een ServicePunt Light gerealiseerd. Naar aanleiding van gesprekken met gemeente en Veiligheidszorg Drenthe is het ServicePunt Stadskanaal van
18 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
augustus t/m december 2012 georganiseerd door Wedeka. Gesprekken vinden plaats met de gemeente over mogelijkheden tot openstelling na deze einddatum. Deze en andere ontwikkelingen leiden tot een interne evaluatie van de opzet en uitvoering van de ServicePunten vanaf september 2012. Reizigersinformatie en haltebeleid Doelstellingen 2012 • De beschikbaarheid van Dynamische informatie (DRIS) langs andere kanalen en media dan palen op straat ontwikkelen (mobiel, smartphone, internet, etc.) (zie ook uitrol DRIS: strategische innovatie). • Haltescan informatie digitaal beschikbaar maken gekoppeld aan (actueel) reisadvies. • Deelnemen aan ITRACT: een project van het EU Interreg IVB North Sea Region Programme met als doel te onderzoeken hoe door middel van ICT oplossingen de mobiliteit en bereikbaarheid van krimpgebieden kan worden verbeterd en bevorderd. • Beter Benutten: Uitvoeren van programmaonderdelen op het gebied van Marketing & Communicatie en verbetering van monitoring middels OV-chipkaartdata, ontwikkelen app voor reizigers, doorontwikkeling ITRACT prototype, opzetten nieuwe reizigerssite samen met Qbuzz Realisatie 2012 •
• • •
De beschikbaarheid van DRIS op mobiele telefoons, smartphones en internet vergt landelijke samenwerking. Hiertoe heeft het Ministerie van I&M een server beschikbaar gesteld. Verder volgt het OV-bureau de ontwikkeling van het NDOV (Nationale Data Openbaar Vervoer), dat door het Ministerie van I&M is geïnitieerd. Het project NDOV is erop gericht reisinformatie via open data breed beschikbaar te maken. De GOVI overheden, waaronder het OV-bureau, zijn binnen het project vertegenwoordigd. Binnen het brede NDOV project is een werkgroep Haltedatabeheer opgericht. Het OV-bureau neemt deel aan deze werkgroep en zal de ontwikkelingen hieruit vertalen naar Haltescan. Binnen het Europese ITRACT project werkt het OV-bureau aan het ontwikkelen van apps voor speciale doelgroepen. In het kader van het project Beter Benutten is het OV-bureau bezig met het ontwikkelen van producten voor m.n. de zakelijke markt en het mede oplossen van mobiliteitsvraagstukken voor grote instellingen/bedrijven in de stad Groningen.
Sociale veiligheid Doelstellingen 2012 • Terugdringen van het aantal incidenten. • Uitbreiding van de veiligheidsconvenanten en uitbreiding van lokale afspraken of convenanten omtrent sociale veiligheid op knooppunten en stationsgebieden. • De evaluatie van de inzet van OV-stewards. • Uitbreiding van het aantal ServicePunten. • Beperken zwart- en grijsrijden tot maximaal 1%, mede door gerichte inzet van OV-stewards. • Subjectieve veiligheid, op basis van de Klantenbarometer: rapportcijfer van reizigers voor sociale veiligheid in het voertuig van minimaal een 7,8. Rapportcijfer voor sociale veiligheid op de halte minimaal een 7,5. Realisatie 2012 • De incidenten die plaatsvinden blijken, na overleg met Qbuzz, een ad-hoc karakter te hebben en laten qua aantallen een stabiel beeld zien. Door gerichte inzet van OV-stewards op lijnen met een verhoogd risico op incidenten wordt getracht het aantal ad-hoc-incidenten terug te dringen. In 2012 was het aantal incidenten 217 tegenover 475 in 2011. Overigens past bij deze aantallen wel de kanttekening dat deze afhankelijk zijn van de registratiepraktijk. • Het OV-bureau neemt deel aan lijnconvenanten; veiligheidsconvenanten langs een OV-as. Het veiligheidsconvenant bus/treinstation Emmen is hiermee per 2012 komen te vervallen. De gemeente is gestart het convenant om te vormen naar een lijnconvenant. Het ‘slapende’ Veiligheidsconvenant bus/treinstation Meppel is opgezegd, de gemeente heeft geen behoefte een lijnconvenant op te zetten. De gemeente Coevorden is reeds enige
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 19
•
•
• •
tijd bezig het veiligheidsconvenant bus/treinstation Coevorden in gezamenlijkheid met NS en OV-bureau om te vormen. Deelname vanuit het OV-bureau zal wederom geschieden in de vorm van een lijnconvenant. In de provincie Groningen functioneren de lijnconvenanten naar tevredenheid. De inzet van OV-stewards staat onder continue scherpe aandacht van het OV-bureau. Sinds begin 2012 wordt frequenter en intensiever afstemmingsoverleg gevoerd. Er wordt gebruik gemaakt van verbeterde managementrapportages en betere monitoring van kwantitatieve gegevens over de inzet van de OV-stewards. De scherpere sturing op de OV-stewards is deels gerealiseerd en zal deels in 2013 verder verbeterd worden. In samenwerking met de provincie Drenthe is in het gebouw op knooppunt Gieten de exploitatie van een kiosk aanbesteed die sinds september 2012 operationeel is. In de kiosk wordt beperkte reizigersinformatie verstrekt en daarmee aangeduid als een ServicePunt Light. De interne evaluatie van ServicePunten is aanleiding geweest voor een businesscase ServicePunten waarbij het vergroten van de kwantiteit en het verbeteren van de kwaliteit van de ServicePunten centraal staat. De haalbaarheid van de businesscase zal z’n beslag krijgen in 2013. Op basis van de thans beschikbare gegevens lijkt in 2012 het beperken van zwart- en grijsrijden tot max. 1% te zijn gerealiseerd. De cijfers van de Klantbarometer 2012 zijn half maart 2013 ontvangen. Sociale veiligheid in het voertuig scoort in het jaar 2012 een 8,1; op de halte een 7,9, waarmee de doelstellingen ruimschoots zijn gerealiseerd.
Tarieven en distributie Doelstellingen 2012 • De OV-chipkaarttarieven zijn opbrengstneutraal tot en met november 2012. Per 1 januari 2012 zullen de OVchipkaart tarieven (waaronder de verchipte sterabonnementen) met de jaarlijkse index worden verhoogd. De P+R City-buskaarten en Regiotaxitarieven zullen grootschaliger in prijs worden aangepast. • Voorbereiden van een tariefdifferentiatie. Per 1 januari 2013 zal op basis van inzichten in gebruik van verschillende kaartsoorten na invoering van de OV-chipkaart een aanpassing van het tariefsysteem kunnen worden ingevoerd. Hierin worden alle kaartsoorten en tarieven meegnomen. • Het bieden (op verzoek van derden) van maatwerk tarieven voor speciale groepen, gelegenheden, promoties of evenementen waarbij eventuele voordelen/kortingen voor reizigers ontstaan door cofinanciering van derden (gemeenten, organisaties). • Gebruik van distributiepunten OV-chipkaart monitoren. Realisatie 2012 • Per 9 december is een extra verhoging in het kader van de dekkingsopgave gerealiseerd. • De maatregelen voor tariefdifferentiatie hebben vorm gekregen door de invoering van de Dal-Dagkaart. Verdere tariefdifferentiatiemaatregelen zijn nog niet ingevoerd, vanwege onzekerheden over de uitwerking ervan voor de reizigersgroepen. • Voor polikliniekbezoekers en medewerkers van het UMCG is maatwerk geleverd (zie 4.1, klantreiziger/klantbeleid), evenals voor de open dagen van de RUG en Hanzehogeschool en congressen die door het Groninger Congresbureau worden georganiseerd. Daarnaast is ook voor diverse evenementen het (openbaar) vervoer georganiseerd, zie ook 4.4, Special projects. • Naar aanleiding van klachten van reizigers is het distributienetwerk met een vijftal punten uitgebreid. Naast de door het OV-bureau bekostigde distributiepunten heeft er ook uitbreiding van punten plaatsgevonden door grote supermarktketens (plm. 20). De automaten van Arriva (trein) zijn sinds januari 2013 aangesloten op de NAL zodat reizigers via internet bestelde producten kunnen afhalen bij een automaat van Arriva. Klachtenmanagement Doelstellingen 2012 • Klachten en wensen van reizigers gebruiken als input voor ontwikkeling beleid, bijv. dienstregeling. Realisatie 2012 • Enkele voorbeelden hiervan zijn: 20 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
-
-
De dienstregeling van 8 januari heeft tot een aantal klachten geleid, w.o.: bediening scholen rondom Kardinge, capaciteit op verbinding Roden-Leek-Groningen, stadsdienst Assen-Marsdijk en aansluitingen Zuidwolde. In overleg met alle vervoerders en betrokken gemeenten zijn deze knelpunten opgelost (reparatie in februari, april en mei; Kardinge in september). De klachten zijn een belangrijke bron geweest voor het ontwikkelen van de dienstregeling 2013. Onder andere op basis van klachten wordt de informatie op de voorkant van de bussen verbeterd zodat voor de reiziger duidelijk is waar de bus langs rijdt.
Financiën ontwikkeling Ontwikkeling Lasten Strategische innovatie Reizigersinformatie en haltebeleid Sociale veiligheid Totaal lasten Baten Sociale veiligheid Totaal baten Saldo
Begroting 2012
Raming na dekkingsplan februari 2012
Realisatie 2012
152.000 324.000 668.000 1.144.000
45.000 308.000 635.000 988.000
7.124 315.889 549.355 872.368
-
25.000 25.000
13.665 13.665
1.144.000
963.000
858.703
Strategische innovatie Veel van de ontwikkelingen die het OV-bureau het afgelopen jaar heeft ingezet zijn beleidsmatig verantwoord bij dit product. De financiële verantwoording vindt grotendeels plaats bij het product Beheer. Reizigersinformatie en Haltebeleid Het budget Reizigersinformatie is voor een groot gedeelte ingezet voor de bijdrage aan GOVI. Het project GOVI (Grenzeloze Openbaar Vervoer Informatie) dient om de overheid c.q. wegbeheerder de regie te laten nemen bij het ontwikkelen en beheren van de DRISsystemen (zie ook strategische innovatie). Naar aanleiding van het bij het in februari 2012 gepresenteerde dekkingsplan zijn de geraamde lasten verlaagd met 16.000 euro. De bijdrage voor het project GOVI bedroeg in 2012 € 208.000. Naast de bijdrage aan GOVI heeft er in 2012 een opwaardering van halteborden plaatsgevonden voor een bedrag van € 100.000.
De lagere uitgaven zijn grotendeels te verklaren uit het feit dat de OV-stewards niet maximaal worden ingezet. Is er bijv. uitval vanwege ziekte, dan worden de uitgevallen uren niet gecompenseerd in een latere periode. Daarnaast zijn er minder ServicePunten gerealiseerd wat heeft geleid tot € 20.000 minder uitgaven. Tot slot is er minder bijgedragen aan convenanten. De gerealiseerde baten sociale veiligheid betreffen de geïncasseerde processen verbaal voor het niet hebben van een geldig vervoersbewijs. De meeste processenverbaal zijn uitgeschreven voor het niet inchecken met de OV-chipkaart. In 2012 heeft er een aanpassing van de OV-chipkaart voor studenten plaats gevonden.
Sociale veiligheid Naar aanleiding van het bij het in februari 2012 gepresenteerde dekkingsplan zijn de geraamde lasten verlaagd met 33.000 euro. De kosten sociale veiligheid zijn € 86.000 lager uitgevallen dan geraamd voor 2012. Daarbij zijn ook de inkomsten € 11.000 achter gebleven ten opzichte van het dekkingsplan.
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 21
4.3 Productenrealisatie: beheer Beheer omvat: • beheer algemeen en audits • concessiemanagement van negen concessies, te weten Groningen-Drenthe, HOV-concessie (treinvervangend en hoogwaardig), zes regioconcessies en concessie lijn Q315 (Groningen-Lelystad) • klachtenmanagement Meerjarendoelstellingen (tekst uit begroting 2012) Beheer Het optimaal beheren van de concessies, ofwel het zodanig monitoren, controleren en managen van de concessies dat de vervoerders
worden gestimuleerd hun uiterste best te doen ten bate van de reizigers, optimale dienstverlening betrachten, waarmaken wat is beloofd en verbeteren en innoveren wat nodig en/of gewenst is.
Doelstellingen 2012 De doelstellingen 2012, alsmede de realisatie ervan, zijn in de volgende tabellen weergegeven. Beheer algemeen en audits Doelstellingen 2012 • Structureel, systematisch en proactief beheer van de verschillende concessies op basis van geprofessionaliseerde managementinformatie. • Monitoring van reizigersopbrengsten op basis van de in 2010 uitgevoerde audit. • Hoge mate van tevredenheid bij stakeholders (vervoerders, gemeenten, belangenorganisaties, vrijwilligers, etc.) over het functioneren van het OV-systeem. Realisatie 2012 • Zeer frequent vindt concessiebeheersoverleg plaats met de vervoerders waarin signalen vanuit de reiziger, data en dienstregeling besproken worden. Op basis van de in het bestek en offerte gemaakte concessieafspraken in relatie tot de signalen en analyses van de data, zijn afspraken gemaakt om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren. Dit werpt zijn vruchten af. Door de komst van data uit de OV-chipkaart, DRIS en GOVI is de managementinformatie scherper, inzichtelijker en betrouwbaarder geworden en zijn instrumenten voor de komende jaren ontwikkeld. De financiële kant van het beheer is nog belangrijker geworden (scherpere voorcalculatie). Zo heeft er bijvoorbeeld een verscherpte monitoring op inzet van versterkingen plaatsgevonden, in samenwerking met de vervoerders, teneinde de kosten en kwaliteit te waarborgen, waarmee vooruitgang wordt geboekt. • Het monitoren van reizigersopbrengsten is een continu proces/bewaking. Dit is ook een vast agendapunt in het concessiebeheersoverleg met de vervoerders. Voor de verdeling van de reizigersopbrengsten uit abonnementen is in 2012 binnen de landelijke Commissie Verdeling Sterabonnementen (CVS) een verdeelmethodiek afgesproken, waaraan de overheden en vervoerders zich hebben gecommitteerd. • Voor zover het OV-bureau dit ervaren heeft zijn de regionale stakeholders, ondanks de doorgevoerde bezuinigingen in het gebied, in het algemeen tevreden over het opereren van het OV-systeem in het gebied en de door het OV-bureau gegeven sturing hierop, alsmede over de samenwerking tussen partijen “in het netwerk”. Concessiemanagement Doelstellingen 2012 • Opstellen van een beheersagenda en het jaarlijks kwaliteitsplan. • Actieve inzet op speerpunten die hoge prioriteit hebben op de beheersagenda (flexibiliteit is daarbij van belang). • De Q-liner 315 wordt uitgevoerd tot 2013. Daarna zal deze lijn naar verwachting worden overgeheveld naar Provincie Fryslân. In 2011 is een besluit genomen over de opvolging van de Q-liner 315 en in 2012 zal hieraan 22 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
uitvoering worden gegeven. • Inrichting beheer van reeds ontwikkelde projecten (OV-stewards, ServicePunten, veiligheidsconvenanten etc.). • Voorkomen van weglekeffecten bij wijziging verdeelsystematiek a.g.v. uitzetten NVB. Realisatie 2012 • Het kwaliteitsplan 2012 is uitgevoerd, waarbij is ingezet op gegarandeerde aansluitingen, dienstregelingsontwikkelingen en interne kwaliteitszorg van Qbuzz. Hierop is goede voortuitgang geboekt in 2012. Deze zaken lopen de komende jaren nog door. • Rijtijdenanalyses en aansluitgaranties hebben in 2012 veel aandacht gehad, evenals de bereikbaarheid en kwaliteit van de klantenservice van Qbuzz en het functioneren van de OV-chipkaart. Het handhavingstraject ten aanzien van de bereikbaarheid en kwaliteit klantenservice Qbuzz heeft er inmiddels toe geleid (begin 2013) dat de klantenservice volgens de voorgeschreven norm functioneert. Qbuzz heeft verder een verbeterplan opgesteld en maatregelen getroffen om de problemen met de OV-chipkaartabonnementen (hetzij door fout van de chauffeur t.a.v. te rijden lijn, hetzij door keuze van de reiziger voor een foutieve centrumzone) op te lossen. Dit is thans wel verbeterd maar heeft nog niet geleid tot een 100% probleemloze uitvoering. Tevens heeft een handhavingstraject plaatsgevonden op de kaartverkoop bij de regiovervoerders. • De Q-liner 315 is door de provincie Fryslân aanbesteed als onderdeel van de concessie Zuidwest Fryslân. De concessie is per december 2012 van start gegaan en is verleend tot 2020. Voor het Groningse deel van Q-liner 315 zijn afspraken gemaakt over het betalen van een vaste vergoeding aan de provincie Fryslân. • Voorkomen van weglekeffecten bij wijziging verdeelsystematiek is mede met de Commissie Verdeling Sterabonnementen (CVS)gerealiseerd. Klachtenmanagement Doelstellingen 2012 Beheren van klachten over de klachtafhandeling door vervoerders Realisatie 2012 Eerste- en tweedelijns klachten vormen een terugkerend agendapunt in het concessiebeheersoverleg. Specifieke aandacht was er voor klachten m.b.t. de bereikbaarheid van de klantenservice Qbuzz en het functioneren van de OV-chipkaart (verkeerd instellen van apparatuur door chauffeurs). Deze items zijn besproken in het concessieoverleg evenals gemiste aansluitingen bus/trein als gevolg van het niet uitvoeren van afspraken (te vroeg vertrekken). Verbeteracties zijn ingezet en hebben geleid tot een beperkte vermindering van klachten. Tevens is het aanspreken van chauffeurs door Qbuzz directer geworden. De gemiste aansluiting bus/trein is opgepakt met de Provincie Groningen en opgenomen in het kwaliteitsplan 2013. In de tweede helft van 2012 was een lichte toename van het aantal klachten waar te nemen. Deze toename kan niet los worden gezien van de doorgevoerde bezuinigingsmaatregelen, zoals bijvoorbeeld de zomerdienstregeling. Overig In 2012 is begonnen met de voorbereiding van de aanbestedingen voor zowel voor het grootschalig- als het kleinschalig vervoer (ingaande uiterlijk medio december 2017). Het plan van aanpak hiervoor is inmiddels vastgesteld door het dagelijks bestuur van het OV-bureau.
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 23
Financiën beheer Beheer Lasten Beheer algemeen en audits Concessiemanagement GD Concessiemanagement HOV Concessiemanagement Q315 Concessiemanagement KOV Stelpost dienstregeling per 6 mei 2012 Totaal lasten Baten Concessiemanagement GD Concessiemanagement HOV Concessiemanagement KOV Totaal baten Saldo
Begroting 2012
Raming na dekkingsplan februari 2012
Realisatie 2012
99.000 90.067.000 3.500.000 487.000 9.620.000 103.773.000
94.000 90.660.000 3.346.000 502.000 11.276.000 -1.500.000 104.378.000
48.158 90.474.614 3.628.664 521.898 11.226.489 105.899.822
45.019.000 1.706.000 3.141.000 49.866.000
45.739.000 1.685.000 969.000 48.393.000
45.586.010 1.615.316 857.711 48.059.037
53.907.000
55.985.000
57.840.785
Beheer algemeen en audits Naar aanleiding van het bij het in februari 2012 gepresenteerde dekkingsplan zijn de geraamde lasten verlaagd met 5.000 euro. Er zijn minder onderzoeken en audits uitgevoerd dan verwacht, waardoor de lasten in totaal € 46.000 lager waren dan geraamd. Concessiemanagement GD De GD concessie omvat het streekvervoer in de provincies Groningen en Drenthe, met enkele uitlopers naar Friesland. In Assen, Emmen en Groningen wordt een stadsdienst gereden. De GD concessie is de grootste concessie voor busvervoer in Nederland en is in december 2009 van start gegaan voor een termijn van 6 jaar met een optie tot 2 jaar verlenging. In november 2012 is besloten tot een verlenging met 2 jaar. Hierbij is overwogen dat het OV-bureau van mening is dat Qbuzz de eerste periode van de concessie een goed niveau van uitvoeringskwaliteit heeft geleverd. Verder is er een aantal andere overwegingen op basis waarvan een verlenging wenselijk is geacht: bezien vanuit het klantperspectief, de kwaliteit van het product en het productieproces, werknemersperspectief, samenwerkingsaspecten met gemeenten en provincies, en tussen OV-bureau en Qbuzz, alsmede bestuurlijke overwegingen met name rond de bereikbaarheid in de Regio Groningen-Assen. Als gevolg van de aanvullende dekkingsopgave van 4,5 miljoen voor 2012 heeft het dagelijks bestuur een bezuinigingstaakstelling van netto 1,5 miljoen eurodoorgevoerd op de dienstregeling (ingaande mei 2012), voor een groot gedeelte is deze geëffectueerd 24 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
op de dienstregeling van de GD concessie. Toch laten de lasten van de GD concessie geen voordeel zien als gevolg van een nagekomen nadeel uit de GD concessie 2011. Eind 2012 is namelijk aan het licht gekomen dat in de voorlopige afrekening van de GD concessie 2011 voor de jaarrekening 2011 met een indexpercentage van 102,9875% is gerekend, terwijl dit bij het opstellen van de jaarrekening 104,5% had moeten. De afrekening van de GD concessie over 2011 heeft in het boekjaar 2012 een nadeel gegeven van € 1,4 miljoen. De indexering voor 2012 is voorlopig vastgesteld op 2,77% ten opzichte van 2,95% in de raming, waardoor de afrekening van de concessie 2012 een voordeel laat zien van € 174.000. In de raming na dekkingsplan (februari 2012) is voor de GD concessie rekening gehouden met € 3,3 miljoen aan versterkingsritten. Doordat de werkelijke kosten voor de versterkingsritten € 3,9 miljoen bedragen wordt het saldo op de GD concessie nog gedrukt met € 0,6 miljoen. Er is extra, en niet voorziene versterkingsinzet geweest in september en december, met name op de trajecten Leek/Roden Groningen en Emmen Groningen. Kosten in verband met stremmingen en omleidingen vielen mee, waardoor een voordeel ten opzichte van de raming ontstond van € 0,3 miljoen.
Concessiemanagement HOV De HOV concessie Groningen – Drenthe bevat een tweetal treinvervangende HOV (hoogwaardig openbaar vervoer) verbindingen. Treinvervangend wil zeggen dat er via de snelste route wordt gereden tussen begin- en eindpunt met zo weinig mogelijk haltes, en waar mogelijk een treinverbinding had kunnen liggen of in de toekomst gepland staat. De HOV bussen zijn daarbij net zo comfortabel als de trein. De HOV concessie heeft dezelfde looptijd als de GD concessie en bedraagt 6 jaar met de optie tot 2 jaar verlenging. De lasten van het concessiemanagement HOV zijn in 2012 € 283.000 hoger dan geraamd. Deze meerkosten zijn vrijwel volledig toe te schrijven aan een toename van het aantal versterkingen op de HOV concessie. In totaal is er voor een bedrag van € 0,5 miljoen aan versterkingen uitgevoerd, waarbij rekening was gehouden met een bedrag van € 0,2 miljoen. Concessiemanagement Q315 De provincie Fryslân, Flevoland en het OV-bureau Groningen Drenthe zijn concessieverlener voor de Qliners (lijn 315) tussen Lelystad en Groningen. De lijn 315 is de langste buslijn van Nederland, van Groningen naar Lelystad via Heerenveen, Joure, Lemmer, Emmeloord en Nagele. In 2011 is de concessie Q315 opnieuw aanbesteed met als winnaar Arriva Touring. Het nieuwe contract heeft een concessieduur van anderhalf jaar (juli 2011 – december 2012), dit i.v.m. het gereedkomen van de Hanzelijn, de treinverbinding Lelystad – Zwolle – Groningen, waarmee een alternatieve snelle verbinding tussen Lelystad en het noorden wordt gerealiseerd. Met ingang van december is de concessie van de Q315 door de provincie Fryslân aanbesteed en is het OV-bureau niet langer opbrengstverantwoordelijk voor deze lijn. Wel moet er nog een
bijdrage aan de Provincie Fryslân worden betaald van € 39.000, die als schuld in deze jaarrekening is verwerkt. Concessiemanagement KOV De concessie KOV is een aanvulling op het lijnennet van de concessie GD. Hieronder vallen alle buurtbussen, lijn-, trein en regiotaxi’s en de servicebussen in onder meer Assen en Winschoten. Ook de stadsdienst in Meppel en Hoogeveen behoren tot deze concessie. Het lijnennet is verdeeld over zes verschillende regio’s en zes verschillende taxibedrijven. De totale lasten van de KOV concessies liggen licht onder de raming bij het dekkingsplan. Baten diverse concessies De opbrengsten van alle concessies zijn bij elkaar zo’n 0,3 miljoen lager dan geraamd. Een nadere analyse op de achterblijvende reizigersinkomsten heeft uitgewezen dat er meerdere factoren zijn die de per saldo lagere inkomsten verklaren. De belangrijkste factoren zijn: • hogere baten Eurokaartjes en chipkaart € 1,3 mln. (+) • minder abonnementen € 1,1 mln. (-) • nog af te rekenen opbrengsten 2011 en 2012 € 0,8 mln. (-) • restituties en afrekeningen 2010 en 2011 € 0,1 mln. (-) • bijdrage mobiliteitsmanagement € 0,4 mln (+)
4.4 Productenrealisatie: special projects Special projects omvat: • vrijetijdsvervoer • voorbereiding van de regiotram • projecten voor derden Meerjarendoelstellingen (tekst uit begroting 2012)
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 25
Vrijetijdsvervoer
gemeente Groningen, uitgaand van een mogelijke exploitatieverantwoordelijkheid op termijn.
Voor bezoekers van grotere evenementen inzetten van extra openbaar vervoer. Door cofinanciering vanuit organisator en/of gemeenten of hanteren van hoge tarieven is evenementenvervoer en ander bijzonder vervoer in beginsel voor het OV-bureau volledig kostendekkend. Voor bezoekers van horeca, bioscopen, schouwburgen, e.d. waar mogelijk bieden van openbaar vervoer aanvullend op het reguliere aanbod gedurende bepaalde nachten. Voorbereiding voor de regiotram Het leveren van een bijdrage aan het project Regiotram in samenwerking met het projectbureau Regiotram, de provincie en de
Projecten voor derden De condities waaronder we projecten voor derden willen verrichten:
• • •
100% kostendekkend; niet in de markt concurrerende activiteiten; voor het OV-bureau in de zin van kennis en knowhow een meerwaarde en ook een relationele meerwaarde in relatie tot de doelstellingen van het OV-bureau heeft.
Doelstellingen 2012 De doelstellingen 2012, alsmede de realisatie ervan, zijn in de volgende tabellen weergegeven. Vrijetijdsvervoer Doelstellingen 2012 • Op 20 januari 2011 heeft het dagelijks bestuur het beleidsplan vrijetijdsvervoer vastgesteld. Samen met enthousiaste partners zal aan deze belangrijke verplaatsingsbehoefte meer invulling worden gegeven. Er zal invulling worden gegeven aan projecten die het meeste effect kunnen bewerkstelligen. Concreet zal aandacht worden besteed op vrijetijdsvervoer afgestemde dienstregeling, tarieven en communicatie. Hierbij zal zo veel mogelijk gebruik worden gemaakt van het bestaande aanbod en waar nodig worden uitgebreid en/of worden aangepast. • Nachtbussen en evenementenvervoer zullen blijvend kostendekkend worden ingezet. Het nachtbusnetwerk zal op basis van vraag vanuit organisaties (gemeenten e.d.) en reizigers waar mogelijk worden uitgebreid en waar noodzakelijk worden versoberd indien het aantal reizigers voor een kostendekking niet voldoende is en gemeenten en/of horeca geen financiële bijdrage willen/kunnen leveren. Realisatie 2012 • De uitvoering van het beleidsplan vrijetijdsvervoer heeft op beperkte schaal plaatsgehad i.v.m. de bezuinigingen op de dienstregeling. • Sinds de invoering van de nieuwe tarieven begin 2012 gaat het met de nachtbussen minder goed dan verwacht. De gewenste kostendekkingsgraad wordt in Groningen niet meer gehaald. De dienstregeling 2013 is in verband hiermee aangepast. Voorjaar 2013 zal verder worden bezien hoe de volledige kostendekkingsgraad kan worden gerealiseerd. Voorbereiding van de regiotram Doelstellingen 2012 Bijdrage leveren aan de voorbereidingen van de regiotram. Realisatie 2012 Is gerealiseerd maar achterhaald door beëindiging van project Regiotram. Projecten voor derden Doelstellingen 2012 Aanbesteding DRIS-panelen. Realisatie 2012 Voor realisatie zie onderdeel 4.2, ontwikkeling/strategische innovatie.
26 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
De evenementenkalender 2012 is opgenomen in bijlage 4.
Financiën special projects Special projects Lasten Evenementen en nachtvervoer Additionele kosten OV-chipkaart Totaal lasten Baten Evenementen en nachtvervoer Totaal baten Saldo
Begroting 2012
Raming na dekkingsplan februari 2012
Realisatie 2012
600.000 816.000 1.416.000
487.000 900.000 1.387.000
660.029 1.039.816 1.699.845
600.000 600.000
487.000 487.000
383.743 383.743
816.000
900.000
1.316.102
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 27
Evenementen- en nachtvervoer Het totale bedrag aan kosten bestaat voor € 235.000 uit de kosten van vervoer bij evenementen en voor het overige uit de kosten van nachtvervoer € 425.000. Uitgangspunt bij het evenementen- en nachtvervoer is volledige kostendekkendheid. Bij het nachtvervoer wordt dit niet gehaald. Met name de nachtbus Groningen laat een laag percentage van kostendekkendheid zien. Naar aanleiding daarvan is de dienstregeling per 2013 aangepast en zijn enkele ritten geschrapt. De kostendekkendheid is als volgt: • evenementenvervoer: 109% • nachtbus Stadskanaal: 93% • nachtbus Groningen: 46% Ten opzichte van de raming zijn de meerkosten toe te schrijven aan extra kosten voor de Nachtbus Groningen o.a. door de extra inzet van OV-stewards. Additionele kosten OV-chip De additionele kosten OV-chipkaart zijn ten opzichte raming na het dekkingsplan februari 2012 met € 139.816 overschreden. Dit is te verklaren door de nagekomen kosten van VBN over 2011. Daarnaast zijn er extra kosten geweest in verband met de mobiele apparatuur, waarmee bij de begroting en het dekkingsplan geen rekening kon worden gehouden, omdat de leverancier die contractueel zou leveren zich op het laatste moment heeft teruggetrokken.
De volgende zaken maken dat het OV-chipkaartsysteem nog niet functioneert zoals gewenst: • uitval apparatuur: door technische onvolkomenheden kan het voorkomen dat één of meerdere validators in een bus uitvallen. In slechts een zeer gering aantal gevallen werkt geen enkele validator in een bus waardoor in- en uitchecken op dat moment niet mogelijk is; • er is onvoldoende mobiele apparatuur om alle in te zetten voertuigen van een apparaat te voorzien. Met de regiovervoerders zijn afspraken gemaakt om het logistieke proces zo te organiseren dat op zoveel mogelijk ritten apparatuur aanwezig is; • ingehuurde versterkingsbussen: hiervoor geldt dat er i.t.t. de reguliere bussen slechts één (mobiel) apparaat op de bus aanwezig is om in en uit te checken. Met name in volle bussen kost dit extra tijd.
4.5 Productenrealisatie: informatie en analyse Informatie en analyse omvat: • bronbeleid • data t.b.v. cluster beheer • data t.b.v. cluster ontwikkeling • data t.b.v. klant en klachten • data t.b.v. verantwoording Meerjarendoelstellingen (tekst uit begroting 2012) Informatie en analysebehoefte Het voorzien in de informatie- en analysebehoefte ten behoeve van beheer, ontwikkeling, klant, klachten en verantwoording.
Doelstellingen 2012 De doelstellingen 2012, alsmede de realisatie ervan, zijn in de volgende tabellen weergegeven. Bronbeleid Doelstellingen 2012 • Waarborgen van kwalitatief goede informatiebronnen zoals KpVV, ConMIS, OV-chipkaart, GOVI etc. 28 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
• Bewaken inkomende informatiestromen van de vervoerders, VBN, TLS, e.d. • Benutten van extra informatiemogelijkheden van de OV-chipkaart. Realisatie 2012 • Kwantitatieve en kwalitatieve gegevens zijn geanalyseerd volgens planning. • Er zijn contacten geweest met de opbrengstgerelateerde instanties zoals TLS, VBN en vervoerders. Aandacht is vooral uitgegaan naar de correcte verdeling van opbrengsten uit abonnementen. • Op dit moment wordt onderzocht of uitbreiding van de huidige data-analyse-applicatie nodig is. Eventuele extra mogelijkheid is koppeling van OV-chipkaartinformatie aan voertuigvolggegevens (stiptheid, rituitval etc.). Data t.b.v. cluster ontwikkeling Doelstellingen 2012 • Bieden van informatie en analyse bij het optimaliseren van het lijnennet. • Ondersteuning bij specifieke projecten (bijv. onderzoek effecten gemeentefolder). Realisatie 2012 • Gerealiseerd t.b.v. de voorbereiding dienstregeling 2013 en analyse van de telcijfers t.b.v. bezuinigingen. • Vanuit de data-analyse is ondersteuning geboden bij verschillende vraagstukken van vervoerkundigen en wegbeheerders over knooppunten en haltes. Data t.b.v. cluster beheer Doelstellingen 2012 • Managementrapportages voor gemeenten; verzameling en analyse van gegevens. • Bieden van ondersteuning bij de beheersagenda voor de GD-concessie. Realisatie 2012 • Gerealiseerd. • Er heeft een mystery guest onderzoek plaatsgevonden naar de bereikbaarheid van de klantenservice van Qbuzz (zie onderdeel 4.3 beheer/concessiemanagement). Interventie door het OV-bureau heeft geleid tot een beter functionerende klantenservice. Tevens een mystery guest onderzoek uitgevoerd naar het aanbieden van het product lijnbelbus aan de reiziger. Verder hebben klanttevredenheidsonderzoeken (KTO’s) bij de regioconcessies plaatsgevonden. De resultaten van genoemde onderzoeken worden gebruikt voor het concessiebeheer. Data t.b.v. financiële zaken Doelstellingen 2012 Tijdige, kwalitatief goede en relevante periodieke bestuurs- en managementrapportages en subsidiebeschikkingen verstrekken. Realisatie 2012 Alle afgesproken rapportages en subsidiebeschikkingen zijn gerealiseerd.
Financiën informatie en analyse Informatie en analyse Lasten Informatie en analyse Totaal lasten Baten Informatie en analyse Totaal baten Saldo
Begroting 2012
Raming na dekkingsplan februari 2012
Realisatie 2012
152.000 152.000
145.000 145.000
119.267 119.267
-
-
-
152.000
145.000
119.267
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 29
Informatie en analyse Het budget voor informatie en analyse is ontstaan uit de herverdeling van het budget ‘beleid beheer’. Het budget is met ingang van 2011 opgedeeld in Beheer algemeen en Informatie en analyse. Naar aanleiding van het bij het in februari 2012 gepresenteerde dek-
kingsplan zijn de geraamde lasten verlaagd met 7.000 euro. De lagere uitgaven ten opzichte van de raming zijn geheel te verklaren door een lager aantal onderzoeken dan werd verwacht, vanwege een lager behoefte hiertoe vanuit het concessiebeheer.
4.6 Productenrealisatie: bedrijfsvoering Bedrijfsvoering omvat: • lonen en salarissen • huisvestingskosten • kantoorkosten • advieskosten De verantwoording in dit hoofdstuk is financieel van aard. Op de niet-financiële aspecten van de bedrijfs-
voering wordt nader ingegaan in de paragraaf Bedrijfsvoering (hoofdstuk 5.3).
Financiën bedrijfsvoering Bedrijfsvoering Lasten Lonen en salarissen Huisvestingskosten Kantoorkosten Advieskosten Totaal lasten Baten Lonen en salarissen Totaal lasten Saldo
Begroting 2012
Raming na dekkingsplan februari 2012
Realisatie 2012
1.508.000 110.000 132.000 90.000 1.840.000
1.458.000 110.000 101.000 61.000 1.730.000
1.420.454 103.738 113.297 60.999 1.698.489
719.000 719.000
1.282.000 1.282.000
1.152.581 1.152.581
1.121.000
448.000
545.908
Het saldo lasten van het product bedrijfsvoering ligt lager dan begroot maar iets hoger dan geraamd na het dekkingsplan februari 2012. Na dit dekkingsplan is een bezuiniging in de raming verwerkt van in totaal € 110.000 die onderdeel is van een bezuiniging op de totale bureaukosten van € 650.000. Verder is bij de baten in de raming rekening gehouden met een bijdrage van € 150.000 van het projectbureau Regiotram in verband met de personele inzet door medewerkers van het OV-bureau voor het project Regiotram. Hieronder wordt een analyse per bedrijfsvoeringpost gegeven. Lonen en salarissen De netto lasten zijn lager dan geraamd in verband met bijdragen van het projectbureau Regiotram en het project aanbesteding DRIS panelen. De geraamde 30 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
bijdrage in de personele lasten van het projectbureau Regiotram is gerealiseerd als negatieve last. Er is geen sprake geweest van door het OV-bureau betaalde salarissen die openbaar gemaakt zouden moeten worden op grond van de Wopt. Het OV-bureau ontvangt jaarlijks een bijdrage van de deelnemende bestuursorganen als vergoeding voor de personeelskosten. De bijdrage voor 2012 bedroeg € 743.000. Verder is een bedrag van € 409.000 als bate gerealiseerd in verband met het feit dat het voorziene deel van de Landsbanki vordering toch inbaar geacht wordt te zijn. De voorziening is destijds ten laste gebracht van de bijdragen personele kosten.
Huisvestingskosten De huisvestingskosten zijn iets lager dan geraamd en betreffen alle kosten verbandhoudend met de huisvesting van het OV-bureau aan de Overcingellaan te Assen.
representatiekosten drukwerk portokosten kantoorbenodigdheden contributies en abonnementen bankkosten
Kantoorkosten De kantoorkosten zijn hoger uitgevallen dan geraamd. Onder de kantoorkosten vallen: automatiseringskosten € 59.000 telefoonkosten € 14.000
€ 11.000 € 8.000 € 8.000 € 6.000 € 6.000 € 3.000
Advieskosten De advieskosten zijn binnen de begroting gebleven.
4.7 Productenrealisatie: financiering Financiering omvat: Financiering- en dekkingsmiddelen, waaronder BDU en BTW-OV
Onder de algemene dekkingsmiddelen vallen de inkomsten waarvan de besteding niet gerelateerd is aan een bepaald thema.
Deze inkomsten worden daarom niet als baten bij de verschillende thema’s opgenomen, maar apart in dit hoofdstuk weergegeven.
Financiën financiering Financiering algemene dekkingsmiddelen Lasten Stelpost te realiseren bezuinigingen / opbrengsten Financiering en dekkingsmiddelen, onvoorzien Vooruitontvangen BDU, stremmingen en omleidingen Stelpost beschikbaar voor maatregelen (o.a. MEP) Vooruitontvangen BDU, rente Totaal lasten Baten Financiering en dekkingsmiddelen, bijdrage BDU Specifieke BDU subsidies Te vergoeden BTW-OV Rentebaten Mutatie vooruit ontvangen BDU, verbetering dienstregeling en aansluiting (exploitatiesaldo) Overige baten Totaal Baten Saldo
Begroting 2012
Raming na dekkingsplan februari 2012
Realisatie 2012
-1.700.000
-
-
200.000
-
-
-
-
-
270.000 156.000 -1.074.000
-
-
56.359.000
58.056.000
58.019.974
750.000 244.000 136.000 36.000
750.000 252.000 136.000 334.000
750.000 244.000 48.542 -
57.525.000
59.528.000
2.840.643 61.903.159
-58.599.000
-59.528.000
-61.903.159
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 31
Stelpost te realiseren bezuinigingen/opbrengsten De begroting is niet gewijzigd als gevolg waarvan deze stelpost in de begroting 2012 niet is verdwenen. Realisatie heeft plaatsgevonden op de baten en lasten van het product beheer. Onvoorzien In 2012 is geen verzoek aan het algemeen bestuur gedaan voor aanwending van de € 200.000 in de post onvoorzien. Stelpost beschikbaar voor maatregelen De begroting is niet gewijzigd als gevolg waarvan deze stelpost in de begroting 2012 niet is verdwenen. Vooruitontvangen BDU, rente In het kader van het dekkingsplan van februari 2012 is de rente op de niet bestede BDU middelen voor het OV-bureau geen last meer. Bijdrage BDU In totaal ligt de realisatie op de bijdrage BDU € 36.000 lager dan de raming. Dit komt omdat het aandeel van de gemeente Groningen in het dekkingsplan, een bedrag van € 336.000 is gerealiseerd onder de overige baten (want geen BDU). Tegelijkertijd is de werkelijke indexering van de bijdragen BDU hoger uitgevallen dan geraamd.
32 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
BTW-OV De gerealiseerde BTW-OV is € 8.000 lager dan de raming, die abusievelijk was geïndexeerd. Rentebaten De rentebaten zijn lager dan geraamd door minder tijdelijk overtollige middelen en een lagere gerealiseerde rente. Mutatie vooruitontvangen BDU Op deze regel is als bedrag te onttrekken aan vooruitontvangen BDU-middelen € 334.000 vermeld. Dit bedrag is de som van het verwachte exploitatiesaldo na dekkingsplan van € 298.000 negatief en de reeds begrote onttrekking van € 36.000. De realisatie van het exploitatie saldo is op een aparte regel, niet binnen het product financiering vermeld en bedraagt € 613.584 positief. Voor de mutaties op de vooruit ontvangen BDU wordt verwezen naar hoofdstuk 2.4 ‘Stand en verloop van de vooruit ontvangen gelden BDU’. Overige baten Onder de overige baten zijn de kwijtschelding van de BDU-rente (€2,5 miljoen) en de bijdrage in het dekkingplan door de gemeente Groningen opgenomen (€ 0,3 miljoen).
5 Paragrafen 5.1 Paragraaf weerstandsvermogen Op 29 juni 2012 is door het algemeen bestuur de notitie risicomanagement en weerstandsvermogen 20122015 vastgesteld. Het risicomanagement van het OVbureau omvat de volgende elementen, die in hun samenhang worden toegepast (de risicomanagementsystematiek van het OV-bureau Groningen- Drenthe): • conservatief begroten; • werken met een egalisatiesystematiek die drie benoemde variabelen (OV-index, reizigersopbrengsten en kalendereffect) over de jaren heen constant houdt in de begrotingsprognoses; • zorgen voor beheersingsmaatregelen, en als tegenvallers optreden die geen onderdeel vormen van de egalisatiesystematiek, zo snel mogelijk maatregelen nemen; • werken met een weerstandsvermogen om overbruggingsvragen op te lossen die samenhangen met beheersingsmaatregelen; • werken met een rekeningcourantfaciliteit om eventuele liquiditeitsvraagstukken a.g.v. optredende risico’s op te lossen. Na vaststelling van deze notitie zijn de genoemde elementen in uitvoering genomen. Het opstellen van de begroting 2013 is op conservatieve wijze gebeurd. Verder zijn in de begroting 2013 de genormeerde egalisatiebedragen opgenomen conform de in de notitie opgenomen uitgangspunten: • reizigersopbrengsten: 0% groei, 3% tariefstijging; • OV-index: 3%; • kalendereffect: neutraal. De in de notitie Risicomanagement en weerstandsvermogen genoemde specifieke risico’s zijn weergegeven in het onderstaande overzicht.
Vereiste intensivering marketing Nalatig haltebeheer De invloed van de landelijke politiek op de SOV Een nieuwe verdeling van de SOV Het regiovervoer kent een open einde De verhouding tussen bonussen en boetes Verdeling sterabonnementen en kosten CVS Risico's OV-chipkaart Niet kostendekkend evenementenvervoer Meerwerk vervoerders / onvolledigheid reizigersopbrengsten Juridische risico's m.b.t. contracten Werkdruk en afhankelijkheid Financiering Landelijke ontwikkelingen BDU In de notitie Risicomanagement en weerstandsvermogen zijn deze risico’s nader beschreven en gekwantificeerd. De genoemd risico’s zijn in 2012 niet opgetreden of konden worden opgevangen binnen de begroting. Ten aanzien van twee van de bovengenoemde risico’s merken wij het volgende op: • de invloed van de landelijke politiek op de Studentenkaart OV In het regeerakkoord “Bruggen slaan” staat dat de studentenkaart OV per 2016 wordt omgezet in een studentenkortingskaart voor het openbaar vervoer. Deze kortingskaart wordt ook verstrekt aan mbo-studenten jonger dan 18 jaar. Op dit moment is de uitwerking nog niet bekend. Wij zullen de ontwikkelingen op dit punt nauwkeurig volgen. • juridische risico’s met betrekking tot contracten De FMN heeft een rechtszaak aangespannen tegen de meeste decentrale overheden. Inzet is de uitleg van het Heerenveenakkoord, dat in 2008 is afgesloten, toen er sprake was van stakingen in het OV. Van het OV-bureau wordt aan additionele indexering over de periode 2007-2009 een bedrag van € 2,6 miljoen geëist. Eind 2011, begin 2012 is een gedetailleerde prognosesystematiek ontwikkeld waarmee de vele risico’s en variabelen die voor het OV-bureau van toepassing zijn meerjarig worden gemonitord. De voortschrijdende prognoses vormen de basis voor de bestuursrapportages voor het dagelijks bestuur en aan de vier- en achtmaandsrapportages voor het algemeen bestuur.
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 33
5.2 Paragraaf financiering Financieringsfunctie en kaders Onder de financieringsfunctie worden alle activiteiten gerekend, gericht op het afstemmen en optimaliseren van de inkomende en uitgaande geldstroom. Met uitvoering van de financieringsfunctie worden de middelen verschaft die voor het OV-bureau nodig zijn voor de uitvoering van de taken, genoemd in de Gemeenschappelijke regeling, worden tijdelijke overschotten van liquide middelen uitgezet en worden voor tijdelijke tekorten middelen aangetrokken. In de nu geldende financiële verordening, vastgesteld door het algemeen bestuur in 2012 zijn de kaders voor de financieringsfunctie uiteengezet. Uitvoering financieringsfunctie Voor de uitvoering van de financieringsfunctie is een vermogensbeheerovereenkomst afgesloten met de provincie Groningen. Het uitzetten van tijdelijk overtollige middelen gebeurt in gemengd beheer, d.w.z. voor het OV-bureau wordt geen afzonderlijke, maar een gezamenlijke portefeuille aangehouden, waarmee ook middelen van de provincie Groningen en andere met deze provincie verbonden partijen worden uitgezet. Voor dit gemengde beheer is het treasurystatuut van de provincie Groningen van toepassing. Het statuut van de provincie Groningen voldoet aan de eisen van de financiële verordening van het OV-bureau. Financieringsplanning en limieten Het uitzetten van tijdelijk overtollige middelen gebeurt op basis van liquiditeitsprognoses die maandelijks door de controller van het OV-bureau worden opgesteld. Het betalingsritme op basis waarvan de prognoses worden opgesteld, is gebaseerd op afspraken in de concessies en de afspraken over subsidieverstrekking door de partners. In de concessies is vastgelegd dat elke 15e van de maand 1/13 deel van de subsidie aan de vervoerder wordt betaald en in april 2/13 (vanwege vakantiegeld). De provincies Groningen en Drenthe dragen zorg voor betaling van de subsidie aan het OVbureau in dezelfde termijnen rond de 13e van de maand. In 2012 is de vermogensbeheerovereenkomst met de provincie Groningen aangepast naar aanleiding van de vaststelling van de notitie risicomanagement en weerstandsvermogen, waarmee kortlopend krediet kan worden opgenomen, indien de liquiditeitssituatie van 34 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
het OV-bureau daartoe aanleiding geeft. Per 31 december 2012 was een bedrag van € 552.000 aan kortlopend krediet opgenomen. Voor de beheersing van risico’s met betrekking tot aangegane geldleningen zijn de kasgeldlimiet en de renterisiconorm in het algemeen van belang. Toetsing aan de kasgeldlimiet geeft het volgende beeld. De kasgeldlimiet houdt in dat het kort lenen van geld beperkt is tot maximaal 8,2% van het begrotingstotaal. In 2012 bedroeg het begrotingstotaal € 108.710.000, waarmee de kasgeldlimiet voor 2012 dus € 8.914.220 bedraagt. Het per 31 december 2012 opgenomen bedrag van € 552.000 ligt hier ruim onder. Het doel van de renterisiconorm is het beheersen van de renterisico’s op de vaste schuld (schuld met een rentetypische looptijd vanaf één jaar). Aangezien bij het OV-bureau geen sprake is van vaste schuld is de toepassing van de renterisiconorm niet relevant. Gerealiseerde rente op uitgezette en opgenomen gelden In totaal is een bedrag van € 46.287,66 aan rentebaten gerealiseerd. Per 18 december 2012 is een negatief saldo ontstaan in verband waarmee € 222,57 aan rente in rekening is gebracht. De provincie Groningen neemt de tijdelijk overtollige middelen van het OV-bureau mee in haar ‘kortgeld’ uitzettingen. Als benchmark voor het rendement op uitgezette middelen hanteren wij de driemaands euribor. Als we de gerealiseerde rente vergelijken met deze benchmark komen we tot het volgende beeld: gerealiseerd benchmark e 1 kwartaal 1,52% 0,97% 2e kwartaal 1,32% 0,68% 3e kwartaal ,08% 0,30% 4e kwartaal 0,89% 0,19% gemiddeld 1,19% 0,53% Belangrijkste oorzaak van de hogere gerealiseerde rente ten opzichte van de benchmark is dat de provincie Groningen veel gebruik gemaakt heeft van spaarrekeningen bij banken, die een gemiddeld hogere rente opleverden dan deposito’s. Overigens zijn de bedragen die op dergelijke spaarrekeningen kunnen worden uitgezet door de desbetreffende banken gemaximeerd.
5.3 Paragraaf bedrijfsvoering Doel van de bedrijfsvoering is om op slagvaardige, kwalitatief hoogwaardige, klantvriendelijke en flexibele wijze de primaire taakstelling van het OV-bureau mogelijk te maken. Organisatie Vanuit de hoofddoelstellingen van het OV-bureau om stedelijke gebieden én het platteland goed ontsloten te houden, en om vanuit OV-mogelijkheden en kansen mee te denken en bij te dragen aan gebiedsontwikkelingen, heeft het OV-bureau momenteel de volgende taakvelden: • klantbeleid en marketing/promotie van het busproduct; • ontwikkeling/programmering OV binnen gebiedscontext; • concessiebeheer en -management van de lopende concessies; • informatie en analyse, ten behoeve van de bovenstaande taakvelden; • bestuurlijke en financiële verantwoording conform de WGR-regelgeving. De staffuncties van het OV-bureau omvatten: • financiën & control; • juridische zaken; • officemanagement en secretariaat.
De formatie van in totaal 18,2 fte is als volgt verdeeld over de verschillende organisatieonderdelen van het OV-bureau: Formatie Directeur Cluster Klant - reiziger Cluster Ontwikkeling Cluster Beheer Informatie en analyse Staffuncties Totaal
Omvang in fte’s 1,0 2,8 4,6 3,6 2,0 4,2 18,2
Automatisering In 2010 en 2011 is de automatisering op verschillende fronten (post- en registratiesysteem, werkomgeving, computers, mobiele bereikbaarheid) op bijdetijds niveau gebracht. In 2013 zal een onderzoek naar een nieuw financieel pakket worden gedaan zodat aan de eisen van deze tijd wordt voldaan en integratie kan plaatsvinden met het post- en registratiesysteem. Evt. implementatie volgt in 2014. Huisvesting Het huurcontract loopt tot 1 maart 2015. In de loop van 2013 zal een besluit worden genomen over de huisvesting van het OV-bureau na 1 maart 2015. .
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 35
6 Uitgebreide balans en toelichting 6.1 Waarderingsgrondslagen De jaarrekening over het boekjaar 2012 is opgesteld conform het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV). Bij de opstelling van de balans en de exploitatie zijn de volgende waarderingsgrondslagen gehanteerd.
Activa Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd op basis van de verkrijging- of vervaardigingprijs verminderd met afschrijvingen. De materiële vaste activa worden lineair afgeschreven op basis van de verwachte economische levensduur. Afschrijving vindt plaats volgens een percentage van de verkrijgingprijs, gebaseerd op de verwachte gemiddelde levensduur van de activa. De afschrijving vindt plaats met ingang van het verslagjaar waarin het actief is aangeschaft. Van de materiële vaste activa wordt het kantoormeubilair afgeschreven in 7 jaar en automatiseringsapparatuur in 3 jaar. Nieuwe investeringen in automatiseringsapparatuur zullen in 5 jaar worden afgeschreven, dit overeenkomstig de gewijzigde bepaling in de financiële verordening 2012. Alle investeringen behoren tot de investeringen met een economisch nut. Vorderingen en overige uitzettingen Uitzettingen met een rentetypische looptijd van < 1 jaar worden tegen nominale waarde gewaardeerd. Eventuele voorzieningen wegens oninbaarheid worden op de vorderingen in mindering gebracht. Onder de overige vorderingen zijn de uitzettingen van tijdelijk overtollige middelen begrepen. De uitvoering hiervan vindt plaats door de provincie Groningen die de middelen in gemengd beheer uitzet. Overigens waren er op 31 december 2012 geen tijdelijke overtollige middelen uitgezet. Overlopende activa Overlopende activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
36 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
Liquide middelen: De saldi van kas en bank en aanwezig kasgeld zijn opgenomen tegen nominale waarde.
Passiva Vlottende passiva De vlottende passiva, waaronder begrepen de kortlopende schulden, eventuele banksaldi en overlopende passiva, zijn opgenomen tegen nominale waarde. Sinds enkele jaren worden ook de vooruit ontvangen bijdragen BDU als vlottende passiva gepresenteerd. Uit artikel 49b van het Besluit Begroting en Verantwoording vloeit namelijk voort dat vooruit ontvangen bijdragen met een specifiek bestedingsdoel als een overlopende passiefpost dienen te worden opgenomen. Voorheen waren de vooruit ontvangen bijdragen BDU als voorzieningen gepresenteerd. Onder de kortlopende schulden is, behalve de schulden aan crediteuren en in verband met belastingen en premies, ook de schuld opgenomen in verband met de kredietfaciliteit die aan het OV-bureau geboden wordt door de provincie Groningen.
Grondslagen voor resultaatbepaling Onder baten worden verstaan de baten die rechtstreeks aan het jaar zijn toe te rekenen en die in het jaar als gerealiseerd kunnen worden beschouwd, dan wel verwacht worden op basis van (reizigers)gegevens van derden, zoals Vervoer Bewijzen Nederland (VBN). De lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor al vermelde grondslagen voor waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Baten worden verantwoord in het jaar waarin de goederen zijn geleverd c.q. de diensten zijn verricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. Afschrijvingen geschieden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar. Het beleid van het OV-bureau wordt bepaald door het algemeen bestuur. Het algemeen bestuur bestaat uit drie gedeputeerden/bestuurders van elk van de colleges van gedeputeerde staten van de provincies Groningen en Drenthe en van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Groningen.
6.2 Uitgebreide balans Uitgebreide balans 2012 Activa Vaste activa Overig materiaal Inrichting en inventaris Automatiseringsapparatuur
2012
2011
43.264 18.459
57.685 41.472
Subtotaal Vlottende activa Vorderingen Vord. op openbare lichamen Overige vorderingen
61.723
99.157
3.078.789 852.413
815.464 32.591
Overige uitzettingen Callgeld (tot 1 maand) Deposito en spaarrekeningen
-
2.407.706 3.384.755
39.313 2.000
38.559 -
1.078 208.855 4.182.448 4.244.170
261 952.627 7.631.963 7.731.120
Overlopende activa Nog te ontvangen Vooruitbetaald Liquide middelen Kas Bank Subtotaal Totaal activa
Passiva Eigen vermogen Reserves
2012
Vreemd vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Ontvangen garantiesom Subtotaal Vlottende passiva Kortlopende schulden Kredietfaciliteit Crediteuren Belastingen en premies Vooruit ontvangen BDU Vooruit ontvangen BDU Vooruit ontvangen middelen Overlopende passiva Overlopende passiva
Subtotaal Totaal passiva
2011
-
-
1.000.000 1.000.000
1.000.000 1.000.000
552.093 4.975 71.200
302.265 66.579
-19.587 853.930
3.204.279 -
1.781.559
3.157.997
3.244.170 4.244.170
6.731.120 7.731.120
6.3 Toelichting op de balans De in deze paragraaf opgenomen specificaties van de balansposten betreffen de standen per 31 december van de genoemde jaren.
Activa Materiële vaste activa Het OV-bureau heeft als gevolg van haar dienstverlenende activiteiten een beperkte hoeveelheid activa. Het kantoorpand waar het OV-bureau is gevestigd is geen eigendom van het OV-bureau en is om die reden niet terug te vinden als materiële vaste activa. Materiële vaste activa
De aanwezige activa is volledig te typeren als activa met een economisch nut. Dit wil zeggen dat de investeringen bijdragen aan de mogelijkheid middelen te verwerven en dat zij daarbij verhandelbaar zijn. Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt:
Boekwaarde
Investeringen
Afschrijving
Bijdragen
Boekwaarde
01-01-2012
2012
2012
derden
31-12-2012
Inrichting en inventaris
57.686
-
14.421
-
43.264
Automatiseringsapparatuur
41.472
-
23.013
-
18.459
Totaal
99.157
-
37.434
-
61.723
Investeringen met een economisch nut
Overige materiële vaste activa
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 37
De materiële vaste activa bestaan uit inrichting en inventaris en automatiseringsapparatuur. In 2012 zijn er door het OV-bureau geen nieuwe investeringen gepleegd. Voor een gedetailleerd overzicht van de activa wordt verwezen naar de staat van activa in bijlage 1.
Vlottende activa Vorderingen De vorderingen van het OV-bureau zijn op te delen in enerzijds vorderingen op openbare lichamen en anderzijds overige vorderingen. De omvang van de vorderingen per categorie is als volgt:
Overige uitzettingen
2012
2011
Callgeld (tot 1 maand)
-
2.407.706
Deposito’s en spaarreke-
-
3.384.755
-
5.792.461
ningen Totaal
Overlopende activa De post overlopende activa bestaat voornamelijk uit de nog te ontvangen bedragen van partners in projecten waarvan het OV-bureau de kassiersfunctie heeft. De gemaakte lasten over 2012 dienen nog gedeeltelijk te worden doorgefactureerd aan de partners in 2012. Overlopende activa
Vorderingen Vorderingen op openbare
2012
2011
3.078.789
815.464
lichamen Overige vorderingen Totaal
852.413
32.591
3.931.202
848.055
De grootste vorderingen op openbare lichamen ultimo boekjaar de nog te ontvangen doorschuif BTW en BTW OV van de partners (€ 924.000) een extra bijdrage in de tekortdekking (€ 896.000), nog te ontvangen indexering en rente (€ 725.000) en een vordering inzake de Tangentverbinding Groningen vanuit de Regio Groningen Assen (€ 400.000). Van het totaal aan vorderingen op openbare lichamen per 31 december 2012 is op 1 april 2013 24% (€ 537.000) ontvangen. Van de provincie Drenthe is voor 1,7 miljoen wel een beschikking ontvangen maar dient de financiële afwikkeling nog plaats te vinden. De overige vorderingen bestaan enerzijds uit de reguliere debiteuren (€ 49.000) en anderzijds uit de verwachte afrekening van enkele concessie. De definitieve afrekening van concessies vindt te doen gebruikelijk later plaats omdat nog niet alle componenten van de afrekeningen definitief zijn (vooral de reizigersopbrengsten zijn pas in een later stadium definitief).
Kassiersfunctie lijn 315
38 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
2011
6.801
38.559
Kassiersfunctie infopanelen
32.512
-
Vooruitbetaalde kosten
2.000 41.313
38.559
Totaal
Liquide middelen Bankrekeningen met een positief saldo zijn onder de liquide middelen opgenomen. Daarnaast zijn de aanwezige kasgelden als liquide middelen gepresenteerd. Liquide middelen
2012
Kas
1.078
261
Bank
208.855
952.627
Deposito
209.933
952.888
Totaal
2011
Passiva Vreemd vermogen Van een van de vervoerders is een garantiesom ontvangen van € 1 miljoen. Deze garantiesom blijft gedurende de looptijd van de concessie op de bankrekening van het OV-bureau staan tenzij deze wordt vervangen door een bankgarantie, zoals bepaald in de concessie. Vreemd vermogen
Overige uitzettingen De overige uitzettingen in 2011 betrof het vermogensbeheer door de provincie Groningen. In 2012 staan er geen gelden meer uit bij de provincie Groningen en is er sprake van een negatief saldo, welke staat verantwoord als kredietfaciliteit onder de vlottende passiva.
2012
2012
2011
Ontvangen garantiesom
1.000.000
1.000.000
Totaal
1.000.000
1.000.000
Kortlopende schulden De kortlopende schulden bestaan uit crediteuren en overige schulden. De omvang van beide componenten is als volgt:
Kortlopende schulden Kredietfaciliteit Crediteuren Belastingen en premies Totaal
2012
2011
552.093
-
4.975
302.265
71.200
66.579
628.268
368.844
De crediteuren bestaan uit een reeks inkoopfacturen welke eind 2012 zijn ontvangen en welke begin 2013 betaald zijn. Op balansdatum 31 december 2012 betrof dit een schuld aan leveranciers. De overige schulden bestaan uit de loonheffing en sociale premies over december 2012 en het negatieve saldo op de vermogensbeheerrekening van de provincie Groningen welke als kredietfaciliteit staat gepresenteerd. De kredietfaciliteit heeft een max. van 9,7 miljoen euro en bij kredietverstrekking brengt de provincie een tarief van 0,25% in rekening bovenop de interne rekenrente van de provincie Groningen. Overlopende passiva De overlopende passiva bestaat uit vooruit ontvangen BDU, vooruit ontvangen subsidies en overige overlopende passiva. De omvang van deze componenten is als volgt: Overlopende passiva Vooruit ontvangen BDU
2012
2011
-19.587
3.204.279
Vooruit ontvangen middelen
853.930
115.057
Overige overlopende passiva
1.781.559
3.042.940
Totaal
2.615.902
6.362.276
De vooruit ontvangen BDU subsidies tot en met 2011 omvatten de van Nederlandse overheidslichamen ontvangen subsidies welke nog niet besteed waren voor het specifieke doel waarvoor ze beschikbaar waren gesteld. In 2012 zijn de BDU middelen, mede door de verwerking van het negatieve resultaat over 2011, ontoereikend gebleken om alle kosten ten behoeve van het OV te financieren. Formeel is er daardoor sprake van een tekort en een vordering op de partners. In het licht van de afspraken in het dekkingsplan zullen de maatregelen om de financiële situatie te verbeteren in 2013 in volle omvang effectief worden, waarmee de vordering op de partners niet daadwerkelijk geëffectueerd hoeft te worden. Om deze reden en om de inzichtelijkheid te bevorderen is deze vordering niet gepresenteerd aan de activazijde van de balans maar als negatief bedrag onder de vooruit ontvangen BDU aan de passivazijde. In hoofdstuk 2.4 is een speci-
ficatie van de vooruit ontvangen BDU subsidies per component opgenomen. De vooruit ontvangen middelen betreffen gelden welke het OV-bureau heeft ontvangen voor de aanbesteding van DRIS panelen ten behoeve van gemeenten in Groningen en Drenthe (€ 743.780) en voor de uitvoering van de afspraken in de bestuursovereenkomst Collectief personenvervoer Noord Groningen (€ 110.150). In bijlage 2 en 3 wordt over deze projecten verantwoording afgelegd. De overige overlopende passiva bestaan grotendeels uit de verwachte afrekeningen van concessies over de afgelopen jaren (€ 924.000), reguliere crediteuren waarvan de inkoopfactuur in 2013 is ontvangen, maar waarvan de prestatie in 2012 heeft plaatsgevonden (€ 769.000) en diverse opgenomen verplichtingen waarvan begin 2013 nog geen factuur is ontvangen (€ 89.000).
6.4 Niet uit de balans blijkende verplichtingen In artikel 53 van het BBV is opgenomen dat de niet uit de balans blijkende verplichtingen moet worden opgenomen als toelichting op de balans. Niet uit de balans blijkende verplichtingen zijn de belangrijke bestaande meerjarige financiële verplichtingen waaraan het OV-bureau voor een aantal toekomstige jaren is verbonden. Van deze verplichtingen wordt toegelicht: een omschrijving van de aard van de verplichting en een schatting van het financiële effect van de verplichting over de gehele periode van de overeenkomst. Hierbij wordt een ondergrens gehanteerd van € 10.000. Huurcontract kantoorruimte Overcingellaan Assen Het huurcontract van de kantoorruimte aan de Overcingellaan heeft een looptijd van 5 jaren en is ingegaan per 1 maart 2010. De financiële verplichting tot 1 maart 2015 komt daarmee op een bedrag van circa € 205.000. Huurcontract bedrijfsruimte Stationsplein Assen Per 1 januari 2011 is huurcontract voor een bedrijfsruimte afgesloten met een looptijd van 5 jaren. De financiële verplichting komt daarmee op een bedrag van circa € 49.000.
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 39
Contract ICT voorzieningen OV-bureau Per 1 april 2011 is een contract afgesloten voor de ICT voorzieningen van het OV-bureau met een looptijd van 36 maanden. De financiële verplichting bedraagt daarmee circa € 18.000.
40 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
7 Samenstelling bestuur en organogram Het beleid van het OV-bureau wordt bepaald door het algemeen bestuur. Het algemeen bestuur bestaat uit drie gedeputeerden/bestuurders van elk van de colleges van gedeputeerde staten van de provincies Groningen en Drenthe en van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Groningen. De belangrijkste taken van het algemeen bestuur zijn: • •
het vaststellen van de begroting; het vaststellen van de jaarrekening.
• gedeputeerde provincie Groningen, Mark Boumans (voorzitter); • gedeputeerde provincie Drenthe, Henk Brink (vice-voorzitter); • wethouder gemeente Groningen, Joost van Keulen. De belangrijkste taken van het dagelijks bestuur zijn:
Het algemeen bestuur bestaat uit de volgende bestuurders: • Marc Boumans (voorzitter), provincie Groningen; • Piet de Vey Mestdagh, provincie Groningen; • Marianne Besselink, provincie Groningen; • Henk Brink (vice-voorzitter), provincie Drenthe; • Rein Munniksma, provincie Drenthe; • Ard van der Tuuk, provincie Drenthe; • Joost van Keulen, gemeente Groningen; • Roeland van der Schaaf, gemeente Groningen; • Ton Schroor, gemeente Groningen.
Mark Boumans
Het dagelijks bestuur van het OV-bureau bestaat uit drie bestuurders verkeer en vervoer, te weten:
Henk Brink
• het voorbereiden van besluiten van het algemeen bestuur; • het uitvoeren van besluiten van het algemeen bestuur in samenspel met de directeur van het OVbureau; • het vaststellen van de aanbestedingsdocumenten voor de aanbestedingen van openbaar vervoer; • het verlenen, wijzigen of intrekken van concessies voor het verrichten van openbaar vervoer.
Joost van Keulen
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 41
Het organogram van het OV-bureau ziet er als volgt uit:
42 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
Bijlage 1: Staat van materiële vaste activa Investeringen met een economisch nut Aanschaf
Termijn
Boekwaarde
Investering
Afschrijving
Boekwaarde
waarde
afschrijving
01-01-2011
2011
2011
31-12-2011
Inrichting en inventaris ‘05
111.987
7 jaar
-
-
-
-
Inrichting en inventaris ‘09
100.950
7 jaar
57.686
-
14.421
43.264
Inrichting en inventaris
212.937
57.686
-
14.421
43.264
Overige materiële vaste activa
Automatisering ‘04
62.155
3 jaar
-
-
-
-
Automatisering ‘07
18.998
3 jaar
-
-
-
-
Automatisering ‘08
14.741
3 jaar
-
-
-
-
Automatisering ‘09
50.698
3 jaar
-
-
-
-
Automatisering ‘10
13.662
3 jaar
4.554
-
4.554
-
Automatisering ‘11
55.377
3 jaar
36.918
-
18.459
18.459
41.472
-
23.013
18.459
Automatisering Totaal materiële vast activa
215.631 428.568
99.157
-
37.434
61.723
Investering 2012 Het OV-bureau Groningen Drenthe heeft in 2012 geen nieuwe investeringen gepleegd.
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 43
Bijlage 2: Verantwoording OV-fonds ‘CPV Noord-Groningen’ Bestuursovereenkomst Collectief personenvervoer Noord Groningen 2012 Deelnemende partijen: - Gemeente Appingedam - Gemeente Bedum - Gemeente Delfzijl - Gemeente De Marne - Gemeente Eemsmond - Gemeente Loppersum - Gemeente Ten Boer - Gemeente Winsum OV-bureau Groningen Drenthe
Doelstelling en inhoud bestuursovereenkomst Samenwerking met betrekking tot de regiotaxi Noord Groningen, vormgegeven door: • het maken van financiële afspraken over de bekostiging van het vervoerproject en de inzet van financiële middelen. Het OV-bureau beheert dit fonds en legt jaarlijks in het jaarverslag verantwoording af aan het bestuurlijk overleg collectief personenvervoer; • het vastleggen van onderscheiden taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden op het gebied van aanbesteding, gunning en het aangaan van overeenkomsten met de vervoerder; • het inrichten van een projectorganisatie met betrekking tot de uitvoering en het beheer van het vervoerproject.
Verantwoording 2012 De aanvankelijk nog door de gemeente Appingedam, de voormalige beheerder van het Fonds, gereserveerde financiële middelen voor het vervoerproject zijn door het OV-bureau ontvangen op 24 oktober 2012. De uitgaven 2012 zijn beperkt gebleven tot een bedrag van € 66.800. De kosten betreffen advieskosten (€ 1.590), bonus/malus (€ 1.850), een raming van de detacheringskosten over 2012 (€ 63.338) en overige kosten (€ 60). Door stijging van de kosten voor het leerlingenvervoer hebben de deelnemende gemeenten in 2012 besloten over te gaan tot een onderlinge verrekening. Het saldo van deze verrekening bedraagt € 6.931 en komt ten gunste van het fonds. Beginsaldo 2012
115.057
Ontvangsten Gemeente Appingedam (resterend saldo) Saldo verrekening Totaal ontvangsten
55.000 6.931 61.931
Uitgaven Advieskosten aanbesteding
1.590
Bonus / Malus
1.850
Raming detacheringskosten Overige kosten
63.338 60
Totaal uitgaven
66.838
Saldo
-4.907
Eindsaldo 2012
44 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
110.150
Bijlage 3: Verantwoording aanbesteding DRIS-panelen Bedrag beschikking (1)
2.000.000
Bedrag beschikking (2)
591.500
Bedrag beschikking (3)
1.100.000
Totaal
3.691.500
Beschikking (1) Beschikking in kader van RSP-projecten Transferia en busstations en Infra HOV-bus en Q-liners op aanvraag subsidie inzake DRIS (2012-2.303/28/A.10,VV) Provincie Groningen 10 juli 2012
Beschikking (2) Opdrachtverlening voor de dienstverlening in het kader van aanbesteding DRIS (19/EOMC/2012003333) Provincie Drenthe, 11 mei 2012
Beschikking (3) Regiofondsbijdrage project DRIS-informatiepanelen (K 44) Regio Groningen- Assen, 7 mei 2012 Lasten project
2011
2012
totaal lasten
Voorbereidingskosten
37.545
278.175
315.720
Totaal lasten
37.545
278.175
315.720
Baten project
2011
2012
totaal baten
Bijdrage regiofonds
440.000
440.000
Bijdrage provincie Drenthe
591.500
591.500
28.000
28.000
Baten gemeenten Totaal baten
Saldo baten - lasten
-37.545
1.059.500
1.059.500
781.325
743.780
In opdracht van drie overheden (GR-partners) is gewerkt aan het bestek voor de aanbesteding van DRIS-panelen. De gunning heeft in juli 2012 plaatsgevonden. Eén van de inschrijver had bezwaar tegen de gunning aangetekend, maar na uitvoerig overleg is het bezwaar ingetrokken. De uitrol is eind 2012 gestart en door de bezwaarprocedure is de uitrol verlengd tot mei 2014. In juni 2013 wordt de pilot opgeleverd conform de planning.
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 45
Bijlage 4: Overzicht evenementenvervoer 2012 Evenement Februari Open dag RUG
Locatie
Evenement
Locatie
Groningen
Juli Bon Iver
Groningen
Cést la Vie
Emmen Assen
Maart Open dag Hanzehogeschool
Groningen
Truckstar
April Bloemenjaarmarkt
Assen Groningen
Augustus Gamma Racing Day
Assen
Euroweek
Groningen
WK Superbike
Assen
Oktober Nacht van Zuidlaren
Zuidlaren
Koninginnenacht
Groningen
Zuidlaardermarkt
Zuidlaren
Knoalsternacht
Stadskanaal
Koninginnedag
Groningen
December Koopavonden Sint en Kerst
Emmen
Koopavonden Sint en Kerst
Groningen
Oud en nieuw vervoer
Haren
Mei Bevrijdingsfestival
Groningen
Juni Open dag Hanzehogeschool
Groningen
TT Festival Toelatingstestdag aspirantstudenten RUG
Assen Groningen
46 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
Bijlage 5: Afkortingenwijzer AB BBV BDU BTW BTW-OV BZK CBS CVS ConMIS DB DRIS DRU GD-concessie GGD-overheden GOVI GVVP HOV-concessie I&M KOV KpVV MEP NAL NVB
NDOV OL OV OVB P&C-cyclus POP PVVP RGA ROV RSP RuG TLS
VBN WGR Wopt WMO WROOV
Algemeen Bestuur Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten; de van toepassing zijnde verslaggevingvoorschriften Brede Doel Uitkering Belasting (over de) Toegevoegde Waarde Belasting (over de) Toegevoegde Waarde Openbaar Vervoer Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Centraal Bureau voor de Statistiek Commissie verdeling sterabonnementen Concessiemanagement Informatiesysteem Dagelijks Bestuur Dynamische Reizigersinformatiesysteem Dienstregelingsuur Concessie stads- en streekvervoer Groningen en Drenthe, die sinds 13 december 2009 wordt uitgevoerd door Qbuzz de gemeente Groningen en de provincies Groningen en Drenthe Grenzeloze Openbaar Vervoer Informatie Gemeentelijk Verkeer en Vervoerplan de treinvervangende HOV-lijnen 305, 314 en 327 die sinds 13 december 2009 worden uitgevoerd door Arriva Touring Infrastructuur en Milieu Kleinschalig Openbaar Vervoer; de 6 regioconcessies die per 13 december 2009 zijn ingegaan voor het kleinschalig vervoer en doelgroepenvervoer. Kennisplatform Verkeer en Vervoer Meerjaren Exploitatieplan National Action List Nationale vervoer Bewijzen; door het Rijk vastgesteld tariefstelsel van het Nederlandse openbaar vervoer per bus, zoals vermeld in Staatscourant 2000 nr. 245 Nationale data openbaar vervoer Openbaar Lichaam Openbaar Vervoer OV-bureau Groningen Drenthe Planning en Control-cyclus Provinciaal Omgevingsplan Provinciaal Verkeer en Vervoerplan Regio Groningen - Assen Regionaal Openbaar Vervoer Regio Specifiek Pakket Rijksuniversiteit Groningen Trans Link Systems; Trans Link Systems is opgericht door de vijf grootste OVbedrijven om één elektronisch betaal- systeem in het Nederlandse openbaar vervoer te realiseren: de OV-chipkaart Vervoerbewijzen Nederland B.V. Wet Gemeenschappelijke Regelingen Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens Wet Maatschappelijke Ondersteuning Werkgroep Reizigers Omvang en Omvang Verkopen; een werkgroep die het gebruik van de Nederlandse nationale vervoerbewijzen eens in de paar jaar onderzoekt.
Jaarverslag en jaarrekening 2012 | 47
Bijlage 6: Controleverklaring
48 | Jaarverslag en jaarrekening 2012
82 | Jaarverslag en jaarrekening 2010
Jaarverslag en jaarrekening 2010 | 83
Jaarverslag en jaarrekening 2010 | 83
Overcingellaan 15E, Assen Postbus 189, 9400 AD Assen
Overcingellaan 15E, Assen Postbus 189, 9400 AD Assen
Telefoon 0592 - 39 69 00 Fax 0592 - 39 69 19
Telefoon 0592 - 39 69 00 Fax 0592 - 39 69 19
[email protected] www.ovbureau.nl
[email protected] www.ovbureau.nl
84 | Jaarverslag en jaarrekening 2010
84 | Jaarverslag en jaarrekening 2010