jaarverslag 2012 Het Nederlandse Rode Kruis helpt direct SYRIË 3FM SERIOUS REQUEST EHBO APP 145-JAAR NEDERLANDSE RODE KRUIS EVENEMENTENHULP

jaarverslag 2012

Het Nederlandse Rode Kruis helpt direct SYRIË – 3FM SERIOUS REQUEST – EHBO APP – 145-JAAR NEDERLANDSE RODE KRUIS – EVENEMENTENHULP www.rodekruis.nl

2

- drijfveren en principes

Drijfveren en

JAARVERSLAG 2012

principes

Het Rode Kruis is ontstaan uit het verlangen hulp te bieden, zonder onderscheid. Dit is sinds de oprichting in 1863 onze drijfveer. De wereld verandert, de mens en zijn hulpvraag bij nood is van alle tijden. De opdracht van het Rode Kruis blijft daarom in essentie onveranderd. Voor deze opdracht zetten wij ons elke dag in, vrijwillig maar professioneel.

Doelstelling

Visie

Onze doelstelling is bijdragen aan een vreedzame, tolerante en humane wereld door het helpen van mensen wier leven, gezondheid, welzijn of waardigheid wordt bedreigd.

Onze visie is dat onze vrijwillige hulpver lening gemeenschappen moet en kan versterken, zodanig dat zij zelf in staat zijn menselijk lijden te beantwoorden met hoop, met respect voor de waardigheid van elk individu en vanuit een gevoel van rechtvaardigheid.

Missie Onze missie is het voorkomen en verzach ten van menselijk lijden waar dan ook, het beschermen van levens en gezondheid en het waarborgen van respect voor ieder persoon, in het bijzonder tijdens gewapende conflicten en andere nood situaties. Hiervoor mobiliseren we de kracht van menslievendheid en solidariteit: we brengen vrijwillige hulpverleners en donoren samen met mensen in nood en geven zo invulling aan de verantwoorde lijkheid van ons allemaal om anderen te helpen.

Grondbeginselen

en Rode Halve Maan organisaties vormen die elkaar helpen en bijstaan op basis van gelijkwaardigheid.

Opdracht De opdracht van het Rode Kruis is vast gelegd in een internationaal mandaat met een juridische basis en – specifiek voor de Nederlandse context – een Koninklijk Besluit.

We werken vanuit zeven grondbeginselen:

Symbolen • menslievendheid; • onpartijdigheid; • neutraliteit; • onafhankelijkheid; • vrijwilligheid; • eenheid; • algemeenheid. Voor ons betekenen ze dat ieder mens recht heeft op respect en waardigheid. Dat mensen in de grootste nood als eerste moeten worden geholpen. Dat hun geloof, nationaliteit, ras, afkomst of politieke mening hierbij niet ter zake doet. Dat we geen partij kiezen in conflicten behalve die van de slachtoffers. Dat we ons niet laten leiden door overheden en hún voor- of afkeuren. Dat we onze hulp professioneel voorbereiden maar vrijwillig bieden. Dat we wereldwijd een beweging van Rode Kruis

In dit jaarverslag wordt een drietal symbolen gehanteerd: Deze activiteit van het Rode Kruis heeft betrekking op het beperken van de gevolgen van noodsituaties Met deze activiteit wil het Rode Kruis de zelfredzaam heid van mensen of gemeenschappen versterken Deze activiteit levert een bijdrage aan het vergroten van respect en hulpbereid heid in de samenleving

3

- inhoudsopgave

JAARVERSLAG 2012

Inhoudsopgave Drijfveren en principes�� 2

– Partners van het Nederlandse Rode Kruis in 2012��36 – Vooruitblik 2013��39

Voorwoord�� 4 Facts & Figures 2012�� 5

Hoofdstuk 3 – Bestuursverslag & Financiën��41 – Bestuursverslag��43 – Jaarrekening 2012��55

Hoofdstuk 1 – De 12 van 2012�� 7 – De organisatie van het Rode Kruis��83 Hoofdstuk 2 – Het Nederlandse Rode Kruis in 2012��13 – 2012: bouwen aan een sterke vereniging in een jubileumjaar��14 – Het beperken van de gevolgen van noodsituaties in 2012�17 – Het versterken van zelfredzaamheid in 2012��25 – Het vergroten van respect en hulpbereidheid in de samenleving in 2012��30 – Randvoorwaarden��33

Colofon��85 Ga direct naar: – Wereldkaart��29 – Organogram van het Nederlandse Rode Kruis��42

4

- voorwoord

JAARVERSLAG 2012

Voorwoord 2012. Een lustrumjaar voor het Neder landse Rode Kruis. Een jaar waarin we terugblikken op 145 jaar hulp aan mensen in nood. In de buurt, in de regio, in Neder land en ver over de grenzen heen. Onze vrijwilligers laten al bijna anderhalve eeuw zien hoe we met z’n allen kunnen en móeten voorkomen dat mensen alleen staan in tijden van nood. Je kunt niet anders dan trots zijn als je naar al die inzetten en initiatieven in de afgelopen 145 jaar kijkt. Tegelijk besloten we in 2012 ook onderzoek te laten doen naar onze rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. We beseffen dat dat een donkere bladzijde is in onze geschiedenis, waaruit we pas echt de lessen kunnen trekken als we hem ook goed onder ogen durven te zien.

Diezelfde power, diezelfde bevlogenheid zien we thuis: in Ten Boer in Groningen, in Kana leneiland in Utrecht, tijdens de Vierdaagse in Nijmegen of bij 3FM Serious Request in Enschede. En we zien het in Damascus en Aleppo. Plaatsen waar ineens letterlijk blijkt dat vrijwilligheid niet vrijblijvend is en het verlenen van hulp zelfs je leven kan kosten.

Dit jaar hebben we samen een werkbe zoek afgelegd aan het Ethiopische Rode Kruis. We zagen de Power of Humanity concreet in actie; hoe in de meest afgele gen delen van het land vrijwilligers zich met hart en ziel inzetten voor de meest kwets baren in hun regio. Aidswezen, ouden van dagen, grote gezinnen in gebieden die extreem kwetsbaar zijn voor droogte: mensen konden rekenen op hulp.

145 jaar Nederlandse Rode Kruis laat ook zien dat we op gezette tijden focus moeten aanbrengen in onze hulpverlening, om zo slagvaardig te blijven op het moment dat er op ons gerekend wordt. Dat is niet altijd makkelijk, maar wel noodzakelijk. In 2012 hebben we een belangrijke basis gelegd voor een grote veranderagenda, waarmee we onze relevantie in tijden van nood kúnnen en wíllen blijven garanderen.

Rampen en conflicten zullen nooit verdwij nen; en als de vraag om hulp komt, geven wij antwoord. Ook in 2013. En in alle jaren daarna. n 23 april 2013

Op het moment dat we dit voorwoord schrijven, staat de teller op het droeve aan tal van 18 vrijwilligers van de Syrische Rode Halve Maan die het leven lieten tijdens hun hulpverlening. Dan kan je niet anders dan met diep respect stilstaan bij de inzet en bevlogenheid van al die vrijwilligers over de hele wereld, en vooral bij hen die daarvoor de ultieme prijs betaalden. Inge Brakman, voorzitter

Cees Breederveld, directeur

5

- Facts & Figures 2012

JAARVERSLAG 2012

Facts & Figures 2012 Het Nederlandse Rode Kruis Het Nederlandse Rode Kruis maakt als noodhulporganisatie sinds 1867 deel uit van de Internationale Rode Kruis –/ Rode Halve Maanbeweging. Vier jaar eerder, in 1863, werd het Rode Kruis opgericht vanuit het verlangen zonder onderscheid hulp te bieden. Overal ter wereld werkt het Rode Kruis vanuit dezelfde zeven grond beginselen (zie pagina 2). Het Rode Kruis is strikt neutraal. Zij opereert daarmee onafhankelijk van de overheid, kiest geen partij in conflicten en komt altijd op voor de belangen van slachtoffers. De missie van het Nederlandse Rode Kruis is: het voorkomen en verzachten van menselijk lijden waar dan ook, het beschermen van levens en gezondheid en het waarborgen van respect voor de mens. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar hen die het meest kwetsbaar zijn: mensen die zonder onze hulp niet of slecht zouden overleven of van wie de gezondheid zonder hulpverlening in gevaar zou komen.

Organisatie Het Nederlandse Rode Kruis is een ver eniging die bestaat uit 564.216 leden en donateurs en 32.313 vrijwilligers. Het hoogste orgaan is de Ledenraad, waarvan de leden gekozen worden uit afdelings- en districtsraden. De Leden raad kiest het verenigingsbestuur. De vrijwilligers worden in hun activitei ten ondersteund door zo’n vijfhonderd beroepskrachten. Zij werken op het ver enigingskantoor in Den Haag of bij een van de regionale service centra in Amster dam, Apeldoorn, Breda, Leeuwarden,

Eindhoven, Rotterdam en Utrecht. Op pagina 42 staat een organogram. In totaal telt het Nederlandse Rode Kruis 274 afdelingen (waaronder 6 Caribische afdelingen) en 49 districten. Het Rode Kruis is daarmee in alle haarvaten van de samenleving vertegenwoordigd. Mede daardoor weet het Rode Kruis wat er in de maatschappij speelt. In noodsituaties kun nen in korte tijd duizenden goed getrainde vrijwilligers in actie komen en hulp bieden. Sociale hulpvrijwilligers verstrekken daarbij kennis over de buurt of wijk waar zij zich bevinden. Het Rode Kruis betrekt deze lokale buurtnetwerken tijdens noodsitua ties bij de hulpverlening.

Auxiliaire (hulpverlenende) rol Het verlenen van noodhulp tijdens crisis situaties is een taak die voortvloeit uit de auxiliaire rol van het Rode Kruis. Deze bijzondere opdracht is vastgelegd in de Verdragen van Genève en aanvullende Protocollen en Statuten van de Interna tionale Rode Kruis beweging. Voor het Koninkrijk der Nederlanden is de rol van het Nederlandse Rode Kruis bovendien vastgelegd in een Koninklijk Besluit. Een aantal taken van het Rode Kruis op het terrein van het humanitair oorlogsrecht (voorlichting en advies) en opsporing en ondersteuning zijn ook internationaal vastgelegd.

Hulpverlening in Nederland en de Cariben Het Nederlandse Rode Kruis is in 2012 actief op het gebied van:

• Noodhulpverlening: bij rampen en crises. De noodhulpvrijwilligers hebben verschillende specialismen: - Geneeskundige hulpverlening: beter bekend als Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMAteams) ter ondersteuning van reguliere hulpverleners. - Verwanteninformatie bij calamiteiten: mensen helpen hun dierbaren te traceren. - Opvang en Verzorging: het inrichten van opvangcentra en het verzorgen van iedereen die daarin verblijft. • Evenementenhulpverlening: onder steuning door EHBO’ers bij grote sportevenementen, demonstraties en bijvoorbeeld muziekfestivals. • Eerste Hulp(onderwijs): verzorgen van EHBO- en AED-cursussen. • Sociale Hulp: het actief betrekken bij de samenleving van snel geïsoleerde groepen via allerlei activiteiten. Zo voor komt het Rode Kruis dat mensen er in tijden van nood alleen voor staan. • Zelfredzaamheidsactiviteiten: activiteiten gericht op het versterken van kennis en vaardigheden van (kwetsbare) mensen, zodat zij in tijden van nood beter voor zichzelf kunnen zorgen. • Voorlichting en bewustwording: o.a. door vrijwillige voorlichters klimaatadap tatie, humanitair oorlogsrecht en inter nationale samenwerking. En algemene Rode Kruis voorlichtingen op scholen en bij serviceclubs. Voor het verlenen van sociale hulp beschikt het Rode Kruis over enkele vakantiefacili teiten voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Dat zijn het vakantieschip

6

- Facts & Figures 2012

de J. Henry Dunant en drie hotels (hotel IJsselvliedt in Wezep en de hotels De Valkenberg en De Paardestal in Rheden). Onder de naam Mappa Mondo runt het Rode Kruis in Wezep, Waalre en Rijswijk drie gezinsvervangende huizen voor ernstig zieke kinderen.

Internationale hulpverlening Het Nederlandse Rode Kruis levert een actieve bijdrage aan de internatio nale noodhulpverlening na rampen en conflicten. Die hulp kan bestaan uit het beschikbaar stellen van geld, goederen of mensen aan de Rode Kruis- of Rode Halve Maan-vereniging in het getroffen land. Syrië was in 2012 de grootste internationale noodhulpoperatie waarvoor het Rode Kruis middelen beschikbaar stelde. Het Nederlandse Rode Kruis heeft een speciaal Stille Rampenfonds voor nood situaties die weinig publieke aandacht krijgen. Dit betreft vaak kleine rampen, maar het leed is hetzelfde. Media en publiek besteden hier, anders dan voor acute, grote calamiteiten, minder aan dacht aan. Jaarlijks stelt het Rode Kruis uit dit Stille Rampenfonds voor circa € 1,4 miljoen beschikbaar aan hulpverle ning. In 2012 gebeurde dat in 39 gevallen, merendeels in overstromingssituaties en andere natuurrampen. Steeds meer richt het Nederlandse Rode Kruis zich op het voorkomen van rampen of het beperken van de gevolgen ervan. Dit doet zij door gemeenschappen te helpen zich beter op rampen voor te berei den en hun weerbaarheid te vergroten. Het in 2011 opgerichte Prinses Margriet Fonds steunt projecten op dit gebied.

JAARVERSLAG 2012

Internationaal is het Nederlandse Rode Kruis niet alleen actief in noodhulp, maar ook in het versterken van de kwaliteit en slagkracht van zusterverenigingen in andere landen. Het Nederlandse Rode Kruis heeft veel expertise op het terrein van Water & Sanitatie en Basisgezond heidszorg. Ook op het terrein van Rampenrisicovermindering en Rampenvoorbereiding beschikt het Nederlandse Rode Kruis inmiddels over veel kennis en ervaring. In 2012 ondersteunde het Nederlandse Rode Kruis zusterverenigingen in onder meer Zuid-Soedan, Nicaragua en de Filippijnen. Speciale expertise heeft het Nederlandse Rode Kruis op het gebied van tracing: het weer in contact brengen van verwanten met hun dierbaren na een ramp of conflict. Samen met het Belgische en het Luxem burgse Rode Kruis beschikt het Neder landse Rode Kruis over een Emergency Response Unit. Dit team is gespecialiseerd

in de distributie van noodhulpgoederen in rampgebieden en is in acute situaties direct inzetbaar. In 2012 gebeurde dat bijvoorbeeld tijdens de overstromingen in Nigeria.

Financiën en samenwerking De jaarbegroting van het Rode Kruis lag de afgelopen jaren tussen de 70 en 80 miljoen euro. Om alle activiteiten financieel mogelijk te maken kan het Nederlandse Rode Kruis rekenen op de steun van 564.216 leden en donateurs. Daarnaast zijn jaarlijks zo’n 26.500 collectanten actief tijdens de landelijke collecte. Andere belangrijke inkomstenbronnen van het Rode Kruis zijn nalatenschappen, giften van vermogende particulieren en fondsen (zoals de Nationale Postcodeloterij, zie het kader op pagina 36). Elk jaar vinden tal van acties voor het Rode Kruis plaats. Meestal gaat dit om ‘geoormerkte’ middelen, dus geld dat voor een specifiek doel wordt ingezameld. Het bekendste voorbeeld is de actie 3FM Serious Request, die jaarlijks in de week voor Kerst plaatsvindt. In 2012 stond 3FM Serious Request in het teken van baby sterfte. Met de actie werd het recordbedrag van € 12.251.667 ingezameld! Tot slot werkt het Rode Kruis ook veel samen met het bedrijfsleven, zowel voor financiële ondersteuning als in het kader van de hulpverlening zelf. Zie pagina 36, 37 en 38. Ambassadeurs van het Nederlandse Rode Kruis zijn Irene Moors, Eric Corton, Floortje Dessing, Yfke Sturm en Humberto Tan. n

Ambassadeur van het Nederlandse Rode Kruis Eric Corton in Malawi

hoofdstuk 1 – DE 12 VAN 2012

hoofdstuk 1 N 2012 A V 2 1 DE

8

- DE 12 VAN 2012

JAARVERSLAG 2012

1. 145 jaar Nederlandse Rode Kruis Op 19 juli 1867 tekent Koning Willem III op Paleis Het Loo het Koninklijk Besluit no. 60, waarvan het eerste artikel luidt: “Er zal zijn eene Nederlandsche Vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog, hetzij Neder land er al dan niet in betrokken is.” Met dit besluit wordt 145 jaar geleden de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis mogelijk.

Rode Kruis Nederland 2012 Eerste Hulp bij ongelukken

A

Rode Kruis Nederland 2012 Eerste Hulp dóór iedereen

A

Rode Kruis Nederland 2012 Eerste Hulp vóór iedereen

A

Rode Kruis Nederland 2012 Eerste Hulp bij ongelukken

A

Rode Kruis Nederland 2012 Eerste Hulp dóór iedereen

A

Rode Kruis Nederland 2012 Eerste Hulp vóór iedereen

A

ontwerp KM Aanvang verkoop ....januari 2012 Artikelnummer 000000

Het Nederlandse Rode Kruis Eerste Hulp dóór iedereen, vóór iedereen

Weet wat je moet doen bij een ongeval! Kijk op www.rodekruis.nl voor meer informatie over Eerste Hulp

Prinses Margriet is eind januari bij een Eerste Hulpcursus voor postbodes van PostNL. Die dag worden ook EHBO-postzegels ter gelegenheid van 145 jaar Rode Kruis gepresenteerd.

Achterkleindochter en erevoorzitter Prin ses Margriet zegt tijdens de viering van dit feit: “Een jubileum is voor het Rode Kruis altijd een mijlpaal die gemengde gevoelens oproept. Een jubileum betekent voor onze hulporganisatie immers het terugblikken op situaties van groot menselijk leed, tijden van verdriet en pijn. Tegelijkertijd is het een moment waarop we trots mogen zijn wan-

neer wij als Rode Kruis iets hebben kunnen betekenen voor onze medemens. Met grote acties én kleine gebaren. Vaak zijn het juist die kleine gebaren, van onze vrijwilligers voor anderen, waar we trots op mogen zijn. Kleine gebaren die mensen hoop bieden, die pijn verzachten en die hen helpen de draad van hun leven weer op te pakken.”

Het boekje ‘145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis’ dat ter gelegen heid van dit lustrum verschijnt bevat een kleine - en willekeurige - greep uit ons rijke verleden. Meer weten? Bekijk de online video die wij maakten over 145 jaar Nederlandse Rode Kruis. n

zelf of in vluchtelingenkampen over de grens. Het Nederlandse Rode Kruis opent in februari giro 5125 voor de slachtoffers in Syrië. Het Rode Kruis zorgt voor voedsel pakketten, tenten, dekens en keukensets. De 11.000 vrijwilligers van de Syrische Rode Halve Maan wagen hun leven om hulp te verlenen; een aantal van hen moet dat met de dood bekopen. De vrijwilligers bieden ook medische zorg en voeren operaties uit op locatie. We zijn de enige hulpverleningsorganisatie die hulp mag verlenen in Syrië zelf.

we zo e 380.000 op; het ministerie van Buitenlandse Zaken draagt e 2 miljoen bij (besteding en verantwoording volgt in 2013). Het geld gebruiken we voor de aanschaf van noodhulpgoederen, ambu lances en de inrichting van medische posten in en rondom de getroffen Syrische steden.

2. Hulpverlening in Syrië Het geweld in Syrië woedt in 2012 onver minderd door. In het land is een groot tekort aan medicijnen en medische hulp. Honderdduizenden mensen slaan op de vlucht en worden opgevangen in het land

Paul Rosenmöller in gesprek met Syrische Rode Halve Maan vrijwilligers.

In maart slaan het Rode Kruis en Stichting Vluchteling de handen ineen. Samen starten we een actie voor de slachtoffers van het geweld in Syrië. De publieke omroep zendt spotjes uit en via giro 6868 wordt geld ingezameld. In totaal halen

In april bezoekt bestuurslid Paul Rosen möller de Syrische hoofdstad Damascus. Hij spreekt daar met vluchtelingen en hulpverleners. Begin september bezoeken vijf hulpverleners van de Syrische Rode Halve Maan ons land om aandacht te vragen voor de extreem moeilijke situatie in hun land. De hulpverleners worden onder andere hartelijk verwelkomd in de afdelingen Amsterdam en Duin- & Bollenstreek en in het Humanity House. n

9

- DE 12 VAN 2012

JAARVERSLAG 2012

3. Onze rol in de Tweede Wereldoorlog Het Rode Kruis kondigt in maart aan onaf hankelijk onderzoek mogelijk te maken naar onze rol in de Tweede Wereldoorlog. De resultaten willen we uiterlijk over vijf jaar, als het Rode Kruis 150 jaar bestaat, presenteren. Al eerder, in 2005, erkende het Rode Kruis dat het in de Tweede Wereldoorlog weinig tot niets heeft gedaan om de joodse gemeenschap te helpen. Ook in de opvang van overlevenden na de oorlog liet het Rode Kruis steken vallen. Een zwarte bladzijde uit onze geschie denis. Het Rode Kruis wil het onderzoek vooral gebruiken om er lessen uit te kun nen trekken voor de toekomst. Sinds 1946 draagt het Nederlandse Rode Kruis de verantwoordelijkheid voor de cartotheek van de Joodsche Raad. Deze

cartotheek bevat gegevens van joden die in Nederland woonden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor veel overlevenden en betrokkenen is de cartotheek belang rijk voor de herinnering aan dierbaren die de oorlog niet overleefden. Het Rode Kruis geeft dit belangrijke archief in 2012 in bruikleen aan het Joods Historisch Museum en de Hollandsche Schouwburg. Het archief wordt ook digitaal ontsloten om de toegankelijkheid verder te vergroten. n Loes van Overeem-Ziegenhardt speelt een onmisbare rol voor het Rode Kruis, voornamelijk door haar optreden bij Kamp Amersfoort in de jaren 1943-1945. In 1979 krijgt zij de Henry Dunant Medaille, de hoogste onderscheiding van het Internationale Rode Kruis.

4. Opvang asbestslachtoffers Utrecht en Rotterdam In juli moeten circa 150 bewoners van de Utrechtse wijk Kanaleneiland hun huizen verlaten nadat er asbest is gevonden in een flat. Vrijwilligers van het Rode Kruis bieden op de vier opvanglocaties in de stad bijstand aan de geëvacueerden. Ze kunnen voor vragen of een luisterend oor bij hen terecht. Verder organiseren de vrij willigers activiteiten in de hotels waar de bewoners tijdelijk zijn ondergebracht en

zorgen ze voor boeken en spelletjes. Later helpen de vrijwilligers ook met het verhuizen van de eerste gezinnen uit Kanaleneiland naar tijdelijke wisselwoningen. In augustus helpt het Rode Kruis in de Rotterdamse deelgemeente Hoogvliet bij de opvang van bewoners van 42 woningen die eveneens hun huis moeten verlaten omdat er asbest is aangetroffen. n

5. Toekomstvisie en focus op kerntaken De wereld verandert voortdurend. Dat heeft ook consequenties voor het Rode Kruis. Zo zijn steeds meer inkomsten geoormerkt voor bepaalde doelstellingen. Dit geld mag alleen aan een specifiek doel worden uitgegeven. Tegelijk dalen de algemene inkomsten van donateurs. Ook

merken we dat mensen liever op een pro jectmatige manier vrijwilligerswerk doen. Dat heeft grote gevolgen voor de manier waarop we zijn georganiseerd. Eind 2012 presenteert het verenigings bestuur daarom een op Strategie 2020 gebaseerde toekomstvisie die door de

Ledenraad wordt overgenomen. Het Nederlandse Rode Kruis gaat zich vanaf 2013 meer richten op de kerntaken, met name rampenhulpverlening en rampen voorbereiding in binnen- en buitenland. Ook het versterken van zelfredzaamheid en het vergroten van respect en hulpbereidheid in

10

- DE 12 VAN 2012

de samenleving blijft een belangrijk streven. Fondsenwerving wordt als belangrijke taak voor de vereniging gezien; betere (lokale) fondsenwerving zorgt er immers voor dat we ook in de toekomst onze hulpverlening kunnen blijven garanderen. Daarnaast wordt de verenigingsdemocratie vereenvoudigd en brengen we het aantal districten terug van 49 naar 25, gelijk met het aantal veiligheidsregio’s. Zo worden we slagvaardiger waardoor we betere hulpver lening kunnen bieden en sneller kunnen rea geren op ontwikkelingen in de samenleving.

JAARVERSLAG 2012

Algemeen directeur Cees Breederveld wordt in oktober benoemd tot bijzonder hoogleraar Global Health, medische nood hulp en Basisgezondheidszorg. Deze leerstoel is ingesteld bij het Academisch Medisch Centrum van de Universiteit van Amsterdam en wordt mede mogelijk gemaakt door het Rode Kruis. Daarmee willen we in lijn met onze toekomstvisie een impuls geven aan de kennisontwikke ling op het terrein van de rampengenees kunde en EHBO. n

6. 3FM Serious Request breekt opnieuw records Van 18 tot en met 24 december staat het Glazen Huis van 3FM op de Oude Markt in Enschede. Het evenement trekt opnieuw tienduizenden bezoekers. 3FM dj’s Gerard Ekdom, Giel Beelen en Michiel Veenstra eten zes dagen niets, maken 24 uur per dag live radio en televisie en zijn online te volgen. Zij roepen in de negende editie van het evenement zoveel mogelijk mensen op om in actie te komen tegen babysterfte.

Onze ambassadeur Eric Corton maakt in Malawi mooie reportages voor 3FM Serious Request. Nederland komt in actie als nooit tevoren. Maar liefst 12,1 miljoen Nederlanders worden bereikt en zowel particulieren als bedrijven komen massaal in actie. Er worden platen aangevraagd, donaties gedaan en er worden duizenden eigen acties opgezet. Het resultaat is een overweldigende opbrengst van € 12.251.667! n

7. Kennis over EHBO: weten wat je moet doen

s

Het N

er la n ed

od

ui

R

ds e

Steeds meer afdelingen geven EHBO cur sussen volgens de Rode Kruis methode: een laagdrempelig en toegankelijk onder wijsprogramma, gericht op praktische vaardigheden. Hiermee wil het Rode Kruis EHBO kennis toegankelijk maken voor iedereen. Want of het nu gaat om een ver branding door hete thee of een verkeers ongeluk, zelfs de kleinste handeling kan cruciaal zijn om letsel te beperken of een leven te redden. n

r e K

rui s

t Ned He Het N

K

s

Het

Rod e

e Kr

ui

s

od

der Ne l a

i

Het N

dse

ede rl an

e Kr

se nd

der l a Ne Het

R

od

s

Kru

ui

Ro

de

s

Het

i

R

Ro

Kru

dse

s nd e

de r Ne l a de

e

an er l ds

ede rl an

se nd s

is

ru

Het Ne

Ro

d e K r ui

r l a nd de

se

Het Rode Kruis vindt dat iedereen in nood recht heeft op goede eerste hulp. Eerste hulp door omstanders en vrijwil ligers kan levens redden of erger letsel en onnodig lijden voorkomen. In Nederland beschikt op dit moment slechts 3,2% van de mensen over een EHBO diploma. Eerste hulp voor iedereen, door iedereen. Daar streven we als Rode Kruis naar. Daarom geven we EHBO cursussen en hebben we een EHBO app ontwikkeld. Eind 2012 hebben al bijna een miljoen mensen deze app gedownload en daar mee belangrijke EHBO kennis op zak!

Ro e K d

De EHBO app is beschikbaar voor Apple, Android en Windows telefoons. Je kunt de app downloaden via www.rodekruis.nl of in de App Store van jouw telefoon. Zoek dan op “Rode Kruis”.

EHBO_APP_A1_Poster 594x841_dzj.indd 1

05-09-11 13:35

11

- DE 12 VAN 2012

JAARVERSLAG 2012

8. Internationale noodhulp: Soedan en Zuid-Soedan Door slechte oogsten en hoge voedsel prijzen zijn in 2012 2,4 miljoen mensen in Zuid-Soedan volledig afhankelijk van hulp. Maar ook in Soedan staan inwoners en vluchtelingen met lege handen. Daar heb ben ruim 50.000 mensen dringend hulp nodig. De Nederlandse overheid geeft een extra bijdrage aan het Rode Kruis om de hulp in beide landen verder uit te breiden.

noodhulpgoederen, het verstrekken van schoon drinkwater en voorlichting over hygiëne en het bieden van medische zorg. Het Nederlandse Rode Kruis is sinds 2006 actief in Zuid-Soedan en onder steunt diverse projecten, waaronder een rampenvoorbereidingsprogramma, een project tegen babysterfte (3FM Serious Request 2012) en een programma voor aidswezen. n

De hulpverlening van het Rode Kruis in het gebied richt zich op de distributie van

9. Dreigende overstroming - evacuatie in Ten Boer Vrijwilligers van het Rode Kruis helpen begin 2012 bij de evacuatie van acht honderd inwoners van de Groningse gemeente Ten Boer. Reden voor de eva cuatie is een zeer acuut probleem met een dijkvak langs het Eemskanaal. Deze dijk dreigt het te begeven, waardoor een gebied van enkele honderden hectare binnen enkele uren onder water kan

10. Yfke Sturm bezoekt waterproject in Mongolië Dankzij een extra bijdrage van de Natio nale Postcode Loterij kan het Rode Kruis 60.000 nomadenfamilies in de sloppen wijken van de Mongoolse hoofdstad Ulaanbaatar en in het district Sumber Sum ondersteunen. Het programma ‘Nieuwe bronnen, nieuwe kansen’ is gericht op het verbeteren van de leefomstandigheden van deze families op het gebied van water, sanitatie en hygiëne. Het Rode Kruis helpt met de renovatie en bouw van waterkios ken waardoor mensen toegang hebben

tot veilig en schoon drinkwater. Daarnaast zorgen vrijwilligers van het Mongoolse Rode Kruis voor hygiënevoorlichting onder de bewoners. Ze leggen hiervoor huisbe zoeken af en geven les aan kinderen op scholen. In de zomer van 2012 bezoekt onze ambassadeur Yfke Sturm het project voor het Postcode Loterij tv-programma ‘Kanjers van Goud’. Ze ziet hoe belangrijk het project is voor deze families in hun zoektocht naar een betere toekomst voor henzelf en hun kinderen. n

komen te staan. De waterstanden kunnen uiteindelijk oplopen tot 1,5 meter. Rode Kruis-vrijwilligers zorgen in een sporthal voor opvang en verzorging. Hier zijn tweehonderd veldbedden met dekens en kussens en tweehonderd stoelen neergezet. De vrijwilligers assisteren ook bij de inventarisatie van achtergebleven huisdieren en vee. n

12

- DE 12 VAN 2012

JAARVERSLAG 2012

11. Sterk door je netwerk Mensen die een sterk sociaal netwerk hebben, komen beter uit een noodsituatie dan mensen zonder zo’n netwerk. Zij hebben niet alleen een groter netwerk om op terug te vallen in noodsituaties, maar ook bereikt hen essentiële informatie over risico’s of hulp snel. Uit onderzoek blijkt echter dat ongeveer een miljoen Nederlan ders een beperkt sociaal netwerk hebben.

12. Waar evenementen zijn, is het Rode Kruis Het Rode Kruis biedt ook in 2012 onder steuning tijdens tal van evenementen door heel Nederland. Zoals tijdens de Nijmeegse Vierdaagse. Ruim 40.000 wandelaars zijn in juli op weg naar de Via Gladiola – en dat leidt vaak tot blaren. Het Rode Kruis biedt hen EHBO. Met in totaal 579 vrijwilligers is de organisatie van de hulpverlening in 2012 groter dan ooit.

De EHBO-post op het Pinkpopfestival in Landgraaf draait eind mei overuren. Meer mensen dan normaal melden zich hier vanwege de ongebruikelijke hitte. 78 vrijwil ligers zetten alles op alles om iedereen zo snel mogelijk van Eerste Hulp te voorzien. In Friesland staan in januari Rode Kruis-vrij willigers in de startblokken om Eerste Hulp te kunnen verlenen aan deelnemers en toe schouwers van de Elfstedentocht. Helaas gaat de tocht uiteindelijk niet door. n

Een verhuizing, scheiding, ziekte of ver lies van werk zijn vaak redenen waardoor netwerken van mensen kunnen afnemen. Meestal gebeurt dit geleidelijk. Het Rode Kruis helpt mensen hier verandering in te brengen. Hiervoor ontwikkelen we in 2012 de cursus ‘Sterk door je netwerk’. n

hoofdstuk 2 – Het Nederlandse Rode Kruis

rlandse Rode Kruis

in

2012

hoofdstuk 2 H et N e d e r l a n ds e Rode K r u is in 2012

Tandartsen zamelen in 2012 voor 250.771 euro aan gouden kronen in voor het Nederlandse Rode Kruis

Tandartsen zamelen

14

- Het Nederlandse Rode Kruis in 2012

JAARVERSLAG 2012

2012: bouwen aan een sterke vereniging in een jubileumjaar “De inwoners (…) krijgen training in eerste hulp, gezondheidsvoorlichting en het huma nitaire oorlogsrecht. Huizen worden weer opgebouwd, waterputten hersteld of aan gelegd. De voedselvoorziening komt weer op gang. Basisgezondheidszorg wordt weer toegankelijk. Dit is een voorbeeld van de unieke rol die het Rode Kruis kan spelen.” Dat zegt Rode Kruismedewerker Ad Bel jaars over de acties van het Nederlandse Rode Kruis in Sierra Leone. Zijn ervarin gen vormen één van de ‘145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis’, het boekje dat in 2012 verscheen. Beljaars’ verhaal staat symbool voor de inzet van het Rode Kruis en de talloze activiteiten die we in de bijna anderhalve eeuw van ons bestaan ontplooiden: van de oprich ting van een school voor geleidehonden

n gestrand

VISIE EN MISSIE

Effectieve samenwerking

Binnen de vereniging en met partners binnen en buiten het NRK Inclusief pleitbezorging

Humanitaire diplomatie Inclusief pleitbezorging

Sterke vereniging

Een slagvaardige organisatie

tot de opvang van vluchtelingen en van de start van de moedermelkcentrale tot het opzetten van het Humanity House. Een verleden waar we trots op zijn. Tegelijk maakt het boekje ook duidelijk dat het Nederlandse Rode Kruis steeds keuzes moet maken. We willen bekend staan als daadkrachtige hulpverleningsor ganisatie met een duidelijk profiel. En dus ook: met een aantal duidelijke, herkenbare kerntaken. In het kader van strategie 2020 máken we die keuzes. Najaar 2012 geeft het bestuur hiervoor de richting aan in zijn visiedocument. Daarin concludeert het bestuur dat de uitvoering van de strategie vraagt om: 1. Duidelijke kerntaken en een helder profiel. 2. Een lichte, op kerntaken gerichte en georganiseerde vereniging, waarbij de kracht van lokale aanwezigheid essentieel is. 3. Een optimale ondersteuning van vrijwil ligers door een doelmatige beroeps organisatie, met uniforme werkwijzen en korte bestuurlijke lijnen. Dit alles moet leiden tot een grotere slagvaardigheid en een structureel lager kostenniveau binnen de vereniging zodat de continuïteit ook op langere termijn gewaarborgd kan worden.

Visie op de toekomst Het verenigingsbestuur presenteert medio 2012 deze visie op de toekomst van het Nederlandse Rode Kruis aan de leden. In december stemt de Ledenraad in met deze visie, waarin de volgende kerntaken zijn vermeld: 1. Hulpverlening (in noodsituaties en activiteiten gericht op het vergroten van zelfredzaamheid) 2. Vergroten van respect en hulpbereidheid 3. Fondsenwerving en communicatie Deze kerntaken zijn bepalend voor onze nationale én internationale activiteiten. In de komende jaren vertalen we ze naar de praktijk. Kern is dus steeds de hulpverle ning in acute noodsituaties en de voorbe reiding daarop. Daarmee maken bestuur en Ledenraad een duidelijke keuze: hulp zal meer gericht moeten gaan worden op het versterken van de zelfredzaamheid van mensen, dan wel op het bevorderen van respect en hulpbereidheid in de samenleving. Die duidelijke keuze leidt tot zorgen in de vereniging over de sociale hulpactivitei ten die Rode Kruis-afdelingen in het land organiseren. Niet iedere activiteit is immers direct onder de kerntaken te brengen. Lokale afdelingen houden echter ruimte voor het organiseren van sociale hulpacti viteiten, als ze dat willen. Van iedere afde ling wordt wel verwacht dat zij allereerst alle kerntaken uitvoeren. Op het gebied

Vijftien vrijwilligers helpen bij de opvang van ruim 1000 reizigers die door het winterweer op Schiphol zijn gestrand

Vijftien vri

15


van het versterken van zelfredzaamheid zullen we de komende jaren een aantal nieuwe activiteiten starten. Een project groep bestaande uit (districts)bestuurders uit de vereniging zal dit in 2013 verder invullen en uitwerken. Ook fondsenwerving en communicatie zien we als een hoofdactiviteit en dus als taak. Immers geen hulpverlening zonder fondsenwerving en andersom. Met goede fondsenwerving waarborgen we onze con tinuïteit, en door actief te communiceren over wat we doen (en met welke reden) versterken we ons profiel. Dat is van groot belang voor de erkenning en herkenning van het Nederlandse Rode Kruis.

Geen toekomst zonder jongeren Het Rode Kruis heeft al langer moeite om jongeren te werven en aan zich te binden; in 2012 zijn er zo’n 2.000 jongeren (tot 30 jaar) in de vereniging actief. En dat is op langere termijn een te laag aantal voor de continuïteit van de vereniging. Ruim een kwart van de afdelingen heeft geen leden onder de 30 jaar. Een belangrijke mijlpaal in juni is daarom de aanname door de Ledenraad van het Actieplan Jongeren,

erstellen

JAARVERSLAG 2012

dat onder leiding van de jongerenbestuurs leden in het verenigingsbestuur is opgesteld en dat actief jongeren aan de hulpverleningsen fondsenwervingsactiviteiten van het Rode Kruis wil binden. Er is focus aange bracht binnen de jongeren als doelgroep, en aangegeven welke activiteiten met name interessant zijn voor jongeren. Naast het werven van jongeren is het belangrijk om ze te binden en te blijven boeien. Meer moge lijkheden op het gebied van projectmatig werken, talentontwikkeling en -inzet en het stimuleren van eigen initiatief zijn daarvoor cruciaal. Zie verder het kader op pagina 30.

Naar één hulporganisatie Verenigingsondersteuning (bestuurlijke processen en vrijwilligers) zien we daar naast als randvoorwaardelijke taak. Deze moet de voorwaarden scheppen voor de kerntaken: zorgen dat de vereniging slag vaardig en doelmatig functioneert en dat vrijwilligers in de uitvoering van hun taken goede ondersteuning krijgen. Ook voor hen heeft de nieuwe koers immers gevol gen. Het vraagt extra competenties, zoals meer klantgerichtheid en leidinggevende, didactische en communicatieve vaardig heden. Maar ook het werken op een meer

projectmatige, resultaatgerichte manier. Daar willen we hen bij ondersteunen. Belangrijkste verandering in dat kader is dat er één hulporganisatie komt waarin zowel vrijwilligers als beroepskrachten (de ondersteuningsorganisatie) samenwerken aan de kerntaken. Het aantal districten wordt teruggebracht naar 25, overeenko mend met de Veiligheidsregio’s. Ook de verenigingsdemocratie verbeteren we: de Ledenraad wordt straks direct gekozen, waarbij ieder district een afgevaardigde levert voor de Ledenraad. Er worden 10 expertisezetels aan de Ledenraad toe gevoegd, ten behoeve van een brede oriëntatie. Het effectiever en efficiënter ondersteu nen van de vereniging en de vrijwilligers door het beroepspersoneel is een absolute noodzaak om onze organisatie betaalbaar en (dus) financieel duurzaam te houden. Uitdaging daarbij is om een aanzienlijk kleinere maar tegelijkertijd ook verbeterde vaste bezetting van de ondersteunings organisatie te realiseren in de komende jaren. Door de bestuurlijke herinrichting naar 25 districten en de hernieuwde focus op de kerntaken zijn er binnen de nieuwe opzet van de ondersteuningsorganisatie minder ‘tussenlagen’ nodig. Zo komt de regionale managementlaag te vervallen en verdwijnen op het kantoor in Den Haag in 2013 arbeidsplaatsen. We kunnen dan met een substantieel kleinere vaste kern aan medewerkers toe door het verkleinen van het algemeen management én omdat uitsluitend ondersteuning plaats vindt op kerntaken, dichtbij de districten. Extra krachten kunnen alleen worden ingezet als daar ook financiering tegenover staat (flexibele schil).

877 mensen uit binnen- en buitenland vroegen het Rode Kruis mee te helpen het contact met een familielid te herstellen

877 mense

16


Nationale hulpverlening Belangrijke basis voor het Nederlandse Rode Kruis als ‘vereniging van georgani seerde burgerhulp’ is een goede samen werking met de Nederlandse overheid in de noodhulpverlening. Het Rode Kruis vervult een zogeheten auxiliaire rol, waarbij we de hulpdiensten en overheid aanvullen en ondersteunen en zo nodig vervangen in de noodhulpverlening. Concreet doen we dat met Snel Inzichtbare teams ter Geneeskundige en medische Assistentie (SIGMA), Opvang en Verzorging en Ver wanteninformatie. Daarbij waken we over een onafhankelijke positie ten opzichte van de overheid en bepalen we steeds onze eigen verantwoordelijkheid in de noodhulp. Uitdaging voor de komende jaren zal zijn om in alle activiteiten de aansluiting te maken met de nieuwe strategie. Daarin is het ‘versterken van zelfredzaamheid’, vooral ook in het kader van het beperken van de gevolgen van noodsituaties, een belangrijk

nkt voor hun inzet

JAARVERSLAG 2012

thema. Om afdelingen en districten hierbij te ondersteunen zijn o.a. de workshop activiteitenscreener en omgevingsscan ont wikkeld. Deze instrumenten beantwoorden de vraag: ‘Welke sociale-hulpactiviteiten passen nu al goed in de nieuwe strategie, welke niet of minder en welke hebben potentie?’. En ook: ‘Wie zijn de meest kwetsbaren in de omgeving die onze hulpverlening het hardst nodig hebben?’

Internationale hulpverlening In de internationale hulpverlening van het Nederlandse Rode Kruis gaat ook het een en ander veranderen. De manier waarop we dat willen doen hebben we omschre ven in the New Way of Working. Centraal hierin staat, op basis van de drie strategi sche doelen, een nieuwe, kosteneffectieve manier van samenwerking met onze part ners in de internationale hulpverlening. Zo gaan we ons concentreren op een aantal thema’s. Zoals water, sanitatie en hygiëne. Méér doen in een kleiner aantal landen op

basis van intensieve en duurzame partner schappen is het leidende thema voor onze internationale hulpverleningsstrategie. Concreet betekent dit dat we ons richten op minder landen dan voorheen, met name landen die blootstaan aan (natuur lijke en door de mens veroorzaakte) gevaren als droogte, aardbevingen, over stromingen of gewapend conflict. Binnen deze landen zullen we met de nationale Rode Kruis- of Rode Halve Maan-veren gingen een intensievere band aangaan, evenals partnerschappen met andere hulporganisaties. Ook de inzet bij acute noodsituaties zal meer gebaseerd zijn op onze expertise. Dat is naast water, sanitatie en hygiëne ook de distributie van voedsel, hulpgoederen en financiële middelen en het herstel van het contact met familie leden na kleinschaliger rampen. Leidend hierbij zijn steeds de directe behoeften én specifieke verzoeken om hulpgoederen of ondersteuning door de lokale Rode Kruis- / of Rode Halve Maanverenging. n

Vrijwilligers van het Rode Kruis in Urk zijn in januari met een gezellige avond bedankt voor hun inzet

Vrijwilligers van h

17


JAARVERSLAG 2012

van de gevolgen van noodsituaties in 2012

het beperken

Het Rode Kruis is primair een noodhulp organisatie. In het licht van onze visie ‘in tijden van nood staat niemand alleen’ richten we ons op kwetsbare mensen in noodsituaties en heeft onze hulpverlening altijd een tijdelijk karakter. Omdat we uiter aard liever voorkomen dan genezen gaat veel aandacht uit naar het beperken van de gevolgen van noodsituaties door pre ventie. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat mensen weten wat ze moeten doen als ze met een noodsituatie te maken krij gen, en hoe ze zichzelf en anderen in zo’n geval kunnen helpen.

Nationaal In 2012 komen de noodhulpvrijwilligers en -beroepskrachten van het Rode Kruis in Nederland 37 keer in actie bij calami teiten. In 2011 was dat 23 keer. Grote

VISIE EN MISSIE


Binnen de vereniging en met partners binnen en buiten het NRK


Sterke vereniging


rig Rode Kruis jubileum

inzetten zijn, naast hulp bij de treinbotsing in Amsterdam, ondersteuning bij de rellen in Haren bij Project X en de evacuatie van bewoners van de ‘asbestwijk’ in Utrecht en Rotterdam. In de afgelopen jaren zagen binnen onze nationale hulpverlening diverse innovaties het daglicht. Zo zijn er inmiddels bij diverse afdelingen Rode Kruis Bike teams actief. Dit jaar kwamen ze diverse malen in actie. De bikers zijn bij grote drukte, bijvoorbeeld tijdens evenementen in binnensteden, sneller ter plaatse dan een auto of een EHBO’er te voet. Vrijwilligers kunnen zo beter hun levensreddend werk verrichten. Ze beschikken hiervoor over een complete EHBO-uitrusting met een AED. Een andere innovatie om efficiënter hulp te kunnen bieden is het alarmsysteem via de mail dat in 2012 is geïntroduceerd tijdens de Sinterklaasintocht in Roermond. Hiermee kunnen vrijwilligers tijdens eve nementen hulp bieden aan ouders die hun kind zijn kwijtgeraakt. Om kinderen zo snel mogelijk te herenigen met hun ouders, seint het Rode Kruis via e-mail direct alle hulpdiensten in wanneer een kind zoek is.

Internationaal Het Nederlandse Rode Kruis heeft in 2012 Inclusief pleitbezorging grote noodhulpacties gehouden voor Syrië, de Sahel-landen en de door orkaan Sandy getroffen gebieden. Ook is relatief veel hulp verleend bij overstromingen. Rode Kruis-

vrijwilligers in deze landen hebben zowel geholpen bij de evacuatie als bij het verzor gen en opvangen van slachtoffers. De € 380.000 die voor de slachtoffers van de opstand in Syrië wordt ingezameld gebruiken we voor voedselpakketten, drinkwater, tenten, dekens, matrassen, medische zorg en keukensets. We delen aan meer dan een miljoen mensen voed sel uit. Daarnaast ontvangen een kwart

SIGMA-teams helpen bij treinbotsing Amsterdam Bij een botsing tussen twee passa gierstreinen tussen Amsterdam Sloterdijk en Amsterdam Centraal Station raken in april 2012 136 mensen gewond, waarvan 56 ernstig. Twaalf vrijwilligers van het Nederlandse Rode Kruis assisteren het medisch personeel bij de behandeling van gewonden in Amsterdam. De zogenoemde SIGMA-teams helpen het ambulancepersoneel met het verplaatsen van de gewonden en het klaarzetten van medicatie en infusen. Zo kan medisch personeel zich concentreren op de behandeling van de gewonden. Verder heeft het Rode Kruis een tent neergezet om de slachtoffers in eerste instantie op te kunnen vangen.

TNT-Post presenteert een speciale EHBO-zegel ter ere van het 145-jarig Rode Kruis jubileum

TNT-Post presenteert ee

18


miljoen mensen essentiële huishoude lijke goederen en is er voor meer dan een miljoen mensen rondom Damascus en Homs schoon drinkwater. Maar, struc tureel is het allemaal veel te weinig. Eind november laat het Internationale Rode Kruis weten de hulpverlening niet aan te kunnen. President Peter Maurer van het Internationaal Comité van het Rode Kruis noemt als voorbeeld de stad Aleppo. In die plaats woeden al tijden gevechten, hulpverleners kunnen de slachtoffers niet bereiken. Volgens Maurer heeft het Rode Kruis in Syrië geen andere strategie dan proberen te helpen waar en wanneer het kan.

ls ‘gezocht’ geregistreerd

JAARVERSLAG 2012

Het Internationale Rode Kruis roept de internationale gemeenschap ook op om in actie te komen vanwege de voedselcri sis in de Sahel-landen. In ons land schaalt het Rode Kruis de hulpverleningsactivitei ten op en opent giro 6868. We ontvangen bijna € 20.000 aan giften. Dit geld gebrui ken we niet alleen voor noodhulp zoals voedseldistributie, maar ook voor het ver strekken van bijvoorbeeld droogtebesten dige zaden. Zo dragen we eraan bij dat de kwetsbare bevolking deze ramp sneller te boven komt. Het Nederlandse Rode Kruis draagt ook bij aan de hulpverlening in Haïti. Het eiland,

dat nog steeds herstellende is van de aardbeving in 2010, wordt in het najaar van 2012 opnieuw zwaar getroffen, nu door orkaan Sandy. Meer dan 17.000 mensen moeten worden geëvacueerd. Voor de hulpverlening aan deze mensen trekt het Nederlandse Rode Kruis ruim € 90.000 uit. Naast Haïti ontvangen ook de Verenigde Staten, Jamaica, Cuba en de Dominicaanse Republiek hulp van het Nederlandse Rode Kruis. In Israël en de bezette Palestijnse gebieden neemt het aantal burgerslachtoffers toe door het oplaaiende geweld. De getroffen bevolking en gewonden hebben dringend

Totaal 1514 personen stonden eind 2012 bij het Rode Kruis als ‘gezocht’ geregistreerd

Totaal 1514 personen stond

19


medische hulp nodig. Daarnaast zijn ambulances en medische materialen nodig zoals verbanden en infusen. Het Nederlandse Rode Kruis opent daarom rekeningnummer 7244. Maar de geefbe reidheid van het Nederlands publiek voor deze conflictsituatie blijkt beperkt. We zamelen slechts enkele duizenden euro’s in, los van een bijdrage van € 1 miljoen van de Nederlandse regering. Een staakt het vuren kort na aftrap van de actie kan ertoe bijgedragen hebben dat mensen de urgentie van de humanitaire situatie in Israël en de bezette Palestijnse gebieden minder voelden. Los van de steun bij deze conflicten en natuurrampen draagt het Nederlandse

te Hulp te bieden

JAARVERSLAG 2012

Rode Kruis in 2012 bij aan de hulpverle ning na tal van grotere en kleinere rampen in de wereld (zie pagina 23 en 24). Het

Stille Rampenfonds van het Nederlandse Rode Kruis speelt hierbij een cruciale rol. n

Klimaatcentrum: al tien jaar weersextremen in kaart In 2012 bestaat het Klimaatcentrum tien jaar. Dit centrum in Den Haag is een initiatief van het Nederlandse Rode Kruis en de Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen. Het Klimaatcentrum helpt vrijwilligers wereldwijd om zich voor te bereiden op noodsituaties door extreem weer. Bijvoor beeld via maandelijkse La Niña-updates met de kansen op weersextremen in verschillende delen van de wereld. De Internationale Federatie van het Rode Kruis en de Rode Halve Maan (IFRC) publiceert een nieuwe versie van de online ‘map room’. Hiermee kunnen we wereld wijd nog beter het klimaat voorspellen. De kaarten worden dagelijks geactualiseerd en zijn nu ook eenvoudig met een smartphone te raadplegen.

Ruim 250 vrijwilligers staan in diverse carnavalssteden paraat om carnavalsvierders Eerste Hulp te bieden

Ruim 250 vrijwill

20


JAARVERSLAG 2012

Inzet Rode Kruis-noodhulpvrijwilligers in Nederland in 2012 VWI = Verwanteninformatie / O&V = Opvang en Verzorging / SIGMA = Snel Inzetbare Groep ter Medische Assistentie / EH = Eerste Hulp

Gevraagde ondersteuning/ ingezette diensten

Datum

Omschrijving incident / evenement

Plaats

01-01-2012

Grote brand in wijkcentrum

Kennemerland, Velsen

Inzet IRIS voor de registratie van bewo ners van veertig ontruimde woningen

06-01 / 07-01 2012

Evacuatie als gevolg van dreigende dijkdoorbraak

Groningen, Ten Boer

Opvang en registratie door O&V- en VWI-vrijwilligers, ook logistieke ondersteuning

30-01-2012

Opvang daklozen wegens zware vorst

Noord en Midden Limburg, Venlo

Veldbedden en ondersteuning van O&V-vrijwilligers

30-01-2012


Gooi- en Vechtstreek, Hilversum

Veldbedden, voertuig en chauffeur om ‘s nachts daklozen te verzamelen

01-02-2012

Logistieke ondersteuning bij opvang mensen

Limburg Zuid, Heerlen

Dekens

02-02-2012

Mensen op straat na sluiting panden

Limburg Zuid, Hoensbroek

O&V-vrijwilligers in hotel

04-02-2012

Gestrande reizigers Schiphol

Kennemerland, Schiphol

O&V-vrijwilligers, plaatsen veldbedden

09-02 / 12-02 2012

Westland toertocht

Haaglanden

Preventieve inzet SIGMA-team

10-02 / 12-02 2012

Rottemerentoertocht

Rotterdam-Rijnmond

Transport van schaatsers naar EH-posten langs de route

16-03-2012

Vliegtuig in de problemen

Zuid Oost Brabant, Eindhoven Airport


12-04-2012

Opvang 65 bewoners na brand in appartementencomplex

Limburg Noord, Tegelen

O&V-vrijwilligers

21-04-2012

Treinongeval Amsterdam

Amsterdam-Amstelland, Amsterdam

Tientallen gewonden behandeld door SIGMA-team

10-05-2012

Kerktoren op instorten: omgeving ontruimd

Amsterdam-Amstelland, Uithoorn

Omwonenden zijn opgevangen door O&Vvrijwilligers in de gemeentelijke sporthal

10-05-2012

Onderdak voor asielzoekers

Groningen, Ter Apel

Voorbereidingen logistieke operatie t.b.v. opzetten tentenkamp

11-05-2012

Brand in woonzorgcentrum

Limburg Zuid, Landgraaf

Logistieke ondersteuning voor de opvang van twintig bewoners op het stadhuis (veldbedden)

17-05-2012

Tekort aan (evenement) hulpverleners bij Good Heavens festival

Twente, Hulsbeek


09-06-2012

Overnachting op luchthaven na uitgevallen vluchten

Zuid Oost Brabant, Eindhoven Airport

Vijftig veldbedden geleverd voor reizigers in de terminal

24-06-2012

Zomermarathon

Gieten

Diverse letsels behandeld

met de Rode Kruis Bloesemtocht

Ruim 22.500 wandelaars lopen in april mee met de Rode Kruis Bloesemtocht

Ruim 22.500 wandelaars lopen in a

21


JAARVERSLAG 2012

Inzet Rode Kruis-noodhulpvrijwilligers in Nederland in 2012 VWI = Verwanteninformatie / O&V = Opvang en Verzorging / SIGMA = Snel Inzetbare Groep ter Medische Assistentie / EH = Eerste Hulp

Datum

Omschrijving incident / evenement

Plaats

Gevraagde ondersteuning/ ingezette diensten

29-06-2012

Concert at Sea

Brouwersdam Zeeland


08-07-2012

Gaslekkage bij flats

Gooi & Vechtstreek, Hilversum

Assistentie ontruiming flat door SIGMA-team

20-07 / 29-07 2012

Kermis Tilburg

Tilburg


25-07-2012

Ontruiming flats na vrijkomen van asbest

Utrecht, Utrecht

O&V-ondersteuning op vier opvanglocaties

01-08-2012

Ontruiming na aantreffen asbest

Rotterdam- Rijnmond, Hoogvliet

O&V-vrijwilligers in sporthal waar vijftig personen overnacht hebben op veldbedden

08-08-2012

Ontruiming na brand in discotheek

Noord-Holland Noord, Den Burg

Assistentie bij opvang door SIGMA-team

24-08-2012

Ontruiming na gaslekkage

Groningen, Groningen

IRIS en vooralarmering O&V

29-08-2012

Mogelijke gijzeling in vliegtuig

Kennemerland, Schiphol

Inzet SIGMA-team

07-09-2012

Hongerstaking en bivakkering

Noord- en Midden Limburg, Venlo, Floriade

Logistieke ondersteuning

21-09-2012

‘Project X’-rellen in Haren

Groningen, Haren

SIGMA-team stand-by

22-09-2012

Airborne herdenking

Ede

23-09-2012

Dam tot dam-loop

Amsterdam, Zaandam

07-10-2012

Kustmarathon

Zeeland

Preventief

07-10-2012

Singelloop

19-10-2012

GRIP 4 - Uitval P2000

Limburg Zuid

Slaapvoorzieningen voor 120 gekazer neerde brandweermensen verstrekt

21-10-2012

Marathon Amsterdam

Amsterdam

31-10-2012

Herdenking slachtoffers familiedrama

Utrecht, Houten

Ondersteuning door O&V-vrijwilligers

18-11-2012

Zevenheuvelenloop

Nijmegen


23-11-2012

Onverwachte toeloop van daklozen bij GGZ

Zeeland, Vlissingen

Leveren van veldbedden

5-12-2012

Aanvaring op de Noordzee

Airport, Rotterdam-Rijnmond

Inzet SIGMA-team voor opvang slachtoffers

7-12-2012


Venlo, Limburg Noord

ndersteuning door O&V-vrijwilligers, O plaatsen veldbedden

Totaal aantal incidenten met hulpvraag aan NRK: 37

ting na rampen

Samen met de TU Eindhoven werkt het Rode Kruis aan innovatieve oplossingen voor noodhuisvesting na rampen

Samen met de

22


Noodhulp

JAARVERSLAG 2012

Aantal vrijwilligers

SIGMA – Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie VWI – Verwanteninformatie bij calamiteiten O&V – Opvang en Verzorging

1.050

600

2.000

Evenementenhulp

12.500

Totaal

16.150

Aantal vrijwilligers in SIGMA, O&V, VWI en Evenementenhulp in 2012

Hulpverzoeken – 2012

Unieke betrokken personen bij hulpverzoeken – 2012

Opsporingsverzoeken

596

Rode Kruis-berichten

145

Overige RFL-verzoeken

136

Totaal nieuwe RFL verzoeken

877

Herstellen contact met verwanten (Restoring Family Links (RFL)

Hulpvragers RFL

Hulplijn Vermiste Personen (HVP)

Achterblijvers

151

Vermisten

144

Gezochte personen

821 1514

RFL

HVP

Ondersteuningsverzoeken

64

Informatieverzoeken

96

Totaal nieuwe HVP verzoeken

OSM

Ondersteuning Slachtoffers Mensenhandel (OSM)

Hulpvragers OSM Utrecht

39

Opsporing & Ondersteuning: unieke betrokken personen

160

Ondersteuningsverzoeken

18

Informatieverzoeken

21

Totaal nieuwe OSM verzoeken

39

Opsporing & Ondersteuning: hulpverzoeken

en Limburg

31 kinderen met een beperking bezoeken Pretpark Toverland op initiatief van het Rode Kruis Noord- en Midden Limburg

31 kinderen

23


Land

JAARVERSLAG 2012

Bijdrage (in euro)

Soort ramp

Turkije

2.000.000

Gewapend conflict (Syrië)

Syrië

1.240.000

Gewapend conflict

Bezette Palestijnse gebieden (Gaza)

1.000.000

Politiek geweld

Burkina Faso

500.000

Voedselschaarste

Tsjaad

400.000

Voedselschaarste

Soedan

400.000

Vluchtelingenstroom

Midden-Oosten en Noord-Afrika

120.000

Politiek geweld

Cuba

343.600

Orkaan

Libanon/Irak/Jordanië

300.000

Gewapend conflict (Syrië)

Zuid-Soedan

280.000

Vluchtelingenstroom

Bangladesh

200.000

Overstromingen

Afghanistan

150.000

Overstromingen

Malawi

150.000

Voedselschaarste

Jamaica

118.600

Orkaan

Filippijnen

100.000

Overstromingen

Lesotho

100.000

Voedselschaarste

UITGAVEN GROTE RAMPEN 2012 Vluchtelingenstroom

€ 680.000

Orkaan

€ 555.800 Overstromingen

€ 530.000

Gewapend conﬂict

€ 3.540.000 TOTAAL

€ 7.575.800

Politiek geweld

€ 1.120.000

Voedselschaarste

€ 1.150.000

DONATIES STILLE RAMPEN 2012 Voedselschaarste

€ 125.000

Politiek geweld

€ 85.200

Burgerlijke onrust

Haïti

93.600

Orkaan

Nigeria

80.000

Overstromingen

Totaal

€ 42.600

Natuurramp

€ 981.073 TOTAAL

€ 1.655.173

7.575.800

Grote rampen en bijdrage van het Nederlandse Rode Kruis in 2012 (uitgaven)

Ziekte

€ 271.300

Een appeal voor grote rampen bedraagt tussen de 1 tot 23 miljoen CHF (Zwitserse Frank), waaraan het Nederlandse Rode Kruis bijdraagt al naar gelang de grootte van het bedrag.

me-nietjes

Vluchtelingenstroom

€ 150.000

Op de Dag van de Vermiste kinderen organiseert de Hulplijn Vermiste Personen een uitdeelactie van vergeet-me-nietjes

Op de Dag

mpen

24


Land

Donatie (in euro)

Jemen

JAARVERSLAG 2012

Donatie (in euro)

Stille ramp

Land

Stille ramp

50.000

Voedselschaarste

Kyrgystan

42.600

Winterkou

Congo

50.000

Vluchtelingencrisis

Tadzjikistan

40.000

Overstromingen

Soedan

50.000

Overstromingen

Paraguay

40.000

Overstromingen

Noord-Korea

50.000

Tyfoon

Centraal-Afrikaanse Republiek

40.000

Storm

Guatemala

50.000

Aardbeving Rwanda

40.000

Vluchtelingencrisis

Oeganda

42.600

Ziekte-uitbraak (ebola) Oeganda

40.000

Vluchtelingencrisis

Costa Rica

42.600

Overstromingen Kyrgystan

38.248

Overstromingen

Tadzjikistan

42.600

Burgelijke onrust Korea

37.275

Overstromingen

Nigeria

42.600

Overstromingen Benin

37.000

Ziekte-uitbraak (cholera)

Tsjaad

42.600

Overstromingen Georgië

31.950

Overstromingen

Guinee

42.600

Ziekte (cholera) Tsjaad

30.000

Voedselschaarste

Kameroen

42.600

Overstromingen Filippijnen

25.000

Aardbeving

Paraguay

42.600

Storm Madagascar

25.000

Cycloon

Congo

42.600

Ziekte-uitbraak (cholera) Tadzjikistan

25.000

Voedselschaarste

Benin

42.600

Overstromingen El Salvador

21.300

Ziekte-uitbraak (dengue)

Bangladesh

42.600

Overstromingen Mali

20.000

Voedselschaarste

Haïti

42.600

Orkaan Bosnië en Herzegovina

20.000

Winterkou

Bezette Palestijnse gebieden (Gaza)

42.600

Politiek geweld Servië

20.000

Winterkou

Egypte

42.600

Politiek geweld

Burkina Faso

20.000

Vluchtelingencrisis

Oeganda

42.600

Ziekte-uitbraak (ebola)

Oekraïne

15.000

Winterkou

Soedan

42.600

Ziekte-uitbraak (gele koorts)

Bolivia

15.000

Overstromingen

Moldavië

42.600

Droogte

Kazachstan

15.000

Overstromingen

Congo

42.600

Overstromingen

Totaal

1.655.173

Stille rampen en bijdrage van het Nederlandse Rode Kruis in 2012 (uitgaven) Een appeal voor stille rampen is maximaal 500.000 CHF (Zwitserse Frank), waaraan het Nederlandse Rode Kruis maximaal 50.000 CHF bijdraagt.

Door de technische specificaties van sanitatieoplossingen in kaart te brengen leggen we de basis voor betere sanitatie na rampen

Door

25


JAARVERSLAG 2012

Het versterken van zelfredzaamheid Nationaal Het Nederlandse Rode Kruis richt zich bij de hulpverlening steeds meer op het versterken van de zelfredzaamheid van mensen en vooral van diegenen die in het dagelijks leven al kwetsbaarder zijn. Doel is dat zij zich ook in noodsituaties zo goed mogelijk zelf kunnen redden. Daarnaast is het streven dat zoveel mogelijk mensen weten hoe ze kunnen helpen in geval van nood. Uitbreiding van kennis van EHBO is daarom van groot belang voor hulpverle ning door burgers. Mensen zijn nauwelijks te motiveren een traditionele cursus te volgen. Veel men sen zien het belang van EHBO in, maar de stap naar een cursus is voor velen te groot. Daarom zoekt het Rode Kruis naar

g ontploft

VISIE EN MISSIE



in 2012

alternatieve laagdrempelige en effectieve manieren om kennis over te dragen en vaardigheden op te doen. Cursussen zijn korter, leuker en in modules opgebouwd. Het aantal gevolgde EHBO-cursussen, uitgereikte certificaten en aanbieders van cursussen groeit licht ten opzichte van voorgaande jaren. 206 afdelingen ver zorgen inmiddels EHBO-cursussen en er worden 3.686 certificaten uitgereikt. Enkele honderden mensen volgen de online Eerste Hulp-cursus. De EHBO app blijft populair en wordt in 2012 982.000 keer gedown load. Het aantal Rode Kruis-instructeurs groeit gestaag en ook steeds meer studen tendesks bieden cursussen aan. In veel regio’s ontplooit men initiatieven die gericht zijn op het doorbreken van sociaal isolement en het opbouwen van een net werk. Afdelingen en districten bezoeken mensen thuis, onderhouden telefooncirkels, verzorgen de cursus ‘Vrienden maken kun je leren’ en stellen hitteplannen op. Dit jaar is er extra aandacht voor de vraag of bepaalde activiteiten ook passen binnen de toekomstvisie van het Rode Kruis. Dus: draagt een activiteit bij aan zelfredzaam heid? Eind 2012 reiken we de Zelfredzaam heidsprijs uit aan het nieuwe initiatief ‘de buurthulpverlener’ van het District Utrecht Midden (zie ook het kader op pagina 26).


Sterke vereniging


Internationaal Veel vooruitgang is geboekt in het Partners for Resilience programma, een samen

EHBO app groot succes Eind 2012 hebben bijna 1 miljoen mensen de EHBO app van het Rode Kruis gedownload op hun smart phone. Daarmee hebben zij de belangrijkste informatie bij de hand om eerste hulp te kunnen verlenen. Uit een enquête onder 10.000 gebrui kers blijkt dat 15% van hen de appli catie al eens heeft gebruikt in een noodsituatie. Van hen zegt 88% daar door beter in staat te zijn geweest hulp te verlenen. Dit is belangrijk, want kennis van eerste hulp in de eerste minuten van een ongeval is cruciaal om levens te redden of letsel te beperken. In 2012 is de app uitge breid met tips voor ongevallen bij kin deren en sportblessures. Rode Kruis ambassadeur Irene Moors vraagt ook in 2012 in verschillende media weer regelmatig aandacht voor onze app.

werkingsverband tussen het Rode Kruis, Cordaid, CARE, Wetlands International en het Klimaatcentrum van het Rode Kruis. Dit programma is gericht op het vermin deren van de gevolgen van noodsitua ties, met name droogte, overstromingen en zware stormen. In diverse kwetsbare gemeenschappen in de wereld zijn dit jaar risicoanalyses uitgevoerd om te kijken hoe het klimaat en de natuurlijke omgeving van

In juli helpen tien vrijwilligers bij de evacuatie van honderden bewoners in Hilversum nadat een gasleiding ontploft

In juli helpe

26


JAARVERSLAG 2012

Zelfredzaamheidsprijs 2012 voor Buurthulp Utrecht Het Utrechtse initiatief ‘Buurthulp’ wint in 2012 de Zelfredzaamheidsprijs van het Nederlandse Rode Kruis. Het District Utrecht Midden wil hiermee een netwerk creëren van buurthulpverleners die mensen thuis bezoeken en voorlichting geven over het versterken van het eigen sociale netwerk. Ook weten zij wie in de wijk hulp nodig heeft en wie hulp kan bieden. Dit project past goed binnen de nieuwe strategie van het Nederlandse Rode Kruis. Onder meer door mensen zelf redzamer te maken zodat ze weten wat ze moeten doen in noodsituaties. Daarom ontving District Utrecht Midden een grote beker en een stimuleringsbijdrage van € 5.000.

Mensen met een beperking genieten van een bijzondere vakantie Afdeling Velsen neemt maatregelen tegen sociaal isolement De Rode Kruis-afdeling Velsen heeft een actie opgezet om in contact te komen met eenzame en kwetsbare Velsena ren en het sociaal isolement van mensen te voorkomen. Als eerste worden alle vormen van sociale hulp en/of activiteiten geïnventariseerd om te zien waar het lokale Rode Kruis van toegevoegde waarde kan zijn. Er blijken vele organisaties te zijn én veel overlap in aangeboden diensten. De bevindingen worden vastgelegd in het document ’Samenkracht voor kwetsbare mensen in Velsen’. De volgende stap is om een platform te creëren van alle partijen die sociale activiteiten organiseren. De gemeente maakt bovendien in samenwerking met onder meer het Rode Kruis een sociale kaart van Velsen, als basis voor de sociale hulp in deze gemeente.

invloed zijn op rampenrisico’s. Met deze gegevens kunnen bijvoorbeeld evacua tieplannen worden gemaakt en terrassen worden aangelegd tegen landverschuivin gen. We besteden hier dit jaar ruim € 8,5 miljoen euro aan. Verder vestigt het Nederlandse Rode Kruis

O door het Rode Kruis

Het Nederlandse Rode Kruis organiseert al zestig jaar geheel verzorgde vakanties voor mensen die vanwege een beperking niet zelfstandig op vakantie kunnen. Daarvoor werken we met zeer veel vrijwilligers. Zoals Babette Blok huis (22 jaar). Zij vaart in 2012 voor de negende keer mee met het vakantieschip de J. Henry Dunant. “Ik vind het erg leuk dat je als zorgvrijwilliger de gasten tot in de puntjes kunt verwennen. Zo is er aan boord een bub belbad, waarin de gast heerlijk kan ontspannen. Een lekkere cocktail, muziek op de achtergrond en gezellige sfeerverlich ting mogen dan natuurlijk niet ontbreken. Op zo’n moment is het geweldig om te zien dat je met kleine dingen iemand enorm kunt laten genieten.” In 2012 genieten 6000 chronisch zieken, gehandicapten en mensen in een sociaal isolement van een bijzondere vakantie. Meer informatie over de bijzon dere vakanties is te vinden op onze speciale themapagina.

extra aandacht op sanitatie. De basis hier voor is een onderzoeksproject dat in 2012 is afgerond. Hieruit blijkt dat hulpverle ners tijdens rampen vaak niet over goede instructies beschikken voor het plaatsen en legen van latrines en de opslag van fecaliën. Een gevaarlijke situatie, want zo

kunnen besmettelijke ziektes eenvoudig uitbreken. Het Nederlandse Rode Kruis ontwikkelt momenteel samen met het bedrijfsleven en kennisinstellingen nieuwe producten die ingezet kunnen worden tijdens en na rampen.

Zo’n 5.700 wandelaars voltooien de Nijmeegse Vierdaagse, mede dankzij EHBO door het Rode Kruis

Zo’n 5.700 wandelaars

27


Met het geld van 3FM Serious Request 2011 kan het Rode Kruis al in 2012 159.990 moeders helpen die kampen met de gevolgen van een oorlog of conflict. Deze hulp bieden we in achttien landen in Afrika, Zuid-Amerika en het MiddenOosten. Naast directe hulp is de zelfred zaamheid van deze vrouwen vergroot. Zo hebben vrouwen trainingen en zaden gekregen om zelf weer een inkomen te kunnen genereren. Ook zijn klinieken her steld of bevoorraad. n

Jaar

JAARVERSLAG 2012

Mappa Mondo 15 jaar! Mappa Mondo bestaat in 2012 vijftien jaar. Voor ernstig zieke kinderen en hun ouders en verzorgers betekent dit al vijftien jaar de beste zorg, veel warmte en gastvrijheid in de drie Mappa Mondo-huizen in Wezep, Den Haag en Waalre. Een vast team van gespecialiseerde verpleegkundigen en orthopedagogen staat dag en nacht klaar om kinderen een plek te bieden waar ze een zo normaal mogelijk leven kunnen leiden. Zij worden daarbij ondersteund door ruim vierhonderd vrijwilligers. Maar liefst 550 kinderen én hun ouders hebben we in al deze jaren kunnen helpen. Iets om trots op te zijn! Onze ambassadeur Irene Moors zet zich ook in 2012 weer actief in voor Mappa Mondo.

2009

2010

2011

2012

126.448

192.425

392.120

512.000

De Valkenberg

De Paardestal

IJsselvliedt

J. Henry Dunant

89%

70%

96%

91%

1.268

333

1.242

2.211

Waarvan jongeren

152

7

223

231

Waarvan nieuwe vrijwilligers

117

43

154

415

Aantal unieke bezoekers www.rodekruis.nl/ehbo

Eerste Hulp online (unieke bezoekers ehbo.nl)

Bezettingspercentage gasten 2012 Aantal ingezette vrijwilligers

Bijzondere vakanties

en conflict

In 2012 helpt het Rode Kruis 159.990 moeders die in achttien landen vechten tegen de gevolgen van oorlog en conflict

In 2012 help

Maarten

28


JAARVERSLAG 2012

Het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds Het aantal natuurrampen is in de afgelopen 20 jaar sterk toegenomen: van 80 naar 400 per jaar. Met de toe name van het aantal rampen, groeit ook het aantal slachtoffers. Overstromingen, orkanen en aardverschuivingen raken vaak de meest kwetsbare en armste bevolkingsgroepen.

En nog maar nauwelijks hersteld van de ene ramp, volgt alweer de volgende. Een ramp is niet altijd te voorkomen, maar we kunnen wel mensen beter beschermen en levens redden! Daarom is het Rode Kruis al actief vóórdat een ramp plaatsvindt en helpen wij mensen om zich beter voor te bereiden op rampen in de toekomst. Dat

doen we met het Prinses Margriet Fonds, speciaal in het leven geroepen door het Rode Kruis in 2011 voor de Prinses. Prinses Margriet: “Door één euro te investeren in preventie, wordt vier tot tien euro bespaard op noodhulp en wederopbouw! ”

Ons werk in Colombia - In 2012 kan het Rode Kruis dankzij steun uit het Prinses Margriet Fonds dorpen in Colombia beschermen tegen overstromingen. Onder meer door het aanleggen van verhoogde loopbruggen en het bouwen van huizen op palen. Bij hoog water zijn mensen verzekerd van een veilige vluchtweg. De aanpak heeft zich in verschillende dorpen al bewezen.

In 2012 zijn ook de Caribische Rode Kruis afdelingen actief op Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten

In 2012 zij

29


JAARVERSLAG 2012

wereldkaart

internationale INTERNATIONALEhulp hulp 20 20 xx

NOODHULP NOODHULP

6 6 xx

(tabel 8 en tabel 9 in de pdf)

WATER WATER & & SANITATIE SANITATIE

11 11 xx

Lange Lange termijn termijn projecten projecten voor voor veilig veilig drinkwater, drinkwater, sanitaire sanitaire voorzieningen voorzieningen en hygiëne. en hygiëne.

RAMPENVOORBEREIDING/ RAMPENVOORBEREIDING/ RISICOVERMINDERING RISICOVERMINDERING

4 3 xx

Maatregelen Maatregelen om om de de impact impact van van toekomstige te verminderen. verminderen. toekomstige rampen rampen te

GEZONDHEIDSPROGRAMMA GEZONDHEIDSPROGRAMMA

HIV/AIDS HIV/AIDS

15 15 xx

Kwaliteit Kwaliteit van van de de gezondheidszorg, gezondheidszorg, versterken versterken van van de de weerbaarheid. weerbaarheid.

Preventie Preventie door door middel middel van van voorlichting. voorlichting. Zorg Zorg voor voor mensen mensen met HIV/Aids en Aidswezen. met HIV/Aids en Aidswezen.

HH aaï ï tti i

NN igig eerr iaia

SSuu rrinin aamm ee NN icic aarr aagg uuaa

Z-Soedan Z-Soedan

Rwanda Rwanda

AAff gghh aann isis ttaa nn

sshh ddee lala nngg BBaa

Eritrea Eritrea

Zambia Zambia

Filippijnen Filippijnen

Indonesië Indonesië

ii aaww aal l MM

CC ool l oomm bbi i aa

Vietnam Vietnam

Soedan Soedan

iëië oopp hhi i aa EEtt nni i KKee ddaa aann eegg OO

Namibië Namibië

ee qquu bbi i aamm oozz MM

oo tthh ssoo LLee

ZZi i mm bbaa bbww ee

GG uuaa ttee mm aal l aa

China China

Syrië Syrië

aadd jaja TTss

CC uubb aa

eenn eedd bbi i ggee ssee ijinjn sstt lele PPaa

ië ssoo setr FFaa iub k L r aa inin r ië oo rrkk Iv be Li BBuu

ccaa aai i mm JJaa

eranderingen in humanitaire hulpverlening

TTuu rrkk LLi i ijieje bbaa nnoo nn

MM oonn ggoo lilëië

Grote Grote noodhulpoperaties noodhulpoperaties met met bijdragen bijdragen in in geld geld en en goederen. goederen.

Overzicht van grote en stille rampen (tabel 8 en tabel 9 in de pdf)

inin2012 36 landen landen 2012actief actiefinin36 35 Samen met andere hulporganisaties organiseert het Rode Kruis een debattenreeks over veranderingen in humanitaire hulpverlening

Samen met andere hulporganisaties organis

eenwijk

30


JAARVERSLAG 2012

Het vergroten van respect en hulpbereidheid in de samenleving in 2012 Nationaal Hulpverleners zijn regelmatig de dupe van fysiek en verbaal geweld tijdens het werk, zoals bij de rellen in Haren, tijdens oud en nieuw en rond voetbalwedstrijden. Hulpverleners die gewond raken of worden gedood zijn niet meer in staat anderen te helpen. Het Rode Kruis vindt de veiligheid van hulpverleners van groot belang en staat daarom vierkant achter de campagne ‘Handen af van onze hulpverleners’. Jongeren zijn regelmatig dader van geweld tegen hulpverleners. Door jongeren in een vroeg stadium bewust te maken van hun gedrag, wil het Nederlandse Rode Kruis bijdragen aan meer respect. Dit doen we in 2012 op verschillende manieren: we betrekken jongeren door het aanbieden

VISIE EN MISSIE

van maatschappelijke stages (zie kader), geven gastlessen op basis- en middelbare scholen en we verspreiden een studieboek van het Rode Kruis over de toepassing van humanitair oorlogsrecht in heden daagse gewapende conflicten. In 2012 staat ook de jonge Rode Kruisvrijwilliger centraal onder de noemer ‘Youth on the Move!’. Meer respect begint ook met goede voor lichting. Beroepskrachten van het Neder landse Rode Kruis en meer dan honderd voorlichters van het netwerk Humani tair Oorlogsrecht geven gastlessen en trainingen aan bijvoorbeeld Nederlandse militairen, NAVO-militairen, diplomaten, journalisten, juristen, studenten, collegaorganisaties en vrijwilligers over de regels van het humanitair oorlogsrecht en de werkwijze van het Rode Kruis als neutrale humanitaire organisatie. Dit draagt bij aan het vergroten van respect en hulpbereid heid. Immers: hoe meer mensen de regels kennen, hoe groter de kans dat zij in oor logstijd anderen menswaardig behandelen.

Internationaal Effectieve samenwerking



Sterke vereniging


In de nieuwe strategie kiest het Rode Kruis ervoor om strategische partnerschappen aan te gaan. Dit houdt in dat Nederlandse afdelingen gaan samenwerken met een afdeling van een zustervereniging elders in de wereld. Door bijvoorbeeld vrijwilligers uit te wisselen en te kijken hoe de afdelingen elkaar kunnen aanvullen. Dit draagt bij aan

Jongeren zetten zich in voor het Rode Kruis Een grote groep vrijwilligers vormt in 2012 het 3FM Serious Request pro motieteam en bezoekt 115 scholen om jongeren te vertellen over baby sterfte en het Nederlandse Rode Kruis. Zij geven in totaal 624 gast lessen aan circa 31.000 scholieren. Het Nederlandse Rode Kruis telt elf Studentendesks. In drie steden – Breda, Eindhoven en Delft – worden desks opgericht. De Studentendesks komen dit verslagjaar volop in actie voor 3FM Serious Request, orga niseren modeshows voor mensen met een verstandelijke beperking en promoten EHBO onder studenten. Kijk voor het volledige overzicht van activiteiten op de webpagina van de Studentendesks. Voor studenten organiseert het Rode Kruis ieder jaar een masterclass. Tegen een kleine bijdrage krijgen deelnemers vijf masterclasses en een diner. In 2012 komen de onderwerpen 3FM Serious Request, EHBO, opsporing en huma nitair oorlogsrecht aan de orde. Spre kers zijn o.a Eric Corton en een aantal Tweede Kamerleden. Zo’n zestig stu denten schrijven zich in en volgen de masterclasses met veel enthousiasme.

Veertien vrijwilligers verlenen Eerste Hulp nadat door noodweer een feesttent instort op een muziekfestival bij Steenwijk

Veertie

31


JAARVERSLAG 2012

Seminar over Internationaal Wapenhandelverdrag in het Humanity House in Den Haag

respect en hulpbereidheid. Een concreet voorbeeld hiervan is de samenwerking tussen het Nederlandse en het Bulgaarse Rode Kruis in een pilot. In 2012 wisselen vier Bulgaarse Rode Kruis regio’s en vier Nederlandse Rode Kruis districten kennis en ervaring uit over thema’s als jongeren participatie, noodhulp en fondsenwerving.

ermiste kinderen

Naar ieders tevredenheid, zo blijkt uit een evaluatie. Leerpunten worden meegeno men naar nieuw op te zetten strategische partnerschappen. In 2012 maakt het Rode Kruis zich hard voor een Internationaal Wapenhandel verdrag. Er wordt onder andere een suc

cesvol seminar georganiseerd over dit wapenhandelverdrag in het Humanity House. In 2012 lukt het staten nog niet om tot een verdrag te komen. We blijven ons inzetten voor een betere bescherming van burgers. n

Tijdens de Sinterklaasintocht in Roermond helpt het Rode Kruis bij het terugvinden van vermiste kinderen

Tijdens de Sinte

32

crisis in Syrië


Debattenreeks: Changing Humanitarian Aid Noodhulp staat, net als ontwikkelings samenwerking, regelmatig bloot aan kritiek. De effectiviteit wordt publieke lijk in twijfel getrokken en de hulpver lening zou zichzelf in stand houden. Daarom beginnen in 2012 het Neder landse Rode Kruis, Stichting Vluchte ling, ICCO/Kerk in Actie, Wageningen Universiteit, NCDO en het Humanity House een achtdelige debattenreeks over noodhulp: Changing Humanita rian Aid. De debatten zijn bedoeld om in te gaan op de kritiek en te kijken hoe ngo’s in een veranderende wereld hun werk het best kunnen doen. Thema’s die al de revue zijn gepas seerd: permanente noodhulp, veilig heid en ethische dilemma’s.

JAARVERSLAG 2012

Arubaanse Rode Kruis brengt werkbezoek aan Nederland Drie vertegenwoordigers van de Rode Kruis-afdeling Aruba doen in Nederland ervaring op bij enkele lokale afdelingen. Ook bezoeken zij het vakantieschip de J. Henry Dunant en de wijkwinkel in Den Haag. Tijdens het bezoek wordt duidelijk dat er veel overeenkomsten zijn, maar dat de afdelingen ook grote verschillen ken nen. Bijvoorbeeld in het aantal jonge vrijwilligers: één op de drie vrijwilligers bij het Arubaanse Rode kruis is onder de dertig jaar. Dit is in Nederland overduidelijk lager. Marieta Wanapa-Luydens, hoofdcoördinator Rode Kruis Aruba: “De jongeren zijn erg betrokken bij de activiteiten van de organisatie, voornamelijk tijdens de vakan tieperiode. Maar ze zijn hierna weer gedwongen om zich op hun studie te richten. Ook gaan velen naar het buitenland, zoals Europa of de Verenigde Staten. Wij zijn daarom juist op zoek naar meer oudere vrijwilligers. Als het kon, zouden wij het aantal jongeren met het aantal oudere vrijwilligers van Nederland willen uitwisselen. Maar helaas is dit onder andere vanwege de taalbarrière niet praktisch.”

Lustrum voor Frits Kalshoven competitie In 2012 organiseert het Nederlandse Rode Kruis voor de vijfde keer de Frits Kalshoven Competitie voor studen ten. Tijdens de competitie, waarbij humanitair oorlogsrecht centraal staat, nemen 12 teams uit Nederland en België het tegen elkaar op tijdens rol lenspellen en een pleitwedstrijd. De studenten verdiepen zich in het huma nitair oorlogsrecht dat regels stelt voor het voeren van oorlogen. Het Neder landse Rode Kruis hoopt op deze ma nier dat de kennis van studenten over humanitair oorlogsrecht wordt uitge breid en studenten deze in de praktijk leren toepassen. Zo brengt het Neder landse Rode Kruis humanitair oorlogs recht actief onder de aandacht.

In totaal ruim 4 miljoen euro besteden we aan de gevolgen en de opvang van vluchtelingen van de crisis in Syrië

In totaal ruim

rsteuning

33


JAARVERSLAG 2012

randvoorwaarden Om steeds het beste uit onze vereniging en onze hulpverleners te halen, hebben we een aantal randvoorwaarden benoemd: 1. humanitaire diplomatie 2. effectieve samenwerking 3. een sterke vereniging.

Humanitaire diplomatie Het Rode Kruis is politiek neutraal, maar staat overal ter wereld pal voor de belangen van de meest kwetsbaren. Humanitaire diplomatie, waarmee we deze mensen een stem geven, is daarom nauw verweven met onze missie. In de praktijk betekent dit dat we ons – zeker als onze grondbeginselen in het gedrang komen – uitspreken in het belang van de meest kwetsbaren. Dit met als doel gedrag, beleid, visie of benadering door overheden of publiek te veranderen. In 2012 spreekt het Nederlandse Rode Kruis zich onder meer uit tegen de zoge

VISIE EN MISSIE


Binnen de vereniging en met partners binnen en buiten het NRK Inclusief pleitbezorging


Sterke vereniging


noemde 3D-benadering in vredes- en crisisbeheersingsoperaties in het nieuwe regeerakkoord. Met deze benadering wil het kabinet benadrukken dat veiligheid, ontwikkeling en diplomatie (‘defence’, ‘development’ en ‘diplomacy’) hand in hand moeten gaan bij internationale missies. Dit staat op gespannen voet met de princi pes van humanitaire hulp in het algemeen en met de grondbeginselen van het Rode Kruis in het bijzonder. Humanitaire hulp is niet bedoeld om een politiek of militair doel te dienen en is gericht op het verlenen van hulp aan de mensen die dat het meest nodig hebben. Hierbij zijn de grondbeginse len onpartijdigheid, neutraliteit en onafhan kelijkheid belangrijke voorwaarden voor het Rode Kruis om haar werk te kunnen doen. Om toekomstig leed te voorkomen vraagt het Rode Kruis ook de aandacht voor de ernstige humanitaire gevolgen van de inzet

van kernwapens. We zijn ervan overtuigd dat dit de beste manier is om de desas treuze gevolgen van een kernexplosie te voorkomen. We vragen landen dan ook om vastberaden en snel stappen te nemen om dit te realiseren en hierover juridisch bindende afspraken te maken.

Effectieve samenwerking De interne samenwerking binnen het Nederlandse Rode Kruis staat hoog op de agenda. Minder ongeoormerkt geld, min der vrijwilligers en een snel veranderend hulplandschap vragen om heldere keuzes. Dit betekent bijvoorbeeld dat we meer gaan samenwerken. En dat we het verlenen van hulp vaker aan anderen zullen overlaten. Daarom zetten we ook stappen in de samenwerking met andere hulporganisa ties. Zo hebben we de Omgevingsscan geïntroduceerd. Lokale afdelingen kun

Vijf vrijwilligers helpen op Texel na een discobrand bij de opvang van omwonenden en verlenen medische ondersteuning

Vijf vrijw

Manilla

34


nen hiermee in kaart brengen wie in wijk of buurt (potentieel) kwetsbaar is en hoe iemand het beste geholpen kan worden. Soms is dat door het Rode Kruis zelf, soms juist door andere organisaties. Er lopen inmiddels succesvolle initiatieven in Den Haag (de Wijkwinkel) en Utrecht (Buurthulp). Belangrijke basis voor het Nederlandse Rode Kruis is een goede samenwerking met de Nederlandse overheid. Het Rode Kruis vervult een zogenaamde auxiliaire rol, waarbij we de overheid en reguliere hulpdiensten aanvullen en ondersteunen en zo nodig vervangen in de noodhulp verlening. Het in lijn brengen van het aantal districten met de veiligheidsregio’s van de overheid is een van de manieren waarop het Rode Kruis deze samenwer king zo effectief en efficiënt mogelijk wil maken. Voor de internationale hulpverlening werkt het Nederlandse Rode Kruis op een aantal terreinen samen met collega-hulporga nisaties. Een duidelijke visie hierop rollen we in 2012 uit via ‘Our New Way of Wor king’. Hierin staat Capacity Development and Collective Responsibility centraal. Dit houdt in dat we vooral van toegevoegde waarde willen zijn met díe expertise die elders (deels) ontbreekt, in díe landen waar onze internationaal opererende zuster verenigingen niet of beperkt actief zijn in de ondersteuning van de landelijke Rode Kruis of Rode Halve Maanorganisatie.

Een sterke vereniging We bouwen aan een sterke vereniging. We willen slagvaardig en divers zijn met een gezonde financiële basis. Door bewuste keuzes te maken in onze hulpverlening en

JAARVERSLAG 2012

Bijzondere gevers Het Nederlandse Rode Kruis krijgt in 2012 geld van diverse, bijzondere gevers. Adessium Foundation - Mede dankzij een bijdrage van Adessium Foundation heeft het Rode Kruis er ook in 2012 weer voor kunnen zorgen dat een grote groep kwetsbare mensen in onze samenleving, zoals gehandicapten, kunnen genieten van een zorgeloze week vakantie op ons vakantieschip de J. Henry Dunant of in een van onze zorghotels. Stichting Zabawas - Door een donatie van Stichting Zabawas kan het Rode Kruis Eerste Hulp instructiefilms produceren. Dit draagt ertoe bij dat steeds meer Neder landers actuele kennis van Eerste Hulp verlening krijgen en behouden. Charity Stichting Rob Beers - Van Charity Stichting Rob Beers ontvangen we een bijdrage voor de aanleg van een loopbrug in Bojaya, Colombia. Door de aanleg van deze loopbrug kunnen de kinderen van Bojaya ook ten tijde van overstromingen op een veilige manier naar school blijven gaan. Stichting Nationale Rode Kruis Tourrally - Mede dankzij de opbrengst van deze rally kan een grote groep kwetsbare mensen genieten van een zorgeloze week vakantie op vakantieschip de J. Henry Dunant. Het Reddingsboeifonds, een Fonds op Naam opgericht door een betrokken familie ondersteunt ook dit verslagjaar de hulpactiviteiten van het Rode Kruis bij wereldwijde stille rampen. Dit zijn rampen die zich vaak buiten het oog van de media afspelen, zoals natuurrampen en malaria-epidemieën.

2 0 12

door een duidelijke relatie aan te bren gen tussen de diverse activiteiten zetten we onze aandacht, energie en kennis zo efficiënt mogelijk in. We doen onze uitga ven zo verantwoord mogelijk en besparen waar dat kan. Het Nederlandse Rode Kruis heeft transparantie en integriteit hoog in het vaandel. Respect voor elkaar en voor elkaars werk vormen de basis voor de

omgangsnormen zoals we die binnen het Rode Kruis gewend zijn. Vrijwilligers zijn de basis van het Rode Kruis. Ook gaan in juni 26.500 collectanten langs de deur voor de landelijke collecte. Eind 2012 telt het Nederlandse Rode Kruis ruim 564.000 leden en donateurs. n

Het Rode Kruis helpt op de Filippijnen met reddingsmateriaal en noodhulppakketten na grote overstromingen rond Manilla

Het Rod

35


JAARVERSLAG 2012

Toegekende Rode Kruisonderscheidingen in 2012

Rode Kruis Kledinginzameling We breiden de samenwerking met KICI verder uit. Er komen ruim 50 nieuwe containers bij in Nederland. In totaal levert dit bijna een miljoen kilo kleding op. KICI zorgt ervoor dat herbruikbaar textiel een tweede leven krijgt in ontwikkelingslanden en Oost-Europa. De opbrengst in de vorm van donaties komt ten goede aan het Rode Kruis.

Legpenning

6

Medaille van Verdienste in Brons

7

Medaille van Verdienste in Zilver

0

Bij Koninklijk Besluit van 27 november 1914 (Stb. nr. 546) is het Bestuur van het Nederlandse Rode Kruis de bevoegdheid gegeven een onderscheidingenbeleid te voeren door middel van het toekennen van het Kruis van Verdienste, de Medaille van Verdienste in Zilver en de Medaille van Verdienste in Brons “voor belangrijke diensten in of jegens het Rode Kruis bewezen”.

Aantal leden en donateurs

2012

2011

564.216

585.358

Aantal leden en donateurs

Bloesemtocht

In het voorjaar van 2012 lopen ruim 25.000 wandelaars de Nationale Rode Kruis Bloesemtocht in de Betuwe. De populaire jaarlijkse wandeltocht vindt dit jaar voor de 20ste keer plaats. Het tijdens de tocht ingezamelde bedrag is bestemd voor de speciale vakantieweken.

sus voor BHV’ers

Collecte

Totaal aantal collectanten

26.500

Totale opbrengst

1.868.000 euro

Top 3 afdelingen

Opbrengst

Aantal collectanten

1. Utrecht-Midden

52.031,00 euro

347

2. Apeldoorn

39.652,00 euro

573

3. Amsterdam

36.734,82 euro

412

Collecte 2012

Op de landelijke Dag van de Bedrijfshulpverlener presenteren we een speciale EHBO cursus voor BHV’ers

Op de landelijke

embly

36


JAARVERSLAG 2012

van het Nederlandse Rode Kruis in 2012 partners

Het Nederlandse Rode Kruis kan rekenen op steun vanuit het bedrijfsleven, stichtin gen en fondsen. Daarnaast leveren diverse evenementen een bijdrage. Sommige organisaties dragen financieel bij, anderen bieden kennis of mankracht. Een overzicht van enkele bijzondere gevers is te vinden

in de kaders op pagina 34 en 35. Al deze partnerships zijn erg belangrijk voor het Nederlandse Rode Kruis. Mede dankzij deze bijdragen kunnen wij onze hulp verlenen. Ook vergroot het ons bereik, omdat mensen worden geacti

veerd om in actie te komen. Zo bieden steeds meer organisaties hun mede werkers de gelegenheid tijdens werktijd vrijwilligerswerk te doen. Hieronder een aantal van onze belangrijkste partners waarvan we in 2012 steun krijgen.

Bijzondere verhoging bijdrage Postcode Loterij Dankzij haar 2,5 miljoen deelnemers kan de Nationale Postcode Loterij dit jaar een recordbedrag van 291 miljoen euro schenken aan goede doelen. Het Nederlandse Rode Kruis mag al meer dan 15 jaar rekenen op de steun van de Postcode Loterij. In 2012 kent de Postcode Loterij het Rode Kruis zelfs een fantastische verhoging van e 1,8 miljoen toe, zodat we de komende jaren mogen rekenen op een jaarbijdrage van maar liefst e 5,4 miljoen. De bijdrage is extra bijzonder omdat deze niet alleen meerjarig is, maar ook vrij besteedbaar op basis van onze missie en visie. Dank zij deze structurele steun kunnen we hulp blijven bieden aan mensen in nood, wereldwijd en om de hoek. We zijn de Postcode Loterij en haar deelnemers hier zeer dankbaar voor. Samen maken we het verschil!

Judith Lingeman, Hoofd Goede Doelen van de Postcode Loterij: “In Mongolië heb ik met eigen ogen kunnen zien hoe het Rode Kruis zich inzet voor de meest kwetsbare mensen. Met zijn humanitaire werk draagt het Rode Kruis bij aan een betere wereld en we zijn blij dat we dit dankzij onze deelnemers kunnen ondersteunen.”

In Zuid-Soedan helpt het Rode Kruis bij de opzet van een Nationale Vereniging en de organisatie van de eerste General Assembly

In Zuid

ring

37


Dentsply Prosthetics Honderden Nederlandse tandartsen en hun patiënten steunen het Rode Kruis door oude gouden kronen op te sturen. Het Rode Kruis zamelt deze in, waarna Dentsply de kronen kosteloos raffineert. Door het goud te herwinnen levert deze actie maar liefst € 280.000 op.

Irdeto Medewerkers van dit technologiebe drijf zetten zich wereldwijd sportief in. Elke kilometer die zij rennen, zwem men, fietsen of lopen wordt beloond met een donatie aan het Rode Kruis. Het geld gaat naar verschillende dorpen in Papoea, Indonesië, waar het Rode Kruis werkt aan het verbeteren van water- en sanitatievoorzieningen.

KLM Open Aan de vooravond van de 93ste editie van het KLM Open golftoernooi spelen 25 bekende Nederlanders, onder wie Beau van Erven Dorens en Edwin van der Sar voor het goede doel. Deze Charity Challenge levert € 50.000 op. Het geldbedrag wordt gebruikt om de EHBO-kennis in Nederland te vergroten.

JAARVERSLAG 2012

partners van 3FM Serious Request Wehkamp.nl Wehkamp.nl verzorgt ieder jaar de inrichting van het Glazen Huis en het gebied backstage. Ook verkoopt het online warenhuis een speciaal 3FM Serious Request T-shirt. Medewerkers van Wehkamp.nl houden een veiling en bouwen een Glazen Kantoor. Al deze acties leveren een geweldige bijdrage van ruim € 300.000 op in de strijd tegen babysterfte.

Vodafone Vodafone roept in 2012 heel Neder land op om oude mobiele telefoons in te leveren in de Vodafone en Bel Company winkels en bij het Glazen Huis in Enschede. Ook de medewerkers zelf zamelen met verschillende acties zo veel mogelijk geld in. In totaal ontvangt het Rode Kruis een cheque van € 207.000, een prachtig bedrag voor de strijd tegen babysterfte.

Mr. Present Mr.Present is de officiële merchandise partner van 3FM Serious Request. Dit jaar verkopen zij, behalve shirts, tassen en mokken, ook de 3FM Serious Request speen en een speciale knuffelbeer. Twee artikelen die het thema van dit jaar – ‘Let’s Hear it for the Babies’ – onderstrepen. Van Mr.Present ontvangt het Rode Kruis het fantastische bedrag van € 268.000.

FrieslandCampina

Zeelandia

Landrover

Zeelandia ontwikkelt een speciaal 3FM Serious Request broodje. Een bijzonder broodje in de vorm van een knoop, gevuld met cranberries, muesli en rozijnen. Ieder verkocht broodje levert één euro op om babysterfte tegen te gaan. Ruim 700 ambachtelijke bakkers doen mee met de verkoop en dit levert het prachtige bedrag van € 90.860 op.

Landrover is wereldwijd partner van het inter nationale Rode Kruis. In Nederland steunt Landrover 3FM Seri ous Request door een financiële bijdrage en het beschikbaar stellen van ruim tien auto’s. De in campagnestijl uitgevoerde auto’s worden ingezet voor verslaggevers en DJ’s van 3FM.

Campina zet zich ook in als hoofdpartner van 3FM Serious Request. Mede werkers van het concern komen in actie, Campinaproducten krijgen een speciale 3FM Serious Request verpakking en diverse supermarkten en melkveehouders ondersteunen de actie. Resultaat: een cheque van € 288.000.

Samen met het Klimaatcentrum werken we met het Nicaraguaanse Rode Kruis aan meer besef van de effecten van klimaatverandering

Sam

38


JAARVERSLAG 2012

FrieslandCampina en het Rode Kruis ‘EEN LOGISCHE MATCH’

FrieslandCampina en het Rode Kruis. Twee wereldspelers. Allebei met een grote achterban en sterk geworteld in de samenleving. In 2012 onder tekenden ze een vijfjarig samen werkingscontract. “De invulling van onze samenwerking ging zo vanzelfsprekend en snel, we jumped into it.” De klik is logisch. Aan de ene kant een marktleider op het gebied van zuivel. Aan de andere kant het grootste huma nitaire netwerk ter wereld. Het is een klik die invulling geeft aan Friesland Campina’s mvo-beleid op het gebied van gezondheid en voeding. “De onder werpen waarop we willen samenwerken waren meteen duidelijk”, zegt Frank van Ooijen, directeur Sustainability bij FrieslandCampina. “In de eerste plaats het bestrijden van honger en ondervoe ding. Denk hierbij aan de gevolgen van

uba en Jamaica

natuurrampen, de situatie in vluchte lingenkampen. Het verlengde daarvan is voedselzekerheid, die behoorlijk onder druk staat door bijvoorbeeld de opwarming van de aarde en een groeiende wereldbevolking. En tot slot weerbaarheid, ook een van de speer punten van het Rode Kruis.” Van Ooijen ziet ook andere voordelen in de samenwerking. “Het Rode Kruis denkt op een verfrissende manier mee over de invulling van een partnerschap. Ze verplaatsen zich daarbij goed in onze positie. En omdat we allebei grote internationale spelers zijn, houden we elkaar scherp. We kunnen echt spreken van kruisbestuiving.”

Ook de medewerkers worden betrokken bij de samenwerking. Van Ooijen: “Ze kunnen concreet meehelpen om fond sen te werven. Bijvoorbeeld door een gesponsorde deelname aan de Zeven heuvelenloop te organiseren. Dat ver bindt en motiveert. Niet alleen weten de medewerkers zo een mooi bedrag voor het Rode Kruis in te zamelen. Het werkt voor ons ook intern. Zo konden we het enthousiasme en de saamhorigheid waarmee projectgroepjes aan de gang gingen met een actie voor 3FM Serious Request doorzetten naar een intern project voor duurzaam werken.”

Kennisdeling en fondsenwerving Voor de concrete invulling van de samenwerking vormen kennisdeling en fondsenwerving de ruggengraat. Het zuivelconcern ondersteunt de nationale en internationale hulpverlening van het Rode Kruis en deelt zijn kennis over hoogwaardige voeding.

Breakfast Charity event Maleisië Dutch Lady (FrieslandCampina label)

Rekeningnummer 6251 gaat open na orkaan Sandy, die grote schade aanricht in de VS en op Haïti, Cuba en Jamaica

Rekeningnumm

eidszorg

39


vooruitblik Het verslagjaar sloten we af met de instemming door de Ledenraad met een visie op de hulpverlening in noodsituaties en de voorbereiding daarop. 2013 vormt het overgangsjaar waarin we de omarmde visie vertalen naar de praktijk. We richten één compactere en slagvaardige organisa tie in waarin zowel vrijwilligers als beroeps krachten samenwerken aan de kerntaken. Met een managementlaag en 45 FTE minder. Het terugbrengen van de huidige 49 districten tot 25 zal eveneens zijn beslag gaan krijgen. Het veranderpro gramma KernGezond start vanaf januari en is onder andere bedoeld om de vaste kosten van het Nederlandse Rode Kruis te verlagen. Alles bij elkaar een grote operatie, die aan het eind van 2013 voor een belangrijk deel afgerond moet zijn. Concentratie op de kerntaken heeft ook grote gevolgen voor onze binnen landse hulpverlening. We zullen in 2013 nieuwe activiteiten moeten opstarten die het nieuwe profiel versterken en die de

JAARVERSLAG 2012

2013 zelfredzaamheid van mensen in nood situaties vergroten. In onze rol binnen de nationale noodhulpverlening hebben we daarnaast te maken met het verande rende hulpverleningslandschap, waarin onze positie niet langer vanzelfsprekend is. Het zal een nieuwe rol vragen, geba seerd op onze kerntaken en de eerder geformuleerde strategie. We gaan veel aandacht besteden aan innovatie van onze noodhulpverlening, aan het bieden van handelingsperspectieven in noodsituaties en aan de rol van social media daarbij. Wat dat laatste betreft hebben we met de EHBO app een track record en expertise opgebouwd. Internationaal vraagt de nieuwe benade ring in lijn met de New Way of Working veel aandacht. Vooral het terugbrengen van het aantal landen waarin we actief zijn brengt moeilijke keuzes met zich mee. Soms betekent dat het afbouwen van relaties met zusterverenigingen die al decennia terugvoeren, omdat onze toe

gevoegde waarde elders na al die jaren groter kan zijn. We realiseren ons dat dit soms meer tijd kost, omdat we niet ineens onze handen van projecten kunnen en willen aftrekken. Op z’n minst zijn we aan gemeenschappen verplicht te zorgen voor waarborgen zodat de ondersteuning in een andere vorm toch blijft bestaan. Dat zal niet allemaal in 2013 gerealiseerd zijn maar toch willen we zo snel mogelijk toe werken naar de nieuwe situatie, waarin we kunnen bouwen aan langdurige, waarde volle relaties met onze zusterorganisaties. Kortom: 2013 zal het jaar zijn van grote veranderingen. Veranderingen met veel impact die soms ook pijn zullen doen. Maar die wel bijdragen aan het realiseren van een sterke, slagvaardige vereniging met een duidelijk gezicht en rol, nationaal en internationaal. Dat stelt ons ook in de toekomst in staat van grote betekenis te zijn voor de meest kwetsbare individuen en gemeenschappen. Zodat in tijden van nood niemand alleen staat. n

Prinses Margriet krijgt een eredoctoraat van de McMaster Universiteit in Canada voor haar inzet voor gezondheidszorg

Prinses m

40


JAARVERSLAG 2012

In het Humanity House staat tijdens debattenreeks Changing Humanitarian Aid het werk van hulporganisaties in een veranderende wereld centraal

hoofdstuk 3 – Bestuursverslag

& Financiën

fst € 245.400 in

hoofdstuk 3 rslag e v s r u Bestu nciën & Fi n a

Op het jaarlijkse Haagse Rode Kruis Gala in het Vredespaleis zamelen 255 gasten en 25 bedrijven liefst € 245.400 in

Op het jaarlij

42

- bestuursverslag

JAARVERSLAG 2012

Organogram van het Nederlandse Rode Kruis

Vereniging

ledenraad

verenigingsbestuur

Directeur

beroepsorganisatie

or

Management Team Directeur, 4 ClusterManagers, manager P&O/RSC’s

p&o*

Cluster Strategie, Beleid & Verenigingszaken

Cluster Finance & Control

Strategie & INNOVATIE

Financiën Verenigingskantoor • Financiële administratie • Planning & Control • Financiën Internationale Hulpverlening

Juridische Zaken Humanitair OorlogsRecht Verenigingszaken • LEDEN- EN VRIJWILLIGERSBELEID • JONGERENBELEID • VERENIGINGSCOMMUNICATIE • Ondersteuning bestuurders en vrijwilligers

Financiën Vereniging en Regio’s Facilitaire zaken & Inkoop* • Facilitaire zaken • Inkoop ICT*

Corporate Communicatie* • Corporate algemeen • Interne communicatie BEROEPSKRACHTEN • Pers • Pleitbezorging

Contacten & Administratie* • BACKOFFICE NALATENSCHAPPEN • CONTACTCENTER • PROJECTENBUREAU

OPLEIDING & TRAINING INTERNATIONAAL SECRETARIAAT CARIBISCHE AFDELINGEN Cluster Hulpverlening Hulp Internationaal • Programme Partnership Unit • Strategic Partnership Unit • Disaster Response Unit • Resilience Unit

Cluster Marketing & Fondsenwerving Fondsenwerving Particulieren • Leden & donateurs • Marketing Intelligence • Nalatenschappen

hulp Nationaal • Sociale hulp/zelfredzaamheid • Noodhulp

Marketing Communicatie* • Marketingcommunicatie specialisten • Redactie on/offline • Traffic • Online Marketing

- Opvang en Verzorging (OV) & Verwanten Informatie (VWI) - Geneeskundige eenheden (GNK) & Evenementenhulp

Eerste Hulp

Campagnes & Projecten

Bijzondere Vakanties

Webteam

Mappa Mondo

Corporate partnerships Collecte

Opsporing & Ondersteuning • Tracing • Sociale opsporing

Internationale Activiteiten

Oorlogsnazorg

Major Donors

RSC Zuid West

districten • Eemland • Lekstroom • Midden- en West Brabant • Stichts Weidegebied • ‘t Sticht • Utrecht-Midden • Utrecht-Zuidoost • Zeeland

afdelingen

RSC Midden West

RSC Noord West

districten • Alblasserwaard/ Vijfheerenland • Delft/Westland • Den Haag • Dordrecht/ IJsselmonde • Goeree Overflakkee • Hoeksewaard • Midden-Holland • Nw Waterweg Noord • Rotterdam • Rijnland • Vliethorst • Voorne-Putten • Zoetermeer/Oostland

districten • Amstelland • Amsterdam • Duin Meer Zand • Haarlem e.o. • Kop van Noord-Holland • Noord-Kennemerland • West-Friesland • ZaanstreekWaterland • Gooi & Vechtstreek

afdelingen

afdelingen

RSC Noord

districten • Drenthe • Fryslân • Groningen • Flevoland

afdelingen

* Functionele Service Centra

RSC Midden Oost

RSC Zuid Oost

districten • Achterhoek • Arnhem • Gelderland-Zuid • Noord-West Veluwe • Oost-Veluwe • Rijn- en IJsselstreek • Twente • West Veluwe Vallei • IJsselland

districten • Brabant Noord-Oost • Brabant Zuidoost • Den Bosch e.o. • Eindhoven • Noord- en Midden-Limburg • Zuid-Limburg

afdelingen

afdelingen

districtsraden

afdelingsraden

Organogram van het Nederlandse Rode Kruis (situatie per 1 januari 2013)

Request 2011

In 2012 starten we een mobiele klinieken-project in Ivoorkust, dankzij de opbrengst van 3FM Serious Request 2011

In 2012 starten

fvoudigt

43

- bestuursverslag

JAARVERSLAG 2012

bestuursverslag Het bestuursverslag beschrijft de organi satie van het Nederlandse Rode Kruis en hoe het omgaat met risicomanagement, weten regelgeving en de afspraken die zijn gemaakt over verantwoording en kwa liteitszorg. In het financiële deel van dit bestuursverslag staan de ontwikkelingen van baten en lasten in 2012 en de begro ting van 2013. Het Nederlandse Rode Kruis maakt deel uit van de internationale Rode Kruisbe weging en is lid van de Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC). De complete beschrijving van de verschillende compo nenten vindt u op pagina 83 en 84 van dit jaarverslag.

Ledenraad, verenigingsbestuur en directie Het Nederlandse Rode Kruis is een vereni ging die de medezeggenschap en toezicht in de verenigingsstructuur heeft verankerd, evenals de scheiding tussen toezichthou dende en bestuurlijke taken. Het bestuur van de organisatie is in han den van het verenigingsbestuur. Leden van dit bestuur zetten in hoofdlijnen het beleid uit en nemen beslissingen op strategisch niveau. De Ledenraad houdt toezicht op het bestuur. De uitvoering en de dagelijkse leiding, en daarmee de vertaling van stra tegie naar uitvoering, is in handen van de directie. Op districts- en afdelingsniveau leggen de besturen bij de lokale ledenraden verantwoording af over het gevoerde beleid en de uitvoering van de werkplannen. De

afdelings- en districtsbesturen hebben voor de dagelijkse gang van zaken volmacht namens het verenigingsbestuur. Leden Het Nederlandse Rode Kruis telt eind 2012 564.216 leden en donateurs. Net als in andere verenigingen zijn het de leden die de beslissingen nemen over de koers van de organisatie. Bij het Rode Kruis gebeurt dat twee keer per jaar, in juni en december, tijdens de Ledenraad. In het verslagjaar vormde vooral het instemmen van de Ledenraad met de toekomstvisie een belangrijk moment. Daarnaast stemde de Ledenraad in juni in met het voeren van onderhandelingen met een tweetal partijen, de Gouden Leeuw Groep en de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantie werk, over de overname van de exploitatie van de Rode Kruis zorghotels. Eind 2011 leek het erop dat de hotels gesloten zou den moeten worden, maar begin 2012 konden alsnog overnamegesprekken gestart worden met serieuze kandidaten. Deze liepen gedurende de rest van het verslagjaar en zetten zich voort in 2013.

Cruciaal voor het werk van het Neder landse Rode Kruis zijn de vrijwilligers. Zij zijn desgewenst - maar niet per definitie ook lid van de vereniging. In 2012 komen er ruim 32.000 in actie voor hun kwetsbare medemens. Ook gaan in juni 26.500 collectanten op pad voor de landelijke collecte die ruim € 1.8 miljoen opbrengt. Verenigingsbestuur In het verenigingsbestuur van het Neder landse Rode Kruis zit een oneven aantal maar altijd minimaal negen - personen. In 2012 nemen 13 mensen plaats in het ver enigingsbestuur. Voor alle functies binnen het bestuur bestaat een functieprofiel. Alle bestuursleden zijn vrijwillig en onbezoldigd verbonden aan het Nederlandse Rode Kruis en ontvangen alleen een vergoeding voor gemaakte kosten. In totaal declareren de bestuursleden in 2012 € 2.625,- aan onkosten. In 2011 was dit € 670,-. Bestuursleden worden benoemd voor een termijn van vier jaar. De maximale zittings duur bedraagt drie termijnen. In een roos ter van aftreden staan ook de periodieke

Samenstelling van het verenigingsbestuur per 31 december 2012 Erevoorzitter: • H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden Bestuur: • Mevrouw mr. Inge Brakman (voorzitter) • De heer Paul Rosenmöller(vice-voorzitter) • De heer drs. Vincent van Stijn RA MGA (penningmeester) • Z.H. Prins Pieter-Christiaan van Oranje-Nassau, van Vollenhoven

• De heer Generaal (b.d.) Dick Berlijn • De heer mr. Ed d’Hondt • De heer em. prof. dr. Hans Egtberts • De heer mr. Sadik Harchaoui • Mevrouw Pauline Krikke • Mevrouw mr. Inez van Oord • De heer ir. Piet van Schijndel • Mevrouw Johanneke Tummers • Mevrouw Masooma Yousufzai

Extra collectanten zorgen dat de opbrengst van de Rode Kruis-collecte in de Duin en Bollenstreek in 5 jaar vervijfvoudigt

Extra c

tdorpen

44

- bestuursverslag

JAARVERSLAG 2012

Nevenfuncties bestuursleden en directie per 31 december 2012 Mevrouw mr. Inge Brakman (voorzitter) Benoemd in 2012 (1e periode) • Voorzitter Centrale Commissie voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek • Plaatsvervangend voorzitter Raad van Toezicht Universiteit van Amsterdam en Hogeschool van Amsterdam • Voorzitter Raad van Toezicht Staatsbosbeheer • Voorzitter bestuur Stichting de Baak, managementcentrum VNO-NCW • Lid Raad van Commissarissen Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf • Lid bestuur Preferente aandelen Telegraaf Media Groep • Lid bestuur Stichting Persvrijheidfonds • Voorzitter Stichting KijkOnderzoek • Lid Raad van Commissarissen DSM Nederland De heer Paul Rosenmöller (vice-voorzitter sinds 1 oktober 2012) Voor de 2e maal herbenoemd per 1 januari 2012 (3e en laatste periode) Hoofdfunctie: Programmamaker en presentator IKON Nevenfuncties: • Lid Raad van Commissarissen Nederlandse Spoorwegen • Lid Raad van Commissarissen CSU • Lid Raad van Commissarissen Algemene Pensioen Groep • Voorzitter Convenant Gezond Gewicht De heer drs. Vincent van Stijn RA MGA (penningmeester) Benoemd in 2010 (1e periode) Hoofdfunctie: Partner bij Deloitte Accountants Geen nevenfuncties Z.H. Prins Pieter-Christiaan van Oranje-Nassau, Van Vollenhoven Benoemd in 2010 (1e periode) Hoofdfunctie: CEO AGT International (Netherlands) Nevenfuncties: • Voorzitter Laureus Nederland • Voorzitter Stichtingsbestuur KUSW • Vice-voorzitter Rode Kruis Tourrally

• Bestuurslid Stichting Meer dan Voetbal • Oprichter en Voorzitter Tignum AG • Voorzitter Vereniging Beveiligingsmanagers Nederland Generaal b.d. Dick Berlijn Herbenoemd op 8 december 2012 (2e periode) Hoofdfunctie: Senior Board Advisor Deloitte Nevenfuncties: • Lid Raad van Commissarissen Thales Nederland • Voorzitter Raad van Advies Dutch Hawker Hunter Foundation • Lid Raad van Advies Stichting Koninklijke Luchtmacht Historische Vlucht” • Adjudant in buitengewone dienst van H.M. de Koningin • Lid International Advisory Board Royal Ten Cate • Lid Bestuur Fonds Slachtofferhulp • Lid Raad van Advies Nintes • Lid Raad van Advies Rekkof Fokker NG • Lid Commissie Hoekstra (Evaluatie veiligheidsregio’s) • Aangesloten bij sprekersbureau de Assemblee De heer em. prof. dr. Hans Egtberts Benoemd in 2010 (1e periode) Hoofdfunctie: Coach/counselor zingevingsvraagstukken bij de Prak tijk voor Coaching en Counseling (eigen bureau, éénmansbedrijf) Nevenfuncties: • Voorzitter Stichting Gehandicaptenraad Duiven • Voorzitter WMO Platform Duiven • Lid Raad van Toezicht Stichting Zorgbelang Gelderland • Voorzitter Studentenraad Open Universiteit • Lid Klachtencommissie Open Universiteit • Lid Facultaire Opleidingscommissie faculteit Nederlands recht Open Universiteit • Plv. lid Raad van Advies Zorgkan toor Arnhem (Menzis Zorgkantoor) De heer mr. Sadik Harchaoui Herbenoemd in 2009 (3e periode), aftredend per 1 januari 2013

Hoofdfunctie: Voorzitter Raad van Bestuur van FORUM Nevenfuncties: • Voorzitter Raad voor Maatschap pelijke Ontwikkeling (RMO) • Lid Bestuur NTR • Lid Bestuur Prins Claus Fonds • Lid Bestuur Nationaal Toneel De heer mr. Ed d’Hondt Herbenoemd in 2009 (3e periode), aftredend per 1 januari 2013 Hoofdfunctie: Voorzitter bestuur GGD-Nederland en voorzitter GHOR Nederland (de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Nevenfuncties: • Voorzitter Montesquieu Instituut • Voorzitter Bestuur Nieuwe Hollandse Waterlinie • Voorzitter Raad van Commissarissen De Goudse NV • Voorzitter Raad van Commissarissen Liander BV • Voorzitter Raad van Commissarissen Brinkgroep BV • Lid Raad van Commissarissen BMC • Lid Raad van Toezicht Politieacademie • Lid Bestuur Academie voor Wetgeving Mevrouw Pauline Krikke Voor de 2e maal herbenoemd per 1 januari 2010 (3e en laatste periode) Hoofdfunctie: Burgemeester van Arnhem Nevenfuncties: • Lid Vereniging Aegon • Voorzitter Locov (Landelijk Overleg Consumenten belangen Openbaar Vervoer) • Voorzitter Permanente scoutings commissie van de VVD • Lid Raad van Advies Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe • Lid Bestuur Lucie Burgers Stichting • Voorzitter Raad van Toezicht Rijksdienst voor het Wegverkeer • Voorzitter Strategisch Advies college Verbond van Verzekeraars Mevrouw mr. Inez van Oord Voor de 2e maal herbenoemd per 1 januari 2010 (3e en laatste periode) Hoofdfunctie: Eigenaar van Linq

Nevenfunctie: • Bestuurslid Humanity House De heer ir. Piet van Schijndel Voor de 2e maal herbenoemd per 1 januari 2012 (3e en laatste periode) Hoofdfunctie: Lid van Raad van Bestuur Rabobank (tot 1 december 2012) Nevenfuncties: • Voorzitter Raad van Commissarissen bij De Lage Landen en Obvion • Lid Raad van Commissarissen bij Robeco • Lid Raad van Toezicht St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg • Lid Raad van Commissarissen CSU Total Care • Voorzitter Raad van Advies TelewerkForum • Lid Raad van Advies Faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences TU Eindhoven Mevrouw Johanneke Tummers Benoemd in 2010 (1e periode), student Hoofdfunctie: coassistent Gelre ziekenhuizen Apeldoorn • Geen nevenfuncties Mevrouw Masooma Yousufzai Benoemd in 2010 (1e periode), student Nevenfuncties: • Project Officer Stichting Pax Ludens (betaalde baan) • Lid Stuurgroep van Sophia (netwerkorganisatie) • Lid Worldconnectors • Ambassadeur ECHO • Vrijwilliger Stichting Jeugd voor Uitwisseling en Begrip De heer prof. dr. Cees Breederveld (algemeen directeur) Nevenfuncties: • Lid Audit & Risk Commissie van de IFRC • Lid Raad van Advies van i-Cane • Lid Bestuur Samenwerkende Hulp Organisaties • Lid Bestuur Vereniging van Fondsenwervende Instellingen • Bijzonder Hoogleraar Rampengeneeskunde Universiteit van Amsterdam

Via gezond drinkwater en latrines werken we in Liberia aan de gezondheidssituatie onder vluchtelingen in de gastdorpen

Via gezond

45

- bestuursverslag

JAARVERSLAG 2012

en onze activiteiten op het gebied van rampenvoorbereiding. Nationaal genere ren we aandacht voor nationale noodhulp, activiteiten rondom EHBO en hulpverlening bij grootschalige evenementen. Op het gebied van fondsenwerving onder neemt het Nederlandse Rode Kruis grote inspanningen, zowel onder donateurs als in de zakelijke markt. We gaan diverse corporate partnerships aan. Met welke bedrijven we in 2012 samenwerken leest u op pagina 37 en 38. Ook maken we ons opnieuw hard voor het behoud van bestaande leden en donateurs en het vin den van nieuwe begunstigers.

Controle en evaluatie

herbenoemingen. In 2012 treden er geen bestuursleden af. Directie De directie van het Nederlandse Rode Kruis bestaat uit één persoon. Algemeen directeur Cees Breederveld heeft een dienstverband voor onbepaalde tijd. Het verenigingsbestuur stelt de directiebeloning vast. Deze voldoet aan de ‘Regeling beloning directeuren van goede doelen’ (Code Wijffels, cq VFI-norm) en de ‘Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens’ (WOPT, de zogeheten ‘Balkenendenorm’). Ook wordt voldaan aan de regels voor MFS II-subsidies door het ministerie van Buiten landse Zaken, de zogenoemde DG-norm. Meer informatie over de bezoldiging van de directie is te vinden op pagina 79.

IER Klimaatpenning van 2012

Communicatie en Fondsenwerving Het persbeleid van het Nederlandse Rode Kruis richt zich in 2012 op het proactief in het nieuws brengen van de noodhulp verlening in binnen- en buitenland. Daarbij ligt internationaal vooral de focus op hulp verlening bij natuurrampen en conflicten

Het bestuur evalueert het eigen functio neren regelmatig. De voorzitter van het bestuur en de algemeen directeur evalu eren het functioneren van de algemeen directeur eenmaal per jaar. Daarnaast legt het bestuur jaarlijks verantwoording af aan de Ledenraad over het gevoerde beleid in het afgelopen jaar. Extern toezicht vindt plaats door: • KPMG Accountants N.V. (accountantscontrole); • Centraal Bureau Fondsenwerving (keur merk verantwoorde fondsenwerving)

In 2012 waren gedelegeerden van het Nederlandse Rode Kruis aanwezig bij onze buitenlandse projecten in: Kirgizië, Ivoorkust, Kenia, Togo, Libanon, China, Filippijnen, Zambia, Haïti, Colombia, Vietnam, Mongolië, Indonesië, Tadzjikistan, Soedan, Liberia, Suriname, Nicaragua, Guatamala, Zuid-Soedan. Het totaal aantal gedelegeerden in 2012: gemiddeld 39 fte.

Het Rode Kruis ontvangt, als koploper in duurzaamheid, de HIER Klimaatpenning van 2012

Het Rode Kruis ontvangt,

46

- bestuursverslag

JAARVERSLAG 2012

Risicomanagement Hulpverlening in binnen- en buitenland brengt altijd risico’s met zich mee. Het is de verantwoordelijkheid van het Rode Kruis dat vrijwilligers en beroepskrachten bewust en goed getraind met die risico’s omgaan. Daarom brengen we continu de

risico’s in kaart en bereiden we onze hulp verleners zo goed mogelijk voor. Voorbereiding Om altijd en overal goed op risico’s voorbe reid te zijn heeft het Rode Kruis draaiboeken klaarliggen voor verschillende calamiteiten in

Klachtenbehandeling De klachtenprocedure van het Nederlandse Rode Kruis bestaat in eerste instantie uit bemiddeling door de klachtenfunctionaris; blijft een voor beide partijen aanvaard baar resultaat uit, dan wordt de klacht voorgelegd aan het Geschillen, Beroeps en Klachten College. Het GBK-College is het onafhankelijke geschillen- en klachtencollege van het Nederlandse Rode Kruis, dat is ingesteld door de Ledenraad. In 2012 ontvangt de klachtenfunctionaris in totaal 24 klachten. In de meeste gevallen slaagt de klachtenfunctionaris erin de klachten tot tevredenheid van betrokkenen op te lossen. Drie klachten blijken niet bemiddelbaar en worden doorverwezen naar het GBK-College. 45% van de klachten heeft betrekking op noodhulp door vrijwilligers. In 2011 was dat 90%.

Klachten Soort klacht

Aantal

Disfunctioneren in de noodhulp

10

Verschil van inzicht in bestuurlijk functioneren

2

Beleidsinzicht jongeren betrekken bij hulpverlening

2

Disfunctioneren Sociale Hulp

2

Ontevreden over dienstverlening Bijzondere vakanties

2

Totaal bemiddeling

18

Betreft vooral wegwijs/begeleiden in de klachtenprocedure Totaal klachten

24

Van deze 24 zijn er 3 klachten doorverwezen naar het GBK-college. Er zijn geen klachten doorverwezen naar de Vertrouwenspersoon

rdt het doneren via sms ingevoerd

6

binnen- en buitenland. In dergelijke situaties stellen we een crisisteam samen. Daarbij valt te denken aan crisissituaties als: • Een acute fysieke bedreiging van vrijwillige of betaalde Rode Kruis-medewerkers; • Een extreme ramp die een dusdanig forse rol van het Rode Kruis vraagt voor het verlenen van noodhulp dat onze mogelijkheden daarvoor onvoldoende zijn. In dat geval moeten we snel aanvul lende inzet kunnen organiseren; • Een niet-fysieke bedreiging, zoals een communicatiecrisis. Operationele risico’s Natuurlijk verloop en ziekte zorgen voor een constante wisseling van personeel en vrijwilligers. Vrijwilligers Binnen het vrijwilligerswerk zijn korte klus sen op projectbasis de trend. De orga nisatie van onze werkzaamheden zullen we daarop in toenemende mate moeten inrichten. Het Nederlandse Rode Kruis stelt daarom werkinstructies en procedu res op om projectkennis vast te houden en te delen. In 2012 starten we met het herijken van ons vrijwilligersbeleid. Door onze opleidingen meer modulair aan te bieden sluiten we beter aan bij de veran derende behoefte van onze vrijwilligers. Beroepskrachten Het bovenstaande geldt natuurlijk ook voor beroepskrachten. Het soort activi teiten en de omvang van de organisatie maken het onvermijdelijk dat ook onder beroepskrachten sprake is van verloop. Door tijdig in te spelen op dit (natuurlijke) verloop kunnen we de overdracht goed organiseren, zodat nieuwe medewerkers hun activiteiten probleemloos kunnen overnemen.

Tijdens de Rode Kruis-collecteweek wordt het doneren via sms ingevoerd

Tijdens de Rode Kruis-collectew

47

- bestuursverslag

JAARVERSLAG 2012

Verzekeringen Om de gevolgen van risico’s of situaties te verminderen beschikken we over een pak ket aan verzekeringen, zowel voor onze vrijwilligers als voor onze beroepsorganisa tie. Voor plaatselijke Rode Kruis-afdelingen en -districten zijn veel van die verzekerin gen verplicht of worden ze centraal voor het hele Nederlandse Rode Kruis afgeslo ten. Regelmatig evalueren we alle vormen van schadeverzekeringen en bespreken deze met onze externe adviseurs. Reputatierisico’s Het Rode Kruis heeft een goede reputatie en een zeer herkenbaar beeldmerk. Om onze goede naam te behouden commu niceren we zo duidelijk, volledig en trans parant mogelijk met onze doelgroepen. Dit gebeurt op verschillende manieren, onder andere via onze website www.rodekruis.nl. In 2013 ligt de focus op transparantie, we ontwikkelen een transparantievisie en star ten met het ‘transparant’ maken van een aantal pilotprojecten. Man

Financieel risicomanagement Het Rode Kruis heeft de verantwoorde lijkheid om zo zorgvuldig mogelijk om te gaan met de beschikbare middelen. We vermijden financiële risico’s daarom zo veel mogelijk door deze te voorkomen of goed te beheersen. Dit vraagt veel aandacht, aangezien de geldstromen binnen het Rode Kruis zeer divers zijn. Het beperken van de financiële risico’s doen we bijvoor beeld door: • Inkomsten en uitgaven jaarlijks te begro ten via de planning- en controlcyclus. Achteraf worden alle bedragen gerap porteerd en geanalyseerd, zodat tijdige bijsturing mogelijk is. • Onze bestedingen goed te verantwoor den. We doen dit zo duidelijk en trans parant mogelijk. • Een terughoudend beleggingsbeleid te hanteren. • (Beperkte) reserves aan te leggen om tegenvallers op te vangen. • (Ruim) binnen de geldende weten regelgeving te blijven (compliance).

Kwaliteitszorg Het Nederlandse Rode Kruis besteedt in 2012 op verschillende manieren aandacht aan de geleverde kwaliteit. Alle hulpver leningsactiviteiten die in Nederland door beroepskrachten van het Rode Kruis worden uitgevoerd zijn ISO- of HKZgecertificeerd. Nationale hulpverlening Alle 25 noodhulpregio’s houden een interne audit. Onderwerpen die onder de loep worden genomen betreffen de kwali teit en eenduidigheid van de hulpverlening, zoals het aantal vrijwilligers, opleiding en opkomsttijd. Ook vindt voor het eerst een audit plaats op het verenigingskantoor. Daarbij testen auditors of we op lande lijk niveau de taken conform kaderstelling uitvoeren. De resultaten geven inzicht in knelpunten. In november vindt een landelijke ‘table top’-oefening plaats. Aan de hand van een ‘extreem slecht weer’-scenario testen we

Beroepskrachten

Vrouw

2012

2012 in fte gemiddeld

2011

2011 in fte gemiddeld

Beroepskrachten in Nederland

464

364

500

382

Beroepskrachten in het buitenland

37

39

46

43

60

40

Totaal

501

403

546

425

120

100

Aantal medewerkers

80

20

0 <25

26-35

36-45

46-55

56-59

60+

Verhouding man/vrouw

28/72

26/74

Ziekteverzuim

4,6%

4,9 %

Leeftijd

Aantal stagiaires

121

60

107

54

Leeftijdsopbouw beroepskrachten

tuurrampen

Het Nederlandse Rode Kruis komt op tal van plaatsen in de wereld in actie na in totaal zo’n 30 acute natuurrampen

Het Nederla

48

- bestuursverslag

hoe medewerkers omgaan met de dilem ma’s die dit met zich meebrengt. Wanneer is het bijvoorbeeld te glad of te gevaarlijk om vrijwilligers op pad te sturen? Er wordt geoefend op alle niveaus. Met de leerpun ten uit de oefening gaan we in 2013 aan de slag. De oefening is een van de aanbevelin gen uit een onderzoek van bureau COT dat in 2011 onderzoek deed naar het optreden van het Rode Kruis bij rampen en crises met bovenregionale of landelijke impact. Opsporing en Ondersteuning Op de afdeling Opsporing en Ondersteu ning vinden voor de ISO-certificering interne

JAARVERSLAG 2012

en externe audits plaats. De afdeling wordt opnieuw als ‘goed’ beoordeeld en de ISOcertificering wordt verlengd tot begin 2015. Mappa Mondo Mappa Mondo is HKZ-gecertificeerd en werkt hard aan de ontwikkeling van de indi viduele risico-inventarisatie. Dit is een nieuwe eis voor het landelijke kwaliteitskeurmerk HKZ. In 2013 wordt de risico-inventarisatie uitgevoerd op alle locaties. Ook richt Mappa Mondo de stuurgroep Kwaliteit op. Hiermee zetten de huizen voor de (tijdelijke) opvang van ernstig zieke kinderen een grote stap in het aansturen van het kwaliteitsbeleid.

Bijzondere Vakanties Bijzondere Vakanties is HKZ-gecertificeerd. Net als Mappa Mondo richt ook Bijzondere Vakanties een stuurgroep Kwaliteit op. Hiermee kan meer sturing worden gege ven aan het kwaliteitsbeleid. Ook werken we hard aan de ontwikkeling van een indi viduele risico-inventarisatie. In 2013 is het verder invoeren hiervan een speerpunt. Internationale hulpverlening De Internationale Hulpverleningsactivitei ten van het kantoor in Den Haag zijn ISOgecertificeerd. n

Mappa Mondo

r het Rode Kruis

Ambassadeur Yfke Sturm heeft een speciaal armbandje ontworpen. De opbrengst gaat naar het Rode Kruis

Ambassadeur Yfk

49

- financiën

JAARVERSLAG 2012

financiën

Ontwikkeling in de baten

In de jaarrekening staan de financiële gegevens van het Nederlandse Rode Kruis en een toelichting. In dit hoofdstuk behandelen we in het kort de voornaamste financiële ontwikkelingen in het verslagjaar. Tevens beschrijven we elementen van het onderliggende financieel beleid.

De baten zijn fors hoger dan begroot. De belangrijkste redenen hiervan zijn de aan houdend stijgende inkomsten van 3FM Serious Request en hogere inkomsten uit nalatenschappen. Ook krijgt het Neder landse Rode Kruis van de Nationale Post code Loterij een bijdrage van € 5,4 miljoen. In 2011 was dat nog € 3,6 miljoen.

In 2012 zijn de afwijkingen van de begroting beperkt. Met betrekking tot de baten is het belangrijkste verschil het geweldige resultaat van 3FM Serious Request. Ook de inkom sten uit nalatenschappen zijn fors hoger dan begroot. Het resultaat ligt in lijn met de gestage groei van voorgaande jaren. 2011 was wat dat betreft een vreemde eend in de bijt. Allereerst kwam dat door de geslaagde acties van het Rode Kruis voor Japan (circa € 7 miljoen) en van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) voor de Hoorn van Afrika (circa € 5,3 mil joen). Daarnaast zorgde de nalatenschap van Koningin Juliana en Prins Bernhard in 2011 eenmalig voor een uitzonderlijk hoge bijdrage van circa € 3 miljoen. 2011 en 2012 zijn daardoor niet goed te vergelijken. De lasten zijn hoger dan begroot voor wat betreft de internationale activiteiten. Deze zijn allemaal gedekt door zogenaamde ‘geoormerkte inkomsten’, voor een deel afkomstig uit vorig jaar.

De giften voor internationale doeleinden zijn lager dan begroot. Dit komt doordat er in 2012 geen grote acties voor internatio nale noodhulp waren. Door het ontbreken hiervan is de trend van het ‘oormerken’ van inkomsten minder zichtbaar. Toch zal deze trend naar verwachting blijven doorzetten, door stijgende inkomsten bijvoorbeeld uit acties als 3FM Serious Request en daling van algemene inkomsten, zoals de contributie. Het Rode Kruis financiert de bedrijfsvoe ring voor een groot deel uit ongeoormerkte baten, die dus vrij besteedbaar zijn. Het ONTWIKKELING BATEN 2012 ONTWIKKELING BATEN 2012

TOTAAL

€ 82 mln € 82 mln TOTAAL

Eigen fondsenwerving

€ 37,3fondsenwerving mln Eigen € 37,3 mln Acties van derden

Al met al heeft het Rode Kruis eind 2012 een positief exploitatieresultaat van € 3,6 miljoen. Hiervan storten we € 2,8 miljoen in een bestemmingsreserve innovatie en verbetering hulpverlening en € 0,8 miljoen in de continuïteitsreserve.

€ 19,5van derden Acties

€ 19,5 Subsidies € 24,1 Subsidies € 24,1

Beleggingen

€ 0,7 Beleggingen € 0,7 baten Overige € 0,4 baten Overige € 0,4

BATEN BATEN 2011 2011 € 97,2 € 97,2 mlnmln

Baten en lasten

Rode Kruis is sinds een aantal jaren bezig de bedrijfsvoering aan te passen aan de daling van de ongeoormerkte baten. Hieronder volgt een korte toelichting op de belangrijkste elementen. Eigen fondsenwerving De totale baten uit eigen fondsenwer ving vallen ruim € 2 miljoen hoger uit dan begroot voor 2012, vooral vanwege hogere inkomsten uit nalatenschappen. Giften voor internationale hulpverlening vallen € 1,5 miljoen lager uit dan begroot. Dit komt doordat er in 2012 geen grote acties plaatsvinden. Ook de inkomsten uit contributies laten een daling zien. Door forse wervingsinspanningen kan het Rode Kruis deze daling beperken tot enkele procenten.

Ten opzichte van 2011 vallen de inkom sten echter bijna € 10 miljoen lager uit. De verklaring voor deze grote daling staat hierboven: de baten in 2011 uit de actie ONTWIKKELING LASTEN 2012 voor Japan en de nalatenschap van ONTWIKKELING LASTEN 2012 Koningin Juliana en Prins Bernhard.

Acties van derden TOTAAL De baten uit acties van derden bedragen TOTAAL € 81,7 en veel bijna € 20 miljoen enVoorlichting zijn daarmee € 81,7 bewustmaking Voorlichting en hoger dan begroot. Dit is vooral te danken € 3,7 bewustmaking aan de succesvolle actie € 3,7van 3FM Serious Voorbereiding en Request. Daarnaast heeft de Nationale coördinatie Voorbereiding en internationale Postcode Loterij de jaarlijkse coördinatiebijdrage met activiteiten internationale € 1,8 miljoen verhoogd. € 4,1Hiermee compen activiteiten seren we de daling van deze baten door € 4,1 Internationale activiteiten het ontbreken van acties van de Samen € 35,9 Internationale activiteiten werkende Hulporganisaties € 35,9 in 2012. Nationale hulpverlening

Subsidies van overheden € 26,9 hulpverlening Nationale Subsidies van overheden zijn in 2012 ruim € 26,9 Werving baten € 1,5 miljoen lager dan begroot € 7,3 batenen € 4 Werving miljoen lager dan 2011. Dit en komt doordat € 7,3 Beheer administratie €3,8 een deel van de begrote inkomsten reeds Beheer en administratie €3,8

50

- financiën

JAARVERSLAG 2012

in 2011, ná totstandkoming van de begro ting over 2012, is ontvangen.

KELING BATEN 2012 Beleggingen KELING BATEN 2012

Baten uit beleggingen begroten we altijd voorzichtig. Het gaat hier vooral om rente op spaarrekeningen, deposito’s en obli TOTAAL gaties. De totale TOTAAL € 82 mlnbaten uit beleggingen € 82 €mln bedragen 0,7 miljoen. In 2011 was dat € 0,9 miljoen.

TOTAAL

Voorlichting en bewustmaking Voorlichting en € 3,7 bewustmaking

€ 81,7 mln € 81,7 mln TOTAAL

Ontwikkeling in de lasten De totale lasten zijn een kleine € 2 miljoen hoger dan begroot. De uitgaven aan inter nationale activiteiten, inclusief de voorbe reiding en coördinatie, zijn bijna € 5 miljoen hoger. Deze worden altijd conservatief begroot en voor het overgrote deel gefinan cierd uit geoormerkte inkomsten. In 2011 waren deze uitgaven bijna € 13 miljoen euro hoger. Dat verschil wordt veroorzaakt door de lasten van het MFS II subsidie programma (waartegenover geoormerkte inkomsten stonden). De lasten voor nationale hulpverlening en voorlichting en bewustmaking liggen ongeveer € 3 miljoen lager dan begroot en € 2 miljoen lager dan vorig jaar. Dit is vol ledig een gevolg van de hogere ontvangen tegemoetkoming in de kosten (doorgaans facturatie). De bestedingen liggen onge veer op hetzelfde niveau als vorig jaar en komen overeen met de begroting. De overige uitgaven (voor werving en beheer en administratie) zijn lager dan in 2011 en komen overeen met de begro ting. Vooral de wervingskosten zijn lager

Voorbereiding en coördinatie Voorbereiding en internationale coördinatie activiteiten internationale € 4,1 activiteiten

€ 4,1

Internationale activiteiten

€ 35,9 € 35,9

Internationale activiteiten Nationale hulpverlening

€ 26,9 € 26,9

Nationale hulpverlening Werving baten

€ 7,3

Werving baten €Beheer 7,3 en administratie

€3,8 €3,8

Beheer en administratie

LASTEN 2011 € 97,1 mlnmln LASTEN 2011 € 97,1

en

BATEN 2011 € 97,2 mlnmln BATEN 2011 € 97,2

n

n en

ONTWIKKELING LASTEN 2012 ONTWIKKELING LASTEN 2012

Beheer en administratie De kosten voor beheer en administratie zijn ongeveer gelijk aan 2011 en in lijn met de begroting. Als percentage van de totale kosten stijgen deze kosten in 2012 flink, door de lagere bestedingen aan internatio nale activiteiten.

Financiële positie

€ 3,7

Overige baten De overige baten zijn voornamelijk te dan ken aan de winst door de verkoop van enwerving nenwerving activa. Vanwege het incidentele karakter n neemt het Rode Kruis dergelijke opbrengs derden ten niet in de begroting op.

erden

dan vorig jaar. Dit komt doordat er in 2012 geen grote noodhulpacties plaatsvinden.

Hieronder volgt een korte toelichting op de belangrijkste elementen. Besteed aan doelstellingen De lasten zijn in 2012 hoger dan begroot vanwege de bestedingen voor internatio nale activiteiten. De andere bestedingen voor nationale hulpverlening en voorlichting zijn in lijn met de begroting en vorig jaar. Werving baten De totale wervingskosten (eigen fondsen werving en acties van derden) zijn in 2012 iets hoger dan begroot, maar fors lager dan in 2011. Verreweg de belangrijkste oorzaak hiervoor is de afwezigheid van grote acties, die ook leiden tot extra wervingskosten. Met 18% blijft het Rode Kruis ruim onder de grens van 25% voor de kosten van eigen fondsenwerving van het Centraal Bureau Fondsenwerving.

Het Nederlandse Rode Kruis besteedt gel den zoveel mogelijk aan zijn doelstelling. Wel zijn er reserves nodig om de continu ïteit van de hulpverlening en de bedrijfs voering voor enige tijd te garanderen. Op die manier kunnen we steeds snel inspelen op rampen en noodsituaties. In de para graaf over reserves en fondsen staat een toelichting. Instellingen met een CBF-Keur zijn via het reglement gehouden aan de ‘Richtlijn Financieel Beheer Goede Doelen’ van de Vereniging voor Fondsenwervende instel lingen (VFI). Het financieel beheer van het Nederlandse Rode Kruis voldoet aan deze richtlijn.

Vaste activa De investeringen liggen in 2012 lager dan de afschrijvingen. Hierdoor daalt de netto boekwaarde met € 1 miljoen.

Beleggingen Verantwoord beleggen Het beleggingsbeleid van het Nederlandse Rode Kruis sluit aan bij de uitgangspunten reserves en beleggingsbeleid uit het CBFreglement. De belangrijkste elementen van dit beleg gingsbeleid:

51

- financiën

• De hoofdsom blijft in stand. • Beleggingen worden beschermd tegen ongewenste financiële risico’s, zoals renterisico of koersrisico. • Prestaties worden beoordeeld over een termijn van vijf jaar. • Inkomsten worden gebruikt voor de doelstelling. • Beleggen gebeurt bij voorkeur in reke ning-courant, spaarrekening, deposito’s en garantieproducten. • Beleggingsportefeuille wordt getoetst aan de grondbeginselen. Het Nederlandse Rode Kruis stoot de laatste aandelenbeleggingen bij lokale

JAARVERSLAG 2012

afdelingen in 2012 af. De gerapporteerde belegging in aandelen komt uit een legaat, waarvan de erflater heeft aangegeven dat het Nederlandse Rode Kruis deze effecten in stand moet houden. Verantwoording over het beleid en de uitvoering In onderstaande tabel ‘Resultaat uit beleggingen’ staan de financiële resulta ten op beleggingen over de afgelopen vijf jaar (in miljoenen euro’s). Onderdeel zijn ook de inkomsten uit verhuur, in lijn met de instructie van de VFI. Het totale resultaat uit beleggingen is elk jaar positief en het gemiddelde rendement

Resultaat spaar- en beleggingsvormen

over vijf jaar bedraagt 4,8%. Een goed resultaat, zeker tegen de achtergrond van de economische crisis. In 2008 was het beleggingsresultaat negatief, omdat enkele lokale afdelingen zich niet aan het beleggingsbeleid hielden en nega tieve resultaten op aandelenbeleggingen boekten.

Reserves en fondsen Reserves Het Nederlandse Rode Kruis heeft een continuïteitsreserve om de kosten van de werkorganisatie te kunnen financieren. Dat kan nodig zijn, bijvoorbeeld wanneer

2012

2011

2010

2009

2008

109

144

175

199

234

Dividend

63

72

60

85

75

Gerealiseerd koersresultaat

13

-6

17

684

-481

-107

-11

90

110

60

78

199

342

1.078

-112

-15

-2

-14

-61

-86

63

177

328

1.017

-198

4.739

5.613

6.829

6.505

17.746

1,33%

3,15%

4,80%

15,63%

-1,12%

Netto inkomsten uit verhuur

154

162

158

140

145

Netto resultaat liquide middelen

456

548

550

515

595

Totaal resultaat uit beleggingen

673

887

1.036

1.672

542

Beleggingen Obligatierente

Ongerealiseerd koersresultaat Bruto beleggingsresultaat Kosten beleggingen Netto beleggingsresultaat Waarde beleggingen per einde boekjaar Rendement beleggingen Gemiddeld rendement 2008-2012

4,76%

Gemiddeld rendement 2008-2012 bedrag 277

52

- financiën

bepaalde inkomsten onverwachts wegval len. Daarnaast moeten we de continuïteit van onze hulpverlening kunnen garande ren. Deze reserve mag volgens de regelge ving van het CBF en de Richtlijn Financieel Beheer Goede Doelen van de VFI maxi maal anderhalf maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie zijn. Het Neder landse Rode Kruis hanteert zelf een lager maximum van eenmaal de jaarlijkse kos ten. De reserve in 2012 bedraagt € 11,2 miljoen, ruim beneden het maximum op basis van bovengenoemde interne norm van ruim € 38 miljoen. De continuïteitsreserve stijgt in 2012 met € 1 miljoen. Deze stijging is te danken aan de overboeking naar de Solidariteitsre serve (€ -0,9 miljoen), de afname van de reserve financiering activa (€ 1,1 miljoen) en het gedeelte van het positieve exploi tatieresultaat dat niet is opgenomen in de bestemmingsreserve innovatie en verbete ring hulpverlening (€ 0,8 miljoen). Het Nederlandse Rode Kruis gebruikt de Solidariteitsreserve voor afdelingen die over onvoldoende middelen beschik ken om hun werk goed te doen. Andere – meer vermogende – afdelingen dragen vermogen af om deze reserve aan te vul len. Lokale afdelingen onttrekken in 2012 € 2,3 miljoen aan de Solidariteitsreserve en voegen € 0,9 miljoen toe. Het saldo is € 5,9 miljoen. Bestemmingsreserves van de overige onderdelen (voornamelijk plaatselijke afde lingen en districten) zijn gevormd door de

JAARVERSLAG 2012

lokale besturen. Deze zijn vooral bedoeld voor het onderhoud van bestaande activa of de aanschaf van nieuwe (vervangende) activa. Het saldo van deze reserves is onge veer constant gebleven op € 9 miljoen. Het is het beleid van het Rode Kruis om een reserve aan te houden voor het finan cieren van activa. We kunnen niet op korte termijn beschikken over de waarde van deze activa, maar pas na verkoop. Om die reden bestaat een reserve financiering activa, voor zover deze activa zijn gefinan cierd met eigen middelen. De afname van deze reserve van € 1,1 miljoen voegen we toe aan de continuïteitsreserve. Het gaat dus om een verschuiving binnen het eigen vermogen. Het saldo van deze reserve bedraagt in 2012 ruim € 25 miljoen. Uit het positieve exploitatieresultaat van € 3,7 miljoen creëren we een bestem mingsreserve voor een bedrag van € 2,8 miljoen waaruit innovaties en verbeteringen in de hulpverlening worden gefinancierd. Fondsen Het Nederlandse Rode Kruis brengt de inkomsten van derden met een specifiek doel – de geoormerkte middelen – onder in bestemmingsfondsen. Fondsensaldi bestaan dus uit het verschil tussen ontvan gen middelen en bestedingen. We streven ernaar deze middelen binnen drie jaar te besteden aan het doel waarvoor ze zijn ontvangen. In 2012 daalt het niveau van deze fond sen licht van € 35,2 miljoen naar € 34,5 miljoen. Een daling van € 1,7 miljoen op

de fondsen voor internationale hulpverle ning is het gevolg van ruim € 34 miljoen aan bestedingen op bestaande projecten, tegenover een bedrag van een kleine € 33 miljoen aan nieuwe inkomsten. De toename van de fondsen voor nationale activiteiten met € 1,3 miljoen wordt veroorzaakt door hogere inkomsten uit nalatenschappen en legaten. De saldi van het Prinses Margrietfonds en het Mappa Mondo fonds blijven ongeveer gelijk. Onderstaande grafiek geeft het totaal en de samenstelling van het vermogen aan het einde van 2011 en 2012. Bedragen zijn in miljoenen euro’s.

SAMENSTELLING VERMOGEN SAMENSTELLING VERMOGEN in mln € 2012 2011 in mln € 2012 2011 TOTAAL 93,8 93,5 TOTAAL 93,8 93,5 11,2 10,2 Continuïteitsreserve 11,2 10,2 Continuïteitsreserve

Bestemmingsreserve Bestemmingsreserve Herwaarderingsreserve Herwaarderingsreserve

Bestemmingsfondsen Bestemmingsfondsen

43,3 43,3

43,3 43,3

4,8 4,8

4,8 4,8

34,5 34,5

35,2 35,2

53

- financiën

Begroting 2013 Het Nederlandse Rode Kruis vertaalt de werken activiteitenplannen van de lokale afdelingen en de landelijke organisatie in een begroting. De Ledenraad stelt deze in december 2012 vast. Voor 2013 wijken de begrote baten en lasten in beperkte mate af van de realisatie in 2012. Voor de baten uit eigen fondsenwerving geldt dat voor 2013 de gebruikelijke € 2 miljoen voor inkomsten uit acties voor internationale noodhulp zijn begroot (tegen een resultaat van ongeveer 0 in 2012). Nalatenschappen worden zoals altijd con servatief begroot. Voor de baten uit acties van derden geldt dat we ook de opbrengst van 3FM Serious Request voorzichtig begroten. Daarnaast heeft de Nationale Postcode Loterij in februari 2013 de verhoging van de bij drage aan het Nederlandse Rode Kruis bekendgemaakt. Deze is niet opgenomen in de begroting voor 2013, omdat deze in december 2012 al is goedgekeurd.

JAARVERSLAG 2012

Voor de lasten geldt dat het Nederlandse Rode Kruis de uitgaven voor internationale activiteiten altijd conservatief begroot. We financieren de uitgaven voor het overgrote deel uit geoormerkte inkomsten, waardoor hogere inkomsten automatisch vertaald kunnen worden naar hogere uitgaven. De begrote activiteiten (en lasten) voor voorlichting en bewustmaking en nationale hulpverlening stijgen licht ten opzichte van de realisatie in 2012. Dit is vooral een gevolg van eenmalige kosten, die samen hangen met het KernGezond programma dat het Rode Kruis in 2013 start. Dit pro gramma is er onder andere op gericht om de vaste kosten van het Rode Kruis te ver lagen. De stijging van de wervingskosten zijn een gevolg van de extra inspanningen voor werving van leden en donateurs die nodig zijn om de inkomsten op peil te hou den. De totale begrote bestedingen aan alle activiteiten, exclusief eenmalige kosten, liggen lager dan in 2012. Bij de verwerking van het saldo worden de geoormerkte inkomsten en uitgaven sepa raat verwerkt via de bestemmingsfondsen.

Geoormerkte baten worden bij ontvangst immers toegevoegd aan deze bestem mingsfondsen, terwijl daarna de beste dingen aan deze bestemmingsfondsen worden onttrokken. Het negatieve fond senresultaat van bijna € 4 miljoen betekent dat de begrote uitgaven de inkomsten met dit bedrag overtreffen. Dit is opnieuw een gevolg van de voorzichtige begroting van de geoormerkte inkomsten op het gebied van internationale hulpverlening. Vanuit de bestemmingsreserves wordt een netto-onttrekking begroot van € 3,6 mil joen. Deze onttrekking vindt vrijwel volledig plaats uit de Solidariteitsreserve en is gro tendeels bestemd voor de lokale afdelin gen en districten. De mutatie van de continuïteitsreserve ten slotte weerspiegelt het exploitatietekort dat is begroot op € 2,2 miljoen. n

54

- financiën

JAARVERSLAG 2012

BEGROTING 2013 (in miljoenen euro’s) Begroting 2013

Realisatie 2012

Afwijking

1,9

1,9

-

15,1

15,4

-0,3

- Nationale doeleinden

6,3

6,8

-0,5

- Internationale doeleinden

2,3

1,0

1,3

Nalatenschappen

9,7

12,2

-2,5

35,3

37,3

-2,0

9,2

19,4

-10,2

Beschikbaar uit fondsenwerving

44,5

56,7

-12,2

Subsidies van overheden

24,9

24,2

0,7

Baten uit beleggingen

0,1

0,7

-0,6

Overige baten

0,1

0,4

-0,3

69,6

82,0

-12,4

Voorlichting en bewustmaking

4,2

3,7

0,5

Voorbereiding en coördinatie internationale activiteiten

4,8

4,1

0,7


31,1

35,9

-4,8

Nationale hulpverlening

27,5

26,9

0,6

Totaal besteed aan doelstelling

Baten uit eigen fondsenwerving Collecten Contributies Giften en schenkingen:

Baten uit acties derden

Som van de baten Besteed aan doelstellingen

67,6

70,6

-3,0

Werving baten

8,1

7,3

0,8

Beheer en administratie

3,6

3,8

-0,2

Som van de lasten

79,3

81,7

-2,4

Saldo

-9,7

0,3

-10,0

Bestemmingsreserves

-3,6

0,2

-3,8

Continuïteitsreserve

-2,2

0,8

-3,0

Bestemmingsfondsen

-3,9

-0,7

-3,2

-9,7

0,3

-10,0

Verwerking saldo:

55

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012

jaarrekening 2011

jaarrekening 2012

56

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012

jaarrekening 2011 jaarrekening 2012

Balans per 31 december 2012 Activa

(in duizenden euro’s) 31-12-2012

31-12-2011

23.471

23.833

Materiële vaste activa (1) - panden - vervoermiddelen

2.014

2.041

- overige activa

5.640

6.326

31.125

32.200

440

444

31.792

33.216

4.739

5.613

50.909

47.619

87.880

86.892

119.005

119.092

Voorraden (2) Vorderingen en overlopende activa (3) Effecten (4) Liquide middelen (5)

Totaal

57

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Balans per 31 december 2012, vervolg Passiva


31-12-2011

Reserves en fondsen Reserves - continuïteitsreserve (6)

11.218

10.217

- bestemmingsreserve (7)

43.303

43.299

4.821

4.821

59.342

58.337

- bestemmingsfondsen (9)

34.491

35.192

Totaal reserves en fondsen

93.833

93.529

Voorzieningen (10)

4.325

4.540

Schulden op lange termijn (11)

5.063

5.196

Schulden op korte termijn (12)

15.784

15.827

119.005

119.092

- herwaarderingsreserve (8)

Fondsen

Totaal

58

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Staat van baten en lasten over 2012 Baten

(in duizenden euro’s) Werkelijk 2012

Begroting 2012

Werkelijk 2011

Baten uit eigen fondsenwerving Collecten

1.868

1.946

1.892

15.439

16.100

16.091

6.840

6.127

6.454

939

2.349

7.501

12.198

8.531

14.775

37.284

35.053

46.713

Baten uit acties van derden (15)

19.461

9.190

19.931

Beschikbaar uit fondsenwerving

56.745

44.243

66.644

Subsidies van overheden (16)

24.156

25.894

28.082

Baten uit beleggingen (17)

673

260

887

Overige baten (18)

410

88

1.601

81.984

70.485

97.214

Contributies Giften en schenkingen: - Nationale doeleinden (13) - Internationale doeleinden (14) Nalatenschappen

Som van de baten

59

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Staat van baten en lasten over 2012, vervolg lasten


Begroting 2012

Werkelijk 2011

Besteed aan doelstellingen (19): Voorlichting en bewustmaking

3.715

4.174

3.859


4.100

4.709

4.332


35.854

31.446

48.549


26.893

29.039

28.837

Totaal besteed aan doelstelling

70.562

69.368

85.577

6.723

6.794

7.265

593

200

601

7.316

6.994

7.866

Kosten beheer en administratie

3.802

3.615

3.704

Totaal beheer en administratie

3.802

3.615

3.704

81.680

79.977

97.147

304

-9.492

67

81.984

70.485

97.214

Werving baten (19): Kosten eigen fondsenwervende acties Kosten acties van derden Totaal kosten werving baten Beheer en administratie (19):

Som van de lasten Saldo Totaal

60

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Staat van baten en lasten over 2012, vervolg


Begroting 2012

Werkelijk 2011

Verwerking saldo - Mutatie bestemmingsfondsen

-701

-3.240

-669

- Mutatie bestemmingsreserves

212

-4.483

-1.428

- Mutatie continuïteitsreserve

793

-1.769

2.164

304

-9.492

67

18,0%

19,4%

15,6%

86,1%

98,4%

88,0%

86,4%

86,7%

88,1%

- Het percentage eigen fondsenwerving is (maximum norm 25%): (Kosten eigen fondsenwerving als percentage van Baten uit eigen fondsenwerving) - Het bestedingspercentage is: (Totaal besteed aan doelstelling als percentage van Som van de baten) - Het bestedingspercentage lasten is: (Totaal besteed aan doelstelling als percentage van Som van de lasten)

61

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Kasstroomoverzicht

(in duizenden euro’s)

Saldo van baten en lasten

2012

2011

304

67

Aanpassing voor: - afschrijvingen - mutaties voorzieningen

2.770

2.308

-215

-1.253 2.555

1.055

Veranderingen in het werkkapitaal: - mutaties voorraden - mutaties vorderingen - mutaties kortlopende schulden

4

-38

1.424

3.420

-43

-2.481

Netto kasstroom uit operationele activiteiten Netto-investering in materiële vaste activa Aan- en verkopen beleggingen

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

901

4.244

2.023

-1.695

-2.556

874

1.216

Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten Mutatie langlopende schulden

1.385

-821 -133

-1.340 1.531

-133

1.531

3.290

2.214

- stand per 1 januari

47.619

45.405

- stand per 31 december

50.909

47.619

3.290

2.214

Mutatie liquide middelen Liquide middelen

Mutatie liquide middelen

62

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Toelichting Algemeen De jaarrekening 2012 is opgesteld over eenkomstig de voorschriften van de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ650). Het doel van deze jaarrekening is het verschaffen van inzicht in de inkomsten en bestedingen, en in de financiële positie van het Nederlandse Rode Kruis en de rechtspersonen die tot zijn economische eenheid behoren.

Opgenomen onderdelen In de jaarrekening worden de financiële gegevens opgenomen van het Neder landse Rode Kruis en de zelfstandige rechtspersonen die onder één naam in de publiciteit treden en ook als zodanig een beroep doen op de publieke offervaardig heid en verder van de entiteiten waarover zij een overheersende zeggenschap kun nen uitoefenen. De jaarrekening omvat de financiële gegevens van: • Het Nederlandse Rode Kruis te Den Haag • Stichting Dorgelo Energierampenfonds te Den Haag • Stichting Nationale Rode Kruis Tourrally te Den Haag • Stichting Beheer Naobercolonne te Dalen • Stichting Vakantieverblijf Gehandicapten WZV te Oostburg • Stichting Rode Kruis Bungalow

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Algemeen De jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten. Tenzij anders vermeld zijn de activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. De balanspos ten in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. De hier door ontstane koersresultaten worden in de staat van baten en lasten verantwoord onder de post resultaat beleggingen. Tenzij anders vermeld luiden alle bedragen in duizenden euro’s. Indien noodzakelijk zijn de cijfers 2011 en/of begroting 2012 aangepast om vergelijking met de cijfers 2012 mogelijk te maken. Materiële vaste activa De onder materiële vaste activa opgeno men activa voor eigen gebruik worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs. De activa voor de bedrijfsvoering en de activa direct in gebruik voor de doelstelling worden afgeschreven volgens de lineaire methode op basis van de verwachte economische levensduur. De waardering van de onder de materiële vaste activa opgenomen beleggingspanden is afgeleid van de laatst beschikbare getaxeerde waarde. Op de beleggingspanden wordt niet afgeschreven. Voorraden Voorraden worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, rekening houdend met een voorziening voor incourante artikelen.

Financiële instrumenten De financiële instrumenten van het Neder landse Rode Kruis omvatten debiteuren en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen, crediteuren en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde. Eventueel direct toerekenbare transactiekosten maken deel uit van de eerste waardering. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd. Vorderingen Debiteuren en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rente methode (hetgeen voor het Nederlandse Rode Kruis overeenkomt met de nominale waarde), verminderd met bijzondere waar deringsverliezen. Kapitalen in blote eigendom De uit nalatenschappen verworven kapi talen waarop derden een vruchtgebruik hebben, worden (met uitzondering van reeds ten name van de vereniging gestelde onroerende zaken) niet in de jaarrekening verwerkt in verband met de onzekerheid over de hoogte van de toekomstige uitkering en het tijdstip van de uitkering. De tot uitkering gekomen kapitalen worden in het jaar dat de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld in de staat van baten en lasten verantwoord.

63

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Effecten De aandelen, obligaties en beleggings fondsen worden gewaardeerd tegen beurskoers. Alle gerealiseerde en nietgerealiseerde waardeveranderingen worden in de staat van baten en lasten verantwoord onder resultaat beleggingen. Voorzieningen De voorzieningen worden opgenomen voor de nominale waarde van de verplichtingen. Overige financiële verplichtingen Leningen, crediteuren en overige schulden worden tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd op basis van de effectieverentemethode (wat voor het Nederlandse Rode Kruis overeenkomt met de nominale waarde). Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Baten uit eigen fondsenwerving worden verantwoord voor de ontvangen dan wel toegezegde bedragen zonder dat de door de eigen organisatie gemaakte kosten in mindering zijn gebracht. Giften van een zaak worden gewaardeerd op reële waarde. Nalatenschappen Nalatenschappen worden als baten verantwoord in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastge steld. Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar van ontvangst als baten uit nalatenschap pen verantwoord in geval eerder geen betrouwbare schatting mogelijk was.

Baten uit acties van derden Onder de Baten uit acties van derden val len de acties waarvoor de vereniging geen risico draagt. Deze baten worden verant woord in de periode dat de opbrengst is ontvangen dan wel door de derde is toe gezegd. Subsidies van overheden Subsidies die door de verstrekker afhanke lijk zijn gesteld van projectkosten worden ten gunste van de staat van baten en lasten gebracht in het jaar dat de gesubsidieerde bestedingen hebben plaatsgevonden. De overige subsidies worden verwerkt als bate in het jaar waarop deze subsidies betrek king hebben. Voor zover het Nederlandse Rode Kruis risico loopt als het gaat om subsidies ontvangen voor internationale hulpverle ningsactiviteiten die door derden worden uitgevoerd, worden deze bestedingen en de bijbehorende subsidiebaten ook in de staat van baten en lasten verantwoord. Lasten Toegezegde bijdragen in het kader van internationale hulpverleningsprojecten komen ten laste van het jaar waarin de bij drage onvoorwaardelijk is toegezegd. De overige lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Kostentoerekening Kostentoerekening vindt als volgt plaats: • Directe kosten worden aan de activiteiten in het kader van de doelstelling, werving baten en beheer en administratie toege rekend;

• Niet direct toerekenbare kosten (kosten van ICT, beleid, personeelszaken, facilitair, projectenbureau en contact center) worden op basis van de formatie van de in de vorige zin vermelde activi teiten toegerekend. Onder beheer en administratie worden directe kosten van directie en financiën verantwoord.

64

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Toelichting op de balans per 31 december 2012

(in duizenden euro’s) Panden

Vervoermiddelen

Overige activa

Totaal 2012

Totaal 2011

43.222

5.760

15.363

64.345

61.789

1.023

296

376

1.695

2.556

Aanschafwaarde per 31 december

44.245

6.056

15.739

66.040

64.345

Afschrijvingen t/m vorig boekjaar

19.389

3.719

9.037

32.145

29.837

1.385

323

1.062

2.770

2.308

Afschrijvingen t/m boekjaar

20.774

4.042

10.099

34.915

32.145

Boekwaarde per 31 december

23.471

2.014

5.640

31.125

32.200

Materiële vaste activa (1)

Aanschafwaarde per 1 januari (Des)Investeringen

Afschrijvingen ten laste van boekjaar

Specificatie: Bedrijfsmiddelen

1.890

-

2.974

4.864

5.416

16.703

2.014

2.666

21.383

21.781

4.878

-

-

4.878

5.003

Boekwaarde per 31 december

23.471

2.014

5.640

31.125

32.200

Boekwaarde per 31 december 2011

23.833

2.041

6.326

32.200

Direct in gebruik voor doelstelling Beleggingspanden

Afschrijvingsgrondslagen (in percentage van de verkrijgingsprijs): Panden Verbouwingen Vakantieschip J. Henry Dunant III

2-4% 10,0% 5,0%

Vervoermiddelen

10-20%

Hardware en software

14-33%

Inventaris

12,5%

Overige

20,0%

De materiële vaste activa ‘direct in gebruik voor de doelstelling’ bestaan voornamelijk uit de panden van de afdelingen, de vakantiehotels, het vakantieschip en de Mappa Mondo’s. De investeringen betreffen voornamelijk vervangingsinvesteringen en een verbouwing van het schip de Henry Dunant. Op beleggingspanden wordt niet afgeschreven. De totale verzekerde waarde van de materiële vaste activa bedraagt € 104.150.

65

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Toelichting op de balans per 31 december 2012, vervolg


Voorraden (2)

31-12-2012

Bedrijfsmiddelen

31-12-2011

50

50

Direct beschikbaar voor doelstelling

390

394

Totaal

440

444

31-12-2012

31-12-2011

Vorderingen in verband met internationale activiteiten

5.487

8.337

Debiteuren

1.565

1.560

Te vorderen nalatenschappen

8.656

11.830

SHO i.v.m. Haïti

3.054

1.554

Nationale Postcode Loterij

5.400

3.600

Nog te ontvangen 3FM Serious Request

4.651

2.454

Vorderingen en overlopende activa (3)

Belastingen en sociale lasten Overige vorderingen en overlopende activa Totaal

134

200

2.845

3.681

31.792

33.216

Totaal 2012

Totaal 2011

6.829

Nagenoeg alle vorderingen hebben een resterende looptijd van korter dan 1 jaar.

Effecten (4) Boekwaarde per 1 januari Aankopen Verkopen

Koersresultaten Boekwaarde per 31 december Boekwaarde per 31 december 2011

Aandelen

Obligaties

1.060

4.553

5.613

-

1.042

1.042

976

-79

-1.744

-1.823

-2.176

981

3.851

4.832

5.629

-63

-30

-93

-16

918

3.821

4.739

5.613

1.060

4.553

5.613

Het Nederlandse Rode Kruis onderschrijft de Uitgangspunten ‘Reserves en Beleggingsbeleid’, zoals opgenomen in het CBF-reglement. Het beleggingsbeleid is mede gebaseerd op de Wet Financiering Decentrale Overheden.

66

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Toelichting op de balans per 31 december 2012, vervolg Liquide middelen (5)

Deposito’s Spaarrekeningen Rekeningen-courant


31-12-2011

528

415

40.705

36.315

9.496

10.773

Kassen

180

116

Totaal

50.909

47.619

De liquide middelen zijn met uitzondering van de deposito’s direct opeisbaar. De deposito’s hebben een gemiddelde resterende looptijd tussen de 6 maanden en 1 jaar.

Reserves en fondsen Het vermogen van het Nederlandse Rode Kruis moet op grond van de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen worden onderverdeeld in reserves en fondsen. Onder de reserves worden verantwoord de continuïteitsreserve, de herwaarderingsreserve en een gedeelte van reserves dat door het verenigingsbestuur nader bestemd is voor bijzondere bestedingsdoeleinden (zogenaamde bestem mingsreserves). Onder fondsen worden die gelden opgenomen waaraan door een derde een specifieke bestemming is gegeven (waar door het Nederlandse Rode Kruis deze gelden alleen aan deze specifieke bestemming kan besteden).

Continuïteitsreserve (6)

Stand per 1 januari Mutatie Solidariteitsreserve Mutatie reserve financiering activa

2012

2011

10.217

10.492

-848

-2.909

1.056

470

Verwerking saldo boekjaar

793

2.164

Stand per 31 december

11.218

10.217

De continuïteitsreserve is bedoeld als buffer bij tegenvallende inkomsten of onverwachte uitgaven. Met deze reserve kan het Nederlandse Rode Kruis ook in minder goede tijden zijn activiteiten voortzetten. Als CBF-keurmerkhouder is het Nederlandse Rode Kruis gehouden aan de regels voor het aanhouden of opbouwen van reserves door fondsenwervende instellingen, en ook aan de aanwijzingen voor de wijze waarop het vermogensbeleid in de jaarverslaggeving dient te worden verantwoord. Aansluitend op de richtlijn heeft het verenigingsbestuur van het Nederlandse Rode Kruis besloten om de norm voor de continuïteitsreserve voor het Nederlandse Rode Kruis als geheel op maximaal 1 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie te stellen. Op basis van de realisatie 2012 volgt hieruit per 31 december 2012 een continuïteitsreserve van maximaal € 38.437. Het gerealiseerde saldo van € 11.218 ligt substantieel lager dan deze € 38.437 en voldoet daarmee ruimschoots aan zowel de CBF-richtlijn als de eigen richtlijn.

67

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Stand per 1 januari

Totaal 2011

Totaal 2012

Reserve financiering activa


Overige onderdelen NRK-groep

Overig verenigingskantoor

Innovatie en verbetering hulpverlening

Bestemmingsreserves (7)

Solidariteitsreserve


7.266

-

382

9.237

26.414

43.299

42.288

848

-

-

-

-1.056

-208

2.439

Toevoeging

87

2.800

-

1.491

-

4.378

5.165

Onttrekking

-2.314

-

-158

-1.694

-

-4.166

-6.593


5.887

2.800

224

9.034

25.358

43.303

43.299

Overboeking continuïteitsreserve

In 2010 is in het kader van Samen 1 een begin gemaakt met de opbouw van de Solidariteitsreserve door middel van afdrachten van Overige onderdelen NRK-groep waarvan de vrije reserves hoger zijn dan de maximumnorm (1,5 maal de kosten van de werkorganisatie gelijk aan de CBF-norm). Deze reserve is bestemd voor ondersteuning van Overige onderdelen NRK-groep die over onvoldoende middelen beschikken, of voor internationale hulpverlening. Aan de Solidariteitsreserve is in 2012 € 2.314 onttrokken ter ondersteuning van lokale activiteiten. De bestemmingsreserve Innovatie en verbetering hulpverlening is in 2012 voor € 2.800 gevormd. Deze reserve dient ter financering van onder andere activiteiten die in het kader van het recent gestarte programma Kerngezond worden uitgevoerd. Bij aanvang van het boekjaar was de bestemmingsreserve Overig verenigingskantoor groot € 382. In 2012 is totaal € 158 onttrokken. Van de per einde boekjaar resterende reserve is € 70 bestemd voor het onderhoud aan het pand aan de Prinsessegracht en € 154 is bestemd voor Eerste Hulp. De bestemmingsreserve Overige onderdelen NRK-groep is door de besturen van de Overige onderdelen gevormd. De overgrote meerderheid van deze reserves is gevormd met als doel om toekomstige kosten van onderhoud van bestaande activa te dekken of is bestemd voor de aanschaf van nieuwe (vervangende) activa. Vanwege het feit dat eigen middelen zijn aangewend ten behoeve van financiering van activa wordt een bestemmingsreserve aangehouden. Aangezien het Rode Kruis niet direct kan beschikken over de waarde van deze activa, maar pas na verkoop, is deze als bestemmings reserve verantwoord. De omvang van de bestemmingsreserve is gelijk aan het aandeel eigen middelen in activa bedrijfsmiddelen en doelstelling, vermeerderd met de voorraden, verminderd met financiering door derden. Op bovenstaande bestemmingsreserves berust geen verplichting. De beperkte bestedingsmogelijkheid is aangegeven door het verenigingsbestuur.

68

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012




Herwaarderingsreserve (8)

Totaal 2011

Totaal 2012

Nationale activiteiten

Mappa Mondo

Prinses Margrietfonds

Bestemmingsfondsen (9)


De herwaarderingsreserve heeft betrekking op de ongerealiseerde herwaardering van de beleggingspanden opgenomen onder de materiële vaste activa en is in 2012 niet gemuteerd. Evenals bij de reserve financiering activa komt pas bij de verkoop van de panden deze reserve beschikbaar voor de doelstelling.

Stand per 1 januari

25.633

1.001

1.143

7.415

35.192

Totaal baten

32.680

759

661

2.348

36.448

50.252

Totaal bestedingen

-34.407

-741

-979

-1.022

-37.149

-50.921


23.906

1.019

825

8.741

34.491

35.192

35.861

Onder de bestemmingsfondsen is opgenomen dat deel van de reserves en fondsen dat een beperkte bestemmingsmogelijkheid heeft doordat a) een derde (de gever) deze beperking heeft aangegeven of b) dat het geld is ingezameld voor een specifiek doel. De toevoegingen aan de bestemmingsfondsen vloeien voort uit het feit dat giften en (overheids)bijdragen met een specifieke bestemming zijn ontvangen. Het Prinses Margriet Fonds is in 2011 gelanceerd en richt zich op rampenvoorbereiding, zodat omvang en schade van rampen beperkt wordt en groter leed wordt voorkomen. Het fonds wordt beheerd door het bestuur van het Nederlandse Rode Kruis. De inkomsten in 2012 bestaan uit donaties van particulieren en bedrijven. De uitgaven in 2012 hebben allen betrekking op hulpverleningsactiviteiten. Onder het bestemmingsfonds voor nationale activiteiten is tevens een bedrag van € 50 opgenomen onder de naam Reddingsboei Fonds. Dit dient ter ondersteuning van activiteiten die worden gefinancierd door het Stille Rampen Fonds. De bestemmingsfondsen voor nationale activiteiten zijn gegroepeerd naar thema’s in het kader van de doelstellingen en worden waar mogelijk ingezet om de kosten van de hulpverleningsactiviteiten te dekken. Van de fondsen wordt € 4.284 door de Overige onderdelen NRK-groep beheerd en dient ter financiering van lokale hulpactiviteiten. Onder bestemmingsfondsen voor (inter)nationale activiteiten zijn fondsen opgenomen ter grootte van € 1.849 waarvoor de donor heeft aangegeven dat deze in stand dienen te worden gehouden. Het beleid van het Nederlandse Rode Kruis is erop gericht om bestemmingsfondsen binnen drie jaar te besteden aan het doel waarvoor de gelden zijn ontvangen.

69

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012




Samenstelling bestemmingsfonds internationale activiteiten

31-12-2012

31-12-2011

Internationale activiteiten: Regiofondsen SHO - Haïti 3FM Serious Request (2012: Babysterfte; 2011: Moeders in oorlogen) Overige fondsen

1.029 4.248 14.485 4.144

2.189 5.123 11.649 6.672

Totaal

23.906

25.633

De overige fondsen voor internationale activiteiten zijn ontvangen met als doel om programma’s te financieren, zonder dat door de gever een specifieke regio aangegeven is waarbinnen de middelen besteed moeten worden. Van deze overige fondsen is € 2.377 onderge bracht bij de Overige onderdelen NRK-groep.

Voorzieningen (10)

Totaal 2012

Totaal 2011

Stand per 1 januari Toevoeging Onttrekking

4.540 1.102 -1.317

5.793 882 -2.135


4.325

4.540

De personeelsvoorziening is bestemd voor VUT, pre-pensioen en levensloop (VPL, € 3.050) en jubilea (€ 160). Tevens is een voorziening gevormd voor gedeeltelijke indexatie van pensioenverplichtingen en verbetering van de pensioenregeling (€ 1.115). Langlopende schulden (11)

31-12-2012

31-12-2011

Kredietinstellingen Projectverplichtingen Overige schulden

1.219 3.744 100

1.107 3.979 110

Totaal

5.063

5.196

De langlopende schulden die zijn opgenomen bij kredietinstellingen zijn veelal aangegaan voor de financiering van de onroerende goederen van Overige onderdelen van de NRK-groep. De aflossingsverplichtingen voor het nieuwe boekjaar zijn gerubriceerd onder kortlopende schulden. De rente op deze leningen varieert eind 2012 van 0% tot 8%. Als zekerheden voor een aantal langlopende schulden zijn onroerende goederen hypothecair bezwaard. Tevens is een renteloze lening aangegaan voor de financiering van activa in het kader van de doelstelling. De projectverplichtingen betreffen aan zusterorganisaties en andere partijen gedane toezeggingen tot het financieren van internationale hulpverleningsprojecten. Het kortlopend deel van deze verplichting is opgenomen onder kortlopende schulden.

70

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Toelichting op de balans per 31 december 2012, vervolg Kortlopende schulden (12)


31-12-2011

Crediteuren

2.547

2.220

Projectverplichtingen

7.486

7.958

Belastingen en sociale lasten

1.058

1.022

Aflossingsverplichting leningen Overige vooruitontvangen baten Overige schulden Totaal

10

10

573

1.064

4.110

3.553

15.784

15.827

Van de totale projectverplichtingen heeft € 4.841 betrekking op internationale hulpverleningsprojecten die medegefinancierd worden met MFSII-gelden.

Niet in de balans opgenomen verplichtingen Er zijn langlopende, onvoorwaardelijke financiële verplichtingen aangegaan ter zake van erfpacht, huur en operational leasing. De verplichtingen die hieruit voortvloeien bedragen voor 2012 € 1.587 (2011: € 1.997). Het Nederlandse Rode Kruis is penvoerder van de MFSII-alliantie Partners for Resilience (PfR). Als penvoerder heeft het Nederlandse Rode Kruis de subsidie aangevraagd voor de activiteiten van de gehele alliantie en is verantwoordelijk voor de activiteiten tegenover het ministerie van Buitenlandse Zaken. De totale subsidie voor de periode 2011-2015 bedraagt € 35.684.

71

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Toelichting op de staat van baten en lasten over 2012 Giften en schenkingen, nationale doeleinden (13)


Begroting 2012

Werkelijk 2011

Doelbestemd: Bijzondere vakanties

288

638

Mappa Mondo

190

366

65

141

Noodhulp nationaal Oorlogsnazorg

5

97

377

416

Prinses Margriet Fonds

637

424

Overig ten behoeve van nationale doeleinden

536

747

4.742

3.625

Sociale hulp

Niet-doelbestemd Totaal

6.840

6.127

6.454

Onder de niet-doelbestemde giften en schenkingen is in 2012 een eenmalige gift opgenomen vanwege een opgeheven stichting.

Giften en schenkingen, internationale doeleinden (14)

Werkelijk 2012

Begroting 2012

Werkelijk 2011

Noodhulp (2012 vnl. Syrië; 2011 vnl. Japan)

528

6.895

Overig ten behoeve van internationale doeleinden

411

606

Totaal

939

Specificatie baten uit eigen fondsenwerving

Collecte

2012

1.868

Nalatenschappen

12.198

Fondsenwerving particulier

19.551

Fondsenwerving zakelijk

2.197

Overige fondsenwervingsactiviteiten

1.470 37.284

2.349

7.501

72

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Toelichting op de staat van baten en lasten over 2012, vervolg Baten uit acties van derden (15)

Nationale Postcode Loterij, jaarbijdrage Nationale Postcode Loterij, overige loterijbijdragen Nationale Postcode Loterij, 13e trekking (“Nieuwe bronnen, nieuwe kansen” in Mongolië) 3FM Serious Request


Werkelijk 2012

Begroting 2012

Werkelijk 2011

5.400

3.600

3.600

25

-

13

-

-

1.307

13.453

5.000

9.079

Stichting SHO

26

-

5.309

Vriendenloterij

557

590

623

19.461

9.190

19.931

Totaal

Met de Nationale Postcode Loterij is een overeenkomst gesloten waarin het Nederlandse Rode Kruis als beneficiënt wordt aangemerkt. De inkomsten uit 3FM Serious Request betreft het aandeel dat het Nederlandse Rode Kruis ontvangen heeft als resultaat van de actie. In 2012 stond het Glazen Huis in Enschede en is de opbrengst van de actie bestemd voor projecten tegen babysterfte. In 2011 stond het Glazen Huis in Leiden en ging de opbrengst naar moeders in oorlogsgebieden die als gevolg van geweld en conflict alleen zijn komen te staan in de zorg voor hun gezin. In het boekjaar 2012 zijn tevens donaties ontvangen die betrekking hebben op de actie uit 2011. De inkomsten 2011 van de Stichting SHO hadden betrekking op het aandeel van het Nederlandse Rode Kruis in de opbrengsten van de Stichting SHO als gevolg van de acties na de rampen in Pakistan (€ 160), Haïti (€ 42) en Hoorn van Afrika (€ 5.107). In 2012 is door de Stichting SHO een nabetaling gedaan ten behoeve van de Hoorn van Afrika.

Subsidies van overheden (16)

Werkelijk 2012

Begroting 2012

Werkelijk 2011

5.894

5.933

5.657

Ontvangen subsidies voor: - nationale projecten/activiteiten - internationale projecten/activiteiten • Europese Unie • PSO Capaciteitsopbouw in Ontwikkelingslanden

1.772

2.114

-

576

• Ministerie van Buitenlandse Zaken: - Ten behoeve van reguliere projectuitgaven

6.719

9.359

- Ten behoeve van MFSII-uitgaven van het NRK

4.574

5.036

- Ten behoeve van MFSII-uitgaven van medepartners in de alliantie PfR

Totaal

5.197

5.340

18.262

19.961

22.425

24.156

25.894

28.082

73

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Toelichting op de staat van baten en lasten over 2012, vervolg Baten uit beleggingen (17)


Werkelijk 2012

Rente op obligaties Overige beleggingsresultaten

Begroting 2012

109

Werkelijk 2011 144

22

32

Rente op spaarrekeningen en deposito’s (minus kosten)

542

711

Per saldo

673

260

887

2012

2011

16.490

19.734

Overige baten (18) Betreft voornamelijk boekwinsten op de verkoop van panden (2011: vrijval onderhoudsvoorzieningen). Baten met een bijzondere bestemming Internationale activiteiten Ministerie van Buitenlandse Zaken Europese Unie Giften voor internationale hulp 3FM Serious Request Nationale Postcode Loterij, 13e trekking (“Nieuwe bronnen, nieuwe kansen” in Mongolië) Stichting SHO PSO

1.772

2.114

939

6.237

13.453

9.079

-

1.307

26

5.309

-

576

32.680

44.356

Prinses Margriet Fonds

759

1.401

Fondsenwerving Mappa Mondo

661

1.772

2.348

2.723

36.448

50.252

Overige nationale doeleinden Totaal

74

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012




Eigen fondsenwerving

Begroting 2012

Totaal 2011

Kosten direct personeel Overige personeelskosten Contributie internationale organisatie Inhuur derden (incl. vrijwilligerskosten) Aankopen en verwervingen Communicatie Lokale projecten Internationale projecten Huisvesting, kantoor en transport Afschrijvingen Eenmalige kosten Tegemoetkoming in de kosten

1.215 145 191 1.523 259 -1

2.185 243 888 57 3 1 78 -13

2.040 35.033 -2.157

13.791 1.733 2.860 999 115 6.481 2.905 553 -9.114

1.239 161 513 3.314 606 -9

106 17 3 441 9 -9

- 20.576 2.299 888 3.624 1.002 5.394 6.481 - 35.033 3.857 553 - -11.303

22.339 1.853 1.009 2.415 1.030 6.315 6.654 28.710 3.624 599 600 -8.677

21.034 2.260 1.144 3.696 996 6.154 5.866 45.927 3.866 664 -8.431

Totaal directe kosten

3.332

3.442

34.916

20.323

5.824

567

-

68.404

66.471

83.176

Kosten indirect personeel Overige personeelskosten Inhuur derden (incl. vrijwilligerskosten) Huisvesting, kantoor en transport Afschrijving

99 31 54 149 50

215 66 118 184 75

220 68 120 404 126

1.321 409 724 3.185 931

105 32 58 560 144

8 3 5 7 3

1.185 153 410 1.389 665

3.153 762 1.489 5.878 1.994

3.493 925 1.732 5.386 1.970

3.546 839 1.656 5.921 2.009

Totaal Indirecte kosten

383

658

938

6.570

899

26

3.802

13.276

13.506

13.971 97.147

Totaal 2012

Acties derden

Toelichting lastenverdeling (19)

Beheer/Administratie



Voorlichting en bewustmaking

Toelichting op de staat van baten en lasten over 2012, vervolg

Directe kosten

Indirecte kosten

Totaal

3.715

4.100 35.854 26.893

6.723

593

3.802 81.680 79.977

Begroting 2012

4.174

4.709 31.446 29.039

6.794

200

3.615 79.977

Realisatie 2011

3.859

4.332 48.549 28.837

7.265

601

3.704

97.147

75

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012




Uit de toelichting lastenverdeling blijkt dat de kosten voor Beheer en Administratie 4,7% van de totale bestedingen bedragen (2011: 3,8%; Begroting 2012: 4,5%); dit percentage is hoger dan begroot, ondanks hogere projectuitgaven voor internationale activiteiten (voor programma’s en rampen). De kosten voor acties van derden worden vanuit de algemene inkomsten gefinancierd en niet ten laste van de baten uit acties van derden gebracht. Een nadere uitsplitsing van de directe kosten voor Internationale projecten is als volgt:

- Reguliere projectuitgaven

2012

2011

17.916

26.629

- Projectuitgaven gefinancierd met SHO-inkomsten

3.878

8.354

- Projectuitgaven ten behoeve van MFSII-projecten

7.925

6.899

- Projectuitgaven van medepartners in de MFSII-alliantie PfR

5.197

5.340

34.916

47.222

76

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012




Financiële verantwoordingen SHO-acties: Actie: Hoorn van Afrika

2012

Tot en met 2012

26

5.133

Baten Baten uit baten uit acties van derden

-

-

26

5.133

2

327

24

4.806

Rente Totaal baten Kosten voorbereiding en coördinatie (AKV) AKV Totaal beschikbaar voor hulpactiviteit

Lasten

Noodhulp

Weder opbouw

Totaal

Noodhulp

Weder opbouw

Totaal

Commiteringen van NRK - verstrekte steun via Rode Kruis-verenigingen - verstrekte steun via de IFRC - verstrekte steun via het NRK zelf

-

-

-

-

-

-

1.352

-

1.352

4.806

-

4.806

-

-

-

-

-

-

Totaal (mutatie) beschikbare commiteringsruimte

Kasstromen van NRK

-1.328

Noodhulp

Weder opbouw

Totaal

-

Noodhulp

Weder opbouw

Totaal

Overmakingen door NRK met betrekking tot: - verstrekte steun via Rode Kruis-verenigingen

-

-

-

-

-

-

- verstrekte steun via de IFRC

1.352

-

1.352

4.806

-

4.806

- verstrekte steun via NRK zelf

-

-

-

-

-

-

Bestedingen ter plaatse - verstrekte steun via Rode Kruis-verenigingen

-

-

-

-

-

-


1.940

-

1.940

4.806

-

4.806


-

-

-

-

-

-

77

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Toelichting op de staat van baten en lasten over 2012, vervolg Actie: Haïti


2012

Tot en met 2012

Baten uit baten uit acties van derden

-

21.614

Rente

-

-

Totaal baten

-

21.614

-2

860

2

20.754

Baten

Kosten voorbereiding en coördinatie (AKV) AKV Totaal beschikbaar voor hulpactiviteit

Lasten

Noodhulp

Weder opbouw

Totaal

Noodhulp

Weder opbouw

Totaal

Commiteringen van NRK - verstrekte steun via Rode Kruis-verenigingen

-

-

-

-

-

-


-

-

-

5.948

-

5.948

- verstrekte steun via het NRK zelf

-

2.526

2.526

5.000

5.558

10.558

Totaal (mutatie) beschikbare commiteringsruimte

Kasstromen van NRK

-2.524

Noodhulp

Weder opbouw

Totaal

4.248

Noodhulp

Weder opbouw

Totaal

Overmakingen door NRK met betrekking tot: - verstrekte steun via Rode Kruis-verenigingen

-

-

-

-

-

-


-

-

-

5.948

-

5.948


-

2.526

2.526

4.801

5.757

10.558

Bestedingen ter plaatse - verstrekte steun via Rode Kruis-verenigingen

-

-

-

-

-

-


-

-

-

5.948

-

5.948


-

2.526

2.526

4.801

5.757

10.558

78

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012


Toelichting op de staat van baten en lasten over 2012, vervolg Personeelslasten

Salarissen


Werkelijk 2012

Begroting 2012

Werkelijk 2011 19.420

18.664

20.292

Sociale lasten

3.157

3.553

3.070

Pensioenlast

1.908

1.987

2.090

23.729

25.832

24.580

Totaal

De pensioenregeling van het Nederlandse Rode Kruis is ondergebracht bij verzekeringsmaatschappijen. De pensioenaanspraken zijn verzekerd op basis van een garantiecontract: de verzekeraar garandeert de nominale pensioenen tijdens de contractduur. De pensioen regeling is een middelloonregeling met voorwaardelijke indexatie uit de winst voor zowel de actieve als de inactieve deelnemers. De ver plichtingen van het Nederlandse Rode Kruis zijn beperkt tot het betalen van de overeengekomen jaarlijkse premie. Het Nederlandse Rode Kruis heeft op grond van het verzekeringscontract geen aanvullende verplichtingen en geen recht op de overeengekomen winstdeling. Met ingang van 1 januari 2013 heeft het Nederlandse Rode Kruis zich aangesloten bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg & Welzijn. Gemiddelde bezetting in fte

Werkelijk 2012

Werkelijk 2011

Direct personeel: - voorlichting en bewustmaking

18

17

- voorbereiding en coördinatie internationale activiteiten

39

39

- nationale hulpverlening

237

250

- fondsenwerving

19

21

Beheer / Administratie

17

16

Indirect personeel

34

39

364

382

39

43

403

425

Internationale activiteiten (met gedelegeerden worden arbeidsovereenkomsten gesloten voor de duur van de uitzending) Totaal Het aantal fte’s in dienst per 31 december 2012 (excl. gedelegeerden) is 355.

79

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012




Bezoldiging directie

Naam:

C. Breederveld

Functie:

Algemeen directeur

Dienstverband:

Aard (looptijd)

onbepaald

Uren

40

Parttime percentage

100

Periode

1/1-31/12

Jaarinkomen

Brutoloon/salaris

Bezoldiging (EUR):

Vakantiegeld

125 10

Eindejaarsuitkering

-

Variabel inkomen

-

Totaal

135

Sociale lasten (werkgeversdeel)

5

Belastbare vergoedingen/bijtellingen

11

Pensioenlasten (werkgeversdeel)

23

Overige beloningen op termijn

-

Uitkeringen beëindiging dienstverband

-

Totaal bezoldiging 2012

174

Totaal bezoldiging 2011

172

Het jaarinkomen van de algemeen directeur blijft met € 135.000 binnen het maximum van € 158.115 volgens de VFI Beloningsregeling. Voor een toelichting op het beleid en de uitgangspunten voor de directiebezoldiging verwijzen we naar het Bestuursverslag in het jaarverslag. Toelichting: • De belastbare vergoeding / bijtelling betreft geheel de bijtelling wegens privégebruik van de bedrijfsauto. De pensioenlast betreft het werkgeversdeel van de verschuldigde premie. • Per 1 januari 2011 voldoet de bezoldiging van de algemeen directeur aan de door het ministerie van Buitenlandse Zaken gestelde eisen in het kader van het Medefinancieringsstelsel 2010 - 2015 (MFS II). Aan de algemeen directeur zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.

80

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012




Aan bestuurders is geen bezoldiging betaald en zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. In 2012 is aan bestuurders voor een bedrag van € 2.625,- (2011: € 670,-) op declaratiebasis vergoed voor de door hen in het kader van hun bestuursfunctie gemaakte reis-, verblijf- en representatiekosten. Den Haag, 23 april 2013

Verenigingsbestuur Mevrouw mr. Inge Brakman

voorzitter

De heer drs. Vincent van Stijn RA MGA

penningmeester

Z.H. Prins Pieter-Christiaan van Oranje-Nassau, van Vollenhoven

bestuurslid

Mevrouw Pauline Krikke

bestuurslid

Mevrouw mr. Inez van Oord

bestuurslid

De heer Paul Rosenmöller

bestuurslid

De heer ir. Piet van Schijndel

bestuurslid

De heer Generaal (b.d.) Dick Berlijn

bestuurslid

Mevrouw Johanneke Tummers

bestuurslid

Mevrouw Masooma Yousufzai

bestuurslid

De heer em. prof. dr. Hans Egtberts

bestuurslid

Directie De heer dr. Cees Breederveld

algemeen directeur

81

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012

jaarrekening 2011

Overige gegevens Bestemming resultaat (in duizenden euro’s)

2012

Saldo

304

Totaal

304

Dit is opgebouwd uit: Mutatie bestemmingsreserves

212

Mutatie fonds internationale activiteiten

-1.727

Mutatie overige fondsen

1.026

Mutatie continuïteitsreserve

793

Totaal

304

Verenigingskantoor Baten waarvoor een derde een beperkte bestedingsmogelijkheid heeft aangegeven worden toegevoegd aan een bestemmingsfonds; bestedingen van deze gelden worden aan dit fonds onttrokken. Gelden waarvoor het verenigingsbestuur een specifieke bestemming heeft gegeven, worden toegevoegd aan een bestemmingsreserve; uitgaven van deze gelden worden ten laste van de bestemmings reserve gebracht. Het saldo dat resteert na verwerking van de mutaties in de bestemmingsfondsen en bestemmingsreserves worden ingevolge een besluit van het verenigingsbestuur van het Nederlandse Rode Kruis onttrokken aan de continuïteitsreserve. Overige onderdelen Het saldo van baten en lasten van de overige onderdelen is een samenvoeging van de saldi van de overige onderdelen uit de NRK-groep. De besturen van deze overige onderdelen bepalen op basis van centrale richtlijnen de bestemming van het saldo

82

- jaarrekening

JAARVERSLAG 2012

jaarrekening 2011 Overige gegevens

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Ledenraad en het verenigingsbe stuur van het Nederlandse Rode Kruis te Den Haag

VERKLARING BETREFFENDE DE JAARREKENING Wij hebben de jaarrekening 2012 van het Nederlandse Rode Kruis te Den Haag gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de staat van baten en lasten over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het verenigingsbestuur Het verenigingsbestuur is verantwoorde lijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Richtlijn Verslag geving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650). Het verenigingsbestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op

basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Neder landse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze con trole zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkre gen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van con trole-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De gese lecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarre kening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheer sing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vereniging. Een con trole omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het verenigings bestuur gemaakte schattingen, alsmede

een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons ver kregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van het Nederlandse Rode Kruis per 31 decem ber 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met de Richtlijn Ver slaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650).

VERKLARING BETREFFENDE HET JAARVERSLAG Wij vermelden dat ons geen tekortko mingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, over eenkomstig de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650) is opgesteld. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaar rekening. Amstelveen, 23 april 2013 KPMG Accountants N.V. P.W.D. Venhoeven RA

83

- embleem en beweging

JAARVERSLAG 2012

de organisatie

van het Rode Kruis

De Internationale Beweging van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen bestaat uit drie verschillende componenten. De Beweging heeft als gezamenlijke missie: ‘het voorkomen en verzachten van menselijk lijden waar dan ook, het beschermen van levens en gezondheid en het waarborgen van respect voor de mens.’

ICRC – hulp in oorlogstijd Het oudste onderdeel van de Beweging is het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC), opgericht in 1863. Het hoofd kantoor van het ICRC staat in Genève. De organisatie werkt zowel op hoog diploma tiek niveau als op het slagveld, onder de lijfspreuk inter arma caritas (barmhartigheid te midden van de wapenen). Het ICRC speelt een leidende rol bij het ontwikkelen, vastleggen, implementeren en verspreiden van het humanitair oorlogs recht. De bevoegdheden en taken van het ICRC – het mandaat – zijn voor een belangrijk deel vastgelegd in het humani tair oorlogsrecht zelf, met name in de vier Verdragen van Genève en in de bijbeho rende drie Aanvullende Protocollen. In hoofdlijnen verleent het ICRC op de volgende manieren hulp aan slachtoffers van een gewapend conflict: • Bijstand aan krijgsgevangenen en bur gers die vastzitten wegens deelname aan een gewapend conflict. • Het voortdurend onder de aandacht brengen van mogelijke schendingen van het humanitair oorlogsrecht. • Hulpverlening aan personen die elkaar in de chaos van een gewapend conflict zijn kwijtgeraakt. • De assisterende taken van het ICRC richten zich voornamelijk op de inzet van materiële hulp en kan bestaan uit

noodhulp of meer structurele hulp. Uitgangspunt is om de zelfredzaamheid van mensen in nood te bevorderen.

Nationale Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen – hulp per land In de jaren na 1863 zijn in veel landen nationale Rode Kruisverenigingen opge richt. Het Nederlandse Rode Kruis is in 1867 opgericht. Inmiddels hebben 186 staten een nationale vereniging. De nationale verenigingen vertegenwoordi gen de Internationale Rode Kruisbewe ging binnen de grenzen van hun land. De betreffende humanitaire taken en bevoegdheden zijn vastgelegd in hun eigen Statuten en in nationale wetgeving. Tot de taken van nationale verenigingen behoort het ondersteunen van ‘hun’ over heden in het geven van humanitaire hulp, bijvoorbeeld door middel van noodhulp bij rampen of het managen van een bloedbank of ambulancedienst. Nationale verenigingen bieden daarnaast vaak ook medische en sociale activiteiten aan kwetsbare groepen in de samenleving aan, verspreiden kennis over het humanitair oorlogsrecht of bieden hulp, bijvoorbeeld aan mensen met HIV/Aids of vluchtelingen. In een situatie van gewapend conflict helpen de nationale verenigingen de bevolking waar mogelijk en ondersteunen zij de medische dienst van het leger waar nodig. Deze aanvullende

en ondersteunende rol die de nationale verenigingen ten opzichte van hun over heid hebben, wordt wel aangeduid met de term ‘auxiliaire rol’.

IFRC – hulp en coördinatie bij grote rampen Het derde onderdeel van de Beweging is de Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC), opgericht in 1919. De IFRC ver leent hulp aan slachtoffers van natuur- en door mensen veroorzaakte rampen, en in geval van een medische noodsituatie. De Federatie leidt en coördineert de geza menlijke hulpactiviteiten van nationale verenigingen in een rampgebied. Indien nodig, ondersteunt zij daarnaast nationale verenigingen in het uitvoeren van pro gramma’s op het gebied van rampenhulp verlening, gezondheidszorg en op sociaal gebied. De IFRC is net als het ICRC gevestigd in Genève.

Het embleem – laten weten wie je bent Bijna iedereen kent het teken van een rood kruis op een witte ondergrond. Het is één van de tekens die wereldwijd het best bij het publiek bekend zijn. Minder goed bekend is het feit dat de Internationale Rode Kruisbeweging nog twee andere gelijkwaardige emblemen voert: de rode halve maan en het rode kristal. De emblemen zelf zijn vastgelegd in de

84

- embleem en beweging

Verdragen van Genève. Het gebruik van de emblemen is streng geregeld in zowel deze Verdragen als in de bijbehorende Aan vullende Protocollen, en daarnaast in de reglementen van de Beweging en in natio naal recht. Hoofdregel is dat de emblemen alleen mogen worden gebruikt door de geneeskundige dienst van de krijgsmacht én door de onderdelen van de Rode Kruisen Rode Halve Maanbeweging. In oorlogstijd wordt het embleem gebruikt om medisch personeel en

JAARVERSLAG 2012

objecten die zij gebruiken te beschermen tegen gewapende aanvallen. Medische verzorgers van de krijgsmacht of perso neel van het Rode Kruis dragen kleding met dit embleem erop, of zetten grote emblemen op de daken van militaire hospitalen, ziekenhuizen, of hulpvoer tuigen. Misbruik van de emblemen is verboden door zowel internationaal als nationaal recht. Staten zijn volgens de Verdragen van Genève verplicht om nationale wetgeving tegen misbruik aan te nemen. In Nederland is dat gebeurd

in artikel 435c van het Wetboek van Strafrecht. Tot op de dag van vandaag zijn alle emble men van het Rode Kruis gelijkwaardig aan elkaar, met een identieke status en betekenis in het oorlogsrecht en binnen de Beweging. Van alle nationale verenigingen gebruikt circa 80 procent het rode kruis en 20 procent de rode halve maan. n

Colofon Dit is een publicatie van het Verenigingsbestuur van Het Nederlandse Rode Kruis

Postbus 28120 2502 KC Den Haag 070 44 55678 [email protected]

Projectleiding Annemieke van Willigen

Eindredactie Leene Communicatie: Job Leene en Esther Rikkengaa

Redactie • Frank Tebbe • Leene Communicatie:

Job Leene en Esther Rikkengaa

Vormgeving PanArt Creatie & Communicatie, Rhoon

Fotografie • Het Nederlandse Rode Kruis • IFRC • ICRC • Ben Houdijk • Lizzy Kalisvaart

jaarverslag 2012 Het Nederlandse Rode Kruis helpt direct SYRIË 3FM SERIOUS REQUEST EHBO APP 145-JAAR NEDERLANDSE RODE KRUIS EVENEMENTENHULP

Recommend Documents