JAARSTUKKEN 2013 April 2014

JAARSTUKKEN 2013 April 2014

Jaarstukken gemeente Leeuwarden 2013

Inhoudsopgave

Jaarstukken

2 0 13

Samenstelling van het Bestuur Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 2

Hoofdstuk 3

Inleiding en samenvatting 1.1 Inleiding 1.2 Samenvatting en conclusies op hoofdlijnen 1.3 Stand van zaken Impuls Sociale Investeringen (ISI) 1.4 Leeswijzer

4 5 14 15

Beleidsverantwoording 2.1 Programmaverantwoording 2.1.1 Meerjaren Investering Programma (MIP) 2.1.2 Leeswijzer voor de programma’s Programma Cultuur (1) Programma Jeugd en onderwijs(2) Programma Economie en toerisme (3) Programma Sociaal maatschappelijke ontwikkeling (4) Programma Werk en inkomen (5) Programma Wonen (6) Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Programma Dienstverlening (8) Programma Politiek bestuur (9) Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) Programma Sport (11) Programma Ruimtelijke ordening (12) Programma Milieu, energie, water (13) Programma Woon- en leefomgeving (14) Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (15) 2.2 Paragrafen 2.2.1 Lokale Heffingen 2.2.2 Weerstandsvermogen 2.2.3 Onderhoud Kapitaalgoederen 2.2.4 Financiering 2.2.5 Bedrijfsvoering 2.2.6 Verbonden Partijen 2.2.7 Grondbeleid 2.2.8 Strategisch investeringsfonds (SIOF)

17 17 18 19 27 37 47 56 67 77 87 93 101 113 119 125 137 147 157 157 159 168 172 174 179 181 184

Financiële rekening en balans Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 3.1 Financieel resultaat 3.1.1 Financieel resultaat 2013 op hoofdlijnen 3.1.2 Toelichting op de voor- en nadelen/verschillen rekening en Turap 3.1.3 Reserve budgetoverheveling 3.1.4 Financiële overzichten 3.1.5 Begrotingsrechtmatigheid 3.2 Balans 3.2.1 Balans 3.2.2 Toelichting op de balans Controleverklaring

187 191 191 192 192 198 199 201 201 203 228

1

3


Overzicht

Bijlagen A Informatieraster B Verbonden Partijen C Verloop reserves en voorzieningen D Overzicht van gewaarborgde geldleningen E Overzicht personele sterkte, personeelslasten en Wet normering bezoldiging topfunctionarissen F Stand van zaken bezuinigingen G Overzicht verstrekte subsidies H Overzicht incidentele lasten en baten en overzicht structurele stortingen en onttrekkingen I Monitors Inkomen en Werk & Participatie J Verantwoordingsinformatie Specifieke Uitkeringen (SISA)

2

231 271 307 315 321 325 335 341 347 395


Samenstelling van het bestuur

V.l.n.r. Gemeentesecretaris Hoek, wethouder Ekhart, wethouder Diks, wethouder Feitsma, burgemeester Crone, wethouder Deinum, wethouder Koster, wethouder van der Molen.

Burgemeester dhr. Drs. F.J.M. Crone

Wethouder dhr. H. van der Molen

Verantwoordelijk voor:

Portefeuilles:



Veiligheid, openbare orde en handhaving



Wijken en dorpen



Europese/internationale zaken



Beheer openbare ruimte



Grote stedenbeleid



Armoedebeleid



Gemeentelijke herindeling



Jeugdwerkeloosheid



Public affairs Culturele Hoofdstad 2018



Publieke dienstverlening



Bedrijfsvoering

Wethouder mw. Drs. T. Koster

Wethouder dhr. S. Feitsma

Portefeuilles:

Portefeuilles:



Onderwijs



Financiën



Jeugdbeleid



Cultuur/Culturele Hoofdstad 2018



Kennis en innovatie



Historisch centrum Leeuwarden



Gezondheidszorg



Stads- en regiomarketing



Verkeer en Vervoer



Samenwerkingsagenda provincie Fryslân-gemeente

Wethouder dhr. H. S. Deinum

Wethouder mw. I. Diks MA

Portefeuilles:

Portefeuilles:



Economische zaken



Duurzame ontwikkeling



Economie en innovatie



Recreatie en toerisme



Watertechnologie



Natuur en landbouw



Ruimtelijke ordening



Wonen en stedelijke vernieuwing



Samenwerking met regiogemeenten



Monumentenzorg

Wethouder dhr. A. Ekhart

Gemeentesecretaris dhr. mr. R.J. Hoek

Portefeuilles:

Verantwoordelijk voor:



Zorg en opvang



Integratie



Vluchtelingen



Werk en inkomen



Sport



3

De gemeentelijke organisatie


Inleiding en samenvatting

1. I n l e i d i n g e n s a m e n v a t t i n g 1.1

Inleiding

Gedurende het hele jaar legt het college verantwoording af aan de gemeenteraad en de inwoners van Leeuwarden: door wijkbezoeken, informatiebijeenkomsten, beantwoording van mondelinge en schriftelijke vragen, via persberichten of persvragen. Deze jaarstukken vormen het sluitstuk van de verantwoording. Op hoofdlijnen is daarin aangegeven wat terecht is gekomen van wat de gemeente zich in de begroting 2013 heeft voorgenomen en hoeveel dat heeft gekost. Door de herindeling met het noordelijk deel van de gemeente Boarnsterhim, had Leeuwarden op 13 november 2013 vervroegde gemeenteraadsverkiezingen. Vanaf dat moment waren raad en college van burgemeester en wethouders demissionair. De jaarstukken 2013 vormen dan ook de afsluiting van een raads- en collegeperiode. Terugkijkend op de afgelopen 4 jaar zien we dat de economische en financiële crisis al die tijd manifest is geweest. In Leeuwarden waren de gevolgen merkbaar aan de verslechterde situatie op de arbeidsmarkt en de stagnerende woningmarkt. Winkelpanden kwamen leeg te staan en de uitgifte van bedrijfslocaties beleef achter. Er werd een groter beroep op de bijstand gedaan en het was moeilijk om mensen naar werk te begeleiden. Wie steun nodig had, kon op de gemeente rekenen. Lastenverzwaringen bleven beperkt. Een adequate zorg-, armoede-, sporten cultuurstructuur werd gehandhaafd. Door een relatief goede financiële uitgangspositie was het de afgelopen periode mogelijk om het evenwicht te bewaren tussen een solide financiële huishouding en het geven van sociaaleconomische impulsen aan onze stad. Met goed resultaat is geïnvesteerd in de duurzame economische ontwikkeling van Leeuwarden en in goede bereikbaarheid. Er is voldoende geanticipeerd op de Rijksbezuinigingen. Risico’s op het gebied van werkgelegenheid, maatschappelijke ondersteuning en grondexploitatie werden zo goed mogelijk afgedekt. Leeuwarden durfde te kiezen en te focussen. De voorgenomen bezuinigingen zijn reëel en haalbaar gebleken (zie bijlage F stand van zaken bezuinigingen). De gemeente staat er dan ook, ondanks de moeilijke economische tijden, redelijk goed voor. Maar voorzichtigheid is geboden. Want het “echte” economisch herstel moet nog zichtbaar worden. Er wacht ons de komende jaren nog een forse bezuinigingsopgave. Tegelijkertijd moeten we rekening houden met grote risico’s en uitdagingen in het sociale domein. We zien ook dat Leeuwarden is uitgegroeid tot een trekker en drager van ontwikkelingen in de regio. Een hoofdstad, die samenwerkt op verschillende niveaus: regionaal, nationaal en internationaal. Een hoofdstad, die steeds minder werkt vanuit de rol van regisseur en steeds meer faciliteert en daarbij dienstbaar is aan de regio. Samenwerking en maatschappelijk ondernemerschap stonden centraal in de werkwijze van het bestuur de afgelopen periode. Bewoners hebben meer invloed gekregen. Gedragen initiatieven van inwoners of ondernemers werden ondersteund en samen met hen tot uitvoering gebracht. Mensen werden uitgedaagd om mee te doen. Ons vertrouwen is groot in de mensen in wijkpanels en dorpsbelangen, op scholen, in verenigingen, bedrijven en maatschappelijke organisaties die actief zijn in onze gemeente. Zij worden dan ook nadrukkelijker uitgenodigd om samen met het bestuur van Leeuwarden in de komende periode een bijdrage te blijven leveren aan de toekomst van Leeuwarden.

4



1.2

Samenvatting en conclusies op hoofdlijnen

1.2.1 Programmaverantwoording algemeen De realisatie van de voorgenomen doelstellingen en ambities, zoals die in de begroting 2013 zijn opgenomen, is over het algemeen goed verlopen. Veel ging er goed, maar er zijn ook dingen die beter kunnen. Hieronder worden een aantal in het oog springende voorbeelden genoemd. Wat ging goed? 1.

Leeuwarden is verkozen om Culturele Hoofdstad van Europa te zijn in 2018.

2.

Steeds meer jongeren verlaten de school mét een diploma op zak.

3.

De regionale aanpak werkgeversdienstverlening blijkt succesvol voor zowel werkgevers als werkzoekenden.

4.

Er is met innovatieve economische projecten op het gebied van zuivel, water en energie veel bedrijvigheid (en banen) naar Leeuwarden gehaald.

5.

Er is een nieuwe locatie voor de nachtopvang gevonden in de Wirdumerpoort.

6.

De stimulering van het fietsverkeer heeft bijgedragen aan een betere doorstroom van het autoverkeer tijdens spitsuren.

7.

De aanpak van straatprostitutie en mensenhandel heeft de overlast voor omwonenden verminderd.

8.

Meer Leeuwarders deden aan sport.

9.

Leeuwarden is duurzamer geworden door: de aanpak ‘Slim wonen in Leeuwarden’, de deelname aan zonnestroom- en andere duurzame energieprojecten en het stimuleren van rijden op ‘groen’ gas.

10. Er was in 2013 meer ruimte voor bewonersinitiatieven en maatschappelijke dynamiek. Wat kan beter? 1.

Meer mensen aan het werk en minder in de bijstand.

2.

Meer jongeren aan het werk door bestrijding van de jeugdwerkeloosheid in regionaal verband.

3.

Minder kinderen in armoede door een integrale aanpak.

4.

Minder mensen met schulden door preventieve schuldhulpverlening en voorlichting.

5.

Meer gemeentelijke producten en diensten via internet (digitaal loket) kunnen afhandelen.

6.

Minder woninginbraken in wijken en dorpen door meer inzet op preventie en helers.

7.

Vergroten van het verantwoordelijkheidsbesef bij eigenaren en bewoners op het gebied van brandveiligheid.

8.

Minder illegale bijzet van huisvuil bij ondergrondse containers in de binnenstad door gerichte acties.

9.

De samenwerking tussen provincie en gemeente in de aanpak ‘Slim met Water en Energie’ verbreden en intensiveren richting diverse kennisinstellingen, marktpartijen en andere regionale overheden.

10. Meer ruimte voor initiatieven uit de samenleving en invulling geven aan de veranderende rol van de gemeente.

1.2.2 Financieel resultaat 2013 samengevat Na alle plussen en minnen en een storting van € 7,8 mln in de reserve budgetoverheveling is het rekeningresultaat van de gemeente Leeuwarden uitgekomen op € 5 mln voordelig. Het voordeel doet zich vooral voor binnen het Sociale domein: 

een Incidentele Aanvullen Uitkering (IAU) van het Rijk om het tekort in 2012 op het budget voor



meevallers op het terrein van sociaal maatschappelijke ontwikkeling (€ 2,8 mln)

uitvoering van de wet werk en bijstand (WWB) op te vangen (€ 2,2 mln)

5



Tabel 1 Financieel resultaat Programma’s

x € 1.000 Begroting 2013 primitief

A. Totaal voor resultaatbestemming B. Totaal mutaties bestemmingsreserves Totaal A + B C. Mutatie Algemene Reserve in verband

Begroting 2013

Resultaat

na wijziging

2013

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

344.996

345.454

384.243

370.467

374.401

372.870

10.459

10.471

20.829

35.074

32.662

39.677

355.455 355.925 405.071 405.541 407.063 412.547 4.584

4.114

4.584

4.114

4.584

4.114

C. met begrotingsjaar Totaal na resultaatbestemming

360.039 360.039 409.655 409.655 411.647 416.661

Voordelig resultaat

5.014

Figuur 1 Lasten

Figuur 2 Baten

6



1.2.3 Programma’s samengevat Cultuur (1) Leeuwarden trok in 2013 veel bezoekers. De stad bruiste met grote evenementen als City Proms, Dancetour en Serious Request. Op het Zaailand openden het nieuwe Filmhuis en Fries Museum hun deuren. Door uitverkiezing tot Culturele Hoofdstad van Europa in 2018 werd Leeuwarden nationaal op de kaart gezet. Het HCL, de Oldehove en het Pier Pander museum trokken een record aantal bezoekers. De waardering voor ons cultuuraanbod is onverminderd groot. Aandachtspunt blijft het afnemende aantal schouwburgbezoekers. In samenwerking met De Harmonie en Romein is gestart met de ontwikkeling van een nieuw poppodium in het Harmoniekwartier. Nagedacht wordt ook over een nieuwe vorm en inhoud voor de bibliotheken in Leeuwarden. Er is een collectieplan gemaakt om te bepalen welke gemeentelijke BKR-kunst op termijn behouden of afgestoten kan worden. De doorontwikkeling van de gesubsidieerde coöperatie Kunstkade gaat goed. Kunstkade brengt kinderen en volwassenen in aanraking met cultuur. Cultuureducatie is naast talentontwikkeling en ‘open mienskip’ een van de nieuwe speerpunten van het gemeentelijk cultuurbeleid. Deze speerpunten sluiten aan bij de doelstellingen van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018. Jeugd en onderwijs (2) In 2015 worden taken op het gebied van jeugdzorg overgedragen van de provincie naar de gemeente. Met onderwijs- en zorginstellingen is een gecoördineerde aanpak hiervan voorbereid. Onderwijs en doorstroming van jongeren naar de arbeidsmarkt is een belangrijk speerpunt. Schoolbesturen en kinderopvangorganisaties in Leeuwarden hebben in 2013 een gezamenlijk plan gemaakt voor de ontwikkeling van Kindcentra. De Kindcentra moeten ervoor zorgen dat kinderen zonder leerachterstand doorstromen naar het voortgezet onderwijs, om zo een beroep op zorg en/of speciaal onderwijs te verkleinen. Het gemeentelijk beleid van de afgelopen jaren werpt zijn vruchten af. Door de invoering van Entree-onderwijs kregen meer jongeren kans op een baan. Steeds meer kinderen maken gebruik van vroeg- en voorschoolse educatie. Door projecten als De School als vindplaats verlaten jongeren steeds vaker de school mét een startkwalificatie op zak. Economie en toerisme (3) In 2013 is veel bedrijvigheid naar Leeuwarden gehaald en zijn flink wat investeringen in de stad teweeg gebracht. Dat leverde tenminste 170 nieuwe banen op. De nieuwbouw van Wetsus vordert gestaag. Er is een waterapplicatiecentrum in Leeuwarden geopend. Diverse zonnestroomprojecten zijn gerealiseerd. Leeuwarden is inmiddels een aantrekkelijke partner voor innovatieve economische projecten. Leeuwarden wil een centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht zijn. De aantrekkingskracht was in 2013 groot door de verkiezing tot Culturele Hoofdstad 2018 en Serious Request. Maar de invloed van de gemeente hierop is beperkt. Met het oog op een nominatie voor de verkiezing tot Beste Binnenstad 2015 zijn verschillende stimuleringsmaatregelen in de binnenstad uitgevoerd. De leegstand van winkels neemt niet verder toe. Het marktbeleid is aangepast en de vrijdagmarkt op het Zaailand wordt goed bezocht. De uitgevoerde marketingcampagnes Vrije tijd en Water zijn tussentijds geëvalueerd. Er wordt in het vervolg aangesloten bij de provinciale regiomarketing en bij de aanpak van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018. Voorzichtig lijkt er weer wat vernieuwing in de stad mogelijk te zijn. Er is een schoollocatie aan de Nijlânsdyk en aan de Cornelis Trooststraat verkocht en in ontwikkeling genomen. Door de vastzittende woningmarkt vinden ontwikkelaars over het algemeen de risico’s nog te groot. Sociaal maatschappelijke ontwikkeling (4) In 2013 waren er vijf wijkteams actief om integrale ondersteuning te bieden aan bewoners die de problemen zelf niet aankonden. De wijkteams werken volgens het principe: één gezin, één plan en één sociaal werker. Het aantal wijkteams wordt in 2014 uitgebreid naar acht. In 2014 start ook een pilot met jeugd- en gezinsteams. Voor mensen zonder zelfstandige huisvesting is tijdelijke opvang beschikbaar. Door toename van de complexiteit van problemen waar mensen mee te kampen hebben, wordt de begeleidingstijd van deze mensen steeds langer. Er is in 2013 een nieuwe locatie gevonden voor de nachtopvang in de Wirdumerpoort.

7



De maatregelen om budgetoverschrijding op het gebied van WMO-voorzieningen (zoals hulp bij het huishouden of aanpassingen in de woning) te voorkomen, hebben effect. Er hoeven geen aanvullende maatregelen getroffen te worden. De overheveling van taken op het gebied van AWBZ begeleiding naar de gemeente is verder voorbereid. Er zijn richtinggevende kaders voor de uitvoering ervan vastgesteld. Mantelzorg en wonen in combinatie met zorg waren daarbij belangrijke aandachtspunten. De maatschappelijke participatie lijkt toe te nemen. Er waren in 2013 meer vrijwilligers actief. In vijf wijken zijn experimenten gestart waarin aan bewoners ruimte is gegeven om zelf bepaalde wijkproblemen op te lossen. Gedurende de pilotperiode heeft de gemeente een faciliterende rol. Of deze aanpak het gewenste resultaat heeft moet nog blijken. Werk en inkomen (5) Binnen de regionale arbeidsmarkt werkt Leeuwarden succesvol samen met andere gemeenten, UWV en onderwijs om mensen aan werk te helpen. Maar het aanbod van banen is nog steeds beperkt. Ter bestrijding van de jeugdwerkeloosheid in regionaal verband heeft het Rijk extra geld beschikbaar gesteld. Het streven van de gemeente is om zoveel mogelijk mensen in hun eigen levensonderhoud te laten voorzien. Het nieuw opgezette Talent Centrum Fryslân motiveert werkzoekenden en maakt ze zelfredzamer. Door het project Klant in zicht konden werkzoekenden beter gematcht worden op een baan. Ook de verscherpte aanpak van bijstandsfraude zorgt ervoor dat het aantal bijstandsuitkeringen minder toeneemt dan geraamd. Het risico van budgetoverschrijding is dan ook beperkt gebleven, mede omdat de gemeente aanvullende Rijksbijdragen heeft ontvangen om het tekort op de bijstandsuitkeringen op te vangen. Als gevolg van de economische crisis en door inzet van de sociale wijkteams doen meer mensen een beroep op schuldhulpverlening. Deze toename leidt tot hogere kosten en is een aandachtspunt. De armoedeproblematiek blijft relatief groot en hardnekkig. In de armoedebestrijding is de focus verlegd naar kinderen in armoede en preventie gericht op werk, gezondheid en het verlagen van de energiekosten. Wonen (6) In 2013 zijn er 377 woningen in Leeuwarden bijgekomen, waarvan een groot aantal in het sociale segment. Het aantal sociale huurwoningen lijkt nu voldoende in de behoefte te voorzien. Woningcorporaties verleggen hun focus dan ook naar verbetering van de kwaliteit van de bestaande woningbouw. In de aandachtwijken lukte het om volgens afspraak bijna 5% van de sociale huurwoningen te verduurzamen. Ook op de woningmarkt lijkt toenemend behoefte te zijn aan verbetering van bestaande woningen. De gemeente heeft hier op ingespeeld door het promoten van duurzaamheidspremies en -leningen bij woningeigenaren. Per 2013 staan ca. 360 panden op de gemeentelijke monumentenlijst. Er zijn een aantal grootschalige restauraties uitgevoerd of in uitvoering. In opdracht van de gemeente bijvoorbeeld het Stadsarmhuis (Haniahof) en in opdracht van het Anthony Gasthuis de panden aan de Grote Kerkstraat en Pijlsteeg. De subsidieregelingen voor de aanloopstraten in de binnenstad blijken een mooie stimulans voor het inhalen van achterstallig onderhoud. In 2013 is de opbouw en implementatie van de Friese Regionale uitvoeringsdienst (FUMO) succesvol afgerond. Per 1 januari 2014 voert de FUMO de verplichte taken uit het basispakket en een aantal specialistische milieutaken voor de gemeente uit. De FUMO is gehuisvest in het voormalige gemeentehuis van Boarnsterhim. Er zijn hercontroles brandcompartimentering uitgevoerd bij alle basisscholen en een aantal kamerverhuurpanden met een hoog risico. Bij geconstateerde tekortkomingen zijn eigenaren gevraagd aanvullende maatregelen te treffen. Door voorlichting wordt gestuurd op een groter verantwoordelijkheidsbesef op het gebied van brandveiligheid bij eigenaren en bewoners. Infrastructuur en bereikbaarheid (7) Om de bereikbaarheid van Leeuwarden te verbeteren wordt het programma Leeuwarden Vrij-Baan uitgevoerd. Projecten als de Valeriusstraat en de Julianalaan verlopen volgens planning. De projecten parkeergarage Reviusstraat en de onderdoorgangen bij toekomstig station Werpsterhoek hebben enige vertraging opgelopen. Van de vertraging in het project Westelijke Invalsweg fase 2 ondervindt het verkeer aan de westzijde van de stad tijdelijk hinder. De opgelopen vertraging binnen het project Europaplein kan de uitvoering van het hele programma beïnvloeden en is daarmee een aandachtspunt.

8



42 partners zijn inmiddels aangesloten bij het mobiliteitsconvenant, waarin is afgesproken 5% minder autokilometers in de Leeuwarder spits te realiseren. De fietscampagne rij2op5 en een gezamenlijke actie met bedrijvenpark Leeuwarden West en MKB-Noord hebben hier aan bijgedragen. Ter verbetering van de verkeersveiligheid zijn in 2013 extra snelheid remmende maatregelen getroffen in Camminghaburen (Frittemastate) en Goutum (Wergeasterdyk en de Tearnserdyk). Ook een aantal gesubsidieerde maatschappelijke organisaties dragen met verkeerseducatieve projecten bij aan de verkeersveiligheid. Dienstverlening (8) De dienstverlening van het Klantcontactcentrum van de gemeente Leeuwarden is betrouwbaar en kwalitatief hoog, zo blijkt uit de klantwaardering, het (geringe) aantal klachten en de landelijke Benchmark. In 2013 is de kwaliteit van het klantcontact verder verbeterd. De klant kan nu ook via sociale media een vraag aan de gemeente stellen en krijgt daarop snel een reactie. De gemeentelijke website is vertaald naar het Fries. De Stadshal is heringericht en daarmee toegankelijker en veiliger voor klant en medewerker. De technische realisatie van nieuwe webdiensten haperde en daarmee bleef ook het gebruik van het digitaal loket achter bij de prognoses. In 2014 zijn de doorontwikkeling van de digitale dienstverlening en de ontwikkeling van de dienstverlening als gevolg van de 3 decentralisaties belangrijke speerpunten. Politiek bestuur (9) Binnen de regio is samengewerkt aan versterking van de economie en een krachtige regio. Er is een goed overzicht van samenwerkingsverbanden waar Leeuwarden in participeert. Waar de inhoud van die verbanden elkaar raakt wordt gestreefd naar synergie en een efficiënte aanpak. Zo worden bijvoorbeeld bestuurlijke overleggen van Streekagenda en Stadsregio op elkaar afgestemd. Het gemeentebestuur heeft onverminderd (communicatie-)activiteiten ondernomen om haar bewoners goed te informeren en te betrekken bij de Leeuwarder politiek en herindelingsverkiezing. Met de andere herindelingspartners is een gezamenlijke communicatiecampagne uitgevoerd om zoveel mogelijk mensen naar de stembus te krijgen. Bij ‘normale’ gemeenteraadsverkiezingen kan meegelift worden op landelijke campagnes en was het evenaren van het opkomstpercentage van 2010 (50,6%) misschien mogelijk geweest. Nu was de opkomst in Leeuwarden op de verkiezingsdag 39,6%. Er was in 2013 meer ruimte voor maatschappelijke dynamiek en veerkracht. In de nieuwe collegeperiode blijft de veranderende rol van de gemeente een belangrijk ontwikkelpunt. Veiligheid en openbare orde (10) De gemeente hield rekening met toenemende overlast als bijeffect van de economische crisis en bezuinigingen. In 2013 was bijvoorbeeld een toename te zien van het aantal ruzies en vechtpartijen. Maar vooralsnog lijkt de veiligheidssituatie in Leeuwarden stabiel, zo blijkt uit de wijkveiligheidsindex. Alleen voor de binnenstad geldt nog steeds een code rood. Het geweld is afgenomen, de jeugdoverlast lijkt stabiel en het aantal veelplegers is weer gedaald. De persoonsgerichte aanpak van het Veiligheidshuis werkt effectief. De inzet van drang en dwang in combinatie met zorg en hulpverlening is een sterke component om langdurige overlastkwesties efficiënt aan te pakken. Het lukt steeds beter om de georganiseerde misdaad (mensenhandel, hennepteelt en vastgoedfraude) tegen te gaan. De gemeente past haar beleid continu aan de voortdurend in ontwikkeling zijnde regelgeving op dit vlak aan. In sommige wijken en buurten is desondanks het onveiligheidsgevoel groot. Mogelijk wordt dit mede veroorzaakt door een toename van het aantal woninginbraken en woonoverlast. De aanpak hiervan blijft in 2014 dan ook een belangrijk speerpunt. 2013 kenmerkte zich verder door veel grote en veilig verlopen evenementen, zoals Serious Request. Door de rentree van SC Cambuur in de eredivisie is het aantal incidenten bij risicowedstrijden iets toegenomen. Er zijn dan ook extra maatregelen genomen door betrokken partijen om het stadion en de omgeving veiliger te maken. In 2013 is de nieuwe brandweerkazerne in gebruik genomen. De brandweer maakt per 1 januari 2014 deel uit van een regionaal opgezette brandweerorganisatie in de Veiligheidsregio Fryslân.

9



Sport (11) In 2013 hebben weer meer Leeuwarders aan sport gedaan dan het jaar ervoor. Extra buurtsportcoaches werden met succes ingezet om kinderen in aandachtwijken te interesseren voor sport. De herontwikkeling van het sportconcentratiegebied Kalverdijkje was een belangrijk speerpunt. Door een fusie van Rood Geel met VV Leeuwarden is de nieuwe voetbalvereniging SC Leovardia opgericht. De club is gevestigd op Kalverdijkje Noord. Voor Kalverdijkje Zuid zijn er nog gesprekken gaande met de betrokken verenigingen. Het knelpunt van beperkte was- en kleedruimte op het Wiarda sportcomplex is verlicht. Het samenwerkingsinitiatief tussen sportverenigingen op Sportpark Nijlân werd in 2013 genomineerd voor het Beste initiatief 2012/2013. De gemeente blijft meer samenwerking tussen sportverenigingen en efficiënter gebruik van sportvoorzieningen stimuleren. Ruimtelijke ordening (12) De inrichting van de openbare ruimte en de parkeergarage Zaailand ontvingen in 2013 landelijke prijzen. De manifestatie Kloppend hart heeft een groot aantal plannen opgeleverd die de ruimtelijke kwaliteit en attractiviteit van de binnenstad nog verder kunnen vergroten. Waar mogelijk heeft de gemeente in 2013 de realisatie van particuliere initiatieven ondersteund. In 2013 is verder de Tuinen en omgeving ingericht en gestart met de uitvoering van parkeergarage Oostersingel. De nieuwe Omgevingswet is nog steeds in voorbereiding. Hierin wordt het toetsingskader voor ruimtelijke plannen volledig herzien. De gemeente volgt de ontwikkelingen op de voet en oefent waar mogelijk invloed uit. De actualisatieslag van de bestemmingsplannen die vóór juli 2013 gereed moest zijn, is afgerond. Voor het WTC/Expogebied is een richtinggevende inrichtingsschets gemaakt. In dit gebied komt in 2015 ook de nieuwe ijshal. De provincie subsidieert de realisatie van de ijshal. Milieu, energie en water (13) Leeuwarden is goed op weg naar een duurzame stad. Energiebesparing in particuliere woningen is een belangrijk speerpunt. De opgave is groot en het stimuleren van huiseigenaren is intensief. Maar de aanpak Slim Wonen in Leeuwarden werkt effectief. In 2013 zijn door particulieren ca. 400 energierenovaties uitgevoerd. Dat heeft niet alleen minder CO2-uitstoot opgeleverd, maar ook werkgelegenheid in de bouwsector. Er is in 2013 veel achterstand weggewerkt in het beheer en onderhoud van de watergangen in de stad, om deze in goede staat over te kunnen dragen aan het Wetterskip. Wat nog aan onderhoud resteert, wordt afgekocht. Ter verlaging van de milieudruk zijn in 2013 op het gebied van afvalinzameling verschillende maatregelen doorgevoerd. Zo werd vaker oud papier ingezameld en is het aantal ondergrondse containers uitgebreid. Het hergebruik van afval steeg. Bewoners betaalden opnieuw een lager tarief voor afvalstoffenheffing. De gemeente pakt bodemverontreiniging in Leeuwarden adequaat aan. Ook in voormalig noord Boarnsterhim worden de potentiële ‘spoedlocaties’ die risico’s opleveren voor mens of milieu in beeld gebracht. Woon- en leefomgeving (14) In het streven naar een veilige en leefbare openbare ruimte is ook een rol weggelegd voor bewoners. Er zijn kleinschalige experimenten met de overdracht van groenonderhoudstaken aan bewoners in Wytgaard en in Heechterp-Schieringen uitgevoerd met een positief resultaat. Ook kwamen bewoners zelf met diverse initiatieven die bijdroegen aan een ‘groene’ openbare ruimte. De gemeente komt hierbij steeds meer in de faciliterende rol en de betrokkenheid van de bewoners is duidelijk vergroot. De nieuwe kostenbesparende methode van onkruidbestrijding (heetwatermethode) heeft effect en leidt tot meer tevredenheid bij bewoners. De aanpak van zwerfvuil blijft een aandachtspunt. Op basis van het beleidsplan Openbare verlichting werden verschillende lichtmasten in de stad verwijderd. Dit riep veel vragen bij bewoners op. Het uitvoeringsplan is na nieuw overleg met wijkpanels/dorpsbelangen en bewoners aangepast. Besluitvorming over de verdeling van wijken dorpbudgetten is uitgesteld naar 2014. Ter voorbereiding op de herindeling is de onderhoudstoestand van kapitaalgoederen (wegen, bruggen, tunnels, groen en dergelijke) in voormalig noord Boarnsterhim in beeld gebracht. Er zijn een aantal achterstanden geconstateerd. Er moeten keuzes gemaakt worden over de wijze waarop dat wordt aangepakt. De omvang van de beschikbare middelen is hierin sterk leidend.

10



1.2.4 Paragrafen samengevat Lokale heffingen (2.2.1) De totale opbrengst van gemeentelijke belastingen en overige heffingen was in 2013 € 52 mln. De gemeente heeft de mogelijkheid om belastingen kwijt te schelden. Bewoners, van wie bekend was bij de gemeente dat zij voor kwijtschelding in aanmerking kwamen, hebben automatisch kwijtschelding gekregen. Mede veroorzaakt door de economische situatie, werd er over 2013 meer aan belastingen kwijtgescholden dan begroot. De WOZ-waarden (waardering onroerende zaken) in onze gemeente daalden gemiddeld met 5,4%. In 2013 hebben ca. 1600 belanghebbenden bezwaar gemaakt tegen de WOZ-waarde van hun woning. Van ongeveer 1% op het totaal aantal woningen is de WOZ-waarde als gevolg van een bezwaar ook verlaagd. Zoals verwacht zijn de kosten van rechtsbijstand-verlening voor WOZ-bezwaren door zogenaamde ‘no cure, no pay’-bureaus aanzienlijk gestegen. De vergoeding voor proces- en gerechtskosten is in 2013 verdrievoudigd. In 2013 is verder veel energie gestoken in de voorbereiding van de aanslagoplegging 2014 in verband met de herindeling met Boarnsterhim. In het kader van haar rol als centrumgemeente gaat Leeuwarden met ingang van 2014 de gehele heffing en invordering van de belastingen voor Vlieland uitvoeren. Weerstandsvermogen (2.2.2) Met behulp van een simulatieprogramma is berekend of de beschikbare weerstandscapaciteit van de gemeente toereikend is. Het belangrijkste risico dat voorzien werd in 2013, is komen te vervallen. Door een aanvullende Rijksuitkering kan de overschrijding van het budget bijstandsuitkeringen alsnog worden opgevangen. De grootste risico’s vormen nu een aantal garantstellingen en leningen die de gemeente heeft verstrekt aan privaatrechtelijke rechtspersonen en de deelneming Blitsaerd. In totaal € 2,5 mln aan algemene risico’s moet kunnen worden opgevangen door de beschikbare capaciteit. De minimale omvang van die weerstandscapaciteit (voornamelijk in de vorm van de Algemene Reserve) wordt bepaald door de omvang van de risico’s te vermenigvuldigen met 1,5 (150%). Dat komt neer op een benodigde weerstandscapaciteit van minimaal 1,5 x € 2,5 mln = € 3,75 mln. Voor 2014 komt de Algemene Reserve uit op een bedrag van € 13 mln en is er dus voldoende weerstandscapaciteit. De gunstige verhouding is het gevolg van de uitzonderlijke en hoogstwaarschijnlijk eenmalige afname van de risico’s. Bekend is dat met ingang van 2015 en daarna met nieuwe, waarschijnlijk aanzienlijke risico’s rekening gehouden moet worden in verband met de drie decentralisaties. Maar die risico’s worden voor het eerst meegenomen in de begroting 2015. Zie voor de risico’s van grondexploitaties Grondbeleid (2.2.7). Onderhoud kapitaalgoederen (2.2.3) In 2013 zijn drie voorzieningen in de begroting opgenomen voor kunstwerken, openbare verlichting en verhardingen. Ook zijn voorbereidingen getroffen voor het instellen van voorzieningen voor baggeren en speelvoorzieningen. Er zijn in 2013 weginspecties uitgevoerd en wegwerkzaamheden uitgevoerd aan de Magere Weide, Sixmastraat, Aldlânsdyk, Brédyk (Wytgaard), Bagijnestraat, Emmakade, Huizumerlaan en Prinsesseweg en diverse voeten fietspaden. Rioleringswerken zijn uitgevoerd in o.a. de wijken Aldlân, Huizum-West, de Hemrik, Vlietzone en in Goutum. Andere uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden waren: 

Het baggeren van de Bonkefeart, het Alddiel en Langdiel, de Zuiderplantage, een haven in



Het hekkelen van ca. 130 kilometer sloot.

Hempens/Tearns en een deel van de watergangen in de wijk Nylân (fase 1) 

Onderhoud van 141 objecten en 90 kunstwerken in de openbare ruimte.



Reconstructie van Engelse plein (vergroening), Aert v.d. Neerstraat (bomenaanplant), van Miereveltplantsoen (reconstructie), Kurkemeer aanplant groen als compensatie van verwijderd groen langs spoor Camminghaburen, Julianapark (uitbreiding padenstructuur en verfraaien entree) en Groningerplein (diverse aanpassingen).

Najaarsstormen hebben onvoorziene schade aangericht en kosten veroorzaakt. In totaal ca. 600 bomen waaiden om. De herstelwerkzaamheden gaan ook in 2014 nog door.

11



Financiering (2.2.4) De gemeente leende in 2013 geld om alle betalingen te kunnen doen die het uitvoeren van de begroting met zich mee brengt. De rentestand bleef zich gunstig ontwikkelen. De omslagrente die werd gehanteerd voor de toerekening van rente aan de investeringen en de bespaarde rente op reserves en voorzieningen kwam uit op 3,01% i.p.v. 3,5%. Het renterisicobeheer omvat het beperken van de invloed van rentewijzigingen op de financiële resultaten van de gemeente. De Wet financiering decentrale overheden (FIDO) bepaalt dat het maximale bedrag dat in een jaar mag worden afgelost 20% van het begrotingsvolume is. Het renterisico bleef in 2013 met 6,3% ruimschoots onder de wettelijke risiconorm. De wet FIDO bepaalt ook het bedrag dat de gemeente maximaal met kortlopende financiering mag lenen. Deze zogenaamde kasgeldlimiet bedroeg voor Leeuwarden in 2013 € 30,6 mln en is alleen in het eerste kwartaal overschreden. De Wet FIDO staat het toe dat er maximaal 2 achtereenvolgende kwartalen mag worden overschreden. Verder is het beleid van de gemeente om correct te betalen en actief in te vorderen. Werd in 2012 78,5% van de binnengekomen facturen op tijd door de gemeente betaald, in 2013 is dit door diverse maatregelen verbeterd naar 80,5%. Daarnaast heeft de gemeente zich in 2013 voorbereid op de verdergaande standaardisering van het Europese betalingsverkeer, invoering nieuwe bankrekeningnummers, verdwijnen acceptgiro’s en Chipknip en dergelijke. Bedrijfsvoering (2.2.5) Een aantal grote veranderingen hebben in 2013 hun beslag op de organisatie gelegd. 

de verwerving van het predicaat Culturele Hoofdstad van Europa 2018;



de gemeentelijke herindeling met Boarnsterhim;



de regionalisering van de Brandweer;



de vorming van een Friese Regionale Uitvoeringsdienst (FUMO);



de drie decentralisaties.

De voorbereiding van de drie decentralisaties blijft ook na 2013 hoge eisen stellen aan de gemeentelijke bedrijfsvoering. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan de doorontwikkeling van de gemeentelijke organisatie en ambtenaren. Met het oog hierop is in 2013 een nieuw organisatiemodel en de daarbij behorende uitgangspunten vastgesteld. De belangrijkste zijn: 

organisatie-inrichting volgens een drietal domeinen: sociaal, fysiek en veiligheid;



minder overhead (management, staf en ondersteuning);



meer ruimte voor professionals;



management en medewerkers voldoende toegerust voor nieuwe manier van werken.

De ingeschatte personele reductie als gevolg van de bezuinigingsopgave (€ 3 mln t/m 2014) is voor ca. 73% gerealiseerd. Deze reductie brengt (tijdelijke) boventalligheid met zich mee. Voor deze personeelsleden wordt, met inzet van de beschikbare frictiemiddelen, alles in het werk gesteld om deze situatie op te lossen. Verbonden partijen (2.2.6) Verbonden partijen zijn privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als financieel belang heeft. Subsidie-relaties vallen hier dus niet onder. Opnieuw is in 2013 door de aanhoudende economische situatie het perspectief van enkele verbonden partijen verslechterd. De stichting Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden is opgeheven. De gemeente heeft de panden overgenomen. Dekking door de gemeente van het exploitatietekort van De Harmonie blijft noodzakelijk. Met Proloog zijn afspraken gemaakt over de af te lossen kredietfaciliteit. De gemeente heeft de vorderingen op WTC Beheer BV opgeschoven. De korte termijn vooruitzichten qua woningbouwproductie zijn onveranderd ten opzichte van 2012 en dus niet rooskleurig voor de Blitsaerd CV/BV. De focus ligt op afronding van Project A (westelijk deel van het projectgebied). Grondbeleid (2.2.7) Jaarlijks worden alle grondexploitaties volledig herzien. Uit de complexen Marnixveld/Bodeterrein (€ 400.000), Leeuwarden-Oost (€ 11.000) en Vrijheidswijk Tolhuis (€ 15.000) is tussentijds winst genomen. Hierdoor is € 426.000 aan de reserve grondexploitatie toegevoegd. De grondexploitaties van Marnixveld/Bodeterrein en Kalverdijkje zijn afgesloten waardoor € 0,75 mln aan de reserve is toegevoegd. De voorziening negatieve complexen is verhoogd tot € 3,4 mln en is ter afdekking van het verwachte negatieve resultaat van

12



Businesspark 4, Newtonpark 4, Wirdum Hikkemieden en Wytgaard. Om de risico’s in de Zuidlanden te verkleinen zijn de plankosten met € 1,5 mln afgewaardeerd ten laste van de reserve grondexploitatie. Het totale resultaat op waarde 31 december 2013 over de lopende grondexploitaties bedroeg € 3,2 mln. De reserve grondexploitatie is bedoeld om de risico’s in de grondexploitatie op te vangen. Voor ontwikkelrisico’s en risico’s gronden in voorraad (inclusief De Zuidlanden) is op de korte termijn rekening gehouden met een risico van € 7 mln. De stand van de reserve grondexploitatie was op 31 december 2013 € 8,6 mln. De reserve grondexploitatie is dus toereikend als benodigd weerstandsvermogen. Daarnaast is er voor de langere termijn voor de Zuidlanden een risico berekend van € 10,5 mln dat wordt opgevangen binnen de grondexploitatie. Strategisch ontwikkelen investeringsfonds (SIOF) (2.2.8) Met geld uit het SIOF draagt de gemeente bij aan co-gefinancierde majeure strategische projecten die onder andere zijn opgenomen in de samenwerkingsagenda met de provincie. Er is in 2013 € 3,9 mln vanuit het rekeningresultaat 2012 in het SIOF gestort. Hiertoe is door de raad besloten om een bijdrage uit het SIOF voor Culturele Hoofdstad 2018 mogelijk te maken. De mutaties in het SIOF in 2013 zijn vooral het gevolg van vertragingen in de uitnames. Eind 2013 bedraagt de stand van het SIOF € 17 mln. Na aftrek van de reserveringen en de bijdrage vanuit het SIOF aan de incidentele beleidsintensiveringen en projecten uit het collegeprogramma 2014-2018 resteert in 2016 nog een saldo van € 244.647.

13



1.3 Stand van zaken Impuls Sociale Investeringen (ISI) De middelen in de Impuls Sociale Investeringen (ISI) zijn incidentele middelen. Het ISI is steeds gevuld doordat de raad via moties bij het vaststellen van de jaarstukken een budget beschikbaar heeft gesteld vanuit de Algemene Reserve. In 2013 heeft de raad de volgende zaken uit de ISI bekostigd: Tabel 1 Financiële eindstanden ISI na verwerken moties & amendementen

x € 1.000

Incidenteel ten laste van ISI Motie / Amendement

2012

2013

Startsaldo (overheveling + toevoegingen)

220.000

495.000

(Grantstelling) Voedselbank

-15.000

-15.000

Zakgeldproject

-50.000

-50.000

Vergoeding eigen bijdrage chronisch gehandicapten

-40.000

Stimulering diversiteitsbeleid

-5.000

Buurt- en wijkbeheer

-160.000

Aftelfeest

-25.000

Groene schoolpleinen

-20.000

(Garantstelling) Resto Van Harte

-10.000

Graffitiproject

-20.000

-20.000

Resteert

95.000

190.000

In 2013 bestemde de raad bij behandeling van de begroting in totaal voor € 187.500 voor incidentele sociale investeringen. Het saldo in 2013 van € 190.000 is daarom gestort in de reserve budgetoverheveling. Voor een toelichting op de uitvoering van de in de tabel genoemde moties en amendementen in 2013, wordt verwezen naar de betreffende programma’s.

14


Jaarverslag

1.4

Leeswijzer

De opbouw van de jaarstukken wordt in belangrijke mate voorgeschreven in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en is als volgt:

Jaarstukken

Jaarverslag

Programma Verantwoording

Fig

Paragrafen

Jaarrekening

Programma rekening

Balans

Verantwoording Specifieke Uitkeringen

r1

Figuur 3

In hoofdstuk 2 staat het jaarverslag. Hierin staat wat er in 2013 is gebeurd en waar de gemeente zich voor heeft ingezet. Aan het begin van dit hoofdstuk staan de paragrafen met verslaglegging en wijzigingen in het Meerjaren Investering Programma (MIP), Meerjaren Programma Infrastructuur (MPI) en het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) (2.1.1). In paragraaf 2.1.2 staat de beleidsverantwoording voor 14 programma’s. Hierin staat in elk programma de vraag centraal of de gestelde doelen uit de Programmabegroting 2013 zijn gerealiseerd. Als een doel, prestatie of speerpunt niet (-), gedeeltelijk (+/-) of anders is uitgevoerd dan is vastgelegd in de begroting, wordt deze afwijking verklaard. Omgekeerd geldt ook dat een prestatie die wel is verricht, maar niet in de begroting is opgenomen, wordt toegelicht en verklaard. Programma 15 wijkt af van de andere programma’s. Hierin is een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen en inzicht in het gebruik van het geraamde bedrag voor onvoorzien opgenomen. In paragraaf 2.2 staan de paragrafen, waarvan de meeste op grond van het BBV verplicht zijn. In hoofdstuk 3 staat de jaarrekening met toelichting daarop. Het financiële resultaat op hoofdlijnen en de belangrijkste financiële verschillen per programma staan in paragraaf 3.1. De balans en de toelichting staan in paragraaf 3.2. De Jaarrekening wordt afgesloten met de Controleverklaring. Tot slot, alle in de jaarstukken vermelde bedragen zijn in euro’s.

15


Jaarverslag

16


Jaarverslag

2.

Beleidsverantwoording

2.1

Programmaverantwoording

2.1.1

Meerjaren Investering Programma (MIP)

2.1.1.a Meerjarenprogramma Infrastructuur (MPI) Het MPI geeft een overzicht van de infrastructurele maatregelen die binnen de gemeente worden uitgevoerd dan wel voorbereid. Daarbij gaat het om infrastructurele werkzaamheden in grondexploitatiegebieden, zoals De Zuidlanden, rioleringswerkzaamheden en de investeringen die voortvloeien uit het programma Leeuwarden VrijBaan. Eventuele afwijkingen bij de uitvoering van maatregelen uit het MPI komen aan de orde bij de verschillende programma’s. In het Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7) wordt ingegaan op de verschillende onderdelen uit Leeuwarden Vrij-Baan. Herijkingsafspraken met de provincie In december 2013 zijn de afspraken tussen provincie en gemeente die zijn vastgelegd in de Overeenkomst betreffende Programma Bereikbaarheid Leeuwarden van 1 maart 2010 herijkt. Bij de gemaakte herijkingsafspraken gaat het om actualisering en verduidelijking van zowel inhoudelijke als financiële afspraken uit deze overeenkomst. De financiële afspraken behelzen de wijze van indexatie van de verschillende bijdragen en het kasritme van de wederzijdse betalingen. Met de provincie is een andere wijze van verrekening van de gemeentelijke bijdragen aan de RSP-projecten en aan de Haak om Leeuwarden overeengekomen. De kosten die de gemeente maakt voor de RSP-projecten Westelijke Invalsweg en Drachtsterweg e.o. en voor de Haak om Leeuwarden, worden volledig gedeclareerd bij de provincie. Afgesproken is dat de overeengekomen gemeentelijke bijdrage aan de Haak om Leeuwarden pas in 2015, na oplevering van de Haak, betaald hoeft te worden. De gemeentelijke bijdrage aan de RSP-projecten wordt in vijf gelijke tranches over de periode 2013 tot en met 2017 voldaan. 2.1.1.b Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV-3) 2013 was het vierde uitvoeringsjaar van de derde ISV-periode. Het Rijk heeft voor de derde ISV-periode, die loopt van 2010 tot 2015 aan de gemeente een investeringsbudget stedelijke vernieuwing beschikbaar gesteld ter grootte van € 17,8 mln om het door de gemeente opgestelde meerjarenontwikkelingsprogramma stedelijke vernieuwing (MOP) uit te voeren. Met de vaststelling van het Verdeelbesluit ISV-middelen door de raad in maart 2011 is de uitvoering van start gegaan. Samen met de corporaties en bewonersorganisaties is in 2013 gewerkt aan de uitwerking en uitvoering van zes wijkactieplannen voor de wijken Vlietzone, Valeriuskwartier, Tjerk Hiddes Cambuursterhoek, Schepenbuurt, Oldegalileën & Bloemenbuurt en Nylân. In de verdeling van de ISV-middelen is naast de uitvoering van de zes wijkactieplannen ook nog een aantal andere thema's uit het MOP meegenomen: bodemsanering, geluidsanering, stedelijke woonkwaliteit en de binnenstad. Ook aan deze thema’s is in 2013 uitvoering gegeven. Er zijn geen afwijkingen ten aanzien van de realisatie van prestaties te melden.

In paragraaf 2.2.8 worden de verschuivingen in het Strategisch investerings- en ontwikkelingsfonds (SIOF) verantwoord.

17


Jaarverslag

2.1.2

Programma’s

Leeswijzer voor de programma’s In elk programma staat de vraag centraal of de gestelde doelen uit de Programmabegroting 2013 zijn gerealiseerd: 

Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt?



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan?



Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost?

De belangrijkste onderwerpen staan op het voorblad van elk programma: 

speerpunten van een programma met de realisatie en voortgang daarvan;



successen;



verbeterpunten;



eindconclusie; de eindconclusie is van belang voor de volgende begroting.

Per programma wordt inzicht gegeven in de mate waarin de strategische hoofddoelen zijn gerealiseerd. In de tabel met de subdoelstellingen is in de kolom ‘Realisatie 2013’ de meting van de indicatoren in 2013 weergegeven. In de kolom ‘Saldo’ wordt het verschil van deze realisatie ten opzichte van de prognose in de programmabegroting 2012 weergegeven. Bij de speerpunten op het voorblad en in de tabellen met prestaties en moties/amendementen bij de begroting 2012 is aangegeven of een prestatie wel (+), niet (-), gedeeltelijk of anders (+/-) is uitgevoerd. Per programma wordt onder het kopje Analyse en toelichting in ieder geval de relevante afwijkingen toegelicht. De volgende vuistregels zijn hiervoor gehanteerd: Subdoelstellingen Subdoelstellingen worden beschreven als een gewenste toestand en vertaald in meetbare indicatoren. Analyse vindt plaats als het verschil tussen de indicator bij een bepaald effect in de begroting van 2013 en de jaarrekening van 2013 (het saldo) groter is dan 10%. Een subdoel is niet geanalyseerd als het betreffende subdoel in de nieuwe programmabegroting is geschrapt. Prestaties Als een prestatie of speerpunt gedeeltelijk of anders is uitgevoerd dan is vastgelegd in de begroting, wordt deze afwijking verklaard. Omgekeerd geldt ook dat een prestatie die wel is verricht, maar niet in de begroting is opgenomen, wordt toegelicht en verklaard. Baten en lasten Onder de vraag ‘Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost?’ worden de gerealiseerde baten en lasten toegelicht. Er wordt een toelichting gegeven als: 

het verschil tussen een beleidsproduct (onderwerp) en de begroting groter is dan € 100.000;



afwijkingen politiek van belang zijn;



er sprake is van structurele ontwikkelingen die nog niet eerder vermeld zijn.

Afwijkingen op kapitaallasten die groter zijn dan € 100.000 worden ook toegelicht. Posten die worden verrekend met reserves hebben weliswaar geen invloed op het resultaat, maar worden wel toegelicht. Posten die niet van invloed zijn op het resultaat, worden niet nader toegelicht. Dit zijn bijvoorbeeld resultaten kleiner dan het hierboven genoemde normbedrag en afwijkingen op de lasten die kunnen worden verklaard door afwijkingen van gelijke omvang op de baten (zoals door aanvullende Rijksbijdragen).

18


Jaarverslag

Programma: Cultuur (1) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder S. Feitsma

S. van Gent

Speerpunten

Real

Realisatie en voortgang

2013 

Met de aanwezigheid van Kunstkade en de actieve rol die de cultureel

Doorontwikkeling Kunstkade, coöperatie

+

cultuurlandschap van Leeuwarden.

voor cultuureducatie 



In 2013 is een actualisatie van het cultuurbeleid vastgelegd in de

Herijking Cultuurvuur, uitvoering en opstellen

ondernemers oppakken is een andere dynamiek ontstaan in het

+

notitie ‘Vlammen in Nieuwe Tijden’. De uitwerking van deze

deelplannen

actualisatie is ingezet en krijgt verder vorm in 2014.

Ontwikkeling poppodium

Streefdatum voor openstelling van het nieuwe poppodium is september

in het Harmoniekwartier

2015. Samenwerking en gezamenlijk gebruik van gebouwen zijn +

kernpunten. Een van de ontwikkelingen is de vorming van een BV Podiumkunsten.



Er is een collectieplan en een inventarisatie gerealiseerd.

Ontzamelen gemeentelijke BKR-kunst

+

door HCL Successen 1.

Op 6 september 2013 maakte de Europese jury bekend dat Leeuwarden is verkozen om Culturele Hoofdstad van Europa te zijn in 2018. De samenwerking tussen gemeente en provincie leidde tot de totstandkoming van de Samenwerkingsagenda, de onderlegger voor de legacy van het bidbook.

2.

Het HCL heeft in 2013 samen met de Oldehove en het Pier Pander Museum een record aantal bezoekers getrokken.

3.

De organisaties die straks invulling gaan geven aan het nieuwe poppodium (Romein, Asteriks, d’Drive) hebben ten tijde van Serious Request gezamenlijk het wereldrecord 'langste concert ooit' gevestigd.

Verbeterpunten In 2013 is geconstateerd dat binnen de huidige Regeling subsidie kleine producties cultuur de amateurkunst niet altijd goed bediend kan worden. Op basis van een evaluatie wordt de regeling in 2014 op punten aangepast. Eindconclusie Er kan teruggekeken worden op een geslaagd cultureel jaar 2013. Op de uitverkiezing van Leeuwarden als Culturele Hoofdstad 2018 volgde de opening van het Fries Museum en het evenement Serious Request. Drie keer op rij trok Leeuwarden daarmee landelijke aandacht. De start van de bouw van het nieuwe poppodium in het Harmoniekwartier markeerde een verdere versterking van de culturele infrastructuur in de binnenstad. Het Noordelijk Filmfestival was weer terug, na een jaar afwezigheid. De Harmonie was zoals vanouds weer de hoofdlocatie, maar ook de filmzalen van Slieker Film werden volop ingezet. In juli vond een geslaagde eerste editie van het driedaagse festival Welcome to the Village plaats in het Groene Ster gebied. Ook de 2e editie van het festival Explore the North wist te overtuigen. Beide festivals boden een podium aan aanstormend talent van eigen bodem. In de landelijke pers werd opgetekend dat Explore the North symbool staat voor de manier waarop Leeuwarden zijn eigen popcultuur de afgelopen jaren serieus is gaan nemen. In de zomer van 2013 is de publicatie stadswandeling en fietstochten Leeuwarden, beeldende kunst in de openbare ruimte verschenen. Dit boekje is samengesteld om bezoekers en de inwoners van Leeuwarden te informeren over wat er te zien is aan beeldende kunst in de openbare ruimte in de gemeente.

19


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch algemeen doel: Leeuwarden is hét culturele centrum van Fryslân Strategische

Subdoelstellingen

Prestaties incidenteel (I) of

hoofddoelen

structureel (S)

Cultuur leeft en

A. Meer sociale cohesie in buurten en

wordt beleefd,

wijken door inzet van kunst en

gemeentelijk beleid van het

actief én passief

cultuur

Programma Cultuurparticipatie (S)

B. Het cultureel bewustzijn van burgers

-

-

Het laten uitvoeren van het


is sterk ontwikkeld, het

gemeentelijk beleid van

publieksbereik en de actieve

(wijkgerichte) cultuureducatie (S)

participatie in kunst en cultuur, vooral bij jongeren, zijn merkbaar gegroeid Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele

C. Een sterke en verbeterde culturele

-

basisinfrastructuur

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid op het gebied

D. Professionele instellingen met een

van podiumkunsten, film, media en

uitstekende bestuurscultuur

letteren, cultureel erfgoed,

hoofdstad

beeldende kunst, amateurkunst en kunsteducatie (S)

Een bruisende

E. Een breed geschakeerd aanbod van

binnenstad met een

culturele activiteiten met bovenlokale

hoge (ruimtelijk)

betekenis, waaronder

culturele kwaliteit

spraakmakende festivals en

-

gemeentelijk beleid van Festivals en Evenementen (S) -

evenementen

Het vormgeven en laten uitvoeren van de gezamenlijke ambities van

F. Groei van besteding van

gemeente en provincie vastgelegd in

(cultuur)toeristen Cultureel erfgoed


de samenwerkingsagenda (S)

G. Het cultuurhistorisch bewustzijn van

-

Bescherming en duurzaam beheer

dat gekoesterd

burgers is sterk ontwikkeld met dito

van cultureel erfgoed zoals in

wordt en vitaliteit

draagvlak voor de instandhouding

gemeentelijke archieven en

behoudt

van cultureel erfgoed

collecties (S)

H. Burgers hebben een positieve

-


grondhouding ten aanzien van het

gemeentelijk beleid op het gebied

Fries in relatie met de identiteit van

van Friese taal en cultuur (S)

de stad Een inspirerend

I. Een breed geschakeerde, in de stad

-


klimaat voor

gevestigde creative community

cultureel en creatief

(beeldend kunstenaars,

ondernemerschap

podiumkunstenaars, architecten,

met ruimte voor

webdesigners, grafische ontwerpers,

atelierbeleid en

experimenten

reclamemakers etc.)

broedplaatsontwikkeling (S)

Kunst en Vormgeving (S)

J. Een levendig productie- en expositieklimaat (podium en beeldend) met stimulansen voor disciplines die tot dusver weinig ontwikkeld zijn

20

gemeentelijk beleid van Beeldende -



Jaarverslag


Subdoelstellingen

Nulmeting

Begr 2013

Real 2013

Saldo

Begr 2014

Begr 2015

11% (2005)

25%

nb

nvt

25 %

27,5 %

110

158

+48

160

150

115

90

-25

90

90

433

nvt

654

-99

748

745

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief en passief A

Meer sociale cohesie in buurten en wijken door inzet van kunst en cultuur Indicator(en): - Percentage inwoners Leeuwarden, dat vaak/regelmatig deelneemt aan activiteiten in de buurten of dorpen. Bron: Gezondheidsmonitor 2012

B

Het culturele bewustzijn van burgers is sterk ontwikkeld, het publieksbereik en de actieve participatie in kunst en cultuur, vooral bij jongeren, zijn merkbaar gegroeid. Indicator(en): - Aantal museumbezoekers (x 1.000) - Aantal bezoekers Harmonie (verkochte kaarten x 1.000) - Cursusaanbod op www.kunstkade.nl

142 (2006) 433 (2013) 753 (2006) 28.750

23.000 21.854 -1.146 22.500 22.000

- Aantal bezoekers Poppodium

6.650

23.000 26.994 +3.994 23.000 23.000

- Aantal jaarlijkse bezoeken aan theaters en musea per inwoner

2,7 (2011)

- Aantal uitleningen bibliotheek inclusief verlengingen (x 1.000) - Aantal leden bibliotheek

753

2,6

nb

nvt

2,8

3,0

Bron: Cultuurparticipatieonderzoek, Atlas voor gemeenten

Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele hoofdstad C

Een sterke en verbeterde culturele basisinfrastructuur Indicator(en): - Het aantal culturele infrastructuurfuncties volgens het VNG-model (max. 41) - Aantal erfgoedinstellingen in Erfgoedkwartier (Groeneweg) - Handhaving aantal culturele instellingen in de stadskern

37 (2006) 5

37

36

-1

37

37

6

6

0

6

6

31

33

33

0

33

33

20

20

0

20

20

25

26

+1

25

25

5

+1

4

4

70 %

70 %

Bron: Gemeente Leeuwarden

D

Professionele instellingen met een uitstekende bestuurscultuur Indicator(en): - Aantal instellingen dat op een professioneel niveau bestuurd wordt (professionals in dienst, kwaliteitstoets) - Aantal besturen van instellingen dat werkt volgens de code Cultural Governance Bron: Gemeente Leeuwarden

Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit E

De binnenstad is een podium en het (monumentaal) decor voor een breed geschakeerd aanbod van culturele activiteiten Indicator(en): - Aantal gratis toegankelijke (grote) culturele evenementen in de buitenlucht - Percentage Leeuwarders dat vindt dat Leeuwarden een gevarieerd aanbod aan cultuur/evenementen heeft

21

4 (2011) 68%

4 70 %

83,5% +13,5%


Jaarverslag

- Rapportcijfer cultuuraanbod binnenstad (theaters, festivals) - Plaats ranglijst Atlas voor gemeenten van het aantal culturerel evenementen per 100.000 inwoners

7,23

68%

7,7

-0,3

69%

70%

15 (2011)

15

15

nvt

15

15

30 euro

0

3x/jr

3

0

3x/jr

3x/jr

Bron: Gemeente-enquête, Atlas voor gemeenten

F

Groei van besteding (cultuur)toeristen Indicator(en): - Gemiddeld bedrag dat een toerist per bezoek uitgeeft in de stad aan cultuur (museum, theater, bioscoop, aanschaf kunst et c)

20 euro 30 euro

30 euro 32,50 euro

Bron: Cultuurparticipatieonderzoek

Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt G

Het cultuurhistorische bewustzijn van burgers is sterk ontwikkeld met dito draagvlak voor de instandhouding van roerend en onroerend cultureel erfgoed Indicator(en): - Aantal verschenen publicaties over historisch Leeuwarden: - Leovarida - Artikel via website

3x/jr

12x/jr

12x/jr

12

0

12x/jr

12x/jr

- Leeuwarden Historische Reeks (LHR)

1x/2jr

1x/2jr

1

0

1x/2jr

1x/2jr

20% (2005)

20%

20%

0

20%

20%

Bron: Gemeente Leeuwarden

H

Burgers hebben een positieve grondhouding ten aanzien van het Fries in relatie met de identiteit van de stad Indicator(en): - Het percentage inwoners met Fries als thuistaal Bron: Onderzoek Bery Frysk

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten I

Een breed geschakeerde, in de stad gevestigde creative community (beeldend kunstenaars, podiumkunstenaars, architecten, webdesigners, grafische ontwerpers, reclamemakers etc.) Indicator(en): - Creatieve werknemers en kunstenaars als percentage van de beroepsbevolking

22% (2012

22%

nb

nvt

23%

24%

6

8

8

0

8

8

2 (2011)

2

nb

nvt

2

2

14

14

14

0

14

14

Bron: Atlas voor gemeenten

J

Een levendig productie- en expositieklimaat (podium en beeldend) met stimulansen voor disciplines die tot dusver weinig ontwikkeld zijn Indicator(en): - Aantal gerealiseerde producties (podium en beeldend) dat artistiek van betekenis is en lokaal draagvlak geniet - Plaats op de ranglijst Aantal musea voor beeldende kunst en galerieën per 100.000 inwoners: - Musea - Galerieën Bron: Gemeente Leeuwarden, Atlas voor gemeenten

22


Jaarverslag

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? De belangrijkste prestaties om het programma te realiseren Prestatie Incidenteel en Structureel

Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

X

X

X

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief en passief Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van het - Programma Cultuurparticipatie met kwaliteit op basisscholen -

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van (wijkgerichte) cultuurparticipatie

Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele hoofdstad Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid op het gebied van podiumkunsten, film, media en letteren, X + cultureel erfgoed, beeldende kunst, amateurkunst en kunsteducatie Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Festivals en Evenementen

X

+

X

X

X

Het vormgeven en laten uitvoeren van de gezamenlijke - ambities van gemeente en provincie vastgelegd in de samenwerkingsagenda

X

+

X

X

X

-

Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt -

Bescherming en duurzaam beheer van cultureel erfgoed zoals in gemeentelijke archieven en collecties

X

+

X

X

X

-

Het laten uitvoeren van het gemeentelijke beleid op het gebied van Friese taal en cultuur

X

+

X

X

X

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten -

Het laten uitvoeren van het gemeentelijke beleid van Beeldende Kunst en Vormgeving (BKV)

X

+

X

X

X

-

Het laten uitvoeren van het atelierbeleid en broedplaatsontwikkeling

X

+

X

X

X

Analyse & toelichting Cultuur leeft en wordt beleefd, actief en passief Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Deelname inwoners aan

Deze vraag is opgenomen in de wijkenquête. Deze wordt tweejaarlijks uitgevoerd

activiteiten in buurten of

en is in het jaar 2013 niet gehouden.

dorpen (A) Het culturele bewustzijn

Het aantal museumbezoekers is hoger dan verwacht. Vanaf de opening op 13

van burgers (B)

september 2013 bezochten 64.000 mensen het Fries Museum, veel meer dan

Bezoekersaantallen: Musea

verwacht. In het oude museum werden 55.000 bezoekers per jaar geteld, een aantal dat nu in één kwartaal werd bereikt. Activiteiten en onderwijsprogramma’s trokken circa 6.500 jeugdige bezoekers naar het nieuwe museum.

Schouwburg

De Schouwburg heeft het aantal voorstellingen teruggebracht naar 258 in 2012. De Harmonie geeft aan dat ook in 2013 het aantal voorstellingen zich beweegt rond dat cijfer. Minder voorstellingen betekent minder bezoekers.

Poppodium

Door het project Serious Record tijdens Serious Request, waarbij een wereldrecord ‘Langste concert ooit’ werd gevestigd, kon er een flinke toename van het aantal bezoekers aan het poppodium genoteerd worden. Daarnaast zijn

23


Jaarverslag

er in 2013 meer Romein XXL-concerten georganiseerd in- en in samenwerking met De Harmonie. Kunstkade Aantal bezoeken aan theaters en musea per inwoner

In 2013 is de nulmeting verricht. De gegevens voor dit bezoekcijfer waren terug te vinden in de Atlas voor Gemeenten. De afgelopen jaren was het thema van de atlas ‘Cultuur in Cijfers’. In 2013 was dit ‘Natuur in Cijfers’. Dit betekent dat er geen specifieke cijfers over cultuur zijn opgenomen in de Atlas.

Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele hoofdstad Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Bibliotheekvisie

In 2013 zijn drie scenario’s aan de raad voorgelegd voor een nieuwe vorm van bibliotheken, waarbij de raad een voorkeur heeft uitgesproken voor één centrale vestiging. In 2014 wordt de nieuwe functie en rol van de toekomstige bibliotheek uitgewerkt tot een definitief plan. Belangrijke uitgangspunten: - realisatie van een centrale vestiging, waarbij functies als leren en lezen overeind blijven; - belang wordt toegedicht aan beleving, kennisdeling en ontmoeting; - kinderen in de leeftijd van 0 tot 12 jaar zijn een belangrijke doelgroep.

Ihlia/Anna Blamanhuis

Door een heroriëntering op de taken heeft stichting IHLIA/Anna Blamanhuis zijn activiteiten in Leeuwarden gestaakt. Een vermindering van de Rijkssubsidie maakte dat de stichting de focus moest leggen op de hoofdvestiging in Amsterdam.

Film in Friesland

Op donderdag 21 maart 2013 opende Film in Friesland de deuren van de nieuwe filmhuislocatie in het Fries Museum. Dit filmhuis heeft een groot en aantrekkelijk aanbod van topfilms die dagelijks te zien zijn in middag- en avondvoorstellingen. De opening werd gemarkeerd met een meerdaags filmfestival. Slieker Film trok in 22.340 bezoekers in 2013. Dit is inclusief het openingsfestival. Het filmhuis laat daarmee een stijging van 20% in de bezoekersaantallen zien.

Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Grote culturele

Het programma gratis toegankelijke (grote) culturele evenementen in de

evenementen (E)

buitenlucht was groter dan verwacht. Het bestond uit: Fries Straatfestival, Befrijdingsfestival Fryslân, City Proms, UIT!, Serious Request en de Dancetour.

Percentage inwoners

Deze vraag is opgenomen in de wijkenquête. Deze wordt tweejaarlijks uitgevoerd

dat Fries als thuistaal

en is in het jaar 2013 niet gehouden.

heeft (E) Plaats op de ranglijst in

In de Atlas voor gemeenten zijn geen specifieke cultuurcijfers opgenomen.

de Atlas voor gemeenten (E) Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Evenementen

In juli vond een geslaagde eerste editie van het driedaagse festival Welcome to the Village plaats in het Groene Ster gebied. Ook de tweede editie van het festival Explore the North wist te overtuigen. Beide festivals boden een podium aan aanstormend talent van eigen bodem. In de landelijke pers werd opgetekend dat

24


Jaarverslag

Explore the North symbool staat voor de manier waarop Leeuwarden zijn eigen popcultuur de afgelopen jaren serieus is gaan nemen. Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunt Ontzamelen

In 2013 is een collectieplan opgesteld waarin de gemeente aangeeft wat voor haar

gemeentelijke BKR-

belangrijk is en wat de redenen zijn (een groot deel van) de BKR collectie te

kunst door het HCL

ontzamelen en is een selectie van de af te stoten kunstwerken opgesteld. De eerstvolgende stap is het aanbieden van de kunstwerken aan musea en andere openbare verzamelingen in de noordelijke provincies. Daarnaast worden de desbetreffende kunstenaars of erven daarvan geïnformeerd en volgt eventuele overdracht. Er is een expositie van werken uit de BKR collectie van de gemeente Leeuwarden samengesteld.

Overige toelichting Publicatie

In de zomer van 2013 is de publicatie stadswandeling en fietstochten Leeuwarden, beeldende kunst in de openbare ruimte verschenen. Dit boekje is samengesteld om bezoekers en de inwoners van Leeuwarden te informeren over wat er te zien is aan beeldende kunst in de openbare ruimte in de gemeente.

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Creatieve werknemers

De gegevens voor deze indicatoren waren terug te vinden in de Atlas voor

(I)

Gemeenten. De afgelopen jaren was het thema van de atlas ‘Cultuur in Cijfers’.

en Plaats op de ranglijst

In 2013 was dit ‘Natuur in Cijfers’. Dit betekent dat er geen specifieke cijfers over

ten aanzien van musea

cultuur zijn opgenomen in de Atlas.

(J)

Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? x € 1.000 Lasten en baten 2013

Totaal

Totaal

Saldo

totale programma

lasten

baten

9.953

214

-9.739

A.

Begroting 2013 primitief

B.

Begroting 2013 na wijziging

10.155

432

-9.723

C.

Rekening 2013

10.663

704

-9.959

-508

272

-236

Resultaat B - C

x € 1.000 Resultaat 2013 Beleidsproducten Kunst en cultuur Historisch Centrum Leeuwarden Cultuurhistorisch beheer Totaal

25

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

Saldo

-443

204

-239

-66

68

2

0

0

0

-508

272

-236


Jaarverslag

x € 1.000 Analyse van het resultaat: 1. Theater en filmpodia

Totaal

Totaal

lasten

baten

-259

Saldo -259

Verrekening met reserves: -

niet relevante posten

Totaal

-249

272

23

-508

272

-236

Analyse & toelichting Programma Cultuur Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Theater en filmpodia

Ondanks genomen maatregelen in de bedrijfsvoering is het de stadsschouwburg De Harmonie niet gelukt de financiën sluitend te krijgen. In 2013 is er opnieuw een exploitatietekort. Dit tekort bedraagt € 259.000 en wordt grotendeels veroorzaakt door terugvallende opbrengsten, mede veroorzaakt doordat de schouwburg het aantal voorstellingen heeft verminderd. Op basis van artikel 17 lid 2 van de statuten van De Harmonie komt dit tekort voor rekening van de gemeente. In de Turap is rekening gehouden met een negatief resultaat van € 250.000. Zie voor meer informatie over De Harmonie paragraaf 2.2.6 Verbonden partijen.

26


Jaarverslag

Programma: Jeugd en onderwijs (2) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder mw. T. Koster

S. van Gent

Speerpunten

Real


2013 

Transitie zorg voor jeugd

+

De transitie jeugdzorg is binnen de drie decentralisaties verankerd. Op lokaal en regionaal niveau zijn flinke vorderingen geboekt.



Onderwijshuisvesting:

+

Scholen onder dak II

Met de schoolbesturen primair onderwijs is afgesproken om over te gaan tot een gespreid aanbod van Integrale Kindcentra (IKC’s) over het gehele gemeentelijk grondgebied. Daarmee wordt een grote koerswijziging in het onderwijs(huisvestings)beleid ingezet.



Doorontwikkeling brede

+

scholen/Kindcentra

De afspraak om over te gaan tot een gespreid aanbod van IKC’s is vastgelegd in een intentieverklaring van de schoolbesturen primair onderwijs. Genoemde schoolbesturen hebben als basis daarvoor met de aanbieders van kinderopvang een gezamenlijke definitie voor IKC’s opgesteld.



Aansluiting onderwijs arbeidsmarkt

+

Met het opstellen van het Programma Arbeidsmarkt-Onderwijs zijn vier speerpunten benoemd die in 2014 verder uitgewerkt worden en mede de basis vormen voor de ESF-aanvraag 2014-2020.

Successen 1.

De ontwikkeling van IKC’s heeft vaart gekregen. De schoolbesturen primair onderwijs zijn met de kinderopvangaanbieders tot een definitie van IKC’s gekomen. Men wil een intentieverklaring voor de ontwikkeling van IKC’s sluiten en een realisatieovereenkomst met de gemeente op basis van een spreidingsplan dat met elkaar wordt opgesteld.

2.

Het aanbieden van vroeg- en voorschoolse educatie is gestegen tot 98% bereik van de doelgroep in 2013. Voor de ontwikkeling van kinderen mag deze aanpak als zeer succesvol worden beschouwd.

3.

De ontwikkeling van de projecten School als Werkplaats, School als Vindplaats (die landelijk de aandacht trekken) en de inrichting van jeugd-en-gezinsteams in nauwe samenwerking met de sociale wijkteams is een goede uitwerking van Welzijn nieuwe stijl.

Verbeterpunten 1.

De invoering van Passend Onderwijs en het zogenoemde Entree-onderwijs in het MBO met ingang van het schooljaar 2014-2015 vragen de nodige aandacht voor de aansluiting op de ontwikkelingen rondom de decentralisatie van de zorg voor de jeugd en de vorming van de IKC’s.

2.

Voor 2014 en daarna wordt gezocht naar verdere bundeling en richting van middelen op alle domeinen van Jeugd en Onderwijs.

Eindconclusie De doelen van het Programma Jeugd & Onderwijs 2013 zijn gehaald. De al ingezette verbetertrajecten en –projecten lopen goed en hebben landelijke aandacht getrokken (School als Vindplaats, IKC-ontwikkeling).

27


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Optimale ontwikkeling en optimale participatie van kinderen en jongeren Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Onderwijs

structureel (S) A. Een toegankelijk, gevarieerd en

- In stand houden en (doen)

Ieder kind/jongere

innovatief aanbod van educatieve

optimaliseren van onder-

krijgt passend en

voorzieningen tot en met academisch

wijshuisvesting inclusief Brede

zo stimulerend

niveau

scholen/Kindcentra (S)

mogelijk onderwijs

- Harmonisatie peuterspeelzaalwerk en kinderopvang (I) - Door ontwikkelen van gezamenlijke kenniscirculatie-programma’s tussen MBO/HBO/bedrijfsleven (hotspots) (S) - Door ontwikkelen van de University Campus Fryslân (S) B. Ieder kind/jongere heeft minimaal een startkwalificatie

- Laten aanbieden van Vroeg- en Voorschoolse Educatieprogramma’s (S) - Voorkomen dat jongeren voortijdig school verlaten (S)

Ontwikkeling

C. Voor ieder kind/jongere is een

Ieder kind/jongere

toegesneden aanbod van

kan zich optimaal

voorzieningen

- In stand houden van speelruimtevoorzieningen (S) - Laten uitvoeren van jongerenwerk (S)

ontwikkelen

- In stand houden van combinatiefuncties (S) D. Ieder kind/jongere heeft een gezonde leefstijl

- Laten uitvoeren van alcohol- en drugspreventieprogramma’s (S) - Laten uitvoeren van preventieprogramma’s overgewicht (S)

Zorg

E. Een toegankelijk aanbod van

Ieder kind/jongere

zorgvoorzieningen voor de jeugd en

krijgt zo nodig

het gezin

- Door ontwikkelen van de Centra Jeugd en Gezin 12- en 12+ (S)

passende zorg en ondersteuning F. Ieder kind/jongere met een zorgvraag is in beeld

- Laten uitvoeren van de pilot School als Werkplaats op het Friesland College (I) - Ontwikkeling en invoering vernieuwend welzijnsbeleid jeugd/transitie jeugdzorg (I)

28


Jaarverslag

Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? NulBegr Real Subdoelstellingen meting 2013 2013 Saldo Onderwijs: ieder kind/jongere krijgt passend en zo stimulerend mogelijk onderwijs A

Begr 2014

Begr 2015

Een toegankelijk, gevarieerd en innovatief aanbod van educatieve voorzieningen t/m academisch niveau Indicator(en): - Aantal brede scholen

(2011) 10 0

11

11

0

11

11

2

2

0

3

4

40

87

87

0

87

87

- Aantal thematische kennisprogramma's

0

2

2

0

3

pm

- Aantal masterstudies

0

2

2

0

3

pm

98%

nvt

172

230

+58

158

144

- Aantal Kindcentra - Aantal kinderopvanglocaties (inclusief peuteropvang) met maatwerkarrangementen in de wijk

Bron: gemeente Leeuwarden, gegevens instellingen

B

Ieder kind/jongere heeft minimaal een startkwalificatie Indicator(en): - Percentage doelgroepkinderen dat deelneemt aan Vroeg- en Voorschoolse Educatieprogramma's - Aantal schoolverlaters VO en MBO van 15-27 jaar zonder startkwalificatie

372

Bron: Voortgangsrapportage VSV

Ontwikkeling: ieder kind/jongere kan zich optimaal ontwikkelen C

Voor ieder kind/jongere is een toegesneden aanbod van voorzieningen Indicator(en): - Aantal sportprogramma's

5

5

12

+7

5

5

- Aantal jongerenprogramma's

20

20

20

0

20

20

- Aantal cultuureducatieve programma's

40

40

0

- Aantal jongeren dat deelneemt aan sportprogramma's

33.721

- Gemiddeld aantal jongeren dat deelneemt aan jongerenprogramma's

39

- Gemiddeld aantal jongeren dat deelneemt aan cultuureducatieve programma's

40

34.000 33.980

50

-20

47

-3

23

-17

34.000 34.000

50

50

Bron: BV Sport

D

Ieder kind/jongere heeft een gezonde leefstijl Indicator(en): - Alcoholgebruik jongeren onder 18 jaar

61%

50%

nb

40%

30%

- Drugsgebruik jongeren onder 18 jaar

22%

15%

nb

12,5%

10%

- Percentage kinderen/jongeren met overgewicht dat deelneemt aan een programma

70%

75%

nb

80%

80%

Bron: Rapportage GGD

Zorg: ieder kind/jongere krijgt zo nodig passende zorg en ondersteuning E

Een toegankelijk aanbod van zorgvoorzieningen voor de jeugd en het gezin Indicator(en): - Een volledig Centrum voor Jeugd en Gezin 12-

75%

100%

100%

0%

100%

100%

- Een volledig Centrum voor Jeugd en Gezin 12+

0%

100%

--

nvt

100%

100%

Bron: gemeente Leeuwarden

29


Jaarverslag

F

Ieder kind/jongere met een zorgvraag is in beeld Indicator(en): - Aantal meldingen in de Verwijsindex - Positie Leeuwarden in rapport 'Kinderen in Tel' Bron: Rapportage Partoer, Kinderen in Tel

30

1.000

2.000

1180

-720

2.100

2.200

14

30-40

9

-21

40-50

50-60


Jaarverslag


Begr Real Begr Begr 2013 2013 2014 2015 Onderwijs: ieder kind/jongere krijgt passend en zo stimulerend mogelijk onderwijs -

In stand houden en (doen) optimaliseren van onderwijshuisvesting inclusief Brede scholen/Kindcentra

- Harmonisatie peuterspeelzaalwerk en kinderopvang -

Door ontwikkelen van gezamenlijke kenniscirculatieprogramma's tussen MBO/HBO/bedrijfsleven (hotspots)

- Door ontwikkelen van de University Campus Fryslân -

Laten aanbieden van Vroeg- en Voorschoolse Educatieprogramma's

- Voorkomen dat jongeren voortijdig school verlaten

Begr 2016

X

+

X

X

X

X

+

-

-

-

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

Ontwikkeling: ieder kind/jongere kan zich optimaal ontwikkelen - In stand houden van speelruimtevoorzieningen

X

+

X

X

X

- Laten uitvoeren van jongerenwerk

X

+

X

X

X

- In stand houden van combinatiefuncties

X

+

-

-

-

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

-

Laten uitvoeren van alcohol- en drugspreventieprogramma's

- Laten uitvoeren van preventieprogramma's overgewicht

Zorg: ieder kind/jongere krijgt zo nodig passende zorg en ondersteuning -

Door ontwikkelen van de Centra Jeugd en Gezin 12- en 12+

X

+

X

X

X

-

Laten uitvoeren van de pilot School als Werkplaats op het Friesland College

X

+

X

X

-

-

Ontwikkeling en invoering vernieuwend welzijnsbeleid jeugd/transitie jeugdzorg

X

+

X

X

X

Real Realisatie moties/amendementen 

Subdoel

2013

Motie zakgeldproject

+

C

Analyse & toelichting Onderwijs Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstelling Ieder kind/jongere heeft

In 2013 is de nulmeting verricht voor het aanbod van de vroeg- en voorschoolse

minimaal een

educatie. Dit aanbod in 2013 ligt op 98% bereik van de doelgroep.

startkwalificatie (B) Het aantal schoolverlaters zonder startkwalificatie blijft dalen. Dat is een landelijke trend. In 2013 is voor Leeuwarden het aantal voortijdig schoolverlaters uitgekomen op 230, in 2012 was dit 275. Beleid en uitvoering ervan zijn succesvol, alleen is de ambitie in de begroting 2013 (172) te hoog geweest. De ambitie voor de komende jaren wordt bijgesteld.

31


Jaarverslag

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Vroegtijdig schoolverlaten

De werkwijze van projecten als School als Werkplaats en de doorontwikkeling van brede scholen/Kindcentra is succesvol gebleken en heeft zeker ook een bijdrage geleverd aan het terugdringen van vroegtijdig schoolverlaten. Deze aanpak heeft vooral een preventief en ontwikkelkarakter. De pilot is geslaagd en wordt nu verder uitgebouwd naar het Voortgezet Onderwijs in het project School als Vindplaats. De pilots zijn medio 2015 afgelopen.

Speerpunten Scholen onder dak II en

De ontwikkeling van Kindcentra (IKC’s) en daarmee het

Doorontwikkeling brede

onderwijshuisvestingsbeleid (Scholen onder dak II) hebben een impuls gekregen

scholen/Kindcentra

met als resultaat dat de schoolbesturen primair onderwijs gezamenlijk met kinderopvangorganisaties komen tot een dekkend plan IKC’s voor de hele gemeente. Allemaal gericht op vroegtijdige ontwikkeling van kinderen in cognitief, sociaal, cultureel en fysiek opzicht. Daarmee wordt een grote koerswijziging in het onderwijs(huisvestings)beleid ingezet.

Overige toelichting Vroegtijdig schoolverlaten

Verbeteringen in preventief opzicht en verbeteringen in de aanpak van vroegtijdig schoolverlaten leveren resultaten op en veroorzaken bij de betrokken partijen focus in de aanpak. Dat wekt vertrouwen voor de toekomst waarin zowel Passend Onderwijs als de invoering van Entree-onderwijs in het MBO (beide met ingang van het schooljaar 2014-2015) gestalte moet krijgen. Entree-onderwijs wordt de nieuwe opleiding MBO-1-niveau om de leerlingen met een bindend studieadvies beter voor te sorteren voor de arbeidsmarkt of voor MBO-2 of hoger. Het onderwijsveld bevindt zich wat dat betreft feitelijk in een transitiefase.

Ontwikkeling Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstelling Voor iedere jongere is een

Sportprogramma’s

toegesneden aanbod van

Er is meer diversiteit in de activiteiten op sportgebied ontstaan waardoor het

voorzieningen (C)

aantal sportprogramma’s is gestegen. Het deelnemersaantal is nagenoeg gelijk gebleven. Cultuureducatieve programma’s Het aanbod in het nieuwe Kunstmenu is uitgebreid naar 41 scholen en heeft meer scholieren bereikt. Uitgaande van gemiddeld 185 leerlingen per school, van acht groepen per school met een programma komt dit gemiddeld uit op 23 leerlingen per programma. Het bereik is daarmee, afgezien van het speciaal basisonderwijs, 100%. Dat kan dan ook als de norm voor de komende jaren gelden.

Zorg Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstelling Ieder kind/jongere met

Verwijsindex

een zorgvraag is in beeld

Het aantal meldingen in de Verwijsindex is gedaald. Nu de extra inzet om scholen

(F)

en instellingen te stimuleren meldingen in de Verwijsindex te registreren is beëindigd, is het aantal meldingen teruggelopen. Bekeken moet worden of de daling provincie breed is, zodat dit provincie breed kan worden aangepakt.

32


Jaarverslag

Kinderen in Tel Leeuwarden staat op nummer 9 in de lijst van Kinderen in Tel. De wijk Schieringen scoort (weer) als hoogste. Het huidige rapport is gebaseerd op cijfers uit 2012. Sinds 2012 hebben we een aantal maatregelen genomen op de terreinen van onderwijs (ontwikkeling IKC’s), financiële ondersteuning en schuldpreventie, participatiebevordering, duurzaamheid en gezondheid (zie het Ontwikkelprogramma armoede 2013), om te voorkomen dat kinderen in armoede opgroeien. Ook in de aanpak binnen de drie decentralisaties is aandacht voor kinderen en jeugdigen. De effecten van deze maatregelen zijn nog niet terug te vinden in de scores in het rapport Kinderen in Tel. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunt Zorg voor jeugd

De Transitie Jeugdzorg is in 2013 zowel lokaal als regionaal verder uitgewerkt met het oog op invoering ervan met ingang van 2015. De Wet Jeugdzorg is vastgesteld. Tot die tijd werden er voortdurend wijzigingen door het Rijk aangebracht, bijvoorbeeld in de discussie over de positie van gemeenten ten opzichte van de Zorgverzekeraars, de financiële kaders en de verplichtingen die gemeenten opgelegd krijgen. In 2014 wordt de invoering van gemeentelijke jeugdzorg helemaal uitgewerkt om te kunnen implementeren per 1 januari 2015.


Totaal

Totaal

Saldo

totale programma

lasten

baten

A.


21.324

3.422

-17.902

B.


22.183

4.286

-17.897

C.

Rekening 2013

21.345

4.968

-16.377

Resultaat B - C

838

682

1.520

Resultaat 2013

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

21

15

36

-34

24

-10

0

0

0

170

-83

87

-417

483

66

x € 1.000 Beleidsproducten Hoger onderwijs Kinderopvang Openbaar primair onderwijs Leerlingenzorg Onderwijsachterstandbestrijding Volwasseneneducatie Jeugdbeleid Totaal

33

Saldo

0

0

0

1.099

245

1.344

838

682

1.520


Jaarverslag

x € 1.000 Analyse van het resultaat:

Totaal

Totaal

lasten

baten

1. Veiligheidsregio Fryslân

Saldo

102

2. Groene schoolpleinen

102

60

3. Subsidie Welzijn Centraal

872

4. Centrum Jeugd en Gezin

202

60 872 90

292

Verrekening met reserves: -60

2. Groene Schoolpleinen

-60

Niet relevante posten:

-236

490

254

Totaal

838

682

1.520

Analyse & toelichting Programma Jeugd en Onderwijs Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1.

Veiligheidsregio

In de vergadering van 27 juni 2013 heeft het Algemeen Bestuur van

Fryslân (Elektronisch

Veiligheidsregio Fryslân het jaarverslag 2012 vastgesteld. Op grond van het

Kinddossier)

genomen besluit stort de Veiligheidsregio Fryslân een bedrag van € 753.000 terug naar de deelnemende gemeenten vanwege het positief rekeningresultaat over 2012. Aan de gemeente Leeuwarden wordt in totaliteit een bedrag terugbetaald van €110.000. Hiervan heeft een bedrag van € 101.000 betrekking op de kosten voor de implementatie van het Elektronisch Kinddossier (EKD). De kosten hiervan zijn veel lager uitgevallen dan verwacht. Het restant, een bedrag van € 9.000 heeft betrekking op de oranjekolom (zie programma 10 Openbare orde en veiligheid). Het voordeel is conform wat in de Turap is gemeld.

2.

Groene schoolpleinen

In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling staat de toelichting op de storting van € 60.000 in de reserve budgetoverheveling voor de pilot vergroening van schoolpleinen.

3.

Subsidie Welzijn

Voor welzijnsinstellingen wordt meer dan andere jaren naar het eigen vermogen

Centraal

gekeken en de mogelijkheden die de verordening daarvoor geeft. Voor Welzijn Centraal Leeuwarden is bij collegebesluit van 2 juli 2013 daardoor de subsidie substantieel lager vastgesteld met als doel deze in te zetten voor de versterking van de sociale wijkteams. Het totale budget dat daarvoor beschikbaar komt is € 872.000. Welzijn Centraal heeft tegen de lagere vaststelling bezwaar aangetekend. Deze procedure loopt nog. Het gaat hier vooral om taken van de sociale wijkteams. De subsidie hiervoor komt in meerdere programma’s tot uitdrukking. Het totale voordelig resultaat wordt in dit programma gepresenteerd.

4.

Centrum Jeugd en

In de richtinggevende kaders voor de drie decentralisaties en doorontwikkeling

Gezin

Amaryllis (24 juni 2013) heeft de raad besloten te experimenteren met aparte jeugd- en gezingsteams in aansluiting op de sociale wijkteams. Deze pilots zijn pas later, in 2014, gestart, waardoor de middelen van 2013 (€ 292.000) hiervoor alsnog worden ingezet.

34


Jaarverslag

De voordelige resultaten van de subsidie Welzijn Centraal en Centrum Jeugd en Gezin zijn mede het gevolg van de voorbereiding op de drie decentralisaties en de doorontwikkeling van Amaryllis.

35


Jaarverslag

36


Jaarverslag

Programma: Economie en toerisme (3) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Wethouder H. Deinum

E. de Jong

Speerpunten

Real


2013 

Slim met Water en

+

Energie 

Binnenstad Boppe

Progressie loopt conform. Provincie en gemeente gaan verder samenwerken in 2014 en daarna.

+/-

Aan het einde van de projectperiode (najaar 2013) is sprake van een opgaande lijn van het aantal weekbezoekers ten opzichte van 2010. De doelstelling is daarmee gehaald. De leegstand neemt niet verder toe. De organisatiegraad in de winkelstraten is toegenomen met de activiteiten van de binnenstadmanager.



Verkoop strategische

+

(school)locaties

Voortgang is, als gevolg van de economische ontwikkelingen nog steeds moeizaam, ondanks de eerste tekenen van herstel. Wel is er een principe-akkoord voor de ontwikkeling van de locatie Skrok 3. Daarnaast is er een ontwikkeling gaande (burgerinitiatief) voor de locatie Cornelis Trooststraat 48. De locaties Nijlânsdyk 122 en Cornelis Trooststraat 27/29 zijn verkocht. De locatie Nieuwe Schrans 11a is gesloopt en wordt maart 2014 overgedragen aan de ontwikkelaar.



Economie en

+/-

arbeidsmarkt

Het onderdeel economie richt zich vooral op het bevorderen van werkgelegenheid via acquisitie en behoud van arbeidsplaatsen. Voor de callcenter-branche is een acquisitiepropositie opgesteld. Over de toepassing van social return wordt gerapporteerd door het team Werk. Intensivering acquisitie en relatiebeheer heeft plaatsgevonden op leegstand winkels.

Successen 1.

Het participatiefonds heeft een waardevolle bijdrage geleverd aan de aanpak Slim met Water en Energie. Aan 6 duurzame projecten is een bijdrage geleverd en 2 projecten zijn in ontwikkeling. In totaal is door het inzetten van een leningsomvang van € 900.000 een uitgelokte investering van ca. € 25 mln bereikt en dit heeft naast milieueffecten ook 100 banen opgeleverd.

2.

De verkoop van de strategische schoollocatie Nijlânsdyk 122. Op deze locatie wordt een gezondheidscentrum gerealiseerd (particulier initiatief).

Verbeterpunten 1.

De samenwerking met provincie en gemeente in de aanpak Slim met Water en Energie is succesvol, maar kan verbreed en geïntensiveerd worden richting diverse kennisinstellingen, marktpartijen en andere regionale overheden.

2.

De samenwerking met Liyang verloopt goed (contracten biogas en bouw recreatiewoningen, deelname zonnebootrace); er kan meer rendement opgehaald worden door samenwerking met de provincie.

3.

De marketingcampagnes Vrije tijd en Water blijken tussentijds niet toetsbaar op resultaten. Smart maken van acties moet plaatsvinden.

Eindconclusie De doelen zijn in grote lijnen behaald. Leeuwarden is op het gebied van melk, water en energie een aantrekkelijker partner voor innovatieve economische projecten. Met investeringen in de stad op het gebied van bereikbaarheid, parkeren en in de binnenstad (evenementen), is de aantrekkingskracht van Leeuwarden versterkt. De gestelde doelen voor water en energie worden ingevuld. Het programma wordt onder de noemer ‘Groen werkt!’ gecontinueerd. De verkoop van 2 strategische schoollocaties is gerealiseerd, ondanks dat de markt nog steeds slecht is. Binnenstad Boppe wordt in de loop van 2014 afgerond. Het project is geëvalueerd. Eventuele follow-up moet in

37


Jaarverslag

overleg met betrokkenen vorm krijgen. Economie en arbeidsmarkt moet met onderwijs worden verbreed en krijgt een programmatisch karakter op grond waarvan resultaten bepaald kunnen worden. De stadsmarketing gaat aansluiten bij de provinciale regiomarketing en bij de aanpak van Culturele Hoofdstad 2018. Ondersteunen van evenementen en free publicity staan centraal.

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel Een centrumstad met kwaliteit, aantrekkingskracht en onderscheidende economische potentie Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Slim omgaan met water en energie;

structureel (S) A. Leeuwarden is Capital of

- Faciliteren Clusteropbouw waterhub

Watertechnology

(S)

ontwikkeling naar

- Mee-ontwikkelen Project watercampus

een

(I)

kennisintensieve en innovatieve stadseconomie

B. Leeuwarden is een aantrekkelijke partner voor innovatieve economische projecten met lange termijn rendement

Centrumstad met kwaliteit en

- Faciliteren toepassing geothermie, warmtenet t.b.v. distributie duurzame warmte (I) - Zonnestroomprojecten (I)

C. Beste binnenstad van Nederland in 2015

- Aanpakken leegstand winkels (I) - Aanpak aanloopstraten uitvoeren (I)

aantrekkingskracht

D. Leeuwarden wordt neergezet als een aantrekkelijke stad voor bedrijven en toeristen

- Marketingcampagnes vrije tijd en water uitvoeren (I) - Economie en arbeidsmarkt (I) - Aantrekkelijke vrijdagsmarkt (S)

Vernieuwing in de stad

E. Herontwikkeling van strategische locaties in de stad

- Aan- en verkopen van strategische verwervingen (I) - Aan- en verkopen van vastgoed, waaronder schoollocaties (I)

38


Jaarverslag

Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Nulmeting

Begr 2013

Real 2013

Saldo

Begr 2014

Begr 2015

(2011) 0 740 (2011)

0

1.500

1.500

6.000

0

780

nb

--

930

1100

0

9

10

1

5

0

2

5

3

2

- Aangepaste puien

0

12

13

1

- Nieuw toegankelijke woningen

0

3

10

7

- Nieuw gevestigde organisaties

0

3

0

-3

--

--

10%

--

--

--

--

1.683 mln 180.00 0

Subdoelstellingen Slim omgaan met water en energie A

Leeuwarden is Capital of Watertechnology Indicator(en): - Fysieke realisatie m2 aan voorzieningen - Aantal banen in watertechnologiesector Bron: gemeente Leeuwarden, BBO

B

Leeuwarden is een aantrekkelijke partner voor innovatieve economische projecten met lange termijn rendement Indicator(en): - Deelname gemeente in aantal algemene duurzame energie projecten, waarvan 3 met uitkeringsgerechtigden worden uitgevoerd - Deelname in zonnestroom projecten Bron:

Centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht C

Beste binnenstad van Nederland 2015 Indicator(en):

Bron:

D

Leeuwarden wordt neergezet als een aantrekkelijke stad voor bedrijven en toeristen Indicator(en): - In 2015 associeert 10% van de inwoners Leeuwarden met watertechnologie - Aantal toeristische bezoeken aan Leeuwarden

(2011) 4,6% 1.53 mln (2010) 172.000

- Aantal overnachtingen in Leeuwarden Bron: CVO, Provincie Fryslân

Vernieuwing in de stad E

Herontwikkeling van strategische locaties in de stad Indicator(en): - Ontwikkeling strategische locaties

0

1

0

-1

- Herontwikkeling schoollocaties

0

1

2

1

Bron: gemeente Leeuwarden

39

1

1


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

- Faciliteren Clusteropbouw waterhub

X

+

X

X

X

- Mee-ontwikkelen Project watercampus

X

+

X

X

X

X

+

X

-

-

X

+

X

-

-

- Aanpakken leegstand winkels

X

+

-

-

-

- Aanpak aanloopstraten uitvoeren

X

+

-

-

-

- Marketingcampagnes vrije tijd en water uitvoeren

X

+

X

-

-

- Economie en arbeidsmarkt

X

+/-

X

-

-

- Aantrekkelijke vrijdagsmarkt

X

+

X

X

X

X

-

X

-

-

X

+

X

X

X

Slim omgaan met water en energie

-

Faciliteren toepassing geothermie, warmtenet t.b.v. distributie duurzame warmte

- Zonnestroomprojecten Centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht

Vernieuwing in de stad - Aan- en verkopen van strategische verwervingen -

Aan- en verkopen van vastgoed, waaronder schoollocaties


Subdoel

2013

Amendement aftelfeest

+

D

Analyse & toelichting Slim omgaan met water en energie Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Fysieke realisatie m² aan

De nieuwbouw van Wetsus vordert gestaag. Naast Wetsus melden zich andere

voorzieningen (A)

potentiële huurders. Er is sprake van een dekkende exploitatie voor de komende jaren van deze nieuwbouw, waarvan de gemeente eigenaar is. In 2013 is het waterapplicatiecentrum geopend. Het waterapplicatiecentrum beslaat ca. 1.500 m² en biedt een hoogwaardige onderzoeksfaciliteit. Inmiddels is ook de Johannes de Doperkerk volledig bezet. In het gebouw worden nog enige aanpassingen doorgevoerd (doorverwijzingsborden en aanpassing voor de incubator). Zowel starters als zich verder ontwikkelde bedrijven zitten in de kerk. De eerste gesprekken met bedrijven die zich willen vestigen in de nieuwbouw worden gevoerd.

Werkgelegenheidsgroei

Per ultimo 2012 gaat het om 767 banen in de watertechnologiesector in

watertechnologiesector (A)

Leeuwarden. In april 2014 komen de cijfers over 2013 beschikbaar.

40


Jaarverslag

Leeuwarden is een

Alleen al het transitiefonds water en energie heeft 10 economische projecten

aantrekkelijke partner voor

opgeleverd, die een investeringsimpuls aan de stad hebben gegeven van € 1 mln

innovatieve economische

en ca. 70 nieuwe banen (waarvan 5 banen voor bijstandsgerechtigden).

projecten met lange termijn

Daarnaast heeft ook het participatiefonds effecten opgeleverd: uitgelokte

rendement (B)

investering van ca. € 25 mln en dit fonds heeft naast milieueffecten ook 100 banen opgeleverd. Gedurende de looptijd van de aanpak Slim met Water en Energie is steun geboden aan meer dan 45 projecten. Met een investering van € 3,9 mln is een investering uitgelokt van meer dan € 100 mln. Ook heeft de aanpak bijgedragen aan de realisatie van 1.000 banen die geprognotiseerd zijn door subsidieaanvragers.

Zonnestroomprojecten (B)

Diverse projecten m.b.t. zon zijn gerealiseerd. Op www.leeuwarden.zonnekaart.nl kunnen ondernemers en bewoners volgen welke mogelijkheden er voor zon op daken in de gemeente Leeuwarden bestaan. Op 30-40 maatschappelijke gebouwen worden zonnecellen gerealiseerd. Gezamenlijk met de markt verkennen we concreet de realisatie van grootschalige zonnestroomvelden (5-10 hectare). Crowdfunding project Proloog is het ondersteunen van een basisschool (OBS de Potmarge) bij het realiseren van een zonnestroom-project en verkrijging van funding door inzet van de crowd, zie: https://greencrowd.nl/project/zon-pv-obspotmarge. Tevens heeft de gemeente meerdere bedrijven geholpen bij de realisatie van duurzaamheidsambities, o.a. door het plaatsen van zonnecellen bij Roorda Transport, Cowhouse en Peugot Haima. Ook zijn er verschillende haalbaarheidsstudies uitgevoerd en worden bedrijven op de bedrijventerreinen gefaciliteerd bij hun zonnestroomambitie. De zonnestroomaanjager is bezig met het opstellen van verschillende businesscases. Ambitie is minimaal 1 megawatt piek (mWp) voor 2020.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige toelichting Watercampus

Op de Watercampus wil de gemeente bijdragen aan internationalisering en het binnenhalen van EU-funding. Hiervoor zijn in 2013 de eerste stappen gezet.

Subconclusie

Bij de uitvoering van projecten staat, mede gevoed door de economische crisis, het creëren van werkgelegenheid en het uitlokken van investeringen centraal.

Centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Beste binnenstad van

Volgens de tellingen uitgevoerd door Locatus is het bezoek aan de binnenstad de

Nederland 2015 (C)

tweede helft van 2013 aangetrokken (t.o.v. 2010). De binnenstadregelingen zijn uitgevoerd. Er is een evaluatie opgesteld met het betrokken bedrijfsleven. Er wordt naar gestreefd om de nominatie voor verkiezing Beste Binnenstad voor 2015 te krijgen.

Nieuw toegankelijke

Per ultimo 2013 zijn er in totaal 10 bijdragen verstrekt om wonen boven winkels

woningen (C)

mogelijk te maken. Dit is 7 meer dan begroot; mogelijk is er beweging in de markt ontstaan door de economische conjunctuur.

Nieuw gevestigde

De subsidieregeling Investeringsbijdrage detailhandel aanloopstraten is eind

organisaties (C)

2012 beëindigd.

41


Jaarverslag

Leeuwarden een

De meting van de indicatoren waarbij Leeuwarden wordt neergezet als een

aantrekkelijke stad voor

aantrekkelijke stad voor bedrijven en toeristen vindt in 2015 plaats, na afloop

bedrijven en toeristen (D)

van de 3-jaarsperiode.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunt Economie en arbeidsmarkt

De interne afstemming tussen de betrokken afdelingen binnen de gemeente is verbeterd, vooral op het gebied van relatiebeheer en accountmanagement. Monitoring van inspanning van de gemeente wordt uitgewerkt. Daarmee kunnen doelstellingen van projecten en activiteiten meer smart worden gemaakt.

Overige toelichting Marketingcampagnes Vrije

De campagnes worden uitgevoerd op basis van het vastgestelde plan in 2011. Er

tijd en Water

heeft een interne tussenevaluatie plaatsgevonden ten behoeve van beeldvorming voor het nieuwe collegeprogramma.

Toerisme

De provincie Fryslân heeft campagne laten voeren om meer zakelijk toerisme naar Fryslân te trekken. Om die reden heeft de gemeente Leeuwarden zich in 2013 geconcentreerd op de markt van touroperators en particulieren.

Kermis

In 2013 is de kermis weer gehouden op het heringerichte Zaailand. Ondanks dat er sprake is van een duidelijk kleiner plein is het gelukt een aantrekkelijke kermis te plaatsen. Het commerciële deel van de organisatie is uitbesteed. Conform verwachting heeft de kermis niet de hoge opbrengsten gerealiseerd, zoals dit in de begroting is opgenomen. Het is een landelijke trend dat de inkomsten van de kermissen fors teruglopen. Voor 2014 wordt gekoerst op een pilot waarbij gewerkt gaat worden met een concessie. Ook in deze situatie blijft sprake van een fors tekort op het product.

Aantrekkelijke vrijdagmarkt

De vrijdagmarkt staat sinds oktober 2012 weer op het heringerichte Zaailand. Om een kwaliteitsslag te maken is het marktbeleid in 2012 aangepast en het commercieel beheer uitbesteed. De nieuwe aanpak werkt goed en het kwaliteitsniveau van de markt is duidelijk verhoogd. Hoewel de markten landelijk te kampen hebben met krimp is er voldoende belangstelling voor de vrijdagmarkt in Leeuwarden. Na een proefperiode van 3 jaar wordt besloten hoe verder wordt gegaan met de organisatie van de markt. Voorlopig zijn de ervaringen positief. Er is een goede start gemaakt met de beoogde verbetering van de exploitatie. De tarieven zijn per 1 januari 2014 aangepast aan de nieuwe situatie, waarbij sprake is van ruimere plaatsen. De tarieven zijn omlaag gegaan en de marktkooplieden betalen nu voor het feitelijk gebruik van de standplaats (meer vierkante meters).

Subconclusie

De ontwikkeling van de binnenstad, toerisme, economie en arbeidsmarkt, alsook marketing laten een gemêleerd beeld zien. De beïnvloedingsmogelijkheden van de gemeente zijn echter beperkt. De verkiezing tot Culturele Hoofdstad 2018 en het event Serious Request hebben een positieve uitwerking op de aantrekkingskracht van de stad.

Vernieuwing in de stad Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Herontwikkelen van

Het economisch tij op het gebied van vastgoed ontwikkelingen is nog steeds niet

strategische locaties in de

goed, ondanks dat er tekenen zijn van (voorzichtig) herstel.

42


Jaarverslag

stad (E)

Desondanks zijn 2 strategische schoollocaties (Nijlânsdyk 122 en Cornelis Trooststraat 27/29) verkocht en in ontwikkeling genomen. Bovendien zijn kansrijke ontwikkelingen gaande rond de locatie Skrok 3. Voor de locatie Cornelis Trooststraat 48 wordt momenteel een burgerinitiatief uitgewerkt. De slaagkansen hiervan zullen de komende tijd blijken. Voor deze locatie is een alternatief achter de hand (ontwikkeling van 50 grondgebonden huurwoningen door WoonFriesland).

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Subconclusie

Het herontwikkelen van strategische locaties en voormalige schoollocaties gaat nog steeds moeizaam. Ontwikkelaars staan niet in de rij: de risico’s worden nog te groot gevonden door vooral de vastzittende woningmarkt en de houding van de geldverstrekkers. Desondanks lijken de tekens gunstiger. Naar verwachting wordt de prognose van 2014 gehaald, gezien de uitstaande, kansrijke projecten.


Totaal

Totaal

Saldo

totale programma

lasten

baten

A.


34.129

30.351

-3.778

B.


54.110

49.470

-4.640

C.

Rekening 2013

48.844

43.141

-5.703

5.266

-6.329

-1.063

Resultaat B - C

x € 1.000 Resultaat 2013

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

Economisch beleid

227

-201

26

Markten

-32

11

-21

Beleidsproducten

Standplaatsen Vastgoedbeheer Grondzaken

Saldo

3

-8

-5

-618

-312

-930 65

5.876

-5.811

Recreatiegebieden

-10

13

3

Recreatievaart

-46

35

-11

-6

-56

-62

Kermissen Toerisme Totaal

-128

0

-128

5.266

-6.329

-1.063

Totaal

Totaal

lasten

baten

x € 1.000 Analyse van het resultaat: 1. Vastgoedbeheer – afwaardering panden 2. Toerisme – Serious Request 3. Grondzaken - Grondbedrijf

-915

-915

-87

-87

7.000

-7.000

0

-56

-56

-732

727

-5

5.266

-6.329

-1.063

4. Kermissen Niet relevante posten: Totaal

43

Saldo


Jaarverslag

Analyse & toelichting Programma Economie en Toerisme Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Vastgoedbeheer

Op basis van de notitie Maatschappelijk Vastgoed van de commissie BBV heeft een duurzame waardevermindering plaatsgevonden van de panden van Parnas en het voormalig HCL. Deze notitie schrijft namelijk voor dat bij het onttrekken van een maatschappelijke functie aan een gemeentelijk pand, het pand gewaardeerd moet worden tegen de waarde in het economisch verkeer indien de boekwaarde hoger is dan de waarde in het economisch verkeer. Hierdoor moest de boekwaarde van de panden Parnas en HCL met respectievelijk € 765.000 en € 150.000 worden afgewaardeerd. Per saldo daarom een nadeel van € 915.000.

2. Toerisme - Serious Request

Om het feest rondom Serious Request in december 2013 allemaal in goede banen te leiden moesten vanwege de grote bezoekersaantallen meer kosten voor beveiliging en crowd control worden gemaakt dan begroot. Hierdoor is een nadeel ontstaan van € 87.000.

3. Grondbedrijf

De raming 2013 van de lasten en baten met betrekking tot de bouwgrondexploitatie is gebaseerd op de hercalculaties per 1-1-2013, zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 30 oktober 2013. Hierbij werd een inschatting gemaakt van de verwachte aan- en verkopen, evenals de overige lasten en baten in 2013. De lasten waren begroot op € 24,7 mln en de baten op € 9,7 mln. Het verschil van € 15 mln betreft de zgn. voorraadmutatie en gaat via de baten naar de balans als toename van de grondvoorraad. Voor de exploitatie zijn hiermee de lasten en baten in evenwicht. De werkelijke lasten over 2013 bedragen € 17,7 mln en de werkelijke baten € 8,1 mln. Het verschil van € 9,6 mln betreft de zgn. voorraadmutatie en is via de baten naar de balans gegaan als toename van de grondvoorraad. Dit geeft de volgende overzichten: Lasten/baten Omschrijving Lasten Baten Bijdrage balans Saldo exploitatie

Begroot

Werkelijk

Verschil

V/N

24,7

17,7

7,0

Voordeel

9,7

8,1

1,6

Nadeel

15,0

9,6

5,4

Voordeel

0,0

0,0

0,0

Balans (Grondvoorraad) Omschrijving Boekwaarde Af: verliesvoorziening Netto boekwaarde

1-1-2013

31-12-2013

Mutatie

130,9

140,5

+9,6

-3,2

-3,4

- 0,2

127,7

137,1

+9,4

De boekwaarde van de grondcomplexen is in 2013 met € 9,6 mln toegenomen van € 130,9 mln naar € 140,5 mln. Vooral door het verwachte nadelige resultaat op de complexen Wirdum Hikkemieden en Wytgaard is de verliesvoorziening met € 0,2 mln verhoogd van € 3,2 naar € 3,4 mln. Hierdoor is de boekwaarde per saldo met € 9,4 mln toegenomen.

44


Jaarverslag

Zie voor een nadere toelichting paragraaf 2.2.7 Grondbeleid. 4. Kermissen

De gerealiseerde baten voor de zomerkermis 2013 zijn € 56.000 lager dan begroot. Dit is een landelijke tendens die nog wordt versterkt door de huidige economische situatie. In de Turap 2013 was een nadeel geprognotiseerd van € 57.000.

Verrekening reserves

In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling worden diverse stortingen toegelicht vanuit het programma Economie en toerisme (in totaal € 1.911.000) in de reserve budgetoverheveling.

45


Jaarverslag

46


Jaarverslag

Programma: Sociaal maatschapp. ontwikkeling (4) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder A. Ekhart

F. Ytsma

Speerpunten


Real 2013



Helder management van

+

In 2013 is een nieuw registratieformat gerealiseerd.

+

De WMO wordt uitgevoerd conform het beleidsplan.

gegevens vanuit de WMO-prestatievelden 7,8 en 9 

Uitvoeren WMO Beleidsplan 2013-2016



Voorbereiding op

+

decentralisatie AWBZ

In de 2013 zijn de richtinggevende kaders voor de drie decentralisaties en de doorontwikkeling Amaryllis vastgesteld.

Begeleiding naar WMO Successen 1.

Veranderagenda WMO 2010-2014: de taakstelling verloopt volgens plan.

2.

Er is een nieuwe locatie gevonden voor de nachtopvang. De huisvesting, inclusief de kantoorfuncties van Zienn vindt plaats in de Wirdumerpoort.

3.

Voor de invoering van de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO 2015) zijn in juni 2013 door de raad richtinggevende kaders vastgesteld.

Verbeterpunten 1.

De ontwikkelingen op het gebied van het sociale domein vragen om een andere manier van denken en doen bij cliënten, aanbieders van zorg en welzijn en ook bij de gemeente zelf. Tegelijkertijd moet er bezuinigd en vernieuwd worden.

2.

De wijken zijn zelf aan zet om op ondernemende wijze initiatieven in de wijk te ontplooien en zelf wijkproblemen op te lossen. Dit betekent dat de overheid een andere rol moet aannemen: van leidend en sturend, naar faciliterend en volgend.

Eindconclusie De doelen en ambities voor 2013 zijn gehaald. Er is geïnvesteerd in de doorontwikkelingsrichting in de wijkteams en de verschillende experimenten om ons voor te bereiden op de nieuwe taken per 2015.

47


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel Iedereen maatschappelijk actief Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Onderdak

structureel (S) A. Voor mensen zonder zelfstandige

- Het doen uitvoeren van

Voor iedereen een

huisvesting is tijdelijke opvang

maatschappelijke opvang,

veilig onderdak

beschikbaar zo lang als, maar niet

vrouwenopvang, crisisopvang en

langer dan, noodzakelijk

opvang van jongeren (S)

Ondersteuning

B. Cliëntondersteuning op maat

- Het doen uitvoeren van

Ondersteuning

ondersteuning door middel van

voor iedereen die

algemene en individuele

daarvan

voorzieningen, informatie, advies en

afhankelijk is

cliëntondersteuning voor mensen met een psychosociaal probleem, lichamelijke of geestelijke beperking, cliënten van de maatschappelijke opvang en verslavingszorg, slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties en zorgmijders (S)

Participatie Maatschappelijke

C. Voor alle burgers is er ruimte voor ontmoeting en participatie

participatie door een ieder

48

- Het bieden van ruimte voor ontmoeting en participatie (S)


Jaarverslag


Subdoelstellingen Onderdak: voor iedereen een veilig onderdak A

Voor mensen zonder zelfstandige huisvesting is tijdelijke opvang beschikbaar zo lang als, maar niet langer dan, noodzakelijk Indicator(en): - Verblijfsduur in maanden: - Algemene opvang - Crisisopvang Limor en Zienn

Real 2013

Saldo

Begr 2014

Begr 2015

< 10

9,6

-0,4

<9

<8

(2012) 15,5 4

3

3

0

3

3

3

3

2,9

-0,1

3

3

7,5

7,5

10.5

+3

7,5

7,5

- Vrouwenopvang (Blijf van mijn lijf en Asja) - Huis voor Jongeren

Begr 2013

Bron: Registratiegegevens instellingen

Ondersteuning: ondersteuning voor iedereen die daarvan afhankelijk is B

Clientondersteuning op maat (2012)

Indicator(en): - Contact met aantal zorgmijders

530

425

324

-101

nvt

nvt

- Het percentage van het aantal huisverboden waarbij na afloop van het huisverbod hulpverlening is gestart - Alle Leeuwarder burgers met een beperking of chronische ziekte kunnen een beroep doen op voorzieningen op het terrein van wonen, vervoer, hulpmiddelen en hulp bij het huishouden Indicator: "De tevredenheid van de aanvragers (rapportcijfer van 1 tot 10)"

82%

87%

90%

+3%

90%

90%

7,5

7,5

7,4

-0,1

7,5

7,5

4

8

9

+1

8

8

259

500

647

+147

500

500

Bron: Reg.gegevens instel, SGBO Tevredenheidsonderzoek

Participatie: maatschappelijke participatie door een ieder C

Voor alle burgers is er ruimte voor ontmoeting en participatie Indicator(en): - Meer wijkvoorzieningen maken integraal onderdeel uit van brede scholen, sportvoorzieningen, woonservicezones of culturele voorzieningen Indicator: Aantal wijkvoorzieningen, dat verbonden is aan brede scholen, sportvoorzieningen, woonservicezones of culturele voorzieningen - Het percentage mensen dat actief is in het vrijwilligerswerk neemt toe Indicator: Aantal succesvolle matches bij Welzijn Centraal Bron: Gem. Lwarden, Registratiegegevens instellingen

49

(2012)


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

X

+

X

X

X

Onderdak: voor iedereen een veilig onderdak -

Het doen uitvoeren van maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, crisisopvang en opvang van jongeren

Ondersteuning: ondersteuning voor iedereen die daarvan afhankelijk is Het doen uitvoeren van ondersteuning door middel van algemene en individuele voorzieningen, informatie, advies en cliëntondersteuning voor mensen met een - psychosociaal probleem, lichamelijke of geestelijke beperking, cliënten van de maatschappelijke opvang en verslavingszorg, slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties en zorgmijders

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

Participatie: maatschappelijke participatie door een ieder - Het bieden van ruimte voor ontmoeting en participatie

Real Realisatie moties/amendementen

Subdoel

2013



Motie inventarisatie regelingen minimabeleid, WMO e.a.

+

B



Motie buurthuisbeheer

+

C

Analyse & toelichting Onderdak Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Voor mensen zonder

Algemene opvang

zelfstandige huisvesting is

De verblijfsduur binnen de Algemene opvang is ten opzichte van 2012 (6,9)

tijdelijke opvang

gestegen naar 9,6 maanden. Dit ligt vooral aan de veranderende

beschikbaar zo lang als,

cliëntenpopulatie. Er is sprake van meer complexe problematiek die een langere

maar niet langer dan,

begeleidingstijd vraagt om mensen zelfstandig te laten wonen. De verwachting is

noodzakelijk (A)

dat deze tendens de komende jaren doorzet. Huis voor Jongeren Ook bij het Huis voor Jongeren is sprake van toename van de verblijfsduur, omdat er steeds meer jongeren met complexe/meervoudige problematiek worden opgevangen. De behandeling van deze jongeren neemt meer tijd in beslag.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunt Helder

In 2013 is een nieuw registratieformat gerealiseerd. Naast kwantitatieve gegevens

informatiemanagement

is voor de MO-instellingen een kwaliteitsmeting (CQ-index) opgenomen. De CQ-

van gegevens vanuit de

index geeft aan hoe de cliënt zorg/hulp van een opvanginstelling waardeert. Met

WMO-prestatievelden 7, 8

de instellingen is afgesproken dat zij vanaf 1 januari 2014 de

en 9 (A)

Zelfredzaamheidsmatrix (ZRM) gebruiken om zo nog beter inzicht te krijgen in de resultaten van behandelingen/begeleiding van de instellingen.

Overige toelichting Stelselwijziging

Er komt vanaf 2015 een landelijke stelselwijziging vrouwenopvang. Het nieuwe

Vrouwenopvang

objectieve verdeelmodel voor de vrouwenopvang is vertaald naar de 35

50


Jaarverslag

centrumgemeenten en leidt tot een korting van ± € 1,3 mln voor Friesland. In de meicirculaire 2014 wordt het bedrag definitief bekend gemaakt. Deze korting wordt gefaseerd ingevoerd. Locatiezoektocht

Met het vinden van een locatie voor de nachtopvang in de Wirdumerpoort is de locatiezoektocht afgerond. Vooralsnog blijven de dagopvang van het Leger des Heils en van Zienn naast elkaar bestaan. Onderzoek naar samenwerking en integratie van beide dagopvangvoorzieningen wordt in 2014 opgepakt. De aanpassing van de Buitenschool (zorgopvang) is gestart en wordt in 2014 gerealiseerd.

Maatschappelijk opvang

De Rijksbezuinigingen van € 350.000 per jaar die vanaf 2010 zijn in doorgevoerd op de maatschappelijke opvang, zijn voor het jaar 2013 in goed overleg met de instellingen gerealiseerd. Deze bezuiniging loopt door tot en met 2016. Daarnaast is in 2013 een extra bezuiniging gerealiseerd van € 100.000 op de decentralisatieuitkering als gevolg van de bevolkingskrimp in Friesland.

Ondersteuning Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Cliëntondersteuning op

Het aantal contacten met zorgmijders is gedaald ten opzicht van 2012 (van 235

maat (B)

naar 153). De reden hiervoor is dat er een verschuiving is naar een populatie die met huiselijk geweld (182) te maken heeft. De cijfers hiervan zijn niet in deze contacten met zorgmijders (gemeten door de GGZ en Verslavingszorg Noord Nederland) meegenomen. Binnen de groep zorgmijders is een daling te zien van 31,5% van het aantal contacten met jeugdige zorgmijders. De daling bij de jeugd wordt verklaard door een snellere toeleiding naar geïndiceerde zorg. Dit verklaart mede de groei die we de afgelopen jaren constateren in de jeugdzorg. Bemoeizorg wordt ingezet om de jongeren te helpen hun probleeminzicht te vergroten en ze te motiveren voor hulp.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunt Voorbereidingen

In 2012 is voortvarend gestart met de voorbereidingen voor de decentralisatie van

decentralisatie

de begeleiding van de AWBZ naar de WMO. In 2013 is het hele jaar

WMO/AWBZ

onduidelijkheid geweest wat nu wel en wat nu niet als nieuwe taken naar de gemeente zou worden overgedragen. Eind 2013 is hier meer duidelijkheid over gekomen. In de 2013 zijn de richtinggevende kaders voor de drie decentralisaties en de doorontwikkeling Amaryllis vastgesteld. In de kaders zijn ook drie moties van de raad over toegang, mantelzorg en wonen en zorg uitgevoerd.

Prestaties

Amaryllis is de Leeuwarder benaming voor Welzijn nieuwe stijl. Daarbinnen staat

Amaryllis

de eigen kracht van de burger centraal. Er wordt integrale ondersteuning geboden indien de burger dit onvoldoende zelf kan. Dit gaat aan de hand van het principe één gezin, één plan en één sociaal werker en vindt plaats in de wijkteams. De sociaal werkers van de wijkteams staan dichtbij de leefwereld van de burger en kunnen daardoor vroegtijdig signaleren. In 2013 waren er vijf wijkteams actief. Omdat de inhoudelijke doorontwikkeling stagneerde is een kwartiermaker gevraagd een advies uit te brengen hoe de doorontwikkeling goed gestalte gegeven kan worden. Deze heeft geadviseerd een programmamanager aan te stellen voor de onafhankelijke aansturing en

51


Jaarverslag

inhoudelijke doorontwikkeling van de wijkteams. Het aantal wijkteams wordt aan de hand van een nieuwe wijkindeling uitgebreid naar acht. Mienskipssoarch heeft de opdracht aanvaard een dorpenteam op te zetten in aansluiting op de wijkteams. In 2014 start een pilot van twee jaar voor jeugd en gezinsteams. De doorontwikkeling van de wijkteams in taken, kwaliteit en kwantiteit wordt in 2014 en daarna verder vormgegeven. Voor de rechtsvorm voor uitvoering van de eerstelijnstaken in het sociale domein heeft een organisatieadviseur een bedrijfscoöperatie geadviseerd. Participatie Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Voor alle burgers is er

Vrijwilligers

ruimte voor ontmoeting

In 2013 hebben 1.020 mensen zich aangemeld voor vrijwilligerswerk. Daarvan

en participatie(C)

zijn 647 gematcht op een vacature. Er hebben zich 40 nieuwe organisaties aangemeld en in totaal zijn er 192 nieuwe vacatures gemeld. In het bestand staan nu 351 organisatie ingeschreven die gezamenlijk 1.141 vacatures hebben.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Bewonersinitiatieven

Er was een bedrag van € 156.000 beschikbaar voor Wijkwaardebonnen. Dit bedrag is besteed aan de pilots in de vijf wijken die deelnemen aan het project wijkondernemerschap. De middelen zijn onder andere besteed aan de projecten: Kenniscentrum in Achter de Hoven, Zorg coöperatie in Achter de Hoven, projecten jongeren en tieners in Wielenpôlle en Schepenbuurt, jongerenwerk in Aldlân, verbreden van functies van wijkcentrum de Froskeburgh in Aldlân, een werkplaats voor speeltoestellen in Bilgaard en het project Junior Up in Bilgaard.

Wijkondernemerschap

Naar aanleiding van de motie van 11 november 2011 ‘Pilot Big Society’ zijn in vijf wijken experimenten gestart waarin meer ruimte wordt gegeven aan initiatieven van bewoners. In deze experimenten zijn de wijken aan zet door, op een manier die zij zelf kiezen, aan de slag te gaan met het op een ondernemende wijze ontplooien van verschillende initiatieven en met het op hun eigen manier oplossen van wijkproblemen. Gedurende de pilotperiode heeft de gemeente een faciliterende rol. De experimenten worden in 2015 geëvalueerd.

52


Jaarverslag


Totaal

Totaal

totale programma

lasten

baten

Saldo

A.


44.023

3.008

-41.015

B.


45.705

3.782

-41.923

C.

Rekening 2013

42.702

3.754

-38.948

Resultaat B - C

3.003

-28

2.975

Resultaat 2013

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

1.162

11

1.173

-3

6

3

x € 1.000 Beleidsproducten Opvang en zorgverlening Sociale integratie achterst.groepen Ouderen- en gehandicaptenzorg Totaal

Saldo

1.844

-45

1.799

3.003

-28

2.975

Totaal

Totaal

lasten

baten

x € 1.000 Analyse van het resultaat: 1. Accommodatiebeheer buurthuizen

Saldo

48

48

597

597

3. Vrouwenopvang

436

436

4. AWBZ begeleiding

273

273

5. AWBZ pakketmaatregel

320

320

1.160

1.160

2. Maatschappelijke Opvang

6. WMO Niet relevante posten: Totaal

169

-28

141

3.003

-28

2.975

Analyse & toelichting Programma Sociaal Maatschappelijke Ontwikkeling Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Beheer buurthuizen en

De beheerders voor de buurthuizen en multifunctionele centra (MFC) zetten minder

MFC’s

uren in dan was voorzien. Hierdoor doen de buurthuizen en de MFC’s in 2013 geen volledig beroep op de extra verleende incidentele middelen. Dit levert een voordeel op van € 48.000. In de Turap was rekening gehouden met een voordeel van € 54.000.

2. en 3.

Voor de maatschappelijke opvang is er een incidenteel voordeel van € 597.000. Dit

Maatschappelijke Opvang

is het resultaat van de gevolgen van het de uitkomsten van het verdeelmodel.

en Vrouwenopvang

Met het oog op stelselwijziging vrouwenopvang heeft het Rijk extra middelen beschikbaar gesteld voor vrouwenopvang. Deze middelen zijn beperkt ingezet, waardoor een incidenteel voordeel van € 436.000 ontstaat. Een substantieel deel van de middelen van maatschappelijke- en vrouwenopvang werd pas in de tweede helft van 2013 ontvangen. Daardoor heeft de besteding in 2013 niet volledig kunnen plaatsvinden en worden activiteiten doorgeschoven naar 2014.

53


Jaarverslag

4. AWBZ begeleiding

Voor de invoering van AWBZ begeleiding heeft het Rijk middelen beschikbaar gesteld ter compensatie van de transitiekosten die samenhangen met de decentralisaties. Deze middelen zijn in 2013 niet volledig besteed, het saldo is € 273.000.

5. AWBZ

Voor AWBZ begeleiding zijn minder projecten gefinancierd. Met het oog op de

pakketmaatregel

decentralisatie is kritisch beoordeeld wat wel en niet noodzakelijk is. Daardoor is een voordelig resultaat ontstaan van € 320.000.

6. WMO

Het voordeel van € 1.160.000 is het resultaat van de succesvolle uitvoering van de WMO Veranderagenda 2010-2014. Als gevolg daarvan zijn de kosten voor wonen, rollen en vervoer (WVR) over de gehele linie gedaald. Binnen de huishoudelijke hulp heeft een verschuiving plaatsgevonden van de duurdere vormen van zorg naar de goedkopere vorm van zorg in natura.

Het project drie

De onderwerpen Maatschappelijke Opvang, Vrouwenopvang, AWBZ begeleiding en

decentralisaties

pakketmaatregel en de WMO (met in totaal een voordeel van € 2.786.000) zijn gerelateerd aan de drie decentralisaties en de doorontwikkeling van Amaryllis. In 2014 wordt de raad gevraagd deze middelen te bestemmen voor de implementatie van de drie decentralisaties.

54


Jaarverslag

Programma: Werk en inkomen (5) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder A. Ekhart

E. de Bruin

Speerpunten

Real


2013 

Innovatie dienstverlening

+



Regionale arbeidsmarkt

De uitwerking van de visie op de dienstverlening aan onze klanten is in 2013 steeds verder doorontwikkeld en effectiever geworden.

werkplein +

De regionale werkgeversdienstverlening is verder geïntensiveerd. Alle gemeenten, SW bedrijven en het UWV werken goed samen en hebben een regionaal marktbewerkingsplan opgesteld.



Herstructurering sociale

-

werkvoorziening

Eind 2011 heeft het college, op basis van voorgenomen wetswijzigingen van het Rijk, besloten tot herstructurering van het uitvoeringsbedrijf Caparis NV. Door het aanpassen van de Wet Werken naar vermogen en het opschorten van de Participatiewet is de start van de herstructurering vertraagd.



Activerend handhaven

+

Uitgangspunt is dat handhaving effectief wordt ingezet om de participatiedoelstellingen van de gemeente Leeuwarden te realiseren en fraude en misbruik zowel preventief als repressief te bestrijden.



Armoedebeleid: visie

+

Vooruitlopend op het formuleren van een nieuwe visie op armoede is

kinderen in armoede,

in 2013 een ontwikkelprogramma armoede opgesteld. Daarin is er een



minimaregelingen

focus aangebracht in de aanpak en zijn er verbeterpunten opgenomen



Preventieve

die het beleid effectiever maken. schuldhulpverlening

+

In 2013 is de preventieve schuldhulpverlening verder uitgebreid. Er is vooral geïnvesteerd in de vroegsignalering en het financieel bewust maken van bewoners door middel van voorlichting.

Successen 1.

De uitvoeringsorganisatie Caparis heeft de doorstroom van beschut werken binnen naar beschut werken buiten succesvol aangepakt en koerst voor 2013 af op een positief exploitatieresultaat.

2.

Door het project Klant in Zicht is het WWB-bestand beter in beeld, zodat er beter gematcht kan worden. De poortwachtersquote is ruimschoots gehaald. De uitstroom naar werk zit nu meer op de kop van het proces.

3.

De regionale aanpak werkgeversdienstverlening is succesvol; Fryslân is koploper in de regionale samenwerking. In regionaal verband is het ESF project Fryslân werkt goed afgerond. De extra Rijks- en ESF middelen bestrijding jeugdwerkloosheid zijn in regionaal verband aangevraagd, zijn toegekend en hebben tot een regionaal actieplan geleid.

4.

De Incidentele Aanvullende Uitkering (IAU) 2012 en de Meerjarige Aanvullende Uitkering (MAU) 20132015 ter aanvulling op de middelen voor de Wet BUIG zijn door het Rijk toegekend.

Verbeterpunten 1.

Het aanbod van banen is nog steeds beperkt, vooral BBL-banen (beroepsbegeleidende leerweg ). Via het actieplan jeugdwerkloosheid is hiervoor de nodige aandacht.

2.

Als gevolg van een wetswijziging neemt het aantal personen onder beschermingsbewind toe. De daarmee samenhangende kosten moeten uit het budget bijzondere bijstand worden gefinancierd. Dit leidt tot een ongewenste kostenstijging. Temeer omdat de gevolgen van deze wetswijziging haaks staan op het gemeentelijk beleid.

3.

Optimaal bereik van de minimavoorzieningen is een noodzakelijk voorwaarde in het bestrijden van de armoede en tegengaan niet gebruik. Goede voorlichting speelt daarbij een belangrijke rol en de afgelopen jaren zijn ook goede resultaten bereikt. Het ontbreken van een communicatieplan maakt het vasthouden en vooral bevorderen van het bereik minder effectief.

4.

De huidige inrichting van de gemeentelijke minimaregelingen maakt dat deze minder effectief zijn dan verwacht.

55


Jaarverslag

Eindconclusie De ambitie uit het MAU-verbeterplan is gerealiseerd: het aantal bijstandsgerechtigden neemt minder toe dan geraamd. De strakkere en verscherpte aanpak werpt zijn vruchten af. In 2013 is vooruitlopend op het opstellen van de visie op armoede een ontwikkelprogramma opgesteld. Hierin zijn de verbeteringen voor de korte en de lange termijn opgenomen. De focus in de armoedebestrijding wordt verlegd naar de kinderen in armoede, het verlagen van de energiekosten (duurzaamheid), inzet maatschappelijk netwerk, participatie en preventie. De afgelopen drie jaar is de schuldhulpverlening nieuwe stijl geïmplementeerd. De nieuwe werkwijze heeft zich kunnen uitkristalliseren en uit de tussenevaluatie blijkt ook dat preventie steeds meer vorm krijgt. Ook is inmiddels duidelijk wat een realistisch niveau van instroom in de curatieve schuldhulpverlening is en het daarvoor benodigde budget.

56


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel Iedereen doet mee naar vermogen Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Meedoen Optimale

structureel (S) K. Zoveel mogelijk mensen kunnen in

-

Verhogen preventie instroom aan de

-

Het zorgdragen voor een aanbod

hun eigen levensonderhoud voorzien

(arbeids)participatie

poort (S)

voor iedereen

vanuit het participatiebudget voor bijstandsgerechtigden (S) -

Monitoren van uitstroom van bijstandsgerechtigden uit de uitkering en aan wie een voorziening vanuit het participatiebudget is aangeboden (S)

-

Het consequent toepassen van het maatregelenbeleid (S)

B. Meer mensen doen maatschappelijk

-

nuttig werk

Het faciliteren van organisaties die maatschappelijk nuttig werk/vrijwilligerswerk aanbieden (S)

Inkomen Inkomen vormt

L. Minder mensen in financiële en

-

sociaal- maatschappelijke armoede

geen belemmering

Het zorgdragen voor een aanbod voor schuldhulpverlening (S)

-

om mee te doen

Tijdig laten afhandelen van schuldregelingsverzoeken (S)

-

Uitvoeren van een klantenonderzoek of mensen bekend zijn en een beroep doen op armoederegelingen met speciale aandacht voor gezinnen met kinderen (S)

-

Het aanbieden van de websites Bereken je recht en Geldkompas Leeuwarden (S)

57


Jaarverslag

Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? NulSubdoelstellingen meting Meedoen: Optimale (arbeids)participatie voor iedereen A

Begr 2013

Real 2013

Saldo

Begr 2014

Begr 2015

4821

4.815

-6

5392

5599

536

335

-201

563

536

30%

30%

Zoveel mogelijk mensen kunnen in hun levensonderhoud voorzien Indicator(en): - Gemiddeld volume WWB, IOAW, IOAZ (excl. EV en 4.500 BZ) (2011) - Aantal bijstandsgerechtigden dat uitstroomt naar 512 werk - Poortwachterquote: percentage 17,55% bijstandsgerechtigden dat de aanvraag intrekt vanwege plaatsing op werk, waarvan de uitkering niet in behandeling wordt genomen of andere redenen - Aantal opgelegde maatregelen 891

30%

30,3% +0,3%

1.100

2004

+904

1.000

1.000

400

394

-6

500

500

(2011) 50

70

50%

-20

75

75

29%

35%

25%

-10

40%

40%

33%

35%

--

--

40%

40%

470

450

577

+127

400

400

Bron: GWS4all

B

Meer mensen doen maatschappelijk nuttig werk Indicator(en): - Aantal bijstandsgerechtigden dat maatschappelijk nuttig werk doet

0

Bron: GWS4all

Inkomen: Inkomen vormt geen belemmering om mee te doen C

Minder mensen in financiële en sociaal maatschappelijke armoede Indicator(en): - Percentage burgers dat op de hoogte is van de voorzieningen en instrumenten ter voorkoming en bestrijding van financiële en sociaal maatschappelijke armoede - Percentage burgers dat gebruik maakt van deze voorzieningen en instrumenten - Percentage huishoudens met kinderen dat gebruik maakt van deze voorzieningen en instrumenten - Aantal mensen dat een beroep doet op de curatieve schuldhulpverlening Bron: Gegevens KBNL

58


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

- Het consequent toepassen van het maatregelenbeleid

X

+

X

X

X

Het faciliteren van organisaties die maatschappelijk nuttig werk/vrijwilligerswerk aanbieden

X

+

X

X

X

Meedoen: Optimale (arbeids)participatie voor iedereen - Verhogen preventie instroom aan de poort Het zorgdragen voor een aanbod vanuit het participatiebudget voor bijstandsgerechtigden Monitoren van uitstroom van bijstandsgerechtigden uit - de uitkering en aan wie een voorziening vanuit het participatiebudget is aangeboden -

-

Inkomen: Inkomen vormt geen belemmering om mee te doen - Het zorgdragen voor een aanbod schuldhulpverlening

X

+

X

X

X

- Tijdig laten afhandelen van schuldregelingsverzoeken

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

Uitvoeren van een klantenonderzoek of mensen bekend - zijn met en een beroep doen op armoederegelingen met speciale aandacht voor gezinnen met kinderen Het aanbieden van de websites Bereken je recht en Geldkompas Leeuwarden

Real Realisatie moties/amendementen

Subdoel

2013



Motie stimulering diversiteitsbeleid

+

A



Motie noodhulp vluchtelingen

+

C

Analyse & toelichting Meedoen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstelling Zoveel mogelijk

In december 2013 heeft de raad het verbeterplan MAU 2013-2015 vastgesteld.

mensen kunnen in

Hierin is een nieuwe ambitielijn bepaald om de stijging van het aantal

hun eigen

huishoudens met een WWB, IOAW of IOAZ uitkering voor Leeuwarden minder snel

levensonderhoud

te laten toenemen dan de landelijke trend. Het aantal huishoudens in de bijstand

voorzien

wordt niet meer gemeten, maar het gemiddelde volume WWB, IOAW en IOAZ.

(A)

Daarom is deze laatste als indicator opgenomen. In het verbeterplan MAU zijn ramingen opgenomen van de landelijke en de Leeuwarder volumeontwikkeling BUIG. Raming

Werkelijk

Landelijke ontwikkeling volume

10,8%

8,3%

Leeuwarder ontwikkeling volume

_6,8%

6,8%

4,0%

1,5%

Saldo

De ambitie om het gemiddelde volume 2013 ten opzichte van het gemiddelde 2012 niet meer te laten stijgen dan met 6,8% is gerealiseerd. Daarmee heeft de gemeente Leeuwarden het beter gedaan dan de landelijke volume ontwikkeling,

59


Jaarverslag

waar de toename is uitgekomen op 8,3%. Het aantal bijstandsgerechtigden dat volledig uit is gestroomd naar werk is 335. Dit is lager dan geraamd. Oorzaak is het gebrek aan banen op de arbeidsmarkt. Wel slaagt de gemeente erin om meer bijstandsgerechtigden gedeeltelijk uit te laten stromen naar werk of met een opleiding te laten beginnen. Deze uitstroomcijfers zijn niet in bovenstaand cijfer verwerkt. Ook zorgt de aangescherpte werkwijze aan de poort ervoor dat meer personen aan het werk gaan voordat ze in een uitkeringssituatie terechtkomen. Het aantal opgelegde maatregelen is, inclusief waarschuwingen en boetes, fors toegenomen. Reden voor de stijging is onder andere de aanscherping van de WWB middels de fraudewet, de stringentere toepassing van de maatregelverordening en de ingezette actie op klanten die niet geregistreerd staan bij het UWV als werkzoekende. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten: Innovatie dienstverlening

De uitwerking van de visie op dienstverlening wordt steeds verder doorontwikkeld.

werkplein

Dit heeft in 2013 onder andere geleid tot een nog strakker inrichten van de

(A)

toegangspoort en tot het ontwikkelen van het Talent Centrum Fryslân (TCF). Het TCF biedt WWB‘ers een programma waarbij de deelnemer in beweging komt, groeit en na afloop gaat participeren in de maatschappij. Uitgangspunt is de focus op zelfredzaamheid en het ontdekken van het eigen talent. Ook bij de invulling van de ‘Tegenprestatie naar vermogen’ speelt TCF een belangrijke rol. Zowel nieuwe instroom als spin-off uit het project Klant in Zicht kan via TCF worden voorgedragen voor de tegenprestatie.

Regionale arbeidsmarkt

De arbeidsmarktregio heeft de potentie om uit te groeien tot een merk, waarin de

(A)

kernwaarden betrouwbaar, kwalitatief, ambitieus en eenduidig centraal staan. Een strak proces, waarin werkgevers met hun vraag centraal staan. Het resultaat is een maximale en zo duurzaam mogelijke uitstroom naar werk. De dienstverlening wordt door de werkgever in hoge mate gewaardeerd en laat zien waar gemeenten, UWV en het onderwijs toe in staat zijn.

Activerend handhaven

Op 1 januari 2013 is de wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid in werking

(A)

getreden. Met de nieuwe aanpak van de fraude komt de verantwoordelijkheid van de bijstandsgerechtigde en het activerende karakter van de Wet Werk en Bijstand centraler te staan. Het Rijk legt door het aanscherpen van de handhaving en het sanctiebeleid gemeenten meer verplichtingen op om geconstateerde fraude te sanctioneren. Door de wet zijn de gemeentelijke handhavingsverordening en de beleidsregels handhaving aangepast. De aanscherping heeft echter geen gevolgen voor de visie van de gemeente Leeuwarden op handhaving. Vanaf 2001 wordt er vanuit het concept Hoogwaardig Handhaven gewerkt. Wel is de uitvoering van de visie aangescherpt. Hiervoor is een uitvoeringsplan Hoogwaardig Handhaven opgesteld. Hierin worden de vier visie elementen (voortijdig informeren, optimaliseren dienstverlening, controle op maat en daadwerkelijk sanctioneren) instappen uitgewerkt. Dit leidt tot een effectievere inzet van het beleid. Het afgelopen jaar is dan ook fors geïnvesteerd in het goed implementeren van dit beleid.

60


Jaarverslag

Overige toelichting Arbeidsmarkt

Het blijft moeilijk op de arbeidsmarkt in Friesland en specifiek in Leeuwarden. Wel zijn er signalen van herstel ten aanzien van de ontwikkeling van de relatieve werkloosheid. In het najaar 2013 was er een dalende trend waarneembaar van het aantal gezinnen in de bijstand.

Inkomen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstelling Minder mensen in

Het percentage huishoudens met kinderen dat gebruik maakt van de

financiële en sociaal-

voorzieningen en instrumenten ter voorkoming en bestrijding van financiële en

maatschappelijke

sociaal maatschappelijke armoede wordt vanaf 2014 gemeten.

armoede (C) Het percentage huishoudens dat gebruik maakt van bovenstaande voorzieningen en instrumenten is ten opzichte van de voorgaande jaren toegenomen. Er zijn goede resultaten bereikt, maar het percentage ligt nog wel onder het begrote percentage. Om de resultaten te behouden en te verbeteren is een goede communicatie van belang. Hiertoe wordt een communicatieplan opgesteld. Door in te zetten op preventieve schuldhulpverlening neemt de toeloop naar de curatie af. Echter de huidige economische ontwikkelingen, de wijzigingen binnen het sociale domein en integrale en meer effectieve werkzaamheden van het sociale wijkteam maken dat er nieuwe groepen bewoners een beroep doen op de curatieve schuldhulpverlening. De stijging van het beroep is autonoom van aard en de verwachting is ook dat deze de komende jaren nog licht toeneemt en zich dan stabiliseert. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten Armoedebeleid:

De armoedeproblematiek is relatief groot en hardnekkig. Effectieve

Visie op kinderen

armoedebestrijding is van belang om de vicieuze cirkel te doorbreken. Het ontwikkelprogramma bevat verbeteringen op lange en korte termijn. De focus is gelegd op werk/participatie, duurzaamheid en gezondheid en de aandacht voor kinderen in armoede vormt de centrale lijn. In 2014 wordt er een nieuwe visie opgesteld met aandacht voor een integrale aanpak en de verbinding tussen economie, onderwijs en participatie.

Schuldhulpverlening

Investeren in de preventieve schuldhulpverlening brengt naar verwachting een daling van de instroom in de curatieve schuldhulpverlening teweeg. Daarom worden er in het kader van de vroegsignalering afspraken gemaakt met de nutsbedrijven, zorgverzekeraar en de woningbouwcorporaties. De gesprekken met de woningbouwcorporaties hebben nog niet tot het gewenste resultaat geleid. Als gevolg van de recessie en van de werkzaamheden van de sociale wijkteams doen meer mensen een beroep op schuldhulpverlening. Bewoners weten de wijkteams te vinden en de problematiek wordt integraler opgepakt. In de keten van de schuldhulpverlening spelen vrijwilligers steeds meer een belangrijke rol. De samenwerking tussen de wijkteams en de vrijwilligersorganisaties verloopt beter. De toestroom bij Ping is vergelijkbaar met 2012. De extra inzet van Ping leidt tot intensievere contacten en komt de hulpvraag ten goede. In het kader van de preventieve schuldhulpverlening is extra inzet gepleegd door middel van de ‘scan Inkomensregelingen’ bij Talent Centrum Fryslân te

61


Jaarverslag

introduceren, voorlichtingsacties in de Huis aan Huis en wijkmagazines en informatie over geldzaken op de eigen webpagina. De toename van de instroom in de curatieve schuldhulpverlening leidt tot hogere kosten en is een aandachtspunt. Voor de periode 2011-2014 zijn de hogere kosten incidenteel gedekt. Als gevolg van een wetswijziging neemt het aantal personen onder beschermingsbewind toe. De daarmee samenhangende kosten moeten uit het budget bijzondere bijstand worden gefinancierd. Dit leidt tot een ongewenste kostenstijging. Temeer omdat de gevolgen van deze wetswijziging haaks staan op het gemeentelijk beleid. Politieke lobby kan wellicht van invloed zijn op dit ongewenst neveneffect.


Totaal

Totaal

totale programma

lasten

baten

Saldo

A.


127.122

101.441

-25.681

B.


131.498

104.413

-27.085

C.

Rekening 2013

129.734

104.522

-25.212

Resultaat B - C

1.764

109

1.873

Resultaat 2013

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

810

-699

111

1.188

809

1.997

x € 1.000 Beleidsproducten Arbeidsmarkt en sociale integratie Inkomensvoorziening Armoedebestrijding Totaal

Saldo

-233

0

-233

1.764

109

1.873

Totaal

Totaal

lasten

baten

x € 1.000 Analyse van het resultaat: 1. Sociale werkvoorziening

101

2. Herstructurering Caparis 3. Bijdrage subsidietekort SW

Saldo 101

126

126

-152

-152

4. Klant in Zicht

164

164

5. Inburgering

150

150

6. Jeugdwerkloosheid

1.216

1.216

7. WWB en Wet BUIG

1.348

8. IAU 2012 9. Inkomensondersteuning minima 10. Armoedebeleid

-1.533

-185

2.180

2.180

-166

-166

245

245

-126

-126

Verrekening met reserves: Reservebudgetoverheveling 1. Herstructurering Caparis 4. Klant in Zicht 6. Jeugdwerkloosheid

62

-164

-164

-1.216

-1.216


Jaarverslag

Analyse van het resultaat: 10. Armoedebeleid

Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

-245

Niet relevante posten: Totaal

-245

584

-639

-55

1.764

109

1.873

Analyse & toelichting Programma Werk en Inkomen Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Sociale

Voor het verwachte negatieve exploitatieresultaat van Caparis NV, het uitvoerings-

werkvoorziening

bedrijf voor de Sociale werkvoorziening (WSW), heeft de gemeente een voorziening opgenomen. Uit de tweede kwartaalrapportage 2013 van Caparis NV blijkt echter een te verwachten positief exploitatieresultaat. Hierdoor kan deze voorziening voor het begrote tekort vrijvallen. Dit levert een incidenteel voordeel van € 101.000 op. Ook in de Turap is met dit voordeel rekening gehouden.

2. Herstructurering

In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling wordt de storting in de reserve

Caparis

budgetoverheveling toegelicht van € 126.000 voor de herstructurering van Caparis.

3. Bijdrage subsidietekort

Het Rijk verstrekt een vaste subsidie op de loonkosten van de WSW. Alle

Sociale werkvoorziening

afwijkingen daarop zijn voor rekening van de gemeente. De loonkosten zijn als gevolg van CAO-afspraken hoger dan begroot. Het subsidietekort wordt daardoor € 212.000 hoger dan in de begroting is opgenomen. Deze afwijking was ook in de Turap opgenomen.

4. Klant in Zicht

In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling wordt de storting in de reserve budgetoverheveling toegelicht van € 164.000 voor het in zicht brengen van de klanten van noord Boarnsterhim.

5. Inburgering

De gemeente heeft met succes bezwaar aangetekend tegen de vaststellingsbeschikking van het Rijk op het laatste deel van de Rijksvergoeding Grotestedenbeleid, de Brede DoelUitkering-Sociaal, Integratie en Veiligheid, onderdeel Inburgering. Daardoor valt de vaststelling € 150.000 gunstiger uit. Dit levert een incidenteel voordeel op van € 150.000. Dit voordeel is ook in de Turap vermeld.

6. Jeugdwerkloosheid

In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling wordt de storting in de reserve budgetoverheveling toegelicht van € 1.215.600 voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid.

63


Jaarverslag

7. Wet BUIG (WWB etc.)

De ontwikkeling van het aantal WWB’ers over 2013 ziet er als volgt uit:

In de begroting voor 2013 is vanwege de verslechterende economische ontwikkeling en de daaraan gekoppelde verwachting van de toename van het aantal WWB’ers voor 2013 het Centraal Economisch Planbureau (CEP) scenario van 8% stijging gehanteerd. De ‘ambitie van 7%’ is in de begroting verwerkt. Duidelijk valt te zien dat in de realisatie vanaf halverwege het jaar onze ambitie meer dan is waargemaakt. Het gemiddelde aantal WWB’ers over 2013 is dan ook lager uitgekomen dan begroot. Het resultaat op de Wet BUIG is € 185.000 nadeliger dan begroot. Dit resultaat is als volgt opgebouwd: Begroting

Rijksbijdrage en Uitkering (MAU)

Resultaat x € 1 mln

69,42

67,67

1,75 N

Uitkeringen

72.42

70.86

1,56 V

3,00

3,19

0,19 N

Tekort Wet Buig 2013

Meerjarige Aanvullende

Werkelijk

Rijksbijdrage (incl MAU)

Door het Rijk is voor alle regelingen onder BUIG in totaal € 63,70 mln aan Leeuwarden verstrekt. Als aanvulling op het tekort over 2013 is via de MAU € 3,97 mln ontvangen. Begroot was een totaalbedrag van € 69,42 mln. Er is dus € 1,75 mln minder ontvangen van het Rijk dan begroot. Dit komt doordat in 2013 er een voordeel op de uitkeringen is behaald, waardoor het Rijk ook een lagere aanvulling van het tekort hoeft te betalen.

Verbeterplan MAU

Het verbeterplan als onderdeel van de MAU-aanvraag is door de raad in december 2013 vastgesteld. Daarin staat de geraamde ontwikkeling voor Leeuwarden zónder verbeterplan (de kolom landelijke ontwikkeling) en mét ons verbeterplan. Vervolgens is de werkelijke realisatie over 2013 vermeld en het resultaat van de inspanningen weergegeven. Dit verbeterplan kon niet meer worden verwerkt in de begroting 2013. Verbeterplan 2013

Leeuwarden Cf landelijke ontwikkeling

Leeuwarden Cf verbeterplan

Werkelijk 2013

Resultaat 2013

Gemeentelijk Buig budget

63,7

63,7

63,7

0

Uitgaven WWB, IOAW, IOAZ Uitgaven Bbz

73,3

70,6

69,6

1,0

1,2

1,2

1,3

0,1-

Resultaat Buig

-10,8

-8,1

-7,2

0,9

Resultaat Buig in %

-17%

-12,7%

Te ontvangen MAU

7,6

4,9

4,0

-0,9

Eigen risico

3,2

3,2

3,2

0

64

11,2%

1,5%


Jaarverslag

Voor 2013 werd er in het verbeterplan vanuit gegaan dat er afgerond (€ 10,8 minus verbeterplan € 8,1) € 2,7 mln extra bespaard kon worden. Dit is in werkelijkheid uitgekomen op een besparing van afgerond € 3,6 mln, derhalve € 0,9 mln meer. Daarmee is het verbeterplan financieel gezien ruimschoots gerealiseerd. Door deze extra besparing van € 0,9 mln hoeft het Rijk € 0,9 minder aan MAU uitkering te verstrekken, waardoor de MAU-uitkering over 2013 zal uitkomen € 4 mln (3,97 mln). Het financiële voordeel op de uitkeringen is als volgt opgebouwd: Uitkeringen

X € 1.000 Prijsverschil WWB (4.734 maal € 169,72)

803 voordeel

Hoeveelheidsverschil (47 maal € 14.730)

692 voordeel

Hogere terugvorderingen en fraudevorderingen WWB

209 voordeel

Prijs- en hoev. verschil overige regelingen (buig)

157 nadeel

Overige

10 voordeel 1.557 voordeel

Het voordeel over 2013 qua uitgaven is ontstaan door de lagere gemiddelde Prijsverschil WWB

uitkering per WWB’er. De gemiddelde uitkering was begroot op € 14.730,45 en is € 14.560,73 geworden. Het prijsverschil van (afgerond) € 169 x 4.734 WWB’ers levert een prijsvoordeel op van € 803.000. Rekening was gehouden met gemiddeld 4.781 WWB’ers. Het werkelijke

Hoeveelheidsverschil

(afgeronde) gemiddelde is uitgekomen op 4.734 WWB’ers. Dit hoeveelheidverschil van (afgerond) 47 WWB’ers levert een voordeel op van € 692.000. De terugvorderingen laten over 2013 een voordeel zien van € 209.000.

Terugvorderingen Op de IOAZ, IOAW en de BBZ zijn nadelen ontstaan van totaal € 157.000. Prijsverschil overige

hoofdzakelijk als gevolg van een verdere toename van het aantal IOAW’ers.

regelingen Totaal is er over 2013 een resultaat ontstaan van € 3.185.000 (afgerond € 3,19 Resultaat Buig totaal

mln) nadelig. Dit komt overeen met het eigenrisico van 5% van de Rijksbijdrage over 2013 van € 63,7 mln. Van dit tekort was via de begroting al € 3 mln afgedekt. Het tekort bedraagt dus per saldo € 185.000 zoals ook in de tussenrapportage is gemeld. Begroting

8. IAU 2012

IAU over 2012

2,20

Werkelijk 4,38

Resultaat x € 1 mln 2,18 V

In de begroting 2013 is er voorzichtigheidshalve van uitgegaan dat er 50% over het in aanmerking komende tekort uit 2012 van € 4,3 mln (of te wel € 2,2 mln) uit de Incidentele Aanvullende Uitkering (IAU) zou worden ontvangen. Eind december 2013 is duidelijk geworden dat de maximale vergoeding IAU 2012 van € 4,3 mln is toegekend. Dit betekent een incidenteel voordeel van € 2,18 mln. In de Turap was de kans op dit hogere voordeel al gemeld. 9. Inkomensonder-

Het nadeel op de minimaregelingen van € 166.000 is, evenals in voorgaande jaren,

steuning minima

het gevolg van het toenemende beroep op deze regelingen. Door de aanhoudend slechte economische situatie en de door het Rijk doorgevoerde bezuinigingen is het beroep op deze regelingen groot. Daarnaast is er sprake van zogenaamde ‘open

65


Jaarverslag

einde’ regelingen. Alle inwoners die er recht op hebben kunnen een beroep doen op de regelingen. Daarnaast is er sprake van een toenemend beroep op de bijzondere bijstand voor de vergoeding van de kosten voor bewindvoering als gevolg van veranderingen in de wet. In de Turap was rekening gehouden met een nadeel van € 282.000. 10. Armoedebeleid

In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling wordt de storting in de reserve budgetoverheveling toegelicht van € 245.000 ter dekking van de kosten die samenhangen met de intensivering van het armoedebeleid in 2014 (onder andere de uitvoering van het Kindpakket).

66


Jaarverslag

Programma: Wonen (6) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling

Wethouder mw. I. Diks

H.E. Bannink

Speerpunten

Real


2013 

Uitvoeren Leeuwarder

+

Het Leeuwarder bestek en de wijkactieplannen functioneren als

bestek en

routekaarten voor de (gezamenlijke) acties van gemeente en

wijkactieplannen

corporaties en lopen tot 2016. De herstructurering van de WestIndische buurt is begonnen.



Ontwikkelen rol

+

gemeente richting FUMO

De FUMO organisatie is ingericht en is begin januari 2014 van start gegaan. Hieraan is zowel bestuurlijk als ambtelijk een belangrijke bijdrage geleverd. De concept-dienstverleningsovereenkomst (DVO) is opgesteld. Het gesprek met de FUMO is hierover gaande. De DVO wordt naar verwachting in het eerste kwartaal van 2014 definitief.

Successen 1.

De (bruto) woningbouwproductie van 377 woningen.

2.

Het programma met de corporaties is conform afspraak uitgevoerd.

3.

De voorbereidingsfase van de FUMO is succesvol afgerond.

Verbeterpunten 1.

Aandacht voor juiste balans in de woningvoorraad. De realisatie van koopwoningen blijft zowel in absolute als relatieve zin teveel achter.

2.

Verdere professionalisering toezicht FUMO.

3.

Vergroten verantwoordelijkheidsbesef bij eigenaren en bewoners op gebied van brandveiligheid.

Eindconclusie Het programma Wonen speelt zich af in een dynamische omgeving. Hoewel 2013 tot nu toe het zwaarste jaar uit de crisis is, zijn er 77 woningen meer bijgekomen (377 in totaal) dan het verwachte langjarig gemiddelde (van 300). In 2013 is de verhuurdersheffing ingevoerd. De impact van deze financiële tegenvaller voor corporaties wordt vanaf 2014 merkbaar, vooral in de nieuwbouw- en vervangingsopgave. Het programma voor 2013 uit het Leeuwarder Bestek is desondanks gerealiseerd. In 2013 heeft succesvolle afronding plaatsgevonden van de opbouwen implementatiefase van de FUMO. De FUMO is op 2 januari 2014 daadwerkelijk gestart. De gemeente Leeuwarden heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de voorbereidingsfase. Het opdrachtgeverschap krijgt vorm en verdere professionalisering van het toezicht vind plaats door scherpe sturing op resultaat en financiën. Op het gebied van vergunningverlening en handhaving zijn kwaliteitsslagen doorgevoerd in de programmatische aanpak. Door voorlichting wordt gestuurd op een groter verantwoordelijkheidsbesef op het gebied van brandveiligheid bij eigenaren en bewoners.

67


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel Leeuwarden heeft een aantrekkelijke leefomgeving met een goed functionerende woningmarkt Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Bebouwd gebied

structureel (S) A. Hoge bouwtechnische en energetische

wordt duurzaam

kwaliteit van en flexibiliteit in

gebruikt, biedt

bestaande (sociale huur) woningen

- Uitvoeren prestatieafspraken woningcorporaties (S) - Uitvoeren wijkactieplannen (S)

passende huisvesting voor

B. Bescherming en duurzaam beheer

doelgroepen. Het

van cultureel erfgoed: monumenten

cultureel erfgoed in

en beschermde stadsgezichten,

bebouwd en

archeologische waarden en

landschappelijk

vindplaatsen met een breed

gebied behoudt

draagvlak voor de instandhouding

- Stimuleren duurzaam gebruik, instandhouding en onderhoud (S) - Aanwijzen gemeentelijke monumenten (I) - Ontwikkelen Cultuurhistorische Waardenkaart (I)

vitaliteit

Een evenwichtige woningvoorraad

C. Meer woningen voor midden en hoge inkomens

- Bijsturen van het planaanbod op basis strategisch woonprogramma uit

(via nieuwbouw)

Woonplan (S)

D. Wooncarrière maken is mogelijk

- Stimuleren van gedifferentieerde nieuwbouw (S)

Bouwwerken en werkzaamheden

E. De regelgeving inzake het

- Opstellen en uitvoeren

omgevingsrecht wordt nageleefd

voldoen aan eisen

Handhavinguitvoeringsprogramma’s (S)

t.a.v. veiligheid,

- Implementeren vergunningen

duurzaamheid en

uitvoeringsprogramma (I)

gezondheid,

- Verbeteren procesbeheersing

waarbij tevens het

vergunningverlening en handhaving

aanzien van de

(I)

bebouwde omgeving en de historischruimtelijke kwaliteit zijn gewaarborgd

68


Jaarverslag


Subdoelstellingen Bebouwd gebied en cultureel erfgoed A

Nulmeting

Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

-

5%

5%

5%

(2009) 627 30

1010

917

-93

1020

1020

40

45

5

40

40

1435

1750

nvt

--

1800

1800

-

86%

89%

3%

86%

86%

(2008) 134 156

25%

72%

47%

25%

25%

8,5%

9%

0,5%

8,5%

8,5%

1

12,5%

4%

-8,5% 12,5% 12,5%

Saldo

Hoge bouwtechnische en energetische kwaliteit van en flexibiliteit in bestaande (sociale huur) woningen Indicator(en): - Verbeteren sociale huurwoningen (energetisch en casco)

4,5% -0,5%

Bron: Gem. Leeuwarden

B

Bescherming en duurzaam beheer van cultureel erfgoed met een breed draagvlak voor instandhouding Indicator(en): - Aantal beschermde monumenten (Rijks- en gemeentelijk, zowel ondergronds als bovengronds) - Aantal restauraties incl. herbestemmingen (zowel gesubsidieerd als ongesubsidieerd) - Het aantal bezoeken van de gemeentelijke website per jaar Bron: SIMON (monumentendatabase)

Evenwichtige woningvoorraad C

Meer woningen voor midden en hoge inkomens Indicator(en): - Aandeel meerpersoons huishoudens in uitleglocaties Bron: gemeente Leeuwarden

D

Wooncarrière maken is mogelijk (uitgangspunt brutoproductie 300) Indicator(en): - Sociale huur - Geliberaliseerde huur - Koop goedkoop < 160.000 - Koop midden < 230.000

150

29%

11%

- Koop duur< 340.000

80

16,5%

2%

-14,5% 16,5%

-18%

29%

29%

- Koop exclusief > 340.000

66

8,5%

2%

-6,5%

8,5%

8,5%

100%

98%

-2%

100%

100%

100% 99,75% -0,25% 100%

100%

16,5%

Bron: Statistiek en onderzoek gemeente Leeuwarden

Eisen bouwwerken, werkzaamheden en ruimtelijke kwaliteit E

De regelgeving inzake het omgevingsrecht wordt nageleefd Indicator(en): - Het handhavingsuitvoeringsplan wordt gerealiseerd - Alle vergunningen/meldingen worden tijdig en correct afgehandeld

(2010) 99%

Bron: BWT/OVX (meldingen- en vergunningenregistratie)

69


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

Bebouwd gebied en cultureel erfgoed -

Uitvoeren prestatieafspraken woningcorporaties en wijkactieplannen

X

+

X

X

X

-

Stimuleren duurzaam gebruik, instandhouding en onderhoud

X

+

X

X

X

- Aanwijzen gemeentelijke monumenten

X

+

-

-

-

- Ontwikkelen cultuurhistorische waardenkaart

X

+

-

-

-

X

+/-

X

X

X

X

+/-

X

X

X

X

+

X

X

X

- Uitvoering project verbeterslag brandcompartimentering

X

+

-

-

-

- Implementeren vergunningen uitvoeringsprogramma

X

+

-

-

-

Evenwichtige woningvoorraad -

Bijsturen van het planaanbod op basis van het strategisch woonprogramma uit het Woonplan

- Stimuleren van gedifferentieerde nieuwbouw

Eisen bouwwerken, werkzaamheden en ruimtelijke kwaliteit -

Opstellen en uitvoeren Handhavingsuitvoeringsprogramma

Analyse & toelichting Bebouwd gebied en cultureel erfgoed Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Hoge bouwtechnische en

Over de energetische verbetering van het corporatiebezit zijn prestatieafspraken

energetische kwaliteit in

gemaakt die periodiek gemonitord worden. Jaarlijks verbeteren de corporaties een

bestaande woningen (A)

gedeelte van hun woningvoorraad. Het streefgetal is gemiddeld 5% per jaar, waarbij dit jaarlijks wisselt; 2013 lag net onder het streefgetal. In programma 13 Milieu, energie en water wordt ook gerapporteerd over de energetische verbetering. Dit gaat over de verbetering in de aandachtwijken en betreft zowel corporatie- als particulier bezit. In dit programma gaat het om de energetische verbetering van het corporatiebezit in de gemeente Leeuwarden als geheel. In de begroting 2014 wordt de verduurzaming van de woningvoorraad voor wat betreft het particuliere aandeel in de bestaande woningvoorraad gevolgd via de indicator ‘aantal verstrekte duurzaamheidsleningen’. Hier heeft de gemeente directe invloed op. Dit is echter maar een fractie van de energiebesparende maatregelen die in de gehele gemeente worden toegepast. Op dit moment zijn daar geen gegevens over. Het voornemen is om met bouwmarkten in overleg te treden over de mogelijkheden voor het opzetten van een monitoringsysteem op toepassing van energiebesparende maatregelen.

Aantal bezoekers website

Dit kengetal is niet meer bruikbaar omdat informatie tegenwoordig op een andere

(B)

manier wordt ontsloten. Het raadplegen van (gemeentelijke) verordeningen en de digitale route voor het verkrijgen van een vergunning verloopt via externe

70


Jaarverslag

websites. In de programmabegroting van 2014 is dit meetpunt vervangen door: aantal publieksmomenten. De informatie op de gemeentelijke website is in 2013 wel flink uitgebreid: gegevens over alle monumentale gebouwen op het Leeuwarder grondgebied uit de eigen databank Simon zijn sinds oktober geografisch te raadplegen op internet (www.leeuwarden.nl/artikel/2013/monumenten-leeuwarden). Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige toelichting Aanwijzing gemeentelijke

Per 2013 zijn ca. 360 onroerende zaken aangewezen als gemeentelijk monument.

monumenten (B)

Het door de raad beoogde aantal (bij de opdrachtverlening eind 2006) is hiermee bereikt. In 2013 is verder gewerkt aan een reservelijst van ontdekkingen in de afgelopen jaren en van bijzondere panden in de binnenstad die bouwhistorisch onderzocht moeten worden. Een deel hiervan is al aangewezen als beschermd monument. Dit kleinschalige, maar intensieve onderzoek wordt in de komende tijd voortgezet.

Aantal restauraties(B)

Het aantal restauraties en groot onderhoud van monumentale panden is stabiel. De mate waarin of wijze waarop sommige eigenaren dat laten doen versobert. Er zijn toch ook grootschalige en arbeidsintensieve restauraties uitgevoerd of in uitvoering. Voorbeelden zijn het Stadsarmhuis (Haniahof) door de gemeente en het complex panden aan de Grote Kerkstraat en Pijlsteeg in opdracht van het Sint Anthony Gasthuis. Een mooie stimulans voor het inhalen van achterstallig onderhoud vormen de subsidieregelingen voor de aanloopstraten in de binnenstad in het kader van Binnenstad Boppe (Programma 3 Economie en toerisme). De effecten daarvan, mede begeleid door Monumentenzorg (technische en kleuradviezen), zijn goed zichtbaar aan bijvoorbeeld de Nieuwe Oosterstraat.

Ontwikkelen

De inventarisatie naar cultuurhistorisch waardevolle landschappelijke elementen

cultuurhistorische

van het buitengebied op het Leeuwarder grondgebied is vrijwel afgerond. De

waardenkaart (B)

elementen worden middels bestemmingsplannen beschermd. Organisaties als Heemschut en de Historische Vereniging Aed Levwerd zijn hier zeer positief over. Het bestemmingsplan Buitengebied bevat relatief veel landschappelijke elementen en heeft in 2013 ter inzage gelegen. Bescherming en waardering worden sterk bevorderd door actieve communicatie. Publicaties voor eigenaren, gebruikers en het grote publiek zijn daarom in de maak.

Subconclusie

Een deel van het corporatiebezit is bouwtechnisch en energetisch verbeterd. De subdoelstellingen voor cultuurhistorie zijn grotendeels gerealiseerd. Door meer publiciteit zal de waardering voor en de bekendheid met het belang van van bescherming van gemeentelijke monumenten en van waardevolle landschappelijke elementen worden vergroot.

Evenwichtige woningvoorraad Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Wooncarrière maken is

De gewenste onderverdeling van de nieuwbouw betreft het langjarige gemiddelde.

mogelijk (D)

De jaarlijkse productie wijkt hier per definitie van af. In 2013 was de afwijking aanzienlijk door het grote aantal toevoegingen in het sociale segment. De totale bruto productie was met 377 ook hoger dan het verwachte aantal van 300. Dit sluit aan bij de demografische ontwikkelingen (groei van aantal studenten, starters en overige kleine huishoudens) en veranderingen in de marktvraag (behoefte aan huurwoningen).

71


Jaarverslag

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Bijsturen planaanbod (C)

Het planaanbod is geringer als gevolg van de huidige situatie op de woningmarkt. Dit betreft vooral projecten met koopwoningen. Er wordt nu actiever gestuurd op het realiseren van woningen voor kleine huishoudens in de huursector. In de markt ontstaat in toenemende mate behoefte aan kwaliteitsverbetering en/of transformatie van de bestaande voorraad. De focus verschuift hiermee, en er worden verschillende instrumenten ingezet (o.a. de duurzaamheidslening).

Stimuleren van

Bij grotere projecten wordt gestuurd op de programmering om te komen tot

gedifferentieerde

haalbare en gewenste projecten. Dit gebeurt onder meer op basis van (nieuwe)

nieuwbouw (D)

kennis over doelgroepen en vraag in de gemeente. Binnen een aantal marktsegmenten (vooral duurdere koop) is de woningmarkt momenteel dusdanig klein, dat gemeentelijke stimuli amper werken. Dit is tevens het landelijke beeld.

Speerpunten Uitvoeren Leeuwarder

Een groot deel van 2013 stond in het teken van de discussie over de

bestek en

verhuurdersheffing. De langdurige onduidelijkheid leidde ertoe dat pas na de

wijkactieplannen (A)

zomer een definitief uitvoeringsprogramma 2013 vastgesteld kon worden. De verhuurdersheffing (en nog enkele andere financiële tegenvallers met extra afdrachten, zoals saneringssteun) heeft forse impact op de investeringscapaciteit van corporaties. Ook voor 2014 blijft de zorg over de realisatie van projecten. De corporaties hebben aangegeven te focussen op de bestaande voorraad. De route die met de corporaties via het Leeuwarder bestek en de wijkenaanpak wordt gevolgd, geldt ook de komende jaren. Hiermee kan gericht geïnvesteerd worden in de kwaliteit van onder meer de aandachtwijken. De provincie heeft –o.a. met input van Leeuwarden– een aanvalsplan woningmarkt opgezet. In 2013 is gestart met het benutten van de mogelijkheden die dit plan biedt, bijvoorbeeld door (duurzaamheids)premies en leningen te promoten bij Leeuwarder woningeigenaren. Bovengenoemde ontwikkelingen, samen met de nieuwe samenstelling van de gemeente, vragen om actualisatie van het woonbeleid. In 2014 wordt hiermee gestart.

Subconclusie

Gezien de context van de woningmarkt is de bouwproductie van 377 woningen positief. Het gaat hier vooral om toevoegingen in de sociale huur. Uit de meest recente analyses blijkt dat er voldoende sociale huurwoningen zijn en dat de toekomstige opdracht vooral ligt in een verbeterslag van de kwaliteit van bestaande sociale huur woningen. De in 2013 ingevoerde verhuurdersheffing heeft haar weerslag op het investeringsniveau van corporaties. Mede hierdoor was het uitvoeringsprogramma 2013 pas in september compleet. De uitvoering heeft er echter nog niet onder geleden. Vanaf 2014 wordt ten opzichte van de prestatieafspraken een terugval verwacht in het aantal nieuw te bouwen woningen.

Eisen bouwwerken, werkzaamheden en ruimtelijke kwaliteit Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen De regelgeving inzake het

Over het handhavingsuitvoeringsprogramma en de uitvoering van het project

omgevingsrecht wordt

verbeterslag brandcompartimentering wordt gerapporteerd in het

nageleefd (E)

handhavingsverslag 2013 dat afzonderlijk aan de raad wordt aangeboden.

72


Jaarverslag

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten Ontwikkelen rol gemeente

De FUMO is geïmplementeerd en op 1 januari 2014 van start gegaan. De

richting FUMO (E)

personele invulling is afgerond en het personeel van de MAD is bij de FUMO geplaatst. Er wordt gewerkt aan het uitwisselen van informatie over de bedrijven, waarvoor de FUMO de gemeente Leeuwarden gaat adviseren. Naast een concept voorstel voor een dienstverleningsovereenkomst (DVO) is een uitvoeringsprogramma voor de vergunningverlening en het toezicht opgesteld voor die bedrijven waarvoor de FUMO de uitvoering doet. Met de conceptzienswijze bij de FUMO begroting 2014 is de directie van de FUMO aangespoord een uiterste inspanning te verrichten om de restformatie van de MAD omlaag te brengen. De komende tijd wordt gewerkt aan verdere professionalisering van het toezicht. Er zal meer gestuurd worden op resultaat en financiën. De FUMO is gehuisvest in het voormalige gemeentehuis van Boarnsterhim, waarmee een goede bestemming voor dit pand is gevonden.

Overige toelichting Implementeren

Het toetsingsbeleid is geïmplementeerd. Het verder digitaliseren van het

vergunningen

vergunningverleningsproces wordt bepaald door de voortgang van Leeuwarden

uitvoeringsprogramma (E)

digitaal.

Actualisatie Kadernota

De geactualiseerde kadernota handhaving wordt in het tweede kwartaal van

Handhaving (E)

2014 aan de raad aangeboden. De opzet is zodanig veranderd dat er vanaf 2015 wordt gewerkt met één integraal Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) waardoor het geheel overzichtelijker wordt en de integraliteit wordt vergroot.

Slag om

In 2013 zijn hercontroles van het project ‘slag om de brandcompartimentering’

brandcompartimentering

uitgevoerd en zijn er bij alle basisscholen controles uitgevoerd. Met een aantal

(E)

gebouwbeheerders wordt verkend of het mogelijk is om op termijn over te gaan op systeem- of horizontaal toezicht. Daarnaast is geïnventariseerd welke gebouwen in het voormalig grondgebied van noord Boarnsterhim een hoog risico hebben. Van de kamerverhuurpanden zijn de panden met 7 of meer bewoners gecontroleerd op brandveiligheid. Het merendeel van de exploitanten heeft de zaken, soms na hercontrole, volledig op orde. Waar tekortkomingen zijn geconstateerd, zijn de eigenaren gevergd op aanvullende maatregelen en treffen ze die.

Incident

Als gevolg van de brand op de Kelders is er in de samenleving onrust ontstaan

Brand Kelders

over de brandveiligheid bij kamerverhuur en studentenwoningen. Dit uit zich in rechtstreekse vragen van kamerbewoners, maar ook vanuit de buurt. Naast de toezichttaak die zich richt op kamerverhuurpanden met 5 of meer bewoners (gebruiksmelding), wordt hierop ingespeeld door in 2014 voorlichting te geven en in te zetten op het vergroten van het verantwoordelijkheidsbesef hiervoor bij de eigenaren en bewoners.

Subconclusie

Met het onderbrengen van een deel van de basistaken op het gebied van milieuvergunning, -toezicht en handhaving bij de FUMO wordt voldaan aan de landelijke afspraken. Er wordt gewerkt aan verdere professionalisering van het toezicht door meer te sturen op financiën en resultaat. Op het gebied van vergunningverlening is met de implementatie van het nieuwe Vergunningen uitvoeringsprogramma een verbeterslag gerealiseerd. Daarnaast heeft doorontwikkeling van het gedigitaliseerde vergunningverleningsproces

73


Jaarverslag

plaatsgevonden. Ook op gebied van handhaving is een kwaliteitsslag gemaakt door een overzichtelijker en integraler handhavingsuitvoeringsprogramma. De bewustwording van de verantwoordelijkheid die bewoners en eigenaren zelf hebben op het gebied van brandveiligheid blijft een aandachtspunt voor het volgend begrotingsjaar.


Totaal

Totaal

totale programma

lasten

baten

Saldo

A.


10.551

3.297

-7.254

B.


11.058

3.757

-7.301

C.

Rekening 2013

10.480

3.393

-7.087

Resultaat B - C

578

-364

214

Resultaat 2013

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

58

-40

18

Woningmarktbeleid

205

29

234

Overige huisvesting

21

11

32

Beleid ISV

70

0

70

Bouw- en milieutoezicht

98

-2

96

Omgevingsvergunning (WABO)

423

-586

-163

Handhaving omgevingsrecht

-64

-19

-83

11

0

11

Stadsvernieuwing

-245

245

0

Totaal

578

-364

214

x € 1.000 Beleidsproducten Cultuurhistorisch beheer

Kwaliteit gebouwde omgeving

Saldo


Totaal

Totaal

lasten

baten

1. Omgevingsvergunning - bouwen

615

-537

2. Woningmarktbeleid

200

3. Beleid ISV 4. Stadsvernieuwing

Saldo 78 200

70

70

-238

-238

Verrekening met reserves: -294

1. Omgevingsvergunning - bouwen 2. Stadsvernieuwing

-294 238

238


225

-65

160

Totaal

578

-364

214

74


Jaarverslag

Analyse & toelichting Programma Wonen Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Omgevingsvergunning - bouwen

Bij het opstellen van de begroting 2013 is aan bouwleges een opbrengst geraamd van € 2,407 mln. De werkelijke opbrengsten zijn blijven steken op € 1,870 mln. Een nadeel derhalve van een € 537.000. De aantallen ingediende aanvragen weken niet veel af van de verwachte aantallen, maar het betrof vooral aanvragen met een geringe bouwsom. Vooral de grote bouwprojecten, die verhoudingsgewijs een groot deel van de opbrengsten bepalen, bleven achter bij de raming. Om te anticiperen op de lagere leges wordt gedurende het jaar alles gedaan om op een verantwoorde wijze de kosten zo laag mogelijk te houden. Hiervoor wordt onder andere gewerkt met een flexibele schil, wat inhoudt dat een aantal vacatures pas wordt ingevuld met inhuur als de werkzaamheden daar om vragen. Hierdoor was het mogelijk om in 2013 een voordeel op apparaatskosten en diverse overige kosten te realiseren van € 615.000. Daarnaast is het beleid om een deel van de leges van grote bouwprojecten door te schuiven naar komende jaren, omdat de hiermee gepaard gaande werkzaamheden direct zijn gekoppeld aan de voortgang van de bouw de komende jaren. Ter dekking van deze kosten is een bedrag van € 294.000 gestort in de reserve budgetoverheveling. Hierdoor is per saldo sprake van een nadeel op het onderdeel bouwen van € 216.000.

2. Woningmarktbeleid

De inzet van de eigen medewerkers op het gebied van woningmarktbeleid is ruim € 150.000 lager dan begroot door vooral vacatureruimte. Daarnaast is ook geen aanspraak gedaan op het budget van € 50.000 voor externe advisering, waardoor in totaal sprake is van een voordeel van € 200.000.

3. Beleid ISV

De derde en laatste ISV-periode verkeert in een aflopende fase, waardoor ook de personele inzet fors lager is dan begroot; voordeel € 70.000.

4. Stadsvernieuwing

In het kader van de Stimuleringsregeling stedelijke woonkwaliteit is een bedrag van € 238.000 ingezet voor het voormalige pand van de Leeuwarder Courant. Deze bijdrage is onttrokken aan de reserve Stadsvernieuwing. Omdat bij het opstellen van de begroting 2013 deze mutatie voor dit jaar niet was voorzien, is zowel aan de lasten- als de batenkant, sprake van een afwijking die overigens geen invloed heeft op het resultaat.

75


Jaarverslag

76


Jaarverslag

Programma: Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling

Wethouder mw. T. Koster

L. Kappert

Speerpunten


Real 2013



Stadsring -

Europaplein

-

In mei 2013 verzocht de raad aan het college om het ontwerp zodanig aan te passen dat het tegemoet komt aan de opmerkingen van Hûs & Hiem om de overzienbaarheid van het plein te verbeteren. In september 2013 stemde de raad in met het burgerinitiatief om onderzoek te doen naar een oplossing zonder tunnels. Naar verwachting adviseert het college aan de raad in april 2014 over de vergelijking tussen een gelijkvloerse oplossing en het ontwerp met fietstunnels.

-

Valeriusstraat en

+



Mobiliteits- en

+

verkeersmanagement 

In mei 2013 heeft de raad de realisatiebesluiten voor de Valeriusstraat/-plein en de Julianalaan genomen.

Julianalaan

Het aantal partners is gegroeid naar 42. De doelstelling van 30 convenantpartners is ruim gerealiseerd.

Verkeersveiligheid

In 2013 zijn in het kader van het programma optimalisatie van

+

verkeersluwe gebieden extra maatregelen genomen in Camminghaburen (Frittemastate) en Goutum (Wergeasterdyk en de Tearnserdyk). Voorts zijn in 2013 diverse verkeerseducatieprojecten uitgevoerd in het kader van het Manifest Verkeersveiligheid Fryslân 2011-2025.



Onderdoorgangen bij station Werpsterhoek

-

In verband met een langere benodigde voorbereidingstijd worden de onderdoorgangen voor het autoverkeer en fietsverkeer in 2014/2015 gerealiseerd i.p.v. 2013.

Successen 1.

De uitvoering van het Programma Leeuwarden Vrij-Baan loopt grotendeels volgens planning en in goede samenwerking met de provincie en Rijkswaterstaat.

2.

De nieuwe meetmethode voor de indicatoren gemiddelde snelheid op de stadsring en gemiddelde snelheid op een aantal geselecteerde hoofdfietsroutes geeft meer gedetailleerde en betere beleidsinformatie. Hierdoor kan er beter gestuurd worden op basis van de gemeten resultaten.

3.

Op het gebied van mobiliteits- en verkeersmanagement zijn diverse positieve resultaten behaald. Hiermee is c.q. wordt een bijdrage geleverd aan een verbeterde doorstroming van het autoverkeer door het stimuleren van alternatieve vervoerswijzen, zoals de fiets.

Verbeterpunten Er zijn nog geen betrouwbare gegevens over de ontwikkeling van het aantal (ernstige)verkeersongevallen. De ongevallendatabase vormt hierdoor vanaf 2010 geen goede afspiegeling van de werkelijke veiligheidssituatie. Eindconclusie De voorbereiding en de uitvoering van de meeste Leeuwarder (Vrij-Baan) projecten verloopt volgens planning. De opgetreden vertragingen van een aantal (deel)projecten, zoals de parkeergarage Reviusstraat en de onderdoorgangen bij toekomstig station Werpsterhoek hebben geen negatieve invloed op de uitvoering van het totale bereikbaarheidsprogramma. De vertraging binnen het project Europaplein is in dit verband wel een zorgpunt/aandachtspunt. De Westelijke Invalsweg fase 2 verloopt niet geheel volgens planning. Daardoor verloopt de verkeersafwikkeling aan de westzijde van de stad gedurende een tijdelijke periode niet optimaal. Door een zo

77


Jaarverslag

optimaal mogelijke fasering is de verkeersafwikkeling tijdens de uitvoering zo goed mogelijk gewaarborgd. Om de doelstelling van de halvering van het gemiddeld aantal verkeersslachtoffers in 2025 (t.o.v. de periode 2007-2009) te kunnen toetsen wordt –in overleg met het Regionaal Orgaan voor de verkeerveiligheid Fryslân– bekeken op welke manier dat het beste kan.

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel Een bereikbare en verkeersveilige stad Strategische

Subdoelstellingen


A. Een acceptabele afwikkeling voor

- Stadsring; Europaplein,

hoofddoelen Auto- en fietsverkeer

structureel (S) autoverkeer op de Stadsring.

Een goede

Valeriusstraat en Julianalaan (I) - Projecten invalswegen: Westelijke

doorstroming van

Invalsweg fase 2, Drachtsterweg e.o.

het gemotoriseerde

en Overijsselselaan (I)

verkeer en

- Mobiliteits- en verkeersmanagement

fietsverkeer op het

(I)

hoofdwegennet

- Monitoring afwikkeling autoverkeer op de stadsring (S)

B. Handhaven van de gemiddelde fietssnelheid op het hoofdfietsnet

- Fietsroute binnenstad – Harlingervaart (I) - Monitoring fietssnelheid op hoofdfietsnetwerk (S)

Parkeren

C. Evenwicht tussen vraag en aanbod

Een goede

van parkeerplaatsen in en om de

- Parkeeronderzoek (S) - Parkeergarage Reviusstraat (I)

parkeerbalans voor

binnenstad op piekmomenten

- Parkeergarage Oosterstraat (I)

zowel het autoparkeren als het fietsparkeren

Verkeersveiligheid

D. Evenwicht tussen vraag en aanbod fietsenstallingen

- Bezettingsonderzoek fietsenstallingen (S)

E. Afname aantal verkeersslachtoffers

Leeuwarden is

- Verkeersveiligheid; optimalisatie verkeersluwe gebieden (I)

verkeersveilig

- Monitoring verkeersveiligheid (S) - Permanente Verkeerseducatie (S)

78


Jaarverslag


Subdoelstellingen Auto- en fietsverkeer A

Nulmeting

Begr 2013

(2009) 29,6 km/u

>25 km/u

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

>25 km/u

>25 km/u

2 km/u

14 km/u

14 km/u

Saldo

Een acceptabele afwikkeling voor autoverkeer op de Stadsring Indicator(en): - Een gemiddelde snelheid van minimaal 25 km per uur in de spitsperioden op de gehele stadsring in 2020

geen vergelijkbare meting

Bron: monitoring

B

Handhaven van de gemiddelde fietssnelheid op het hoofdfietsnet Indicator(en): - De gemiddelde snelheid op een aantal geselecteerde (2012) 14 km/u 16 km/u hoofdfietsroutes 14 km/u Bron: monitoring

Parkeren C

Evenwicht tussen vraag en aanbod van parkeerplaatsen in en om de binnenstad op piekmomenten Indicator(en): - Bezettingsgraad parkeerplaatsen binnenstad (binnen de stadsgrachten)

90% (op za in nov.)

<90%

72%

-18%

<90%

<90%

1.300 tekort

geen tekort

geen tekort

0

geen tekort

geen tekort

gem. 118 slachtoff ers per jaar

108

104

100

Bron: Parkeeronderzoek

D

Evenwicht tussen vraag en aanbod fietsenstallingen Binnenstad Indicator(en): - Aantal fietsenstallingen Bron: Fietsparkeeronderzoek

Verkeersveiligheid E

Afname aantal verkeersslachtoffers Indicator(en): - Halvering van het gemiddeld aantal verkeersslachtoffers in 2025 t.o.v. de periode 20072009

Bron: Ongevalsregistratie i.o.m. Provincie Fryslân

79

geen gegevens ivm gewijzigd registratiesysteem


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

- Stadsring

X

+

X

X

X

- Projecten invalswegen: Westelijke invalsweg

X

+/-

X

X

X

- Projecten invalswegen: Drachtsterweg e.o.

X

+

X

X

X

- Projecten invalswegen: Overijsselselaan

X

+

X

X

-

- Mobiliteits- en verkeersmanagement

X

+

X

X

X

- Monitoring afwikkeling autoverkeer op de stadsring

X

+

X

X

X

- Monitoring fietssnelheid op hoofdfietsnetwerk

X

+

X

X

X

- Fietsroute Binnenstad - Harlingervaart

X

+

X

-

-

- Parkeeronderzoek

X

+

X

X

X

- Parkeergarage Reviusstraat

X

-

-

-

-

- Parkeergarage Oosterstraat

X

+

-

-

-

- Optimalisatie verkeersluwe gebieden

X

+

X

-

-

- Monitoring verkeersveiligheid

X

-

X

X

X

- Permanente Verkeerseducatie

X

+

X

X

X

Auto- en fietsverkeer

Parkeren

Verkeersveiligheid


Subdoel

2013

Motie FietsParkeur

-

C

Analyse & toelichting Auto- en fietsverkeer Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Een gemiddelde snelheid

In 2013 is voor het meten van de gemiddelde snelheid van gemotoriseerd verkeer

van minimaal 25 km per

op de stadsring in de spitsperioden een andere meetmethode gebruikt dan in

uur in de spitsperioden op

voorgaande jaren.

de Stadsring (A) Ook hier geldt dat door de gewijzigde meetmethode vanaf 2013 een vergelijking met de eerdere jaren niet goed mogelijk is. De gemiddelde snelheid

In beide gevallen wordt de meting van 2013 de nieuwe nulmeting. Effectmetingen

op een aantal

vinden vanaf 2014 jaarlijks plaats volgens de nieuwe meetmethode.

80


Jaarverslag

geselecteerde hoofdfietsroutes (B) Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Europaplein

Het is niet gelukt om het oorspronkelijke ontwerp (uit 2012) in 2013 verder technisch uit te werken. Dit omdat in mei 2013 de raad het college heeft verzocht om het ontwerp zodanig aan te passen dat het tegemoet komt aan de opmerkingen van Hûs & Hiem om de overzienbaarheid van het plein te verbeteren. In september 2013 stemde de raad in met het burgerinitiatief om onderzoek te doen naar een oplossing zonder tunnels. Naar verwachting adviseert het college aan de raad in april 2014 over de vergelijking tussen een gelijkvloerse oplossing en het ontwerp met fietstunnels.

Westelijke Invalsweg

Bij de uitwerking van het project, de bestemmingsplanprocedure en de aankoop

(fase 2)

van de benodigde gronden is rekening gehouden met vertraging door procedures bij de Raad van State betreffende het bestemmingsplan en mogelijk onteigening. De Raad van State procedure is afgewikkeld en het bestemmingsplan is onherroepelijk vastgesteld. Er wordt dan ook druk gewerkt aan de onteigeningsprocedure. Deze procedure kan in het slechtste geval nog minstens 1,5 jaar duren, als partijen niet bereid zijn om mee te werken. Tot die tijd worden geen bouwactiviteiten uitgevoerd. Om er voor te zorgen dat het verkeer goed kan worden afgewikkeld, nadat de Haak en de 1e fase van de Westelijke invalsweg gereed zijn, wordt de 2e fase Westelijke Invalsweg gefaseerd uitgevoerd. Er is gekeken naar een slimme uitvoeringsvolgorde van projectonderdelen. Daarom wordt de aansluiting op de Zwettestraat versneld aangelegd. Hiermee is een goede aansluiting op de stadsring via de Zwettestraat geborgd.

Onderdoorgangen bij

In verband met een langere benodigde voorbereidingstijd worden de

station Werpsterhoek

onderdoorgangen voor het autoverkeer en fietsverkeer in 2014/2015 gerealiseerd i.p.v. 2013.

Overige toelichting Mobiliteits- en

Op het gebied van Mobiliteits- en verkeersmanagement zijn diverse positieve

verkeersmanagement

resultaten behaald. Hieronder volgt een greep uit de resultaten: 

Het aantal partners is gegroeid naar 42, waarvan 30 convenantpartners en 12 partners (MKB) met in totaal ca. 23.000 werknemers (ruim 40% van het totaal aantal werknemers). De doelstelling van 30 convenantpartners is gerealiseerd.



Het aantal deelnemende MKB-bedrijven als partner loopt nog steeds achter op de doelstelling, maar begint in aantallen op te lopen. De verwachting was medio 2013 15 MKB-partners te hebben. Op dit moment zijn er 12 MKBbedrijven als partner aangehaakt bij ‘Werk Slim, Reis Slim’. Hieraan heeft zowel de fietscampagne Rij2op5 als een gezamenlijke actie met bedrijvenpark Leeuwarden West en MKB-Noord aan bijgedragen.



Vanaf het voorjaar 2012 tot medio 2013 zijn er via de ‘Werk Slim Reis Slim’pas meer dan 400 e-bikes door werknemers via de deelnemende fietsenhandelaren gekocht. Het aantal fietsenhandelaren dat meedoet, is ondertussen opgelopen naar 17.



De fietskluizen bij Goutum zijn in gebruik genomen. De animo is groot, alle

81


Jaarverslag

50 passen zijn verstrekt en alle 30 kluizen zijn in gebruik. 

Leeuwarden is dankzij de plannen van ‘Werk Slim, Reis Slim’ onderdeel geworden van het landelijke programma van Beter Benutten van het Ministerie Infrastructuur & Milieu. Een plan voor specifiek Leeuwarden-West wordt in het 1e kwartaal van 2014 uitgewerkt.

Subconclusie

De speerpunten uit het programma 2013 liggen grotendeels op schema. Met uitzondering van het Europaplein en de onderdoorgangen bij station Werpsterhoek. Op het gebied van mobiliteits- en verkeersmanagement zijn diverse positieve resultaten behaald. De Westelijke Invalsweg fase 2 verloopt niet geheel volgens planning. Daardoor verloopt de verkeersafwikkeling aan de westzijde van de stad tijdelijk niet optimaal. Door een zo optimaal mogelijke fasering is de verkeersafwikkeling tijdens de uitvoering zo goed mogelijk gewaarborgd.

Parkeren Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Evenwicht tussen vraag

De bezettingsgraad van de autoparkeerplaatsen in de binnenstad is op

en aanbod van parkeer-

piekmomenten <90%. Daarmee is er evenwicht tussen vraag en aanbod.

plaatsen in en om de binnenstad op piekmomenten (C) Evenwicht tussen vraag

Uit tellingen blijkt dat er voldoende fietsenstallingen zijn. De stallingen worden

en aanbod

echter niet altijd optimaal gebruikt. Op piekmomenten worden in de binnenstad

fietsenstallingen (D)

veel fietsen buiten de rekken in de openbare ruimte geplaatst, terwijl er nog volop ruimte aanwezig is in de gratis, overdekte en bewaakte fietsenstallingen. Een vergelijkbare situatie is er bij het station. De gemeente wil het stallen van fietsen in de overdekte fietsenstallingen stimuleren en heeft daartoe ook maatregelen geformuleerd in het fietsbeleidsplan.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Parkeergarage

De bouw van de parkeergarage Reviusstraat is in 2013 niet van start gegaan. De

Reviusstraat

oorzaak hiervan is dat de formaliteiten rondom de grondoverdracht langer hebben geduurd dan eerder werd verondersteld. Bovendien is er eind 2013 een bezwaar ingediend tegen de omgevingsvergunning voor de bouw van de parkeergarage. Dit bezwaar moet eerst worden afgehandeld voordat in 2014 met de bouw kan worden gestart.

Overige toelichting Motie FietsParkeur

De motie stichting FietsParkeur gaat over de haalbaarheid van de zogenaamde BRV-systematiek (Betalen-Registreren-Verwijzen). Doel ervan is het optimaliseren 1

van het parkeren voor fietsen. Dit is opgenomen in het fietsplan , dat medio 2013 is vastgesteld. De uitwerking van de motie vindt plaats in 2014. Subconclusie

Er is evenwicht tussen vraag en aanbod parkeerplaatsen in en om de binnenstad

1

par. 4.3.3. Betere spreiding van fietsen en extra stallingen aan de achterzijde van het station.

82


Jaarverslag

op piekmomenten. De start van de bouw van de parkeergarage Reviusstraat wordt in 2014 verwacht, met oplevering begin 2015. Verkeersveiligheid Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Afname

Er zijn geen gegevens gepresenteerd, omdat de ongevallendatabase door een

verkeersslachtoffers (E)

nieuw registratiesysteem van de politie vanaf 2010 geen goede afspiegeling vormt van de werkelijke veiligheidssituatie. In overleg met het Regionaal Orgaan voor de verkeerveiligheid Fryslân wordt gezocht naar een oplossing voor dit probleem.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Verkeersveiligheid

In 2013 zijn in het kader van het programma optimalisatie van verkeersluwe gebieden extra maatregelen genomen in Camminghaburen (Frittemastate) en Goutum (Wergeasterdyk en de Tearnserdyk). Voorts zijn in 2013 diverse verkeerseducatieprojecten uitgevoerd in het kader van het Manifest Verkeersveiligheid Fryslân 2011-2025. De uitvoering van de verkeerseducatieprojecten is in handen van een aantal (maatschappelijke) organisaties. De gemeente stelt daarvoor de budgetten beschikbaar en stimuleert waar nodig de projecten. In 2013 zijn verkeersveiligheidsmaatregelen voor Achter de Hoven/Willem Lodewijkstraat voorbereid. In 2014 worden deze maatregelen verder uitgewerkt en uitgevoerd.

Subconclusie

In 2013 zijn de maatregelen op het gebied van verkeersveiligheid volgens planning uitgevoerd. In overleg met het Regionaal Orgaan voor de verkeerveiligheid Fryslân wordt op dit moment gezocht naar een oplossing voor een betere registratie van de verkeersongevallen.

83


Jaarverslag


Totaal

Totaal

totale programma

lasten

baten

Saldo

A.


7.140

5.805

-1.335

B.


8.530

5.805

-2.725

C.

Rekening 2013

7.564

5.235

-2.329

966

-570

396

Resultaat B - C


Resultaat

Resultaat

lasten

baten

Openbaar vervoer

-20

14

-6

Verkeer en vervoer

-62

32

-30

Parkeren

616

-616

0

Beleidsproducten

Saldo

Grond-, wegen waterbouwk. werken

432

0

432

Totaal

966

-570

396

Totaal

Totaal

lasten

baten

1. Parkeren

688

-616

72

2. Grond-, wegen waterbouwk. werken

432

0

432

0

-72

-72


-154

118

-36

Totaal

966

-570

396


Saldo

Verrekening met reserves: 1. Parkeren

Analyse & toelichting Programma Infrastructuur/bereikbaarheid Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1 Parkeren

Omdat het resultaat van het product Parkeren wordt verrekend met de reserve parkeren, heeft dit onderdeel geen invloed op het resultaat. Bij het opstellen van de begroting 2013 is er vanuit gegaan dat € 807.000 aan de reserve zou worden onttrokken. In werkelijkheid is € 735.000 aan de reserve onttrokken. Per saldo is in 2013 daarom een voordeel behaald van € 72.000. Dit kan als volgt worden verklaard: Resultaat CV parkeren (voordeel € 472.000) Op het resultaat CV Parkeergarages is een voordeel van € 472.000 gerealiseerd, wat bestaat uit de jaren 2012 (€ 46.000) en 2013 (€ 426.000). Bij het opstellen van de begroting 2013 was uitgegaan van een verwacht tekort bij de CV Parkeergarages van € 551.000. Op basis van de tussentijdse rapportage van de CV Parkeergarages wordt over 2013 een tekort verwacht van € 79.000. Per saldo een voordeel over 2013 van € 426.000. Het grote verschil wordt veroorzaakt doordat de parkeergarages beter/meer worden gebruikt dan in eerste instantie werd aangenomen.

84


Jaarverslag

Baten (nadeel € 455.000) Op de inkomsten uit meters en automaten is een nadeel van € 162.000 gerealiseerd. De belangrijkste oorzaak is de verschuiving van het parkeren op maaiveld naar de parkeergarages. Hier is een toename zichtbaar ten opzichte van vorig jaar. De inkomsten uit de Mulderboetes (parkeerovertredingen) en parkeerbelasting (overschrijding parkeertijd) zijn € 209.000 lager dan geraamd. Eén van de mogelijke oorzaken hiervoor is dat het nieuwe professioneel handhavingssysteem nog niet volledig in gebruik is genomen. Mede hierdoor blijven de boetes achter bij de raming. Daarnaast is op het verlenen van parkeervergunningen en -ontheffingen een nadeel van € 84.000 ontstaan. Overige verschillen (voordeel € 55.000) Op diverse overige posten is een voordeel van € 55.000 ontstaan. De stand van de reserve parkeren bedraagt per 31 december 2013 afgerond € 178.000. 2 Grond-, wegen

Op de kapitaallasten wegen, straten en pleinen is een voordeel ontstaan van

waterbouwkundige

€ 432.000. Met de investeringen in de bereikbaarheid van de stad, vooral de Haak

werken

en de Westelijke Invalsweg, is een totale gemeentelijke investering gemoeid van ruim € 13 mln. Totdat deze investeringen in gebruik worden genomen ontstaat er onderuitputting. Voor 2013 bedraagt deze onderuitputting € 432.000.

85


Jaarverslag

86


Jaarverslag

Programma: Dienstverlening (8) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Wethouder H. van der Molen

N. Karelse

Speerpunten

Real


2013 

Meertalig maken website

+

Op de gemeentelijke website is de inhoud van de hoofdmenu-items vertaald naar het Fries. Oftewel, alle projecten, agenda-items, teksten politiek en bestuur, alle thema’s en alle wijken en dorpen zijn inmiddels vertaald. Daarnaast is de complete sitenavigatie omgezet naar het Fries.



Inzet sociale media

+

Binnen het KCC is in 2013 een pilot webcare van start gegaan. De uitvoeringstaken zijn belegd bij een zgn. webcareteam. Het webcareteam richt zich op het actief monitoren en reageren op social media. Het kanaal social media is hiermee volledig geïntegreerd in de organisatie.



Beheer eigen gegevens

+

door klant

De benodigde infrastructuur is in 2013 aangelegd. Daarmee is aan de randvoorwaarde voldaan en kan een begin gemaakt worden met de verdere concretisering. Via MijnOverheid heeft de klant een totaaloverzicht van alle zaken bij de overheid. In 2014 wordt het beheer van de eigen gegevens uitgebreid met een persoonlijke internet pagina op de gemeentelijke website. De klant ziet hier detailinformatie over zijn lopende zaken bij de gemeente.



‘Open data’ via website

+/-

beschikbaar stellen aan

Er wordt gewerkt aan de realisatie en ingebruikname van een internetportaal, waarop de eerste datasets worden gepubliceerd.

ondernemers Successen 1.

In het streven naar een optimale dienstverlening is het nu mogelijk om digitaal een parkeervergunning aan te vragen of te verlengen.

2.

Op online-platforms wordt meer en meer gesproken over de gemeente en over onderwerpen die onze dienstverlening aangaan. De gemeente is hier actief op gaan inspelen.

3.

De Stadshal is heringericht en daarmee toegankelijker en veiliger voor klant en medewerker.

Verbeterpunten De doorontwikkeling van digitale (online) middelen op basis van relevantie en urgentie en de beschikbaarheid van een zogenaamde app voor het maken van een melding openbare ruimte. Eindconclusie Uit de klantwaardering, het (geringe) aantal klachten en de scores van de landelijke Benchmark wordt duidelijk dat het KCC betrouwbare en kwalitatief hoge dienstverlening biedt. Ten opzichte van voorgaande jaren heeft het KCC zich gestaag doorontwikkeld, waarbij het accent in 2013 meer lag op verbeteren van de kwaliteit van het klantcontact dan op de uitbreiding van het aantal producten. De ambitie is de verdere doorontwikkeling van de digitale dienstverlening. Met de inrichting van professionele webcare heeft de dienstverlening een nieuwe dimensie gekregen. De klant kan nu ook via sociale media een vraag aan de gemeente stellen en krijgt daarop snel een reactie. Hiermee is ook dit (nieuwe) kanaal optimaal toegankelijk en heeft inmiddels bewezen ook in geval van crisis en grote evenementen van grote toegevoegde waarde te kunnen zijn. De impact en gevolgen van de 3 decentralisatie voor onze dienstverlening zijn een belangrijk aandachtspunt. Kort door de bocht: hoe komt de klant binnen en hoe richten we onze processen daarop in? Het dienstverleningsconcept is hierbij één van de uitgangspunten. In dat kader wordt ook bekeken welke taken en producten kunnen worden overgeheveld naar het KCC. In het komende jaar richt het KCC haar ambities en aandacht vooral op de wijze van inbedding van de

87


Jaarverslag

decentralisaties in de organisatie en de doorontwikkeling van de (digitale) dienstverlening.

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel Transparante dienstverlening via één herkenbare ingang waarin de klant centraal staat Strategische

Subdoelstellingen


A. 80% van alle klantvragen aan de

- Het KCC voert procesregie: grip op

hoofddoelen Betrouwbare dienstverlening

structureel (S) gemeente Leeuwarden wordt afgehandeld in het

klantcontact (S) - Eenduidig en snel antwoord: ‘in 1

Klantcontactcentrum (KCC) B. Wij verbeteren onze dienstverlening continu

keer goed’ (S) - Analyseren klantvraag en initiëren van verbeteracties (S) - Kwaliteit productenaanbod (S) - Leren van klachten en bezwaren (S) - Uitvoering borgingsplan leesbaar Leeuwarders (S)

Vrije kanaalkeuze voor de klant.

C. Alle kanalen zijn optimaal

- Verdere uitbreiding digitaal kanaal (S)

toegankelijk

- Meertalig maken website (I)

Contact is mogelijk via: 1. website/ digitaal

D. Uniforme informatie via alle kanalen

- Verbeteracties worden via alle kanalen (=multichannel) doorgevoerd

loket

(S)

2. telefoon

- Inzet sociale media (I)

3. balie 4. post/email

Minimale belasting

E. Administratieve lastenverlichting

van de klant

- Eenmalige gegevensuitvraag (S) - Optimalisering processen: processen sneller laten verlopen (S) - We vertrouwen de klant: vermindering bewijslast (S) - Realiseren beheer eigen gegevens door klant (I) - Realiseren beschikbaarstelling ‘open data’ via website (I)

88


Jaarverslag


Subdoelstellingen Betrouwbare dienstverlening A

Nulmeting

Begr 2013

Real 2013

Saldo

Begr 2014

Begr 2015

(2008) 6,9 7,3

7,6

-

-

7,8

7,8

7,9

7,5

-0,4

8,0

8

7,8

7,9

7,8

-0,1

8,0

8

9%

<10%

<10%

0

<10%

<10%

28%

<20%

<20%

0

<20%

<20%

14,8%

<25%

<25%

0

<25%

<25%

(2007) 0 0

38

28

-10

40

40

>50

>10

-40

>50

>50

(2008) 20 sec

20 sec

20 sec

0

20 sec

20 sec

71%

80%

72,5% -7,5%

80%

80%

59%

70%

78,9% 8,9%

75%

75%

(2008) Nee Fase 1

Ja

Ja

Ja

80% van alle klantvragen aan de gemeente Leeuwarden wordt afgehandeld in het Klantcontactcentrum Indicator(en): - Klanttevredenheid digitale dienstverlening - Klanttevredenheid telefonie - Klanttevredenheid balie Bron: Klanttevredenheidsonderzoek

B

Wij verbeteren onze dienstverlening continu Indicator(en): - Percentage bezwaarschriften inzake de Algemene Wet Bestuursrecht dat gegrond is verklaard - Percentage bezwaarschriften inzake de Wet Werk en Bijstand dat gegrond is verklaard - Percentage formele klachten dat gegrond is verklaard Bron: Benchmarking Publiekszaken 2008

Vrije kanaalkeuze voor de klant C

Alle kanalen zijn optimaal toegankelijk Indicator(en): - Aantal webdiensten - Aantal aanvragen (x 1.000) via digitaal loket op jaarbasis - De door de gemeente Leeuwarden gehanteerde normatieve wachttijd voor het opnemen van de telefoon via het centrale publieksnummer (in seconden) - Percentage van de gevallen waarin de normatieve wachttijd voor het opnemen van de telefoon wordt gehaald - De gerealiseerde wachttijd voor de centrale publieksbalie (% minder dan 5 minuten) Bron: Telefoon en balie: Benchmarking Publiekszaken

D

Uniforme informatie via alle kanalen Indicator(en): - Management van contactkanalen gebeurt geïntegreerd over alle kanalen - In welke fase van het programma Overheid heeft Antwoord(c) bevindt de gemeente zich

Ja

Fase 4 Fase 3

0 -1

Minimale belasting van de klant E

Administratieve lastenverlichting Indicator(en): - Beschikt het KCC over een centraal klantinformatiesysteem (contactdatabase), waarin klantinformatie kan worden vastgelegd? Bron: Benchmarking Publiekszaken

89

(2008) Nee

Ja

0

Fase 4 Fase 4


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

- Het KCC voert procesregie: grip op klantcontact

X

+

X

X

X

- Eenduidig en snel antwoord: 'in 1 keer goed'

X

+

X

X

X

- Analyseren klantvraag en initiëren van verbeteracties

X

+

X

X

X

- Kwaliteit productenaanbod

X

+

X

X

X

- Leren van klachten en bezwaren

X

+

X

X

X

- Uitvoering borgingsplan leesbaar Leeuwarders

X

+

X

X

X

- Verdere uitbreiding digitaal kanaal

X

+/-

X

X

X

- Meertalig maken website

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

Optimalisering processen: processen sneller laten verlopen

X

+

X

X

X

- We vertrouwen de klant: vermindering bewijslast

X

+

X

X

X

- Realiseren beheer eigen gegevens door klant

X

+/-

X

X

X

- Realiseren beschikbaarstelling 'open data' via website

X

+/-

X

X

X

Betrouwbare dienstverlening

Vrije kanaalkeuze voor de klant

-

Verbeteracties worden via alle kanalen (=multichannel) doorgevoerd

- Inzet sociale media Minimale belasting van de klant - Eenmalige gegevensuitvraag -

Analyse & toelichting Betrouwbare dienstverlening Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Klanttevredenheid digitale

De waardering over de digitale dienstverlening ontbreekt door een gebrek aan

dienstverlening (A)

respons.

Klanttevredenheid

De score op klanttevredenheid telefonie ligt weliswaar lager dan begroot, maar is

telefonie (A)

beduidend hoger dan de score van 2012 (7,5 ten opzichte van 6,9). Het gemiddelde van alle deelnemers aan Benchmarking Publiekszaken is een 7,4.

Vrije kanaalkeuze voor de klant Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Alle kanalen optimaal

Aantal webdiensten

toegankelijk (C)

Met het programma Leeuwarden digitaal is er een afhankelijkheid ontstaan in de doorontwikkeling van het aantal webdiensten (digitale producten). Om het

90


Jaarverslag

volledige potentieel van nieuwe webdiensten te ontplooien wordt gebruik gemaakt van nieuwe technologie. Ten opzichte van de oorspronkelijke planning van het programma is vertraging opgelopen doordat niet tijdig door de leverancier is opgeleverd. Een aantal producten is wel geprioriteerd maar wacht op de technische uitrol. Aantal aanvragen via digitaal loket Ten opzichte van 2012 blijft het aantal digitale aanvragen gestaag stijgen. Het cijfer blijft echter achter bij de oorspronkelijke prognose. Met het aanbieden van digitale producten als aanvraag bijzondere bijstand en minimaregelingen zullen in het komende jaar een aanzienlijk hoger aantal aanvragen digitaal worden afgehandeld. Vanwege juridische aspecten is het nog niet mogelijk producten als paspoort, ID kaarten en rijbewijs digitaal aan te vragen. Juist voor deze producten is er potentieel een hoog aantal aanvragen mogelijk. Percentage normatieve wachttijd telefoon Het percentage waarin de wachttijd wordt behaald ligt lager dan begroot (72,5% ten opzichte van 80%). De oorzaak ligt voornamelijk in een tweetal factoren. De bezetting was te laag om het voorspelde aanbod op te vangen (ziekmeldingen, afmeldingen). De voorspelling was niet altijd juist doordat zgn. events niet of niet tijdig zijn aangegeven. Daardoor meer aanbod dan agents (medewerker call center). Om de genoemde oorzaken weg te nemen is een actieplan opgesteld. Fase van programma Overheid heeft Antwoord© De invoering van het dienstverleningsconcept Antwoord© gebeurt in vijf fasen. Leeuwarden bevindt zich momenteel in fase 3. In fase 4 gaat het KCC de regie voeren over het proces van de klantcontacten. Dit betekent dat de achterliggende vakafdelingen deze taak moeten loslaten. Het KCC zet bij meervoudige producten de individuele enkelvoudige aanvragen uit en bewaakt de afhandeling. De beoogde regie kan alleen worden uitgevoerd indien het daarvoor vereiste ‘zaaksysteem’ beschikbaar en operationeel is. Door problemen bij de leverancier heeft de ontwikkeling van het systeem vertraging opgelopen. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Verdere uitbreiding digitaal kanaal (C)

Het is nu mogelijk om digitaal een parkeervergunning aan te vragen. Dit geldt ook voor een gehandicaptenparkeerkaart en –plaats. Voor de klant betekent dit dat de vergunning direct wordt verleend. Naast het aanvragen van een parkeervergunning is het mogelijk om een parkeervergunning digitaal te verlengen. Ook nieuw is de optie om digitaal een kentekenwijziging door te geven.

Inzet social media (D)

Binnen het KCC zijn de uitvoeringstaken belegd bij een zogenaamd webcareteam. Met de inrichting van het webcareteam kunnen we snel en efficiënt inspringen en reageren op vragen en berichten via sociale media. Hiermee is de gemeentelijke webcare en online media monitoring op een hoger niveau gebracht. Het kanaal sociale media is nu volledig geïntegreerd in de organisatie.

Overige toelichting Herinrichting Stadshal (C)

De Stadshal is heringericht en daarmee veiliger en toegankelijker. Met oog voor de veiligheid van klant en medewerker zijn de balies open en transparant ingericht. De nieuwe gebruiksvriendelijke aankleding van de wachtruimte heeft

91


Jaarverslag

o.a. geleid tot de mogelijkheid voor de klant om gebruik te maken van internet. Hetzij via Wi-Fi, hetzij via onze eigen computers. Door de nieuwe belettering aan de buitenkant is ook de fysieke herkenbaarheid van het Stadskantoor vergroot.


Totaal

Totaal

totale programma

lasten

baten

Saldo

A.


3.655

1.458

-2.197

B.


3.669

1.498

-2.171

C.

Rekening 2013

3.687

1.528

-2.159

-18

30

12

Resultaat B - C

x € 1.000 Resultaat 2013 Beleidsproducten Persoonsinformatie

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

Saldo

-3

-2

-5

Indentificerende documenten

-16

10

-6

Advisering derden burgerzaken

-22

19

-3

Burgerlijke stand

22

3

25

-18

30

12

Totaal

Totaal

lasten

baten

1. Personeelskosten

12

0

12

2. Apparaatskosten

-5

0

-5

3. Overige lasten en baten (voornamelijk leges)

-25

30

5

Totaal

-18

30

12

Totaal


Saldo

Analyse & toelichting Programma Dienstverlening Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1 Personeelskosten

Er is een klein voordeel ontstaan van € 12.000 door iets lagere personeelskosten voor inzet van trouwambtenaren ten opzichte van de begroting.

2 Apparaatskosten

Gezien de geringe afwijking (€ 5.000) wordt dit nadeel hier verder niet toegelicht.

3 Overige baten en lasten

Er zijn iets meer inkomsten gerealiseerd uit de leges. De afwijking ten opzichte van de begroting is gering. Aan de andere kant is er een vergelijkbaar gering nadeel ontstaan met betrekking tot de post afdrachten aan het Rijk. Per saldo resteert een klein voordeel van € 5.000 met betrekking tot de leges.


In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling wordt de storting toegelicht van € 25.000 in de reserve budgetoverheveling voor de doorontwikkeling digitaal loket.

Programma: Politiek bestuur (9) 92


Jaarverslag

Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Burgemeester Ferd Crone

F. van Kaam

Speerpunten

Real


2013 

Raad (her)kenbaar voor

+

De uitvoering van het raadscommunicatieplan Kenbaar en herkenbaar

+

De gemeente heeft met diverse experimenten maatschappelijke

burgers 

Meer ruimte voor

is volgens planning verlopen.

maatschappelijke

initiatieven gefaciliteerd en mogelijk gemaakt. De voorbereiding en

dynamiek en veerkracht

presentatie van het bidbook Culturele hoofdstad 2018 (CH2018) heeft tot een grote mate van maatschappelijke dynamiek en veerkracht geleid.



Herindelingsverkiezing

-/+

Er zijn extra inspanningen verricht om mensen naar de stembus te trekken, zonder het gewenste resultaat. Maar de voorbereiding van de organisatie op bijkomende taken inclusief bemensing vanuit Boarnsterhim is goed verlopen.



Regiosamenwerking stadsmarketing

+

Leeuwarden CH2018 is de paraplu geworden voor alle stadsmarketingcampagnes. Er is een flinke stap gemaakt in de regiosamenwerking. Het Glazen huis 2013 in Leeuwarden was een groot succes.

Successen 1.

Leeuwarden is flink op de kaart gezet door de uitverkiezing tot CH2018 en Het Glazen Huis in Leeuwarden.

2.

De goede voorbereiding van de herindeling met Boarnsterhim heeft resultaat.

Verbeterpunten In protocollen vastleggen hoe bepaalde processen rond herindeling, verkiezing en collegevorming verlopen en daar bij eventuele volgende herindelingen profijt van hebben. Eindconclusie Binnen de regio is samengewerkt aan versterking van de economie en een krachtige regio. Er is een goed overzicht van samenwerkingsverbanden waar Leeuwarden in participeert. Waar de inhoud van die verbanden elkaar raakt wordt gestreefd naar synergie en een efficiënte aanpak. Zo worden bijvoorbeeld bestuurlijke overleggen van Streekagenda en Stadsregio op elkaar afgestemd. Daarnaast worden in de uitvoering projecten die een overlap hebben gezamenlijk opgepakt. Het gemeentebestuur heeft onverminderd (communicatie)activiteiten ondernomen om haar bewoners goed te informeren en te betrekken bij de Leeuwarder politiek en herindelingsverkiezing. Er was in 2013 meer ruimte voor maatschappelijke dynamiek en veerkracht. Hiervoor lijkt grotere waardering te zijn bij bewoners. In de nieuwe collegeperiode blijft de veranderende rol van de gemeente een belangrijk ontwikkelpunt.

93


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel Een transparant, effectief en samenwerkend bestuur Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Goede volksvertegen-

structureel (S) A. Goed functioneren van raad en raadsleden

- Voorbereidingen treffen nieuwe raad na gemeentelijke herindeling per 1-

woordiging

1-2014 (I) - Werkbezoeken organiseren en uitvoeren (S)

B. Een goede publieke verantwoording

- Uitvoeren plan van aanpak raadscommunicatie (Her)ken uw raad (I) - Ontwikkelen nieuwe communicatie instrumenten en optimaliseren bestaande (S)

Helder en consistent beleid

C. Herkenbare en duidelijke

- Harmonisatie van beleid Leeuwarden

beleidspunten

en Boarnsterhim (I) - Vereenvoudiging van beleid en regelgeving (I)

D. Betrokkenheid van de burgers bij het ontwikkelen van beleid

- Meer ruimte maken voor eigen initiatieven burgers, ondernemers en instellingen (I) - Tijdig betrekken burger bij plan- en beleidsrealisatie door middel van doelgroepgerichte communicatie (S)

Versterking positie Leeuwarden

E. In Landelijke onderzoeken scoort Leeuwarden goed op het onderdeel sterkte positie Leeuwarden.

- Herindeling en samenwerking binnen de regio en noord Nederland (I) - De implementatie en borging van de inhoud en onderliggende filosofie van de stadsvisie (S) - Stadsmarketing (I)

94


Jaarverslag


Subdoelstellingen Goede volksvertegenwoordiging A

Begr 2013

Real 2013

Saldo

Begr 2014

Begr 2015

7,7

--

--

7,8

7,8

7,8

6,3

-1,5

7,8

7,9

-

-

Goed functioneren van de raad en raadsleden Indicator(en): - Goede kwaliteit van besluitvorming en vergaderingen (2008) naar het oordeel van raadsleden 6,5 - Oordeel burger over de raad (2011) 5,7 Bron: Gemeenteraad en Gemeente-enquête

B

Een goede publieke verantwoording Indicator(en): - Opkomst gemeenteraad verkiezingen - absoluut % (2002: 56,23%; 2006: 56,78%) - - relatief percentage t.o.v. de G32

(2010) 50,6% - 0,6%

55%

39,6% -15,4 --

--

- Oordeel burger over kwaliteit gemeentelijke informatie

(2011) 6,2

6,5

--

--

6,5

7

68%

81%

--

--

82%

83%

68%

70%

--

--

71%

72%

(2009) 4,9

5,5

5,4

-0,1

5,6

5,7

- Positie van Leeuwarden op de schaal van 1 (goed) (2008) tot 50 (slecht); in de Atlas voor gemeenten worden 50 31 steden op 40 punten met elkaar vergeleken. - Positie van Leeuwarden op de schaal van 1 (goed) (2011) tot 68 (slecht) van Noord Nederlandse gemeenten 16

25

31

-6

25

25

-

20

nvt

15

14

Bron: CPB en Gemeente-enquête

Helder en consistent beleid C

Herkenbare en duidelijke beleidspunten Indicator(en): - Het percentage raadsleden dat het informatiepakket, de programmabegroting en jaarstukken als helder en consistent typeert - Het percentage raadsleden dat van mening is dat, op basis van beleidsnota's, zijn kaderstellende en controlerende rol voldoende tot goed kan uitvoeren Bron: Gemeenteraad

D

Betrokkenheid van burgers bij het ontwikkelen van beleid Indicator(en): - Oordeel burger die vindt dat hij/zij op tijd wordt betrokken bij het ontwikkelen van beleid (schaalscore tussen 1 'te laat' en 10 'ruim op tijd') Bron: Gemeente-enquête en wijkenquête

Versterking positie Leeuwarden E

In landelijke onderzoeken scoort Leeuwarden goed op het onderdeel sterkte positie Leeuwarden Indicator(en):

Bron: Elsevier- onderzoek 'De beste gemeente'

95


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

X

+

-

-

-

X

+

X

X

X

Goede volksvertegenwoordiging -

Voorbereidingen treffen nieuwe raad na gemeentelijke herindeling per 01-01-2014

- Werkbezoeken organiseren en uitvoeren -

Uitvoeren plan van aanpak raadscommunicatie '(Her)ken uw raad'

X

+

X

X

X

-

Ontwikkelen nieuwe communicatie instrumenten en optimaliseren bestaande

X

+

X

X

X

- Harmonisatie van beleid Leeuwarden en Boarnsterhim

X

+

X

X

-

- Vereenvoudiging van beleid en regelgeving

X

+

X

X

-

Helder en consistent beleid

-

Meer ruimte maken voor eigen initiatieven burgers, ondernemers en instellingen

X

+

X

X

X

-

Tijdig betrekken burger bij plan- en beleidsrealisatie door middel van doelgroepgerichte communicatie

X

+

X

X

X

Versterking positie Leeuwarden -

Herindeling en samenwerking binnen de regio en noord Nederland

X

+

X

X

X

-

De implementatie en borging van de inhoud en onderliggende filosofie van de stadsvisie etc.

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

-


Subdoel

2013

Motie opkomstbevordering

+

B

Analyse & toelichting Goede volksvertegenwoordiging Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Niet gemeten

In 2013 is de raad niet bevraagd op de kwaliteit van besluitvorming en de

indicatoren(A en C)

herkenbaarheid en duidelijkheid van beleidspunten. Verkiezingen en raadswisseling liggen hieraan ten grondslag. Gegeven de stabiele goede waardering door raadsleden op deze onderdelen in de afgelopen jaren, is dit verantwoord.

Opkomstbevordering

Rond de zomer zijn de voorbereidingen gestart voor de herindelingsverkiezing

herindelingsverkiezing

voor de nieuwe gemeente Leeuwarden. Bij ‘normale’ gemeenteraadsverkiezingen

(B)

kun je meeliften op landelijke campagnes en was het evenaren van het opkomstpercentage van 2010 (50,6%) misschien mogelijk geweest. Hoewel het een landelijke tendens is dat de opkomst bij verkiezingen steeds lager wordt. Nu was de opkomst in Leeuwarden op de verkiezingsdag van 13 november 2013 39,6%. Dat is 11% minder dan in 2010. Met de andere herindelingspartners is vooraf een gezamenlijke communicatiecampagne uitgevoerd om zoveel mogelijk mensen naar de stembus te krijgen. Ook in Heerenveen was het

96


Jaarverslag

opkomstpercentage 10% lager dan in 2010. Dus het effect is ongeveer hetzelfde geweest. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten De raad herkenbaar voor

In 2012 is gestart met de uitvoering van het raadscommunicatieplan Kenbaar en

burgers

herkenbaar. Dit is volgens plan in 2013 voortgezet. In 2013 is een effectmeting

(A)

van de ingezette communicatiemiddelen uitgevoerd door middel van een enquête onder het Burgerpanel. Hieruit blijkt dat Huis-aan-huis en informatie via de website van de gemeente goed scoort. Bewoners kennen dit instrument goed en waarderen het ook goed. Uit deze evaluatie zijn geen ideeën naar voren gekomen die tot de ontwikkeling van nieuwe instrumenten leidt. Het blijkt dat suggesties die worden gedaan instrumenten zijn die al wel worden gebruikt, maar blijkbaar niet bekend zijn. Dat betekent dat er ingezet moet worden op het beter benutten en promoten van die instrumenten, de e-mail nieuwsbrief is hier een voorbeeld van.

Helder en consistent beleid Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten Meer ruimte voor

Hoe geeft de overheid de samenleving meer ruimte? Door wél betrokken te zijn en

maatschappelijke

waar nodig verantwoordelijkheid te nemen, maar zonder invulling van die

dynamiek en veerkracht

betrokkenheid op een manier die maatschappelijke dynamiek verdringt. Wel

(D)

(helpen) oplossen, maar niet overnemen van een probleem. Voor de gemeente betekent dit meer regelen op hoofdlijnen, overeenstemming zoeken met mensen, organisaties, samenwerkingsverbanden over na te streven doelen en ‘loslaten’. Al werkende weg en proefondervindelijk is de gemeente hier afgelopen jaar mee bezig geweest. Voorbeelden staan genoemd in diverse programma’s: 1 Cultuur (CH2018), Sociaal maatschappelijke ontwikkeling (frontlijnaanpak) en 14 Woonen leefomgeving (wijkondernemerschap). In de nieuwe collegeperiode blijft de veranderende rol van de gemeente een belangrijk ontwikkelpunt.

Versterking positie Leeuwarden Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen In landelijke onderzoeken

Atlas voor gemeenten

scoort Leeuwarden goed

In de Atlas voor gemeenten worden de 50 grootste gemeenten met elkaar

op het onderdeel sterkte

vergeleken. Het genoemde rangnummer (31 in Atlas 2013) is een gemiddelde van

positie Leeuwarden

de rangnummers voor de waardering voor woonaantrekkelijkheid en sociaal

(E)

economische structuur. De daling op de ranglijst komt doordat Leeuwarden in woonaantrekkelijkheid achteruit is gegaan (33ste plaats in Atlas 2012 naar 38ste plaats in Atlas 2013). Dit betreft onder andere een beperkte verslechtering qua veiligheid (vernielingen en geweldsmisdrijven). Nou zijn de cijfers uit Atlas 2013 gebaseerd op het jaar 2012. Het effect van de genomen veiligheidsmaatregelen in 2013, is hierin dus nog niet zichtbaar. Zie voor de veiligheidscijfers 2013 programma 10 Veiligheid en openbare orde. De waardering voor de sociaal economische structuur is hetzelfde gebleven (24ste plaats). Elsevier-onderzoek De maatstaven van het Elsevier-onderzoek zijn in 2011 gewijzigd. Van gemeenten waar het goed wonen is, stond Leeuwarden in 2011 16e op de ranglijst van Noord Nederlandse provincies (Friesland, Groningen en Drenthe). In 2013 staat

97


Jaarverslag

Leeuwarden op de 20ste plaats. De plattelandsgemeenten komen door de jaren heen steeds beter uit de bus. Bijvoorbeeld dorpen, maar ook de Waddeneilanden scoorden in 2009/2010 veel slechter dan Leeuwarden maar staan nu in de top van Friese gemeenten. Leeuwarden blijft goed scoren op voorzieningen (o.a. winkels, cultuur e.d.). De scores op overlast en saamhorigheid bevolking blijven voor verbetering vatbaar. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Herindeling en

Herindeling

samenwerking binnen de

De herindeling met Boarnsterhim is in 2013 afgerond. Eveneens in 2013 besloten

regio en noord Nederland

de gemeenten Leeuwarderadeel en Littenseradiel dat ze niet zelfstandig verder

(E)

willen. De gemeente Leeuwarderadeel kiest voor een fusie met Leeuwarden. De gemeente Littenseradiel wil zich opsplitsten waarbij een deel naar Leeuwarden zal gaan. Leeuwarden heeft aangegeven in principe positief te staan tegenover deze herindelingen per 1 januari 2018. Samenwerking in de regio Het bestuurlijk overleg Stadsregio Leeuwarden heeft eind 2013 besloten met het samenwerkingsverband door te gaan tot 2018. Vanaf 2014 wil men een bredere focus en voor specifieke thema’s een hogere schaal kiezen. Er wordt begonnen met het verkennen van de noordelijke schil met als einddoel binding te creëren om iets te doen voor totaal Friesland. De Streekagenda Noordwest Fryslân is eind 2013 door het college vastgesteld. Het gaat bij de Steekagenda vooral om de uitvoering van beleid en projecten in het landelijke gebied. Omdat er op verschillende thema’s een overlap is met de Stadsregio wordt gestreefd zaken in samenhang op te pakken. Samenwerking tussen gemeenten De F4 gemeenten (Súdwest Fryslân, Heerenveen, Smallingerland en Leeuwarden) hebben een gezamenlijk economisch uitvoeringsprogramma opgesteld. Dit met als doel de Friese economie te versterken. Samenwerking met de provincie Fryslân In 2013 is door de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden gewerkt aan een nieuwe Samenwerkingsagenda. In die agenda wordt aangegeven op welke wijze en met welke projecten de beide overheden gezamenlijk willen bijdragen aan de urgenties zoals die geformuleerd zijn in het bidbook van de stichting Kulturele Haadstêd 2018. Op 31 mei 2013 is de nieuwe Samenwerkingsagenda 2013-2025 door beide overheden ondertekend. De urgenties waar de gemeente met de provincie Fryslân én de stichting KH 2018 aan wil werken zijn: 

het bevorderen van participatie



het verbeteren van het onderwijs



het vergroten van de werkgelegenheid

In totaal worden ongeveer 220 projecten vanuit de gemeente en de provincie ingezet om bij te dragen aan deze urgenties. Zij worden in 2013/2014 (verder) uitgewerkt en in uitvoering genomen. Daarbij vindt afstemming plaats met de inzet en het programma van de stichting KH2018 en vele andere partners in Leeuwarden en Fryslân. Samenwerking op Landsdelig niveau Het samenwerkingsverband noord Nederland (SNN) is in 2013 begonnen met een

98


Jaarverslag

herbezinning op haar rol en positie. Doordat er minder geld uit de Europese structuurfondsen (EFRO, ESF) naar noord Nederland komt, wordt gezocht naar een effectieve agenda waarbij ook andere fondsen in beeld komen zoals Horizon 2020. De focus wordt meer gericht op samenwerking met het bedrijfsleven en onderwijs- en kennisinstellingen. Leeuwarden in Europa Leeuwarden heeft in 2013 de titel CH2018 van Europa binnengehaald. Dit betekent dat er meer focus gaat komen op het participeren in en initiëren van Europese projecten. Overige toelichting

In het programma Economie en toerisme (3) staat een korte toelichting op de voorgenomen marketingcampagnes.


Totaal

Totaal

totale programma

Saldo

lasten

baten

A.


8.108

356

-7.752

B.


8.523

519

-8.004

C.

Rekening 2013

11.751

3.935

-7.816

-3.228

3.416

188

Resultaat B - C

x € 1.000 Resultaat 2013 Beleidsproducten Gemeenteraad

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

Saldo

-168

58

-3.060

3.358

298

Totaal

-3.228

3.416

188

Analyse van het resultaat:

Totaal

Totaal

lasten

baten

College van B&W

-110

x € 1.000

1. Invoer werkkostenregeling

142

2. Vrijval uit voorziening wachtgeld vm. bestuurders 23

Niet relevante posten: Totaal

99

142 90

3. Aanpassingen aan de raadszaal

Saldo

90 23

-3.393

3.327

-66

-3.228

3.417

189


Jaarverslag

Analyse & toelichting Programma 9 Politiek bestuur Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1 Invoer

Dit jaar is bij de gemeente Leeuwarden de werkkostenregeling ingevoerd.

Werkkostenregeling

Deze regeling houdt in dat over verstrekkingen aan het personeel (bijv. onkostenvergoedingen) geen belasting is verschuldigd zolang het totaal van deze kosten blijft binnen het algemeen forfait (dit is 1,5% van de totale fiscale loonsom). In de begroting 2013 zijn de onkostenvergoedingen aan raadsleden en aan leden van het college nog bruto geraamd (dus rekening houdend met in te houden belastingen). Met de invoering van de werkkostenregeling behoeft alleen nog rekening te worden gehouden met nettobedragen. Ten opzichte van de begroting ontstaat hierdoor een voordeel van € 142.000. In de Turap is een voordeel gemeld van € 100.000.

2 Vrijval uit voorziening

Bij het opstellen van de jaarrekening wordt beoordeeld of de voorziening voor

arbeidskosten

toekomstige wachtgeldverplichtingen van voormalige bestuurders toereikend is om

gerelateerde

te voldoen aan lopende verplichtingen. Na de gemeenteraadsverkiezingen kan

verplichtingen (wachtgeld

geconcludeerd worden dat er nagenoeg geen wachtgeldverplichtingen zijn.

vm. Bestuurders)

Ook omdat de zittende collegeleden na de verkiezingen weer terugkeren in het nieuwe college. Uit de voorziening kan daarom een bedrag van € 90.000 vrijvallen. Bij het opstellen van de Turap was nog niet bekend hoe de samenstelling van het nieuwe college er uit zou zien.

3 Aanpassingen raadszaal

In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling wordt de storting toegelicht van € 22.500 in de reserve budgetoverheveling voor vervanging van de banken op de publieke tribune van de raadszaal.

100


Jaarverslag

Programma: Veiligheid en Openbare orde (10) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Burgemeester Ferd Crone

W.J. Borghardt

Speerpunten

Real


2013 

Realisatie van de

+

De Regionale Brandweer is gerealiseerd per 1 januari 2014.

+

De nieuwe brandweer kazerne is opgeleverd en geopend in 2013.

+

De doelgroepen: jeugd, veelplegers, overlastgevend dak en thuislozen,

Regionale Brandweer per 1 januari 2014 samen met de veiligheidsregio Fryslân. 

Optimalisering inrichting en gebruik van de nieuwe brandweer kazerne



Persoonsgerichte aanpak van overlastgevende en

hooligans, criminele en overlastgevende personen etnisch gerelateerd

criminele doelgroepen in

zijn besproken in het VHF. Ook de persoonsgerichte aanpak

het veiligheidshuis

woninginbrekers is toegevoegd aan de te bespreken personen.

Fryslân (VHF) 

Toezicht en handhaving in de binnenstad

+

In 2013 is gewerkt met het toezichtsmodel binnenstad waarbij politie en stadstoezicht nauw hebben samengewerkt. Hierdoor is toezicht verscherpt. Dit heeft, naast alle andere maatregelen geresulteerd in een afname van jeugdoverlast, straatroven, mishandelingen en bedreigingen. Wel heeft de binnen stad een erg slecht imago, zo blijkt uit de veiligheidsenquête eind 2013.

Successen 1.

Multidisciplinaire inzet op evenementen (SR en Cambuur kampioen en eredivisie vooral: grote massa’s op de benen)

2.

Maatwerkaanpak dwang en drang in relatie tot zorg en hulpverlening in het veiligheidshuis (o.a. op

3.

Aanpak en betrokkenheid bij prostitutie en mensenhandel

jeugd, overlastgevers)

Verbeterpunten 1.

Aanpak Woningeninbraken, nog meer inzet op preventie en helers

2.

Bestuurlijke aanpak Hennepteelt (ook vanwege brandgevaar) en huiseigenaren

3.

Inzet op veiligheidsbeleving van bewoners, positieve objectieve resultaten op gebied van veiligheid lopen niet in de pas met de beleving van inwoners op gebied van veiligheid.

Eindconclusie Het was een redelijk tot goed veiligheidsjaar waarin het geweld is afgenomen, de jeugdoverlast stabiel lijkt, het aantal veelplegers weer is gedaald en waar in de wijkveiligheidsindex nog maar 2 code geel wijken kent naast de code rood voor de binnenstad. Een jaar met vele grote en veilige evenementen en de rentree van SC Cambuur in de eredivisie. Het was ook een jaar met een forse toename van de woninginbraken en diefstal vanaf en uit motorvoertuigen en toename van woonoverlast. Daarnaast is het opvallend dat in sommige wijken en buurten het onveiligheidsgevoel groot is, terwijl de objectieve cijfers anders uitwijzen. De bestuurlijke bevoegdheden van de burgemeester kunnen nog sterker dan afgelopen jaren ingezet worden en dit dan veelal gerelateerd aan de persoonsgerichte aanpak van het Veiligheidshuis. De inzet van drang en dwang in combinatie met zorg en hulpverlening is een sterke component om langdurige overlastkwesties efficiënt te kunnen aanpakken.

101


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel In Leeuwarden weet en voelt iedereen zich veilig Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Criminaliteit en

structureel (S) A. Vermindering van criminaliteit en

overlast

overlast door persoonsgerichte

Criminaliteit en

aanpak.

- Aanpak op maat criminele en overlastgevende personen (S)

overlast worden aangepakt.

B. Vermindering van criminaliteit en overlast door gebiedsgerichte aanpak.

- Wijkgerichte aanpak (m.n. ISV wijken) (I) - Aanpak van jeugdoverlast (I)

Openbare orde en

C. Voorkoming en bestrijding van

misdaad

verstoring van de openbare orde door

De openbare orde in

inzet bevoegdheden burgemeester.

Leeuwarden wordt

- Ingrijpen bij (dreigende) verstoring openbare orde (S) - Opleggen huisverboden en sluiting woningen indien noodzakelijk (S)

gehandhaafd en (georganiseerde) misdaad wordt

D. Aanpak van georganiseerde misdaad door bestuurlijke instrumenten.

- Tegengaan georganiseerde criminaliteit (I)

aangepakt

Fysieke

E. De brand- en ongevalbestrijding in de

- De fysieke veiligheidsrisico’s worden

veiligheids-

gemeente Leeuwarden is op basis van

risico’s

onderkende fysieke veiligheidsrisico’s

geïnventariseerd (S)

De fysieke

voorbereid en wordt adequaat

bestuurlijk en organisatorisch ingebed

veiligheidsrisico’s in

uitgevoerd.

(S)

- Aspecten brandveiligheid worden

de gemeente Leeuwarden worden onderkend en beheerst

F. De rampenbestrijding in de gemeente Leeuwarden is op basis van onderkende fysieke veiligheidsrisico’s voorbereid en wordt adequaat uitgevoerd.

aanpassen van de regionale crisisorganisatie (S) - Implementatie van de Wet op de Veiligheidsregio (I)

102

- Risicobeperkende maatregelen en/of


Jaarverslag


Subdoelstellingen

Nulmeting

Begr 2013

Real 2013

Saldo

Begr 2014

Begr 2015

-

nvt

11

nvt

5

nvt

15

10

13

+3

10

10

(2002) 135

nvt

140

nvt

- 5%

nvt

-

nvt

5,0; 1,0

nvt

Criminaliteit en overlast A

Vermindering van criminaliteit en overlast door persoonsgerichte aanpak. Indicator(en): - Het aantal veelplegers dat in 2014 een jaar delictvrij is - Het aantal criminele jeugdgroepen is in 2014 0 en het aantal overlastgevende en hinderlijke jeugdgroepen is 13 - Overlast veroorzaakt door daken thuisloze drugsverslaafden (uitgedrukt in aantal incidenten geregistreerd door politie) in 2015 Bron: OM en Politie

B

Vermindering van criminaliteit en overlast door gebiedsgerichte aanpak Indicator(en): - Wijkveiligheidsindex binnenstad en wijken (2014 minimaal score 5,0 Binnenstad; de ISV wijken minimaal 1 punt beter)

- Vermindering woonoverlast met 5% in 2014 t.o.v. 2009 (uitgedrukt in aantal incidenten)

(2009) 1471

nvt

-

alleen Gemidbinnen- deld stad iets onder achter5,0, uit 2 code gegaan geel wijken

1698

nvt

-5%

nvt

Altijd

100%

0

Altijd

Altijd

(2012) 0

Altijd

5

0

Altijd

Altijd

-

Max.

100%

0

Max.

Max.

100%

100%

0

100%

100%

Bron: Wijkveiligheidsindex en Politie

Openbare orde en misdaad C

Voorkoming en bestrijding van verstoring van de openbare orde door inzet bevoegdheden burgemeester Indicator(en): - Toepassen (nood)bevoegdheden burgemeester bij (dreigende) verstoring van de openbare orde op straat, maar ook in de privésfeer als overlast aan de orde is - Het aantal stadiongebiedsverboden dat wordt opgelegd na voetbal gerelateerde ordeverstoringen Bron: MOL en Politie

D

Aanpak van georganiseerde misdaad door bestuurlijke instrumenten Indicator(en): - Inzet van bestuurlijke instrumenten, zoals de APV, de Wet MBVEO, Gemeentewet en Opiumwet bij (vermoedens van) georganiseerde criminaliteit. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de expertise van het RIEC Noord Nederland. Bron: gemeente Leeuwarden

Fysieke veiligheidsrisico's E

De brand- en ongevalbestrijding in de gemeente Leeuwarden is voorbereid en uitgevoerd. Indicator(en): - De brand- en ongevallenbestrijding in de gemeente Leeuwarden is op basis van onderkende fysieke veiligheidsrisico's voorbereid en wordt adequaat uitgevoerd.

103


Jaarverslag

- Aantoonbaar accurate (uitruk)procedures, bereikbaarheidskaarten en aanvalsplannen voor de brandweer afgemeten aan de overschrijdingsindex - Brandveiligheidsbeleid en de bereikbaarheid voor hulpverleningsdiensten en bluswatervoorzieningen zijn ingebed in ruimtelijke ordening, vergunningverlening en voorlichting F

3

3

0

100%

100%

0

100%

100%

100%

100%

0

100%

100%

De rampenbestrijding in de gemeente Leeuwarden is op basis van onderkende fysieke veiligheidsrisico's voorbereid en wordt adequaat uitgevoerd Indicator(en): - De planvorming is op orde, waarmee de crisisorganisatie in stand wordt gehouden: onder meer (regionaal) crisisplan, rampenbestrijdingsplan Bron: gemeente Leeuwarden

104

3,75


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

X

+

X

X

X

- Wijkgerichte aanpak (m.n. ISV3 wijken)

X

+

-

-

-

- Aanpak van jeugdoverlast

X

+

-

-

-

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

X

+

X

-

-

X

+

-

-

-

Criminaliteit en overlast -

Aanpak op maat criminele en overlast gevende personen

Openbare orde en misdaad - Ingrijpen bij (dreigende) verstoring openbare orde -

Opleggen huisverboden en sluiting woningen indien noodzakelijk

- Tegengaan georganiseerde criminaliteit Fysieke veiligheidsrisico's - De fysieke veiligheidsrisico's worden geïnventariseerd -

Aspecten brandveiligheid worden bestuurlijk en organisatorisch ingebed

X

+

-

-

-

-

Risicobeperkende maatregelen en/of aanpassen van de regionale crisisorganisatie

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

- Implementatie van de Wet op de Veiligheidsregio


Subdoel

2013

Motie prioriteiten veiligheid Aanpak ‘de Buurt bestuurt’

+/-

B

Analyse & toelichting Criminaliteit en overlast Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen

Verbetering

Vermindering van criminaliteit

De overlast van daken thuisloze drugsverslaafden is in 2013 afgenomen

en overlast door

naar 140 geregistreerde incidenten (174 in 2012). De intensieve inzet op

persoonsgerichte aanpak (A)

deze personen in het veiligheidshuis in combinatie met de inzet van de Fact teams op straat werpt vruchten af. Het aantal veelplegers per peildatum december 2013 is 42, dit in tegenstelling tot 2012 waar we 53 veelplegers telden. Dit betekent een teruggang in het aantal veelplegers. Dit is overigens een landelijke trend. Het aantal unieke2 jongeren dat besproken is in het jeugdtraject VHF en een traject volgt is 22. Het aantal jeugdgroepen is afgenomen; in Leeuwarden kennen we nu 12 hinderlijke en 1 overlastgevende groep (+ jeugdbende).

Naast de unieke jongeren die besproken zijn, worden ook veel jongeren besproken in de systeembesprekingen (gezinnen) en komt het totaal op ca. 150 jongeren.

2

105


Jaarverslag

Verslechtering De overlast van gestoorde personen is in 2013 wederom toegenomen van 1616 personen in 2012 naar 1689 incidenten in 2013. In 2010 1411 personen. Vermindering van criminaliteit

De VPI scores wijzen uit dat de veiligheidssituatie in Leeuwarden stabiel is

en overlast door

(7,22 in 2012 en 7,21 in 2013). De Binnenstad scoort op de

gebiedsgerichte aanpak (B)

wijkveiligheids-index 4,42. Dit is een geringe teruggang die veroorzaakt wordt door toename van de variabelen geweld en overige overlast. De code verdeling van wijken is als volgt: 1 code rood (2012: 1) 2 code geel (2012: 4) 14 code blauw (2012: 10) 10 code groen (2012: 12) We zien een toename van de incidenten woninginbraken van 762 (2012) naar 934 (2013). De incidenten ‘woonoverlast/burengerucht’ zijn in 2013 eveneens gestegen van 1616 (2012) naar 1698 (2013) Voor wat betreft geweld: het aantal straatroven is gedaald; maar het aantal incidenten ruzie/vechtpartijen is fors gestegen (1206 in 2012) naar 1669 in 20133. We zien voor het tweede opvolgende jaar een daling van diefstal/inbraak bij bedrijven en kantoren.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Vermindering van criminaliteit en Veiligheidshuis overlast door persoonsgerichte

Het aantal besproken cases in het Veiligheidshuis is toegenomen met

aanpak (A)

200% (363 personen, alsmede 424 nazorgcontacten ex gedetineerden). Het veiligheidshuis heeft zich het afgelopen jaar meer toegelegd op maatwerkoverleggen. Hierdoor is de effectiviteit van de interventies toegenomen (drang/dwang in combinatie met zorg). Sociale wijkteams en interventieteams zijn in deze aanpak meegenomen als cruciale partners voor de zorg en hulpverlening. Jeugdaanpak Ondanks de afname in het aantal groepen zien we dat het gedrag van deze groepen structureler en ernstiger van aard is dan voorheen. De inzet van straatcoaches, intensivering van de jeugdaanpak in het VHF en de samenwerking van de taskforce jeugdoverlast lijkt haar vruchten af te werpen door een daling in de cijfers van overlast. In totaal is aan 5 jongeren een groepsverbod opgelegd. In een deel van Camminghaburen gold een groot deel van 2013 een samenscholingsverbod. Daarnaast heeft de burgemeester meerdere waarschuwings-brieven aan de ouders en jongeren gezonden en zijn meerdere jongeren (en hun ouders) op gesprek ontboden bij de burgemeester en teamchef van politie Leeuwarden naar aanleiding van overlast meldingen. Ook bij de jeugd is de combinatie van trajecten zorg en drang/dwang noodzakelijk om ze op het rechte spoor te brengen (en te houden). Er is veel samenwerking met leerplicht en RMC.

Over het algemeen kan worden gesteld voor daders van geweldpleging dat de leeftijdspiek ligt in de categorie 16-19 jarigen. Daarnaast pleegt de geweldpleger van 24 jaar het hoogste aantal geweldsincidenten en is het aandeel van de geweldpleger van 27 jaar te vergelijken met de 18 jarigen. De daders zijn doorgaans mannen. 3

106


Jaarverslag

Vermindering van criminaliteit en Aanpak woninginbraken overlast door gebiedsgerichte

De grote stijging van het aantal woninginbraken heeft de gemeente

aanpak (B)

genoopt tot intensivering van de inzet op dit thema. De gemeente heeft in samenspraak met politie en het ministerie van V&J een totaalplan opgesteld. Dit plan behelst niet alleen preventie en opsporing maar pakt ook de helers aan. Verschillende acties zijn uitgevoerd, zoals het inzetten van een inbraakpreventieteam, inbraakpreventieavond en het informeren van handelaren in tweedehands goederen over hun wettelijke registratieplicht. In het Veiligheidshuis worden notoire woninginbrekers besproken en krijgen ze een maatwerkaanpak. De daling van het aantal inbraken bij bedrijven en kantoren kan gerelateerd worden aan de inzet van keurmerk veilig Ondernemen op de Leeuwarder bedrijventerreinen. Aanpak woonoverlast/burengerucht De inzet op de stijgende woonoverlast blijft onverminderd. Samen met het Meldpunt Overlast, team Toezicht en handhaving is een handhavingsaanpak gerealiseerd. Dossiervorming is hierbij erg belangrijk om bestuursrechtelijk te kunnen optreden. Participatie van bewoners is op dit onderdeel van wezenlijk belang. Dossiers kunnen slechts worden gevormd als bewoner overlastsituaties blijven melden bij het MOL en politie.

Speerpunt Toezicht en handhaving in de

Het streven om de binnenstad veiliger te maken, is nog niet gerealiseerd

binnenstad (B)

ondanks de grote hoeveelheid aan maatregelen die worden ingezet. Wel zijn gewelddelicten (straatroven, mishandeling en bedreiging) afgenomen. De beleving van veiligheid is eerder verslechterd dan verbeterd. In het najaar van 2013 is de APV aangepast om notoire dealers en vervelende stappers sneller te kunnen aanpakken door middel van gebiedsverboden. Het effect hiervan moeten we in 2014 gaan merken.

Motie Prioriteiten veiligheid ‘De buurt

De eerste verkenningen hebben plaatsgevonden. In de nieuwe

bestuurt’ (B)

collegeperiode wordt deze motie nader uitgewerkt met buurt en politie.

Subconclusie

De geweldsdelicten nemen af in Leeuwarden, de jeugdoverlast lijkt kwantitatief stabiel maar overlastincidenten worden wel extremer. Woninginbraken, ruzies en vechtpartijen nemen toe.

Openbare Orde en misdaad Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Voorkoming en bestrijding van

Er zijn in 2013 95 huiselijk geweldszaken besproken in het veiligheidshuis

verstoring openbare orde door

en de burgemeester heeft 28 huisverboden opgelegd (34 in 2012).

inzet bevoegdheden

In 2013 heeft de burgemeester 3 gebiedsverboden opgelegd. In de

burgemeester (C)

binnenstad zijn (in mandaat) door politie uitgedeeld: - Waarschuwing gebiedsontzegging

: 30 keer

- Gebiedsontzegging (24uur/14dgn/28dgn)

: 24 keer

Bij grootstedelijke evenementen zoals Koningsdag, 5 mei en uiteraard Serious Request hebben zich geen noemenswaardige incidenten

107


Jaarverslag

voorgedaan. Bestuurlijk ingrijpen was niet aan de orde. Bij het betaald voetbal en dan vooral vanaf augustus 2013 met de entree van SC Cambuur in de Eredivisie, is de druk op de wedstrijden toegenomen. Dit vanuit eigen harde kern hooligans, maar ook door de komst van risicosupporters van grote clubs uit den lande. Het aantal door de KNVB opgelegde stadionverboden bedraagt: 14 (3 in seizoen Pilar league en 11 in eerste seizoenshelft eredivisie). Het aantal door de burgemeester afgekondigde voornemens opleggen stadiongebiedsverboden bedraagt 5. Deze voornemens zijn in december 2013 afgekondigd en effectuering vindt plaats in 2014. In oktober 2013 heeft de rechter (naar aanleiding van de eis van de officier van justitie) ook enkele gebiedsverboden voetbal opgelegd. Aanpak van georganiseerde

Op gebied van de aanpak woonoverlast c.q. hennepteelt/overlast

misdaad door bestuurlijke

harddrugs zijn 3 waarschuwingen uitgegaan naar particulieren als

instrumenten (D)

voorloper van de bevoegdheid tot het sluiten van een woning en heeft de burgemeester een kamer gesloten gedurende enkele maanden. Vijf zaken zijn in behandeling. In 4 gevallen was de huurder snel vertrokken zonder achterlating woon-of verblijfplaats. Er zijn in 2013 33 signalen mensenhandel/ uitbuiting aan de ketenregisseur mensenhandel (VHF) gemeld. De aanpak van straatprostitutie samen met het VHF heeft erin geresulteerd dat eind 2013 van de 18 bekende straatprostituees er 16 niet meer op straat tippelen. 174 van hen zitten inmiddels in een hulpverleningstraject, hebben huisvesting en inkomen. Hiermee is de overlast van deze dames aanzienlijk afgenomen.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Ingrijpen bij (dreigende)

De multidisciplinaire inzet op evenementen is in 2013 goed tot stand

verstoring openbare orde (C)

gekomen. Zeker met een groot evenement als Serious Request was de regie op veiligheid stevig in handen bij het breed opgezette veiligheidsteam en coördinatiecentrum in het Burmaniahuis. Een goede multidisciplinaire preparatie op dergelijke grote evenementen draagt bij aan realiseren van veiligheid in de stad. Bij het betaald voetbal zijn extra maatregelen genomen door elk van de betrokken partijen als het gaat om veiliger maken van het stadion en de omgeving. Er is een extra parkeerfaciliteit gekomen voor de gasten en de hekwerken in het stadion zijn verstevigd. Ook zijn er goede afspraken gemaakt met SC Cambuur over inzet stewardorganisatie, fouilleren etc. Het voornaamste veiligheidsrisico zit in de infrastructuur van het stadiongebied. Vooral de vertrekkende supporters worden nogal eens belaagd door de harde kern van Cambuur en ander loslopende jongeren. Door inzet van politie, beveiligers en stadstoezicht, extra hekken en extra camera’s wordt de situatie beheersbaar gehouden. Waar personen door politie aangehouden worden voor incidenten waarbij de openbare orde is verstoord, legt de burgemeester een stadiongebiedsverbod op.

Tegengaan georganiseerde

De vastgestelde prioriteiten in Leeuwarden zijn: de aanpak hennepteelt

misdaad (D)

en vastgoedfraude en mensenhandel.

4

In 2013 is één straatprostituee overleden.

108


Jaarverslag

Mensenhandel De ketenaanpak mensenhandel is in 2013 verder ontwikkeld. De signalen van mensenhandel komen nu op een centraal punt binnen (veiligheidshuis) en er wordt op elke persoon/groep een integraal plan van aanpak opgesteld. De samenwerking met het RIEC is geïntensiveerd. Hennepteelt In 2013 is het hennepconvenant voor Friesland ondertekend. In het hennepconvenant is de informatie-uitwisseling op het gebied van aanpak hennepteelt goed geborgd bij alle deelnemende partijen. Daarnaast heeft de burgemeester in 2013 de beleidsregels 13b opnieuw vastgesteld. Door deze nieuwe beleidsregels is de burgemeester bevoegd om snel en consequent op te treden bij hennepteelt en drugsoverlast vanuit woningen. Recentelijk zijn er landelijke weer nieuwe ontwikkelingen, waardoor de bestuurlijke bevoegdheden van de burgemeester op dit gebied nog weer verder uitgebreid worden. Hiermee gaan we in 2014 aan de slag. Vastgoedfraude Samen met het RIEC vindt onderzoek naar vastgoedfraude plaats op voorspraak van de gezagsdriehoek Leeuwarden. Onderzocht wordt of er een justitiële, fiscale en/of bestuursrechtelijke aanpak nodig (en mogelijk) is om de fraude effectief te doen stoppen. Er is veel informatie geleverd aan het RIEC om mogelijke fraude te kunnen analyseren. Subconclusie

Mede door jarenlange ervaring wordt goed ingespeeld op grote evenementen en daarmee gepaard gaande risico’s, uiteraard in samenwerking met vele ketenpartners. Voor wat betreft de bestuurlijke aanpak van misdaad wordt gezocht naar wegen om criminaliteit en overlast effectief aan te pakken. Dat lukt steeds beter. Regelgeving op dit punt ontwikkelt zich ook voortdurend en de gemeente past haar beleid hier continue op aan.

Fysieke Veiligheidsrisico’s Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties

Per 1 januari 2014 is de brandweer geregionaliseerd, waarbij een

Risico beperkende maatregelen

aanzienlijke bijdrage is geleverd vanuit de gemeente Leeuwarden.

en/of aanpassen van de regionale crisisorganisatie (F)

In de eerste drie maanden van 2013 zijn de laatste aandachtspunten van de inrichting en het gebruik van de nieuwe brandweerkazerne geoptimaliseerd. Het Regionaal Crisisplan is herzien met een wezenlijke bijdrage vanuit de gemeente Leeuwarden. Deze actualisatie is gebaseerd op ervaringen tijdens meerdere incidenten en trainingen. Daarnaast is behoorlijk geïnvesteerd in regionale oefeningen en trainingen om de crisisorganisatie op peil te houden.

109


Jaarverslag

Overige toelichting Brand Kelders

Bij de grote brand op de Kelders is de gehele crisisorganisatie ingezet. De medewerkers van de crisisorganisatie hebben de gemeentelijke taken adequaat uitgevoerd, zoals bouwkundig onderzoek en nazorg. Er loopt nog een evaluatieonderzoek van de inspectie van het ministerie van veiligheid en Justitie. In Leeuwarden heeft ook een aantal (kleinere) incidenten plaatsgevonden die in goede samenwerking zijn afgedaan. De ervaringen met alle incidenten en vooral de uitkomsten van het onderzoek van de Brand Kelders worden weer gebruikt in de doorontwikkeling van de crisisorganisatie.

Subconclusie

De afgelopen jaren zijn er op de taakvelden brandweer en crisisbeheersing veel ontwikkelingen geweest. Zowel de gemeente als de brandweer Leeuwarden hebben bijgedragen aan deze ontwikkelingen. Dit heeft ertoe geleid dat de taken op adequate wijze uitgevoerd konden worden en de kwaliteit van de brandveiligheid en crisisorganisatie voldoende is gewaarborgd.


Totaal

Totaal

totale programma

lasten

baten

Saldo

A.


11.033

297

-10.736

B.


12.492

1.591

-10.901

C.

Rekening 2013

13.864

2.308

-11.556

Resultaat B - C

-1.372

717

-655

Resultaat 2013

Resultaat

Resultaat

x € 1.000 Beleidsproducten

Saldo

lasten

baten

Integraal veiligheidsbeleid

-629

578

-51

Brandweer

-351

109

-242

Rampenbestrijding Totaal

110

-392

30

-362

-1.372

717

-655


Jaarverslag

x € 1.000 Analyse van het resultaat: 1. Kosten incidenten rampenbestrijding

Totaal

Totaal

lasten

baten

-446

0

-446

53

30

83

-59

0

-59

-472

0

-472

2. Rampenplan en-bestrijdingsplan 3. Apparaatskosten /huisvesting Brandweer 4. Apparaatskosten /uren Brandweer 5. Kapitaallasten Brandweer 6. Goederen en diensten Brandweer

56

0

56

124

109

233

7. Handhaving /inkomsten bestuurlijke strafbeschikkingen 8. Veiligheidsmiddelen

Saldo

0

-50

-50

-120

145

25

-25

0

-25

-483

483

0

-1.372

717

-655

Verrekening met reserves: 1. Verrekening met reserve budgetoverheveling Niet relevante posten: Totaal

Analyse & toelichting Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1 Kosten incidenten rampenbestrijding

In 2013 zijn extra kosten gemaakt in verband met een aantal incidenten. Zo zijn er in het kader van bomruimingen op het vliegveld bomterpen aangelegd. Dit leidde tot een nadeel van € 100.000. Verder was er in 2013 een grote brand op De Kelders. Dit leidde tot een aanzienlijke ambtelijke inzet waardoor een nadeel is ontstaan op apparaatskosten (toegerekende uren) van € 210.000. Daarnaast moesten in dit verband diverse preventieve voorzieningen worden getroffen waaronder de aanleg van een voetgangerstunnel, en constructieve maatregelen voor de gevel- en zijmuren. Totaal leidde dit tot een nadeel van € 136.000

2 Rampenplan en -

Op de reguliere kosten van het rampenplan en –bestrijdingsplan is een

bestrijdingsplan

voordeel ontstaan van € 83.000 door lagere bedrijfsvoeringkosten alsmede meer terugontvangen omzetbelasting met betrekking tot de activiteiten van de Brandweer Fryslân.

3, 4, 5 en 6 Brandweer

Per saldo is in 2013 bij de Brandweer een nadeel ontstaan van € 242.000. Dit kan als volgt worden verklaard:

3 Apparaatskosten/huisvesting

Apparaatskosten/doorbelaste huisvestingskosten (nadeel € 59.000) 

4 Apparaatskosten/uren

De hogere doorbelasting is het gevolg van hogere energielasten.

Apparaatskosten/uren (nadeel € 472.000) 

In verband met de regionalisatie van de Brandweer zijn er op het gebied van organisatieontwikkeling meer uren gemaakt dan begroot. Verder zijn er meer productieve uren geschreven op externe producten. Dit leidde in totaal tot een nadeel van € 472.000. Tegenover dit nadeel op de apparaatskosten op programma 8 staat als tegenhanger een vergelijkbaar voordeel op apparaatskosten op programma 15.

111


Jaarverslag

5 Kapitaallasten



Kapitaallasten (voordeel € 56.000) Op de kapitaallasten is een voordeel gehaald van € 56.000 als gevolg van onderuitputting door ondermeer uitstel van een investering in de dienstauto in verband met de regionalisering.

6 Goederen, diensten

Goederen en diensten (per saldo voordeel € 233.000) 

Door nieuwe contractafspraken met Vitens is een besparing gerealiseerd van € 24.000. Verder is een voordeel van € 72.000 ontstaan door o.a. lagere kosten voor aanschaf inventaris en kleding. In verband met de regionalisatie is de balans met betrekking tot VBD Duiktaak opgeschoond. Hierdoor ontstond een voordeel van € 57.000. Tot slot zijn, eveneens in verband met de regionalisering, activa verkocht waardoor een boekwinst is ontstaan van € 45.000. Overige opbrengsten leidden tot een voordeel van € 35.000.

7 Handhaving/ inkomsten

Door minder uitgeschreven bestuurlijke strafbeschikkingen dan verwacht zijn

bestuurlijke straf-

de inkomsten lager uitgekomen waardoor een nadeel is ontstaan van

beschikkingen overlast

€ 50.000.

8 Veiligheidsmiddelen

In 2013 zijn de extra middelen die beschikbaar waren voor een toezichtoffensief op woninginbraken en de uitvoering van de het digitaal opkopersregister (DOR) niet volledig aangewend. Ultimo 2013 resteerde hiervan nog een bedrag van € 25.000 wat verrekend is met de reserve budgetoverheveling.


In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling wordt de verrekening toegelicht van € 25.000 met de reserve budgetoverheveling voor een toezichtoffensief op woninginbraken en de uitvoering van het digitaal opkopersregister (DOR).

112


Jaarverslag

Programma: Sport (11) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder A. Ekhart

F. Ytsma

Speerpunten

Real


2013 

Samenwerken

+

Op sportpark Nijlân werken 7 verenigingen samen. Bovendien is

sportvereniging/omni-

verbinding met de wijk gezocht. SC Leovardia (Kalverdijkje Noord) en

vereniging

LAC Frisia (Magere Weide) denken na over meer samenwerking, zowel met andere sportverenigingen als met andere partijen (wijkvereniging, zorginstelling).



Uitbreiden en verbreden

+

combinatiefuncties

De uitbreiding naar 120% (+2,3 fte) is gerealiseerd. Voor verbreding van het werkdomein is het project Verbinding sport en sociale wijkteams (meer doelgroepen, meer in de wijk) opgezet.



Overkoepelend orgaan

+

afstemming sport en

De sportwebsite sporteninleeuwarden.nl dient als middel voor afstemming van sporten beweegactiviteiten.

beweegactiviteiten 

Herontwikkeling Kalverdijkje

+

Herontwikkeling Kalverdijkje Noord is grotendeels gerealiseerd. Voor de nieuwe vereniging SC Leovardia zijn enkele velden omgebouwd en gerenoveerd. De was- en kleedruimtes zijn in aanbouw. Voor de herontwikkeling Kalverdijkje Zuid zijn nog gesprekken gaande met de verenigingen.

Successen 1.

De fusie van de voetbalverenigingen Rood Geel en VV Leeuwarden is afgerond. De nieuwe voetbalvereniging draagt de naam SC Leovardia en is gevestigd op Kalverdijkje Noord.

2.

Aanpak Wiarda complex: de ombouw van een natuurgrasveld naar een kunstgrasveld plus uitbreiding van was- en kleedruimtes met teamlockers is gerealiseerd.

3.

In het kader van de race om de titel Sportgemeente van het jaar worden landelijke initiatieven beloond met de titel Beste Initiatief. In 2013 is de pilot op sportpark Nijlân om tot meer samenwerking te komen tussen sportverenigingen genomineerd voor het Beste initiatief 2012/2013.

Verbeterpunten Het vullen en up to date houden van de sportwebsite is nog niet optimaal. Bemensing en continuïteit vragen om een verbeterslag. Eindconclusie De doelen van het Programma Sport 2013 zijn gehaald. In 2013 zijn mooie resultaten behaald, zoals de oprichting van de nieuwe voetbalvereniging SC Leovardia en de realisatie van hun nieuwe complex op Kalverdijkje Noord. De aanpassingen die zijn gedaan op het sportcomplex Wiarda hebben gezorgd voor verlichting van het knelpunt ten aanzien van de was- en kleedgelegenheid. Samen met de reguliere activiteiten van bv SPORT is een mooi resultaat neergezet in 2013.

113


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel Een leven lang bewegen Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Bewegen

structureel (S) A. Meer burgers bewegen

- Het (doen) organiseren van

Burgers zijn en

activiteiten die burgers stimuleren om

blijven gemotiveerd

deel te nemen aan sportactiviteiten

om te bewegen en

(S)

te (top)sporten

- Ontwikkelen en inzetten van combinatiefuncties (I) B. Handhaven sportevenementen en topsportevenementen op niveau 2009

Wijken en dorpen

C. Meer op maat gemaakte

- Financieel bijdragen aan breedtesport en topsportevenementen (S)

- Het (doen) aanbieden van sporten

Burgers

bewegingsprogramma’s in de wijken

spelmogelijkheden voor specifieke

participeren in

in relatie tot het percentage groei van

doelgroepen op buurten wijkniveau

wijken en dorpen

burgers dat beweegt

(S) - Het (doen) aanbieden van programma’s voor schoolkinderen (018 jaar) (S)

D. Meer vrijwilligers zijn actief bij sportverenigingen

- Stimuleren en bevorderen van inzet van vrijwilligers bij sportverenigingen in samenwerking met de bv SPORT en de sportverenigingen (S)

Infrastructuur De infrastructuur

E. Efficiënter gebruik van

- Het (doen) beheren, exploiteren en

basissportvoorzieningen

onderhouden (en vernieuwen) van

ondersteunt

gemeentelijke

bewegen en

basissportaccommodaties (S)

(top)sport

- Ontwikkelen en inzetten van Parkmanagement (S) F. Efficiëntere inrichting van de publieke ruimte voor sport

- Het (doen) realiseren van nieuwe sportvoorzieningen in de stad (S) - Optimaliseren gebruik Kalverdijkje Noord en Zuid (I) - Ontwikkelen vierde sportconcentratiegebied in de Zuidlanden (I)

114


Jaarverslag

Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? NulBegr Real Subdoelstellingen meting 2013 2013 Saldo Bewegen: burgers zijn en blijven gemotiveerd om te bewegen en te (top)sporten A

Begr 2014

Begr 2015

60%

62%

Meer burgers bewegen (2012)

Indicator(en): - Het percentage volwassen burgers dat meer dan 12 keer per jaar sport is minimaal gelijk - Ontwikkelen en inzetten Combinatiefuncties/buurtsportcoaches sport

56%

58%

68%

+10%

6 fte

8,3 fte

8,3

+2,3

10

10

24

+14

10

10

4

4

8

+4

4

4

5

5

0

5

5

1.169

1.360

303

nvt

1.360

1.360

605

725

52

nvt

725

725

564

634

251

nvt

634

634

8,3 fte 8,3 fte

Bron: Gemeente-enquête

B

Handhaven sportevenementen en topsportevenementen op niveau 2009 Indicator(en):

(2012)

- Aantal sportevenementen - Aantal topsportevenementen Bron: gemeente Leeuwarden

Wijken en dorpen: burgers participeren in wijken en dorpen C

Meer op maat gemaakte bewegingsprogramma's in de wijken in relatie tot het percentage groei van burgers dat beweegt (2012) Indicator(en): - Aantal programma's voor schoolkinderen (0-18 jaar)

5

Bron: bv SPORT

D

Meer vrijwilligers zijn actief bij sportverenigingen (2012)

Indicator(en): - Aantal vrijwilligers bij sportverenigingen: - totaal - bestuurlijk - kader - overige Bron: Vm. Vrijwilligers Servicepunt

Infrastructuur: de infrastructuur ondersteunt bewegen en (top)sport E

Efficiënter gebruik van basissportvoorzieningen (2012)

Indicator(en): - Bezettingsgraad basissportvoorzieningen: Sporthallen norm 2.000 uur per jaar

75%

85%

86%

+1%

85%

85%

- Gymlokalen norm 1.000 uur per jaar (bij 100% schoolgebruik):Verenigingsgebruik

20%

40%

39%

-1%

40%

40%

Bron: bv SPORT

F

Efficiëntere inrichting van de publieke ruimte voor sport Indicator(en): Doorgeschoven naar 2018

- Realisatie Zuidlanden - start ontwikkelingsfase

115


Jaarverslag


Begr Real Begr 2013 2013 2014 Bewegen: burgers zijn en blijven gemotiveerd om te bewegen en te (top)sporten -

Het (doen) organiseren van activiteiten die burgers stimuleren om deel te nemen aan sportactiviteiten

- Ontwikkelen en inzetten van combinatiefuncties -

Financieel bijdragen aan breedtesport- en topsportevenementen

Begr 2015

Begr 2016

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

Wijken en dorpen: burgers participeren in wijken en dorpen -

Het (doen) aanbieden van sporten spelmogelijkheden voor specifieke doelgroepen op buurten wijkniveau

X

+

X

X

-

-

Het (doen) aanbieden van programma's voor schoolkinderen (0-18 jaar)

X

+

X

X

-

X

+

X

X

-

Stimuleren en bevorderen van inzet van vrijwilligers bij - sportverenigingen in samenwerking met bv SPORT en de sportverenigingen

Infrastructuur: de infrastructuur ondersteunt bewegen en (top)sport Het (doen) realiseren van nieuwe sportvoorzieningen in de stad (S) Het (doen) beheren, exploiteren en onderhouden (en - vernieuwen) van gemeentelijke basissportaccommodaties

-

X

+

X

X

X

X

+

X

X

X

- Ontwikkelen en inzetten van Parkmanagement

X

+

X

X

X

- Optimaliseren gebruik Kalverdijkje Noord en Zuid

X

+

X

X

X

-

-

-

-

-

Ontwikkelen vierde sportconcentratiegebied in de Zuidlanden (doorgeschoven naar 2018)


Subdoel

2013

Motie knelpunten Wiarda sportcomplex

+

F

Analyse & toelichting Bewegen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstelling Het percentage volwassen

Als bron voor de sportdeelname is het meest recente onderzoek van GGD

burgers dat meer dan 12

Friesland, de Gezondheidsmonitor 2012, gebruikt. Deze monitor is ook

keer per jaar sport is

geraadpleegd voor de beleidsnota Samenwerken aan sport en bewegen in de

minimaal gelijk (A)

gemeente Leeuwarden.

Handhaven

Door de toepassing van het tendersysteem in de regeling subsidie Top- en

sportevenementen en

Breedtesportevenementen hebben ook in 2013 meer sportevenementen plaats

topsportevenementen op

kunnen vinden. Deze regeling zorgt jaarlijks voor veel beweging in de gemeente

niveau 2009 (B)

en in de stad. Er wordt een groot beroep gedaan op de regeling. Omdat het budget voor topsportevenementen met ingang van 2015 wordt beëindigd, moet er voor deze evenementen, zoals Loop Leeuwarden en het Europees korfbaltoernooi onder 19 jaar, een beroep worden gedaan op de resterende middelen voor sportevenementen. Deze middelen worden nu volledig

116


Jaarverslag

ingezet voor Breedtesport. Dit betekent dat er voor de breedtesportevenementen minder budget beschikbaar is en voor de topsportevenementen een veel lagere subsidie. De regeling subsidie Top- en Breedtesportevenementen wordt hier in 2014 op aangepast. Wijken en dorpen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstelling Meer vrijwilligers zijn

In 2013 is voor de eerste keer de vraag over vrijwilligerswerk bij de

actief bij

sportvereniging meegenomen in de gemeente-enquête. Dat betekent dat de vraag

sportverenigingen (D)

rechtstreeks aan de burger is gesteld in plaats van aan de sportverenigingen. De uitkomst is daarmee niet meer te vergelijken met de voorgaande jaren of het begrote aantal voor 2013. In de gemeente-enquête 2013 is de vraag ‘Bent u als vrijwilliger betrokken bij een sportvereniging’ meegenomen. Van het totaal aantal respondenten (2.104) hebben 303 mensen aangegeven als vrijwilliger betrokken te zijn bij een sportvereniging (bestuur, coach/trainer of overig vrijwilligerswerk).

Infrastructuur Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige toelichting Motie

De ombouw van een natuurgrasveld naar een kunstgrasveld en de uitbreiding met

knelpuntensportcomplex

twee grote was- en kleedruimtes plus teamlockers betekent een verlichting van

Wiarda (F)

het knelpunt op het sportcomplex Wiarda.

IJshal (F)

De raad heeft op 27 mei 2013 een voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld voor de nieuwbouw van een ijshal met een 400 meter baan. De planning is dat de hal in de zomer 2015 wordt opgeleverd.


Totaal

Totaal

totale programma

lasten

baten

Saldo

A.


6.219

0

-6.219

B.


6.315

30

-6.285

C.

Rekening 2013

6.315

38

-6.277

Resultaat B - C

0

8

8

Resultaat 2013

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

-11

0

-11

12

8

20

0

8

8

x € 1.000 Beleidsproducten Sport en ontspanning IJswegen Totaal

117

Saldo


Jaarverslag


Totaal

Totaal

Saldo

lasten

baten


0

8

8

Totaal

0

8

8

Analyse & toelichting Programma Sport Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Het genoemde afwijkende bedrag is niet van invloed op het resultaat en wordt daarom niet nader toegelicht.

118


Jaarverslag

Programma: Ruimtelijke ordening (12) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling

Wethouder H. Deinum

L. Kappert

Speerpunten

Real


2013 

Voorbereiding

+

Omgevingswet

De ontwikkelingen op het gebied van de omgevingswet worden nauwlettend gevolgd (lezingen/studiedagen/ROM-netwerk) en waar mogelijk wordt invloed aangewend (reacties op voorstellen, inbreng in VNG-commissie).



Realisatie projecten

+

binnenstad

Met alle indieners van de initiatieven i.h.k.v. manifestatie Kloppend Hart heeft overleg plaatsgevonden voor zover initiatiefnemers daaraan behoefte hadden. Het Blokhuisplein is uitgevoerd en biedt een groene loper tussen binnenstad en Blokhuispoort. Aan uitvoering van projecten van particulieren van Kloppend Hart wordt waar mogelijk ondersteuning gegeven t.b.v. realisatie. Overige gemeentelijke projecten: parkeergarage Oostersingel (in uitvoering); Harmoniekwartier, Fryske Akademy, St. Anthoon, Blokhuispoort (in voorbereiding). In 2013 uitgevoerd: inrichting Tuinen e.o.



Afronding actualisatieslag

+

bestemmingsplannen

De actualisatieslag van sterk verouderde plannen is afgerond en nu overgegaan in een continu proces om te zorgen dat vastgestelde plannen niet ouder dan 10 jaar zijn. Er zijn nog enkele restgebiedjes waarvoor het niet doelmatig is om nu een bestemmingsplan op te stellen. Deze worden opgepakt als de ontwikkeling helder is (bijv. beoogde energiepark Schenkenschans). Het zijn laag-dynamische gebieden dus vrijwel geen legesrisico. De raad is hierover in juli 2013 geïnformeerd.



Ontwikkelkader Philipslocatie/WTC-Expo

+/-

Bij de indiening van de plannen voor de ijshal is een kaart gevoegd met de gedachte ontwikkelrichting in het gebied. Een uitgebreidere versie van een ontwikkelkader lijkt op dit moment geen meerwaarde te hebben.

Successen De realisatie van projecten in de binnenstad oogst bewondering; zowel de parkeergarage als de inrichting van de openbare ruimte Zaailand ontvingen dit jaar landelijke eerste prijzen. Verbeterpunten

Eindconclusie De voorbereiding van de Omgevingswet loopt nog tot 2018 en gezien de eerdere ervaringen met de WABO is het zaak hier ook in de komende jaren actief alert op te blijven. De realisatie van de projecten in de binnenstad loopt voorspoedig en loopt in de komende jaren door. De werkwijze van de manifestatie Binnenstad wordt voortgezet. De actualisatieslag van de bestemmingsplannen die voor juli 2013 gereed moest zijn, is afgerond. Wat blijft is de verplichte 10-jaarlijkse actualisatie van de bestemmingsplannen (en de daaraan verbonden legessanctie). Voor WTC/Expo is weliswaar geen ontwikkelkader opgesteld, maar een richtinggevende inrichtingsschets. De ijshal kan gerealiseerd worden op basis van de succesvolle subsidieaanvraag van dit jaar.

119


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: De stad ruimtelijk op orde Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Ruimtelijke ordening

structureel (S) A. Gewenste dynamiek bestuurlijk vastgelegd

- Uitwerken plannen deelgebieden Binnenstad (I)

Een adequaat

- Ontwikkelkader Philips-locatie / WTC-

ruimtelijk beleid om

expo (I)

de gemeentelijke ambities mogelijk te maken

B. Huidig beleid vastgelegd in bestemmingsplannen

- Bestemmingsplannen ontwikkelingsgebieden zoals Nieuw Stroomland en Zuidlanden - Actualisatie plannen conform jaarprogramma (S) - Voorbereiding omgevingswet (I)

120


Jaarverslag


Subdoelstellingen Ruimtelijke ordening A

Nulmeting

Begr 2013

Real 2013

Saldo

Begr 2014

Begr 2015

2

2

1

-1

2

2

nvt

5

6

1

5

5

Gewenste dynamiek bestuurlijk vastgesteld Indicator(en): - Aantal kaderstellende deelplannen per jaar voor dynamische gebieden uit stadsvisie die bestuurlijk zijn vastgesteld Bron: Gemeente Leeuwarden

B

Huidig beleid vastgelegd in bestemmingsplannen Indicator(en): - Aantal bestemmingsplannen dat ieder jaar wordt geactualiseerd Bron: Gemeente Leeuwarden

121


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

- Uitwerken plannen deelgebieden Binnenstad

X

+

X

-

-

- Ontwikkelkader Philips-locatie / WTC-Expo

X

+/-

-

-

-

X

+

X

X

X

- Actualisatie plannen conform jaarprogramma

X

+

X

-

-

- Voorbereiden Omgevingswet

X

+

X

-

-

Ruimtelijke ordening

-

Bestemmingsplannen ontwikkelingsgebieden zoals Nieuw Stroomland en Zuidlanden

Analyse & toelichting Ruimtelijke Ordening Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Gewenste dynamiek

Voor de Philipslocatie/WTC-Expo is een kaart opgesteld met de gewenste

bestuurlijk vastgelegd

ontwikkelrichting. Daarbij is geconstateerd dat het momenteel geen meerwaarde heeft een ontwikkelkader op te stellen. Het ontwikkelkader Stationsgebied kon in 2013 niet vastgesteld worden (zie overige toelichting).

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Ontwikkelkader

Zie bovenstaand.

Philipslocatie /WTC-Expo Speerpunten Realisatie projecten

Voor het Harmoniekwartier is een prijsvraag gehouden met als uitkomst een

binnenstad

goed ontwerp dat alle gewenste ambities kan herbergen. Over het ambitieuze project manifestatie Binnenstad heeft een drukbezochte nationale studiedag plaatsgevonden. Verder zijn de fundamenten gelegd voor uitvoering van projecten, zoals St. Anthoon, Fryske Akademy, Blokhuispoort etc.

Overige toelichting Ontwikkelkader

In verband met projecten, zoals het Harmoniekwartier, is de afhandeling van

stationsgebied

het ontwikkelkader uitgesteld tot het 2e kwartaal 2013. Het ontwikkelkader is besproken in een raadscommissie, maar riep daar nog vragen op, onder andere over de routering van het autoverkeer en de locatie van de voorziene fietstunnel (ten westen van het station versus o.a. de Schrans). In het najaar 2013 zijn verschillende varianten uitgewerkt, behandeling vindt plaats in het voorjaar van 2014.

122


Jaarverslag


Totaal

Totaal

totale programma

lasten

baten

Saldo

A.


1.799

93

-1.706

B.


1.835

93

-1.742

C.

Rekening 2013

1.798

139

-1.659

37

46

83

Resultaat B - C

x € 1.000 Resultaat 2013 Beleidsproducten Ruimtelijke ordening Geometriebeheer Bestuursadvisering ROI Totaal

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

Saldo

61

41

102

-18

5

-13

-6

0

-6

37

46

83 x € 1.000

Analyse van het resultaat: 1. Ruimtelijke ordening Niet relevante posten: Totaal

Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

69

33

102

-32

13

-19

37

46

83

Analyse & toelichting Programma Ruimtelijke ordening Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1 Ruimtelijke ordening

De actualisatieslag van de bestemmingsplannen is afgerond en heeft in 2013 minder inzet gekost dan geraamd (€ 11.000 voordeel). De inzet voor supervisie en adviezen kan de laatste jaren steeds vaker worden toegerekend aan de relevante projecten waarvoor ze worden gemaakt. Dit leidt tot een voordeel van € 48.000. Daarnaast zijn de gereserveerde middelen voor juridische adviezen en ondersteuning niet volledig benut, waardoor er een voordeel ontstaat van € 10.000. Op de baten is er € 33.000 gerealiseerd door het in rekening brengen van de gemaakte kosten voor planontwikkelingen. Deze baat was niet begroot.

123


Jaarverslag

124


Jaarverslag

Programma: Milieu, energie en water (13) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling

Wethouder mw. I. Diks

H.E. Bannink

Speerpunten

Real


2013 

Realiseren en faciliteren

+

De aanpak energiebesparing in de gebouwde omgeving, zoals

energiebesparing

beschreven in het programma ‘Slim wonen in Leeuwarden’, met het

bestaande bouw

energieloket (www.slimwoneninleeuwarden.nl) vordert gestaag. De gemeentelijke aanpak heeft effect en de opgave is groot.



Schoon oppervlaktewater

+

Via de projecten Kleine Wielen en Vrij-Baan en ook via de door de

binnen de

gemeente gesubsidieerde aanleg van ‘groene’ daken is bijgedragen aan

gemeentegrenzen

een betere waterkwaliteit.

Successen 1.

Energieloket voor energiebesparing in de gebouwde omgeving is in de lucht

2.

Het percentage hergebruik van afval is met 1,5% gestegen en vertoont een stijgende lijn.

(www.slimwoneninleeuwarden.nl), inclusief een financieringsarrangement.

Verbeterpunten 1.

Versnelling en opschaling van de aanpak van energiebesparing in de gebouwde omgeving. Onder meer door verbinding met landelijke programma’s en door verdere samenwerking met de provincie en in de regio.

2.

Het terugdringen van illegale bijzet van huisvuil door gerichtere acties.

Eindconclusie Leeuwarden is goed op weg naar een duurzame stad. De aanpak energiebesparing vordert. De opgave is echter groot en het stimuleren van eigenaren is intensief. Om de gemeentelijke aanpak te versterken, wordt die verbonden met landelijke programma’s en wordt de samenwerking verbreed en geïntensiveerd. De maatregelen uit de Optimalisatienotitie Afvalscheiding blijken effectief. Het percentage hergebruik is gestegen. Door versnelde invoering van de ondergrondse containers is de bijzet van afvalzakken wel toegenomen. Dit effect is veelal tijdelijk (gewenning aan nieuwe inzamelmethodiek) en die bijzet zal naar verwachting, ondersteund door een gericht programma, in 2014 weer afnemen.

125


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel Een volledig duurzaam Leeuwarden: schoon, gezond en veilig Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Leeuwarden is

structureel (S) A. De energievraag binnen de

vanaf 2020 een

gemeentegrenzen wordt gedekt door

duurzame

fossielvrije/duurzame energie

gemeente; slim met

- Stimuleren rijden op alternatieve brandstoffen (S) - Faciliteren energiebesparing bestaande bouw (S)

energie en water

B. Schoon oppervlaktewater binnen de gemeentegrenzen

- Uitvoeren waterprojecten in de lijn van de kaderrichtlijn water (S) - Overdacht stedelijk waterbeheer (I)

Lagere milieudruk

C. Efficiënte afvalinzameling en

door een effectieve

verwerking van huishoudelijk afval en

en efficiënte

stimuleren van maximaal hergebruik.

uitvoering van

Zorg voor stedelijk afvalwater.

- Uitvoeren optimalisatievoorstellen afvalinzameling (I) - Opstellen van een nieuw GRP elke 4 jaar (S)

wettelijke taken D. Het scheppen van de juiste milieuhygiënische condities voor ruimtelijke ontwikkelingen, waarbij op

- Saneringsprogramma voor bodem en geluid uitvoeren(I) - Burgers en bedrijven beschikken over

het gebied van bodem uiterlijk in

dekkende en toereikende

2015 de aanpak van spoedlocaties

vergunningen/geaccepteerde

gereed is

meldingen voor hun activiteiten (S) - Beleggen complexere milieuuitvoeringstaken (RUD) (I)

126


Jaarverslag

Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? NulBegr Real Subdoelstellingen meting 2013 2013 Saldo Leeuwarden is vanaf 2020 een duurzame gemeente; slim met energie en water A

Begr 2014

Begr 2015

De energievraag binnen de gemeentegrenzen wordt gedekt door fossielvrije/duurzame energie Indicator(en): - Aantal voertuigen (personenwagenequivalenten) op groen gas - Gemiddeld energieverbruik (kWh- en m3 aardgasverbruik) in aandachtswijken, uitgedrukt in Giga Joules per woning (GJ) - Aantal energierenovaties in aandachtswijken

(2010) 74 (2011) 56,5 GJ

200

499

299

300

400

56,3

50,93

-5,37

55,9

55,7

0

250

233

-17

500

500

0

1

1

0

1

1

54%

55%

Bron: Energie in Beeld

B

Schoon oppervlaktewater binnen de gemeentegrenzen Indicator(en): - Aantal KRW-projecten uitgevoerd gezamenlijk met het Wetterskip Fryslân Bron: Projectenkaart

Lagere milieudruk door een effectieve en efficiënte uitvoering van wettelijke taken C

Een zo efficiënt mogelijke afvalinzameling en verwerking van huishoudelijk afval evenals gedragsbeïnvloeding, gericht op maximaal hergebruik. Indicator(en): - Scheidingspercentage restafval - Tarief afvalstoffenheffing: eenpersoonshuishouden

- Tarief afvalstoffenheffing: meerpersoonshuishouden

(2011) 53,7% (2012) 175 euro 263 euro

54%

57,5%

3%

178,15 170,06 -8,09 inflatie inflatie

267,23 255,09 -12,14 inflatie inflatie

Bron: Tarieventabel afvalstoffenheffing

D

Het scheppen van de juiste milieuhygiënische condities voor ruimtelijke ontwikkelingen Indicator(en): - Spoedlocaties bodemverontreiniging en aanpak in beeld Bron: Bis4all

127

(2010) 100

40

10

-30

20

0


Jaarverslag


Begr Real Begr 2013 2013 2014 Leeuwarden is vanaf 2020 een duurzame gemeente; slim met energie en water

Begr 2015

Begr 2016

- Stimuleren rijden op alternatieve brandstoffen

X

+/-

X

X

X

- Faciliteren energiebesparing bestaande bouw

X

+

X

X

X

- Overdragen stedelijk waterbeheer

X

+/-

X

X

X

X

+

X

X

X

-

Uitvoeren waterprojecten in de lijn van de kaderrichtlijn water

Lagere milieudruk door een effectieve en efficiënte uitvoering van wettelijke taken - Uitvoeren optimalisatievoorstellen afvalinzameling

X

+

X

X

X

- Saneringsprogramma voor bodem en geluid uitvoeren

X

+

X

X

X

Burgers en bedrijven beschikken over dekkende en toereikende vergunningen voor hun activiteiten

X

+

X

X

X

- Beleggen complexere milieu-uitvoeringstaken (RUD)

X

+

X

-

-

- Opstellen van een nieuw GRP elke 4 jaar

-

-

X

-

-

-


Subdoel

2013

Motie bewustwordingscampagne energieverbruik

+

A

Analyse & toelichting Leeuwarden is vanaf 2020 een duurzame gemeente Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Aantal voertuigen op

Hoewel de autobranche te kampen heeft met sterk teruglopende verkopen, is het

groengas (A)

aantal voertuig-eenheden op (groen) gas wederom gestegen. Het bereiken van deze groei komt op het conto van het programmatisch stimuleren (subsidieregeling en gericht project voor bedrijfsauto’s) van duurzame ontwikkeling bij bedrijven. De markt voor particuliere rijders is, mede door fiscale wijzigingen, vrijwel geheel stilgevallen. Het weergegeven getal betreft de door de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) in Leeuwarden geregistreerde voertuigen(-equivalenten). Het feitelijke aantal voertuigen dat rechtstreeks ten gevolge van de Leeuwarder aanpak in de stad wordt gebruikt is aanzienlijk groter. Zo rijden taxi’s voor het leerlingenvervoer op groen gas en ook OV-stadsbussen. Deze staan formeel in andere plaatsen geregistreerd.

Gemiddeld

De nulmeting voor 2011 is herzien en de waarde wijkt af van de

energieverbruik in

programmabegroting 2013. Er heeft een verdere verfijning van de meting

aandachtwijken

plaatsgevonden. Het energieverbruik in ISV3-wijken is nu gebaseerd op de daadwerkelijke gegevens van deze wijken en bevat geen schattingen meer. Bij het opstellen van de nieuwe begroting worden de beoogde waarden voor de jaren 2015 e.v. op basis van de verfijnde gegevens aangepast.

128


Jaarverslag

Aantal Energierenovaties

Dankzij de effectieve gemeentelijke aanpak voor energierenovatie vanuit ‘Slim

in aandachtwijken

wonen in Leeuwarden’ is het aantal energierenovaties in aandachtwijken bijna uitgekomen op het begrote aantal van 250. Dit betreft het aantal energierenovaties van zowel particulier- als corporatiebezit. De corporaties hebben in de ISV-wijken ca. 135 woningen gerenoveerd. In heel Leeuwarden zijn tot en met 31 december 2013 door particulieren ca. 400 energierenovaties uitgevoerd, waarvan 100 in ISV3-wijken. Deze aantallen met betrekking tot het particuliere bezit zijn gebaseerd op verstrekte Friese energiepremies van de provincie plus de energierenovaties door wijkaanpakken, marketing en bijeenkomsten door ‘SLIM wonen in Leeuwarden’.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Overdragen stedelijk

Volgens de huidige planning zou in 2015 de overdracht van het beheer en (de

waterbeheer (B)

kosten van) onderhoud van het stedelijk water naar Wetterskip Fryslân plaatsvinden. Of deze planning wordt gehaald, moet nog worden bezien. Al enige tijd stagneert het proces door verschil van mening over de uitgangspunten waaronder de overdracht plaatsvindt. Hierover zal bestuurlijk overleg plaatsvinden. Het gaat hier om een afspraak over taakverdeling zonder dat het direct invloed heeft op de waterkwaliteit.

Speerpunten Schoon oppervlaktewater

In 2013 is, in samenwerking met Wetterskip Fryslân, nog gewerkt aan het project

binnen de

Kleine Wielen, dat een bijdrage levert aan de doelstellingen van de Kader Richtlijn

gemeentegrenzen (B)

Water (KRW). Daarnaast is bij het programma Leeuwarden Vrij-Baan begonnen met de uitvoering van (infrastructurele) projecten, waarbij het hemelwater op een goede manier schoon op het oppervlaktewater wordt geloosd. Hiervoor worden in de uitvoering maatregelen genomen, die bijdragen aan de KRW-doelstellingen. In 2013 is het Drachtsterplein gereed gekomen en is gewerkt aan de Overijsselselaan. Voorbereidende werkzaamheden zijn gedaan voor de Drachtsterweg, Westelijke invalsweg en Noordwestelijke invalsweg.

Overige toelichting Faciliteren

Energiebesparing in de particuliere woningvoorraad is een belangrijk thema

energiebesparing in de

binnen het gemeentelijke programma ‘Slim met Water en Energie’. Niet alleen

bestaande bouw (A)

omdat met energiebesparing de CO2-uitstoot door huishoudens wordt teruggedrongen en energie wordt bespaard, maar vooral ook vanwege sociaaleconomische effecten: werkgelegenheid in de bouwen vastgoedsector, woonlastenverlaging, behoud van woningwaarde en daarmee de kwaliteit van de leefomgeving. De gemeentelijke aanpak ‘Slim wonen in Leeuwarden’ heeft op velerlei manieren positieve effecten en de investering kent een hoog rendement. Tenminste 200 bewoners zijn via het energieloket overgegaan tot het toepassen van energiebesparende maatregelen. Hierbij moet worden beseft dat het aantal bewoners dat op eigen initiatief energiebesparende maatregelen heeft getroffen, niet is meegeteld omdat hiervan geen gegevens beschikbaar zijn. Het plan is om met bouwmarkten in de gemeente Leeuwarden afspraken te maken, zodat ook de initiatieven van inwoners die zelf overgegaan zijn tot energiebesparende maatregelen, gemonitord kunnen worden. In samenwerking met de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) zijn 20 energie-ambassadeurs opgeleid om op wijkniveau de energiebesparingsopgave mede vorm te geven. Voor de gemeenteambtenaren is een Iso-Privé project opgezet om ook aan de energiebesparingsopgave mee te doen. Inmiddels hebben zich 87 geïnteresseerden gemeld.

129


Jaarverslag

Met meer dan 40 bedrijven verenigd in de regionale Bouwconsortia is regelmatig afstemming. De vereniging ‘Slim wonen met energie’ heeft inmiddels een hoofdkantoor in Leeuwarden. In de Wybrand de Geeststraat is een informatiecentrum ‘Beter huis Oud-Oost’ gestart. Van hieruit wordt de particuliere woningverbetering (bouwkundig en energetisch) gestimuleerd. Met gerichte acties voor Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) wordt schaalvergroting bereikt. Met de Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVN) is een lening ontwikkeld ter ondersteuning van deze energiebesparingsaanpak. Leeuwarden heeft € 5 mln beschikbaar gesteld om de financiering voor energiebesparende maatregelen uit te voeren. Het maximale leningsbedrag dat kan worden verstrekt is € 7.500. In 2013 hebben zich 26 eigenaar-bewoners aangemeld voor een lening. Hiervan konden 19 aanmeldingen worden toegekend. Tot nu toe wordt er door particulieren nog niet op grote schaal geïnvesteerd in het energiezuinig maken van woningen. Gering urgentiebesef, kennisgebrek, koudwatervrees, te weinig betrouwbaar en duidelijk aanbod, financieringsproblemen en gefragmenteerde, gekleurde informatie zijn daar mede debet aan. Een intensieve, geïntegreerde en meerjarige aanpak is vereist. Aansluiting bij landelijke programma’s (bijv. Energieakkoord, ‘stroomversnelling’) en intensievere samenwerking (provincie, regio (stads- en noordelijk)) kunnen de werkwijze versterken en de operatie versnellen. Klus je Rijk

Via het RTL-programma ‘Klus je Rijk’ heeft het deelnemende gezin uit de wijk Achter de Hoven hun eigen woning fors energiezuiniger gemaakt. Deze inspanning is op film vastgelegd en in het winterseizoen 2012-2013 uitgezonden. Het Leeuwarder beleid ‘Slim met Water en Energie’ is hiermee ook gepromoot, zeker nadat bleek dat de Leeuwarder familie de hoofdprijs won. De woning dient als voorbeeld van hoe het kan.

Motie

De motie bewustwordingscampagne energieverbruik maakt één op één onderdeel

Bewustwordingscampagne

uit van de aanpak ‘Slim wonen in Leeuwarden’. Dit is één van de sporen van ‘Slim

energieverbruik

met Water en Energie’. Met het digitale energieloket kan elke inwoner het energieverbruik van de woning checken en dit vergelijken met het verbruik van buurtgenoten. Ook zijn er een aantal publiciteitsacties geweest en energiecafés georganiseerd die goed bezocht zijn.

Bijdrage leveren

In de Waterwet van 2009 is opgenomen dat de provincies een verordening

verordening

moeten vaststellen, waarin is geregeld wie per vaarweg de beheerder is.

vaarwegbeheer

Provinciale Staten hebben besloten dat de kleinere recreatieve vaarwegen naar het Wetterskip gaan en de grotere recreatieve vaarwegen en de beroepsvaarwegen naar de provincie. Er is vastgelegd dat de gemeente de keus heeft om zijn vaarwegen in goede onderhoudsstaat over te dragen of het achterstallige onderhoud af te kopen. In de gemeente Leeuwarden is veel achterstand weggewerkt en het resterende deel wordt afgekocht. Nadere afspraken zijn in een conceptovereenkomst verwerkt. De provinciale verordening wordt naar verwachting in 2014 vastgesteld.

Subconclusie

De aanpak van energiebesparing in de gebouwde omgeving ligt op schema. De opgave is echter enorm groot en daarom wordt ook aansluiting gezocht bij landelijke aanpakken, waarmee de gemeentelijke aanpak een verdere impuls kan

130


Jaarverslag

krijgen. De projecten en maatregelen ter verbetering van de waterkwaliteit hebben bijgedragen aan een duurzame stad. Lagere milieudruk door een effectieve en efficiënte uitvoering van wettelijke taken Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Percentage hergebruik (C)

De stijging in het hergebruik van afval naar 57,5% is boven verwachting. Hergebruik van grofvuil en een verbeterde nascheiding van kunststoffen hebben daar het meest aan bijgedragen. Hergebruik van grofvuil, traditioneel een zwak punt, is toegenomen tot ruim 71% en ligt daarmee op het landelijk gemiddelde. Het verbeterde hergebruik van grofvuil is een van de speerpunten uit de Optimalisatienotitie (2012). Door de economische crisis is sprake van minder afval en veel minder grofvuil. Dit heeft ook bijgedragen aan de stijging van het percentage hergebruik. Meer hergebruik van grof afval wordt ook beoogd door het terugdringen van illegale dumpingen en meer voorlichting over bijzet en verscherpt toezicht hierop. Het terugdringen van de bijzet van zakken is nog niet gerealiseerd en is zelfs gestegen. De voornaamste reden hiervoor is de operatie vervanging cocons in de hoogbouw. De operatie is veel sneller uitgevoerd dan verwacht, maar heeft ook bijzetgedrag veroorzaakt. Bewoners hebben tijd nodig om te wennen aan de nieuwe inzamelmethodiek. In 2014 wordt daarom weer een gericht anti-bijzetprogramma uitgevoerd.

Tarieven

In 2013 is wederom sprake van een tariefsdaling. Leeuwarden staat in de

afvalstoffenheffing (C)

landelijke top 10 van vergelijkbare gemeenten met relatief lage tarieven voor de afvalstoffenheffing. De tariefsdaling is tot stand gekomen door een gedaald verwerkingstarief van Omrin, minder afval, de toegekende vergoedingen op grond van de producentenverantwoordelijkheid voor verpakkingen en een efficiëntere inzameling door investering in ondergrondse containers.

Spoedlocaties

De afname van het aantal potentiële spoedlocaties is groter dan begroot. Deze

bodemverontreiniging en

versnelling is overigens gewenst en al gedeeltelijk in 2012 zichtbaar geworden.

aanpak in beeld (D)

Het Rijk heeft bepaald dat de onderzoeken op de spoedlocaties niet meer eind 2015, maar al medio 2013 afgerond moeten zijn. Eén van de 10 Leeuwarder locaties bevindt zich nog in deze onderzoeksfase; afronding volgt zeer binnenkort. Door het samengaan met noord Boarnsterhim tot de nieuwe gemeente Leeuwarden neemt de gemeente Leeuwarden in het kader van de Wbb-taken voor het ‘nieuwe grondgebied’ ook de aanpak spoedlocaties over van de provincie Fryslân. Uit een eerste analyse van de overgekomen dossiers blijkt dat in het Leeuwarder deel van voormalig Boarnsterhim minimaal 4 locaties zijn die mogelijk een spoedlocatie zijn. Deze zijn veelal pas geïdentificeerd tijdens de dossierbeoordeling voorafgaand aan de herindeling. Eén daarvan is de voormalige stortplaats ‘De Saiter’; het onderzoek wordt uitgevoerd door de provincie en heeft extra prioriteit, vooral door de omvang ervan. Ook voor een andere veel kleinere locatie (Haedstrjitte te Reduzum) is een afspraak gemaakt over het mogelijk dragen van saneringskosten door de provincie. Een verdere beoordeling van mogelijke spoedlocaties en het bijwerken van de inventarisatie brengt mogelijk nog meer locaties aan het licht. Deze worden uitgevoerd in 2014. In 2015 zijn er naar verwachting maximaal 20 locaties met

131


Jaarverslag

risico’s, waar aldus sanerende maatregelen op korte termijn nodig zijn (of al in uitvoering zijn). Op dit moment is er op 9 locaties ‘beschikt’ en blijkt formeel sprake van spoed. Op 3 van deze locaties is de sanering danwel beheersing gestart. Op basis van het bodemconvenant moeten er op uiterlijk 31 december 2015 afspraken zijn over de aanpak van alle spoedlocaties. De potentiële spoedlocaties zijn in onderzoek en de resultaten worden in de loop van 2014 verwacht. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige toelichting Proef Zuiderburen

In 2013 is zoals gepland in de Optimalisatienotitie in Zuiderburen de proef met omgekeerde inzameling gestart. De achterliggende gedachte is dat door de inzameling van restafval minder te faciliteren en die van herbruikbare stromen optimaal te faciliteren, het hergebruik toeneemt. Voor deze proef zijn enkele kleine subsidies verkregen. De proef loopt eind mei 2014 af. In de loop van 2014 volgt een afzonderlijke rapportage met voorstellen voor een vervolg.

Primeur Leeuwarden

Begin september 2013 is in Leeuwarden, als enige plek in Nederland, gestart met

Proef inzameling kleine

een proef voor de inzameling van kleine elektr(on)ische apparaten via

elektr(on)ische apparaten

onderbussen bij ca. 20 brievenbussen van PostNL. Deze proef wordt volledig

brievenbussen via

gesubsidieerd en vindt plaats in samenwerking met PostNL en Wecycle.

onderbussen

Laatstgenoemde partij is als uitvoeringsorganisatie verantwoordelijk voor de producentenverantwoordelijkheid van het bedrijfsleven (makers van elektr(on)ische apparaten).

Subconclusie

De uitvoering van de verbetermaatregelen uit de Optimalisatienotitie heeft in 2013 wederom tot een verhoging van het hergebruik van afval geleid. Ook het hergebruik van grofvuil is verbeterd. De illegale bijzet van zakken is met de versnelde plaatsing van ondergrondse containers weer toegenomen. Hiervoor wordt in 2014 een gerichte voorlichtingscampagne gehouden. Leeuwarden experimenteert met nieuwe afvalinzamelingsmethoden. De aanpak van de bodemverontreiniging verloopt prima. Met de uitbreiding van het grondgebied door de gemeentelijke herindeling met Boarnsterhim krijgt de gemeente er ook een aantal potentiële spoedlocaties bij die nu nog in onderzoek zijn. De verwachting is dat de totale lijst met spoedlocaties inclusief noord Boarnsterhim in de loop van 2014 bekend is. Er resteren ca. 20 locaties met risico’s, waar sanerende maatregelen op korte termijn nodig zijn (of al in uitvoering zijn).

132


Jaarverslag


Totaal

Totaal

totale programma

lasten

baten

A.


25.713

24.127

-1.586

B.


25.714

24.127

-1.587

C.

Rekening 2013

26.241

25.035

-1.206

-527

908

381

Resultaat B - C

Saldo


Resultaat

Resultaat

lasten

baten

Inzameling afval

-656

653

Riolering

-224

223

-1

Milieubeleid

-228

0

-228

562

0

562

0

0

0

Ongediertebestrijding

10

0

10

Lijkbezorging

38

2

40

-30

30

0

0

0

0

-527

908

381

Totaal

Totaal

lasten

baten

Beleidsproducten

Bodem en geluid Milieucommunicatie

Voorzieningen honden Afvoer kadavers Totaal

Saldo -3


Saldo

1. Inzameling afval

-22

-41

-63

2. Riolering

203

159

362

3. Bodem en geluid – storting voorziening bodemsanering 4. Milieubeleid – liquidatie MAD

368

368

-122

-122

Verrekening met reserves: 60

1. Inzameling afval – reserve egalisatie heffingen

60

2. Riolering – reserve egalisatie heffingen

-362


-592

730

138

Totaal

-527

908

381

133

-362


Jaarverslag

Analyse & toelichting Programma Milieu, energie en water Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Inzameling afval

Het resultaat op inzameling afval wordt, met uitzondering van de post onvoorzien Fryslân Miljeu, verrekend met de reserve ‘Egalisatie heffingen’. Het budget onvoorzien Fryslân Miljeu bedroeg in 2013 € 92.000 waarop een beroep is gedaan van € 95.000. Per saldo derhalve een nadeel van € 3.000 op de post onvoorzien en daarmee ook op het product Inzameling afval. Bij het opstellen van de begroting 2013 is ter egalisatie van de tarieven een onttrekking aan de reserve geraamd van € 509.000. Na onttrekking van dit bedrag aan de reserve was sprake van een nadelig resultaat van € 60.000 dat is onttrokken aan de reserve. Dit nadeel is als volgt tot stand gekomen. Inzameling en verwerking huishoudelijk afval (voordeel € 79.000)  Door de crisis maar ook voor een deel vanwege het succes met de inzamelproef in Zuiderburen en een stijging van het percentage hergebruik (één van de speerpunten uit de optimalisatienotitie) is fors minder afval ingezameld dan begroot met in totaal een voordeel van € 214.000: 

Restafval ca. 1.000 ton minder; voordeel € 99.000.



Grof gescheiden afval ca. 700 ton minder tegen een gemiddeld lagere verwerkingstarief in verband met een andere samenstelling van het afval (minder bouwen sloopafval); voordeel € 47.000



Ongescheiden grof afval ca. 700 ton minder; voordeel € 68.000

 De kosten voor de inzameling van huishoudelijk rest- en GFT afval zijn € 70.000 hoger dan begroot door een hoger aantal aansluitingen als gevolg van een opschoningsactie door Omrin met betrekking tot de adressen, een hogere indexatie dan begroot evenals de plaatsing van afval- en papiervoorzieningen in de Schepenbuurt.  De kosten voor de inzameling in de binnenstad zijn met € 35.000 overschreden door onvoorziene kosten bij de plaatsing van ondergrondse containers (o.a. plaatsing kikkers).  De maatregel uit de Optimalisatienotitie Afvalscheiding op basis waarvan Bouwen sloopafval 3 maal per jaar gratis kan worden aangeboden bij de milieustraat is mede oorzaak van het feit dat de inkomsten uit het slagboomtarief € 27.000 lager zijn dan begroot.  Overige verschillen: € 3.000 nadeel. Inzameling oud papier (nadeel € 123.000)  De inzamelkosten van oud papier liggen contractueel vast, maar de opbrengsten zijn afhankelijk van de ingezamelde hoeveelheden en de marktprijs. Doordat er ongeveer 900 ton minder papier is opgehaald (nadeel € 76.000) – in lijn met de landelijke trend als gevolg van economische crisis en digitalisering – en de oud papierprijs € 8 /ton lager was dan begroot (nadeel € 50.000) is hierdoor sprake van een nadeel van € 126.000.  Overige verschillen: voordeel € 3.000. Afvalscheiding en preventie (voordeel € 20.000)  Voor de nascheiding van kunststofverpakkingen ontvangt de gemeente van Nedvang een vergoeding van € 901 per ton. Hiervan wordt € 834 doorbetaald aan Omrin en het verschil van € 67 per ton is de vergoeding voor de gemeente voor het inzamelen. In 2013 is 300 ton meer aan kunststofverpakkingen

134


Jaarverslag

nagescheiden dan begroot (900 ton) wat een voordeel heeft opgeleverd van afgerond € 20.000. Inzameling en verwerking KCA en glas (voordeel € 50.000)  De verwerkingskosten maken nu onderdeel uit van de reguliere inzameling waardoor deze kosten hier vrijvallen met een voordeel van € 28.000. In de begroting 2014 is dit aangepast.  De vergoeding van Nedvang die op begrotingsbasis zeer moeilijk is in te schatten, is over 2013 € 22.000 hoger dan begroot. Afvalstoffenheffing (voordeel € 2.000)  In de begroting 2012 is uitgegaan van een opbrengst afvalstoffenheffing van bijna € 9,7 mln. De gerealiseerde opbrengst over 2013 ligt € 2.000 hoger. Kwijtschelding (nadeel € 174.000)  In 2013 is voor te verlenen kwijtschelding een bedrag van € 1.083.000 geraamd, terwijl uiteindelijk € 1.257.000 is verleend. Hierdoor bedraagt het nadeel € 174.000. Overig (voordeel € 86.000)  Het dividend van Omrin over 2012 was € 17.000 hoger dan verwacht.  Op basis van de definitieve afrekening 2012 van de vaste kosten van de Milieustraat is een bedrag van € 21.000 ontvangen.  Overige verschillen; € 48.000 voordeel. Stand reserve per 31-12-2013 De stand van de reserve ‘Egalisatie heffingen’ bedraagt per 31 december 2013 voor het onderdeel afvalstoffenheffing € 2.796.000. Op basis van het raadsbesluit van 19 december 2011 wordt jaarlijks maximaal 2,5% van de begrote opbrengst uit het voorgaand jaar ingezet ter egalisatie van de tarieven (ca. € 255.000). Bij het opstellen van de begroting 2014 is een onttrekking geraamd van € 741.000. Het surplus in de reserve bedraagt derhalve € 2.055.000. 2. Riolering

Het resultaat van het product riolering wordt eveneens verrekend met de reserve ‘Egalisatie heffingen’ en heeft derhalve geen invloed op het resultaat. In het dienstjaar 2013 is een voordelig resultaat gerealiseerd van € 362.000 dat is toegevoegd aan de reserve Egalisatie Heffingen. Dit voordeel kan als volgt worden verklaard: Kapitaallasten (voordeel € 79.000) 

Een aantal investeringen is al wel opgestart, maar nog niet afgerond waardoor de afschrijving nog niet is gestart en per saldo een voordeel is ontstaan van € 79.000.

Apparaatskosten (voordeel € 42.000)  De personele inzet was door onder andere vacatureruimte lager dan begroot. Kwijtschelding (nadeel € 62.000)  In 2013 is voor kwijtschelding een bedrag geraamd van € 393.000, terwijl uiteindelijk € 455.000 is verleend. Een nadeel derhalve van € 62.000. De

135


Jaarverslag

raming was gebaseerd op de kwijtschelding in 2012, maar door de economische omstandigheden is het beroep op deze regeling uiteindelijk toch weer hoger dan verwacht. Rioolheffing (voordeel € 159.000)  Met betrekking tot de opbrengsten rioolrechtenheffing is ten opzichte van de raming ad € 10,6 mln een voordeel gerealiseerd van € 159.000 ofwel een plus van 1,5%. Onderhoud (voordeel € 123.000)  Doordat veel onderhoud samenviel met vervangingen is in 2013 een voordeel op het onderhoudsbudget gerealiseerd van € 123.000. Overig (voordeel € 21.000)  Diverse voor- en nadelen van per saldo € 21.000 voordeel. Stand reserve en voorziening per 31-12-2013 De stand van het onderdeel riolering binnen de reserve egalisatie heffingen bedraagt per 31 december 2013 € 2,2 mln en dient voor de verrekening van exploitatieresultaten. De stand van de voorziening riolering bedraagt per 31 december 2013 € 6,7 mln en wordt aangewend voor de vervanging van riolering. 3. Bodem en geluid –

Ter uitvoering van de bodemsaneringsprogramma's waarvan de uitvoering zich

storting voorziening

veelal over meerdere jaren uitstrekt is in het verleden de voorziening

bodemsanering

Bodemsanering ingesteld. Op basis van de huidige inzichten in de nog te maken uitvoeringskosten van de bodemsaneringen kan de begrote storting 2013 van € 368.000 in de voorziening incidenteel vrijvallen.

4. Milieubeleid – liquidatie MAD

Door de inwerkingtreding van de FUMO per 1 januari 2014 wordt de MAD begin 2014 opgeheven. Op basis van het liquidatieplan van de MAD bedraagt het gemeentelijke aandeel in 2013 € 122.000 waarin niet is voorzien. In de Turap 2013 was rekening gehouden met een liquidatiebijdrage van € 150.000.

136


Jaarverslag

Programma: Woon- en leefomgeving (14) Raadscommissie Stadsontwikkeling

Speerpunten

Portefeuillehouder

Programmamanager

Wethouder H. van der Molen

M. Vogelzang


Real 2013







Experimenten

+

Twee experimenten zijn uitgevoerd: groenonderhoud in Wytgaard en

burgerschap: overdracht

groenonderhoud in Heechterp-Schieringen. Bij beide experimenten zijn

taken aan wijken en

we tevreden over het resultaat. Er is kleinschalig gestart en bij beide is

dorpen

er de wens om de werkzaamheden iets uit te breiden in 2014.

Uitvoeringsplan

+/-

Naar aanleiding van reacties van bewoners op het weghalen van

verlichting o.b.v. nieuw

lichtmasten is deze verwijdering in februari 2013 stopgezet. Vervolgens

beleidsplan ‘Het donker

is een gewijzigd uitvoeringsprogramma opgesteld dat nog in uitvoering

belicht’

is.

Realiseren nieuw wijken

+/-

dorpenbeleid

Het nieuwe wijken dorpenbeleid is niet in 2013 gerealiseerd, maar wordt in het 2e kwartaal van 2014 voorgelegd aan de raad.

Successen 1.

De vele ‘groene’ en ‘eetbare’ initiatieven geven aan dat de betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving toe neemt. De initiatieven zijn verzameld in een rapport, dat als inspiratiebron voor nog meer ontwikkeling op dit gebied dient.

2.

Onkruidbestrijding op verhardingen met de heetwatermethode (aangevuld met borstelen) heeft effect. Bewoners ergeren zich ook minder vaak aan onkruid.

3.

Er zijn diverse inventarisaties en analyses gemaakt om de onderhoudstoestand van de verschillende kapitaalgoederen in noord Boarnsterhim in beeld te brengen. Dit heeft geleid tot een goed financieel inzicht in de diverse onderdelen.

Verbeterpunten Verhoging van de tevredenheid van bewoners over de onderhoudsstaat van de verhardingen. Gemiddeld is de technische onderhoudsstaat wel op een basisniveau, maar op onderdelen is volgens de bewoners sprake van enige achteruitgang. Eindconclusie De inventarisatie kapitaalgoederen noord Boarnsterhim is in 2013 afgerond. Geconcludeerd kan worden dat er sprake is van achterstanden in onderhoud en structureel onvoldoende middelen voor onderhoud passend bij de huidige ambities van de gemeente Leeuwarden. In het collegeprogramma 2014-2018 wordt voorgesteld om hier incidentele en structurele middelen voor in te zetten. Er moeten keuzes gemaakt worden over de wijze van toekomstig beheer van deze kapitaalgoederen. De omvang van de beschikbare middelen zijn hierin sterk leidend. De burgerinitiatieven m.b.t. onderhoud openbare ruimte zijn kleinschalig begonnen. Dit is over het algemeen naar tevredenheid uitgevoerd. Op verzoek van de bewoners wordt dit vervolgd en uitgebreid in 2014. In 2013 zijn er vanuit de bewoners verscheidene initiatieven gekomen die bijdragen aan de groene openbare ruimte én/of de ‘eetbare’ stad. De gemeente komt hierbij steeds meer in de faciliterende rol en de betrokkenheid van de bewoners bij de openbare ruimte is duidelijk vergroot.

137


Jaarverslag

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel Een veilige en leefbare openbare ruimte Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Een schone openbare ruimte

structureel (S) A. Een verzorgend onderhoudsniveau conform BOR in Beeld

- Het bestrijden van onkruid (S) - Het bestrijden van zwerfvuil (S) - Evaluatie methode onkruidbestrijding op verharding (I) - Bestrijden invasieve waterplanten (I)

Een openbare ruimte die heel en

B. Een technisch onderhoudsniveau conform BOR in Beeld

- Het onderhouden van de groenvoorzieningen (S)

veilig is

- Het onderhouden van de verhardingen (S) - Het onderhouden van de openbare verlichting (S) - Evaluatie Meer openbaar groen, minder regels (I)

Een actieve

C. Bewoners hebben voldoende invloed

betrokkenheid van

op het gemeentelijk beleid en

bewoners bij hun

gemeentelijke activiteiten

- Relatiebeheer wijkpanels en dorpsbelangen (S) - Realiseren nieuw wijken

leefomgeving

dorpenbeleid (I) - Experimenten burgerschap: overdracht taken aan wijken en dorpen (I)

D. Wijk- en dorpsbudgetten worden actief ingezet door de wijkpanels

- Beheer van de wijken dorpsbudgetten inclusief afstemming met wijkpanels (S)

138


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

(2009) Basis

Hoog

Hoog + basis

Hoog

Hoog

- Onderhoudsniveau onkruid overige gebieden

Basis

Basis

Basis + hoog

Basis

Basis

- Onderhoudsniveau zwerfvuil binnenstad, parken

Basis

Hoog

Basis + hoog

Hoog

Hoog

- Onderhoudsniveau zwerfvuil kantorenhaak

Hoog

Hoog

Basis + hoog

Hoog

Hoog

- Onderhoudsniveau zwerfvuil overige gebieden

Basis

Basis

Basis + hoog

Basis

Basis

- Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan onkruid - Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan zwerfvuil

28%

28%

21%

-7%

26%

26%

34%

27%

31%

4%

27%

27%

nb

Hoog

nb

Hoog

Hoog

nb

Basis

nb

Basis

Basis

(2009) Basis 95%

Basis

basis

0

Basis

Basis

95%

95%

0

95%

95%

56%

56%

56%

0

56%

56%

55%

55%

52%

-3%

55%

55%

64%

64%

59%

-5%

64%

64%

67%

67%

61%

-6%

67%

67%

66%

66%

57%

-9%

66%

66%

72%

72%

64%

-8%

72%

72%

4,8

5,06

0,26

4,8

5,0

95%

95%

0

95%

95%

Subdoelstellingen Een schone openbare ruimte A

Saldo

Een verzorgend onderhoudsniveau conform BOR in Beeld Indicator(en): - Onderhoudsniveau onkruid binnenstad, kantorenhaak, parken

Bron: BOR in Beeld, gemeente enquête (1x per 2 jr)

Een openbare ruimte die heel en veilig is B

Een technisch onderhoudsniveau conform BOR in Beeld Indicator(en): - Onderhoudsstaat groenvoorzieningen binnenstad, kantorenhaak, parken - Onderhoudsstaat groenvoorzieningen overige gebieden - Onderhoudsstaat verhardingen alle gebieden - Het onderhouden van de openbare verlichting en reparatie van schades binnen normtijden - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau groenvoorzieningen - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau trottoirs - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau wegdek - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau fietspaden - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau wandelpaden door het gras/park - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau openbare verlichting Bron: Inspecties, Ziut, gemeente enquête (1x per 2 jr)

Een actieve betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving C

Bewoners hebben voldoende invloed op gemeentelijk beleid en gemeentelijke activiteiten Indicator(en): - Tevredenheid bewoners over invloed op gemeentelijk (2009) beleid (minimum 1 en maximum 10) 4,5 Bron: Gemeente- en wijkenquête

D

Wijk- en dorpsbudgetten worden actief ingezet door wijkpanels Indicator(en): - Aandeel van wijken dorpsbudgetten dat daadwerkelijk wordt besteed en gereserveerd Bron: gemeente Leeuwarden

139

(2009) 97%


Jaarverslag


Begr 2013

Real 2013

Begr 2014

Begr 2015

Begr 2016

X

+/-

X

X

X

X

+/-

X

X

X

- Evaluatie methode onkruidbestrijding op verharding

X

+

-

-

-

- Bestrijden invasieve waterplanten

X

+

-

-

-

Een schone openbare ruimte Onkruidbestrijding in groen en op verharding op respectievelijk basis en hoog niveau Het (laten) bestrijden van zwerfvuil in groen en - zwerfafval op verharding op respectievelijk basis en hoog niveau

-

Een openbare ruimte die heel en veilig is -

Het onderhouden van alle verhardingen op basis niveau met inachtneming van CROW normen

X

+

X

X

X

-

Het onderhouden van de groenvoorzieningen op basis respectievelijk hoog niveau

X

+

X

X

X

- Het onderhouden van de openbare verlichting

X

+

X

X

X

- Evaluatie meer openbaar groen, minder regels

X

+/-

-

-

-

Een actieve betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving - Realiseren nieuw wijken dorpenbeleid

X

+

X

-

-

- Relatiebeheer wijkpanels en dorpsbelangen

X

+

X

X

X

-

Experimenten burgerschap: overdracht taken aan wijken en dorpen

X

+

X

-

-

-

Beheer van de wijken dorpsbudgetten inclusief afstemming met wijkpanels

X

+

X

X

X


Motie continuering graffitiproject



Motie Wiardacomplex groen

Subdoel

2013 +

A

+/-

B

Analyse & toelichting Geconcludeerd kan worden dat er sprake is van achterstanden in onderhoud en structureel onvoldoende Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Verzorgend

De afgesproken niveaus basis en hoog zijn grotendeels wel gehaald. Incidenteel is

onderhoudsniveau t.a.v.

er net onder het afgesproken niveau gescoord. In de praktijk zijn dit op

onkruid (A)

verhardingen alleen de moeilijk bereikbare plaatsen (zoals achter geparkeerde auto’s).

Verzorgend

Het basisniveau is overal gehaald in 2013. Het niveau hoog is in de afgesproken

onderhoudsniveau t.a.v.

gebieden in het voorjaar wel maar in het najaar net niet gehaald.

zwerfvuil (A) Het percentage bewoners

De ergernis over onkruid is gedaald van 28% naar 21%, bewoners zijn meer

dat zich vaak ergert aan

tevreden.

onkruid (A)

140


Jaarverslag

Het percentage bewoners

De ergernis over zwerfvuil is gestegen van 27% naar 31%. Uit de

dat zich vaak ergert aan

schouwresultaten komt naar voren dat het beeld over het algemeen wel wordt

zwerfvuil (A)

gehaald. Alleen incidenteel wordt het niveau ‘hoog’ in de parken, binnenstad en kantorenhaak net niet gehaald.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Onkruidbestrijding in

De onkruidbestrijding in het groen wordt door de eigen dienst, aangevuld met

groen en op verharding op

personeel van Caparis, uitgevoerd. Op verharding wordt dit met behulp van de

resp. basis en hoog

heetwatermethode, aangevuld met borstelen, uitgevoerd door Fryslân Miljeu. De

niveau (A)

evaluatie van deze methode is eind 2013 afgerond en begin 2014 bestuurlijk aangeboden.

Het (laten) bestrijden van

De zwerfvuilbestrijding in het groen wordt door de gemeente, aangevuld met

zwerfvuil in groen en op

personeel van Caparis, uitgevoerd. Op verharding wordt het veegplan uitgevoerd

verharding op resp. basis

door Fryslân Miljeu. Door middel van verschillende activiteiten (schoonmaakacties,

en hoog niveau (A)

initiatieven van bewoners en scholen) wordt er aanvullend ingezet op het reguliere schoonmaken. De in 2013 door de VNG ondertekende Raamovereenkomst verpakkingsafval, resulteert in een uitkering gedurende een periode van 10 jaar in een gelabeld budget voor extra activiteiten zwerfafval. In 2013 zijn hiervoor extra inspanningen gedaan. Verder is de capaciteit van de prullenbakken in de Prinsentuin flink uitgebreid en zijn afspraken met Omrin en Caparis gemaakt over het naar behoefte schoonhouden van dit park.

Motie Continuering

Al vanaf 2001 kent Leeuwarden een succesvolle aanpak van de graffitibestrijding.

graffitiproject

Naast het schoonmaken en schoonhouden (via een samen met de woningbouwverenigingen 2 jaarlijks contract met een marktpartij) is een belangrijk onderdeel het stimuleren van de graffitikunst. Het Graffiti Platform Leeuwarden staat hierbij als initiërende en uitvoerende partij centraal. Door de door de raad ingediende moties is er elk jaar incidenteel budget beschikbaar gekomen. De eind 2013 ingediende motie heeft geleid tot opname in het collegeprogramma met daarbij een structurele dekking binnen het ISIprogramma.

Overige toelichting Schoonhouden openbare

Door verschillende inventarisaties en analyses is zo goed mogelijk in beeld

ruimte noord

gebracht wat er in noord Boarnsterhim in welke onderhoudsstaat is, om vast te

Boarnsterhim

kunnen stellen welke gevolgen dat heeft. Afgesproken is dat er risico gestuurd gewerkt gaat worden in dit grondgebied.

Subconclusie

Het verzorgingsniveau wordt in zijn algemeenheid goed gehaald, het niveau ‘hoog’ wordt, daar waar het is afgesproken, ook steeds meer gehaald. De bewonersinitiatieven zijn kleinschalig gestart en zullen naar verwachting in aantal en omvang verder groeien.

Een openbare ruimte die heel en veilig is Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstellingen Percentage bewoners dat

De tevredenheid over het onderhoudsniveau van wandelpaden door het gras/park

tevreden is over onder-

is gedaald van 66% naar 57%. De oorzaak van deze daling moet nader

houdsniveau wandelpaden

geanalyseerd worden.

door gras/park (B)

141


Jaarverslag

Percentage bewoners dat

De tevredenheid over het onderhoudsniveau openbare verlichting is gedaald van

tevreden is over

72% naar 64%. Wellicht is de vermindering van het aantal lichtmasten hierop van

onderhoudsniveau

invloed geweest.

openbare verlichting (B) Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Evaluatie Meer openbaar

Deze evaluatie heeft meer tijd gekost dan was gepland. Bovendien is, gelet op de

groen, minder regels

onderlinge samenhang, afgesproken om dit samen met de gevolgen van de stormschade van oktober 2013 en de inventarisatie monumentale en waardevolle bomen begin 2014 bestuurlijk aan te bieden.

Speerpunten Uitvoeringsplan verlichting

Op basis van het beleidsplan Openbare verlichting (Het donker belicht) wordt

o.b.v. nieuw beleidsplan

uitvoering gegeven aan de aanleg, instandhouding en in het kader van bezuiniging

‘Het donker belicht’ (B)

ook verwijdering van verlichting. In 2013 zijn er lichtmasten verwijderd en zijn bij vervangings- en reconstructieprojecten LED lampen en dimmers toegepast. De verwijdering van masten heeft veel vragen bij bewoners/wijken opgeroepen. Het uitvoeringsplan is na nieuw overleg met wijkpanels/dorpsbelangen en bewoners aangepast. Consequentie hiervan is dat er op onderdelen sprake is van afwijking van de ingezette beleidslijn.

Motie Wiardacomplex groen

Rond dit sportcomplex is toevoeging van meer groen gewenst. Dit is in 2013 voorbereid en wordt in 2014 uitgevoerd.

Overige toelichting Heel en veilig houden

Door verschillende inventarisaties en analyses is zo goed mogelijk in beeld

openbare ruimte noord

gebracht wat in noord Boarnsterhim in welke onderhoudsstaat is, om vast te

Boarnsterhim

kunnen stellen welke gevolgen dat heeft. Afgesproken is dat er risico gestuurd gewerkt gaat worden in dit grondgebied.

Subconclusie

De tevredenheid over de technische staat van verhardingen is lager uitgevallen; bij voetpaden in parken zelfs meer dan 10%. Ook de tevredenheid over het onderhoudsniveau openbare verlichting is gedaald. Geconcludeerd kan worden dat er sprake is van achterstanden in onderhoud en structureel onvoldoende middelen voor onderhoud passend bij de huidige ambities van de gemeente Leeuwarden.

Een actieve betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Doelstelling Bewoners hebben

De tevredenheid van bewoners over de invloed op gemeentelijk beleid laat een

voldoende invloed op

stijging zien van 4,3% naar 5,06% (begroot was 4,8%). De afwijking is

gemeentelijke beleid en

vermeldenswaardig, omdat het tot nu toe in de praktijk steeds lastig was om dit

gemeentelijke activiteiten

percentage hoger te krijgen.

(B) Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunt Realiseren nieuw wijken

Als reactie op een aantal moties heeft de raad in juni 2013 een gespreksnotitie

dorpenbeleid (C)

ontvangen. In oktober is er een werkbijeenkomst geweest met alle wijkpanels, dorpsbelangen (incl. noord Boarnsterhim), wijkverenigingen en dorpshuisbesturen. In het 2e kwartaal van 2014 wordt het nieuwe wijkenen dorpenbeleid voorgelegd aan de raad.

142


Jaarverslag

Overige toelichting ‘Groene’ en ‘ eetbare’

In 2013 zijn er vanuit de bewoners verscheidene initiatieven gekomen die

initiatieven

bijdragen aan de groene openbare ruimte én/of de ‘eetbare’ stad (stadslandbouw in Leeuwarden). Alle initiatieven zijn verzameld in een rapport dat als inspiratiebron voor nog meer ontwikkeling op dit gebied dient. Hierbij wordt intensief samengewerkt met diverse andere partijen, onder meer de Friese Milieufederatie en het Nordwin College. Op 6 november 2013 is er een uitgebreide conferentie ‘Leeuwarden doet groen’ georganiseerd met alle betrokken partijen, die ook heel veel inspiratie heeft opgeleverd.

Dorpen noord

In 2013 zijn er verkennende gesprekken gevoerd met de verschillende

Boarnsterhim

dorpsbelangen van de negen grotere en kleinere dorpen die per 1 januari 2014 bij Leeuwarden horen.

Subconclusie

Het vaststellen van het nieuwe wijkenen dorpenbeleid is doorgeschoven naar 2014, daarbij worden ook de dorpen uit noord Boarnsterhim direct betrokken. De tevredenheid van de bewoners over de invloed op het gemeentelijk beleid is gestegen. Dat is een positieve ontwikkeling, die mogelijk wordt veroorzaakt doordat de betrokkenheid van de bewoners bij de openbare ruimte (o.a. de ‘groene’ en ‘eetbare’ initiatieven) is vergroot.

143


Jaarverslag


Totaal

Totaal

totale programma

lasten

baten

A.


22.705

2.453

-20.252

B.


23.211

2.496

-20.715

C.

Rekening 2013

23.827

2.854

-20.973

-616

358

-258

Resultaat B - C

Saldo

x € 1.000 Resultaat 2013 Beleidsproducten Spoorlijnen

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

Saldo

1

0

1

Waterwerken

-24

4

-20

Verhardingen

-9

4

-5

Kunstwerken

8

-1

7

Verkeersmaatregelen

5

0

5

-14

125

111

Begraafplaatsen

45

-45

0

Straatverlichting

-153

101

-52

-64

72

8

-429

216

-213

-2

0

-2 -16

Wijkaanpak

Reiniging verhardingen Openbaar groen Zwerfvuilbestrijding Speelplaatsen

-27

11

Buitenreclame

49

-128

-79

-616

358

-258

Totaal

Totaal

lasten

baten

80

31

Totaal

x € 1.000 Analyse van het resultaat: 1. Wijkaanpak 2. Openbaar groen - Najaarsstorm

Saldo

-165

3. Buitenreclame

111 -165

-87

4. Straatverlichting

-87

-45

-45


-486

414

-72

Totaal

-616

358

-258

Analyse & toelichting Programma Woon- en leefomgeving Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Wijkaanpak

Het voordeel is vooral ontstaan door een voordeel op de apparaatskosten van € 80.000 vanwege vacatureruimte als gevolg van de ingezette ombouw van het wijkmanagement. Daarnaast is in totaliteit € 31.000 vrijgevallen uit de voorziening wijkbudgetten en betreft het vrijval van middelen waarvoor geen specifiek bestedingsdoel meer aanwezig is, dan wel waarvan het bestedingsdoel met lagere kosten is gerealiseerd. De stand van de voorziening Wijkbudgetten bedraagt per 31-12-2013 € 677.500.

144


Jaarverslag

2. Openbaar groen Najaarsstorm

Het opruimen en wegwerken van de eerste schade die door de najaarsstorm in oktober is aangericht, bedraagt € 165.000. Over de totale omvang en de consequenties van de geleden schade en de nog uit te voeren herstelwerkzaamheden wordt in 2014 afzonderlijk gerapporteerd.

3. Buitenreclame

Eén van de partijen waarmee de gemeente een aantal jaren geleden een overeenkomst met betrekking tot buitenreclame heeft afgesloten is in mei 2013 failliet verklaard. Doordat in de loop van 2013 voor het 2e halfjaar een tijdelijke overeenkomst met een nieuwe contractpartij is gesloten, kon het nadeel beperkt blijven tot € 87.000. Met deze nieuwe partij is vervolgens eind 2013 een vijfjarig contract afgesloten waardoor hier sprake is van een incidenteel nadeel.

4. Straatverlichting

Op basis van het uitvoeringsprogramma ‘Het donker belicht’ en de ombuiging ‘Het verwijderen van 1.000 lichtmasten’ is in 2012 gestart met het verwijderen van 1.000 lichtmasten. Na reacties uit de wijken is besloten om het uitvoeringsprogramma aan te passen en de wijkpanels, dorpsbelangen en andere belanghebbenden vroegtijdig bij het programma te betrekken. De aanpassing houdt onder andere in dat bijna 100 verwijderde lichtmasten weer teruggeplaatst worden. De hiermee gepaard gaande kosten bedragen € 45.000. (Dit nadeel is gemeld in de Turap 2013.)


In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling worden de stortingen in de reserve budgetoverheveling toegelicht voor vorstschade (€ 170.000) en uitvoering van de groenkaart (€ 115.000).

145


Jaarverslag

146


Jaarverslag

Programma: Algemene dekkingsmiddelen (15) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Wethouder S. Feitsma

F. van Kaam

Tabel 3

x € 1.000

Lasten en baten 2013

Totaal

Totaal

Saldo

totale programma

lasten

baten

A.


26.567

183.718

157.151

B.


44.657

207.358

162.701

C.

Rekening 2013

52.832

210.094

157.262

-8.175

2.736

-5.439

Resultaat B - C Tabel 4

x € 1.000

Resultaat 2013

Resultaat

Resultaat

lasten

baten

Beleidsproducten Financieringen en beleggingen Stelposten c.a. Algemene belastingen Algemene baten en lasten Gemeentefonds Onvoorzien Totaal

Saldo

-140

508

368

2.417

-872

1.545

-261

-448

-709

-10.179

2.034

-8.145

-12

1.513

1.501

0

0

0

-8.175

2.736

-5.439

Tabel 5 Financieringen en beleggingen

x € 1.000 Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2013

2013 na

2013

2013

wijziging Lasten Treasury

377

375

367

8

Beheer deelnemingen

189

150

118

32

Saldo van de financieringsfunctie

236

236

0

236

Bespaarde rente

436

553

969

-416

1.238

1.314

1.454

-140

Treasury

246

246

319

73

Beheer deelnemingen

366

342

262

-80

Totaal Baten

Saldo van de financieringsfunctie

737

1.437

897

-540

Bespaarde rente

3.071

3.071

4.125

1.054

Totaal

4.420

5.096

5.603

507

-3.182

-3.782

-4.150

368

Saldo Financieringen en beleggingen

147


Jaarverslag

Tabel 6

x € 1.000

Analyse van het resultaat 1. Treasury 2. Beheer deelnemingen 3. Saldo van de financieringsfunctie 4. Bespaarde rente Niet relevante posten Totaal

Totaal

Totaal

Saldo

lasten

baten

37

31

68

-39

-8

-47

236

-540

-304

-416

1.054

638

43

-31

12

-139

506

367

Analyse & toelichting 1. Treasury Door een lagere toerekening van uren ontstaat een voordeel op apparaatskosten van € 37.000. In 2011 heeft de gemeente een garantie vertrekt op een geldlening. Hiervoor heeft de geldnemer in 2013 een bijdrage voor het risico betaald van € 31.000. Deze bijdrage is jaarlijks terugkerend en kan dus als structureel worden bestempeld. 2. Beheer deelnemingen Door aanhoudende economische omstandigheden komen ook de resultaten van de gemeentelijke deelnemingen onder druk te staan. In tegenstelling tot de verwachting zijn over een nog niet definitief zijnde afwaardering rentelasten geboekt, waardoor een nadeel van € 39.000 op de kapitaallasten is ontstaan. Een afwikkelingsverschil op een dividend-uitkering over 2012 (nadeel € 13.000) en een niet begrote agiouitkering van € 5.000 leiden per saldo tot een incidentele tegenvaller van € 8.000. 3. Saldo van de financieringsfunctie De investeringen die door de gemeente worden gedaan brengen een vermogensbeslag met zich mee. Om dit vermogensbeslag te kunnen financieren trekt de gemeente vreemd vermogen aan of zet zij haar reserves en voorzieningen in. In beide gevallen brengt dit rentekosten met zich mee (te betalen rente aan derden c.q. gederfde rente van reserves en voorzieningen). Deze rentekosten worden via de methodiek van de renteomslag toegerekend aan de investeringen en op deze wijze ten laste van de diverse programma’s gebracht. Na de toerekening van de rente via de methodiek van de rente-omslag aan de programma’s resteert altijd een saldo (= renteresultaat). Dit renteresultaat komt tot uitdrukking op dit product. Het renteresultaat komt over 2013 uit op een bedrag van € 304.000 negatief ten opzichte van de begroting. Enerzijds is het negatieve renteresultaat voornamelijk veroorzaakt door een lagere toegerekende rente aan investeringen als gevolg van het niet dan wel vertraagd uitvoeren van diverse investeringen. Dit leidt op dit onderdeel tot een nadeel en een even groot voordeel op de diverse programma’s door lagere toerekening van kapitaallasten. Anderzijds heeft het vertraagd uitvoeren van de investeringen een positief effect op de aangetrokken langlopende geldleningen. Het verschil met de Turap 2013 is ruim € 700.000 nadeliger. In de Turap werd rekening gehouden met een lagere onderuitputting, wat van positieve invloed zou zijn op de centraal geraamde rentepost.

148


Jaarverslag

Tabel 7 Overzicht kapitaallasten

(€)

Omschrijving

rekening

begroting

rekening

2012

2013

2013

13.174.656

14.592.045

12.850.618

Lasten Rente gespecificeerd naar: 421010

rente van aangegane langlopende geldleningen idem

421020

rente van aangegane kortlopende geldleningen

49.517

159.576

48.344

421090

rente overig

4.168.957

3.709.409

4.098.915

422010

toegerekende rente over eigen vermogen

4.286.671

3.035.296

3.745.744

434399

overige kosten dienstverlening

462299

Saldi van kostenplaatsen (saldo financieringsfunctie)

461000

Afschrijvingen (boetes)

423000

Afschrijvingen (excl.boetes)

660

Totaal lasten

563.311

814 1.436.535

896.742

0

0

0

13.182.591

21.372.929

20.882.736

35.426.364

44.305.790

42.523.912

81.800

0

93.748

4.438.035

4.058.362

4.085.313

17.723.937

18.765.327

17.462.116

0

0

0

Baten 821020

Rente van verstrekte kortlopende geldleningen Doorberekende kapitaallasten aan: kostenplaatsen, kostendragers en vaste activa:

821090

rente overig

834090

overige opbrengsten

861001

rente

861001

rente (buiten omslag)

861003

rente voorgenomen investeringen

861000

afschrijving

861002

afschrijving voorgenomen investeringen

0

0

109.172 13.182.591

20.897.278

20.882.736

475.651

Totaal baten

35.426.364

44.305.790

42.523.912

4. Bespaarde rente De bespaarde rente over reserves, voorzieningen en vooruit ontvangen bedragen van overheidslichamen valt in totaliteit € 638.000 hoger uit dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door hogere standen van reserves en voorzieningen. Aan reserves wordt het deel van de rente toegevoegd dat overeen komt met de inflatie voor prijsstijgingen. Het verschil tussen het voorcalculatorische omslagpercentage en het percentage voor inflatie (de zogenaamde surplusrente) wordt toegevoegd aan de Algemene Reserve. De door de hogere standen van de reserves veroorzaakte stijging van de bespaarde rente komt dus niet ten gunste van de exploitatie, maar wordt toegevoegd aan de reserves. Het voordeel op dit product wordt dus voor een groot gedeelte teniet gedaan door hogere stortingen in de reserves (zie algemene lasten en baten onder mutaties reserves).

149


Jaarverslag

Tabel 8 Stelposten c.a.


Begroting

Rekening

Resultaat

2013

2013 na

2013

2013

wijziging Lasten Overige stelposten

5.589

4.630

2.213

2.417

Totaal

5.589

4.630

2.213

2.417

Baten Overige stelposten

1.085

1.082

210

-872

Totaal

1.085

1.082

210

-872

Saldo Stelposten c.a.

4.504

3.548

2.003

1.545

Taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen (voordeel € 241.000) Bijdrage Nationaal Uitvoeringsprogramma (NUP) Sinds 2011 ontvangt de gemeente via de algemene uitkering uit het Gemeentefonds een decentralisatieuitkering ten behoeve van de uitvoering van het Nationaal Uitvoeringsprogramma. In 2015 moeten deze middelen weer aan het Rijk worden terugbetaald. In 2013 gaat het om een bedrag van € 140.000. Dit bedrag is gestort in de reserve budgetoverheveling (zie Mutaties reserves). Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD) In de decembercirculaire 2012 heeft het ministerie een bedrag van € 19,2 mln beschikbaar gesteld als eenmalige bijdrage in de implementatiekosten die de vorming van de regionale uitvoeringsdiensten met zich mee brengen. Voor de gemeente Leeuwarden gaat het om een bedrag van € 101.000. Dit bedrag is via de reserve budgetoverheveling in 2013 opnieuw beschikbaar gesteld in afwachting van de vorming van de FUMO. Omdat het beschikbare budget van € 101.000 ook in 2013 nog niet is besteed wordt het bedrag wederom in de reserve budgetoverheveling gestort (zie Mutaties reserves). Voorfinanciering herindelingsbijdrage (voordeel € 300.000) Door de gemeente-brede stuurgroep herindeling Boarnsterhim is besloten de extra personele lasten van de gemeente Boarnsterhim verbonden aan de herindeling ten laste te brengen van de herindelingsbijdrage van het Rijk. In de begroting 2013 is hiervoor een stelpost van € 300.000 opgenomen, die wordt voorgefinancierd ten laste van de Algemene Reserve (zie bijlage A overzicht van incidentele mee- en tegenvallers bij de begroting 2014). In werkelijkheid wordt het bedrag van de betreffende verschuldigde personeelslasten verrekend bij de opsplitsing van de eindbalans 2013 naar de 4 deelgemeenten en via die weg geheel aan de gemeente Leeuwarden toegerekend. De stelpost van € 300.000 valt derhalve vrij. Taakstellingen (voordeel € 815.000) Het eerder realiseren van taakstellingen leidt tot een voordeel van € 815.000. In overeenstemming met de gedragslijn zoals aangegeven in de paragraaf bedrijfsvoering van de programmabegroting 2012 worden incidentele meevallers als gevolg van vroegtijdig doorgevoerde besparingen op de bedrijfsvoering gestort in de reserve flankerend beleid. Dit onder andere ter dekking van mogelijke incidentele tegenvallers in latere jaren als gevolg van tijdelijke vertragingen in het tempo van realisatie van de taakstellingen. Hiermee wordt recht gedaan aan de egalisatiefunctie van de reserve. In totaliteit is in 2013 een bedrag van € 751.000 eerder gerealiseerd. Deze middelen zijn niet in de reserve flankerend beleid gestort, omdat ze gedurende het jaar beschikbaar gehouden zijn voor financiering van de decentralisaties. Nu de middelen niet zijn besteed aan de decentralisaties maken ze deel uit van het resultaat over 2013. Achteraf alsnog een storting doen van dit bedrag in de reserve flankerend beleid zou onrechtmatig zijn, aangezien er geen begrotingswijziging aan ten grondslag ligt. In 2014 wordt de raad gevraagd deze middelen te bestemmen voor de implementatie van de decentralisaties.

150


Jaarverslag

Impuls Sociale Investeringen (ISI) (voordeel € 190.000) Voor een gedeelte van budget Impuls Sociale Investeringen (ISI) was voor een bedrag € 190.000 in 2013 nog geen bestemming aan gegeven. Bij de behandeling van de begroting 2014 is door de raad via moties bepaald waaraan dit budget (in 2014) moet worden besteed. Het bedrag is daarom gestort in de reserve budgetoverheveling (zie Mutaties reserves). Tabel 9 Algemene belastingen


Begroting

Rekening

Resultaat

2013

2013 na

2013

2013

wijziging Lasten 1.392

1.408

1.351

57

Onroerende-zaakbelastingen

989

989

1.060

-71

Waardering onroerende zaken

923

968

1.186

-218

Vergunningen en ontheffingen

434

436

469

-33

23

24

20

4

3.761

3.825

4.086

-261

Heffing en invordering algemeen

Precariobelasting Totaal Baten Heffing en invordering algemeen Onroerende-zaakbelastingen

235

257

233

-24

23.859

23.859

23.388

-471

Waardering onroerende zaken

0

0

0

0

Vergunningen en ontheffingen

21

21

39

18

Precariobelasting Totaal Saldo Algemene belastingen

157

157

186

29

24.272

24.294

23.846

-448

-20.511

-20.470

-19.761

-709

Stijging proces- en gerechtskosten Wet Waardering onroerende zaken (Wet WOZ) (nadeel € 70.000) Steeds meer belastingplichtigen maken gebruik van zogenaamde ‘no cure, no pay’-bureaus bij het indienen van een bezwaar als ze het niet met hun WOZ-waarde eens zijn. Op grond van de wet is de gemeente verplicht de kosten van rechtsbijstand door derden te vergoeden aan belastingplichtigen die zich laten ondersteunen bij hun bezwaar. Dit geldt uiteraard alleen als de bezwaarmaker in het gelijk wordt gesteld. In veel gevallen heeft de inzet van het ‘no cure, no pay’-bureau inhoudelijk geen toegevoegde waarde en gaat het primair om het ontvangen van de vergoeding voor rechtsbijstand. Landelijk wordt nagedacht door de wetgever over reparatiewetgeving om dit oneigenlijke gebruik van de wet te voorkomen. Voor 2013 heeft dit voor Leeuwarden tot een kostenstijging van ca. € 70.000 geleid. Voor 2014 wordt een verdere stijging van de kosten verwacht. Nadeel opbrengst onroerende-zaakbelastingen (OZB) (nadeel € 470.000) De opbrengst van de OZB valt ca. € 470.000 lager uit dan geraamd. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat de leegstand bij de niet-woningen veel hoger is dan was ingeschat (10% i.p.v. 7%). Hierdoor loopt de gemeente het gebruikersdeel van de OZB mis. Daarnaast zijn er vooral bij de niet-woningen (kantoorcomplexen vooral) meer bezwaren ingediend tegen de WOZ-waarde dan verwacht en leidde dit ook tot grotere neerwaartse bijstellingen van de waarde dan was ingeschat bij de tariefberekening. Een andere factor die een rol speelt is de toenemende problematiek van oninbaarheid van vorderingen. Diverse overige mee- en tegenvallers (vooral meer doorbelaste apparaatskosten) leiden per saldo tot een nadeel van € 169.000.

151


Jaarverslag

Tabel 10 Algemene baten en lasten


Begroting

Rekening

Resultaat

2013

2013 na

2013

2013

-68

wijziging Lasten 1.160

1.160

1.228

Kabellegging

146

149

144

5

Arbeidsmaatr. en bovenformat.

396

395

124

271

Gemeentebrede indirecte kosten

Algemene lasten en baten

980

8.670

15.213

-6.543

Werken voor derden

1.259

2.661

2.829

-168

Zorg voormalig personeel

1.361

1.238

4.117

-2.879

-125

939

-602

1.541

10.675

19.639

21.978

-2.339

15.852

34.851

45.031

-10.180

0

0

0

0

Kabellegging

137

137

155

18

Arbeidsmaatr. en bovenformat.

271

271

0

-271

Algemene lasten en baten

180

6.373

9.089

2.716

Werken voor derden

140

882

1.116

234

Saldi kostenplaatsen Mutaties reserves Totaal Baten Gemeentebrede indirecte kosten


0

0

20

20

Saldi kostenplaatsen

0

198

62

-136

Mutaties reserves Totaal Saldo Algemene baten en lasten

12.235

25.812

25.266

-546

12.963

33.673

35.708

2.035

2.888

1.178

9.323

-8.145

Verrekening met reserves met investeringen en projecten (voordeel € 397.000) Vanuit programma 15 worden twee bedragen in de reserve budgetoverheveling gestort. Hier wordt de eerste storting genoemd. De tweede storting staat verderop in dit programma onder de kop mutaties reserves. De eerste storting in de reserve budgetoverheveling betreft in totaal € 3.647.600 en bestaat uit de volgende onderdelen: Werkplan profilering/acquisitie 2013

€

50.000

Slim met energie en water

€

1.116.600

Sportcomplex Wiarda

€

450.000

Huisvesting

€

296.000

Uitvoering groenkaart

€

115.000

Vorstschade winter 2012/2013

€

170.000

Herindeling Boarnsterhim

€

1.450.000

Deze storting wordt gecompenseerd door bijdragen uit de diverse programma’s tot eenzelfde bedrag. In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling worden bovengenoemde stortingen in de reserve nader toegelicht en wordt tevens aangegeven op welk programma de storting betrekking heeft. Per saldo wordt € 397.000 minder aan reserves onttrokken dan begroot. De bijdrage aan het project herindeling Boarnsterhim is € 400.000 lager dan begroot. Verder is per saldo € 3.000 minder aan de reserve frictiemiddelen onttrokken dan begroot. Leeuwarden Digitaal (voordeel € 392.000) Voor de uitvoering van het programma Leeuwarden Digitaal zijn incidenteel middelen beschikbaar gesteld. Van deze middelen is ultimo 2013 een bedrag van € 392.000 nog niet besteed. Voorgesteld wordt dit bedrag via de reserve budgetoverheveling weer beschikbaar te stellen in 2014 (zie Mutaties reserves).

152


Jaarverslag

Kosten ICT (voordeel € 506.000) In de begroting 2013 was een budget voor ICT-investeringen opgenomen. Ultimo 2013 blijkt dat een bedrag van € 506.000 (kapitaallasten) nog niet is besteed, maar dat hier wel verplichtingen voor zijn aangegaan. Op grond van de financiële verordening is het toegestaan deze middelen via de reserve budgetoverheveling over te hevelen naar 2013 (zie Mutaties reserves). Rekeningresultaat 2013 (‘nadeel’ € 5.014.000) Onder baten wordt verantwoord de storting van het positieve rekeningresultaat van € 5.014.000 in de reserve van lasten en baten. Deze storting wordt dus hier (in de exploitatie) als nadeel gepresenteerd en als baat op de reserve lasten en baten. Transitiemiddelen 3D (voordeel € 172.000) Voor een integrale aanpak van de decentralisaties op het sociale domein zijn door het Rijk middelen beschikbaar gesteld. Deze transitiemiddelen zijn bedoeld om de gemeente te faciliteren in de voorbereidingskosten 2012, 2013 en 2014. Niet alle middelen zijn besteed. In 2014 wordt de raad gevraagd deze middelen te bestemmen voor de implementatie van de decentralisaties. Rente CV/BV Blitsaerd (nadeel € 35.000) In de begroting is een deel van de renteopbrengst van de CV/BV Blitsaerd geraamd. Door de huidige economische situatie is de rente over 2013 nog niet ontvangen. In 2013 is een bedrag van € 35.000 toegevoegd aan de voorziening dubieuze debiteuren. Zorg voormalig personeel (nadeel € 2.860.000) Op kosten voormalig personeel is sprake van een nadelig resultaat van € 2.860.000. Dit resultaat wordt vooral veroorzaakt door een aanvullende storting in de voorziening arbeidskosten gerelateerde verplichtingen voor het voormalig ambtelijk personeel (€ 2.935.000) en voor de FPU (€ 45.000). In de begroting van 2014 is al rekening gehouden met een storting van € 3,0 mln in deze voorziening ten laste van de Algemene Reserve (zie pag. 244 Invulling stelpost taakstellende bezuinigingen Pakket A jaarschijf 2013). Omdat de begroting in 2013 op dat moment niet meer gewijzigd kon worden vindt deze storting in werkelijkheid plaats ten laste van het rekeningresultaat. Daarmee kan de onttrekking aan de Algemene Reserve in 2013 achterwege blijven. Omdat een medewerker een jaar later gebruikt maakt van het FLO overgangsrecht ontstaat een voordeel van € 67.000. Diverse kleinere mee- en tegenvallers leiden per saldo tot een voordeel van € 53.000. Saldi kostenplaatsen (voordeel € 1.405.000) Op de kostenplaatsen is sprake van een voordeel van € 1.405.000 (= € 1.541.000 -/- € 136.000). Dit voordeel is als volgt ontstaan: x € 1.000 - diverse stelposten

826

- hogere personeelskosten

1.934

- lagere kapitaallasten - apparaatskosten/interne doorbelastingen

voordeel

2.260

voordeel

10

Totaal saldi kostenplaatsen

1.405

153

nadeel

263

- overige mee- en tegenvallers

voordeel

nadeel voordeel


Jaarverslag

Diverse stelposten (voordelen € 826.000) Bij de jaarrekening 2012 is via de reserve bugetoverheveling in totaal voor 2013 weer een bedrag beschikbaar gesteld van € 626.000 ten behoeve van verplichtingen ICT (€ 426.000) en Leeuwarden Digitaal (€ 200.000). Wat betreft Leeuwarden Digitaal is in 2013 vanuit de reserve frictiemiddelen aanvullend nogmaals een bedrag van € 200.000 beschikbaar gesteld (totaal derhalve € 400.000). De daadwerkelijke invulling van beide posten wordt gerealiseerd op de overige posten van de kostenplaatsen. Het nog niet bestede deel van de stelpost wordt via interne doorbelastingen doorbelast naar de exploitatie en vervolgens in de reserve budgetoverheveling gestort. Kosten personeel (nadeel € 1.934.000) Op de kostenplaatsen is op de personeelslasten sprake van een nadeel van € 1.934.000. Dit nadeel wordt enerzijds veroorzaakt door lagere salariskosten (€ 3,7 mln) voor het vaste personeel (vooral vacatures) en anderzijds door hogere kosten (5,0 mln) wegens inhuur van personeel ( bijv. in verband met ziekte, vacatures, maar ook vanwege het inhuren van speciale deskundigheid of een andere invulling van formatie bijvoorbeeld ter verbetering van de flexibiliteit en anticiperend op de taakstelling op de bedrijfsvoering). Verder is extra personeel ingehuurd ten behoeve van diverse projecten welke worden gefinancierd uit Rijksbudgetten zoals bijv. het Participatiebudget, ESF subsidies en verzamel- en decentralisatie-uitkeringen. Deze hogere lasten wegens inhuur van personeel op de kostenplaatsen worden gecompenseerd door een hogere doorbelasting van apparaatskosten (uren) naar de diverse programma’s. De vergoedingen voor personeel (bijv. voor projectmedewerkers en boventalligen) zijn per saldo € 0,8 mln lager dan begroot. Tot slot is er op diverse overige personeels-gerelateerde budgetten per saldo sprake van een voordelig resultaat van € 0,2 mln. Lagere kapitaallasten (voordeel € 263.000) In 2013 is een voordeel ontstaan op de kapitaallasten van € 263.000 vooral doordat niet alle budgetten ter vervanging of aanschaf van ICT volledig zijn besteed en door het doorschuiven van investeringen op tractie bij de buitendienst. De niet bestede ICT middelen worden via de interne doorbelastingen vanuit de kostenplaatsen doorbelast naar de exploitatie (zie kosten ICT) en in de reserve budgetoverheveling gestort (zie mutaties reserves). Doorbelaste apparaatskosten/overige interne doorbelastingen (voordeel € 2.260.000) Vanuit de kostenplaatsen zijn per saldo meer kosten (apparaatskosten/overige interne doorbelaste kosten) doorbelast naar programma’s dan begroot. Op de post apparaatskosten is per saldo sprake van een voordeel € 3.287.000 en op overige interne doorbelastingen een nadeel van € 1.027.000. Het voordeel op de apparaatskosten komt voornamelijk doordat er in 2013 meer productieve uren gemaakt zijn dan begroot. Net als in voorgaande jaren is ook in 2013 aanzienlijk meer personeel ingehuurd dan begroot (zie de opmerking die hiervoor is gemaakt onder kosten personeel). Van inhuurpersoneel is in het algemeen bekend dat deze meer productieve uren maken omdat deze groep minder vaak bij overleg is betrokken. De hogere inhuur van personeel van derden wordt via doorbelaste apparaatskosten doorberekend naar de programma’s waar deze extra lasten worden gecompenseerd door Rijksbudgetten. Het nadeel op overige interne doorbelastingen kan grotendeels worden verklaard doordat een bedrag van € 898.000 is doorbelast naar de exploitatie. Het betreft nog niet bestede ICT middelen (€ 506.000) en Leeuwarden Digitaal (€ 392.000). Deze bedragen zijn in de reserve budgetoverheveling gestort (zie hierna mutaties reserves). Mutaties reserves (nadeel € 2.885.000) Tegenover het nadeel op mutaties reserves (in totaal € 2.885.000) staan voordelen elders in deze jaarrekening. Hieronder volgt een toelichting op de verschillende mutaties reserves.

154


Jaarverslag

Rentetoevoeging aan reserves (nadeel € 542.000) Hogere standen van reserves leiden tot een hogere opbrengst van bespaarde rente en daarom tot een hogere rentetoevoeging aan reserves. De hogere opbrengst van de bespaarde rente wordt verantwoord op het beleidsproduct financieringen en beleggingen, terwijl op dit onderdeel de hogere storting aan de reserves tot uitdrukking komt. Ten opzichte van de begroting is een bedrag van € 542.000 meer aan de reserves toegevoegd. Diverse stortingen in de reserve budgetoverheveling (nadeel € 1.996.500) In de reserve budgetoverheveling wordt naast de eerder in dit programma genoemde € 3.647.600 ook een bedrag van in totaal € 1.996.000 gestort. Het betreft de volgende posten: Diverse taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen gemeentefonds

€

348.000

Verplichtingen ICT

€

506.000

Programma Leeuwarden digitaal

€

392.000

Middelen ISI budget 2013

€

190.000

Bijdrage nationaal uitvoeringsplan (NUP)

€

140.000

Aanpassingen in de raadszaal

€

22.500

Doorontwikkeling digitaal loket

€

25.000

Transitie- en ontwikkelagenda

€ 373.000

In paragraaf 3.1.3 Reserve budgetoverheveling worden bovengenoemde stortingen nader toegelicht. Storting in reserve Frictiemiddelen (nadeel € 172.500) In 2013 is ten laste van de reserve frictiemiddelen in totaal een budget € 582.800 beschikbaar gesteld voor begeleiding van boventalligen. In 2013 is daadwerkelijk een bedrag € 260.400 besteed en een bedrag van € 150.000 gestort in de voorziening ambtelijk personeel. Het resterende deel van het beschikbare budget te weten een bedrag van € 172.500 is teruggestort in de reserve Frictiemiddelen. Storting in reserve Bestuurlijke samenwerking (nadeel € 100.000) Voor de uitvoering van werkzaamheden op het gebied van de brandweer zijn inkomsten genoten van de gemeente Boarnsterhim. Deze inkomsten (een bedrag van € 100.000) die elders op de kostenplaatsen worden verantwoord zijn gestort in de reserve Bestuurlijke samenwerking. Storting in reserve Egalisatiebijdrage VRF FLO (nadeel €20.000) Bij de overgang van de brandweer naar de Veiligheidsregio Fryslân (VRF) per 1 januari is het FLO overgangsrecht voorlopig buiten beschouwing te gelaten. Door de VRF gedane betalingen in het kader van het FLO overgangsrecht worden vooralsnog bij gemeente gedeclareerd. De jaarlijks beschikbare budgetten worden vanaf 2014 gestort in een nieuw te vormen reserve Egalisatiebijdrage VRF FLO. Eind 2013 was in de voorziening arbeidsgerelateerde kosten nog een bedrag beschikbaar van € 20.000 voor extra ouderdomspensioen dat ook in deze nieuwe reserve is gestort. Bijdrage in aanleg parkeerterrein bussen (nadeel € 55.000) Overleg van de burgemeester met vertegenwoordigers van SC Cambuur heeft ertoe geleid dat de gemeente een toezegging heeft gedaan een bijdrage te verstrekken in de aanleg van een parkeerterrein voor bussen. Dit bedrag dat niet was begroot komt ten laste van het rekeningresultaat 2013. Overige mee- en tegenvallers (nadeel € 222.000) Diverse kleinere mee- en tegenvallers leiden per saldo tot een nadeel van € 222.000.

155


Jaarverslag

Tabel 11

x € 1.000

Gemeentefonds

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2013

2013 na

2013

2013

wijziging Lasten Algemene uitkering

38

38

50

-12

Totaal

38

38

50

-12

Baten 140.978

143.213

144.726

1.513

140.978

143.213

144.726

1.513

-140.940

-143.175

-144.676

1.501

Algemene uitkering Totaal Saldo Gemeentefonds

Over 2013 is sprake van een voordeel op de algemene uitkering van € 1.260.000. Hiervan heeft een bedrag van € 285.000 betrekking op taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen. Omdat dit bedrag pas via de decembercirculaire beschikbaar is gesteld en dus niet meer in 2013 kon worden besteed is dit bedrag gestort in de reserve budgetoverheveling. Het resterende voordelig resultaat van € 975.000 wordt vooral veroorzaakt door een hogere uitkeringsfactor (€ 521.000) en positieve effecten op de maatstaf lage inkomens (€ 189.000), de maatstaf bijstand (€ 156.000) en de maatstaf oppervlakte land en water en bebouwing (€ 63.000). De hogere uitkeringsfactor is vooral een gevolg van het in oktober afgesloten akkoord tussen regering en een gedeelte van de oppositie. Verder zijn er over 2011 en 2012 op diverse verdeelmaatstaven van de algemene uitkering positieve en negatieve afwikkelingsverschillen. Deze verschillen resulteren per saldo in een positief resultaat van € 254.000. In totaal wordt in 2013 derhalve een bedrag van € 1.514.000 meer ontvangen dan was begroot. Tabel 12

x € 1.000

Onvoorzien

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2013

2013 na

2013

2013

0

wijziging Lasten Onvoorzien structureel

0

0

0

Onvoorzien incidenteel

92

0

0

0

Totaal

92

0

0

0

Onvoorzien structureel

0

0

0

0

Onvoorzien incidenteel

0

0

0

0

Totaal

0

0

0

0

92

0

0

0

Baten

Saldo Onvoorzien

In de begroting 2013 was voor onvoorzien (incidenteel) een bedrag geraamd van € 92.140. Gedurende het jaar 2013 zijn (via begrotingswijziging) een tweetal posten ten laste van de post onvoorzien en gebracht te weten: Programma 9 Politiek bestuur: -

Kosten vervroegde gemeenteraadsverkiezingen

€ 67.500

-

Kosten bezoek koningspaar aan Leeuwarden

€ 24.640

De begrote kosten voor de vervroegde gemeenteraadsverkiezingen en het bezoek van het koningspaar zijn in 2013 ook daadwerkelijk besteed.

156


Jaarverslag

2.2

Paragrafen

2.2.1 Lokale heffingen Deze paragraaf gaat over het tarieven- en kwijtscheldingsbeleid aangaande gemeentelijke belastingen en overige heffingen. 2.2.1.a Algemeen Belastingen en overige heffingen vormden in 2013 ca. 13% van de totale gemeentelijke baten. Tabel 13 Opbrengsten van de diverse lokale heffingen Omschrijving heffing

x € 1.000

Rekening

Begroting*

Rekening

2012

2013

2013

23.446

23.859

23.388

373

333

344

23.819

24.192

23.732

10.420

9.753

9.776

431

416

446

Leges Burgerzaken

1.643

1.498

1.528

Parkeerbelastingen

2.694

2.925

2.587

Algemene heffingen (programma Algemene dekkingsmiddelen) OZB Precariobelasting Subtotaal Bestemmingsheffingen (overige programma’s) Afvalstoffenheffing Hondenbelasting

Marktgelden

129

189

169

3.045

2.506

1.920

10.867

10.566

10.724

Begraafplaatsrechten

604

628

573

Overige heffingen (m.n. leges)

507

635

626

Subtotaal

30.340

29.116

28.349

Totaal-Generaal

54.159

53.308

52.081

Leges omgevingsvergunning Rioolheffing

*Begroting na wijziging.

De eventuele verschillen tussen de geraamde opbrengsten en de werkelijke opbrengsten in 2013 worden toegelicht bij de betreffende programma’s. 2.2.1.b Kwijtscheldingsbeleid Tabel 14 Kwijtgescholden belastingbedragen per belastingsoort per jaar Belastingsoort

Rekening

(in €)

Begroting 2013

2012 OZB Rioolheffing Afvalstoffenheffing Hondenbelasting Totaal

Rekening 2013

12.286

15.000

24.703

396.504

392.744

455.183

1.124.810

1.082.868

1.257.371

1.026

0

1.561

1.534.626

1.490.612

1.738.818

De gemeente heeft de mogelijkheid om belastingen kwijt te schelden. Het beleid van de gemeente Leeuwarden was er ook in 2013 weer op gericht om de wettelijke kwijtscheldingsmogelijkheden zo ruimhartig als mogelijk

157


Jaarverslag

te benutten. Daarnaast is het streven om de kwijtscheldingsregeling zo makkelijk mogelijk voor de bewoners toe te passen. Dit betekent onder andere dat bewoners, van wie bekend is bij de gemeente dat zij voor kwijtschelding in aanmerking komen, automatisch kwijtschelding krijgen en dat dus niet apart hoeven aan te vragen. Uit tabel 14 blijkt dat er over 2013 ca. € 248.000 meer aan belastingen is kwijtgescholden dan begroot was. In 2012 was nog sprake van een fors overschot (€ 671.000). Dit voordeel werd veroorzaakt doordat met ingang van 2011 bij de toetsing van kwijtscheldingsverzoeken gebruik gemaakt wordt van het landelijke Inlichtingenbureau. Op grond daarvan is het geraamde bedrag voor de kwijtschelding in 2013 vrij fors naar beneden bijgesteld. Het lijkt er op dat deze bijstelling iets te groot is geweest. Daarnaast leiden de matige economische omstandigheden er toe dat er meer gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheid van kwijtschelding. 2.2.1.c Uitvoering Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) Waardeontwikkeling In 2013 zijn de waarden van de woningen en niet-woningen naar de waardepeildatum 1 januari 2012 volgens de normen van de Wet WOZ getaxeerd. In vergelijking met belastingjaar 2012 zijn de WOZ-waarden van de woningen in onze gemeente gemiddeld met 5,4% gedaald. Landelijk gezien was de daling 3,6%. Bezwaar en beroep woningen Tegen de waarde vaststelling van ongeveer 1.600 woningen is bezwaar gemaakt, wat neerkomt op ruim 3% van het woningenbestand. Bij circa 40% van deze woningen was een gemachtigde betrokken (waaronder de zogenaamde ‘no cure, no pay’-bureaus). Uiteindelijk is van circa 40% van deze bezwaren de waarde verlaagd. Dit percentage is vergelijkbaar met 2012. Dat betekent dat 98,8% van de waardes van woningen gelijk is gebleven. Voor woningen zijn in 2013 slechts 30 beroepsprocedures ingediend, waarvan 20 door gemachtigden. Dit is o.a. het gevolg van de werkwijze dat woningen naar aanleiding van ingediende bezwaarschriften steeds vaker inpandig worden opgenomen. Bezwaar en beroep niet-woningen Voor de niet-woningen geldt dat door of namens ca. 270 belanghebbenden tegen circa 640 objecten een waardebezwaar is ingediend. Dat is ruim 11% van het totaal. Bij ongeveer een derde van de objecten was een rechtsbijstandverlener ingeschakeld. Van circa 36% van de bezwaren niet-woningen is de waarde uiteindelijk verlaagd. Proces- en gerechtskostenvergoeding De verwachting is uitgekomen dat de kosten van rechtsbijstandverlening voor WOZ-bezwaren door zogenaamde ‘no cure, no pay’-bureaus aanzienlijk zou stijgen. De vergoeding voor proces- en gerechtskosten is verdrievoudigd van € 40.570 in 2012 naar € 122.659 in 2013. 2.2.1.d Overige zaken In 2013 is verder veel energie gestoken in de voorbereiding van de aanslagoplegging 2014 in verband met de herindeling met Boarnsterhim. Daarnaast is tijd en inzet nodig geweest voor de voorbereiding van de aanslagoplegging voor de gemeente Vlieland; in het kader van haar rol als centrumgemeente gaat Leeuwarden met ingang van 2014 de gehele heffing en invordering van de belastingen voor Vlieland uitvoeren.

158


Jaarverslag

2.2.2 Weerstandsvermogen In deze paragraaf staat in welke mate de gemeente in staat is om onverwachte gebeurtenissen (risico’s) met een financiële impact op te vangen (met de weerstandscapaciteit). 2.2.2.a Vooraf Bij het opstellen van deze paragraaf Weerstandsvermogen is ten aanzien van de werkwijze (die hieronder kort beschreven wordt) iets naar voren gekomen waar een opmerking vooraf over gemaakt moet worden. Zowel in de begroting als in jaarrekening worden de risico’s van één jaar gesimuleerd. In deze jaarrekening worden de geïnventariseerde risico’s’ voor 2014 opnieuw beoordeeld nadat deze eerder in de begroting 2014 zijn opgevoerd. Deze werkwijze kan betekenen dat er scherpe vertekening in het risicoprofiel kan ontstaan. Als namelijk in de begroting nog een aanzienlijk risico staat dat in de jaarrekening niet meer aan de orde is en tegelijkertijd een nieuw aanzienlijk risico voorzien wordt voor het eerstvolgende jaar. Dat doet zich nu voor. Het aanzienlijke risico van een overschrijding van de budgetten voor bijstand is in 2014 door de toekenning van de Meerjarige Aanvullende Uitkering niet meer van toepassing. Daardoor daalt het risicoprofiel scherp; in de begroting 2014 staat dit risico nog, maar in de voorliggende actualisering is dat risico niet meer meegenomen. Tegelijkertijd is bekend dat met ingang van 2015 en daarna met nieuwe, waarschijnlijk eveneens aanzienlijke risico’s rekening gehouden moet worden in verband met de drie decentralisaties. Maar die risico’s worden voor het eerst meegenomen in de volgende begroting, die voor 2015 en verder. Dit betekent dat uit de risicosimulatie voor de jaarrekening 2013 een scherpe daling van het risicoprofiel naar voren komt maar dat het vrijwel zeker is dat ten opzichte daarvan in de begroting voor 2015 weer sprake is van een scherpe stijging. Daarmee is dan ook een belangrijke relativering geplaatst bij de uitzonderlijk gunstige verhouding tussen de omvang van de risico’s en de daarvoor beschikbare weerstandscapaciteit in de vorm van de Algemene Reserve die in deze paragraaf Weerstandsvermogen naar voren komt. Tegelijkertijd biedt dit het comfort dat er ruimte in de aanwezige weerstandscapaciteit aanwezig is die kan worden benut voor de afdekking van de, nu nog niet gekwantificeerde, risico’s verbonden aan de decentralisatie-opgaven. Of deze ruimte voldoende is, moet blijken uit de uitkomsten van de specifieke risicoanalyses die met betrekking tot de decentralisaties uitgevoerd worden in de voorbereiding van de begroting 2015. 2.2.2.b Werkwijze Met ingang van de vorige jaarrekening (2012) wordt de volgende werkwijze gehanteerd met betrekking tot het weerstandsvermogen. Voor de jaarrekening wordt opnieuw een risico-inventarisatie uitgevoerd zoals dat ook gebeurt voor de begroting. Daarmee komt een actualisering van de risico-inventarisatie beschikbaar ten opzichte van de laatste risico-inventarisatie. Dat is de inventarisatie die gemaakt is voor de laatste begroting (in dit geval: begroting 2014). Deze twee risico-inventarisaties worden vergeleken en de laatste, geactualiseerde wordt weer afgezet tegen de stand van de Algemene Reserve die in de jongste begroting is opgenomen. Deze werkwijze betekent o.a. dat aan de risico-inventarisatie die in de begroting van het verslagjaar is opgenomen geen expliciete aandacht meer wordt besteed. Dat is immers niet laatste maar de voorlaatste inventarisatie. Bij het opstellen van de eerstvolgende begroting wordt weer een nieuwe risico-inventarisatie gemaakt en die wordt ook dan weer afgezet tegen de laatste. Dat is dan inventarisatie die nu in deze jaarrekening is opgenomen. Risico-inventarisaties in volgorde van productie: jaarrekening 2013

begroting 2014 e

e

begroting 2015

jaarrekening 2014 e

productiejaar: 2 helft



productiejaar: 1e helft

2013

2014

2014

2015

afgezet tegen

afgezet tegen

afgezet tegen

159


Jaarverslag

Hier is voor gekozen omdat hiermee een continue beeld kan worden gegeven van de ontwikkeling in de risicopositie van de gemeente Leeuwarden. Dit jaar worden de risico’s voor wat betreft de stand van de Algemene Reserve afgezet tegen de begroting 2014 na verwerking van het collegeprogramma 2014-2017. Dit in verband met de afwijkende besluitvorming over de begroting door de vervroegde verkiezingen vanwege de gemeentelijke herindeling. 2.2.2.c Uitkomst risicoanalyse De opnieuw geïnventariseerde risico’s zijn verwerkt door het simulatieprogramma van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR). In de onderstaande figuur worden de uitkomsten van die simulatie weergegeven. De bedragen tussen haakjes is de uitkomst van de vorige risicosimulatie (begroting 2014):

Totale risico positie

Risico’s Grondexploitatie

Risico’s Zuidlanden

Algemene

Risico’s Overige

Korte termijn

Lange termijn

Risico’s

Grondexploitaties

risico’s

risico’s

€ 2,5 mln

€ 2,4 mln

Zuidlanden

Zuidlanden

(€ 8,7 mln)

(€ 2,8 mln)

€ 4,6 mln

€ 10,5 mln

(€ 5,4 mln)

(€ 12,6 mln)

Algemene

Reserve

Resultaat

Reserve

Grondbeleid

Grondexploitatie

€ 13,0 mln

€ 8,6 mln

Zuidlanden € 13,3 mln

Totale Weerstandscapaciteit

Figuur 4

160


Jaarverslag

Algemene risico’s Ten aanzien van het totaal van de geïnventariseerde algemene risico’s is uit de risicosimulatie als resultaat gekomen dat met 90% zekerheid gesteld kan worden dat voor deze risico’s een weerstandscapaciteit van € 2,5 mln voldoende is. Ten opzichte van de begroting 2014 is dat een scherpe daling van de risicopositie. Daarbij moet de relativering geplaatst worden dat sprake is van een vertekening door het wegvallen van een aanzienlijk risico (bijstandsverlening) en het nog niet meenemen van nieuw, eveneens aanzienlijk risico (de drie decentralisaties). Risico’s Grondexploitaties De daling met betrekking tot de risico’s overige grondexploitaties is het gevolg van de afkoop van de bouwclaim van PPS3+ van € 0,58 mln. De korte termijn risico’s Zuidlanden zijn verlaagd door een verfijning van de risicobepaling inzake het onderdeel vertragingen grondverkopen. In de huidige berekening wordt nu het renteverlies meegenomen als risico in plaats van het volledige bedrag van de vertraging wat in lijn is met het werkelijke risico. Mede door bovengenoemde zijn de risico’s met betrekking tot de grondexploitaties gedaald ten opzichte van de begroting. In tabel 15 staan de geïnventariseerde risico’s gepresenteerd. Het is geen top-10 meer omdat het aantal risico’s is afgenomen tot 10. De rangorde wordt bepaald door de invloed op het totaal van de risicopositie. In de tabel zijn steeds tussen haakjes de wijzigingen ten opzichte van de vorige inventarisatie aangegeven (voor zover van toepassing). Door het verdwijnen van de risico’s met betrekking tot de bijstandsverlening is de top-10 van de risico’s ten opzichte van die in de begroting 2014 aanzienlijk veranderd. De risico’s die nieuw in het overzicht staan, zijn geen nieuwe risico’s maar hebben bij de vorige inventarisatie de top-10 niet gehaald. De volgende risico’s zijn niet meer aan de orde: 

Overschrijding budget bijstandsverlening: niet realiseren van MAU. De MAU is inmiddels toegekend en daarom is dit risico niet meer aan orde.



Overschrijding budget bijstandsverlening. Op basis van de berekeningen, met inbegrip van de MAU is de conclusie getrokken dat er voor 2014 geen risico bestaat voor het overschrijden van de beschikbare budgetten.



Meer/ingewikkelder procedures dan vooraf ingeschat. Dit risico is afgevoerd omdat jaarlijks wordt geïnventariseerd welke procedures (naar verwachting) gevoerd moeten worden. Voor de kosten daarvan wordt dan vervolgens de betreffende voorziening op peil gebracht.



Naheffing door foutief toepassen fiscale regels en onvolledige afdracht. In het kader van het invoeren van het Horizontaal Toezicht is onlangs ‘schoonschip gemaakt’. Onderdeel van het Horizontaal Toezicht is dat de startpositie op orde is en dat er dus in de aanloop daarnaar toe sprake is van een financieel risico. Door het afronden van het voortraject is dit risico niet meer aan de orde.



Tekorten bij Caparis NV. Voor 2014 wordt door Caparis NV een winst verwacht. Die verwachting is reëel omdat Caparis NV ook in 2012 en 2013 een positief resultaat heeft behaald. Het subsidietekort dat voor rekening van de gemeenten komt is in de begroting afgedekt.



Risico tekort De Harmonie. Dit risico is tot en met 2017 niet meer aan de orde omdat in het collegeprogramma 2014-2018 is vastgelegd dat er extra incidentele middelen beschikbaar komen voor de exploitatie van de stadsschouwburg. Voor 2018 en daarna moet een definitieve oplossing voor het tekort gevonden worden uit de planontwikkeling rondom een BV Podiumkunsten (nieuwe organisatievorm voor het vernieuwde Harmoniekwartier).



Tekorten Proloog. De exploitatie van Proloog is inmiddels weer zodanig dat van een risico geen sprake meer is. Het risico dat de lening die de gemeente heeft verstrekt aan Proloog niet terugbetaald kan worden, is meegenomen bij het risico Garantstellingen en Leningen. Het niet voldoen van de rente is een debiteurenrisico en wordt als zodanig meegenomen.

161


Jaarverslag

Tabel 15 Geïnventariseerde risico’s Nr. Gebeurtenis 1

Opmerkingen

Invloed Kans Financieel gevolg Maatregelen

Garantstellingen en

De gemeente heeft voornamelijk in het kader van

39.16%

leningen

economisch beleid een aantal garantstellingen en

persoon niet meer kan bijsturen en dien ten

leningen verstrekt aan privaatrechtelijke

gevolge ook niet meer aan de verplichtingen

rechtspersonen. Indien deze personen niet aan de

jegens gemeente kan voldoen. Bij tijdig bericht

verplichtingen voldoen, dan loopt de gemeente risico.

kan de gemeente over het algemeen gaan

20%

€ 3.388.173 Het risico ontstaat zodra een privaatrechtelijke

meesturen en nader onheil voorkomen. Als tegenmaatregel bezoeken accounthouders nu frequenter de rechtspersonen aan wie de lening is verstrekt met als doel de meest actuele informatie te krijgen. Voor bijzondere trajecten zoals Proloog en het WTC Expo is een team van mensen samengesteld die de ontwikkelingen nauwgezet volgen en onderhandelen met onder andere de bank, afdeling bijzonder beheer. 2

Deelneming CV

De gemeente Leeuwarden is bij het vaststellen van de 26.91%

Blitsaerd

koepelovereenkomst met vastgoed de Friesche

50%

€ 1.100.000 De korte termijn vooruitzichten qua woningbouwproductie zijn onveranderd ten opzichte van 2012

Wouden overeengekomen dat beide stille vennoten

en dus niet rooskleurig. De focus ligt op afronding

€ 2.2 mln als vermogen inbrengen. In 2011 is als

van Project A (westelijk deel van het projectgebied). De kosten baten analyse voor

gevolg van liquiditeitsproblemen de storting conform

Project B laten op dit moment nog een positief

de koepelovereenkomst geeffectueerd. Eerder is van

saldo zien van € 2,3 mln 50% van dit resultaat is

deze storting € 1,1 mln voorzien. Het maximale risico

voor de gemeente. Dit betekent dat wij op basis

betreft nu dan € 1,1 mln.

van de huidige kosten baten analyse € 1,1 mln en daarmee ons aandeel in het vermogen terug ontvangen. De CV/BV is er in geslaagd voor 2014 een nieuwe financieringsovereenkomst af te sluiten. Besluitvorming hieromtrent vindt maart 2014 plaats in het aandeelhouders overleg.

162


Jaarverslag

Nr. Gebeurtenis 3

Leegstand

Opmerkingen


De gemeente verhuurt een aantal objecten. Zodra

10.64%

50%

€ 450.000 Indien er sprake is van langdurige leegstand wordt

een object voor langere tijd niet meer wordt verhuurd

eerst gekeken of het probleem binnen de totale

ontstaat een risico. Veelal wordt gewerkt met

vastgoedportfolio kan worden opgelost, of dat de

langjarige contracten waarmee het risico beperkt

lasten tijdelijk kunnen worden verlaagd door de

blijft. Indien de situatie van langdurige leegstand

inzet van vastgoedprotectie. Indien deze

oploopt dan loopt ook de boekwaarde op waardoor er

maatregelen niet voldoende soelaas bieden

een grotere druk op de exploitatie komt.

ontstaat een risico dat de vastgoedportfolio overstijgt.

4

Niet verzekerde

Hoewel zeer klein, bestaat de kans dat gemeentelijke

objecten of

eigendommen niet voldoende zijn verzekerd dan wel

verzekerde waarden van de objecten geïndexeerd

onvoldoende

dat ondanks een verzekering de

(CBS). Daarnaast is in de verzekeringspolis een

verzekerd tegen

verzekeringsmaatschappij niet tot uitkering overgaat.

clausule opgenomen voor ‘vergeten objecten’

3.04%

5%

schade van eigendommen

€ 1.250.000 Conform de richtlijnen worden jaarlijks de

waardoor er geen risico wordt gelopen dat De inschatting is gebaseerd op een percentage van

achteraf een object onverzekerd is geweest.

het totale bestand. De laatste jaren lijkt dit door aangescherpte controle en groter bewustzijn prima te gaan en is de laatste 4 jaar niet voorgekomen. 5

Niet realiseren

Aan de geraamde OZB-inkomsten liggen complexe

geraamde

berekeningen ten grondslag waarbij op een aantal

calculatiemiddel gehanteerd t.b.v. de raming van

inkomsten OZB

momenten aannames gedaan moeten worden. Het

de OZB-inkomsten die (eventueel) wordt

risico bestaat dat hierbij fouten gemaakt worden of

bijgesteld o.b.v. nacalculaties 2 keer in het jaar

dat aannames achteraf niet (helemaal) juist blijken te

(bij Turap en jaarrekening). In de afgelopen jaar

zijn. Gelet op de beheersmaatregelen die in de

waren de verschillen (Turap en jaarrekening t.o.v.

betrokken processen zijn genomen, is overigens

raming) verwaarloosbaar.

2.75%

sprake van een beperkt risico (5% van de totale OZBopbrengst van € 26 mln incl. noord Boarnsterhim met een kans van 5%)

163

5%

€ 1.300.000 Er wordt een uitgebreid en verfijnd


Jaarverslag

Nr. Gebeurtenis 6

Opmerkingen


Verslechterende

De legesopbrengsten zijn op peil. Dit wordt

2.05%

verhouding tussen

veroorzaakt enerzijds door een correctie op de

flexibele schil zo laag als mogelijk gehouden.

kosten en

legestarieven en ten tweede doordat een groot aantal

Exogene factoren zoals minder bouwaanvragen is

opbrengsten

majeure projecten een omgevingsvergunning hebben

niet op te sturen, je kan er slechts op reageren

bouwleges

aangevraagd. Middels het sturen op kosten (flexibele

door minder personeel in te zetten. In 2014 zijn

schil) beweegt dit product goed mee met de markt.

ook weer een aantal grote civiele projecten

Een mogelijke sterke verslechtering van de markt in

gepland. De verwachting is dat de

5%

legesopbrengsten binnen de begroting bewegen.

2014, 2015 en 2016 kan dit beeld verstoren. 7

€ 200.000 De kosten worden door gebruik te maken van de

Misbruik, diefstal,

Ondanks alle beveiligingsmaatregelen bestaat er een

vernietiging en

kleine kans op misbruik, diefstal, vernietiging en

recoveryprocedures, uitwijkprocedures en fysieke

vernieling van

vernieling van apparatuur, informatie en documenten

beveiliging (pasreaders en beveiligingspersoneel in

apparatuur,

waardoor financiële schade kan ontstaan.

de hal). In 2012 zijn extra maatregelen getroffen

1.25%

5%

€ 500.000 Generieke IT controls waaronder de back-up &

informatie en

waaronder nieuw camerasysteem (preventief) en

documenten

extra pasreaders in de hal ter verscherping van de beveiliging (de rest van de ruimte was al afgesloten). Bij diefstal wordt direct een melding gemaakt waarna onderzoek volgt. Verder usercontrols aanwezig, bv. inloggen middels username en wachtwoord welke periodiek gewijzigd wordt. Ondanks al deze beheersmaatregelen bestaan er restrisico's.

164


Jaarverslag

Nr. Gebeurtenis 8

Opmerkingen


Ongunstige

Sita en Van Gansewinkel hebben via procedures bij

1.23%

uitspraak in zaak

de Europese Commissie en de Rechtbank Leeuwarden

gemeente

de gemeente ervan beticht dat het contract met

Leeuwarden vs.

Fryslân Milieu niet conform de Europese

Sita/ Van

aanbestedingsregels tot stand is gekomen en

Gansewinkel

elementen van staatssteun bevat. Beide procedures

€ 500.000 Inhuur advocaat voor juridische advisering aan en woordvoering namens gemeente Leeuwarden.

zijn in het voordeel van de gemeente uitgevallen. Sita en Van Gansewinkel zijn inmiddels in beroep gegaan tegen de uitspraak van de rechtbank. Daarbij is de eis verbreed tot de opdrachten van de gemeente aan Afvalsturing Friesland NV. De gemeente heeft zich tegen deze eisvermeerdering verzet. De daarop betrekking hebbende procedure loopt op dit moment nog. Indien Sita c.s. alsnog in hoger beroep in het gelijk worden gesteld, kan dit theoretisch leiden tot een gedwongen openbare aanbesteding van de opdrachtverstrekking en het terug betalen door Fryslân Milieu c.q. Afvalsturing van dat deel van ontvangen vergoedingen dat als staatssteun wordt aangemerkt. Beide gevolgen zijn niet op voorhand ongunstig voor de gemeente. Indirect kan sprake zijn van incidentele bijkomstige schade voor de gemeente als gevolg van een mogelijke schadeclaim door Fryslân milieu c.q. Afvalsturing in verband met vroegtijdige ontbinding van het contract en afwaardering van de deelneming in het bedrijf.

165

5%


Jaarverslag

Nr. Gebeurtenis 9

WMO: risico van

Opmerkingen


Het doorvoeren van de maatregelen in de

0.72%

5%

budgetoverschrijding veranderagenda WMO 2010-2014 heeft resultaat

€ 300.000 In de door de raad vastgestelde veranderagenda zijn diverse beleidsmaatregelen opgenomen om de

gehad. Het budget op de WMO is goed in control.

stijging van de WMO-uitgaven te beheersen.

Voor 2014 wordt een positief resultaat verwacht. De

Maatregelen die daarnaast steeds de aandacht

WMO is en blijft echter een openeinderegeling en

hebben liggen op het gebied van de uitvoering,

kosten kunnen sterk fluctueren. Een gering risico

bijvoorbeeld scherp aanbesteden en het realiseren

wordt daarom opgevoerd.

van efficiencyvoordelen daarin. De uitgaven in 2012 bleven binnen budget, met de constatering dat de uitvoering van de veranderagenda op schema ligt.

10

Hogere dan

De post rentekosten kent in de praktijk een grillig

geraamde

verloop. Verschillen in verwachte en werkelijke rente

renteberekening en inflatie geactualiseerd. Met

rentekosten

en de onzekerheden rondom de voorspelbaarheid van

deze actualisering is de voorspelbaarheid van de

kasstromen beïnvloeden deze post.

rentekosten in zekere mate toegenomen. Een van

0.27%

50%

€ 500.000 Eind 2012 zijn de richtlijnen voor de

de belangrijkste wijzigingen is, dat bij nieuwe projecten rente wordt toegerekend. Voor bestaande projecten blijft bij wijze van overgangsregeling de bestaande situatie(geen rentetoerekening) gehandhaafd. Als gevolg van deze maatregel is de kans van optreden van overschrijding van de rentekosten aanzienlijk teruggebracht. Toch blijft er gelet op onbeïnvloedbaarheid van de rentestand natuurlijk altijd een zeker restrisico bestaan.

166


Jaarverslag

2.2.2.d Weerstandsvermogen De actuele risicopositie met betrekking tot de algemene risico’s is dus € 2,5 mln. Dit risico moet kunnen worden opgevangen door de beschikbare weerstandscapaciteit, voornamelijk in de vorm van de Algemene Reserve. Er wordt gestreefd naar een ruim voldoende weerstandsvermogen en dat betekent dat de verhouding tussen de omvang van de weerstandscapaciteit en die van de algemene risico’s minimaal 1,5 moet zijn. De minimale omvang van de weerstandscapaciteit wordt bepaald door de omvang van risico’s te vermenigvuldigen met 1,5. Op basis van de huidige risicopositie komt dit neer op een weerstandscapaciteit van minimaal 1,5 x € 2,5 mln is € 3,75 mln. In de begroting 2014 komt de Algemene Reserve uit op een bedrag van € 13,0 mln. Voor 2014 kan dan ook zonder meer gesteld worden dat er voldoende weerstandscapaciteit is. Maar dit moet wel in het perspectief worden gezien van wat in de eerste paragraaf is opgemerkt: de gunstige verhouding is een gevolg van de uitzonderlijke en hoogstwaarschijnlijk eenmalige afname van de risico’s.

167


Jaarverslag

2.2.3 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen Deze paragraaf geeft inzicht in de uitvoering en kosten van het onderhoud van de gemeentelijke kapitaalgoederen (gebouwen, wegen, riolering, etc.). 2.2.3.a Omvang van het te onderhouden areaal In tabel 16 wordt de omvang van het te onderhouden areaal aangegeven met de bijbehorende financiële middelen, zodat inzicht wordt geboden in de onderhoudsopgave van de gemeente. Tabel 16

x €1.000 Begroting 2013

Jaarrekening

Resultaat

na wijziging

2013

2013

Onderhoud wegen -

7.637

7.210

427

10.981

10.843

138

1.940

1.933

7

1.160

1.180

-20

8.823

9.046

-223

1.495

1.487

8

105

107

-2

onderhoud van 547 ha verharding

Riolering -

onderhoud van 525 km riool

-

onderhoud van 12.100 inspectieputten

-

schoonmaken van 48.250 straatkolken

-

reinigen van 100 km riool

-

vervangen van 5,4 km riool

Kunstwerken -

26 beweegbare bruggen (110.000 passages

-

431 vaste bruggen, tunnels en viaducten

schepen) Water - 12,8 km walmuren - 24,3 km zware walbeschoeiing - 48,5 km lichte walbeschoeiing - 430 ha vijvers, plassen en vaarten - ca. 180 km sloot Groen - Groene Ster (400 ha), Froskepôlle (13 ha), Lwd. Bos (110 ha), Hempenser Bos (110 ha) - gras 155 ha - gazons 133 ha - beplanting 105 ha - bomen ca. 40.000 Reiniging verhardingen -

schoonhouden wegen en pleinen

-

onkruidbestrijding op 213 ha

Zwerfvuilbestrijding -

zwerfvuilbestrijding op 356 ha

N.B. Arealen zijn exclusief noord Boarnsterhim

Algemeen Voor de kapitaalgoederen in het Leeuwarder deel zijn in 2013 drie voorzieningen in de begroting opgenomen voor de onderdelen: kunstwerken, openbare verlichting en verhardingen. Ook zijn voorbereidingen getroffen voor het instellen van voorzieningen voor baggeren en speelvoorzieningen. In 2013 is een forse inzet gepleegd om de kapitaalgoederen van het toe te voegen deel van Boarnsterhim in beeld te brengen. Er zijn onderzoeken gedaan en analyses gemaakt om inzicht in de onderhoudstoestand te krijgen. Er is achterstand in het onderhoud geconstateerd. In het collegeprogramma 2014-2018 wordt voorgesteld om hier incidentele en structurele middelen voor in te zetten.

168


Jaarverslag

2.2.3.b Wegen In 2000 heeft de raad op basis van het beleidsstuk ‘BOR in beeld’ het gewenste onderhoudsniveau - met behulp van de landelijke gehanteerde CROW methodiek - voor wegen c.q. verhardingen bepaald op het niveau ‘basis’. Voor het planmatig beheren van verhardingen wordt m.i.v. 2013 het beheerpakket XEIZ gebruikt. Dit geeft de mogelijkheid om op termijn, zowel op het gebied van muteren als op het gebied van planningen, meer integraal (blauw-groen-grijs) te gaan werken. Het systeem is ondersteunend bij de inventarisatie, inspectie en planvorming en reguliere beheertaken. Naast het reguliere onderhoudsbudget voor wegen is er jaarlijks ook een behoorlijk investeringsbedrag beschikbaar voor een omvangrijk infrastructuurprogramma van reconstructies. Jaarlijks vindt ook vervanging van een deel van de riolering op basis van het Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) plaats. Logischerwijs wordt met het vervangen van de riolering ook de bovenliggende verharding opnieuw gelegd of vervangen. De voorziening verhardingen is toereikend voor de periode t/m 2017. In 2013 zijn er weer weginspecties uitgevoerd. Het streefdoel is om de staat van de verhardingen gemiddeld op kwaliteitsniveau ‘basis’ te onderhouden conform kwaliteitskeuzes ‘BOR in beeld’. Gemiddeld gezien is binnen de gehele gemeente in 2013 het niveau ‘basis’ gerealiseerd. Dit betekent wel dat er ook wegvakken lager scoren dan ‘basis’. Andere verhardingen, waar bijvoorbeeld recentelijk onderhoud is verricht, scoren weer ruim boven het basisniveau. Ten laste van het onderhoudsbudget zijn in 2013 onder andere werkzaamheden uitgevoerd aan de Magere Weide, Sixmastraat, Aldlânsdyk, Brédyk (Wytgaard), Bagijnestraat, Emmakade, Huizumerlaan en Prinsesseweg en diverse voeten fietspaden. 2.2.3.c Riolering en water De rioleringswerkzaamheden (vervanging en verbetering) worden uitgevoerd op basis van het GRP. Dit GRP liep eind 2012 af. Omdat de beleidskaders niet zijn gewijzigd en gelet op de samenvoeging met noord Boarnsterhim is het bestaande GRP verlengd met 2 jaar (looptijd t/m 2014). In het GRP is de basis gelegd voor het duurzaam omgaan met de afvoer van hemel- en afvalwater en de (nieuwe) gemeentelijke taken betreffende de grondwaterproblematiek. Verharding- en rioleringswerkzaamheden vinden voor zover mogelijk tegelijkertijd plaats in verband met efficiëntere uitvoering en het verminderen van de overlast voor bewoners en weggebruikers. Dit leidt soms tot doorschuiven van rioleringsprojecten. Een voorbeeld hiervan is de grootschalige renovatie van woningen in de Hollanderwijk. Ten laste van het budget 2013 is c.q. wordt circa 2,5 km riool vervangen, waarbij zoveel mogelijk ‘werk met werk’ is gemaakt. Rioleringswerken zijn c.q. worden uitgevoerd in o.a. de wijken Aldlân, Huizum-West, de Hemrik, Vlietzone en in Goutum. 2.2.3.d Kunstwerken Beweegbare-, vaste bruggen, viaducten en tunnels De technische gegevens van de kunstwerken zijn ingevoerd in een software pakket voor civieltechnische kunstwerken. Het overzetten van de civieltechnische kunstwerken van het huidige beheerpakket naar XEIZ staat gepland voor 2014, nadat eerst een aantal andere disciplines in dit pakket naar tevredenheid werken. Zoals eerder genoemd is er voor dit kapitaalgoed een voorziening ingesteld, die voor de periode t/m 2017 toereikend is. Openbare verlichting De openbare verlichting (globaal 19.000 masten en armaturen) is eigendom van de gemeente Leeuwarden en wordt voor het overgrote deel beheerd en onderhouden door Ziut (onderneming op het gebied van openbare verlichting) op grond van een overeenkomst. Zij hebben hiervoor een beheerprogramma met een raadpleegfunctie voor de gemeente Leeuwarden. In 2007 heeft besluitvorming plaatsgevonden m.b.t. de overeenkomst met het toenmalige Essent Lighting. De bedoeling is om stapsgewijs de samenwerking aan te

169


Jaarverslag

passen. Hiertoe zijn de laatste jaren een aantal pilots geweest die zullen leiden tot aanpassing van de overeenkomst. Vooruitlopend hierop zijn er in 2013 aanvullende afspraken gemaakt over de rol/taak van Ziut. Op basis van het beleidsplan Openbare verlichting (‘Het donker belicht’) wordt uitvoering gegeven aan de aanleg, instandhouding en in het kader van bezuiniging ook verwijdering van verlichting. In 2013 zijn er lichtmasten verwijderd en zijn bij vervangings- en reconstructieprojecten LED-lampen en dimmers toegepast. De verwijdering van masten heeft veel vragen bij bewoners/wijken opgeroepen. Het uitvoeringsplan is na nieuw overleg met wijkpanels/dorpsbelangen en bewoners aangepast. Ook voor het onderhoud van de openbare verlichting is een voorziening ingesteld die voor de periode t/m 2017 toereikend is. Verkeersvoorzieningen De ruim 14.000 objecten, zoals verkeersborden en ANWB-bewegwijzeringsinstallaties, zijn opgenomen in een beheerapplicatie. De buitendienst van Wijkzaken geeft grotendeels uitvoering aan het reguliere onderhoud/ vervanging. In 2013 is de ANWB overgegaan in de NBd (Nationale Bewegwijzeringsdienst). Zij heeft een onderhoudscontract met de gemeente op basis waarvan zij de bewegwijzeringsinstallaties (portalen en bewegwijzering) beheren en onderhouden. Het plan voor aanpassing van de fietsbewegwijzering is in 2013 afgerond en aanbestedingsgereed gemaakt, uitvoering vindt plaats in 2014. Daarnaast zijn er aanpassingen gedaan in het kader van de projecten van Vrij-Baan. Water Voor het baggeren is in 2013 een financieel overzicht gemaakt op basis van een meerjarenplanning voor de periode na 2013. Rekening houdend met de bestaande middelen, de komende areaaluitbreidingen en een bezuiniging in 2014 wordt er vooralsnog van uitgegaan dat er voldoende dekking is voor de uitvoering van de werkzaamheden. In 2013 zijn de Bonkefeart, het Alddiel en Langdiel, de Zuiderplantage en een haven in Hempens/Tearns gebaggerd. Tevens is er een deel van de watergangen in de wijk Nylân (fase 1) gebaggerd. Bij de Bonkefeart is het vrijgekomen slib gebruikt om de kaden op te hogen (werk met werk). In het najaar van 2013 is circa 130 kilometer sloot gehekkeld. Het schoon houden van het oppervlaktewater (drijfvuil) is aan twee partijen uitbesteed. 2.2.3.e Groen In 2000 is de gemeente Leeuwarden met het project ‘BOR in beeld’ een nieuwe weg ingeslagen voor het (integraal) beheer van de openbare ruimte. Het beheer van het openbaar groen wordt volgens deze systematiek beheerd, waarbij er een relatie is gelegd tussen de kosten en het gewenste niveau van de openbare ruimte. Per structuurelement is dit vastgelegd (openbaar groen, verhardingen en straatmeubilair). Voor de binnenstad, de parken en de kantorenhaak geldt het kwaliteitsniveau ‘hoog’. Voor de overige locaties geldt het niveau ‘basis’. De laatste jaren is ten behoeve van de monitoring de verzorgingsschouw (van o.a. zwerfvuil, de mate van onkruidgroei) intensiever opgepakt. Het basisniveau en het niveau hoog is in 2013 nagenoeg overal gehaald. In 2013 zijn de volgende groenprojecten uitgevoerd: reconstructie Engelse plein (vergroening), Aert vd Neerstraat (bomenaanplant), van Miereveldtplantsoen (reconstructie), Kurkemeer aanplant groen als compensatie van verwijderd groen langs spoor Camminghaburen, Julianapark (uitbreiding padenstructuur en verfraaien entree) en Groningerplein (diverse aanpassingen). Op diverse locaties zijn bomen vervangen of nieuw aangeplant. Ook is de groenintensivering afgerond, waarvoor de raad 4 jaar lang extra budget beschikbaar heeft gesteld. De raad is hier over geïnformeerd. Stormschade Door de flinke najaarsstormen zijn er in totaal ca. 600 bomen omgewaaid. Aan het herstelplan hiervan is gewerkt. Dit wordt in het voorjaar 2014, samen met de aanpassing van de lijst waardevolle en monumentale bomen én de evaluatie ‘Meer openbaar groen minder regels’, bestuurlijk aangeboden.

170


Jaarverslag

2.2.3.f Gebouwen De gemeente beheert ultimo 2013 ca. 141 objecten (exclusief onderwijsgebouwen) met een totaal vloeroppervlakte van ca. 140.000 m². Hiervan is ongeveer 26.000 m² voor eigen gebruik (Stadhuis, Stadskantoor, HCL, pand Groeneweg 3). Voor eigen gebruik wordt bovendien nog ca. 4.500 m² van derden gehuurd (huisvesting buitendienst) en vanaf 1 september 1.200 m² voor het Talentencentrum. In 2013 is één pand in het Speelmanskwartier verworven, zijn 4 panden overgenomen van het Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden en is het pand Nylânsdyk 122 verkocht. Naast deze objecten beheerd Vastgoed ca. 90 kunstobjecten die in de openbare ruimte zijn opgesteld. Dagelijks onderhoud Voor het dagelijks onderhoud was in 2013 € 637.000 beschikbaar. Aan dagelijks onderhoud is in 2013 € 745.000 besteed. Bij een viertal panden is tijdens onderhoudswerkzaamheden asbest aangetroffen. Op grond van regelgeving zijn deze verontreinigingen verwijderd. Dit heeft geleid tot een extra uitgave van € 80.000. De oktober storm heeft geleid tot een extra schadepost van ca. € 75.000, waarvan € 10.000 betrekking heeft op kunstobjecten die niet verzekerd zijn. De overige schade wordt gedekt door uitkeringen van de verzekeringsmaatschappij, waarvan € 18.000 in 2013 is hersteld. Herstel van de overige schaden vindt plaats in 2014. Voor de noodzakelijke verhuizingen binnen het Stadskantoor zijn verbouwingen uitgevoerd tot een bedrag van € 111.000. De kosten hiervan zijn gedekt door de afzonderlijke diensten. Planmatig onderhoud De totale uitgaven voor planmatig onderhoud bedroegen in 2013 € 1.738.000. Deze kosten zijn ten laste van de onderhoudsvoorziening gebracht. De reguliere storting voor het toekomstig groot onderhoud was in 2013 € 1.421.000. In 2013 is € 430.000 extra in het onderhoudsfonds gestort. In 2013 is € 177.000 van het Rijk ontvangen voor onderhoudswerkzaamheden aan Rijksmonumenten. Uitgaven hiervoor zijn ten laste van de onderhoudsvoorziening gebracht. Voor de fontein op het Zaailand is een bijdrage van € 50.000 voor toekomstig onderhoud ontvangen. Bij zwembad de Blauwe Golf voldoen de vloeren niet aan de stroefheidseisen. Herstel hiervan vindt plaats in 2014, de kosten van deze maatregelen bedragen ca. € 140.000. In De Harmonie voldoet de beveiliging niet meer aan de huidige brandveiligheidseisen. Herstel hiervan vindt eveneens in 2014 plaats. Hiervoor is € 63.000 benodigd. Ultimo 2013 bedraagt de stand van de voorziening Onderhoud Vastgoed € 2.752.000. De voorziening en de jaarlijkse stortingen zijn daarmee toereikend om het planmatig onderhoud voor de komende 10 jaar uit te voeren.

171


Jaarverslag

2.2.4 Financiering In deze paragraaf is het financieringsbeleid van de gemeente en het daaraan gerelateerde risicobeheer verantwoord. 2.2.4.a Renteontwikkeling De rentestand heeft zich gunstig ontwikkeld voor de gemeente. Het percentage voor het opnemen van kort geld (leningen korter dan een jaar) is over 2013 uitgekomen op gemiddeld 0,3%, terwijl 2,0% was begroot. Voor het lange geld (opgenomen leningen langer dan een jaar) hebben wij twee leningen tegen resp. 2,025% en 1,924% aangetrokken over 2013, terwijl 3,5% begroot was. Als gevolg van de overname van de stichting Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden (OBL), zijn alle bijbehorende activiteiten evenals een lening van € 3,1 mln overgeheveld naar de gemeente Leeuwarden. De omslagrente die wordt gehanteerd voor de toerekening van rente aan de investeringen en de bespaarde rente op reserves en voorzieningen was begroot op 3,5%. In werkelijkheid is de omslagrente in 2013 uitgekomen op 3,01 %. 2.2.4.b Treasurybeheer algemeen Belangrijke basis van het treasurybeheer is een goede liquiditeitsplanning. Op jaarbasis bedroeg de afwijking tussen begroting en rekening van de geldstromen (totaal ca. € 501 mln) uiteindelijk per saldo € 32,7 mln (meer financieringsbehoefte dan geraamd). Renterisicobeheer Het renterisicobeheer omvat het beperken van de invloed van rentewijzigingen (stijgingen vooral) op de financiële resultaten van de gemeente. Dit renterisico kan worden beperkt door de aflossing van leningen zoveel mogelijk te spreiden over de tijd. De Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO) bepaalt het maximale bedrag dat in een jaar mag worden afgelost op 20% van het begrotingsvolume, de zogenaamde renterisiconorm. Het werkelijke renterisico was in 2013 6,3% (€ 22,7 mln) en blijft dus ruimschoots onder het wettelijk maximum van 20%. Naast de renterisiconorm schrijft de Wet FIDO ook nog een zogenaamde kasgeldlimiet voor. Dit is het bedrag dat de gemeente maximaal met kort geld (looptijd korter dan 1 jaar) mag lenen. De kasgeldlimiet voor Leeuwarden bedroeg in 2013 € 30,6 mln en is alleen in het eerste kwartaal overschreden. De Wet FIDO staat het toe dat er maximaal 2 achtereenvolgende kwartalen mag worden overschreden. Kredietrisicobeheer op verstrekte gelden Het gaat hier hoofdzakelijk om leningen aan woningcorporaties, gegarandeerd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Een uitgebreide specificatie is opgenomen in paragraaf 3.2.2 Toelichting op de balans. Korte termijn financiering De werkelijke netto vlottende schuld heeft de kasgeldlimiet niet overschreden. Tabel 17 Bedragen per kwartaal 2013

x € 1 mln 1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

Kasgeldlimiet

-30,6

-30,6

-30,6

-30,6

Werkelijke netto vlottende schuld

-36,6

-13,5

-13,2

-28,0

172


Jaarverslag

Lange termijn financiering Het overzicht in tabel 18 geeft de ontwikkeling van de lange termijn financiering in 2013 weer. Tabel 18 Mutaties leningenportefeuille werkelijk 2013 Omschrijving

x € 1 mln

Bedrag in €

Gemiddelde rente

315,3

4,08%

Stand per 1 januari 2013 Nieuwe leningen Reguliere aflossingen Vervroegde aflossingen Rente aanpassing (oud percentage) Rente aanpassing (nieuw percentage) Stand per 31 december 2013

Invloed op rente

48,1

2,05%

-0,27%

-22,7

4,08%

-0,02%

0,0

0,00%

-0,00%

-0,2

3,92%

-0,00%

0,2

1,65%

0,00%

340,7

3,79%

-0,29%

Bij de begroting 2013 was ervan uitgegaan dat de gemiddelde (lange) rente over 2013 4,2% zou bedragen. Administratieve organisatie Conform de richtlijnen is het beleid van de gemeente om correct te betalen en actief in te vorderen. Facturen kleiner dan € 7.500 worden direct betaald. Facturen groter dan € 7.500 worden precies op 30 dagen na factuurdatum betaald. Werd in 2012 78,5% van de binnengekomen facturen op tijd door de gemeente betaald, in 2013 is dit door diverse maatregelen verbeterd naar 80,5%. De verwachting is dat door verdere automatisering en vereenvoudiging van de inkoopprocedure het betaalgedrag in 2014 nog verder verbeterd kan worden. Daarnaast zijn in 2013 diverse voorbereidingen getroffen voor de invoering van SEPA. Dit betreft allerlei aanpassingen in het kader van een verdergaande standaardisering van het Europese betalingsverkeer (invoering nieuwe bankrekeningnummers, verdwijnen acceptgiro’s en Chipknip, etc.).

173


Jaarverslag

2.2.5 Bedrijfsvoering Deze paragraaf geeft zicht in de bedrijfsvoering van de gemeente Leeuwarden. Een aantal kengetallen op het terrein van personeel en organisatie is in deze beleidsverantwoording opgenomen. 2.2.5.a Uitgangspunten bedrijfsvoering De uitgangspunten uit het collegeprogramma 2010-2014 voor de relatie met bewoners, instellingen en bedrijven (samenwerken, ondernemen en vertrouwen) waren ook in 2013 onverkort van toepassing op de gemeentelijke organisatie en bedrijfsvoering. Daarnaast gold als uitgangspunt dat er meer prestaties geleverd moeten worden met minder middelen. 2.2.5.b Wat wilden we bereiken en wat hebben we daarvoor gedaan? In 2013 werd verder gebouwd aan een compacte en lenige ambtelijke organisatie waarin mensen het beste uit zichzelf kunnen en willen halen, die in staat is om de ambities uit het collegeprogramma te helpen realiseren en die adequaat kan inspelen op Rijksbeleid en (nieuwe) maatschappelijke vraagstukken. Dit is gedaan in de context van minder overheid, meer burger, bezuinigingen, overheveling van Rijkstaken en verdere profilering van de gemeente als eerste, meest nabije overheid. Een flexibele mix van vaste formatie en externe inhuur was hierbij een belangrijk hulpmiddel. In het kader van deze doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie is in 2013 door het Directieteam o.m. een nieuw organisatiemodel en de daarbij behorende uitgangspunten vastgesteld. De belangrijkste: 

de organisatie wordt ingericht volgens een drietal domeinen: sociaal, fysiek en veiligheid;



minder overhead (management, staf en ondersteuning);



meer ruimte voor professionals;



management en medewerkers voldoende toegerust voor nieuwe manier van werken.

Daarnaast stond (ook) de bedrijfsvoering in 2013 in het teken van een aantal grote veranderingen die in 2013 hun beslag hebben gekregen of dat in de (nabije) toekomst zullen krijgen: 

de drie decentralisaties waartoe de Rijksoverheid heeft besloten;



de verwerving van het predicaat Culturele Hoofdstad van Europa 2018;



de gemeentelijke herindeling met Boarnsterhim;



de regionalisering van de Brandweer;



de vorming van een Friese Regionale Uitvoeringsdienst (de FUMO).

In het eind 2012 afgesloten Sociaal Akkoord met de vakorganisaties en de lokale commissie voor Georganiseerd Overleg, is o.m. afgesproken dat medewerkers die als gevolg van krimp en reorganisaties boventallig zijn geworden gedurende 2 jaar intensief worden begeleid naar ander werk. Tegelijkertijd is in het Sociaal Akkoord de werkgelegenheidgarantie komen te vervallen: als het in 2 jaar niet lukt om een structurele oplossing voor een boventallige te realiseren, volgt ontslag. Voor medewerkers die in een lager beloonde functie worden geplaatst wordt het salaris afgebouwd naar het lagere niveau. In het onderdeel Krimp en boventalligheid wordt zichtbaar dat deze afspraken en bijbehorende intensieve aanpak, resultaat hebben opgeleverd. Door beperkt beschikbare auditcapaciteit in 2013 heeft het geplande onderzoek naar de kwaliteit van management-(stuur- en verantwoordings)informatie geen doorgang gevonden. Wel is auditonderzoek verricht naar de status van de informatiebeveiliging (door middel van DigiD-audit) en bevindt de audit naar de aanwezigheid en werking van de flexibele personele schil zich in de afrondende fase. De uitkomsten van de DigiD-audit zijn eind 2013 toegestuurd aan Logius (agentschap BZK, t.b.v. beheer generieke ICT voorzieningen) ter beoordeling. Terugkoppeling hiervan heeft plaatsgevonden; de gemeente Leeuwarden is geslaagd voor de DigiD-audit. Het onderzoek naar de flexibele personele schil wordt, nadat deze intern volledig is afgerond, aangeboden aan het college. Voorts is, mede in het kader van de ontwikkeling van een ‘Concernstaf Nieuwe Stijl’ in 2013 gestart met de heroriëntatie op de auditfunctie. Dit betekent dat deze functie niet in de huidige vorm terugkomt maar dat de audittaken op een andere wijze worden belegd In afwachting van een definitieve keuze hieromtrent, is daarom voor het jaar 2014 geen auditjaarplan opgesteld.

174


Jaarverslag

2.2.5.c De belangrijkste prestaties die de bedrijfsvoering hebben verbeterd

Prestaties Incidenteel en Structureel

2013

2014

2015

2016

Organisatieontwikkeling 

personeelbeleid

x

x

x

x



persoonlijk leiderschap

x

x

x

x



gemeentelijke herindeling

x

x

x

x



overheveling Rijkstaken

x

x

x

x

Blijven presteren met minder middelen 

leanmanagement

x

x

x

x



krimp

x

x

x

x



nieuw controlemodel

x

x

-

-

Toelichting op de belangrijkste prestaties en speerpunten Organisatieontwikkeling Personeelbeleid

Ook het gemeentelijk P-beleid heeft bijgedragen aan het realiseren van onze ambities inclusief die met betrekking tot de krimpoperatie. De invoering van de nieuwe gesprekcyclus (sturen op resultaten) en het implementeren van een strategische personeelplanning zijn belangrijke elementen. Zoals eerder opgemerkt is er inmiddels een nieuw Sociaal Akkoord dat goed aansluit bij de vraagstukken waar de organisatie zich de komende jaren van krimp en nieuwe uitdagingen voor gesteld ziet.

Persoonlijk leiderschap

Persoonlijk leiderschap beoogt bij leidinggevenden en medewerkers het bewustzijn te vergroten dat iedereen in de eerste plaats zelf verantwoordelijk is voor zijn prestaties en ontwikkeling en dat vervolgens tot uitdrukking te brengen in houding en gedrag (leiding nemen). Dit aspect maakt deel uit van de gemeentelijke ontwikkelagenda.

Gemeentelijke herindeling

Ook uit een oogpunt van bedrijfsvoering is de herindeling met (een deel van) de gemeente Boarnsterhim succesvol afgerond met de start van de nieuwe gemeente Leeuwarden per 1 januari 2014. De werkzaamheden voor de per 1 januari 2018 te verwachten herindelingen met de gemeenten Leeuwarderadeel en (een deel van) Littenseradiel zijn inmiddels gestart.

Overheveling Rijkstaken

De aanstaande overheveling van Rijkstaken (de zgn. 3D’s) vragen veel ambtelijke en bestuurlijke tijd en energie in een context waarin slechts deels duidelijk is welke taken exact worden overgeheveld en welke middelen daarbij horen. Ook de rol van Leeuwarden als grootste gemeente in Fryslân brengt verplichtingen met zich mee.

Blijven presteren met minder middelen Leanmanagement

Om de effectiviteit van (het gedachtengoed van) leanmanagement te vergroten is op bedrijfsvoeringsniveau besloten leantrajecten niet alleen meer op afzonderlijke processen uit te voeren, maar de leanaanpak vooral te koppelen aan het optimaliseren van meerdere processen binnen één domein. Zo zijn 2013 de voorbereidingen van start gegaan voor het optimaliseren van alle processen binnen het team Belastingen. Tevens wordt de leanaanpak, meer dan voorheen, ingezet ter ondersteuning bij de (her)inrichting van processen als gevolg van de vorming van het Shared Servicecentrum Leeuwarden en programma’s als Leeuwarden Digitaal en ‘Nieuwe Manier van Werken’ (huisvestingsconcept).

Krimp en boventalligheid

De verschillende bezuinigingstaakstellingen worden niet alleen gemonitord op de realisatie in geld (zie Bijlage F Stand van zaken bezuinigingen), maar worden ook gevolgd op de daarbij horende formatiereductie (krimp-opgaven) en de personele effecten hiervan (boventalligheid). Onderstaande tabel geeft inzicht in de stand van zaken per 31-12-2013 van de diverse krimp-opgaven

175


Jaarverslag

die op de ambtelijke formatie rusten en de hiermee verband houdende boventalligheid. 1 Krimp opgaven

Bestaande boventalligen + frictie Generieke taakstellingen Parnas Werkplein Rendabele sector Herindeling TOTAAL

2 Schatting krimp vlgs. MTR in fte

3 Realisatie krimp per 31/12 in fte

4 Nog te realiseren in fte

5 Boventallig -heid per 31/12

25

23

2

80-100

70

17

4

10 30-40

8 38

-

1 4

5-10

3

0

5-10 155-195

142

17

11

Als vertrekpunt van het overzicht zijn in kolom 2 de schattingen van de formatiereductie opgenomen zoals weergegeven in de Midterm Review van februari 2012. In kolom 3 is de feitelijke verlaging van de toegestane structurele formatie van de organisatie5 opgenomen. In kolom 4 is aangegeven welke aanvullende personele krimp nog wordt voorzien voor de resterende looptijd van de taakstelling. In een aantal gevallen is de krimp opgave gerealiseerd en blijkt dat de schatting te somber is geweest (Parnas, Werkplein en Herindeling) en resteert (in kolom 4) geen taakstelling. Aangezien de feitelijke personele bezetting niet volledig in hetzelfde tempo van de reductie van de formele formatie kan worden terugbracht is het onvermijdelijk dat er (tijdelijke) boventalligheid ontstaat. Deze is weergeven in kolom 5. In essentie bestaat de boventalligheid uit het aantal vaste dienstbetrekkingen (in fte) dat de toegestane formatie overtreft. Op basis van bovenstaande monitor kan geconcludeerd worden dat de ingeschatte personele reductie, voor ca. 73% is gerealiseerd. Helaas brengt deze reductie een (tijdelijke) boventalligheid met zich mee. Voor deze personeelsleden wordt, met inzet van de beschikbare frictiemiddelen, alles in het werk gesteld om deze situatie op te lossen. Onderstaand wordt inzicht geboden in het gebruik en het verloop van de frictiemiddelen in 2013. Bestedingsoverzicht reserve frictiemiddelen Beginstand 1/1/2013

Realisatie 2013 in € 1.352.182

Inflatie

25.585

Storting volgens begroting

2013

Storting i.v.m. vroegtijdige bezuiniging

1.651.000 510.000 3.538.767

Centrale aanpak boventalligen

-257.616

Frictie AZ

-919.800

Frictie Welzijn

-650.000

Frictie DSOB

-499.000

Diversen

-73.325 -2.399.741

Eindstand 31/12/2013

1.139.026

Voor de categorie ‘bestaande boventalligheid’ moet het realisatiecijfer worden geïnterpreteerd als de per ultimo van het boekjaar opgetreden vermindering van het bestand aan boventalligen zoals dat per verschijningsdatum van de MTR aanwezig was. Dit wijkt dus af van de overige categorieën. 5

176


Jaarverslag

Naast de begeleiding van de boventalligen bij hun re-integratie wordt de reserve vooral ingezet om tijdens de fase van boventalligheid de doorlopende salariskosten te dekken. Een derde functie van de reserve is het opvangen van incidentele tegenvallers als gevolg van het optreden van tijdelijke vertragingen in de realisatie van het bezuinigingspakket. Nieuw controlemodel

Conform de aanbevelingen van de accountant zijn in het begrotingsjaar stappen gezet om een uniforme (concernbrede) werkwijze voor de uitvoering van de interne controle te implementeren. Deze uniforme werkwijze heeft afgelopen jaar plaatsgevonden en wordt na afloop van dit controlejaar gecontinueerd.

De regionalisering van de

Per 1 januari 2014 is de regionalisering van de Brandweer een feit en is de

Brandweer

Brandweer, inclusief materieel en kazernes overgedragen naar de Veiligheidsregio Fryslân.

2.2.5.d Kengetallen personeel en formatie Formatie De formatie op peildatum 31-12-2013 bedraagt 1.106,50 fte. Ten opzichte van de begrote formatie is dit 21,69 fte hoger. Dit wordt veroorzaakt door de tijdelijke formatie voor o.a. het Veiligheidshuis Fryslân en het project ‘Klant in Zicht’. Beiden zijn begin 2013 gestart en worden met tijdelijke middelen gefinancierd. Ondanks deze hogere formatie dan was geraamd, zijn de totale personeelslasten € 0,7 mln lager uitgevallen, nl.: € 67,2 mln tegen € 67,9 mln geraamd. Dit komt doordat in 2013 meer vergoedingen voor het dekken van personeelslasten zijn ontvangen. De personeelslasten exclusief deze ontvangen vergoedingen zijn ten opzichte van de begroting wel gestegen en dat ligt in lijn met de gestegen formatieomvang. Voor aftrek van de ontvangen vergoedingen zijn de personeelslasten € 3,3 mln hoger. Maar zoals gezegd, de ontvangen vergoedingen zijn (aanzienlijk) hoger dan geraamd, € 4,2 mln vs. € 0,2 mln is € 4,0 mln meer. Hierdoor zijn per saldo de personeelslasten € 0,7 mln lager uitgevallen (hoger uitgaven van € 3,3 mln minus hogere ontvangen vergoedingen van € 4,0 mln is per saldo € 0,7 mln voordeel ten opzichte van de begroting). De omvang van de formatie ultimo 2013 (vast en tijdelijk) is iets lager dan ultimo 2012; 5,7 fte minder. Gelet op het verloop van de tijdelijke formatie in 2013 mag aangenomen worden dat in 2013 de vaste formatie met meer is gedaald dan de daling van de totale formatie. Omdat in 2012 nog niet gewerkt werd met het onderscheid tussen vaste (structurele) en tijdelijke formatie kan hier geen gedetailleerd inzicht in verstrekt worden. De stijging van de tijdelijke formatie in combinatie met een daling van de vaste formatie in vergelijking met vorig jaar is het gevolg van de ingezette organisatieontwikkeling: het realiseren van een kleinere, vaste kernformatie aangevuld met een flexibele tijdelijke formatie voor projecten en tijdelijke activiteiten. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) kent een dalende tendens: van 6,4% in 2010, via 5,9% in 2011, 4,6% in 2012 naar 4,5% in 2013. Landelijke cijfers van vergelijkbare gemeenten over 2013 zijn nog niet beschikbaar. Over 2012 bedroeg het verzuimpercentage van alle gemeenten van 50.000-100.000 inwoners én van de 100.000+ gemeenten gemiddeld 5,1%. Leeuwarden voldeed over 2012 aan de zgn. gemeentelijke verzuimnorm (dat wil zeggen dat 75% van de gemeenten uit de betreffend grootteklasse een hoger verzuim had dan Leeuwarden). Leeftijdopbouw, gemiddelde leeftijd De gemiddelde leeftijd eind 2013 was 47 jaar en 9 maanden. Dit is hoger dan in 2011 en 2010 (beide jaren 46 jaar en 5 maanden). Het aantal 60 plussers is gestegen van 102 eind 2011 tot 120 eind 2012 en 118 per 21 december 2013. Dit is 11,8% van het personeelsbestand.

177


Jaarverslag

Integriteit In het kader van de klokkenluiderregeling heeft zich 1 melding voorgedaan. Uit het (externe) onderzoek hiernaar bleek dat er geen sprake was van een integriteitschending. Verhouding vrouwen/mannen De vrouw/man ratio (het aantal vrouwen gedeeld door het aantal mannen) per 31 december 2013 was 0,68. Deze was ongeveer gelijk aan die in 2012 (0,67). Sinds het begin van de registratie op deze wijze in 2000 (0,49) is er sprake van een geleidelijke stijging. Stages Het totaal aantal stageplaatsen en leerwerkplekken over 2013 bedroeg 96. Over 2012 en 2011 bedroeg dit aantal 72 respectievelijk 71. WNT verantwoording De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) verplicht ook gemeenten verantwoording af te leggen over het totaal aan betalingen aan een werknemer in enig jaar dat uitgaat boven het toetsloon. Het toetsloon over 2013 bedroeg € 229.599. In de gemeente Leeuwarden was in 2013 geen sprake van een dergelijke situatie. Vanaf 2013 is de gemeente ingevolge art. 4 van die Wet ook verplicht de financiële arbeidsvoorwaarden van de gemeentesecretaris en de raadsgriffier te publiceren. Daarbij wordt de regeling gehanteerd van de Minister van BZK van 27 februari 2014 (inclusief de wijziging van 12 maart 2014) betreffende de onderscheiden bezoldigingscomponenten die geacht worden te vallen onder deze publicatieplicht. Voor de gemeentesecretaris (de heer R.H. Hoek) komt het totaal van de bezoldigingscomponenten op een bedrag van € 146.760. Voor de griffier (de heer F. van Beek) luidt dit totaalbedrag € 97.129. De gemeente herkent de door de Minister van BZK in zijn kamerbrief d.d. 27 februari 2014 onderkende uitvoeringsproblemen met betrekking tot externe niet-topfunctionarissen, en heeft deze categorie in lijn met de door de minister voorgestelde gedragslijn niet in de WNT verantwoording betrokken. Voor de overzichten met personele sterkte, personeelslasten en WNT verantwoording wordt verwezen naar bijlage E.

178


Jaarverslag

2.2.6 Verbonden partijen Deze paragraaf gaat over verbonden partijen en het bijbehorende financiële belang van de gemeente. Verbonden partijen zijn privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als financieel belang heeft. Gesubsidieerde instellingen vallen over het algemeen niet onder de definitie van verbonden partijen. 2.2.6.a Ontwikkelingen in 2013 Het zwakke economische klimaat in 2013 is ook van invloed op de financiële situatie en het toekomstperspectief van de verbonden partijen. In dit verband zijn de volgende ontwikkelingen relevant in 2013: St. Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden In verband met de zwakke financiële positie is besloten de stichting op te heffen. In onderhandeling met de Rabobank zijn de panden overgenomen door de gemeente Leeuwarden en worden deze na liquidatie binnen de eigen vastgoedportefeuille geëxploiteerd. St. Cultureel Centrum De Harmonie Het jaarlijks begrotingstekort van de schouwburg bedraagt gemiddeld € 3 ton. De meerderheid van de raad heeft aangegeven dat verder ingrijpen in de programmering en de bedrijfsvoering niet wenselijk is. In het collegeprogramma 2014-2018 zijn daarom extra incidentele middelen vastgelegd voor de exploitatie van de Harmonie. Een definitieve oplossing voor het tekort vanaf 2018 moet komen uit de planontwikkeling rondom een BV Podiumkunsten (nieuwe organisatievorm schouwburg-poppodium in het vernieuwde Harmoniekwartier). St. Proloog De stichting haalt vanaf 2012 weer positieve exploitatieresultaten. De weerstandscapaciteit zal overigens nog een tijd gering zijn. Met betrekking tot de aflossing van het ter beschikking gestelde kredietfaciliteit van € 1,5 miljoen door de gemeente wordt in 2014 afspraken gemaakt. WTC Beheer BV Het WTC heeft een gebroken boekjaar, haar boekjaar eindigt op 31 mei 2014. Op grond van huidige cijfers en prognoses leveren de beurzen meer resultaat op dan voorheen. De ingezette verbeteringslijn voor de exploitatie begint vruchten af te werpen. Dit heeft de bankier (Rabobank) er toe bewogen op grond van die cijfers het WTC via krediet te blijven financieren. De continuïteit voor het WTC is daarmee gewaarborgd. Met het terugbetalen van de rente van de door de gemeente opgeschoven vorderingen zal aan het einde van hun boekjaar (mei 2014) gestart worden. Dit is onderdeel van de gepresenteerde cijfers, en daarmee ook in lijn met eerder genomen besluiten door het college. Over verdere financiële verduurzaming informeert het college voor de zomer 2014. Blitsaerd CV/BV De korte termijn vooruitzichten qua woningbouwproductie zijn onveranderd ten opzichte van 2012 en dus niet rooskleurig. De focus ligt op afronding van Project A (westelijk deel van het projectgebied). De CV/BV is er in geslaagd voor 2014 een nieuwe financieringsovereenkomst af te sluiten. Besluitvorming hieromtrent zal eind maart plaatsvinden in het aandeelhouders overleg. 2.2.6.b Overzicht verbonden partijen Tabel 19 geeft een overzicht van de verbonden partijen en het bijbehorende financiële belang van de gemeente. Het is geen limitatieve opsomming van alle verbonden partijen. De verbonden partijen die bijvoorbeeld in de fase van liquidatie verkeren ontbreken wegens gebrek aan politieke relevantie. Bij die verbonden partijen waar geen sprake is van een deelneming en/of lening bestaat het financieel belang uit de financiële aansprakelijkheid indien een verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt.

179


Jaarverslag

Tabel 19 Volgnr.

(€) Naam verbonden partij

Boekwaarde 31-12-2013 Deelneming

Lening

Totaal

Verbonden partijen gerangschikt naar juridische status Stichtingen: 1.

St. Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden (OBL)

2.

St. Cultureel Centrum De Harmonie

277.705

3.

St. Kredietbank Nederland (KBNL)

4.

St. Proloog

0

0

6

277.705

1.300.000

1.300.000

7

1.500.000

3.437.415

3.437.415

1.500.000

Vennootschappen: 5.

WTC Beheer BV

6a.

- Ontwikkelingsmaatschappij Westergo CV

226.890 8

6b.

- Ontwikkelingsmaatschappij Westergo BV

3.630

226.890

7a.

Parkeergarages Leeuwarden CV

2.141.193

2.141.193

7b.

Stichting Parkeergarages Leeuwarden

5.200.000

5.200.000

8.

NV Afvalsturing Friesland (Omrin)

163.361

163.361

9.

NV Fryslân Miljeu (Omrin)

261.079

261.079

10.

BV Sport

136.134

136.134

11.

Caparis NV

9.990

9.990

12.

Bank Nederlandse Gemeenten NV

290.355

290.355

13a.

Attero Holding NV (Essent Milieu Holding NV)

16.287

16.287

13b.

Enexis Holding NV

84.150

84.150

13c.

Publiek Belang Elektriciteitsproductie BV

35.289

35.289

14.

Tijdelijke vennootschappen

3.630

433.578

770.747

1.204.325

GEM Beheer De Zuidlanden BV

15.001

5.002

20.003

15b.

GEM Beheer De Zuidlanden CV

158.651

158.651

16.

3 PLUS BV

8.000

8.000

17a.

Blitsaerd BV

9.000

9.000

17b.

Blitsaerd CV

1.131.047

1.131.047

18a.

Kenniscampus CV

320

320

18b.

Kenniscampus BV

6.000

6.000

Publieke Private Samenwerking (PPS): 15a.

Gemeenschappelijke regelingen: 19.

De Marrekrite

20.

Hûs en Hiem

21.

Milieuadviesdienst (MAD)

22.

OLAF

23.

Veiligheidsregio Fryslân

24.

Sociale Werkvoorziening Fryslân 2.988.762

14.632.062

17.620.824

In bijlage B van de jaarstukken wordt per verbonden partij aanvullende standaardinformatie verstrekt, zoals naam en vestigingsplaats, de juridische status, aard zeggenschap/stemverhouding, etc. Deze gegevens zijn ontleend aan de jaarrekeningen 2012 van de verbonden partijen.

6 7 8

Betreft het saldo in rekening-courant Betreft het saldo in rekening-courant Boekwaarde is niet geactiveerd (fonds perdu)

180


Jaarverslag

2.2.7 Grondbeleid Deze paragraaf gaat over het grondbeleid van de gemeente en over het opvangen van de risico’s van grondexploitaties. 2.2.7.a Uitvoering van de grondbeleidskaders In de nota Grondbeleid (2012) zijn de kaders van het grondbeleid vastgelegd. Leeuwarden kent een actieve grondpolitiek. Aan de hand van een tweetal thema’s ontwikkelen en beheren, wordt het grondbeleid voor de komende jaren uitgevoerd. Daarbij bepalen de marktvraag en het woningbouwprogramma de mogelijkheden tot ontwikkeling. Locaties die vooralsnog niet in ontwikkeling worden genomen, krijgen een tijdelijke invulling waarbij deze invulling een meerwaarde heeft voor de directe omgeving. Voor het opereren als ontwikkelbedrijf en om actief grondbeleid te kunnen voeren is een krediet voor strategische verwervingen beschikbaar. Het restant krediet bij aanvang van 2013 bedroeg € 2,49 mln. Ten laste van dit krediet is het pand Breedstraat 52 aangekocht voor € 142.500. Het restant krediet voor strategische verwervingen bedraagt ultimo 2013 nog € 2,35 mln. Omdat de gemeente al veel gronden en strategische locaties in bezit heeft, is het actief grondbeleid alleen in uitzonderlijke gevallen aan de orde. Alleen bij locaties waar nog gronden nodig zijn voor een ontwikkeling die al in gang is gezet, worden nog gronden of panden verworven. 2.2.7.b Uitvoering van het grondbeleid Voor 2013 geldt net als vorig jaar het uitgestippelde beleid van de nota Grondbeleid. Door de moeilijke marktomstandigheden is een andere werkwijze bij het ontwikkelen van gronden noodzakelijk. Het stellen van prioriteiten is hierbij erg belangrijk. Waar liggen de (ontwikkelings)kansen? Hierbij dienen het prijsbeleid en uitgiftevormen aan te sluiten bij de ontwikkeling. Uitgangspunt van het grondbeleid is dat het woningbouwprogramma en de marktvraag de mogelijkheden tot ontwikkeling bepalen waarbij de opbrengst hiervan een afgeleide is. Doordat ontwikkelingen van locaties vertraging oplopen, is het beheren ervan een belangrijk thema geworden. Er moeten tijdelijke oplossingen worden gezocht voor locaties die niet direct te ontwikkelen zijn. Oplossingen zijn voor binnenstedelijke locaties anders dan bij agrarische percelen in het buitengebied. Bij binnenstedelijk locaties speelt vaak de keuze tussen sloop en tijdelijk hergebruik waarbij altijd voorop moet staan dat er geen verloedering op deze locaties mag ontstaan. Leidend bij de keuze is de waarde toevoeging voor de directe omgeving. Voor het buitengebied is het uitgangspunt om zoveel mogelijk langjarige pachtcontracten af te sluiten. Voorop staat echter altijd dat de keuze van een tijdelijke oplossing nooit de toekomstige ontwikkeling mag belemmeren. Woningbouw Net als vorig jaar verloopt de bouw van nieuwe woningen in de Zuidlanden trager dan geraamd. Van de geraamde 70 kavels zijn in 2013 37 kavels verkocht. In deelgebied Techum is een locatie voor woonarken bouwrijp gemaakt. De belangstelling voor deze nieuwe locatie is groot. Net als vorig jaar zijn diverse straten in Techum woonrijp gemaakt. In deelgebied Jabikswoude is het bouwrijp maken van de locatie It Grien afgerond. Tevens is gestart met het woonrijp maken van diverse straten of gedeelten daarvan. Zuiderburen is op een enkele buitenplaats na gereed. Wel moet voor een aantal percelen op de Suderstienplaat opnieuw een koper gezocht worden i.v.m. een faillissement van een ontwikkelaar. Het afgelopen jaar zijn de damwanden in de Moleplaat vervangen. In Wirdum en Wytgaard liggen de verkopen en de werkzaamheden nagenoeg stil. In Wirdum is het afgelopen jaar slechts 1 kavel verkocht en in Wytgaard geen. Ook in de bestaande stad lopen de ontwikkelingen vertraging op. In Vrijheidswijk Centrum loopt de ontwikkeling van appartementen en zorgwoningen vertraging op. De corporaties willen deze ontwikkelingen voorlopig niet ter hand nemen. Wel worden hiervoor rente vergoedingen betaald. In 2014 wordt gestart met de aanleg van het waterkunstwerk (watergoot en fontein). Ook in Vrijheidswijk Tolhuis ligt de ontwikkeling stil. Wel zijn alle gronden verkocht aan Elkien, maar dit leidt niet tot bouw van woningen. De corporatie tracht deze ontwikkeling onder te brengen bij een andere partij. Het woonrijp maken kan pas een aanvang nemen zodra de woningen gebouwd zijn. De consequenties van bovengenoemde wijzigingen worden mee genomen en verwerkt in de nieuwe hercalculaties per 1/1/2014.

181


Jaarverslag

Bedrijventerreinen De grondexploitatie van Marnixveld/Bodeterrein is eind 2013 afgesloten. Voor de nog uit te voeren werkzaamheden is een voorziening van € 50.000 opgenomen. De nog resterende kavels op het Businesspark 1/2a liggen ten oosten van de Slauerhoffweg en worden betrokken in de planvorming rondom het WTC. In Businesspark 3 resteren nog 2 kavels die uitgegeven kunnen worden. In Leeuwarden Oost is gestart met het omleggen van een waterleiding ten behoeve van een ontsluitingsweg voor de jachthavens. In 2014 wordt deze weg aangelegd. Daarna kan dit gebied worden afgesloten. Uitbreiding van bedrijventerrein vindt plaats aan de westkant van de stad door Businesspark 4 en Newtonpark 4. Op Businesspark 4 is het afgelopen jaar 1 kavel ( 3.600 m2) verkocht. In Newtonpark 4 is echter het afgelopen jaar geen kavel verkocht. In de ontwerp structuurvisie ‘Nieuw Stroomland’ is Newtonpark 3 als toekomstig bedrijventerrein bestempeld, evenals Schenkenschans. Tevens zijn voor de verdere toekomst zoekgebieden aangegeven. Ook biedt het gebied ruimte voor de ontwikkeling van de Dairycampus. Op de voormalige sportterreinen van FVC is een nieuw bedrijventerrein ontwikkeld voor wonen en werken. In 2013 is gestart met bouwrijp maken en het aanleggen van een nieuwe ontsluitingsweg voor het gebied vanaf de Planetenlaan. De consequenties van bovengenoemde wijzigingen worden meegenomen in de nieuwe hercalculaties per 1/1/2014. Overige ontwikkelingen Het voormalige Philipscomplex is het afgelopen jaar gedeeltelijk tijdelijk ingericht als parkeerterrein. Het restant wacht op de bouw van de ijsbaan en eventuele afname van het Wetterskip Fryslân. Herontwikkelingsplannen van de voormalige LPF-locatie zijn opnieuw opgestart. Bij toekomstige planvorming wordt het gemeentelijk grondbezit (voormalige locatie Ype Kramer) in dit gebied betrokken. Het pand is gesloopt en tijdelijk ingericht als parkeerterrein voor UPC i.v.m. de bouw van de nieuwe parkeergarage. Op de voormalige Bakker Postma locatie in Oldegalileën is de 1e fase in ontwikkeling genomen. Dit betreft de bouw van 22 huurwoningen voor Elkien. Medio volgend jaar worden deze woningen opgeleverd. De 2e fase betreft het terrein langs het water. Hierover vinden gesprekken plaats. In de Potmargezone wordt ontwikkeling van de verschillende deelgebieden in principe niet door de gemeente zelf gedaan, aangezien het grondbezit in handen is van derden. Uitzondering hierop is de ontwikkeling van de watercampus. Het afgelopen jaar is gestart met de bouw van de watercampus. In het Harmoniekwartier is het afgelopen jaar de planvorming nader uitgewerkt en zijn de sloopwerkzaamheden gestart. Tevens zijn lopende huurcontracten opgezegd zodat volgend jaar gestart kan worden met het bouwrijp maken van dit gebied. 2.2.7.c Financiële verantwoording grondexploitaties Jaarlijks worden alle grondexploitaties volledig herzien, in 2013 zijn de hercalculaties in het najaar door de raad vastgesteld. Uit de complexen Marnixveld/Bodeterrein (€ 400.000), Leeuwarden-Oost (€ 11.000) en Vrijheidswijk Tolhuis (€ 15.000) is tussentijds winst genomen. Hierdoor is € 426.000 aan de reserve grondexploitaties toegevoegd. De grondexploitaties van Marnixveld/Bodeterrein en Kalverdijkje zijn afgesloten waardoor € 0,75 mln aan de reserve is toegevoegd. De voorziening negatieve complexen bedraagt € 3,4 mln en is gevormd ter afdekking van het verwachte negatieve resultaat van Businesspark 4, Newtonpark 4, Wirdum Hikkemieden en Wytgaard. Om de risico’s in de Zuidlanden te verkleinen zijn de plankosten met € 1,5 mln afgewaardeerd ten laste van de reserve grondexploitaties. Het totale resultaat op waarde per 31 december 2013 over de lopende grondexploitaties bedraagt € 3,2 mln (voordelig).

182


Jaarverslag

De gronden in voorraad zijn allen beoordeeld op reële inbrengwaarde. De gronden die een te hoge boekwaarde hadden zijn afgewaardeerd ten laste van de reserve grondexploitaties. 2.2.7.d Reserve grondexploitaties De reserve grondexploitatie is bedoeld om de risico’s in de grondexploitatie op te vangen. Ten gunste van de reserve worden de positieve exploitatieresultaten gebracht. In de rapportage voortgang grondexploitaties 2013 was het verwachte saldo van de reserve per 31 december 2013 € 8,88 mln. Het verschil ten opzichte van de werkelijke stand per 31-12-2013 bedraagt afgerond € 0,3 mln (nadelig). De belangrijkste verklaring hiervoor is de compensatieverplichting voor Consortium Noord in het kader van de samenwerking binnen PPS 3+ BV in verband met grondverwerving in de Zuidlanden ad € 0,58 mln. Daarnaast levert afgesloten complexen een verlies op van € 0,07 mln. Tevens veroorzaken diverse afwaarderingen een nadelig verschil van ca. € 0,17 mln. Hiertegenover staat een aantal positieve posten zoals de afrekening van diverse plangebieden ad € 0,35 mln, onrendabele toppen ad € 0,11 mln en minder kosten voor nieuwe ontwikkelingen ad € 0,05 mln. In grote lijnen bestonden de mutaties van de reserve grondexploitaties in 2013 uit:

Tabel 20 Mutaties reserve grondexploitaties

x € 1.000

Stand reserve grondexploitatie 1-1-2013

9.472

V

Rentebijschrijvingen 2013

452

V

Afsluiten Marnixveld/Bodeterrein en Kalverdijkje

747

V

Tussentijdse winstneming

426

V

Aanvulling Voorziening negatieve complexen

-168

N

Afwaardering Bakker Postma

-159

N

Afwaardering strategische verwervingen

-117

N

Afwaardering gronden nog niet in exploitatie Newtonpark 3 Afwaardering plankosten Zuidlanden

-157

N

-1.500

N

Compensatie Zuidlanden PPS 3+

-580

N

Verlies afgesloten complexen

-73

N

Boekwinst verkoop cultuurgronden

236

V

Ontwikkelbudget Stand reserve grondexploitaties 31-12-2013

-3

N

8.577

V

In paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen is voor ontwikkelrisico’s en risico’s gronden in voorraad (inclusief De Zuidlanden) voor de korte termijn rekening gehouden met een risico van € 7 mln. De hoogte van de reserve grondexploitatie is daarmee toereikend om het huidige risicoprofiel af te dekken en om in de huidige economische omstandigheden eventuele onzekerheden af te dekken. Daarnaast is er voor de langere termijn voor de Zuidlanden een risico berekend van € 10,5 mln dat wordt opgevangen binnen de grondexploitatie. Concluderend kan gezegd worden dat de stand van de reserve grondexploitaties per 31 december 2013 toereikend is als benodigd weerstandsvermogen.

183


Jaarverslag

2.2.8 Strategisch Investeringsfonds (SIOF) In deze paragraaf worden de verschuivingen in het Strategisch investerings- en ontwikkelingsfonds (SIOF) verantwoord. Met geld uit het SIOF draagt de gemeente bij aan, veelal co-gefinancierde, strategische projecten. 2.2.8.a Voeding De voeding van het SIOF was in 2013 hoger dan voorzien: 

er is € 3,9 mln vanuit het rekeningresultaat 2012 in het SIOF gestort. Hiertoe is door de raad besloten



een hogere inflatievergoeding omdat de stand van het SIOF gedurende het jaar anders was dan de bij



de terugstorting van een bijdrage uit het voormalige ontwikkeldeel van het SIOF vanuit een project



een kleine correctie op de voeding vanuit oude begrotingsbudgetten (i.c. de storting in het voormalige

om een bijdrage uit het SIOF voor Culturele Hoofdstad 2018 mogelijk te maken; de raming van deze vergoeding werd aangenomen; heeft niet plaatsgevonden en is een jaar opgeschoven; Ontwikkelfonds). 2.2.8.b Verschuivingen ten opzicht van de laatste stand in de begroting 2014. In tabel 21 staan de mutaties die in 2013 hebben plaatsgevonden in het SIOF. Tabel 21 Investeringsdeel SIOF

(€)

Beginstand per 1 januari 2013

13.173.182

Voeding 2013 Inflatie

314.745

Stadsvernieuwingsfonds

330.071

Grote stedenbeleid

95.964

Ontwikkelingsfonds

175.649

Correctie Ontwikkelingsfonds op basis van realisatie 2013

3.025

Storting t.l.v. rekeningresultaat

3.900.000

Terugstorting meevaller Nieuw Zaailand

2.500.000

Totaal

7.319.454

Reserveringen in 2013 Dairy Campus (landbouwcampus): in 2014 resteert

-750.000

€ 1.750.000 Gebiedsontwikkeling Wielengebied: € 497.415 doorschuiven

-952.585

naar 2014 University Campus Fryslân (UCF): in 2014 resteert

-371.630

€ 4.160.723 Kenniscirculatie (6 hotspots): daarmee is de reservering van

-225.000

in totaal € 600.000 volledig onttrokken aan het SIOF Stedelijke economie: € 2.060.560 doorschuiven naar 2014

-359.440

Culturele hoofdstad: in 2014 resteert € 3.200.000

-700.000

Watercampus: € 785.000 doorschuiven naar 2014

0

Kalverdijkje: € 220.000 doorschuiven naar 2014

0

Totaal

-3.358.655

Nog beschikbaar 31 december 2013

17.133.981

2.2.8.c Toelichting op de verschuivingen Dairy Campus De raad heeft een bedrag van € 2.500.000 beschikbaar gesteld als co-financieringsbijdrage aan de Dairy Campus. Op basis van het uitgavenniveau ultimo 2013 is een bedrag van € 750.000 benodigd voor gemaakte uitvoeringskosten en het restant kan worden doorgeschoven naar 2014.

184


Jaarverslag

Wielengebied Voor de herontwikkeling van het Wielengebied heeft de raad een bedrag van € 1,6 mln beschikbaar gesteld uit het SIOF. Dit bedrag staat gereserveerd in de jaarschijf 2013. Het project is nagenoeg afgerond. In 2013 heeft de (her)opening plaatsgevonden. De aanleg van het zwemwatercompartiment (inlaat en verbinden van westelijk eiland met oever en de gedeeltelijke inrichting westelijk eiland) is gerealiseerd. Gezien het uitgavenniveau en het feit dat bijdragen van derden zijn ontvangen is van het gereserveerde bedrag in het SIOF maar voor een deel benodigd voor 2013. Het gaat voor 2013 om een bedrag van € 952.585, het restant kan worden doorgeschoven naar 2014. In 2014 worden de laatste werkzaamheden uitgevoerd. University Campus Fryslân Voor de University Campus Fryslân heeft de raad € 5 mln beschikbaar gesteld uit het SIOF voor de jaren 2011 t/m 2017. In 2013 zijn de werkelijke kosten ad € 371.630 onttrokken aan het SIOF. Het gaat om kosten betreffende studentgerelateerde activiteiten van Leeuwarden Studiestad, de huisvesting van UCF-studenten en onderwijsontwikkeling gerelateerde plannen van de Stichting UCF. Het restantbedrag kan worden doorgeschoven naar 2014 en verder. Kenniscirculatie (hotspots) Door de raad is € 600.000 euro beschikbaar gesteld voor de oprichting van een Europees Top Kennis Instituut Toerisme en voor 'exploitatie' in de eerste 5 jaar, gekoppeld aan Stenden University met als hoofdvestiging Leeuwarden. Het European Tourism Insitute (ETI) vormt een uitwerking van de eerder geformuleerde hotspots waarover gemeente en provincie afspraken gemaakt hebben: onderwerpen voor kennisontwikkeling die kansrijk zijn en onderscheidend zijn. De bijdrage aan het ETI is inmiddels volledig uitbetaald. Stedelijke Economie fase 3 en 4 Zowel voor fase 3 (aanvraag 2009) als fase 4 (aanvraag 2011) zijn middelen beschikbaar gesteld. In de jaarschijf 2013 is in zijn totaliteit een bedrag van € 2.420.000 gereserveerd. Op basis van het uitgavenniveau ultimo 2013 is een bedrag van € 359.440 benodigd. Culturele hoofdstad Voor de Culturele hoofdstad heeft de raad een bedrag van € 3,9 mln beschikbaar gesteld uit het rekeningresultaat 2012. Dit is gestort in het SIOF. Dit bedrag staat gereserveerd in de jaarschijf 2013. Voor een bijdrage aan de Stichting Culturele hoofdstad is van het gereserveerde bedrag in het SIOF een bedrag van € 700.000 benodigd, het restant kan worden doorgeschoven naar 2014. Watercampus deel 2 In 2013 is een bedrag gereserveerd van € 785.000 voor de Watercampus (deel 2). Dit bedrag wordt begin 2014 opgevraagd. Kalverdijkje De raad heeft in september 2013 een bedrag van € 220.000 beschikbaar gesteld voor de upgrading van de sporthal Kalverdijkje om hier een topsportvoorziening te realiseren. De aanbesteding is begin 2014 gestart waardoor de SIOF bijdrage kan worden doorgeschoven naar 2014. 2.2.8.d Stand SIOF eind 2013 Eind 2013 bedraagt de stand van het SIOF € 17.133.981. Na aftrek van de reserveringen en de bijdrage vanuit het SIOF aan de incidentele intensiveringen uit het collegeprogramma resteert in 2016 een saldo van € 244.647. Dit is dus ook het ‘vrije’ bestanddeel in de stand van SIOF ultimo 2013.

185


Jaarverslag

Meerjarenoverzicht SIOF Tabel 22 Meerjarenoverzicht met voeding van en onttrekkingen uit SIOF

(€)

Voeding

2012

Startpositie per 1 januari 20xx Inflatietoevoeging

13.173.182

17.133.981

401.004

314.745

342.680

601.684

Projectresultaten Totaal voeding

1.002.688

Totaal

Uitbetaald

Resteert

2012

Stedelijke economie (fase II '08 en III '09)

6.800.000

6.800.000

-

Stedelijke economie (fase IV 2010)

2.070.000

9.440

2.060.560

Gebiedsontwikkeling Wielengebied

1.600.000

1.102.585

Mercator Kennissintrum Meartaligens en Taallearen

800.000

Kenniscirculatie (6 hotspots)

600.000

Watercampus

604.709

2016

4.594.647

244.647

0

0

601.684

2.500.000

200.000

7.319.454

1.144.364

2013

2014

650.000

350.000 9.440

2.060.560

497.415

150.000

952.585

497.415

800.000

-

200.000

600.000

-

100.000

785.000

-

785.000

Dairycampus (Landbouwcampus)

2.500.000

-

2.500.000

University Campus

5.000.000

839.277

4.160.723

Valeriusstraat/Julianalaan

2.500.000

-

2.500.000

CH2018

3.900.000

700.000

3.200.000

Culturele Hoofdstad (Harmoniekwartier)

3.900.000

Kalverdijkje

2015

3.900.000

Reguliere storting (Stadsvernieuwingsfonds, Grote stedenbeleid, Ontwikkelingsfonds)

220.000

400.000 -

3.500.000

2015

2016

225.000 785.000

387.914

750.000

1.750.000

371.630

4.160.723

700.000

3.200.000

360.000 400.000

-400.000

220.000

220.000 24.000.000

Storting in Algemene Reserve Tegenboeking i.v.m. storting Algemene Reserve

-11.085.608

Bijdrage projecten Collegeprogramma

650.000

4.750.000

Totaal Onttrekkingen

14.802.306

3.358.655

13.683.698

4.350.000

0

Stand per 31 december 20xx

13.173.182

17.133.981

4.594.647

244.647

244.647

186

2014

26.972.800

Storting rekeningresultaat

Onttrekkingen

2013


Jaarrekening

3

Financiële

rekening

en

balans

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Deze uiteenzetting van de grondslagen van waardering en resultaatbepaling is bedoeld als leidraad voor een juiste interpretatie van de in de jaarrekening gepresenteerde financiële gegevens. Zoals al eerder aangegeven zijn de in de jaarrekening genoemde bedragen opgenomen in euro's, tenzij anders is vermeld. Stelselwijziging In 2013 is een wijziging doorgevoerd met betrekking tot de verantwoording van de kosten van voormalig personeel. Voor toekomstige verplichtingen ten aanzien van voormalig personeel is in 2013 een bedrag van € 3,0 mln gestort in een voorziening arbeidskosten en daarmee gerelateerde verplichtingen. Het is de bedoeling dat ook bij toekomstige nieuwe verplichtingen ten aanzien van personeel dat niet langer actief in dienst is bij de gemeente eenmalig een storting in de voorziening wordt gedaan. Door het eenmalig storten van een bijdrage in de voorziening komt de jaarlijks structurele begrotingspost van € 0,4 mln te vervallen.

BALANS Vaste activa Materiële vaste activa Alle investeringen met een economisch nut worden geactiveerd. Investeringen hebben een economisch nut als ze verhandelbaar zijn en/of als ze kunnen bijdragen aan het genereren van middelen. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut kunnen worden geactiveerd. Aankoop en vervaardiging van activa met een meerjarig maatschappelijk nut worden bruto verantwoord. Op de investering kunnen bijdragen van derden in aftrek worden gebracht. Een duurzame waardevermindering als bedoeld in artikel 65, lid 1 BBV wordt in acht genomen als deze zich voordoet. Op grond van de financiële verordening (art. 9) worden investeringen beneden de € 10.000 bij voorkeur niet geactiveerd, maar met uitzondering van gronden en terreinen. Financiële vaste activa De financiële vaste activa worden onderscheiden in de componenten: kapitaalverstrekkingen, leningen, uitzettingen en bijdragen aan activa in eigendom van derden. Bijdragen aan activa in eigendom van derden worden geactiveerd als er sprake is van een investering door een derde, de investering bijdraagt aan de publieke taak, de derde zich heeft verplicht tot het daadwerkelijk investeren op een wijze zoals is overeengekomen en de bijdrage kan worden teruggevorderd als de derde in gebreke blijft of de gemeente anders recht kan doen gelden op de activa die samenhangen met de investering. Waardering, activeren en afschrijven Op grond van artikel 63, lid 1 BBV worden alle activa gewaardeerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs (de verkrijgingsprijs omvat de inkoopprijs en de bijkomende kosten; de vervaardigingsprijs omvat de aanschaffingskosten van de gebruikte gronden hulpstoffen en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend; voor in erfpacht uitgegeven gronden geldt de uitgifteprijs van eerste uitgifte als verkrijgingsprijs). Eventuele van derden verkregen specifieke investeringsbijdragen mogen in mindering worden gebracht op het geactiveerde bedrag (artikel 62, lid 2 BBV). De afschrijvingen geschieden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar. Er wordt afgeschreven volgens een stelsel dat is afgestemd op de verwachte toekomstige gebruiksduur. Jaarlijks worden in het kader van

187


Jaarrekening

balanssanering activa met maatschappelijk nut zo mogelijk en wenselijk in één keer afgeschreven met behulp van eventuele overtollige middelen uit de Algemene Reserve. Naar verwachting duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen. Een actief dat buiten gebruik is gesteld, wordt afgewaardeerd op het moment van buitengebruikstelling als de restwaarde lager is dan de boekwaarde. Vlottende activa Voorraden De voorraden hebben betrekking op niet in exploitatie genomen bouwgronden, bouwgronden in exploitatie, onderhanden werk en overige voorraden. a. Niet in exploitatie genomen bouwgronden De waardering vindt plaats tegen verkrijgingsprijs vermeerderd met toe te rekenen kosten (o.a. rente) en verminderd met de opbrengsten wegens verkopen c.a. of lagere marktwaarde of reële inbrengwaarde voor de toekomstige exploitatie. b. Bouwgronden in exploitatie De bouwgronden in exploitatie worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs vermeerderd of verminderd met de voorraadmutaties. Deze mutaties omvatten de toe te rekenen jaarlijkse baten en lasten (o.a. rente) gecorrigeerd met de gerealiseerde winsten of verliezen. De winsten en verliezen van de exploitatie worden bij realisatie ten gunste c.q. ten laste van de reserve grondexploitatie gebracht. Voor exploitaties die naar verwachting verlieslatend zijn, worden voorzieningen opgenomen. c. Onderhanden werk Onderhanden werk wordt gewaardeerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Eventuele van derden verkregen specifieke investeringsbijdragen worden in mindering gebracht op het geactiveerde bedrag. Daarnaast wordt met ingang van 1 januari 2013 aan nieuwe gestarte Projecten ook rente toegerekend. d. Overige voorraden De overige voorraden worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs. Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar De uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar zijn gewaardeerd tegen de kostprijs. Een voorziening voor dubieuze debiteuren wegens oninbaarheid is hierop in mindering gebracht.

Liquide middelen De liquide middelen zijn tegen kostprijs opgenomen. Overlopende activa De waardering van de overlopende activa vindt plaats tegen de kostprijs. Vaste passiva Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het saldo van de rekening van baten en lasten over 2013. De reserves worden hierbij onderscheiden in de Algemene Reserve en bestemmingsreserves. Een bestemmingsreserve is een reserve waar de raad een bepaalde bestemming aan heeft gegeven. Reserves worden gevormd conform daartoe door de raad genomen besluiten. Ook de onttrekkingen aan deze reserves geschieden conform daartoe strekkende raadsbesluiten.

188


Jaarrekening

Voorzieningen Voorzieningen zijn passiefposten in de balans, die een schatting geven van de voorzienbare lasten in verband met risico's en verplichtingen, waarvan de omvang en/of het tijdstip van optreden per balansdatum min of meer onzeker zijn, en die oorzakelijk samenhangen met de periode voorafgaande aan die datum. Voorzieningen worden gevormd wegens:  

verplichtingen en verliezen waarvan de omvang onzeker doch redelijkerwijs te schatten is; bestaande risico´s van te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is;



verplichtingen tot het maken van kosten die in een volgend boekjaar worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het boekjaar of in een voorafgaand boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren. De omvang van deze voorzieningen worden bepaald op basis van beheer- of onderhoudsplannen;



tot de voorzieningen behoren ook de van derden verkregen middelen - tenzij die verkrijging plaats vindt van Europese of Nederlandse overheidslichamen - die specifiek besteed moeten worden. Er worden geen voorzieningen getroffen voor aan jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een vergelijkbaar volume.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Voor zover van toepassing worden hieronder afzonderlijk opgenomen de obligatieleningen, onderhandse leningen, door derden belegde gelden en de waarborgsommen. Waardering vindt plaats tegen kostprijs.

Vlottende passiva Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar De netto-vlottende schulden kunnen bestaan uit kasgeldleningen, banken girosaldi en overige schulden. Waardering vindt plaats tegen kostprijs. Overlopende passiva De overlopende passiva zijn tegen kostprijs opgenomen. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Buiten de balanstelling zijn opgenomen de bedragen waartoe borgstelling of garantstellingen zijn verstrekt. Het betreft hier waarborgen van geldleningen en leasecontracten. Grondslagen ter bepaling van het resultaat De programmarekening bevat de gerealiseerde baten en lasten per programma, het overzicht van de gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen, het gerealiseerde resultaat voor bestemming, de werkelijke toevoegingen en onttrekkingen aan reserves en het gerealiseerde resultaat na bestemming. Daarnaast is voor genoemde onderdelen een analyse gegeven van de afwijkingen tussen de begroting ná wijziging en de programmarekening. Ter bepaling van het resultaat wordt het stelsel van baten en lasten gehanteerd. Verliezen worden verantwoord op het moment dat deze voorzienbaar zijn. Winsten worden eerst verantwoord nadat deze daadwerkelijk gerealiseerd zijn. Daarbij worden de baten en lasten opgenomen onverschillig of zij tot inkomsten of uitgaven in het jaar hebben geleid. De baten en lasten worden verantwoord tot hun brutobedrag. Onder de baten en lasten worden ook opgenomen de over het eigen vermogen bespaarde rente. De afschrijvingen worden maandelijks conform de afschrijvingsmethodiek berekend. De rentelasten worden op basis van de afgesproken percentages ten laste van de exploitatie gebracht.

189


Jaarrekening

De lasten van de kostenplaatsen zijn op basis van voorcalculatie (begroting 2013), dan wel op basis van tijdschrijven ten laste van de programma’s, investeringen en de grondexploitatie gebracht. Het resultaat op de kostenplaatsen komt tot uitdrukking binnen het programma Algemene dekkingsmiddelen. De begrotingscijfers zijn ontleend aan de door de raad vastgestelde primitieve begroting en aan de in 2013 doorgevoerde begrotingswijzigingen.

190


Jaarrekening

3.1

Financieel resultaat

3.1.1

Financieel resultaat 2013 op hoofdlijnen

Ten opzichte van de gewijzigde begroting is in 2013 een voordelig resultaat behaald van € 5 mln. Daarbij is al rekening gehouden met een storting van € 7,8 mln in de reserve budgetoverheveling. In de Turap 2013 werd een batig resultaat verwacht van € 0,2 mln. Destijds werd rekening gehouden met een storting in de reserve budgetoverheveling van € 0,1 mln. Ten opzichte van Turap 2013 is het resultaat € 4,8 mln voordeliger. Het verschil tussen rekening en Turap 2013 kan globaal worden verklaard door: -

een lager voordeel op kapitaallasten (nadeel € 0,4 mln);

-

een lagere subsidie Welzijn Centraal (voordeel € 0,9 mln);

-

batig resultaat programma 4 Sociaal maatschappelijke ontwikkeling (voordeel € 2,8 mln);

-

voordeel wet BUIG, WWB etc. vooral door een IAU over 2012 (voordeel € 2,2 mln);

-

een hogere algemene uitkering (voordeel € 1,5 mln);

-

zorg voormalig personeel (nadeel € 2,9 mln);

-

overige posten (voordeel € 0,7 mln).

In tabel 23 worden de belangrijkste mee- en tegenvallers toegelicht. Ook wordt daarbij aangegeven in hoeverre deze posten al in Turap 2013 zijn gemeld. In tegenstelling tot de analyse bij de programma’s zijn de kapitaallasten en apparaatskosten in dit onderdeel afzonderlijk zichtbaar gemaakt. Tabel 23

x € 1.000

RESULTAAT OP HOOFDLIJNEN

Rekening

Turap

2013

2013

Kapitaallasten

520 V

936 V

Apparaatskosten

324 V

553 V

-259 N

-250 N

Overige verschillen: Nr. Programma 1.

Cultuur Theater- en filmpodia

2.

4.

Jeugd en onderwijs Subsidie Welzijn Centraal

872 V

Centrum Jeugd en Gezin

292 V

Sociaal maatschappelijke ondersteuning Maatschappelijke opvang/Vrouwenopvang

1.033 V

AWBZ begeleiding/pakketmaatregel

593 V

Wet maatschappelijke ondersteuning 5.

1.160 V

Werk en inkomen Incidentele aanvullende uitkering (IAU) over 2012; WWB en BUIG

1.995 V

-185 N

-236 N

-100 N

236 V

49 V

10. Veiligheid en openbare orde Kosten incidenten rampenbestrijding Brandweer 13. Milieu, energie en water Vrijval storting voorziening bodemsanering

368 V

15. Algemene dekkingsmiddelen Vroegtijdige realisatie taakstellingen

815 V

Algemene uitkering uit gemeentefonds

1.514 V


-2.857 N

47 V

Diverse mee- en tegenvallers Programma’s 1 t/m 15

-1.356 N

-863 N

5.014 V

187 V

(betreft vooral afwijkingen < € 250.000) Totaal * V = Voordeel / N= Nadeel

191


Jaarrekening

3.1.2 Toelichting op de voor- en nadelen/verschillen tussen rekening en Turap Zie de betreffende programma’s voor een toelichting op de belangrijkste mee- en tegenvallers van het resultaat op hoofdlijnen en de overige afwijkingen.

3.1.3. Reserve budgetoverheveling In 2010 is de reserve budgetoverheveling ingesteld. Hierin worden bedragen gestort die niet vrij aan te wenden zijn omdat op voorhand duidelijk is dat het om politieke redenen gewenst is dat zij voor een bepaald doel aangewend worden. In 2013 is ongeveer € 7,8 mln gestort in de reserve budgetoverheveling. Bij de Turap werd rekening gehouden met een bedrag van € 126.000. In tabel 24 en bijbehorende toelichting staat het overzicht van alle stortingen in de reserve budgetoverheveling. x € 1.000

Tabel 24 Stortingen in reserve budgetoverheveling Nr. 2.

60

Economie en toerisme 50


1.117

Sportcomplex Wiarda

450

Huisvesting

296

Werk en inkomen Herstructurering Caparis

126

Klant in zicht

164

Jeugdwerkloosheid 6.

Wonen

8.

Dienstverlening

9.

Politiek bestuur

245

Bouwleges

294

Doorontwikkeling digitaal loket

25

Aanpassingen raadszaal

23

Veiligheid en openbare orde Veiligheidsmiddelen

14.

15.

25

Woon- en leefomgeving Vorstschade winter 2012/2013

170


115

Algemene dekkingsmiddelen Taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen gemeentefonds

347

Storting restant ISI budget

190

Programma Leeuwarden Digitaal

392


373

Verplichtingen ICT

506


1.450

Nationaal uitvoeringsplan (NUP)

140

Totaal

7.774

192

126

1.216

Transitiekosten AWBZ

10.

2013

Jeugd en onderwijs

Werkplan profilering/acquisitie

5.

Turap

2013 Programma Groene schoolpleinen 3.

Rekening

126


Jaarrekening

Programma Jeugd en onderwijs (2) 

Groene schoolpleinen (storting € 60.000)

In januari 2013 heeft de raad een initiatiefvoorstel aangeboden waarin werd voorgesteld om gedurende één jaar een pilot vergroening schoolpleinen uit te voeren bij twee scholen. Dit initiatiefvoorstel sloot aan op een van de speerpunten uit de nota Speelruimtebeleid, namelijk het herstellen van de relatie kind-natuur. De pilot is in 2013 niet uitgevoerd. Het jaar was al te ver gevorderd en de zaai- en planttijd was inmiddels verstreken. Het beschikbare budget van € 60.000 is gestort in de reserve budgetoverheveling om in 2014 alsnog uitvoering te kunnen geven aan de pilot vergroening schoolpleinen. Programma Economie en toerisme (3) 

Werkplan profilering/acquisitie 2013 (storting € 50.000)

In het kader van nieuw beleid is voor de periode 2011 t/m 2014 jaarlijks € 310.000 beschikbaar gesteld dat jaarlijks als krediet wordt opgevoerd. Aangezien de besteding achterloopt bij de planning, is € 50.000 toegevoegd aan de reserve budgetoverheveling. De besteding hiervan vindt plaats in 2014. 

Slim met energie en water (storting € 1.116.600)

In het kader van nieuw beleid is voor de periode 2011 t/m 2014 jaarlijks € 800.000 beschikbaar gesteld voor de aanpak ‘Slim met water en energie’. Samen met de cofinanciering van de provincie (4 x € 500.000) is daardoor jaarlijks een krediet beschikbaar van € 1,3 mln. Aan de besteding hiervan ligt het in de raad op 29 november 2011 vastgestelde visiedocument ‘Duurzaam Leeuwarden, de sterke stad’ ten grondslag. Door de projectmatige aanpak zijn de beschikbare middelen van de afgelopen drie jaarschijven nog niet volledig besteed. Een bedrag van € 1.116.600 is dan ook toegevoegd aan de reserve budgetoverheveling. Deze middelen worden in 2014 verder ingezet voor zonnestroom, duurzame mobiliteit, watertechnologie, lobby en samenwerking, organisatie en communicatie, monitoring en evaluatie en het transitiefonds water en energie. 

Sportcomplex Wiarda (storting € 450.000)

Voor het oplossen van de grootste knelpunten op het sportcomplex Wiarda is in 2013 een incidenteel budget beschikbaar gesteld van € 530.000. De afronding vindt plaats in 2014 en de resterende middelen zijn derhalve toegevoegd aan de reserve budgetoverheveling. 

Huisvesting (storting € 296.000)

Voor de aanpassing van de huisvesting is in 2013 een incidenteel budget beschikbaar gesteld. De afronding vindt plaats in 2014 en de resterende middelen zijn toegevoegd aan de reserve budgetoverheveling. Programma Werk en inkomen (5) 

Herstructurering Caparis (storting € 126.000)

De raad heeft op 23 april 2012 besloten tot cofinanciering van de herstructurering van de Sociale Werkvoorziening naar aanleiding van de voorgenomen Wet Werken naar Vermogen (WWnV). Door het aanpassen van de WWnV en het opschorten van de Participatiewet vanwege het Sociaal Akkoord is de start van de herstructurering vertraagd. De door de raad beschikbaar gestelde middelen ad € 126.000 zijn in 2013 niet aangewend. De doelen van de herstructurering (verbeteren rendement; afstoten huisvesting; afbouw afdeling Ontwikkeling en Integratie; verlaging overheadkosten) zijn echter nog steeds van kracht. Herstructurering is nog steeds noodzakelijk. Het beschikbare budget van € 126.000 is gestort in de reserve budgetoverheveling. 

Klant in zicht (storting € 164.000)

Bij de begrotingsbehandeling 2013 heeft de raad € 1 mln beschikbaar gesteld voor het project Klant in Zicht. Hoewel het project in het begin enige vertraging heeft gehad, heeft feitelijke afronding van het project half december 2013 kunnen plaatsvinden. De administratieve afhandeling vindt begin 2014 plaats. Het in zicht brengen van de klanten van noord Boarnsterhim kon pas na 1 januari 2014 starten. Om deze reden is € 164.000 gestort in de reserve budgetoverheveling.

193


Jaarrekening



Jeugdwerkloosheid (storting € 1.215.600)

Om de jeugdwerkloosheid te bestrijden heeft het kabinet in september 2013 met de centrumgemeenten van de 35 arbeidsmarktregio’s convenanten afgesloten om op regionaal niveau uitvoering te geven aan het Actieplan Jeugdwerkloosheid. Leeuwarden is de centrumgemeente van de arbeidsmarktregio Fryslân. Op 25 juni 2013 is de raad in kennis gesteld van de inhoud en doelstellingen van het regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Friesland 2013-2014. Het Actieplan Jeugdwerkloosheid 2013-2014 is door het Rijk goedgekeurd en er is een decentralisatie-uitkering van € 1.257.000 beschikbaar gesteld voor de uitvoering ervan. Het bedrag van de decentralisatie-uitkering is te besteden in de periode 2013 tot en met 2014. In 2013 zijn beperkt uitgaven gedaan. Het resterende bedrag van € 1.215.600 is gestort in de reserve budgetoverheveling. 

Armoedebeleid (storting € 245.000)

Het kabinet heeft besloten om het armoede- en schuldenbeleid de komende jaren te intensiveren en stelt daar in het Regeerakkoord voor 2014 € 80 mln en voor 2015 en latere jaren € 100 mln extra beschikbaar. Vooruitlopend daarop is er voor 2013 incidenteel geld beschikbaar gesteld. Voor de gemeente Leeuwarden gaat het om een bedrag van € 245.000. Dit bedrag is via de septembercirculaire beschikbaar gesteld en is in 2013 niet meer ingezet. Het bedrag is gestort in de reserve budgetoverheveling en dient ter dekking van de kosten die samenhangen met de intensivering van het armoedebeleid in 2014 (onder andere de uitvoering van het Kindpakket). Programma Wonen (6) 

Bouwleges (storting € 294.000)

In 2013 zijn leges ontvangen voor een aantal grootschalige bouwprojecten. Een groot deel van de hieruit voortvloeiende werkzaamheden zijn echter direct gekoppeld aan de voortgang van de bouw en worden derhalve gemaakt in de periode 2014 t/m 2016. Ter dekking van deze kosten is een bedrag van € 294.000 toegevoegd aan de reserve budgetoverheveling. Programma Dienstverlening (8) 

Doorontwikkeling digitaal loket (storting € 25.000)

In 2013 is door de raad een incidenteel budget van € 172.000 beschikbaar gesteld budget voor de doorontwikkeling van het digitaal loket. Veel zaken zijn in 2013 afgewikkeld op een paar zaken na. Deze zijn doorgeschoven naar 2014. Daarvoor is nog een bedrag nodig van € 25.000. Dit bedrag is in de reserve budgetoverheveling gestort. Programma Politiek bestuur (9) 

Aanpassingen raadszaal (storting € 22.500)

Bij de jaarrekening 2012 is via de reserve budgetoverheveling een bedrag van € 26.5000 beschikbaar gesteld voor vervanging van de banken op de publieke tribune in de raadszaal en het realiseren van een snellere internetverbinding. De vervanging van de banken is in 2013 niet gelukt omdat de eerste leverancier failliet ging. De tweede leverancier kon niet tijdig leveren omdat de productie in het buitenland plaatsvond. De besteding van € 22.500 aan de vervanging van de banken vindt alsnog plaats in 2014. Daarom is dit bedrag gestort in de reserve budgetoverheveling.

194


Jaarrekening

Programma Veiligheid en openbare orde (10) 

Veiligheidsmiddelen (storting € 25.000)

Door de raad is een budget beschikbaar gesteld van € 25.000 voor inbraakpreventie dat in 2013 niet is besteed. Reden hiervoor is dat in 2013 de mogelijkheid bestond om van het Ministerie geld te krijgen voor inbraakpreventie mits dit ook in 2013 werd besteed. Om aan deze voorwaarde te kunnen voldoen is toen gekozen voor een groot toezichtoffensief op woninginbraken en de uitvoering van het digitaal opkopersregister (DOR) door te schuiven van 2013 naar 2014. De raad is via het HUP over dit voornemen geïnformeerd. De uitvoering van het digitaal opkopersregister (DOR) is doorgeschoven naar het eerste kwartaal van 2014. De hierdoor ontstane besparing van € 25.000 is om deze reden verrekend met de reserve budgetoverheveling. Programma Woon- en leefomgeving (14) 

Vorstschade winter 2012/2013 (storting € 170.000)

Ten gevolge van de strenge winterperiode 2012/2013 is op diverse wegen en pleinen vorstschade ontstaan waarvoor in 2013 incidentele middelen beschikbaar zijn gesteld. Bij de werkzaamheden wordt zoveel als mogelijk aangesloten bij de geplande werkzaamheden waardoor nog niet alle middelen zijn besteed. Het restant wordt in 2014 aangewend en is in de reserve budgetoverheveling gestort. 

Uitvoering groenkaart (storting € 115.000)

De uitvoering van de groenkaart wordt gezien de aard van de werkzaamheden op projectbasis uitgevoerd waarvoor krediet beschikbaar is gesteld met dekking van incidentele exploitatiebudgetten. Aangezien de besteding achterloopt bij de planning, is € 115.000 toegevoegd aan de reserve budgetoverheveling. De besteding vindt plaats in 2014. Programma Algemene dekkingsmiddelen (15) 

Taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen (storting € 347.000) a.

Maatschappelijke opvang (storting € 70.000)

b.

Voorbereidingskosten ESF (storting € 100.000)

c.

Uitvoeringskosten inburgering (storting € 76.000)

d.

Regionale Uitvoeringsdienst (storting € 101.000)

a.

Maatschappelijke opvang (storting € 70.000)

Het kabinet heeft ervoor gekozen om beschermend wonen vanaf 2015 onder te brengen in de WMO. De verantwoordelijkheid wordt belegd bij de centrumgemeenten maatschappelijke opvang. Om een adequate voorbereiding op deze nieuwe taak mogelijk te maken en te komen tot goede afstemming met regiogemeenten en (veld)partijen heeft het Rijk via de septembercirculaire middelen beschikbaar gesteld. In de decembercirculaire ontvangt elke centrumgemeente nog eens € 70.000. Dit bedrag is gestort in de reserve budgetoverheveling ter dekking van de voorbereidingskosten die in 2014 worden gemaakt. b.

Voorbereidingskosten ESF (storting € 100.000)

Voor de periode 2014-2020 is een nieuwe ESF-regeling van kracht. Centrumgemeenten kunnen voor de hele arbeidsmarktregio een gezamenlijk re-integratieplan indienen waarvoor subsidie uit het Europees Sociaal Fonds (ESF) aangevraagd kan worden. Daarbij moeten ook organisaties van het Praktijkonderwijs en het Speciaal onderwijs aangehaakt zijn. Leeuwarden is de centrumgemeente voor de arbeidsmarktregio Friesland. Centrumgemeenten treden namens de arbeidsmarktregio’s op als aanvrager van ESF-projecten. De centrumgemeente draagt namens de arbeidsmarktregio de eindverantwoordelijkheid voor het project. Deze coördinerende rol brengt opstart- en voorbereidingskosten met zich mee. Het Ministerie van SZW stelt daarom in 2013 via een decentralisatie-uitkering eenmalig een bedrag van € 100.000 per centrumgemeente ter beschikking als bijdrage in de kosten. Dit bedrag is gestort in de reserve budgetoverheveling ter dekking van de kosten in 2014.

195


Jaarrekening

c.

Uitvoeringskosten inburgering (storting € 76.000)

Met ingang van 1 januari 2013 is de Wet Inburgering gewijzigd. De verantwoordelijkheid voor inburgering wordt bij de inburgeringsplichtige gelegd. Voor de groep mensen die voor 1 januari 2013 inburgeringsplichtig waren en dus nog aan hun inburgeringsplicht moesten voldoen, geldt dat de gemeente verantwoordelijk blijft voor de handhaving gedurende de inburgeringsperiode. Het kabinet heeft daarom in 2013 landelijk via een decentralisatie-uitkering eenmalig € 20 mln beschikbaar gesteld voor de uitvoeringskosten inburgering 2014 en volgende jaren. Voor de gemeente Leeuwarden gaat het om een bedrag van € 76.000. Dit bedrag is in de reserve budgetoverheveling gestort ter dekking van de uitvoeringskosten in 2014. d.

Regionale Uitvoeringsdienst (storting € 101.000)

Voor de invoering van de FUMO per 1 januari 2014 is een bedrag van € 101.000 beschikbaar gesteld via de algemene uitkering. Dit bedrag wordt aangewend ter gedeeltelijke bekostiging van het Leeuwarder aandeel in de restformatie van de Milieu Adviesdienst (MAD) in 2014. Het bedrag van € 101.000 is om die reden gestort in de reserve budgetoverheveling. 

Storting restant ISI budget (storting € 190.000)

Voor een gedeelte van het ISI-budget van € 95.000 was voor 2013 geen bestemming aangegeven. Bij de behandeling van de begroting 2014 is door de raad via moties bepaald waaraan dit budget (in 2014) moet worden besteed. Het bedrag van € 190.000 is daarom gestort in de reserve budgetoverheveling ten behoeve van 2014. 

Programma Leeuwarden Digitaal (storting € 392.000)

Voor de uitvoering van het programma Leeuwarden Digitaal zijn eenmalige budgetten beschikbaar, waarvan de besteding over een aantal jaren plaatsvindt. Ultimo 2013 bedroeg het niet bestede bedrag € 392.000. Dit wordt de komende jaren ingezet ten behoeve van de verdere uitvoering van het programma. Het budget moet daarom via de reserve budgetoverheveling beschikbaar blijven voor 2014 en volgende jaren. 

Transitie- en ontwikkelprogramma (storting € 373.000)

Voor de transitie- en ontwikkelagenda was uit voorgaande jaren een incidenteel budget beschikbaar van € 393.000 (zie storting reserve budgetoverboeking jaarrekening 2012). In 2013 is hiervan een bedrag van € 19.000 besteed. Voorgesteld wordt om het resterende bedrag van € 373.000 weer te storten in de reserve budgetoverheveling. 

Verplichtingen ICT (storting € 506.000)

In het kader van ICT-investeringen wordt de onderuitputting op kapitaallasten van automatiseringskredieten ingezet ter dekking van de incidentele uitgaven van diverse ICT-projecten. In de financiële verordening is geregeld dat dit een soort van gesloten circuit is. Onderuitputting van het budget tijdens het jaar mag besteed worden voor incidentele ICT-uitgaven; onderuitputting na afloop van het jaar mag overgeheveld worden naar het volgende jaar, onder voorwaarde dat hier concrete verplichtingen tegenover staan. De uitvoering van de diverse ICT-projecten loopt lang niet altijd parallel met het dienstjaar, omdat projecten dikwijls een aanvang nemen in de loop van het jaar. De diverse voorbereidende werkzaamheden met betrekking tot de herindeling gemeente Boarnsterhim (conversie data bestanden) heeft de nodige vertragingen en wijzigingen in de planning veroorzaakt. Deze incidentele middelen moeten dus beschikbaar blijven voor het volgende jaar. De (deels) niet bestede incidentele middelen voor de uitvoering van de nog lopende ICT-projecten bedragen over 2013 € 506.000. Dit bedrag is daarom gestort in de reserve budgetoverheveling ten behoeve van de uitvoering in 2014.

196


Jaarrekening



Herindeling Boarnsterhim (storting € 1.450.000)

In totaliteit is voor de herindeling een krediet beschikbaar gesteld van € 3,762 mln met dekking in de vorm van incidentele exploitatiebudgetten, waarvan in 2013 € 1,85 mln nog niet is besteed. Van dit bedrag is € 1,45 mln toegevoegd aan de reserve budgetoverheveling. Dit wordt in 2014 onder andere nog aangewend voor kosten inzake diverse conversies programmatuur, documentaire informatievoorziening (archief) en de afrekening inzake personele inzet bij Boarnsterhim (is in de jaarrekening Boarnsterhim meegenomen als nog te ontvangen). Het restant-bedrag van € 400.000 is vrijgevallen ten gunste van het resultaat. 

Bijdrage nationaal uitvoeringsplan (NUP) (storting € 140.000)

Via de algemene uitkering uit het Gemeentefonds zijn middelen ontvangen voor het Nationaal UitvoeringsProgramma (NUP). Rijk en medeoverheden willen de kwaliteit van dienstverlening aan bewoners, bedrijven en instellingen handhaven en waar mogelijk verbeteren. Gebruik van de e-overheid is hiervoor randvoorwaardelijk. Landelijk wordt hiervoor een bedrag van €104 mln beschikbaar gesteld over de periode 2011 tot en met 2014. Omdat het om voorfinanciering gaat moeten de gemeenten in 2015 de over de jaren 2011 tot en met 2014 ontvangen bijdragen weer terug betalen. Om in 2015 het bedrag weer te kunnen terugbetalen wordt het in 2013 ontvangen bedrag van € 140.000 gestort in de reserve budgetoverheveling.

197


Jaarrekening

3.1.4

Financiële overzichten

Bij de primitieve begroting 2013 was sprake van een begroot voordeel van € 458.000 zonder rekening te houden met bijdragen van en stortingen in reserves. Door onttrekking van een bedrag van € 12.000 aan reserves was er in totaliteit een begrotingsoverschot van € 470.000. Dit begrotingsoverschot is toegevoegd aan de Algemene Reserve. In onderstaand overzicht is weergegeven hoe het resultaat na mutaties zicht ontwikkeld heeft na wijziging van de begroting en hoe dit er voor de rekening uit ziet. Tabel 25


Begroting

Rekening

Resultaat

2013

2013 na

2013

2013

wijziging A. Resultaat voor mutaties reserve B. Mutaties bestemmingsreserves C. Storting in/onttrekking aan Algemene Reserve in

458

-13.775

-1.531

12.244

12

14.245

7.015

-7.230

-470

-470

-470

0

0

0

5.014

5.014

verband met verwacht voordelig begrotingsresultaat D. Resultaat na mutaties reserves Tabel 26 Programma’s

x € 1.000 Begroting 2013

Begroting 2013

Rekening 2013

na wijziging 001 - Cultuur

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

9.953

63

10.155

70

10.663

344

002 - Jeugd en onderwijs

21.324

3.422

22.183

3.510

21.285

4.177

003 - Economie en toerisme

33.242

29.730

52.757

45.538

46.740

38.800

004 - Sociaal maatschapp. ontwikkeling

44.023

3.008

45.705

3.010

42.702

2.982

127.122

101.441

131.498

104.413

127.983

104.522

006 - Wonen

7.326

3.047

7.833

3.107

6.968

2.446

007 - Infrastructuur/bereikbaarheid

7.140

4.998

8.530

4.998

7.493

4.428

008 - Dienstverlening

3.655

1.458

3.669

1.498

3.687

1.528

009 - Politiek bestuur

8.003

356

8.418

404

11.646

3.820 2.163

005 - Werk en inkomen

010 - Veiligheid en Openbare orde

11.033

297

12.492

1.446

13.839

011 - Sport

6.219

0

6.315

30

6.315

38

012 - Ruimtelijke ordening

1.799

93

1.835

93

1.798

139

013 - Milieu, energie en water

25.563

23.606

25.564

23.606

25.689

24.454

014 - Woon- en leefomgeving

22.705

2.453

23.211

2.453

23.827

2.811

015 - Algemene dekkingsmiddelen

15.892

171.482

24.078

176.292

23.766

180.217

A.

Totaal voor mutaties reserves Saldo voor mutaties reserves

344.999 345.454 384.243 370.468 374.401 372.869 455

198

-13.775

-1.532


Jaarrekening

Ad. C Verrekening resultaten met Algemene Reserve Tabel 27

x € 1.000

Programma’s

Begroting 2013

Begroting 2013

primitief A. Totaal voor resultaatbestemming B. Totaal mutaties bestemmingsreserves Totaal A + B

na wijziging

Resultaat 2013

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

344.996

345.454

384.243

370.467

374.401

372.870

10.459

10.471

20.829

35.074

32.662

39.677

355.455 355.925 405.071 405.541 407.063 412.547

C. Mutatie Algemene Reserve in verband

4.584

4.114

4.584

4.114

4.584

4.114

C. met begrotingsjaar Totaal na resultaatbestemming

360.039 360.039 409.655 409.655 411.647 416.661

Voordelig resultaat

3.1.5

5.014

Begrotingsrechtmatigheid

Begrotingsafwijkingen en -overschrijdingen (beleidsmatig en/of financieel) behoeven autorisatie door de raad. Daarom zijn hieronder de begrotingsoverschrijdingen 2013 toegelicht op hoofdlijnen (op programmaniveau) o.b.v. een interne concern brede verschillenanalyse. Indien het saldo van de afwijking van de baten en lasten van het desbetreffende programma van de rekening t.o.v. begroting (na wijz.) negatief is, zijn hieronder de oorzaken en achtergronden van de afwijking toegelicht. Deze afwijkingen zijn rood gemarkeerd in tabel 28 en tabel 29. In kolom ´Verklaring´ van deze tabellen zijn de nummeringen van de toelichtingen weergegeven. Toelichting geconstateerde afwijkingen 1.

Programma 001-Cultuur: De afwijking van het saldo van baten & lasten bedraagt €236.000 negatief. Dit wordt veroorzaakt door exploitatietekort 'de Harmonie' ad €259.000 door tegenvallende opbrengsten vanwege een teruggang in het aantal bezoekers.

2.

Programma 010-Veiligheid & Openbare orde: De afwijking van het saldo van baten & lasten bedraagt €655.000 negatief. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere app. kosten /uren Brandweer €472.000 negatief (meer uren dan begroot) en door de brand Kelders en de preventieve maatregelen n.a.v. deze brand, in totaal €346.000 negatief.

3.

Programma 014-Woon-en leefomgeving: De afwijking van het saldo van baten & lasten bedraagt €258.000 negatief. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere lasten Openbaar groen ad €165.000 neg. i.v.m. het opruimen/wegwerken van de eerste schade die door de najaarsstorm is aangericht.

4.

Programma 015-Algemene dekkingsmiddelen: De afwijking van het saldo van baten & lasten bedraagt €5.439.000 neg. Op kosten voormalig personeel is sprake van een nadelig resultaat ad €2.860.000. Dit resultaat wordt vooral veroorzaakt door een aanvullende storting in de voorziening arbeidskosten gerelateerde verplichtingen voor het voormalig ambtelijk personeel. Omdat de begroting in 2013 niet meer gewijzigd kon worden, vindt storting in de voorziening arbeidskosten gerelateerde verplichtingen in werkelijkheid plaats t.l.v. het rekeningresultaat.

Alle bovengenoemde afwijkingen worden in de Kadernota 2010 van het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten gecategoriseerd als: Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid maar die niet tijdig konden worden gesignaleerd.

199


Jaarrekening

Ad. E Overzicht lasten en baten na mutaties reserves Tabel 28 Programma’s

x € 1.000 Begroting na Rekening Resultaat wijziging

Lasten 2013

Begroting primitief

001 - Cultuur

9.953

10.155

10.663

-508

002 - Jeugd en onderwijs

21.324

22.183

21.345

838

003 - Economie en toerisme

34.129

54.110

48.844

5.266

004 - Sociaal maatschapp. ontwikkeling

44.023

45.705

42.702

3.003

127.122

131.498

129.734

1.764

10.551

11.058

10.480

578

007 - Infrastructuur/bereikbaarheid

7.140

8.530

7.564

966

008 - Dienstverlening

3.655

3.669

3.687

-18

009 - Politiek bestuur

8.108

8.523

11.751

-3.228

11.033

12.492

13.864

-1.372

011 - Sport

6.219

6.315

6.315

0

012 - Ruimtelijke ordening

1.799

1.835

1.798

37

013 - Milieu, energie en water

25.713

25.714

26.241

-527

014 - Woon- en leefomgeving

22.705

23.211

23.827

-616

3

015 - Algemene dekkingsmiddelen

26.567

44.657

52.832

-8.175

4

360.041

409.655

411.647

-1.992

005 - Werk en inkomen 006 - Wonen

010 - Veiligheid en Openbare orde

Totaal lasten 2013

Tabel 29 Programma’s Baten 2013 R2PRG001 - Cultuur R2PRG002 - Jeugd en onderwijs R2PRG003 - Economie en toerisme

Begroting primitief 214

432

704

-272

3.422

4.286

4.968

-682

30.351

49.470

43.141

6.329

3.782

3.754

28

104.413

104.522

-109

R2PRG006 - Wonen

3.297

3.757

3.393

364

R2PRG007 - Infrastructuur/bereikbaarheid

5.805

5.805

5.235

570

R2PRG008 - Dienstverlening

1.458

1.498

1.528

-30

R2PRG009 - Politiek bestuur

356

519

3.935

-3.416

R2PRG010 - Veiligheid en Openbare orde

297

1.591

2.308

-717

0

30

38

-8

R2PRG012 - Ruimtelijke ordening

93

93

139

-46

R2PRG013 - Milieu, energie en water

24.127

24.127

25.035

-908

R2PRG014 - Woon- en leefomgeving

2.453

2.496

2.854

-358

183.718

207.358

215.108

-7.750

-5.014

5.014

R2PRG015 - Algemene dekkingsmiddelen excl. resultaat Voordelig resultaat R2PRG015 - Algemene dekkingsmiddelen incl. resultaat Totaal

183.718

207.358

210.094

-2.736

360.040

409.657

411.648

-1.991

200

2

Bedragen x € 1.000

3.008

R2PRG011 - Sport

1

Begroting na Rekening Resultaat wijziging

101.441

R2PRG004 - Sociaal maatschapp. ontwikkeling R2PRG005 - Werk en inkomen

verklaring

1

2

3

4


Jaarrekening

3.2 Balans 3.2.1 Balans Tabel 30

x € 1.000 Stand

Stand

1-1-2013

31-12-2013

272.945

277.560

228.137

231.180

6.197

6.195

234.334

237.375

Totaal investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut

38.611

40.185

Financiële vaste activa

31.164

28.037

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen met een economisch nut Materiële vaste activa welke in erfpacht zijn uitgegeven Totaal materiële vaste activa met een economisch nut

Kapitaalverstrekkingen aan:

4.615

4.304

- deelnemingen

4.452

4.141

163

163

- gemeenschappelijke regelingen Leningen aan:

13.080

9.471

- woningbouwcorporaties

3.424

2.037

- deelnemingen

1.349

934

- overige verbonden partijen

8.307

6.500

Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd >= 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal vaste activa

1.600

1.600

11.840

12.637

29

25

304.109

305.597

133.682

140.069

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Niet in exploitatie genomen bouwgronden

6.632

9.388

121.030

127.720

Onderhanden werk

6.017

2.955

Overige voorraden

3

6

43.124

45.424

Bouwgronden in exploitatie

Uitzettingen met een rentetypische looptijd < dan 1 jaar Vorderingen op openbare lichamen

27.981

30.841

Overige vorderingen

14.687

14.308

456

275

Liquide middelen

18

22

Kassaldo

18

22

15.120

18.531

14.337

17.764

Rekening-courant niet financiële instellingen

Overlopende activa Nog te ontvangen bedragen Overige transitorische posten

269

226

Vooruitbetaalde bedragen

514

541

Totaal vlottende activa

191.944

204.046

Totaal-generaal

496.053

509.906

201


Jaarrekening

Tabel 31

x € 1.000 Stand

Stand

1-1-2013

31-12-2013

84.113

82.582

Algemene Reserve

18.124

16.453

Overige bestemmingsreserves

57.774

61.115

8.215

5.014

20.862

24.703

20.862

24.703

315.333

342.136

310.053

336.892

5.268

4.979

12

2

420.308

449.158

VASTE PASSIVA Eigen vermogen Reserves

Resultaat na mutaties reserves Voorzieningen Voorzieningen Vaste schulden Onderhandse leningen van: - binnenlandse banken en overige financiële instellingen - overige binnenlandse sectoren Waarborgsommen Totaal vaste passiva VLOTTENDE PASSIVA Netto-vlottende schulden met rentetypische looptijd < 1 jaar

48.081

34.747

Crediteuren

10.377

21.505

Banksaldo BNG

22.604

13.142

Kasgeldleningen

15.000

0

100

100

Overlopende passiva

27.664

25.738

Nog te betalen bedragen

19.086

18.285

Vooruit ontvangen bedragen

4.683

3.590

Overige transitorische posten

3.895

3.863

75.745

60.485

Totaal-generaal

496.053

509.906

Gewaarborgde geldleningen

876.130

883.863

376

333

Overige schulden

Totaal vlottende passiva

Leaseverplichtingen

202


Jaarrekening

3.2.2 Toelichting op de balans VASTE ACTIVA In verband met de overgang van de brandweer per 1 januari 2014 naar de Veiligheidsregio Fryslân (VRF) zijn de boekwaarden van de brandweer per 31 december 2013 vervroegd afgeschreven. In totaal gaat het om een bedrag van ruim € 8,6 mln. Ter compensatie van deze extra afschrijvingen is van de VRF een vergoeding ontvangen. De boekwaarden van de vaste activa zijn per balansdatum als volgt te specificeren: Tabel 32 Specificatie vaste activa

Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa

Boekwaarde 1-1-2013

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2013

272.945

277.560

31.164

28.300

304.109

305.860

Materiële vaste activa Bij de materiële vaste activa wordt onderscheid gemaakt tussen investeringen: - met een economisch nut; - in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. Tabel 33 Overzicht materiële vaste activa

€ 1.000

Omschrijving

- Materiële vaste activa met economisch nut

Boek-

Boek-

waarde 1-1-2013

waarde 31-12-2013

228.137

231.180

- Materiële vaste activa welke in erfpacht zijn uitgegeven

6.197

6.195

Totaal materiële vaste activa met economisch nut

234.334

237.375

38.611

40.185

272.945

277.560

Materiële vaste activa met maatschappelijk nut Totaal materiële vaste activa

Tabel 34 Specificatie materiële vaste activa met een economisch nut (incl. erfpachtgronden) x € 1.000 Omschrijving BoekInves- Desinves- AfschrijBoekwaarde teringen teringen vingen waarde 1-1-2013 2013 2013 2013 31-12-2013 Gronden: Erfpachtterreinen Cultuurgronden Gronden/terreinen m. waardevermindering Overige gronden Totaal gronden

6.197 2.334 105 9.709

192

18.345

892

464

192

194 270

Aankoop/Verkoop gronden: - Erfpachtterreinen - Cultuurgrond nabij Newtonpark - RENN4 grond locatie C. Troostraat Totaal in(des)vesteringen gronden Woonruimten Totaal woonruimten

203

700

700 892

322

194 270

1.943

6 54

6.195 2.064 99 10.355

60

18.713

464

2.265


Jaarrekening

Omschrijving

BoekInves- Desinves- AfschrijBoekwaarde teringen teringen vingen waarde 1-1-2013 2013 2013 2013 31-12-2013

Investering woonruimten: - Huisvesting Watercampus

1.943

Bedrijfsgebouwen -

Onderwijsgebouwen Stadskantoor Parkeergarages Overige gemeentelijke panden Sportvoorzieningen Verbouw en restauratie stadhuis Overige verbouw gebouwen Noodgebouwen

80.328 16.059 12.915 24.128 15.578 4.448 5.656 428

- Inrichting van gebouwen Totaal bedrijfsgebouwen

2.534 4.441 7.881 1.194

352 234

2.618 142 365 7.716 906 296 696 113 13

13

586

12.865

162.461

296

26 159.566

16.346

80.244 15.917 16.991 23.941 15.632 4.152 5.256 315

De boekwaarde van de onderwijsgebouwen is per 1 januari 2013 € 1.019.000 hoger dan de boekwaarde ultimo 2012. Er heeft begin 2013 een verschuiving plaatsgevonden van overige gemeentelijke panden naar bedrijfsgebouwen. In 2013 zijn de boekwaarden van een aantal panden afgewaardeerd. Het betreft de o.m. de boekwaarden van de panden Parnas € 765.000 en € 150.000 (zie ook programma 3 Economie en toerisme). Investeringen bedrijfsgebouwen: - Nieuwbouw Brandweer

343

- Parkeergarage Tweebaksmarkt - MFC Vrijheidswijk - Avondsterweg 1 - RENN4 herhuisv.C. Trooststr. - Agora 4 - Foeke Sjoerdswei 3 - Div. investeringen in sportvoorzieningen - Agora 4 Pastorie - Boerderij Zuidlanden - Div. onderwijsinvesteringen - Ov.verb.gebouwen -Totaal overige investeringen bedrijfsgebouwen

4.441 3.017 1.600 2.287 1.230 1.215 1.194 504 272 247 43 296

Totaal investeringen bedrijfsgebouwen

16.346

6.117

234

9 586

6.117

Grond-, weg en waterb. werken EN: Rioleringen

38.190

Parkeerhavens- en terreinen Overige Totaal Grond weg- waterb. Werk. (EN)

37

613 917

652

37.575

45 49

568 868

39.720

37

746

39.011

1.783

99

368

1.514

Vervoermiddelen - Diverse investeringen tractie - Brandweer

999

999

0

- Overige vervoermiddelen

135

40

95

Totaal vervoermiddelen

2.917

99

1.407

1.609

Computers en software

4.091

1.964

1.522

4.533

Overige machines en installaties (EN)

8.166

602

900

7.868

12.257

2.566

2.422

12.401

Overige machines en installaties EN:

Totaal ov. machines en installaties

204


Jaarrekening

Omschrijving


Investeringen: - Diverse investeringen computers en software

1.964

- Herstel installaties Techum

420

-Installaties nieuwbouw brandweer

928

- Overige(des)investeringen machines en installaties

182

Totaal (des)investeringen ov. mach. en installaties

928

2.566

928

Overige materiële vaste activa EN: Onderwijsvoorzieningen

67

67

0

1.140

37

262

915

Totaal ov. materiële vaste activa

1.207

37

329

915

Totaal materiële vaste activa EN

234.334

21.920

17.829

237.375

Diverse materiële vaste activa EN

1.050

In 2013 zijn de nieuwe brandweerkazerne aan de Aldlânsdyk en Post Noord overgenomen door de Veiligheidsregio Fryslân (VRF). Wat betreft het onderdeel huisvesting is in totaal een bedrag van € 7,4 mln vervroegd afgeschreven. Het betreffen afschrijvingen op bedrijfsgebouwen (€ 6,3 mln); overige machines en installaties EN (€ 0,9 mln) en diverse materiële vaste activa EN (€ 0,2 mln). Op overige activa van de brandweer is nog een bedrag van € 1,2 mln vervroegd afgeschreven waarvan € 0,9 mln betrekking heeft op de overdracht van vervoermiddelen. Tabel 35 Specificatie van investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Omschrijving

x € 1.000 BoekInves- Desinves- AfschrijBoekwaarde teringen teringen vingen waarde 1-1-2013 2013 2013 2013 31-12-2013

Grond-, weg en waterb. werken MN: 31.558

2.644

256

762

Sportvoorzieningen

4.273

101

17

348

4.009

Overige

1.060

14

71

1.003

36.891

2.759

1.181

38.196

Voorzieningen verkeer en water

Totaal grond- weg waterb. Werken MN

273

Per 1 januari 2013 is de boekwaarde bij Sportvoorzieningen € 64.000 hoger en bij de Overige € 64.000 lager ten opzichte van de balans ultimo 2012. Investeringen: - Westelijke invalsweg - Tunnel A.Vonderlingweg-c'buren - Kenniscampus OV en busstation - Optimaliseren verkeersluwe gebieden - Inrichting Frittemastate - Renovatie bruggen Kalverdijkje - Fietspad langs de Zwette - Overige (des)investeringen Totaalgrond, wegen waterb. werken MN

205

1.088 400 338 300 150 100 90

170

293

103

2.759

273

33.184


Jaarrekening

Omschrijving


Overige machines en installaties MN: Verkeersregelinstallaties

799

Overige machines en installaties

309

Totaal ov. machines en installaties

1.108

445

110

445

1.134

45

264

155

1.398

267

42

Investeringen: - Oostergoplein VRI

383

- Overige investeringen

62

Totaal ov.machines en install.MN

445

Overige materiële vaste activa MN: Div. investeringen scholen w.o. 1e inricht.

170

139

Diverse materiële vaste activa MN

442

168

61

549

Totaal

612

307

328

591

38.611

3.511

1.664

40.185

Totaal materiële vaste activa MN

273

Financiële vaste activa De financiële vaste activa hebben betrekking op kapitaalverstrekkingen, verstrekte geldleningen door de gemeente, uitzettingen met een rentetypische looptijd van langer dan een jaar en bijdragen aan activa in eigendom van derden. Tabel 36 Specificatie van de financiële vaste activa Omschrijving van het actief

x € 1.000 Boekwaarde

Boekwaarde

1-1-2013

31-12-2013

4.615 13.080

4.304 9.471

1.600

1.600

11.840

12.637

29

25

31.164

28.037

Tabel 37 Specificatie van de kapitaalverstrekkingen door de gemeente

x € 1.000

Omschrijving van het actief

Boekwaarde 1-1-2013

Boekwaarde 31-12-2013

Aandelenkapitaal CV Blitsaerd

2.262

2.262

Aandelenkapitaal Blitsaerd BV

9

9

Aandelenkapitaal Bank Nederlandsche Gemeenten

290

290

Aandelenkapitaal Fryslân Miljeu

261

261

Deelname BV Sport Leeuwarden

136

136

Deelname Escrow, CBL en ASA

434

434

Aandelenkapitaal Enexis Holding

85

85

Aandelenkapitaal Attero

16

16

Aandelenkapitaal PBE BV

35

35

Aandelenkapitaal Participatiemaatschappij Zuidlanden

57

0

Aandelenkapitaal Zuidlanden Beheer BV

15

15

Kapitaalverstrekkingen door gemeente Verstrekte geldleningen door gemeente Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met rentetypische looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal financiële vaste activa

Deelnemingen:

206


Jaarrekening


Boekwaarde 1-1-2013

Aandelenkapitaal 3 Plus BV Aandelenkapitaal Caparis Aandelenkapitaal NV/CV Haven van Harlingen CV Parkeergarages Waardecorrectie deelnemingen Totaal deelnemingen:


8

8

10

10

4

4

2.395

2.141

-1.565

-1.565

4.452

4.141

163

163

4.615

4.304

Gemeenschappelijke regelingen: Afvalsturing Friesland NV (Omrin) Totaal kapitaalverstrekkingen door gemeente

De verkoop van de aandelen Essent heeft o.a. als gevolg gehad dat de gemeente aandeelhouder wordt in een aantal andere vennootschappen. We blijven aandeelhouder van twee vennootschappen omdat die niet zijn verkocht: Enexis NV (het netwerkbedrijf) en Attero NV (voorheen Essent Milieu). Voor afwikkelrisico’s is een aantal reserveringen ten laste van de verkoopsom gebracht en ondergebracht in een aantal vennootschappen. Ook van die vennootschappen is de gemeente Leeuwarden aandeelhouder geworden (Verkoop Vennootschap BV en CBL Vennootschap BV). Door de aanhoudende matige economische situatie komen ook de resultaten van de gemeentelijke deelnemingen onder druk te staan. Voorzichtigheidshalve is een waarde-correctie doorgevoerd van € 1,131 mln. De deelneming in de CV Parkeergarages is in 2013 verantwoord onder de kapitaalverstrekkingen. Ultimo 2012 stond deze lening nog verantwoord onder verstrekte geldleningen door de gemeente. In verband met opheffing van Gem. de Zuidlanden is het aandelenkapitaal Participatiemaatschappij de Zuidlanden afgeboekt. Tabel 38 Overzicht verloop van verstrekte geldleningen door de gemeente Omschrijving

Boek- Verstrekte waarde 1-1-2013

x € 1.000 Buiten-

Boek-

leningen lossingen gewone

waarde

2013

Af2013

2013 31-12-2013

1.387

2.037

Woningbouwcorporaties: Leningen aan woningbouwcorporaties

3.424

Deelnemingen: Geldlening Enexis tranche A t/m D Overige geldleningen Totaal leningen aan deelnemingen

1.224

454

125

39

1.349

39

770 164

454

934

1.607

0

Overige verbonden partijen: Geldlening OBL

1.607

Geldlening KBNL (werkkapitaal)

1.300

Lening St. Parkeergarage Leeuwarden

5.400

200

Totaal leningen aan ov. Verbonden partijen

8.307

200

1.607

6.500

1.587

2.061

9.471

Totaal verstrekte geldleningen

13.080

1.300

39

5.200

Een deel van de verkoopopbrengst van de aandelen Essent bestaat uit het verkrijgen van een vordering (lening) op Enexis. In 2013 is een bedrag van € 453.380 van deze lening (tranche B) afgelost.

207


Jaarrekening

Overige geldleningen: In verband met de afboeking van het aandeel Participatiemaatschappij de Zuidlanden is een aanvullende lening verstrekt aan Gem. de Zuidlanden Beheer. De raad heeft op 28 november 2011 besloten een geldlening van € 1,6 mln te verstrekken aan Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden (OBL) voor de nieuwbouw van Nivo Noord. Het betreft hier een 30 jarige lening met een rente van 3,75%. In 2012 is gebleken dat ook OBL hard getroffen is door de crisis en zelfstandig niet kon voortbestaan. Er is gekozen voor ontmanteling van OBL waarbij de gemeente eigenaar is geworden van de nog in OBL haar bezit zijnde panden. Er is ten behoeve van het overnemen van panden een nieuwe financieringsarrangement met de bank afgesproken. Het inlossen van leningen van OBL aan bank is daar onderdeel van. In verband met bovenstaande wordt verwezen naar de toelichting bij opgenomen geldleningen. Tabel 39 Overzicht van het verloop overige langlopende leningen Omschrijving

x € 1.000


Buiten-

Boek-


waarde

2013

Af2013

2013 31-12-2013

Overige langlopende leningen: Geldlening SPL/VVV

100

100

Rekening-courant St. Proloog

1.500

1.500


1.600

0

0

0

1.600

De rekening-courantverhouding van € 1.5 mln met de St. Proloog is opgenomen onder de overige langlopende geldleningen. In 2012 stond deze post opgenomen onder de uitzettingen met een rentetypische looptijd < 1 jaar (rekening-courantverhoudingen niet financiële instellingen). Tabel 40 Specificatie overige uitzettingen met looptijd >= 1 jaar Omschrijving

Boek- Verstrekte waarde

Leenbijstand

x € 1.000 Af-

Corr.

Boek-

leningen lossingen

voor-

waarde

1-1-2013

2013

2013

7.764

1.935

1.866

Voorziening leenbijstand

7.833 263

Geldleningen aan WTC Expo

3.326

Krediethypotheken Bijstand

728

Leeuwarder restauratiefonds bij NRF

600

Personeelsleningen E-bikes/zonnepanelen

435

139

3.187

29

768

98

190

600 300

Greenesco duurz.h.stud.huisvesting Stichting Energiek Hemrik

300 300

343 300 300 295

5

250

Biotrack Pasture bv finance lease Stichting Energy Challenges Groningen Waarborgsommen TPG/bedrijfsrestaurant

-263

69

Duurzaamheidslening Stadsvernieuwing

WTC lening licenties

ziening 31-12-2013

250 100

100

71

71

65

65

37

37

Vereniging Eigen Kracht Wijzer

28

28

Sustainable winners natuurinstall.

13

13

Metal Membranes

10

10

Waardecorrectie geldleningen Totaal verstrekte geldleningen

-1.300 11.840

208

-1.300 3.289

2.229

263

12.637


Jaarrekening

De geldleningen verstrekt aan Pasture, stichting Energiek Hemrik, Greenesco, Sustainable winners, Metal Membranes Biotrack en stichting Energy zijn verstrekt uit het Stimuleringsfonds Economische Participatie; dit fonds werd op 10 november 2010 door de raad vastgesteld. Vereniging Eigen Kracht Wijzer Op 22 mei 2013 is in de Algemene ledenvergadering besloten dat de gemeenten Almere, Leeuwarden en Schijndel leningen zullen verstrekken in het kader van de WMO. Het college van B&W van Leeuwarden heeft dit voorgelegd aan Gedeputeerde Staten van Fryslân. Met de brief van 22 april 2013 heeft Gedeputeerde Staten van Fryslân hiermee ingestemd. Op leenbijstand is een correctie doorgevoerd van € 263.000 (zie ook overzicht opgenomen geldlening van de gemeente). Tabel 41 Specificatie bijdrage aan activa in eigendom van derden Omschrijving

x € 1.000


Vervangen sportvloer de Golle

29


29

Af-

Buiten-

Boek-


waarde

2013

2013

0

4

2013 31-12-2013

4

25 0

25

VLOTTENDE ACTIVA Tot de vlottende activa behoren voorraden, uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar, liquide middelen en de overlopende activa. Tabel 42 Specificatie vlottende activa:

x € 1.000


Voorraden Uitzettingen met rentetypische looptijd < 1 jaar Liquide middelen Overlopende activa Totaal vlottende activa

Boekwaarde

Boekwaarde

1-1-2013

31-12-2013

133.682

140.069

43.124

45.424

18

22

15.120

18.531

191.944

204.046

Boekwaarde 1-1-2013


Voorraden Tabel 43 Specificatie van de voorraden

x € 1.000

Omschrijving voorraden Grondvoorraden: - Gronden woningbouw

119.467

123.390

- Gronden bedrijfslocaties

1.563

4.330

- Niet in exploitatie genomen bouwgronden

6.632

9.388

127.662

137.108

Onderhanden werk

6.017

2.955

Overige voorraden

3

6

Totaal voorraden

133.682

140.069

Totaal grondvoorraden Overige voorraden:

209


Jaarrekening

Gronden woningbouw Tabel 44 Verloop voorraad gronden woningbouw Omschrijving


Van niet in expl.

1-1-2013

Gronden

Bij

Af


Grondbank Zuidlanden

78.292

3.626

64

81.854

Zuidlanden plankosten

30.194

1.840

2.366

29.668

6.181

262

0

6.443

Techum (Zuidlanden)

4.621

1.020

2.612

3.029

Wirdum Hekkemieden

1.530

108

81

1.557

Wiarda (Zuidlanden)

Wytgaard

718

62

8

772

Jabikswoude (Zuidlanden)

536

867

-575

1.978

Zuiderburen

-465

724

33

226

Vrijheidswijk Tolhuis

-633

111

29

-551

-1.507

90

14

-1.431

0

0

155

-155

0 8.710 4.787

123.390

Vrijheidswijk Centum Verliesvoorziening Totaal gronden woningbouw

119.467

Mutatie boekwaarde De toename van de boekwaarde van afgerond € 8,7 mln wordt vooral veroorzaakt door bijschrijving van rente (€ 4,85 mln), bouwen woonrijpmaken (€ 1,9 mln) en € 1,3 mln voor plankosten in vooral de Zuidlanden. Daarnaast is voor € 0,24 mln uitgegeven voor grondverwervingen en € 0,17 mln voor compensatieregeling weidevogels en tot slot € 0,24 mln voor exploitatie en beheer. De afname van de boekwaarde bedraagt ca. € 4,79 mln en is tot stand gekomen door verkopen van € 1,88 mln, een bijdrage van € 1,5 mln van de reserve grondexploitatie voor afwaardering plankosten De Zuidlanden, overboeking van plankosten naar de deelgebieden Techum en Jabikswoude ad € 0,86 mln en rentevergoedingen over uitgestelde verkopen van € 0,25 mln. Aan huur en pachtvergoedingen is € 0,07 mln ontvangen en aan enkele bijdragen van derden eveneens € 0,07 mln. Verliesvoorziening gronden woningbouw Voor grondexploitaties die een nadelig resultaat laten zien is het treffen van een voorziening verplicht. Dit gebeurt door een waardecorrectie op de boekwaarde van gronden in exploitatie. Bij de complexen Wirdum Hekkemieden en Wytgaard uitbreiding wordt een nadeel verwacht van in totaal € 0,16 mln (2012: geen verlies). Deze aanvulling is onttrokken aan de reserve grondexploitatie. Contante waarde De contante waarde van de resultaten van de complexen woningbouw bedraagt € 6,96 mln.

210


Jaarrekening

Gronden bedrijfslocaties Tabel 45 Verloop voorraad gronden bedrijfslocaties Omschrijving

x € 1.000 Boek-

van

waarde

niet in

BoekBij

Af

4.904 2.371

371 179

14 273

1-1-2013 exploitatie Newtonpark 4 Businesspark fase 4 Sportvelden Hemrik

waarde 31-12-2013 5.261 2.277

-17

635

618

-611

28

-583

Marnixveld/Bodeterrein

-1.854

1.854

Verliesvoorziening

-3.230

13

-3.243

Totaal gronden woningbouw

1.563

0 3.067 300

4.330

Leeuwarden-Oost

0

Mutatie boekwaarde De toename van de boekwaarde ten bedrage van ca. € 3,1 mln is vooral ontstaan door bijdragen aan projecten vanuit Marnixveld/Bodeterrein voor een bedrag van € 0,77 mln en tussentijdse winstneming (€0,4 mln) en het afsluiten van deze grondexploitatie. Het eindresultaat van deze exploitatie is toegevoegd aan de reserve grondexploitatie (€ 0,26 mln). Daarnaast is er een groenstrook aangekocht (€ 0,17 mln) en voor ca. € 0,3 mln bouwen woonrijp gemaakt in Marnixveld/Bodeterrein. In het plangebied sportvelden Hemrik is voor ca. € 0,6 mln bouwrijpgemaakt ten behoeve van de ontsluiting van dit gebied. In Businesspark fase 4 zijn naast rentekosten ad. € 0,08 mln, kosten voor bouwrijp-maken (€ 0,05 mln) en eveneens € 0,05 mln kosten tijdelijk beheer en exploitatie. De toename in Newtonpark 4 bestaat uit rentebijschrijving (0,18 mln), bouwen woonrijpmaken (€ 0,09 mln) en kosten tijdelijk beheer en exploitatiekosten van € 0,04 mln. De afname van de boekwaarde bestaat uit grondverkopen (€ 0,27 mln) in Businesspark 4 en huuropbrengsten en vergoedingen voor koopopties (€ 0,02 mln) in Newtonpark 4. Verliesvoorziening gronden bedrijfslocaties Voor grondexploitaties die een nadelig resultaat laten zien is het treffen van een voorziening verplicht. Dit gebeurt door een waardecorrectie op de boekwaarde van gronden in exploitatie. Bij de complexen Newtonpark 4 en Businesspark 4 wordt een nadeel verwacht van in totaal € 3,24 mln (2012: € 3,23 mln). De aanvulling voor Newtonpark 4 en Businesspark 4 met € 0,01 mln is onttrokken aan de reserve grondexploitatie. Tussentijdse winstneming Overeenkomstig het raadsbesluit van 30 oktober 2013 is voor een bedrag van € 0,43 mln tussentijds winst genomen. Het betrof de complexen Marnixveld (€ 0,40 mln), Leeuwarden-Oost (€ 0,01 mln) en Vrijheidswijk Tolhuis (€ 0,02 mln). Contante waarde De contante waarde van de complexen bedrijfslocaties bedraagt € 3,2 mln nadelig.

211


Jaarrekening

Gronden niet in exploitatie Tabel 46 Verloop voorraad bouwgronden niet in exploitatie Omschrijving

x € 1.000

BoekNaar waarde gronden 1-1-2013 in exploit.

Newtonpark 3 Omgeving WTC/EXPO Ontwikkeling schoollocaties

Bij

Af


4.580

192

157

4.615

3.551

261

5

3.807

1.206

497

1.815

-112

827

203

729

42

3

768

504

330

249

585

65

2

67

0

0

24

17

7

-146

60

88

-174

-443

-8

12

-463

Watercampus Afgesl. complexen bedrijven Afgesl. complexen woningb. Kalverdijkje zuid MCL Noord Hergebruik grond Leeuwarden West Kalverdijkje Nieuw Zaailand Totaal gronden woningbouw

1.030

-539

539

-3.703

3.768

741

-676

6.632

5.913 3.157

9.388

0

De toename van de boekwaarde bedraagt per saldo € 2,76 mln. Mutatie boekwaarde Het project Kalverdijkje is afgesloten met een afdracht aan de reserve grondexploitaties van € 0,49 mln. Ontwikkeling schoollocaties is met € 0,50 mln toegenomen wat veroorzaakt wordt door kosten bouwrijpmaken (€ 0,22 mln) ten behoeve van sloop van de Buitenschool en een bodemsanering van Cornelis Trooststraat 27 en door kosten voor tijdelijk beheer (€ 0,21 mln). Door o.a. verkopen van bouwterrein van Cornelis Trooststraat 27 (€ 0,7 mln) en uitkering brandverzekering van Brandemeer 31 (€ 1,01 mln) is de ontwikkeling van schoollocaties afgenomen met ca. € 1,8 mln. Het verzamelcomplex afgesloten complexen Woningbouw is met € 0,33 mln toegenomen door vooral diverse verwervingen (€ 0,09 mln) en bouwrijpmaken (€ 0,19 mln). Door o.a. sloop van het Philipsgebouw en aanleggen van een parkeerterrein zijn de kosten bouwrijpmaken omgeving WTC/EXPO toegenomen met € 0,11 mln. Daarnaast zijn de rentekosten van € 0,13 mln voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor de toename. De uitgaven in 2013 voor het Project Nieuw Zaailand hebben vooral betrekking op het terugstorten van het voorlopig projectresultaat (€ 2,5 mln) naar het SIOF conform de programmabegroting 2013. Daarnaast zijn de werkzaamheden aan de stegen nog in uitvoering. Deze werkzaamheden zullen in 2014 worden afgerond. De baten hebben betrekking op de ontvangst van de BIRK subsidie. Daarnaast zijn de afrekeningen met de contractpartners in 2013 conform de Realisatieovereenkomst opgesteld en betaald. Het projectonderdeel bouw Parkeergarage is hiermee afgerond. De toename van de boekwaarde van grondcomplex Watercampus wordt vooral veroorzaakt door advieskosten ad. € 0,16 mln en rentekosten (€ 0,03 mln). De toename van de boekwaarde van Newtonpark 3 wordt grotendeels veroorzaakt door de geboekte rentekosten ad. € 0,16 mln. Afwaardering In Newtonpark 3 is de rentebijschrijving (€ 0,16 mln) ten laste van de reserve grondexploitatie gebracht.

212


Jaarrekening

Gronden totaal De totale boekwaarde van de gronden is met € 9,45 mln toegenomen van € 127,7 mln naar € 137,1 mln. Tabel 47 Voorraad grond totaal

x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari 2013

127.663

Bij: Planontwikkeling Aankopen grond Bouw- en woonrijpmaken grond Rentebijschrijvingen Exploitatie/tijdelijk beheer

1.365 740 3.548 5.244 203

Uitnames/gerealiseerde winsten

1.182

Storting in voorziening afgesloten complexen

0

Overige kosten

91 12.373

Af : Verkopen grond

3.011

Subsidies/bijdragen

-251

Voorziening verliesgevende complexen

168 2.928

Mutatie boekwaarde

9.445

Boekwaarde voorraad grond per 31 december 2013

137.108

Onderhanden werk Tabel 48 Overzicht van het verloop onderhanden werk Omschrijving

x € 1.000

Boek-

Inves- Desinves- Afschrij-

waarde teringen

teringen

waarde

1-1-2013

2013

Overijsselselaan

0

3.298

3.298

Harmoniekwartier (Binnenstad plus)

0

3.063

3.063

Oldegalileën (Bakker Postma)

1.267

2013

vingen

Boek-

400

2013 31-12-2013

867

Bagijnestraat 57

776

776

Harlingertrekweg 47

397

397

Breedstraat 50

112

112

Culturele hoofdstad 2012 Westelijke invalsweg

-502

1.127

6.493

538

87

6.493

0

Herinrichting Mondriaanbuurt

-117

117

0

Gebiedsontwikkeling Tesselschade/WTC

-176

176

0

Stadsring Heliconweg

-1.007

1.007

0

Fietstunnel Oostergoplein

-1.082

1.082

0

Haak om Leeuwarden

5.786

5.795

Digitaal loket II

-215

194

Werk voor externe partijen

-114

204

Duurzaamheidsprogramma

-125

31

213

-9 -21

152

-62 -94


Jaarrekening

Omschrijving

Boek-

Inves- Desinves- Afschrij-

waarde teringen

teringen

vingen

waarde

1-1-2013

2013

Werkplan profilering/acquisitie 2011

-117

5

Fiber to Home

-219

85

BDU - economie 2005-2009

-276

120

Fietsroute Binnenstad-Zuidlanden

-140

194

250

-196

Revitalisering Tesselschadestraat

2013

Boek-

2013 31-12-2013 -112

15

-149 -156

0

274

505

-231

Bestemmingsplannen

-249

236

309

-322

Full Sustainable City

-831

1.796

1.439

-474

Stimuleringsreg. reg. Stedelijke woonkwaliteit

-916

436

Impuls economie Binnenstad

-600

444

475

Baggerplan 2008

-404

243

603

-764

-1.378

622

264

-1.020

Strategische Bereikbaarheid Lwd

0

4.793

5.915

-1.122

Fietspad Leechlân

0

13

1.194

-1.181

Ijshal

0

356

3.000

-2.644

-346

-8.632

-13.001

4.023

6.017

11.284

14.346

2.955

Heechterp-Schieringen

Diverse projecten < € 200.000 Totaal onderhanden werk

-480 -631

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Tabel 49 Vorderingen met rentetypische looptijd korter dan één jaar

x € 1.000

Boekwaarde

Boekwaarde

1-1-2013

31-12-2013

27.981

30.841

456

275

a. Vorderingen op openbare lichamen b. Rekening-courant niet financiële instellingen c. Overige vorderingen: -

vorderingen op derden

5.351

5.875

-

belastingvorderingen

4.420

3.564

-

vorderingen bijstandsverlening

8.928

Totaal uitzettingen met rentetypische looptijd < 1 jaar

9.277 18.699

18.716

Af voorziening voor : -

debiteuren bijstandsverlening

2.605

2.814

-

belastingdebiteuren

624

746

overige

783

848

Totaal vorderingen met rentetypische looptijd < 1 jaar

-4.012

-4.408

43.124

45.424

Vorderingen op derden Onder de post overige vorderingen zijn ondermeer vorderingen opgenomen op: - Sport Leeuwarden e.o.

€

1,3 mln

- Parkeergarages Leeuwarden

€

0,6 mln

214


Jaarrekening

- HRP-planontwikkeling

€

0,6 mln

- WTC Beheer BV

€

0,5 mln

De vorderingen op openbare lichamen betreffen hoofdzakelijk vorderingen op de: - Belastingdienst

€ 17,3 mln

- Veiligheidsregio

€

8,6 mln

- Provincie Fryslân

€

3,8 mln

- Diverse gemeenten

€

0,6 mln

Tabel 50 Ouderdomsanalyse debiteuren

x € 1.000

< 3 maand oud

Boekwaarde

Boekwaarde

1-1-2013

31-12-2013

32.957

35.835

3 tot 6 maanden oud

688

236

6 maanden tot 1 jaar

1.835

1.432

ouder dan 1 jaar

2.272

2.777

37.752

40.280

Bijstandsdebiteuren

8.928

9.277

Totaal debiteuren

46.680

49.557

-4.012

-4.408

456

275

43.124

45.424

Ouderdomsanalyse excl. bijstandsdebiteuren

Voorzieningen voor dubieuze debiteuren Rekeningcourant verhouding niet financiële instellingen Totaal uitzettingen < 1 jaar

Het bedrag aan debiteuren per 31 december 2013 ouder dan 6 maanden bestaat voornamelijk uit belastingdebiteuren (€ 3,0 mln). Rekening-courantverhoudingen niet financiële instellingen De rekening-courantverhouding met stadsschouwburg De Harmonie geeft ultimo 2013 een debetsaldo aan van € 0,28 mln. De rekening-courantverhouding van € 1,5 mln met de Stichting Proloog is opgenomen onder de langlopende geldleningen. In de jaarrekening 2012 stond deze post nog onder rekening-courant verhouding niet financiële instellingen.

Liquide middelen Tabel 51 Specificatie liquide middelen

x € 1.000

Omschrijving liquide middelen Kasgelden Totaal liquide middelen

215

Boekwaarde 1-1-2013 18

Boekwaarde 31-12-2013 22

18

22


Jaarrekening

Overlopende activa Onder de overlopende activa worden onder andere opgenomen: Tabel 52 Specificatie overlopende activa

x € 1.000

Omschrijving van het actief Nog te ontvangen bedragen

Boekwaarde

Boekwaarde

1-1-2013

31-12-2013

14.337

17.764


269

226

Vooruitbetaalde bedragen

514

541

15.120

18.531

Totaal overlopende activa

Tabel 53 Specificatie nog te ontvangen bedragen Omschrijving Budget inkomensdeel


Boekwaarde

1-1-2013

31-12-2013

8.732

Fryslân Werkt

8.355 2.318

Restitutie BTW re-integratietaken participatiebudget

1.385

Actieplan Jeugdwerkloosheid (ESF)

1.857

976

Voorschotbedragen programmakosten WMO

1.315

935

Afvalscheiding en preventie Balanssaldi hulprekeningen Sociale Zaken Inkomsten uit parkeerbelasting

34

806

369

801

80

287

Eenmalige teruggave basispremie WAO/WIA

256

Loon naar werken

214

Dividenden: BNG en Enexis/Attero

222

Onroerende zaakbelasting (eigenaren)

214 198 194

Ministerie van Financiën (Algemene uitkering)

189

Exploitatie gymnastieklokalen OBO

204

Rente kapitaalverstrekking CV Parkeergarages

142

Gemeente Vlieland

177 121 105

Stadsconvenant MFC's/WSZ

92

Vergoeding openbaar vervoerregeling

40

Inkomsten uit (buitenreclame)

33

Frieslab 2

231

Wet Sociale Werkvoorziening

128

Vergoedingsregeling handhaving parkeren

200

Overige nog te ontvangen bedragen

609

282

14.337

17.764

Boekwaarde 1-1-2013


239

196

Totaal nog te ontvangen bedragen

Tabel 54 Specificatie overige transitorische posten Omschrijving overige transitorische posten Overlopende rente woningbouwcorporaties Renteopbrengst geldleningen Totaal overige transitorische posten

216

x € 1.000

30

30

269

226


Jaarrekening

PASSIVA Eigen vermogen Het eigen vermogen bedraagt eind 2013 in totaal € 82,6 mln. Dit bedrag kan als volgt worden gespecificeerd: Tabel 55 Eigen vermogen Omschrijving reserve

Boekwaarde 1-1-2013

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2013

Algemene Reserve

18.124

16.453

Overige bestemmingsreserves

57.774

61.115

8.215

5.014

84.113

82.582

Resultaat na mutaties aan/uit reserves Totaal reserves Algemene Reserve

De Algemene Reserve dient ter verrekening van begrotings- en rekeningresultaten, dekking van calamiteiten en verrekening van vermogenswinsten en – verliezen. Tabel 56 Overzicht verloop van de Algemene Reserve

x € 1.000

Stand Algemene Reserve per 1 januari 2013

18.124

Stortingen : Reguliere storting

680

Rentetoevoegingen

1.590

Rekeningresultaat 2012

4.115

Winst op verkoop onroerend goed

285 6.670

Onttrekkingen : Geraamd begrotingsresultaat 2013

8.141

ISI

200 8.341

Netto-mutatie 2013

-1.671

Stand Algemene Reserve per 31 december 2013

16.453

Tabel 57 Overzicht en verloop van de overige bestemmingsreserves BoekOmschrijving waarde Inflatie Stortin-

x € 1.000 Onttrek-

Boekwaarde

bestemmingsreserve 1-1-2013 gen kingen 31-12-2013 Reserve SIOF: Doel: Het realiseren van de strategische lange termijn doelen in de hoofdinfrastructuur, economische infrastructuur, woningmarktversterkende infrastructuur en versterking van de sociale infrastructuur. Mutaties: Reguliere storting 605 Europese hoofdstad (rekening 2012) 3.900 700 Afrekening Nieuw Zaailand 2.500 Culturele universiteitscampus 372 Stedelijke economie 584 Wielengebied 953 Nieuw Stroomland 750 Totaal reserve SIOF 13.173 315 7.005 3.359 17.134 Reserve Budgetoverheveling: Doel: Het overhevelen van budgetten naar het volgende begrotingsjaar mits wordt voldaan aan de bepalingen van artikel 11 lid 3 van de financiële verordening van de gemeente Leeuwarden. Mutaties:

6.198

217

5.496

8.102


Jaarrekening

Omschrijving bestemmingsreserve Reserve ISV III: Doel: Financiering stadsvernieuwingsprojecten. Mutaties: Reguliere storting Bijdrage wijkaanpak ISV-3 Bijdrage herindeling Kalverdijkje Noord Herinrichting Binnenstad Bodemprojecten/geluidssanering Totaal reserve ISV III

Boekwaarde

Inflatie

1-1-2013

Stortin-

Onttrek-

Boekwaarde

gen

kingen

31-12-2013

1.820 1.000 450 150 3.420

9.476

1.500 580 433 168 75 2.756

8.577

3.150

9.527

Reserve Grondexploitatie: Doel: Dekking nadelige saldi en risico’s grondplannen. Mutaties: Afsl. Kalverdijkje; Marnixveld/Bodeterrein Tussentijdse winstnemingen Verkoop Lageweg Afwaardering hist. Plankosten Zuiderburen Disagio De Zuidlanden PPS3+ Afw. Newton3;Bakker Postma, strat. verw. Aanv. verliesgevende complexen Diversen Totaal Reserve Grondexploitatie 9.472 Reserve Egalisatie heffingen: Doel: Egalisatie resultaten opbrengsten kostendekkende tarieven. Mutaties: Rioolheffing 1.685 Afvalstoffenheffing 3.312 Hondenbelasting 96 Totaal Reserve Egalisatie heffingen: 5.093

219

3.150

747 426 236

337

1.524

33 64 2 99

512 580 39 551

580

2.230 2.796 137 5.163

Bovenwijkse voorzieningen Doel: Deze reserve dient ter realisering van bovenwijkse voorzieningen. Mutaties:

2.251

80

2.331

Revolving Fund Monumenten Doel: het afdekken van kapitaallasten van uitgezette geldleningen bij het Nationaal Restauratiefonds. Mutaties: 1.950 -

1.950

Bijdrage subsidie Filmhuis Doel: Het jaarlijks beschikbaar stellen van een exploitatiesubsidie aan het centrum voor Film in Friesland. Mutaties: 1.656 74 101 1.629 Reserve Frictiemiddelen: Doel: Het dekken van frictiekosten die voortvloeien uit de invulling van taakstellingen. Mutaties: Reguliere storting 851 Extra storting 2013 800 Vroegtijdige besparingen Frictiekosten 2013 Totaal reserve Frictiemiddelen 1.352 25 1.651 Reserve Duurzaamheidslening: Doel: Het verduurzamen van de particuliere woningvoorraad. Mutaties: Bijdrage reserve econ. Participatie Bijdrage project Slim met water

218

160 140

-510 2.399 1.889

1.139


Jaarrekening

Boekwaarde

Omschrijving bestemmingsreserve Bijdrage project 6 Wijkenaanpak Totaal reserve Duurzaamheidslening

Inflatie

1-1-2013

Reserve Economische participatie Doel: Het stimuleren van economische participatie. Mutaties:

1.029

36

Stortin-

Onttrek-

Boekwaarde

gen 800 1.100

kingen

31-12-2013

3

Reserve BWS Volkshuisvesting: Doel: Het afdekken van renterisico’s jaarlijkse bijdragen sociale huur- en koopwoningen. Mutaties: Subsidie Voorstreek 97-99 Diversen Totaal BWS Volkshuisvesting 1.144 23 -

1.100

160

302 7 309

Stimulering werkgelegenheid Doel: Werkgelegenheidsbevordering en economische structuurversterking. Mutaties: 517 10

132

0

Loon- & Prijsontw. Gesubs. Instell. Doel: Compensatie inflatie aan gesubsidieerde instellingen. Mutaties: 613

555

575

14

Kunst in de openbare ruimte Doel: Door middel van deze reserve dient om de middelen die voortkomen uit de nieuwe percentageverordening kunst in de openbare ruimte worden losgekoppeld van de projectlocatie (bouwwerk). Mutaties: 416 8 61 Reserve Stadsvernieuwing: Doel: Financiering stadsvernieuwingsprojecten. Mutaties: Bijdr.project stimulering sted. Woonkwaliteit Totaal reserve Stadsvernieuwing

429

15

Reserve Stedelijke vernieuwing Doel: Realisering stedelijke vernieuwing Mutaties:

192

4

-

238 238

908

858

659

607

363

206

196

Garantie financiering PWVB Doel: Het afdekken van risico’s i.v.m. verstrekte gemeentegaranties bij particuliere woningverbetering. Mutaties: 176 4

180

Reserve Parkeren Doel: Financiering van vervanging en uitbreiding parkeervoorzieningen en flankerend beleid. Mutaties: 886 19 71 798

178

Reserve Afschrijvingen Doel: Egalisatie van de kapitaallasten van activa met economisch nut. Mutaties: 177

40

137

115

117

Reserve Egalisatie Verkiezingen Doel: Het wegnemen van fluctuaties in de begrotingspost verkiezingen. Mutaties: 123 4

105

Gemeentelijke samenwerking Doel: Het egaliseren van kosten en opbrengsten als gevolg van de samenwerking tussen de gemeenten Leeuwarden en Boarnsterhim. Mutaties: 336 12 99 362

219

85


Jaarrekening

Omschrijving

Boekwaarde

Inflatie

Stortin-

Onttrek-

Boekwaarde

bestemmingsreserve 1-1-2013 gen kingen 31-12-2013 Reserve Egalisatiebijdr. VRF (FLO) Doel: Egalisatie uitgaven m.b.t. het FlO overgangsrecht van voormalig personeel gemeente en brandweer Mutaties: 20 20 Herstructurering Binnenstad: Doel: Het aanpassen van het kwaliteitsniveau van de openbare ruimte om komen tot een evenwichtige Woon-, werken leefstad. Mutaties: Bijdrage reconstructie Tweebaksmarkt Totaal herstructurering Binnenstad 1.064 21 1.085 Totaal bestemmingsreserves

57.774

1.434

23.251

21.344

0 61.115

Reserve Egalisatiebijdr. VRF (FLO) Bij de overgang van de Brandweer naar de Veiligheidsregio Fryslân is het FLO overgangsrecht van voormalig brandweerpersoneel buiten beschouwing gelaten. Afgesproken is dat de VRF de jaarlijks de hieruit voortvloeiende kosten bij de gemeente in rekening stelt. Er is voor gekozen een reserve te vormen en het jaarlijks te betalen bedragen hier ten laste van te brengen. De reserve wordt gevoed door de jaarlijks begrote bedragen voor het FLO overgangsrecht. Als gevolg van deze wijziging is een bedrag van € 20.000 uit de voorziening Arbeidskosten gerelat. verplichtingen (versterkt ouderdomspensioen Brandweer) in de reserve gestort. Tabel 58 Resultaat rekening na mutaties aan/uit reserves

Resultaat rekening na mutaties aan/uit reserves

x € 1.000 Boekwaarde 1-1-2013


8.215

5.014

Het jaar 2013 is afgesloten met een positief resultaat van ruim € 5,0 mln ten opzichte van de begroting. Voor een nadere analyse van het rekeningresultaat wordt verwezen naar de toelichting per programma en de toelichting op het resultaat in de jaarrekening. Tabel 59 Overzicht van de stortingen in de reserve budgetoverheveling

x € 1.000

Omschrijving Herindeling Boarnsterhim

1.370

Jeugdwerkloosheid

1.215


1.117

Verplichtingen O&I-prioritering

506

Sportcomplex Wiarda

450

Programma Leeuwarden Digitaal!

392


374

Huisvesting

296

Bouwleges

294

Armoedebeleid

245

Impuls Sociale Investeringen (ISI)

190

Vorstschade

170

Activering

164

Veiligheidsmiddelen algemeen

149

Wet sociale werkvoorziening

126

Uitvoering Groenkaart

115

Groen spelen

60

Werkplan profil./acquisitie

50

Programma dienstverlening

25

220


Jaarrekening

Omschrijving Aanpassingen raadszaal

23

Diverse taakmutaties en decentralisatieuitkeringen: Nationaal Uitvoeringsplan (NUP)

424

Regionale uitvoeringsdiensten

101

Bijdrage voorbereidingskosten ESF

100

Uitvoeringskosten inburgering

76

Maatschappelijke Opvang

70 771

771

Stand reserve budgetoverheveling per 31 december 2013

8.102

De stortingen in de reserve budgetoverheveling worden op de programma's nader toegelicht.

Voorzieningen Tabel 60 Overzicht en verloop van de voorzieningen 2013 Omschrijving van de

x € 1.000 Boek-

voorziening

waarde

Stor- Onttrekkingen

4.758

4.292

2.350

6.700

2.638

1.851

1.738

2.751

1-1-2013 Voorziening riolering

Boek-

tingen

waarde 31-12-2013

Doel: Het realiseren van het Gemeentelijke Rioleringsplan. Voorziening groot onderhoud vastgoed

Doel: Egalisatie van grote onderhoudskosten over de verschillende jaren. Voorziening MFC Vrijheidswijk: Doel: Financiële dekking van de jaarlijks benodigde middelen MFC vrijheidswijk Mutaties: Aankoop MFC Vrijheidswijk

2.489

Verrekening met exploitatie Totaal voorziening MFC Vrijheidswijk

2.600

117

228

117

2.717

0

Pensioenen voormalige bestuurders: Doel: Uit de voorziening worden de pensioenen van de voormalige wethouders bekostigd. Mutaties: Naar voorziening arbeidskst. gerelat. verplicht.

3.407

Storting en uitkeringen vm bestuurders Totaal pensioenen voormalige bestuurders

3.358

Voorziening bodemsanering

1.473

263

215

263

3.621

0

420

1.053

3

83

Doel: Het kunnen voldoen aan de verplichtingen op het gebied van bodemsanering. Voorziening specifieke risico's

33

53

Doel: Het opvangen van financiële risico’s van nog lopende procedures. 22 Voorziening ISV-1 991 Doel: Het opvangen van verschillen in kasstromen tussen geoormerkte Rijksbijdragen en bijdragen aan projecten. Voorziening afgesloten complexen: Doel: Opvang eventuele kosten planschade en afrondende werkzaamheden verlichting en kunstwerk. Mutaties:

221

969


Jaarrekening

Omschrijving van de

Boek-

voorziening

waarde

Stor- Onttrektingen

1-1-2013 Bijdrage uit compl. Marnixveld/Bodeterrein

Boek-

kingen

waarde 31-12-2013

800

Diversen Totaal voorziening afgesloten complexen

816

27

22

827

22

1.621

Voorz. BDU Soc. integr.&veiligh. GSB-III: Doel: Betreft nog niet bestede Rijksmiddelen. Mutaties: Ministerie BiZa: vaststelling GSB 2005 - 2009

336

Kosten inburgering

217

Explotatie

150

Totaal Vrz. BDU Soc. integr.&veiligh. GSB-III

703

0

703

0

Voorziening wijkbudgetten

677

264

264

677

491

18

15

494

-4

477

Doel: Het dekken van toekomstige verplichtingen wijkpanelbudgetten. Voorziening Zadelfonds monumentenzorg

Doel: Financiering kleinschalige projecten op het gebied van monumentenzorg. Voorziening BDU - Fysiek 2005-2009 GSB III

473

Doel: Opvang verschillen in kasstromen geoormerkte Rijksbijdragen en bijdragen aan projecten. Voorziening openbaar vervoer: Doel: Het verbeteren van de infrastructuur van het openbaar vervoer. Mutaties: Bijdrage aan halteplan

75

Bijdrage aan rioleringen

30

Aanpassing rijbaan

28

Bijdrage stelpost openbaar vervoer

22

Diversen Voorziening openbaar vervoer

387

11

95

11

250

148

Voorziening Arbeidskst gerelat. Verplichtingen: Doel: Betreft een voorziening voor de uitbetaling van verplichtingen t.a.v. voormalig personeel van de gemeente en t.a.v. voormalige bestuurders. Mutaties: 45

52

91

6

281

102

289

94

38

46

Wachtgeld vm bestuurders FPU Versterkt ouderdomspensioen brandweer

8

Voormalig ambtelijk personeel

3.085

Overgeboekt van pensioen vm. bestuurders

0 3.085

3.407

3.407

Totaal voorz. arbeidsgerelateerde kosten

334

6.684

426

6.592

Voorziening onderhoud graven fam. Zadel

327

16

4

339

Doel: Het dekken van de kosten van het onderhoud grafbedekkingen van de familie Zadel. Vrz. exploit./onderhoud gymnastieklokalen

306

399

705

Doel: Egalisatie van grote onderhoudskosten over de verschillende jaren. Voorziening onderhoud gebouwen onderwijs

255

Doel: Egalisatie van grote onderhoudskosten over de verschillende jaren.

222

275

338

192


Jaarrekening

Omschrijving van de

Boek-

voorziening

waarde

Stor- Onttrektingen

1-1-2013 Voorziening Caparis:

Boek-

kingen

waarde 31-12-2013

101

101

0

Doel: het afdekken van het risico. Voorziening afkoopsommen onderhoud graven

77

20

63

139

97

Doel: Het dekken van de kosten voor onderhoud grafbedekkingen. Voorziening compensatie groen

16

186

Doel: Bij het kappen van 10 of meer bomen wordt een compensatieplicht opgelegd van 110% per gebied. Deze compensatieplicht bestaat een uit een herplantplicht op de locatie zelf of indien dit niet mogelijk is een financiële compensatie in een bedrag per boom. Deze financiële compensatie wordt gebruikt om nadere invulling te geven aan het versterken van de groenstructuur in de gemeente Leeuwarden. Voorziening onderhoud verhardingen: Doel: Het in goede staat hebben en houden van verhardingen. Mutaties: Begrote storting 2013

2.496

Afwikkeling grootschalig onderhoud 2010 en 2011

473

Grootschalig onderhoud wegen

2.033

Diversen

25

Totaal voorziening onderhoud verhardingen

2.994

2.033

961

247

220

27

797

166

631

20.862 19.267

15.425

24.703

Voorziening onderhoud openbare verlichting Doel: Het in goede staat hebben en houden van de openbare verlichting. Voorziening onderhoud civiele kunstwerken Doel: Het in goede staat hebben en houden van civiele kunstwerken.

Totaal voorzieningen Voorziening Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen

In 2013 is met betrekking tot verplichtingen ten aanzien van voormalig personeel een stelselwijziging doorgevoerd. Een bedrag van € 3.085.000 is in de voorziening Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen kosten gestort voor verplichtingen ten aanzien van voormalig personeel en voor begeleiding van boventalligen. Als gevolg hiervan komt met ingang van 2014 de structurele post te vervallen. Besluitvorming hierover heeft plaatsgevonden bij de vaststelling van de begroting 2014 (zie blz. 242 en 242 Invulling stelpost taakstellen bezuiniging pakket A). Ook is in 2013 het saldo van € 3,4 mln ultimo 2013 van de pensioenvoorziening voormalig Bestuurders in de voorziening Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen kosten gestort. Tot slot is een bedrag van € 20.000 gestort in de reserve egalisatiebijdrage VRF (FLO) (zie de toelichting bij de reserves).

223


Jaarrekening

Vaste schulden Tabel 61 Overzicht van het verloop van opgenomen geldleningen door de gemeente Omschrijving

BoekOpgeAfwaarde nomen lossingen 1-1-2013 leningen 2013

x € 1.000

Corr.Boekvoorwaarde ziening 31-12-2013

Onderhandse leningen van: - binnenl. banken en ov. instellingen

310.053

48.100

21.261

5.268

1.388

1.414

12

3

13

315.333

49.491

22.688

- overige binnenlandse sectoren Waarborgsommen Totaal verstrekte geldleningen

336.892 263

4.979 2

263

341.873

In 2013 zijn twee geldleningen aangetrokken om binnen de kasgeldlimiet te blijven. Een geldlening bedroeg € 20 mln tegen een rente van 2,025% en een geldlening van € 25 mln tegen 1,924%. Daarnaast is een geldlening van € 3,1 mln overgenomen in verband met de situatie rond Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden (OBL) tegen 3,25%. Hierbij wordt tevens verwezen naar de toelichting bij de verstrekte geldleningen. Op de geldleningen overige binnenlandse sectoren is een correctie doorgevoerd van € 263.000 (zie ook specificatie overige uitzettingen met een looptijd >= 1 jaar.

Vlottende passiva Tot de vlottende passiva behoren de netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar en de overlopende passiva. Tabel 62 Specificatie van de netto-vlottende schulden met een looptijd korter dan 1 jaar x € 1.000 Omschrijving soort lening - Crediteuren - Schulden aan openbare lichamen

Boekwaarde

Boekwaarde

1-1-2013

31-12-2013

7.747

16.118

2.630

5.388

- Banksaldo BNG

22.604

13.142

- Kasgeldleningen

15.000

0

- Overige kortlopende schulden

100

100

Totaal kortlopende schulden

48.081

34.748

Boekwaarde 1-1-2013


Overlopende passiva Tabel 63 Specificatie van de overlopende passiva Omschrijving soort lening - Nog te betalen bedragen

x € 1.000

19.086

18.285

- Vooruit ontvangen bedragen

4.683

3.590

- Overige transitorische posten

3.895

3.863

27.664

25.738

Boekwaarde 1-1-2013


1.694

2.164

Totaal overlopende passiva Tabel 64 Specificatie nog te betalen bedragen

x € 1.000

Nog te betalen bedragen Bruto-uitkeringen WWB

224


Jaarrekening

Nog te betalen bedragen

Boekwaarde 1-1-2013


Af te dragen loonheffing

2.205

2.029

Diverse DIGISUB subsidies

1.763

1.733

Restitutie BTW re-integratietaken participatiebudget

1.385

Fryslân Werkt

1.021

Af te dragen premie ABP

881

931

1.319

820

Diverse uitgaven P-budget

278

661

Div. uitgaven Sociale Zaken

687

Diverse subsidies WMO

585

Vergoeding aan PPS3+

580

Kosten exploitatie gymlokalen/sporthallen

413

Inkomensafhankelijke premie ZVW

351

390 368

Kosten afvalinzameling

202

344

Kosten kwijtschelding riool-en afvalstoffenheffing/belastingen

318

Onderhoud waterkeringen en waterlopen

232

Rijksbijdrage leenbijstand

254

308 269

Af te dragen premies belastingdienst

277

266

Resultaat CV Parkeren

300

246

CAR premie civiele werken

230

197

Uitgaven Klant in Zicht

181

Uitgaven RMC

113

171

Balanssaldi Kruisposten

156

Collectieve verzekering AV Frieso

154

Openbare verlichting

135

Kosten riolering

117

133

Bijdrage in liquidatieverlies MAD

122

Naheffing werkkostenregeling

114

Actieplan jeugdwerkloosheid

1.471

Ministerie van Financiën: Algemene uitkering

1.157

Stadsschouwburg 'De Harmonie'

84

470

Maatschappelijke opvang verslavingszorg

434

Verkeersregelinstallaties/openbare verlichting

428

Fietsroute Binnenstad - Zuidlanden

395

Fietstunnel Oostergoplein

173

BV Sport

143

Elfstedentocht per schaats

132

Vrouwenopvang

111

Vergoeding zelfstandigen Fryslân

59

Overige nog te betalen bedrag < € 0,1 mln. Totaal nog te betalen bedragen

2.797

2.420

19.086

18.285

Tabel 65 Specificatie van vooruit ontvangen bedragen

x € 1.000 Boekwaarde 1-1-2013


Stortin- Onttrek- Boekwaarde gen kingen 31-12-2013

Voorschotbedragen ontvangen van Europese of Nederlandse overheidslichamen Participatiebudget

2.167

Actieplan Jeugdwerkloosheid (ESF) 2

521

Onderwijsachterstanden

392

Veiligheidshuis Fryslân (Jeugd) Veiligheidshuis Fryslân (Veilige publieke taak) RMC - algemeen

312

225

10.820

10.486

2.501

27

494

1.351

1.487

256

52

28

24

122

45

77

0

312

0


Jaarrekening

Boekwaarde 1-1-2013


Stortin- Onttrek- Boekwaarde gen kingen 31-12-2013

Preventie kindermishandeling Fryslân

168

-68

100

Maatschappelijke opvang

130

0

130

0

Prov. Alcohol Nuchtere Fries

44

-2

42

0

Duiktaak Hulpverleningsdienst Fryslân

24

136

160

0

924

211

898

237

4.683

12.622

13.715

3.590

Overige vooruit ontvangen bedragen Totaal vooruitontvangen bedragen

0

Tabel 66 Specificatie van de overige transitorische posten

x € 1.000


Boekwaarde 1-1-2013


3.888

3.860

7

3

3.895

3.863

Overlopende rente Toegekende budgetten BWS Totaal overige transitorische posten

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Garantstellingen gemeente Leeuwarden: Ultimo 2013 heeft de gemeente Leeuwarden in totaal aan geldleningen gewaarborgd een bedrag van € 883,8 mln. In bijlage D wordt een volledig overzicht gegeven van alle door de gemeente gewaarborgde geldleningen. Globaal kunnen de door de gemeente gewaarborgde geldleningen als volgt gerubriceerd worden: Tabel 67 Overzicht garantstellingen 2013

x € 1 mln

Omschrijving garantstelling

Leningen

Garanties hypotheken Waarborgfonds Sociale Woningbouw Overige waaronder Zorggroep Noorderbreedte Totaal voorzieningen

waarvan Leningen

waarvan

begin

gewaar-

ultimo

gewaar-

2013

borgd

2013

borgd

1.134,5

567,3

1.153,0

576,5

552,6

276,3

558,7

279,4

32,7

32,6

28,0

27,9

1.719,8

876,2

1.739,7

883,8

Ultimo 2013 lopen een aantal contracten voor leaseauto's voor het college van B & W en voor de sociale recherche. De na 2013 nog te betalen maandtermijnen zijn onder de balans opgenomen als niet uit de balans blijkende verplichtingen. In totaal gaat het om een bedrag van € 332.869.

FLO overgangsrecht brandweer In het kader van de regionalisering van de Brandweer is met ingang van 1 januari 2014 al het personeel van de dienst Brandweer overgegaan naar de Veiligheidsregio Fryslân (VRF). Daarbij is afgesproken dat de kosten voor het FLO-overgangsrecht voor rekening van de gemeente Leeuwarden blijven. De gemaakte afspraken zijn vastgelegd in een op een 8 januari 2014 gesloten dienstverleningsovereenkomst (zie de bijlage). Belangrijkste reden dat dit zo gedaan is, is omdat de jaarlijkse kosten van het FLO-overgangsrecht sterk fluctueren en er een grote mate van onzekerheid is over de hoogte van de uiteindelijke kosten. Deze onzekerheid wordt veroorzaakt doordat de werkelijke kosten deels afhankelijk zijn van keuzes die de medewerkers van de VRF maken en de mate waarin deze medewerkers daadwerkelijk de overstap naar een tweede loopbaan maken. Daarnaast is het ook nog mogelijk dat er wijzigingen in de weten regelgeving ontstaan, zoals recentelijk de verlenging van de pensioengerechtigde leeftijd van 65 naar 67 jaar, die invloed op de uiteindelijke kosten hebben. Verder heeft een deel van de toekomstige kosten geen betrekking op bestaande rechten, maar rechten die vanaf 1 januari 2014 nog opgebouwd moeten worden. Bij een voorziening

226


Jaarrekening

is het normaliter zo dat de kosten van rechten die nog opgebouwd moeten worden, pas als kosten verantwoord worden (en gedoteerd in de voorziening) in de periode dat het recht opgebouwd wordt. Verder kan betoogd worden dat ook de kosten van bestaande rechten van medewerkers die nog in dienst zijn toegerekend zouden kunnen worden aan de jaren dat zij nog een arbeidsprestatie leveren. Op dit moment is de inschatting dat de gemeente een bedrag van € 5,7 mln aan verplichtingen heeft ten aanzien van het FLO overgangsrecht van het naar de VRF overgegane brandweerpersoneel. In 2014 vindt er nader overleg plaats met de Veiligheidsregio.

Verantwoording uit hoofde van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) Voor de verantwoording hierover wordt verwezen naar paragraaf 2.2.5. Bedrijfsvoering en bijlage E Overzicht personele sterkte en personeelslasten.

227


Jaarrekening

Controleverklaring Voor de controleverklaring wordt verwezen naar de Memorie van Antwoord, die integraal onderdeel uitmaakt van deze jaarstukken 2013.

228


Bijlagen

Jaarstukken 2013 Bijlagen April 2014

229


Bijlagen

Inhoudsopgave Bijlagen

Bijlage A: Inforaster

231

Bijlage B: Verbonden Partijen

271

Bijlage C: Verloop reserves en voorzieningen

307

Bijlage D: Overzicht van gewaarborgde geldleningen

315

Bijlage E: Overzicht personele sterkte, personeelslasten en Wet normering bezoldiging topfunctionarissen Bijlage F: Stand van zaken bezuinigingen

321

Bijlage G: Overzicht verstrekte subsidies

335

Bijlage H: Overzicht incidentele lasten en baten en overzicht structurele stortingen en onttrekkingen

341

Bijlage I: Monitors Inkomen en Monitor Werk & Participatie

347

Bijlage J: Verantwoordingsinformatie Specifieke Uitkeringen (SISA)

395

230

325


Bijlagen

BIJLAGE A Beleid in beeld Op http://www.leeuwarden.buurtmonitor.nl staan de meest recente onderzoeksgegevens, feiten en statistieken over de gemeente. Daar vindt u cijfers over de bevolkingssamenstelling, woningen, werkgelegenheid en economie, veiligheid, toerisme, sport, cultuur en nog veel meer.

Via de Sociale Index kunt u in één oogopslag in een handig kleurschema zien hoe elke wijk er sociaal voor staat: sterk, voldoende, kwetsbaar, probleem of zeer zwak. Kijk hiervoor op: http://www.socialeindex.nl/leeuwarden

231


Bijlagen

Trends Cultuur (1)

Strategisch algemeen doel: Leeuwarden is hèt culturele centrum van Fryslân Grafiek 1.1

Bezoekersaantallen culturele instellingen, 2009 – 2013

Bron: Leeuwarden in cijfers 2014;bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Grafiek 1.2

Bezoek aan evenementen in de Blokhuispoort 2013 (rel.) (% inwoners van de gemeente Leeuwarden die een onderdeel bezocht hebben)

Bron: Wijkenquête 2013;bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: Uit de leefomgevingsenquête 2013 blijkt dat ruim de helft van de Leeuwarders geen evenement o.i.d. in de Blokhuispoort bezocht heeft. Deze vraag is overigens gesteld voor Serious Request. Percentages tellen op tot meer dan 100% omdat meerdere antwoorden mogelijk waren.

232


Bijlagen

Grafiek 1.3

Aandeel bezoekers festivals ed. , 2009 – 2013 (% inwoners van 18 jaar en ouder uit gem. Leeuwarden dat zegt naar een festival/evenement te zijn geweest)

Grafiek 1.3

Percentage (volwassen) Leeuwarders dat naar aantal grotere festivals/evenementen is geweest, 2009 - 2013

Bron:Wijk- en gemeente-enquêtes;bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: Uit de leefomgevingsenquête 2013 blijkt dat - behalve bij de concerten in de Prinsentuin - er in de afgelopen drie jaar een toename is geweest in het bezoek van de verschillende Leeuwarder festivals.

Grafiek 1.4

Kunstbeoefening door volwassen in 2011 – 2013 (rel.)

Bron:Wijkenquêtes 2011–2013;bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: Het verschil tussen 2011 en 2013 kan verklaard worden door het verschil in het aantal respondenten, met respectievelijk 418 en 2170. De uitkomst van 2013 is derhalve meer betrouwbaar.

233


Bijlagen

Trends Jeugd en onderwijs (2) Strategisch algemeen doel: Optimale ontwikkeling en deelname aan het maatschappelijke verkeer van kinderen en jongeren Grafiek 2.1

Ontwikkelingen leerlingen basis- en speciaal onderwijs, 2004 – 2012

Bron: bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014 Toelichting: Het aantal leerlingen neemt af in het bij het openbaar basisonderwijs en neemt toe in het bijzonder basisonderwijs.

Grafiek 2.2

Ontwikkelingen t.a.v. de vroegtijdig schoolverlaters, 2005 – 2012

Bron: Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014 Toelichting: Het aantal vroegtijdige schoolverlaters in Leeuwarden laat een afnemende tendens zien.

234


Bijlagen

Grafiek 2.3

Geindexeeerde ontwikkeling aantal HBO studenten, 1994 – 2013, Nederland en HBO-vestigingen Leeuwarden

Bron: CBS, DUO HBO-raad en gemeente Leeuwarden;

bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente

Leeuwarden 2014 Toelichting: De ontwikkelingen in het HBO laten een voortdurend oplopende lijn zien met een toenemend aantal HBO-studenten. Grafiek 2.4

Aantal HBO, MBO en Voortgezet Onderwijs studenten/leerlingen 2005 – 2012

Bron: Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014 Toelichting: De ontwikkelingen binnen de verschillende onderwijs vormen laten een voortdurend oplopend aandeel zien van HBO-studenten, terwijl het aantal leerlingen in het MBO en VO licht daalt.

235


Bijlagen

Trends Economie en toerisme (3) Strategisch algemeen doel: Een centrumstad met kwaliteit, aantrekkingskracht en onderscheidende economische potentie Grafiek 3.1

Geindexeerde werkgelegenheidsontwikkeling Leeuwarden, Friesland en Nederland (banen werknemers 1 uur per week en meer) , eind 2004 – eind 2012

Bron: CBS; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: De laatste 7 jaar is het aantal banen van werknemers van 1 uur per week en meer in Leeuwarden volgens het CBS gekrompen, de Leeuwarder banengroei blijft achter bij de provinciale en landelijke groei, al is de sterke daling tussen eind 2011 en eind 2012 vrij waarschijnlijk wat overtrokken (door statistische onbetrouwbaarheid) gezien ook de cijfers van het werkgelegenheidsregister, hieronder, die een gematigder daling laten zien. Grafiek 3.2

Ontwikkeling totaal aantal banen Leeuwarden (banen werknemers 15 uur per week en meer), per april, 2005- 2013

Bron: Provincie Fryslân; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

236


Bijlagen

Grafiek 3.3

Aandeel Leeuwarder werkgelegenheid naar sectoren, (banen 15 uur per week en meer), 2005 - 2013, per april

Bron: Provincie Fryslân; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: Zorg is een duidelijke groeisector sinds 2005, evenals de zakelijke dienstverlening. Industrie, Bouw en Handel zijn sinds 2005 duidelijk krimpsectoren. Watertechnologie is hier niet afzonderlijk zichtbaar, in totaal werkten in deze sector in een aantal bedrijven (Vitens, Wetsus, RWZI, Aqua Explorer onder andere) 293 personen in 2009 en 351 in 2012 (2013 nog niet bekend). Inclusief het Wetterskip gaat het om 767 banen. Daarnaast zitten er veel banen bij toeleveranciers. Grafiek 3.4

Werkzame beroepsbevolking naar opleidingsniveau, Leeuwarden en Nederland, 2000 - 2012


Toelichting: Van de werkzame Leeuwarders hebben steeds meer mensen een hbo- of wo opleidingsachtergrond. Ten opzichte van 2000 is deze groep met meer dan 60% toegenomen tegen Nederland nog geen 40%. Het aantal werkzame Leeuwarders met een HAVO/VWO of MBO achtergrond is gestegen met meer dan 20%.

237


Bijlagen

Grafiek 3.5

Rapportcijfer gegeven door inwoners op aantal aspecten van de binnenstad, 2005 tot en met 2013

Bron: Diverse wijken gemeente-enquêtes; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: Iedere twee jaar wordt door middel van een ad-random toegestuurde vragenlijst een aantal inwoners van Leeuwarden gevraagd een oordeel over een aantal aspecten van de binnenstad te geven. Sinds 2005 verbetert het oordeel over de veiligheid, de aankleding & inrichting en parkeermogelijkheden. Netheid en Cultureel aanbod zijn verbeterd nadat het project Nieuw Zaailand afgerond is. Grafiek 3.6

Aantal in Leeuwarden gebrachte bezoeken en aantal (unieke) bezoekers in het kader van vrijetijdsbesteding, 2005 – 2013 (Nederlanders m.u.v. Leeuwarders)

Bron: Continu Vakantie Onderzoek; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: Jaarlijks wordt landelijk gevraagd aan diverse steden naar het aantal bezoeken en bezoekers (een bezoeker kan meerdere bezoeken afleggen, zo telt Leeuwarden in 2013 632.000 unieke bezoekers die 1,48 miljoen bezoeken afgelegd hebben). In de meeste steden treedt een daling van het aantal bezoekers en bezoeken op sinds de crisis van 2008. Leeuwarden is één van de weinige steden die (mede) dankzij Serious Request en de opening van het Fries Museum meer bezoeken hadden in 2013 dan in 2012.

238


Bijlagen

Grafiek 3.7

Belangrijkste vrije tijds-bezoekredenen om naar Leeuwarden te komen, 2013, Leeuwarden versus alle steden in onderzoek CVO

Bron: Continu Vakantie Onderzoek; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Grafiek 3.8

Ontwikkeling overnachtingen Leeuwarden en Fryslan, totaal en hotelovernachtingen, 2000=100

Bron: Provincie Fryslan; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: Het aantal hotelovernachtigen nam in Leeuwarden in 2012 toe tot 100.000, het hoogste aantal in ieder geval sinds 2000. Het totaal aantal overnachtingen (incl. watersport, 2e woningen, campingen) bedraagt in 2012: 182.000.

239


Bijlagen

Grafiek 3.9

Ontwikkeling Bed&Breakfast overnachtingen Leeuwarden en Fryslan, index, 2000=100

Bron: Provincie Fryslan; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: Het aantal Bed&Breakfastovernachtigen neemt in Leeuwarden sneller toe dan in Fryslân. In 2000 telde Leeuwarden ruim 1.200 B&B-overnachtingen en Fryslan 39.000. In 2012 kwam Leeuwarden uit op 5.800, Fryslan op 118.000.

240


Bijlagen

Trends Sociaal maatschappelijke ontwikkeling (4) Strategisch algemeen doel: Iedereen maatschappelijk actief Grafiek 4.1

Rapportcijfer voor de manier waarop mensen met elkaar omgaan

Bron: bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: In 2010 is er een trendbreuk te zien in het rapportcijfer voor de manier waarop mensen in de buurt met elkaar omgaan. De stijgende lijn wordt in 2010 omgebogen naar een neergaande lijn; in 2012 is er weer een klein herstel te zien. Grafiek 4.2

Percentage deelname aan activiteiten van de buurtvereniging

Bron: bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: De laatste 10 jaar is het aandeel dat deelneemt aan de activiteiten van de buurtvereniging redelijk constant (tussen de 11% en de 13%).

241


Bijlagen

Grafiek 4.3

Inkomensverdeling WMO-gebruikers, 2010 - 2012

Bron: Armoedemonitor Leeuwarden 2010/2012, KWIZ, bewerking Statistiek & Onderzoek Leeuwarden 2014

Grafiek 4.4

WMO-voorzieningen gebruik per 1000 inwoners, 2007 – 2012

Bron: VNG-monitor 2013, bewerking Statistiek & Onderzoek Leeuwarden 2014

242


Bijlagen

Trends Werk en inkomen (5) Strategisch algemeen doel: Niemand aan de kant Grafiek 5.1

Ontwikkeling WWB sinds januari 2011, Nederland, Friesland, Leeuwarden, index, januari 2011=100

Bron: CBS; bewerking Statistiek & Onderzoek Leeuwarden 2014

Grafiek 5.2

Ontwikkeling WW-uitkeringen, Leeuwarden, Fryslân en Nederland, per eind van het kwartaal, eind 2009 = 100


243


Bijlagen

Grafiek 5.3

Verwijtbare vorderingen (voor 2013) per 100 uitkeringsgerechtigden in een maand


Grafiek 5.4

Fraudevorderingen (wetgeving vanaf 2013) per 100 uitkeringsgerechtigden in een maand


244


Bijlagen

Grafiek 5.5

Boetevorderingen (wetgeving vanaf 2013) per 100 uitkeringsgerechtigden in een maand


Kaart 5.1

Gezinsinkomen gemiddeld per postcode-gebied laatste jaren

Bron: Cendris, bewerking Statistiek en Onderzoek

Toelichting: De kaart van Leeuwarden geeft in kleuren weer waar gemiddeld lagere inkomens zitten per postcodegebied (hoe groener, des te lager) over de laatste jaren en waar gemiddeld hogere inkomens zitten (hoe blauwer, des te hoger).

245


Bijlagen

Grafiek 5.6

Instroom aantal klanten Nederlandse Kredietbank Leeuwarden, 2005 – 2012

Bron Nederlandse Kredietbank; bewerking Statistiek & Onderzoek Leeuwarden 2014

Grafiek 5.7

Uitstroom aantal klanten Nederlandse Krediet Bank Leeuwarden

Bron:Nederlandse Kredietbank; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: De succesvolle uitstroom laat in de laatste drie jaar een toename zien, en het aandeel dat nog in traject zit neemt het laatste jaar sterk af (heeft mogelijk te maken met wijze van registeren).

246


Bijlagen

Trends Wonen (6) Strategisch algemeen doel: Leeuwarden heeft een aantrekkelijke woonomgeving met een goed functionerende woningmarkt

Grafiek 6.1

Toevoeging nieuwbouw woningen aan woningvoorraad

Bron: Gemeente Leeuwarden; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Er zijn in 2013 in totaal 377 woningen aan de voorraad toegevoegd. Er zijn 235 woningen nieuw gebouwd en 142 woningen zijn op andere wijze toegevoegd, o.a. door splitsing, vernummering, verbouw van kantoorruimte naar woonruimte.

Grafiek 6.2

Economische waarde woningvoorraad naar klasse, 2005, 2011 en 2013 (WOZ)

Bron: Gemeente Leeuwarden; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

247


Bijlagen

Grafiek 6.3

Bruto inkomens tot 20.000 euro (2012) naar WOZ-waarde woningen (waarin men woont) Nederland en Coropgebied Noord-Friesland


Grafiek 6.4

Verdeling van woningen tot 150.000 euro woz-waarde en bruto inkomens bewoners, Nederland en Noord-Friesland, alle woningen en alleen corporatiewoningen


248


Bijlagen

Grafiek 6.5

WOZ-waarden woningen vergeleken, Nederland, Friesland, Leeuwarden 2011


Grafiek 6.6

Ontwikkeling energielabels woningen gemeente Leeuwarden, 2010-2013

Bron: Klimaatmonitor; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: Leeuwarden heeft een relatief oude woningvoorraad, zo’n 75% van de woningen is van vóór 1976. Op basis van die oude woningvoorraad heeft Leeuwarden veel woningen met een ongunstig energie label. Van de woningen die gelabeld zijn (ruim 18.000, waaronder vooral veel corporatie-woningen) is bekend dat Leeuwarden zowel in de koop- als huursector relatief veel woningen met een ongunstig energie-label (E tot en met G) heeft. Wel heeft Leeuwarden in 2013 voor het eerst 15 woningen met label A++. En ook groeit het aantal woningen met A+, A en B-labels sterk, respectievelijk van 47 naar 121, 548 naar 964 en 1304 naar 2137.

249


Bijlagen

Trends Infrastructuur en bereikbaarheid (7) Strategisch algemeen doel: Een bereikbare en verkeersveilige stad

Grafiek 7.1

Aantal woningen en aantal personenauto’s in de gemeente Leeuwarden


Grafiek 7.2

Aantal personenauto’s per woning en per inwoner in de gemeente Leeuwarden


Toelichting: Het autobezit in de gemeente Leeuwarden steeg tot nu toe sneller dan het aantal huishoudens/woningen. Aan die stijging én aan de stijging van het aanatal huishoudens/inwoners met één of twee auto’s lijkt (vooralsnog) een einde gekomen.

250


Bijlagen

Grafiek 7.3

Aantal geparkeerde auto’s in de gemeente Leeuwarden in de 4 parkeergarages, totaal 2008 t/m 2013

Bron: Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Grafiek 7.4

Aantal geparkeerde auto’s in de gemeente Leeuwarden in de 4 parkeergarage,s afzonderlijk per maand, 2012 en 2013

Bron:Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: In het eerste kwartaal van 2011 is parkeergarage Zaailand weer open gegaan. Zowel in het 4e kwartaal van 2008 als het 4e kwartaal van 2011 en 2012 worden tegen de 350.000 auto’s geparkeerd. In het jaar 2008, toen alle parkeergarages open waren, werden 1,26 mln auto’s geparkeerd; en 1,24 mln in het eerst volgende hele jaar dat alle parkeergarages open waren, 2012. In 2013 werden in totaal 1,32 mln auto’s geparkeerd, waarvan 390.000 in het vierde kwartaal tegen 345.000 een jaar eerder. In december 2013 werden bijna 15.000 meer auto’s geparkeerd dan in december het jaar ervoor (Zaailand ruim 9.000 meer). 3FM Serious Request is daarvoor de vermoedelijke verklaring.

251


Bijlagen

Grafiek 7.5

Rapportcijfer bewoners van Leeuwarden over aantal bereikbaarheidsen verkeersaspecten Binnenstad van Leeuwarden


Toelichting: Volgens de eigen inwoners zijn de parkeermogelijkheden voor de auto sinds 2009 sterk verbeterd. De vernieuwde en opgeleverde Parkeergarage Zaailand is daar vermoedelijk de oorzaak van. Rapportcijfer Bewegwijzering en Bereikbaarheid is in 2011 voor het eerst gevraagd en laat naar 2013 een stijgende waardering zien. Voor stallingsmogelijkheden fiets geldt dit vanaf 2009. Grafiek 7.6

Aantal aanrijdingen met letsel en alleen materiële schade in Leeuwarden, 2004 – 2013

Bron: Politie; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: Voor het eerst in jaren stijgt volgens politiecijfers het aantal aanrijdingen met letsel en met alleen materiële schade in 2013 (ten opzichte van 2012).

252


Bijlagen

Trends Dienstverlening (8) Strategisch algemeen doel: Transparante dienstverlening via één herkenbare ingang waarin de klant centraal staat

Grafiek 8. 1

Klanttevredenheid bij burgers onderdelen telefonisch en balie, 2007 - 2013 (rapportcijfer)

Bron: Benchmark Publiekszaken; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: De baliedienstverlening zit al jaren op een hoog niveau. De telefonische dienstverlening scoorde in 2012 duidelijk lager dan de jaren 2008 tot en met 2011. In 2013 scoort de telefonische dienstverlening weer goed en hoger dan jaren ervoor, hier is onder andere d.m.v. training aandacht voor geweest. Grafiek 8.2

Oordeel gemeentelijke website door inwoners gegeven

Bron: Diverse wijken gemeente-enquêtes;bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

253


Bijlagen

Trends Politiek Bestuur (9) Strategisch Algemeen doel: Een transparant, effectief en samenwerkend bestuur

Grafiek 9.1

Schaalscore tijdig betrokken bij ontwikkeling van gemeentelijk beleid en plannen

Bron: Gemeente-enquête 2009, 2011 en Wijkenauête 2012

Toelichting: Aan inwoners van Leeuwarden is gevraagd om te oordelen of men op tijd wordt betrokken bij de ontwikkeling van beleid en plannen van de gemeente Leeuwarden. Hoe hoger de waarde, des te positiever is men over de tijdige betrokkenheid. In 2013 is men duidelijk positiever dan in voorgaande jaren. Grafiek 9.2

Rapportcijfers raad en college van b. en w. 2005 - 2013

Bron: Wijk- en Gemeente-enquêtes (2005 - 2013)

Toelichting: Het oordeel dat de Leeuwarders geven over de raad en het college varieert door de jaren heen maar zeer beperkt, wel is men in 2013 duidelijk wat positiever.

254


Bijlagen

Grafiek 9.3

Opkomst gemeenteraadsverkiezingen 1994 – 2013

Bron: Kiesraad; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Grafiek 9.4

Positie Woonaantrekkelijkheidsindex en Sociaal Economische Index, 2007 – 2013

Bron: Atlas voor Gemeenten; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Toelichting: In de Atlas voor Gemeenten worden de vijftig grootste gemeenten met elkaar vergeleken op veertig aspecten. Hieruit wordt onder andere de Woonaantrekkelijkheidsindex bepaald. Op positie 1 staat de gemeente met de hoogst gewaardeerde woonaantrekkelijkheid. Een lage score is dus beter dan een hoge score. Vanaf 2012 verslechterd de positie van Leeuwarden op de woonaantrekkelijkheid. Cijfer over 2013 is het cijfer zoals opgenomen is in de Atlas van 2013.

255


Bijlagen

Grafiek 9.5

Samenstellende elementen positie Woonaantrekkelijkheidsindex, 2012 en 2013


Toelichting: Volgens de Atlas voor Gemeenten is Leeuwarden met name qua relatieve positie op het gebied van veiligheid verslechterd (cijfers over 2012). Atlas voor Gemeenten hanteert bij gebrek aan informatie een combinatie van registraties m.b.t. vernielingen en geweldsmisdrijven en baseert zich dus maar op een paar misdrijven en bronnen, met alle beperkingen van dien. Grafiek 9.6

Samenstellende elementen positie Sociale Economische index, 2012 en 2013


Toelichting: Leeuwarden scoort goed op aantal banen en relatief een gering percentage laagopgeleiden als percentage van de beroepsbevolking, ook telt Leeuwarden relatief veel banen in groeisectoren (door Atlas gedefinieerd als banen zakelijke en financiele dienstverlening t.o.v. totaal aantal banen). Op % bijstandsgerechtigden, werkloosheid en mensen met een inkomen tot 105% van het sociaalminimum (armoede) scoort Leeuwarden ten opzichte van de 50 andere steden lager/slechter. De score % laagopgeleidenen als % beroepsbevolking komt door in Leeuwarden veel (HBO)-studenten wonen, zo scoort Groningen een eerste plaats als andere mede studentenstad.

256


Bijlagen

Trends Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) Strategisch Algemeen doel: In Leeuwarden weet en voelt iedereen zich veilig Grafiek 10.1

Veiligheidsprestatie-index, ontwikkeling 2005 - 2013 Leeuwarden


Toelichting: De grafiek geeft het rapportcijfer voor de veiligheid weer, gebaseerd op politiecijfers en belevingscijfers van inwoners. Sinds 2009 is sprake van enige achteruitgang. Grafiek 10.2

% Slachtofferschap van delicten 2004 – 2013

Bron: GSB monitor (1998-2006), Integrale Veiligheidsmonitor (2009 en 2011)

Toelichting: Dit betreft het percentage inwoners van Leeuwarden dat slachtoffer is geworden van een delict. Tussen 2006 en tussen 2009 is overgestapt naar een andere bron voor het verkrijgen van de informatie, dit kan tot methode effecten geleid hebben waardoor verschillen groter zijn dan in werkelijkheid. Tussen 2011 en 2013 melden inwoners meer woningdelicten via de enquête, en ook autodelicten, fietsendiefstal, vernielingen. Maar minder geweldsdelicten.

257


Bijlagen

Kaart 10.1.

Gemiddelde score eiligheidsprestatieindex 2013 naar wijk

Kaart 10.2. Ontwikkeling gemiddelde score Veiligheidsprestatieindex

n.v.t. n.v.t.

n.v.t. n.v.t.

Ontwikkeling VPI 2008 - 2013 -0.8 - -0.5 -0.5 - -0.1 -0.1 - 0.1 0.1 - 0.5 0.5 - 1.2 Bron: VPI Gemeente Leeuwarden

2008 - 2013 naar wijk Bron: VPI Gemeente Leeuwarden

Toelichting: De index is gebaseerd op feitelijke aangiften bij de politie en slachtofferschap en beleving van veiligheid en woonomgeving volgens bewoners-

Toelichting: De score op de index is tussen 2008 en 2013 licht gestegen in totaal

enquêtes.

van een 7,1 naar een 7,2. In een aantal wijken trad verbetering op. Achteruitgang (met meer dan een half punt) trad op in Achter de Hoven, Schepenbuurt, Vogelwijk & Muziekwijk en Valeriuskwartier. Vooruitgang met meer dan een half punt trad op in Aldlan, Nijlan, Oranjewijk/Tulpenburg, Vlietzone, Vrijheidswijk en Lekkum e.o..

258


Bijlagen

Trends Sport (11) Strategisch algemeen doel: Een leven lang bewegen Kaart 11.2 Kaart 11.1

% vrijwilliger bij een sportvereniging naar wijk, 2013

% lid van een sportvereniging naar wijk, 2013

Bron: Leefomgevingenquête 2013 Bron: Leefomgevingenquête 2013

Toelichting: In Wytgaard is meer dan 25% (0,25) van de respondenten Toelichting: In een aantal wijken is meer dan 45% (0.45) van de respondenten

vrijwilliger bij een sportvereniging, in Wirdum, Goutum, Zuiderburen en Huizum-

lid van een sportvereniging, in een aantal andere wijken is dit minder dan 20%,

West geeft 20% tot 25% aan vrijwilliger te zijn. In een aantal andere wijken is dit

bijvoorbeeld de Wielenpôlle, Schepenbuurt en Vrijheidswijk. Maar ook Heechterp

minder dan 10%, bijvoorbeeld de Wielenpôlle, Schepenbuurt, Huizum-Oost,

en Schieringen scoren laag, tussen de 20 en 30% is daar lid van een

Heechterp, Vrijheidswijk, Bilgaard & Havankpark, Transvaalwijk & Rengerspark en

sportvereniging.

Westeinde.

259


Bijlagen

Grafiek 11.1

% lid en vrijwilliger een sportvereniging naar voornaamste bron inkomen 2013

Bron: Leefomgevingenquête 2013

Grafiek 11.2

% lid en vrijwilliger van een sportvereniging naar leeftijdsgroep 2013

Bron: Leefomgevingenquête 2013

260


Bijlagen

Trends Ruimtelijke ordening (12) Strategisch algemeen doel: De stad ruimtelijk op orde

Grafiek 12.1

Positieve algemene indruk van Leeuwarden onder bewoners, 2001 - 2013

Bron: Diverse wijken gemeente-enquêtes; bewerking Statistiek & Onderzoek 2014

Toelichting: Aan inwoners van Leeuwarden is gevraagd of men een positieve algemene indruk van Leeuwarden heeft, 80% bevestigt deze stelling in 2011.

Grafiek 12.2

Vindt u dat er voldoende groen (recreatiegebieden, parken en bossen) is rond/in de

gemeente Leeuwarden en uw wijk of dorp?


Toelichting: De tendens die in 2011 al ingezet werd met betrekking tot het toenemend percentage mensen dat vindt dat er voldoende groen is in en rond gemeente is in 2013 versterkt.

261


Bijlagen

Trends

Milieu, energie en water (13)

Strategisch Algemeen Doel: Een volledig duurzaam Leeuwarden: Schoon, gezond en veilig Kaart 13.1

Aantal m2 zonnepanelen en –collectoren per wijk, voorjaar 2013

Bron: LegoGis, schatting door statistiek & onderzoek op basis van luchtfoto

Toelichting: Op basis van luchtfoto’s is het oppervlak van panelen voor elektriciteitsopwekking en boilers geschat. Geel: oppervlak zonneboilers (leveren warm water), rood: zonnepalen (wekken stroom op) en getal: totaal oppervlak van beide in een wijk.

262


Bijlagen

Kaart 13.2

Ontwikkeling aantal m2 zonnepanelen en –collectoren per wijk, voorjaar 2012 en

voorjaar 2013

Bron: LegoGis, schatting door statistiek & onderzoek op basis van luchtfoto

Toelichting: Op basis van luchtfoto’s is het oppervlak van panelen voor elektriciteitsopwekking en boilers geschat. Oranje en rood: oppervlak zonneboilers (leveren warm water) respectievelijk 2012 en 2013, groen: zonnepalen (wekken stroom op). Zichtbaar is dat in sommige wijken het oppervlak aan PV en of collectoren sterk gestegen is. Bijvoorbeeld het oppervlak PV in Achter de Hoven, Camminghaburen, Zuiderburen en een wijk als Bilgaard&Havankpark.

263


Bijlagen

Grafiek 13.1

Totaal duurzame voertuigen in Leeuwarden geregistreerd, 2010-2014

Bron: Klimaatmonitor; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Grafiek 13.2

Schatting aantal m² zonnepanelen en -collectoren in Leeuwarden, 2006 - 2013

Bron: LegoGis, schatting door statistiek & onderzoek op basis van luchtfoto’s, meetmoment: voorjaar

Toelichting: Op basis van luchtfoto’s is het oppervlak van panelen voor elektriciteitsopwekking en boilers (warmwateropwekking) geschat. In totaal is er bij woningen en bedrijven 19.278m² aan PV-oppervlak aanwezig in het voorjaar van 2013 en 2.249m² aan boileroppervlak. Vooral tussen voorjaar 2012 en voorjaar 2013 is sprake van een forse toename aan m²-oppervlak PVcollectoren voor de opwekking van elektriciteit.

264


Bijlagen

Grafiek 13.3

Nieuw bijgekomen oppervlak per wijk PV en collectoren

Bron: CO2 Monitoring; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

Grafiek 13.4

Totaal ingezameld huisvuil en grofvuil in kilogram per inwoner per jaar gemeente Leeuwarden


265


Bijlagen

Grafiek 13.5

Scheidingspercentage huishoudelijk afval

Bron: team Milieu gemeente Leeuwarden 2014

266


Bijlagen

Trends Woon- en leefomgeving (14) Strategisch algemeen doel: Een veilige en leefbare open ruimte

Grafiek 14.1

Oordeel van bewoners van gemeente Leeuwarden of buurt of dorp afgelopen jaren vooruit of achteruit is gegaan, 2005 – 2013 (%)


Grafiek 14.2

Percentage inwoners tevreden met onderhoud van, 2005 - 2013


Toelichting: Over de periode 2005 t/m 2011 geven de eigen inwoners een stijgende tevredenheid over het onderhoud van de genoemde categoriën aan. In 2013 zijn de cijfers iets omlaag gegaan.

267


Bijlagen

Grafiek 14.3

Percentage inwoners dat zich vaak ergert aan:


Toelichting: gevraagd naar een aantal onderwerpen daalt over een langere periode de ergernis duidelijk met betrekking tot graffiti en afval in vijvers en grachten en onkruidgroei op verharding. Beide zijn dit ergernissen aan fysieke zaken. Te volle prullebakken en lawaai van buren zijn door de jaren heen vrij stabiel qua ergernis.

Grafiek 14.4

Onderwerpen waarvan de inwoner vindt dat het toezicht beter moet

Bron: Gemeente-enquête 2011; bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden 2014

268


Bijlagen

Grafiek 14.5

Wat vindt u van de inzet van de volgende drie partijen, 2011 en 2013


Grafiek 14.6

Schaalscore invloed uitoefenen op gemeentelijk beleid 2005 - 2013

Bron: Gemeente-enquête (2009, 2011), Wijkenquête (2005, 2007, 2010, 2012), Leefomgevingsenquête (2013)

Toelichting: Aan inwoners van Leeuwarden is gevraagd om te oordelen of men vindt dat men invloed kan uitoefenen op het gemeentelijk beleid. In 2013 is men daarover veel positiever, mogelijk komt dit (onder andere) omdat de vragenlijst vrij kort na de verkiezingen gehouden is.

269


Bijlagen

270


Bijlagen

BIJLAGE B Verbonden partijen

271


Bijlagen

Dienst:

Welzijn

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Sociale gebiedsont. en cult.

Contactpersoon:

D. Hollander

Volgnummer:

01

Programma:

1

Naam

Stichting Cultureel Centrum De Harmonie

Juridische status

Stichting (B3)

Bestuurlijke positie

Bestuursleden worden voorgedragen aan de gemeente met besluitvorming in de raad.

Zeggenschap / stemverhouding

Besluiten van het bestuur met belangrijke financiële gevolgen hebben de goedkeuring nodig van het college.

Vestigingsplaats

Leeuwarden

Het openbaar belang dat behartigd wordt

1.

Programmeren en distribueren van een gevarieerd aanbod aan theater- en muziekvoorstellingen.

2.

Verhuren van zaalruimten tegen commerciële condities aan uiteenlopende organisaties en instellingen.

Veranderingen die zich hebben voorgedaan

Geen

gedurende het rekeningjaar in het belang dat de gemeente in de verbonden partij heeft Het eigen vermogen per 1 januari en

Per 01-01-2012

€

255.732

per 31 december van het rekeningjaar

Per 31-12-2012

€

255.732

Per 01-01-2012

€

691.613

Per 31-12-2012

€

757.674

€

0

Egalisatiereserve

Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in het eigen vermogen Voorzieningen per 1 januari en

Per 01-01-2012

€

37.000

Per 31 december van het rekeningjaar

Per 31-12-2012

€

56.000

Het vreemd vermogen per 1 januari en

Kort vreemd vermogen


Per 01-01-2012

€ 3.067.742

Per 31-12-2012

€ 2.492.193

Rekening-courant per 31-12-2013

€

277.705

Resultaat 2012

€

0

Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in het vreemd vermogen Het resultaat van de verbonden partij

(na aanvullende gemeentelijke bijdrage van € 292.324) Visie op de verbonden partij in relatie tot de

De Stichting Stadsschouwburg De Harmonie beheert en

uitvoering van de doelstellingen die in de begroting

exploiteert de gemeentelijke schouwburg en voert

zijn opgenomen

daarbij activiteiten uit om de doelstellingen van het gemeentelijk cultuurbeleid te realiseren.

272


Bijlagen

Dienst:

Welzijn

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Sociale gebiedsont. en cult.

Contactpersoon:

D. Hollander

Volgnummer:

01

Programma:

1

De beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij

Gelet op de verslechterde financiële positie (recessie, terugloop bezoekersaantallen) van De Harmonie wordt sinds 2010 aandacht gegeven aan de financiële gezondheid in relatie tot de programmering en bedrijfsvoering. Het streven is dat De Harmonie zonder tekorten moet kunnen draaien. In 2013 is in beeld gebracht wat de schouwburg kan bieden binnen het huidige subsidieniveau. In de commissie Welzijn van augustus 2013 heeft een meerderheid van de raadsfracties aangegeven dat verder ingrijpen in de programmering en de bedrijfsvoering van de schouwburg niet wenselijk is. Het jaarlijkse begrotingstekort op basis van het huidige programma-aanbod van de schouwburg bedraagt gemiddeld € 3 ton. Dit tekort is vooralsnog tot en met 2017 afgedekt door vastlegging van extra incidentele middelen in het collegeprogramma 2014-2018 voor de Harmonie. Een definitieve oplossing moet komen uit de planontwikkeling rondom een BV Podiumkunsten (nieuwe organisatievorm schouwburg-poppodium in het Harmoniekwartier).

273


Bijlagen

Dienst:

Concernstaf

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Concernstaf

Contactpersoon:

M. Bosma

Volgnummer:

02

Programma:

5

Naam

Stichting Kredietbank Nederland (KBNL)

Juridische status

Stichting


Vertegenwoordigd in de Raad van Toezicht


Enkelvoudig

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Uitoefening van het toezicht op de bank op basis van de Wet op het Financieel Toezicht. Het verlenen van hulp aan mensen die in financiële problemen zijn gekomen. De daarmee samenhangende producten bestaan uit:

Veranderingen die zich hebben voorgedaan gedurende

-

minnelijke regeling van schulden

-

wettelijke regeling van schulden

-

trajectbewaking bij integrale schuldhulpverlening

-

inkomens- en budgetbeheer

Geen

het rekeningjaar in het belang dat de gemeente in de verbonden partij heeft Het eigen vermogen per 1 januari en

Per 01-01-2012

€

1.672.497


Per 31-12-2012

€

1.686.662

€

0


Per 01-01-2012

€

523.706


Per 31-12-2012

€

121.261


Lang vreemd vermogen


Per 01-01-2012

€

4.044.197

Per 31-12-2012

€

4.076.564

Kort vreemd vermogen Per 01-01-2012

€ 22.831.568

Per 31-12-2012

€ 21.999.755

Kort vreemd vermogen exclusief beheerde gelden van derden Per 01-01-2012

€

1.925.318

Per 31-12-2012

€

2.020.897

Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in het

Lang vreemd vermogen (lening)

vreemd vermogen

Per 31-12-2013

Het resultaat van de verbonden partij.

Resultaat 2012

274

€ 1.300.000 €

14.163


Bijlagen

Dienst:

Concernstaf

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Concernstaf

Contactpersoon:

M. Bosma

Volgnummer:

02

Programma:

5

Visie op de verbonden partij in relatie tot de uitvoering

De Kredietbank Nederland voert in het kader van het

van de doelstellingen die in de begroting zijn

gemeentelijk minimabeleid de schuldhulpverlening uit.

opgenomen

In 2003 is de gemeentelijke visie op de positie en taken van de toenmalige GKB-F vastgesteld en ten gevolge daarvan versterkt.

275


Bijlagen

Dienst:

Welzijn

Portefeuillehouder:

T. Koster

Sector:

Jeugd, Onderwijs en Cultuur

Contactpersoon:

T. Weidgraaf

Volgnummer:

03

Programma:

2

Naam

Stichting Proloog

Juridische status

Stichting


Gemeentelijke toezichthouder tot 1 maart 2013

Zeggenschap/invloed

De Stichting Proloog is tijdelijk een verbonden partij, gelet op de gemeentelijk toezichthouder en een verstrekt overbruggingskrediet van € 1,5 mln. Deze in 2011 aan de stichting Proloog ter beschikking gestelde kredietfaciliteit van € 1,5 mln was nodig om de acute liquiditeitsproblematiek van Proloog op te lossen. Proloog haalt inmiddels weer een positief exploitatieresultaat, al blijft de situatie voorlopig nog zorgelijk gezien de geringe weerstandscapaciteit. De gemeente Leeuwarden zal in 2014 met Proloog afspraken maken over een aflossingstermijn op dit krediet. Op onderstaande wijze wordt vorm gegeven aan de onderlinge relatie: 

3 maandelijkse overleg tussen voorzitter/algemeen



4 maal per jaar overleg over de

directeur a.i. en de Wethouder. kwartaalrapportages met de controller/algemeen directeur a.i. en de controller dienst Welzijn en de accounthouder openbaar onderwijs. 

1 maal per jaar overleg over de rekening en de begroting met het bestuur van Proloog en de wethouder in bijzijn van de controller dienst Welzijn en de accounthouder openbaar onderwijs.



Tussentijds overleg over huisvesting, onderwijsbeleid, leerlingenaantal en in standhouden met de accounthouder openbaar onderwijs.

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Het in standhouden van het openbaar onderwijs


Geen


Per 01-01-2012

€

56.201


Per 31-12-2012

€

374.672

€

0


Per 01-01-2012

276

€ 1.237.845


Bijlagen

Dienst:

Welzijn

Portefeuillehouder:

T. Koster

Sector:

Jeugd, Onderwijs en Cultuur

Contactpersoon:

T. Weidgraaf

Volgnummer:

03

Programma:

2


Per 31-12-2012

€

714.134




01-01-2012:

€

375.005

31-12-2012:

€

275.009


€ 3.831.843

Per 31-12-2012

€ 3.722.246


Overbruggingskrediet (opgenomen onder

vreemd vermogen

kort vreemd vermogen) Per 31-12-2013

€ 1.500.000


2012:

€

Visie op de verbonden partij in relatie tot de

Proloog heeft zicht de afgelopen jaar sterk gemaakt om


zowel onderwijskundig als financieel weer gezond te

zijn opgenomen

worden.

318.471

Onderwijskundig: 

er is één zeer zwakke school. In overleg met Proloog worden hier extra maatregelen genomen;



er wordt ingezet op kwaliteit in het kader van het verbeterplan;



toezicht van uit de inspectie voor het onderwijs;



Er zijn harde maatregelen inzake het afstoten van dislocaties genomen;



het ziekteverzuim is teruggebracht.

Financieel: 

Er is een investeringsstop afgekondigd



het aantal formatieplaatsen zijn teruggebracht naar het genormeerde aantal.



Bedrijfsvoering is op orde gebracht.



Inzet op groei c.q. stabilisatie van het huidige leerlingenaantal.

277


Bijlagen

Dienst:

Concernstaf

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Concernstaf

Contactpersoon:

H. Besselse

Volgnummer:

04

Programma:

3

Naam

WTC Beheer BV

Juridische status

BV


Geen formele bestuurlijke positie


De gemeente heeft statutair instemmingsrecht bij belangrijke bestuursbesluiten

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Het organiseren van beurzen en tentoonstellingen

Veranderingen die zich hebben voorgedaan gedurende

Geen

het rekeningjaar in het belang dat de gemeente in de verbonden partij heeft Het eigen vermogen per 31 mei

Per 31-5-2011

€ 12.423.555

Per 31-5-2012

€

3.844.636

€

0

Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in het eigen vermogen Voorzieningen per 31 mei

Het vreemd vermogen per 31 mei

Per 31-5-2011

€ 1.158.816

Per 31-5-2012

€

0

Lang vreemd vermogen Per 31-5-2011

€ 16.602.291

Per 31-5-2012

€ 15.980.712


€

6.126.101

Per 31-5-2012

€

6.179.278

€

3.437.415


Lening WTC Beheer BV

vreemd vermogen

Per 31-12-2013

Met het terugbetalen van de rente van de door de gemeente opgeschoven vorderingen zal aan het einde van hun boekjaar (mei 2014) gestart worden. Het resultaat van de verbonden partij.

Resultaat 2011/2012

€ - 8.578.919

(inclusief een bijzondere afwaardering van het onroerend goed van € 9.966.000). Indien rekening wordt gehouden met deze bijzondere last is er sprake een verbetering van het resultaat. Deze positieve ontwikkeling van de cijfers in samenhang met de toekomstprognoses heeft de bank (Rabobank) er toe bewogen WTC via krediet te blijven financieren. De continuïteit voor het WTC is daarmee gewaarborgd. Visie op de verbonden partij in relatie tot de uitvoering

Economische profilering. Het WTC en haar activiteiten

278


Bijlagen

Dienst:

Concernstaf

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Concernstaf

Contactpersoon:

H. Besselse

Volgnummer:

04

Programma:

3

van de doelstellingen die in de begroting zijn

past in het profiel voor een goede en belangrijke

opgenomen

vestigingsplaats.

279


Bijlagen

Dienst:

Stadsontwikkeling en –beheer

Portefeuillehouder:

H. Deinum

Sector:

Grond, Economie en Vastgoed

Contactpersoon:

H. Besselse

Volgnummer:

05

Programma:

3 en 7

Naam

Ontwikkelingsmaatschappij Westergo CV/BV

Juridische status

CV/BV


aandeelhouder

Zeggenschap/invloed

5,85%

CV

10%

BV

Vestigingsplaats

Harlingen


Het voor gemeenschappelijke rekening tot ontwikkeling brengen en uitbreiden van een industrie- en zeehavencomplex, onder meer door het verwerven van daartoe bestemde gronden en het aanleggen en verbeteren van de infrastructurele voorzieningen, het uitgeven van gronden, voorts het initiëren en intensiveren van de samenwerking tussen gemeenten en bedrijven in de zogenaamde Westergozone.


Geen


Per 01-01-2011 (CV)

€ 5.294.674


Per 31-12-2011 (CV)

niet bekend

Per 01-01-2011 (BV)

€

Per 31-12-2011 (BV)

60.063

niet bekend


Aandeel CV

€

226.890

commanditair kapitaal (CV) en in het eigen

Aandeel BV

€

3.630

vermogen van de BV

(= 10% van de aandelen)

Voorzieningen per 1 januari en

Per 01-01-2011


Per 31-12-2011


Per 01-01-2011 (CV)


Per 31-12-2011 (CV) Per 01-01-2011 (BV) Per 31-12-2011 (BV)


€

0

niet bekend € 9.237.610 niet bekend €

38.011

niet bekend €

0

vreemd vermogen Het resultaat van de verbonden partij

Resultaat 2011 CV

niet bekend

Resultaat 2011 BV

niet bekend

9

Dit aandeel is niet gewaardeerd op de balans 280

9


Bijlagen

Visie op de verbonden partij in relatie tot de uitvoering van de doelstellingen die in de begroting zijn opgenomen

281


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

H. Deinum

Sector:

Ruimtelijke Ordening en Inrichting.

Contactpersoon:

L. Kappert

Volgnummer:

06

Programma:

7

Naam

Parkeergarages Leeuwarden CV

Juridische status

CV


Stille vennoot

Zeggenschap/invloed

50%

10

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Zorg dragen voor openbare parkeerplaatsen middels het verwerven en behouden van parkeergarages en het beheren en exploiteren van die parkeergarages.


In 2012 heeft een afwaardering plaatsgevonden van de

gedurende het rekeningjaar in het belang dat de

boekwaarde van parkeergarage Hoeksterend met

gemeente in de verbonden partij heeft

€ 2,5 mln. De deelneming in de CV is om deze reden eveneens met € 2,5 mln afgewaardeerd ten laste van de reserve parkeren.

Het eigen vermogen per 1 januari en

Per 01-01-2012

€ 2.940.201


Per 31-12-2012

€ 2.686.370


Commanditair kapitaal

eigen vermogen

Per 01-01-2012

€ 2.605.650

Per 31-12-2012

€ 2.351.819


Per 01-01-2012

€

0


Per 31-12-2012

€

0




Per 01-01-2012

€ 1.639.000

Per 31-12-2012

€ 1.506.652


Lening (aan de st. parkeergarages Leeuwarden)

vreemd vermogen

Per 31-12-2013

€ 5.200.000


Resultaat 2012

€ - 253.831


De CV de ruimte geven om de bedrijfsvoering te richten


op het optimaliseren van het resultaat.

zijn opgenomen

10

Parkeergarages Leeuwarden CV is een samenwerkingsorgaan tussen de Stichting Parkeergarage Leeuwarden / Parkeergarages Leeuwarden BV als beherend vennoot en de gemeente Leeuwarden als stille vennoot.

282


Bijlagen

Dienst:

Stadsontwikkeling en -beheer

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Bouwen, Wonen en Milieu

Contactpersoon:

H. Boer

Volgnummer:

07

Programma:

12

Naam

Afvalsturing Friesland NV (Omrin)

Juridische status

NV


Aandeelhouder

Zeggenschap/invloed

Beperkt (12% van de aandelen)

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Verwerken van afval op een efficiënte en milieu hygiënische manier


Geen


Per 01-01-2012

€

40.546.000


Per 31-12-2012

€

41.634.000


Aandelenkapitaal

eigen vermogen

360 aandelen à € 450

€

162.000

Agioreserve

€

1.361

Totaal

€

163.361


Per 01-01-2012

€

13.515.000


Per 31-12-2012

€

12.711.000




Per 01-01-2012

€ 162.331.000

Per 31-12-2012

€ 155.386.000


€ 31.998.000

Per 31-12-2012

€ 36.761.000


€

0

€

1.183.000

vreemd vermogen Het resultaat van de verbonden partij.

Resultaat 2012

Conform het bepaalde in art. 23 lid van de statuten wordt 7% primair dividend over het nominale bedrag van de aandelen uitgekeerd, zijnde een bedrag van € 95.000. De resterende winst is ten gunste van de Algemene Reserve gebracht. Visie op de verbonden partij in relatie tot de uitvoering van de doelstellingen die in de begroting zijn opgenomen

283


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:


Contactpersoon:

H. Boer

Volgnummer:

08

Programma:

12

Naam

NV Fryslân Miljeu (Omrin)

Juridische status

NV


Aandeelhouder

Zeggenschap/invloed

50%

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Inzamelen van afval en het schoon- en berijdbaar houden van wegen c.a. op een efficiënte en milieu hygiënische manier


Geen


Per 01-01-2012

€ 4.317.000


Per 31-12-2012

€ 4.537.000


Aandelenkapitaal

eigen vermogen

41.612 aandelen à € 4,53

€

188.502

Agioreserve

€

72.577

Totaal

€

261.079


Per 01-01-2012

€

143.000


Per 31-12-2012

€

100.000




Per 1-1-2012

€ 4.641.000

Per 31-12-2012

€ 5.338.000


€ 6.132.000

Per 31-12-2012

€ 8.553.000


€

0

€

442.000


Resultaat 2012

Conform het bepaalde in art. 19 lid 5 van de statuten wordt hiervan 7% primair dividend over het nominale bedrag van de aandelen en agio uitgekeerd, zijnde een bedrag van € 60.000. De resterende winst is deels uitgekeerd aan aandeelhouders, deels gereserveerd of toegevoegd aan het eigen vermogen. Visie op de verbonden partij in relatie tot de uitvoering van de doelstellingen die in de begroting zijn opgenomen

284


Bijlagen

Dienst:

Welzijn

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Zorg, Hulpverlening, Sport

Contactpersoon:

I. Gaspers

Volgnummer:

09

Programma:

1, 2 en 11

Naam.

BV Sport

Juridische status.

BV

Bestuurlijke positie.

Aandeelhouder

Zeggenschap/invloed.

100% van de geplaatste aandelen

Vestigingsplaats.

Leeuwarden

Het openbaar belang dat behartigd wordt.

Uitvoering van het gemeentelijk sportbeleid met als strategisch doel: een sportieve, gezonde en leefbare samenleving.


Geen

gedurende het rekeningjaar in het belang dat de gemeente in de verbonden partij heeft. Het eigen vermogen per 1 januari en

Per 01-01-2012

€ 1.611.078

per 31 december van het rekeningjaar.

Per 31-12-2012

€ 1.895.897


Aandelenkapitaal

€

45.378

eigen vermogen.

Agioreserve

€

90.756

Totaal

€

136.134


Per 01-01-2012

€

264.000


Per 31-12-2012

€

67.698



per 31 december van het rekeningjaar.

Per 01-01-2012

€

0

Per 31-12-2012

€

0


€ 2.212.897

Per 31-12-2012

€ 3.200.963


Per 31-12-2011

€ 1.179.413

vreemd vermogen

Per 31-12-2012

€ 1.680.469

Dit betreft voornamelijk nog te ontvangen huur over het vastgoed. De looptijd hiervan is minder dan een jaar. Het resultaat van de verbonden partij.

Resultaat 2012

€

355.088


De BV Sport beheert en exploiteert de gemeentelijke


sportaccommodaties en voert een breed scala aan

zijn opgenomen.

activiteiten uit om de doelstellingen van het gemeentelijk sportbeleid te realiseren.

De geleverde prestaties van de verbonden partij in

De geleverde prestaties hebben bijgedragen aan de

relatie tot het gemeentelijk beleid.

realisering van het gemeentelijke strategische doel.

285


Bijlagen

Dienst:

Welzijn

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Werk en Inkomen

Contactpersoon:

M. Bosma/A. Wijkhuijs

Volgnummer:

10

Programma:

5

Naam

Caparis NV

Juridische status

NV (structuurregime)


Aandeelhouder

Zeggenschap/invloed

22,2 %

Vestigingsplaats

Drachten


Uitvoering Wet sociale werkvoorziening


Geen


Per 01-01-2012

€

- 3.995.000


Per 31-12-2012

€

60.000


€ 9.990 (aankoopwaarde aandelen)

eigen vermogen Voorzieningen per 1 januari en

Per 01-01-2012

€

1.474.000


Per 31-12-2012

€

1.598.000




Per 01-01-2012

€

9.281.000

Per 31-12-2012

€ 10.464.000


€ 17.264.000

Per 31-12-2012

€ 11.639.000


Leeuwarden is 1 van de 8 deelnemers in de GR SW

vreemd vermogen

Fryslân. De GR heeft een garantstelling van geldleningen met Caparis.


2012

€ -5.031.000


Vooruitlopend op de nieuwe Participatiewet is door de 8


aandeelhoudende gemeenten besloten een start te

zijn opgenomen

maken met (versnelde) afbouw van Caparis NV. Er is nog geen besluit over de toekomstige rol voor Caparis NV naast de afbouw van de WSW.

286


Bijlagen

Dienst:

Algemene Zaken

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Financiële Dienstverlening

Contactpersoon:

D. Klaver

Volgnummer:

11

Programma:

15

Naam

Bank Nederlandse Gemeenten

Juridische status

NV


Aandeelhouder


Gering (0,21% van de aandelen)

Vestigingsplaats

Den Haag


Verstrekken van kredieten aan Nederlandse Gemeenten


Geen


Per 01-01-2012

€

1.897 mln


Per 31-12-2012

€

2.752 mln

€

290.355


Per 01-01-2012

€


Per 31-12-2012

€


Per 01-01-2012

€ 134.563 mln


Per 31-12-2012

€ 139.476 mln


€

0

€

332 mln


2012 ( na belasting)


287


Bijlagen

Dienst:

Concernstaf

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Concernstaf

Contactpersoon:

M. Bosma

Volgnummer:

12 a

Programma:

15

Naam

Attero (Essent Milieu Holding NV)

Juridische status

NV


aandeelhouder



Vestigingsplaats

‘s-Hertogenbosch


De vennootschap heeft als doel het deelnemen in vennootschappen die werkzaam zijn op het gebied van afvalverwijdering en –verwerking, recycling/verwerking en het geschikt maken van afval tot producten voor hergebruik en energieopwekking.


Na afsplitsing van het afvalverwerkingsbedrijf en daarop


volgende verkoop van de aandelen Essent NV is de


gemeente aandeelhouder geworden van het afvalverwerkingsbedrijf.


Niet bekend

per 31 december van het rekeningjaar Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in het

Per 31-12-2012

€

16.287


Niet bekend

Per 31 december van het rekeningjaar Het vreemd vermogen per 1 januari en

Niet bekend


€

0


Niet bekend


Partij is niet betrokken bij de uitvoering van


doelstellingen die in de begroting zijn opgenomen.

zijn opgenomen

288


Bijlagen

Dienst:

Concernstaf

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Concernstaf

Contactpersoon:

M. Bosma

Volgnummer:

12 b

Programma:

15

Naam

Enexis Holding NV

Juridische status

NV


Aandeelhouder



Vestigingsplaats

Rosmalen


De vennootschap heeft als doel: a.

distributie en transport van energie

b.

in stand houden, beheren, exploiteren en uitbreiden van distributie- en transportnetwerken

c.

uitvoering van taken op grond van Elektriciteitsnet 1998 en Gaswet

d.

overige activiteiten binnen de grenzen van de wet


Na afsplitsing van het netwerkbedrijf en daarop


volgende verkoop van de aandelen Essent NV is de


gemeente aandeelhouder geworden van het netwerkbedrijf.


Niet bekend


Per 31-12-2012

€

84.150

€

0


Niet bekend


Niet bekend

per 31 december van het rekeningjaar Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in het vreemd vermogen Het resultaat van de verbonden partij.

Niet bekend





zijn opgenomen

289


Bijlagen

Dienst:

Concernstaf

Portefeuillehouder:

S. Feitsma

Sector:

Concernstaf

Contactpersoon:

Bosma, M.

Volgnummer:

12 c

Programma:

15

Naam

Publiek Belang Elektriciteitsproductie B.V.

Juridische status

BV


Aandeelhouder


Gering (0,0234% % van de aandelen)

Vestigingsplaats

‘s-Hertogenbosch


In afwachting van een uitspraak van de rechter het, via eigendom van aandelen, borgen van de publieke belangen die gemoeid zijn met o.a. productie van elektriciteit door de kerncentrale te Borssele.


De rechter heeft in kort geding bepaald dat de verkoop


van het 50% belang van Essent in de NV EPZ niet mag


worden verkocht aan RWE. De verkopende aandeelhouders blijven dus voorlopig eigenaar van het 50% belang van Essent NV.


Niet bekend


Per 31-12-2012

€

35.289


Niet bekend


Niet bekend


€

0


Niet bekend





zijn opgenomen

290


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

diverse

Sector:

Projecten

Contactpersoon:

H. de Haas

Volgnummer:

14 a/b

Programma:

6 en 12

Naam

GEM Beheer BV/CV (De Zuidlanden)

Juridische status

BV/CV


Aandeelhouder

Zeggenschap/invloed

100%

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Het realiseren van een woongebied van ca. 6.500 woningen, en het realiseren van gebieden voor dienstverlening ten behoeve van kantoren, commerciële voorzieningen c.a. Daarnaast: diverse verkeerstechnische aanpassingen, Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV), diverse nietcommerciële voorzieningen (scholen, sport, kinderopvang, etc.)


Gemeente is sinds 2010 de enige aandeelhouder


GEM Beheer BV heeft een aandelenkapitaal van


€ 18.000. Het aandelenkapitaal is tevens het eigen vermogen GEM Beheer CV heeft een commanditair kapitaal van € 250.000


De gemeente heeft door middel van een transactie op

eigen vermogen

16 december 2010 alle aandelen in de BV evenals het volledige commanditair kapitaal in de CV verkregen.


In 2011 heeft de gemeente de lening van € 36 mln


overgenomen alsmede het onderhanden werk. Feitelijk gezien zijn alle activiteiten ondergebracht bij de gemeente.


€ 5.002


Er is nog geen resultaat geboekt omdat er nog geen deel exploitatiegebied is afgesloten.


De juridische entiteit van de BV en CV De Zuidlanden


wordt aangehouden zolang de deelexploitatie Techum

zijn opgenomen

nog niet is afgerond. De feitelijke aansturing vindt volledig vanuit de gemeente Leeuwarden plaats. Het aanhouden van de juridische entiteiten vindt plaats vanuit financieel en fiscale overwegingen.

291


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

H. Deinum

Sector:


Contactpersoon:

R. Vrancken

Volgnummer:

15

Programma:

6 en 12

Naam

3 plus BV

Juridische status

BV


Aandeelhouder

Zeggenschap/invloed

40% Besluitvorming op basis van unanimiteit

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Het realiseren (kostenneutraal) van woningbouwprojecten in vooral het binnenstedelijk gebied van de gemeente Leeuwarden in de periode 2003 tot 2015 middels een publiek-private samenwerking tussen de gemeente Leeuwarden en Consortium Noord BV


De BV is in 2003 opgericht. De gemeente heeft een


belang van 40% in de BV; de overige 60% is in handen


van Consortium Noord BV.


Aandelenkapitaal


Per 01-01-2012

€ 20.000

Per 31-12-2012

€ 20.000

Algemene Reserve (incl. onverdeeld resultaat) Per 01-01-2012

€ -4.209

Per 31-12-2012

€ -6.522


Aandelenkapitaal per 31-12-2012

€

8.000

eigen vermogen

Algemene Reserve per 31-12-2012

€

- 2.608

Totaal

€

5.392

(40%) Voorzieningen per 1 januari en

Per 01-01-2012

€

0


Per 31-12-2012

€

0


Kortlopend vreemd vermogen


Per 01-01-2011

€ 109.315

Per 31-12-2012

€

95.680

€

0

Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in het vreemd vermogen Het resultaat van de verbonden partij.

Resultaat 2012

€

- 2.313

Overeengekomen is een neutraal eindresultaat aan het einde van de samenwerkingsperiode op 31 december 2014. Indien geen neutraal eindresultaat is behaald zal

292


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

H. Deinum

Sector:


Contactpersoon:

R. Vrancken

Volgnummer:

15

Programma:

6 en 12

de samenwerking met maximaal vijf jaar worden verlengd om dit alsnog te bereiken. Het beheer van het Reservefonds waarmee de (positieve of negatieve) project resultaten worden verrekend geschiedt door de BV Visie op de verbonden partij in relatie tot de

Het Consortium Noord BV bestaat uit de CHF en een


viertal onder de naam De Fuut BV samenwerkende

zijn opgenomen

bouwbedrijven. Deze partijen zorgen in principe voor de uitvoering van de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) overeengekomen projecten tegen het op grond van een overeengekomen basisrekenmodel bepaald bedrag. Doordat binnen de AvA besluitvorming op basis van unanimiteit geschiedt, kan directere beïnvloeding door de gemeente plaatsvinden op woningbouwprojecten die via de BV worden vermarkt. Het gemeentelijk (woningmarkt)beleid is daarbij leidend. Begin 2014 is besloten om de samenwerking met Consortium Noord te beëindigen. Als gevolg van deze beëindiging ontstaat een compensatieverplichting voor Consortium Noord in verband met grondverwerving in de Zuidlanden ad € 0,58 mln

293


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

H. Deinum

Sector:

Projecten

Contactpersoon:

R. Hornstra

Volgnummer:

16 a/b

Programma:

6 en 12

Naam

CV/BV Blitsaerd

Juridische status

CV/BV


Stille vennoot/aandeelhouder

Zeggenschap/invloed

CV 49% BV 50%

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Het realiseren van een woongebied voor 400 woningen in het dure segment


De gemeente heeft een 49% belang in de CV en 50%


belang in de BV (de BV heeft 2% belang in de CV).


Hierin hebben zich geen wijzigingen in voorgedaan. De andere aandeelhouder/vennoot is Vastgoed De Friesche Wouden.

Het eigen vermogen van de CV per 1 januari en

Commanditair kapitaal


Per 01-01-2012

€

4.537.801

Per 31-12-2012

€

4.537.801

Overige reserves (incl. onverdeeld resultaat) Per 01-01-2012

€ - 2.390.234

Per 31-12-2012

€ - 2.622.248

Het eigen vermogen van de BV per 1 januari en

Aandelenkapitaal


Per 01-01-2012

€

18.000

Per 31-12-2012

€

18.000

Algemene Reserve (incl. onverdeeld resultaat) Per 01-01-2012

€

-50.614

Per 31-12-2012

€

-55.582


CV 49%

eigen vermogen

Commanditair kapitaal 31-12-2012 €

2.262.094

Overige reserves 31-12-2012

€ - 1.284.902

Totaal

€

977.192

BV 50% (90 aandelen à € 100,00)

€

9.000

Algemene Reserve 31-12-2012

€

- 27.791

Totaal

€

- 18.791

Voorzieningen van de BV per 1 januari en

Per 01-01-2012

€

17.111


Per 31-12-2012

€

22.051

Het vreemd vermogen van de CV per 1 januari en

Per 01-01-2012

€ 17.689.927


Per 31-12-2012

€ 17.960.007

294


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

H. Deinum

Sector:

Projecten

Contactpersoon:

R. Hornstra

Volgnummer:

16 a/b

Programma:

6 en 12

Het vreemd vermogen van de BV per 1 januari en per 31 december van het rekeningjaar

Per 01-01-2012 Per 31-12-2012


€ €

18.706 18.697

€

0


Resultaat CV 2012

€ - 232.014

Resultaat BV 2012

€ -

4.967


De verbonden partij gaat ten uitvoer brengen de


beleidsuitgangspunten van de Gemeente Leeuwarden

zijn opgenomen

zoals deze omschreven zijn in de Structuurvisie Leeuwarden Open Stad (1995), LEVI 2030 (1999), MOP (1999). Daarnaast geeft de verbonden partij uitvoering aan het Ontwikkelingskader Leeuwarden waarin afspraken zijn gemaakt met de Provincie en de regio inzake de Woningbouwproductie.

295


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

T. Koster

Sector:

Projecten

Contactpersoon:

B. Bijma

Volgnummer:

17a/b

Programma:

2 en 3

Naam

CV/BV Kenniscampus Leeuwarden

Juridische status

CV/BV


De portefeuillehouder is tevens aandeelhouder.

Zeggenschap/invloed

CV: 32% BV: 33.3%

Vestigingsplaats

Leeuwarden

Het openbaar belang dat op behartigd wordt

Herstructurering openbare ruimte Kenniscirculatie


Ondertekening samenwerkingsovereenkomst op 18


december 2006. Dit heeft de weg vrijgemaakt voor het


statutair oprichten van de CV/BV

Het eigen vermogen van de CV per 1 januari en

Per 01-01-2012

€

1.000


Per 31-12-2012

€

1.000

Het eigen vermogen van de BV per 1 januari en

Per 01-01-2012


Per 31-12-2012

€ 16.637 € 16.306


Per 31-12-2012 CV

€

320

eigen vermogen

Per 31-12-2012 BV

€

5.435


Kortlopend vermogen


Per 01-01-2012 CV

€

941.160

Per 31-12-2012 CV

€

133.466

€

0

Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in het vreemd vermogen Het resultaat van de verbonden partij.

Resultaat 2012 CV

€

Resultaat 2012 BV

€

0 - 331


Het integraal aanpakken van de openbare ruimte in het


Kenniscampus gebied zoals aangegeven in het door de

zijn opgenomen

Raad vastgestelde masterplan, en de samenwerkingsovereenkomst.


Het project kenniscampus wordt conform planning in het


masterplan uitgevoerd. In 2012 is fase 2 (o.a. kennisboulevard) opgeleverd. Begin 2013 start de bouw van 3 woontorens voor studentenhuisvesting. De 1e toren wordt in het 1e halfjaar van 2014 opgeleverd.

296


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

I. Diks

Sector:

Wijkzaken

Contactpersoon:

H. Kerkhof

Volgnummer:

18

Programma:

3, 7, 11 en 12

Naam

De Marrekrite

Juridische status

Gemeenschappelijke regeling


Vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur

Zeggenschap/invloed

1 stem/23 deelnemende partijen

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Middels het samenwerkingsorgaan van de Provincie en 22 deelnemende Friese gemeenten, het Friese waterland zowel toeristisch als recreatief zo goed mogelijk te laten functioneren, daarbij rekening houdend met de belangen van landschap en natuur. Het maken van aanlegvoorzieningen in het buitengebied alsmede het beheer en onderhoud daarvan is de hoofdactiviteit.


Geen


Per 01-01-2012

€ 4.036.540


Per 31-12-2012

€ 4.413.260


€

0


Per 01-01-2012

€

0


Per 31-12-2012

€

0



€

0

Per 31 december van het rekeningjaar Kort vreemd vermogen Per 01-01-2012

€

274.771

Per 31-12-2012

€

253.962


€

0

€

376.720


Resultaat 2012

Een eventueel exploitatietekort wordt gedekt door de deelnemers: de provincie Fryslân en 22 Friese gemeenten voor resp. 45% en 55% (waarvan Leeuwarden 6%). Visie op de verbonden partij in relatie tot de

De Marrekrite wil het takenpakket uit gaan breiden met


landrecreatie. De gemeente Leeuwarden is hier

zijn opgenomen

voorstander van.

297


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

I. Diks

Sector:

Wijkzaken

Contactpersoon:

H. Kerkhof

Volgnummer:

18

Programma:

3, 7, 11 en 12


De Marrekrite verzorgt het onderhoud van een aantal


steigers ten behoeve van de watersport en draagt dien ten gevolge bij aan de ontwikkeling van het toerisme in Leeuwarden.

298


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

H. Deinum

Sector:


Contactpersoon:

K. Spoelstra

Volgnummer:

19

Programma:

6

Naam

Hûs en Hiem

Juridische status




Zeggenschap/invloed

Elke gemeente in Fryslân heeft 1 stem

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Hûs en Hiem verzorgt voor de gemeente de verplichte welstandsadvisering voor aangevraagde bouwvergunningen zoals bedoeld in de Woningwet. Daarnaast adviseert Hûs en Hiem omtrent monumenten voor monumentenvergunningen.


Geen


Per 01-01-2012:

€


Per 31-12-2012:

€ - 15.779


83.360

€

0


Per 01-01-2012

€

25.000


Per 31-12-2012

€

10.771




Per 01-01-2012

€ 101.911

Per 31-12-2012

€ 110.212


€

0


Resultaat 2012

€ -99.139


Hûs en Hiem levert een bijdrage in het realiseren van de


volgende gemeentelijke doelstellingen uit de

zijn opgenomen

programma-begroting: 

goede kwaliteit gebouwde omgeving



duurzaam behoud van monumenten


Het geven van welstandsadviezen als onderdeel van de

relatie tot het gemeentelijk beleid

bouwvergunning en monumentadviezen ten behoeve van monumentenvergunningen

299


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

I. Diks

Sector:


Contactpersoon:

K. Spoelstra

Volgnummer:

20

Programma:

6 en 13

Naam

Milieuadviesdienst (MAD)

Juridische status



Vertegenwoordigd in het Algemeen en Dagelijks Bestuur

Zeggenschap/invloed

1 stem/16 (15 deelnemende gemeenten en 1 voorzitter)

Vestigingsplaats

Leeuwarden


Behartigen belang milieubeheer


Geen


Per 01-01-2012

€ 1.162.687


Per 31-12-2012

€

890.078

€

0


Per 01-01-2012

€

0


Per 31-12-2012

€

0




Per 01-01-2012

€ 1.057.585

Per 31-12-2012

€

592.674


€

352.356

Per 31-12-2012

€

310.678


€

0


Resultaat 2012

€ - 109.067


In 2013 is de oprichting van de oprichting van de Fryske


Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (Fumo) afgerond.

zijn opgenomen

De Fumo voert vanaf 1 januari 201vergunningverlening, toezicht en handhaving uit voor zowel de provincie als de gemeenten en het Wetterskip De taken van de MAD zijn per 1-1-2014 overgenomen door Fumo. De MAD zal in de loop van 2014 worden geliquideerd.


De gemeente neemt diensten af voor specifieke


milieuvraagstukken. In 2011 is een dienstverleningsovereenkomst afgesloten waarin de af te nemen diensten concreet zijn benoemd.

300


Bijlagen

Dienst:


Portefeuillehouder:

I. Diks

Sector:


Contactpersoon:

H. Boer

Volgnummer:

21

Programma:

Naam

OLAF

Juridische status




Zeggenschap/invloed Vestigingsplaats

Leeuwarden


Afvalverwijdering. NV Afvalsturing Friesland is voor OLAF in de plaats gekomen. OLAF, feitelijk slapend, wordt in stand gehouden om de volgende redenen: 

via de GR hebben alle Friese gemeenten leveringsplicht voor het huishoudelijk afval; door OLAF in stand te houden kon vermeden worden dat er een nieuwe moeizame overeenkomst met afvalsturing moest worden gesloten.



de werknemers van afvalsturing kunnen hun ambtenarenstatus behouden en werd voorkomen dat alle gemeenten een garantieverklaring naar het ABP moesten sturen



de door OLAF opgenomen geldleningen konden in stand blijven


Geen


Geen financiële gegevens opgenomen wegens gebrek


aan relevantie.


€

0




aan relevantie.




aan relevantie.


€

0


Geen financiële gegevens opgenomen wegens gebrek aan relevantie.


301


Bijlagen

Dienst:

Algemene Zaken

Portefeuillehouder:

F. Crone

Sector:

Juridische en Veiligheidszaken

Contactpersoon:

L. v.d. Burgt

Volgnummer

22

Programma:

4 en 10

Naam

Veiligheidsregio Fryslân

Juridische status (GR/BV/CV/NV of Stichting)



Lid agendacommissie Veiligheid, bestuurscommissie Veiligheid, dagelijks en algemeen bestuur (burgemeester). Lid agendacommissie Gezondheidszorg en bestuurscommissie Gezondheidszorg (wethouder).

Zeggenschap /Invloed

Elke gemeente in Fryslân heeft 1 stem.

Vestigingsplaats

Leeuwarden


De VR Fryslân (voormalig HVD), bestaande uit de GGD, GHOR (Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen), Bevolkingszorg en Brandweer Fryslân, is een gemeenschappelijke regeling van alle Friese gemeenten en verzorgt de wettelijke taken op het gebied van veiligheid en gezondheid voor alle inwoners van Fryslân. Het betreft voornamelijk de wettelijke taken, zoals bepaald in de Wet Publieke Gezondheid en Wet Veiligheidsregio. Op hoofdlijnen wordt onderscheid gemaakt in twee programma's: Openbare gezondheid en Veiligheid. Het eerste programma richt zich voornamelijk op: algemene gezondheidszorg, jeugdgezondheidszorg en beleid en ondersteuning. Het tweede programma betreft voornamelijk: risicobeheersing en operationele voorbereiding en geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen en brandweerzorg.


De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel tot de wijziging


van de Wet op de Veiligheidsregio aangenomen op 26-


09-2012 en de wet is op 2-10-2012 in het Staatsblad opgenomen. De wijziging heeft betrekking op: 

De oprichting van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) voor de organisatie van alle brandweeropleidingen.



De volledige regionalisering van de brandweer.

Regionalisering van de brandweer is hierdoor verplicht per 1 januari 2014. Het algemeen bestuur heeft daarop de Friese norm vastgesteld over vereiste aanrijtijden, kwaliteit en differentiatie tussen stedelijk en landelijk gebied.

302


Bijlagen

Dienst:

Algemene Zaken

Portefeuillehouder:

F. Crone

Sector:


Contactpersoon:

L. v.d. Burgt

Volgnummer

22

Programma:

4 en 10

Deze norm ligt 50 % boven de wettelijke norm. Voor Leeuwarden geldt op basis van risicoprofiel en bebouwingsdichtheid de wettelijke opkomsttijd. Per 1 januari 2014 is de brandweer geregionaliseerd en onderdeel geworden van de Veiligheidsregio Fryslân. Het regionaal crisisplan is geactualiseerd en in aansluiting op de nieuwe clusters brandweer (Noordwest) is er voor gekozen om de gemeentelijke samenwerking (bevolkingszorg) binnen hetzelfde cluster te doen. Met de gemeenten van het cluster Noordwest is de gemeentelijke crisisorganisatie vorm gegeven en zal in 2014 verder ontwikkeld worden. Het eigen vermogen per 1 januari en

Per 01-01-2012

€ 6.370.122


Per 31-12-2012

€ 4.378.230


€

0


Per 01-01-2012

€ 4.415.828


Per 31-12-2012

€




Per 01-01-2012

€ 6.502.022

Per 31-12-2012

€ 6.200.470

5.304.087


€ 7.162.245

Per 31-12-2012

€ 4.259.285


€

0


Resultaat 2012

€ 1.347.363


Wettelijke taken op adequate en doelmatige wijze


uitvoeren daarbij zoveel mogelijk rekening houdend met

zijn opgenomen

de individuele belangen van de deelnemende gemeenten.


De VR Fryslân voert de taken uit die de gemeente


wettelijk verplicht is op het gebied van de publieke gezondheid en geeft de gemeente advies over het te voeren gemeentelijk gezondheidsbeleid. Een brede uitvoeringstaak heeft het onderdeel GGD op het gebied van de jeugdgezondheidszorg. In principe worden alle kinderen en jeugdigen gevolgd op het gebied van hun veilig en gezond opgroeien. Deze taken liggen wettelijk vast en worden getoetst door de Inspectie op de Volksgezondheid.

303


Bijlagen

Dienst:

Algemene Zaken

Portefeuillehouder:

F. Crone

Sector:


Contactpersoon:

L. v.d. Burgt

Volgnummer

22

Programma:

4 en 10

De geleverde prestaties van de VR Fryslân bevinden zich voor de brandweer op het gebied van het voorbereiden van bestrijden van ongevallen en brandbestrijding, grotere incidenten en de organisatie van de uitvoering van specialistische taken. Daarnaast draagt de regionale brandweer zorg voor randvoorwaarden: zoals alarmering. Geconcludeerd kan worden dat de regionale brandweer een taak uitvoert die een aantal voorwaarden schept om het gemeentelijk beleid uit te voeren en een aantal taken uitvoert.

304


Bijlagen

Dienst:

Welzijn

Portefeuillehouder:

A. Ekhart

Sector:

Werk en Inkomen

Contactpersoon:

A. Wijkhuijs

Volgnummer:

23

Programma:

5

Naam

Sociale Werkvoorziening Fryslân

Juridische status



Vanaf 1 januari 2008 is er sprake van 1 lid van het college in het dagelijks bestuur en algemeen bestuur (is tevens voorzitter GR).

Zeggenschap/invloed

Vanaf 1 januari 2008 1 stem / 8 deelnemende partijen

Vestigingsplaats

Drachten


Beleidsontwikkeling en uitvoering Wet sociale werkvoorziening


Geen


Per 01-01-2012

€

0


Per 31-12-2012

€

0

€

0


Per 01-01-2012

€

0


Per 31-12-2012

€

0




Per 01-01-2012

€ 11.249.000

Per 31-12-2012

€ 12.281.000


€ 11.888.000

Per 31-12-2012

€


Maximaal risico betreft circa 22%

vreemd vermogen

van € 18.459.000, dat is circa 4,0 mln


Resultaat 2012

€

6.178.000

0

Het resultaat van de GR loopt via de exploitatie van Caparis NV, zijnde de uitvoerende organisatie namens de GR. Zie hiervoor ook het overzicht met volgnummer 10 van deze bijlage. Visie op de verbonden partij in relatie tot de

In 2011 hebben de colleges van de aangesloten


gemeenten een herijking van de visie op de uitvoering

zijn opgenomen

van de sociale werkvoorziening Fryslân geformuleerd

305


Bijlagen

Dienst:

Welzijn

Portefeuillehouder:

A. Ekhart

Sector:

Werk en Inkomen

Contactpersoon:

A. Wijkhuijs

Volgnummer:

23

Programma:

5

voor de periode 2012 tot en met 2018. Deze herijking is in januari 2012 aangeboden aan de raden van de aangesloten gemeenten.

306


Bijlagen

BIJLAGE C Verloop reserves en voorzieningen

307


Bijlagen

(€) Code RES001

Omschrijving Algemene Reserve Algemene Reserve

Begin saldo 2013

Rente

Overige

bijschrijving

vermeerderingen

Verminderingen

Eind saldo 2013

Bespaarde rente

18.123.828

616.914

11.431.940

13.720.000

16.452.683

616.914

18.123.828

616.914

11.431.940

13.720.000

16.452.683

616.914

13.173.182

314.745

7.004.709

3.358.655

17.133.981

550.805

RES003

SIOF

RES005

Budgetoverheveling

6.197.544

0

7.400.297

5.496.360

8.101.481

146.792

RES006

Egalisatie heffingen

5.093.796

99.392

551.357

581.122

5.163.423

173.936

RES012

Egalisatie bijdrage VRF FLO

0

0

19.885

0

19.885

0

RES014

Bovenwijkse voorzieningen

2.251.469

80.078

0

0

2.331.547

80.078

RES015

Grondexploitatie

9.472.035

336.891

1.524.325

2.756.543

8.576.708

336.892

RES016

Parkeren

886.076

18.582

71.418

798.415

177.661

18.582

RES018

Garantie financiering PWVB

176.255

3.557

0

0

179.812

6.226

RES019

Stimulering werkgelegenheid

516.554

10.426

132.000

RES020

Stadsvernieuwing

429.194

14.571

RES027

Reserve ISV III

9.526.933

218.997

RES031

Reserve afschrijvingen

176.850

0

RES034

Reserve Egalisatie Verkiezingen

123.061

3.452

RES035

Loon- & Prijsontw. Gesubs. Inst.

613.328

13.645

555.500

RES036

Reserve frictiemiddelen

1.352.183

25.585

1.651.000

RES038

BWS Volkshuisvesting

1.143.544

23.082

0

RES045

Reserve Revolving Fund Monumenten

1.950.000

0

0

RES046

Reserve herstructurering Binnenstad

1.063.564

21.468

0

RES048

Reserve kunst in de openbare ruimte

415.993

7.936

0

RES049

Reserve stedelijke vernieuwing

192.265

3.881

RES051

Reserve gemeentelijke samenwerking

336.035

RES052

Bijdrage subsidie Filmhuis

1.655.645

RES053

Economische participatie

1.028.539

RES054

Reserve duurzaamheidslening

0 57.774.045

0

658.980

18.246

238.000

205.765

14.571

3.150.000

3.419.593

9.476.337

383.245

0

40.225

136.625

6.058

105.000

115.000

116.513

6.040

575.200

607.273

23.878

1.889.741

1.139.027

44.774

308.562

858.064

40.393

0

1.950.000

68.250

1.085.032

0

37.568

60.719

363.210

13.887

0

0

196.146

6.791

12.280

99.307

362.000

85.622

12.280

74.504

0

101.000

1.629.149

74.504

36.617

2.662

160.000

907.818

36.617

0

1.100.000

0

1.100.000

0

1.319.689

23.367.460

21.346.167

61.115.027

2.100.413

308


Bijlagen

Code

Omschrijving

Rente

Overige

bijschrijving

vermeerderingen

8.215.044

0

0

3.201.049

5.013.995

0

84.112.917

1.936.603

34.799.400

38.267.216

82.581.705

2.717.327

Begin saldo 2013

Verminderingen

Eind saldo 2013

Bespaarde rente

R2RES400 - Saldo baten en lasten RES099

Saldo van rekening baten en lasten

Totaal reserves

309


Bijlagen

(€) Vooruit ontvangen bedragen overheidslichamen

Begin saldo

Rente

Overige

2013

bijschrijving

vermeerderingen

23.577

0

136.891

160.468

312.305

0

0

0

0

51.750

VBD0001

Duiktaak Hulpverl.dienst Fryslân

VBD0005

RMC - algemeen

VBD0010

Veiligheidshuis Fryslân - Jeugd

VBD0011

Veiligheidsh.Fryslân – Veilige publieke taak

0

0

VBD0015

Maatschappelijke opvang (v.h.VRZ521)

130.175

0

VBD0020

Preventie kindermishandeling Fryslân

168.197

VBD0025

Wet Inburgering (part budget)

VBD0026

Prov Alcohol Nuchtere Fries

VBD0028

Verminderingen

Eind saldo 2013

Bespaarde rente

0

956

312.305

0

4.555

28.102

23.648

1.213

122.398

44.652

77.746

1.775

0

130.175

0

4.556

0

-67.393

100.804

0

5.194

442.594

0

209.471

206.718

445.347

16.015

44.160

0

-1.949

42.211

0

1.167

P-budget - Rijksverg re-integratie

29.196.213

0

10.610.641

0

39.806.854

1.188.652

VBD0029

P-budget - algemeen (btw comp)

-155.061

0

0

0

-155.061

-5.428

VBD0031

P-budget - overige instrumenten

-991.162

0

0

36.860

-1.028.022

-35.670

VBD0032

P-budget - gesubsidieerde arbeid

-8.806.933

0

0

1.789.301

-10.596.234

-345.323

VBD0033

P-budget - contracten re-integratie

-1.229.701

0

0

1.419

-1.231.120

-43.077

VBD0034

P-budget - casemanagement

-5.680.895

0

0

3.387.653

-9.068.548

-205.025

VBD0035

P-budget - instr werkgeversteam

-2.350.086

0

0

-154

-2.349.932

-82.248

VBD0036

P-budget - lw plek - verloning

-2.551.548

0

0

0

-2.551.548

-89.305

VBD0037

P-budget - lw plek - begeleiding

-2.686.293

0

0

-1.644

-2.684.649

-93.981

VBD0038

P-budget - lw plek - aanv dienstverl

-103.720

0

0

2.960

-106.680

-3.721

VBD0039

P-budget - maatschappelijke particip

-301.004

0

0

0

-301.004

-10.532

VBD0040

P-budget - bureau zelfstandigen

-279.123

0

0

228.485

-507.608

-12.078

VBD0041

P-budget - schuldhulpverlening

-726.158

0

0

203.528

-929.686

-26.521

VBD0042

P-budget - medische dienstverlening

-375.054

0

0

83.387

-458.441

-14.247

VBD0043

P-budget - stipejild

-52.998

0

0

27.321

-80.319

-2.213

VBD0044

Actieplan Jeugdwerkloosheid (ESF) 2

521.344

0

0

27.454

493.890

17.738

VBD0045

P-budget – Baanbrekend Frl (c btw)

-948.310

0

0

859.839

-1.808.149

-41.482

VBD0046

P-budget – Baanbrekend Frl (n c btw)

-35.775

0

0

140.161

-175.936

-2.948

VBD0047

Onderwijsachterstanden

392.024

0

1.351.272

1.487.208

256.088

1.908

VBD0048

P-budget – Power injections

-198.578

0

0

439.650

-638.228

-8.900

310


Bijlagen

Vooruit ontvangen bedragen overheidslichamen

Begin saldo

Rente

Overige

2013

bijschrijving

vermeerderingen

Verminderingen

Eind saldo 2013

Bespaarde rente

VBD0049

P-budget – Matchcare

0

0

0

228.200

-228.200

-3.125

VBD0050

P-budget – overige instrumenten W&I

0

0

0

794.747

-794.747

-7.834

VBD0051

P-budget – overige instrumenten SoZa

0

0

0

39.008

-39.008

-530

VBD0053

P-budget – Klant in zicht

0

0

0

855.305

-855.305

-4.370

VBD0054

P-budget – Flexwurk

0

0

0

629.991

-629.991

-7.044

VBD0055

P-budget – Talentcentrum

0

0

0

390.053

-390.053

-771

VBD0056

P-budget – Boost projecten wijkteams

0

0

0

143.151

-143.151

0

3.758.190

0

12.413.081

12.819.318

3.351.953

197.356

Totaal vooruit ontvangen bedragen overheidslichamen

311


Bijlagen

(€) Voorzieningen

Begin saldo

Rente

Overige

2013

bijschrijving

vermeerderingen

24.555

0

850

135.493

0

4.742

20.778

0

365

14.396

VAG802

Afgesloten complex Goutum Noord

VAG804

Afgesl complex Jelsumerstr-Dammelaan

VAG808

Afgesloten compl Blitsaerd

VAG813

Afgesloten complex Hemrik

251.262

0

8.726

VAG814

Afgesloten complex Newtonpark 1

42.673

0

1.488

VAG815

Afgesloten complex Newtonpark 2

105.425

0

3.663

VAG816

Afgesloten complex Vrijheidswijk ZW

VAG817

Afgesloten complex Businesspark-IIII

VAG818

Afgesloten complex Marnixveld

VRZ502

Specifieke risico’s

VRZ505

Pensioenen bestuurders

VRZ510 VRZ511

Verminderingen

Eind saldo Bespaarde rente 2013

522

24.883

850

140.235

4.742

6.747

365

3.068

256.920

8.726

222

43.939

1.488

1.223

107.865

3.663

4.021

0

141

4.162

141

231.000

0

8.041

2.688

236.352

8.041

0

0

800.000

0

800.000

0

33.165

0

52.996

2.945

83.216

46.654

3.359.377

0

262.855

3.622.232

0

118.563

Expl. en onderh. gymnastieklokalen

306.345

0

398.800

0

705.145

11.675

Onderhoud gebouwen onderwijs

254.868

0

275.900

338.966

191.802

10.791

VRZ512

Geoormerkte Rijksbijdragen J&O

-160

0

0

-160

0

-6

VRZ515

Bodemsanering

1.472.208

0

0

419.000

1.053.208

51.527

VRZ519

Groot Onderhoud Vastgoed

2.638.326

0

1.851.100

1.737.771

2.751.655

91.014

VRZ528

Arbeidsgerelateerde kosten

334.302

0

6.684.233

426.904

6.591.631

7.427

VRZ547

Zadelfonds monumentenzorg

490.938

0

17.453

14.522

493.869

17.453

VRZ548

Openbaar vervoer

386.531

0

12.075

250.215

148.391

12.075

VRZ550

Afkoopsommen onderhoud graven

VRZ551

Onderhoud graven fam. Zadel

VRZ552

Riolering

VRZ555 VRZ556

76.968

0

20.428

0

97.396

2.694

327.265

0

15.479

3.900

338.844

11.579

4.759.236

0

4.292.227

2.350.596

6.700.867

198.519

Voorziening ISV-1

991.353

0

0

22.448

968.905

34.660

BDU - Soc. integr.&veiligh. GSB-III

703.688

0

0

703.688

0

17.583

VRZ557

BDU - Fysiek 2005-2009 GSB III

472.590

0

0

-4217

476.807

16.604

VRZ561

Voorziening Wijkbudgetten

VRZ566

MFC Vrijheidswijk

VRZ567

Caparis

676.599

0

264.291

263.417

677.473

20.771

2.599.989

0

117.000

2.716.989

0

89.211

101.173

0

0

101.173

0

3.541

312


Bijlagen

Voorzieningen

Begin saldo

Rente

Overige

2013

bijschrijving

vermeerderingen

Verminderingen

Eind saldo Bespaarde rente

63.400

0

138.975

16.135

186.240

2.219

0

0

2.994.136

2.033.472

960.664

15.782

2013

VRZ570

Compensatie groen

VRZ571

Onderhoud verhardingen

VRZ572

Onderhoud openbare verlichting

0

0

247.000

220.000

27.000

1.724

VRZ573

Onderhoud civiele kunstwerken

0

0

797.000

166.335

630.665

5.807

20.863.368

0

19.269.964

15.428.450

24.704.882

815.883

108.734.475

1.936.603

66.482.445

66.514.984

110.638.540

3.730.566

Totaal voorzieningen Totaal-generaal

313


Bijlagen

314


Bijlagen

BIJLAGE D Overzicht gewaarborgde geldleningen

315


Bijlagen

(€) Oorspronkelijk bedrag van de lening

Doel van de lening

1

2 210.000 renovatie en uitbreiding clubhuis 200.000 aankoop dienstencentrum Dirk Boutstraat 36 155.000 renovatie tennisbanen

603.822 Saneringskredieten div.personen 2.759.528 Ver- en nieuwbouw 3.582.479 Ver- en nieuwbouw 3.267.217 Nieuwb.loc.zuid 5.899.142 Nieuwb.loc.zuid 1.575.922 Omzetting garanties vml. St. L'der Buitenschool 1.715.000 nieuwbouw Fries Museum 100.000 garantstelling seizoen 2012/2013 Aris 4.084.021

Naam van de geldnemer

Geldverstrekker

3

4

5

6

Restant lening per 31 december 2013

Door de gemeente gewaarborgd bedrag van de lening per 31 december 2013

7

8

Friesland Bank

157.000

78.500

147.000

73.500

Friesland Bank

161.667

161.667

156.667

156.667

Tennisclub Nylân

Friesland Bank

139.500

69.750

124.000

62.000

Kredietbank Nederland

505.286

505.286

542.136

542.136

Stichting Zorggroep Noorderbreedte Stichting Zorggroep Noorderbreedte Stichting Zorggroep Noorderbreedte Stichting Zorggroep Noorderbreedte St Jeugdzorg Friesland

2.391.591

2.391.591

2.207.623

2.207.623

3.343.648

3.343.648

3.104.816

3.104.816

272.268

272.268

0

0

453.780

453.780

0

0

BNG

817.145

817.145

758.777

758.777

St. Het Fries Museum

BNG

1.654.122

1.654.122

1.621.775

1.621.775

Aris

BV Sport

100.000

100.000

0

0

St. Aldlanstate

741.399

741.399

568.102

568.102

79.150

79.150

49.350

49.350

550.000

550.000

550.000

550.000

2.042.639

2.042.639

2.042.639

2.042.639

200.000 Verbouw dorpshuis

Ien en Mien

750.000 liquiditeit

Cambuur

Friesland Bank

Hegie & Hegie Vastgoed bv

BNG

316

Door de gemeente gewaarborgd bedrag van de lening per 1 januari 2013

voetbalvereniging LAC Frisia 1883 St. Cultuurcentrum Leeuwarden

BNYMellon (v.h. F & C AbnAmro) Rabo

2.042.639 bouw 38 starterswoningen v.Swietenstraat 8-10

Restant lening per 1 januari 2013


Bijlagen

Oorspronkelijk bedrag van de lening

Doel van de lening


Geldverstrekker





1

2

3

4

5

6

7

8

Geborgde particuliere leningen voor start NHG Particuliere hypotheken

Diversen

2.645.910

2.478.414

2.478.414

1.065.249

1.065.249

1.024.845

1.024.845

333.096

333.096

328.516

328.516

11.377

11.377

9.269

9.269

149.974

149.974

149.974

149.974

4.518.673

4.518.673

0

0

294.312

294.312

294.312

294.312

Particuliere hypotheken

Diversen


Diversen

Fortis bank


Diversen

SPF Beheer bv


Diversen

Direktbank


Diversen

Friesland bank


Diversen

Westland / Utrecht


Diversen

SNS Bank

83.826

83.826

81.154

81.154


Diversen

58.084

58.084

58.084

58.084


Diversen

484.574

484.574

2.820.786

2.820.786


Diversen

111.176

111.177

235.503

235.503


Diversen

Delta Loyd Levensverzekering Rabobank Leeuwarden Reaal verzekeringen Florius vh Bouwfonds Hypotheken BV

591.213

591.213

500.151

500.151


Diversen

OHRA


Diversen

ING bank


Diversen


Diversen

PVF/Syntrus Achmea Rabobank Sneek/z.w. Friesland


Diversen

Rabo Surhuisterveen

317

2.645.910

Obvion (Stichting Pensioenfonds ABP) Aegon

77.143

77.143

77.143

77.143

4.486.688

4.486.688

3.784.294

3.784.294

215.482

215.482

201.380

201.380

6.067

6.067

124.829

124.829

87.126

87.126


Bijlagen


Doel van de lening


Geldverstrekker





1

2

3

4

5

6

7

8


Diversen

Rabo Heerenveen


Diversen


Diversen

Nationale Nederlanden ABN AMRO


Diversen

ABN AMRO


Diversen


Diversen

Generali overzicht 31.12.2010 Rabo Eindhoven

Nationale Hypotheek Garantie verstrekt in 1995

Diversen

verstrekt in 1996 verstrekt in 1997

214.772

278.204

278.204

211.642

211.642

3.679.114

3.679.114

2.825.599

2.825.599

575.426

€ 575.426

149.124

149.124

149.124

149.124

€ 53.614

53.614

41.781

41.781

Diversen

9.000.000

4.500.000

7.000.000

3.500.000

Diversen

Diversen

13.000.000

6.500.000

9.000.000

4.500.000

Diversen

Diversen

17.000.000

8.500.000

12.000.000

6.000.000

verstrekt in 1998

Diversen

Diversen

21.000.000

10.500.000

15.000.000

7.500.000

verstrekt in 1999

Diversen

Diversen

26.140.000

13.070.000

21.000.000

10.500.000

verstrekt in 2000

Diversen

Diversen

34.220.000

17.110.000

27.000.000

13.500.000

verstrekt in 2001

Diversen

Diversen

27.120.000

13.560.000

21.000.000

10.500.000

verstrekt in 2002

Diversen

Diversen

33.000.000

16.500.000

28.000.000

14.000.000

verstrekt in 2003

Diversen

Diversen

52.860.000

26.430.000

46.000.000

23.000.000

verstrekt in 2004

Diversen

Diversen

70.370.000

35.185.000

58.000.000

29.000.000

verstrekt in 2005

Diversen

Diversen

120.720.000

60.360.000

100.000.000

50.000.000

verstrekt in 2006

Diversen

Diversen

137.620.000

68.810.000

122.000.000

61.000.000

verstrekt in 2007

Diversen

Diversen

115.150.000

57.575.000

101.000.000

50.500.000

verstrekt in 2008

Diversen

Diversen

101.900.000

50.950.000

98.000.000

49.000.000

verstrekt in 2009

Diversen

Diversen

109.520.000

54.760.000

106.000.000

53.000.000

verstrekt in 2010

Diversen

Diversen

131.030.000

65.515.000

129.000.000

64.500.000

verstrekt in 2011

Diversen

Diversen

114.890.000

57.445.000

144.000.000

72.000.000

verstrekt in 2012

Diversen

Diversen

109.000.000

54.500.000

318

214.772


Bijlagen


Doel van de lening


Geldverstrekker





1

2

3

4

5

6

7

8

Door het WSW geborgde geldleningen met de gemeente als achtervang (indirecte borgstelling) 267.973.000 Diversen 287.215.000 Diversen 43.816.000 Diversen 10.354.000 Diversen

Stichting WoonFriesland Elkien

Diversen

248.628.000

124.314.000

242.925.000

121.462.500

Diversen

259.863.000

129.931.500

272.846.000

136.423.000

Stichting Habion v.h.Woonpalet Woonzorg Nederland

Diversen

35.352.000

17.676.000

34.567.000

17.283.500

Diversen

8.770.000

4.385.000

8.365.000

4.182.500

1.719.855.097

876.130.347

1.739.850.010

883.863.010

636.502.773

319


Bijlagen

320


Bijlagen

BIJLAGE

E

Overzicht personele sterkte, personeelslasten en Wet normering bezoldiging topfunctionarissen

321


Bijlagen

Overzicht personele sterkte 2013 (in fte) Raadsleden Burgemeester en wethouders

Formatie

Formatie

1-1-2013

31-12-2013

37

37

5

5

Overig gemeentepersoneel Bestuur en Concernstaf

22,27

21,57

Dienst Welzijn

223,86

238,20

Dienst Stadsontwikkeling

399,83

399,83

Dienst Algemene Zaken

330,96

339,01

65,89

65,89

1.084,81

1.106,50

Dienst Brandweer Totaal

x € 1.000 Overzicht salarissen en sociale lasten huidig personeel 2013 Per dienst

Begroting

Rekening

Raadsleden

773

618

Burgemeester en wethouders

619

537

- kosten personeel

1.914

1.840

- inhuur personeel

35

22

- vergoedingen voor personeel

50

73

1.899

1.789

- kosten personeel

13.303

12.558

- inhuur personeel

1.746

Huidig personeel Bestuur en Concernstaf

Netto-kosten personeel Dienst Welzijn*


6.024 3.462

Netto-kosten personeel

15.049

15.120

- kosten personeel

23.162

21.189

- inhuur personeel

1.296

3.086

Dienst Stadsontwikkeling


328

Netto-kosten personeel

24.458

23.947

- kosten personeel

18.356

17.189

- inhuur personeel

3.182

4.453

Dienst Algemene Zaken


214

124

21.324

21.518

- kosten personeel

3.825

3.769

- inhuur personeel

31

152

8

165

3.848

3.756

67.970

67.285

Netto-kosten personeel Dienst Brandweer

- vergoedingen voor personeel Netto-kosten personeel TOTAAL

322


Bijlagen

x € 1.000 Overzicht uitkeringen en sociale lasten huidig personeel Samengevat Begroting

Rekening

- kosten personeel

61.952

57.700

- inhuur personeel

6.290

13.737

272

4.152

67.970

67.285

- vergoedingen voor personeel TOTAAL

x € 1.000 Overzicht uitkeringen en sociale lasten voormalig personeel en boven-formatieven 2013 Begroting

Rekening

Burgemeester en wethouders

184

216

Dienst Stadsontwikkeling en Beheer

813

904

Dienst Welzijn

757

1.198

1.152

1.209

572

525

3.478

4.052

71.448

71.337

Dienst Algemene Zaken Dienst Brandweer TOTAAL TOTAAL GENERAAL Opmerking: 1 FTE = 36,00 uur/week * = exclusief onderwijspersoneel

323


Bijlagen

Verantwoording uit hoofde van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT)

Bezoldigingsgegevens

Naam R. J. Hoek

bij dienstbetrekking = nee: nvt

functie Gemeentesecretaris

F.A.J.M. Van Beek

bij dienstbetrekking = nee: wel verplicht

voorziening en ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn

omvang van het dienstverband in het jaar (fte)

(gewezen) topfunctionaris (ja/nee)

met dienstbetrekking (ja/nee)

nee

ja

124.750

22.010

146.760

365

1 fte

229.599

nee

ja

82.594

14.535

97.129

365

1 fte

229.599

Griffier

Beloning (€)

totale bezoldiging (€)

duur van het dienstverband in het jaar (in dagen)

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 2.2.5 Bedrijfsvoering. Gegevens uitkeringen bij beëindiging dienstverband

Naam Niet van toepassing

functie


jaar waarin het dienstverband is beëindigd

uitkeringen bij einde dienstverband

Motivering overschrijdingen WNT-norm

Naam Niet van toepassing

functie


totale bezoldiging

WNT-norm

324

Motivering overschrijding

(herrekende) WNT norm


Bijlagen

BIJLAGE F Stand van zaken bezuinigingen

325


Bijlagen

X € 1.000 OORSPONKELIJKE OPGAVE

GEREALISEERD

Resteert

Status

OPMERKING

Maatregel Collegeprogramm a Doorpakken; Periode 20112014: Peildatum 31-12-2013 Verhoging 1 Rioolbelasting Stijging Opbrengst 2 Grafrechten Verhoging Parkeeropbrengsten 3 Efficiency En Optimalisatie 4 Hondenbelasting Invoeren Roerend Zaak Belasting 5 6 7 8 9 10 11

Totaal

2011

1.000

1.000

125

31

31

2013

31

500 99

80 Precario Woonschepen En Ozb Woonwagens Compensatie Wegvallen Deel Opbrengst Rzb Schrappen Stelpost Toekomstige Tegenvallers Verlengen Afschrijvingstermijn en Verlagen Post Onvoorzien Balanssanering 1

2012

2014

2015

2016

2017

32 500

Totaal

2011

1000

1.000

125

31

2012

2013

99

80

2015

2016

2017 0

31

31

500

99

2014

32 500

99

0 0 0

0

80

0

41

41

-41

0

39

39

-39

1816

454

248

248

550

366

273

273

1816

454

248

248

550

366

273

273

454

61

454

61

454

62

454

454

454

272

272

0 61

61

62

0 0

6.400

1.000

Generieke Efficiency Taakstelling Bedrijfsvoering 13

1.000

1.000

1.000

1.000

1.400

3.000

326

Ingetrokken op basis van amendement 4a Raad 8-11-2010 Opgevoerd op basis van amendement 4a Raad 8-11-2010 Betreft stijging Invorderingsopbren gsten

0

Balanssanering 2

12

Tariefsverhoging doorgevoerd per 1 januari 2014

1.000

1.000

1.000

3.400

In Verband met stand AR teruggedraaid in kader van begroting 2012 Nb. Taakstelling bedraagt in totaal € 6,4 mln waarvan 3 mln in 2011-2014 en loopt door tot 2017


Bijlagen

OORSPONKELIJKE OPGAVE

GEREALISEERD

Resteert

Status

OPMERKING

Maatregel Collegeprogramm a Doorpakken; Periode 20112014: Peildatum 31-12-2013 Aanvulling Op Generieke Taakstelling Ivm 13a Maatregel18 Aanvulling Op Generieke Taakstelling I.V.M. 13b Maatregel 34 Aanvulling Op Generieke Taakstelling i.v.m. 13c Maatregel 19 Politiek Bestuur

Totaal

Totaal

2011

0

40

40

-40

0

26

26

-26

0

80

14

100

Taakstelling Gemeenschappelijk 15 e Regelingen (Hvd) Hervormen KunstEn Cultuur Educatie

138

16

2011

2012

2013

2014

2015

100

2016

2017

100 138

1.400

138

1.400

2012

2013

80 100

2014

2015

2016

2017

-80 0

138

1.150

0

1.150

Verlaging Subsidie Mercurius

17

44

4

40

40

10

10

10

10

24

18

6

20

Verlagen Kosten Beheer Kunstbezit 18

0

327

Ipvbesparing op kunstbezit In plaats van beëindigen stelpost onderwijs specifieke doelgroepen. In verband met verlaging taakstelling versobering HCL Verlaging aantal wethouders van 5 naar 4

40

Oorspronkelijke bezuiniging in uiteindelijke besluitvorming Raad met € 250.000 neerwaarts bijgesteld. Oorspronkelijke fasering afbouw: 2011: € 4.000; 2011-t/m 2015 : €10.000 per jaar; gewijzigde afbouw: vanaf 2012: 18.000/6.000/10.00 0/10.000; NB nieuwe subsidiering opgenomen in collegeprogramma "iedereen is Leeuwarden". Maatregel afgevoerd; taakstelling toegevoegd aan


Bijlagen


GEREALISEERD

Resteert

Status

OPMERKING

Maatregel Collegeprogramm a Doorpakken; Periode 20112014: Peildatum 31-12-2013

Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Versobering HCL

19 20

21 22 23 24 25 26 27 28

128 Beeindigen Bespelen Carillon Efficiëntere Inzet Beleids- En Pr Activiteiten Woningbouw Vervallen Wethoudersbudget Formatie Stadswachten Sportinzet Alleen In 6 Prioriteitswijken Incidenteel Maken Subsidie Topsport Verhogen Tarieven Sportaccommodatie s Beperking Wijkpanelbudgetten Vermindering Aantal Lantaarnpalen

128

48

80

10

10

10

10

0

42

42

42

42

0

25

25

25

25

0

100

100

100

100

0

49

49

49

49

0

50

50

50

50

0

73

73

73

73

0

150 75

150

150 37,5

150

75

328

48

37,5

0 38

generieke taakstelling. Conform besluitvorming raad is besparing met € 80.000 verlaagd onder gelijktijdige toevoeging van zelfde bedrag aan generieke taakstelling bedrijfsvoering

Eind 2013 is de eerste tranche van 500 lichtmasten verwijderd. De tweede tranche van 500 lichtmasten en de daarmee te bereiken besparing van € 37.500 zal in 2014 en volgende jaren worden gerealiseerd. De


Bijlagen


GEREALISEERD

Resteert

Status

OPMERKING


Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017 nog niet volledig gerealiseerde taakstelling wordt in het betrokken jaar aangevuld met frictiemiddelen.

Incidentele Inzet Frictie Middelen 28a T.B.V. Maatregel 28 Vereenvoudiging 29 Openbaar Groen 30 Slimmere Methode Van Onkruidbestrijding

112,5 22 150

22 150

22

75

37,5

22 150

150 31

Akten Fries Stoppen

Taakstelling Onderwijshuisvestin 32 g Beeindigen Stelpost Onderwijs Specifieke Doelgroepen 33 Beeindigen Gemeentelijke Deel Onderwijsachtersta 34 ndenbeleid 35 Herinrichting WMO Bijgesteld (Veranderagenda)

4

4

4

0

20

20

20

20

0

26

252 4.000

252 1.000

0

1.500

750

750

252 3.250

329

0

4

26

Uitgevoerd met 1 jaar vertraging conform besluitvorming Raad; De tegenvaller van € 150.000 is voor 2011 verwerkt in financiële positie.

Betreft vermindering ureninzet; is daarom toegevoegd aan generieke taakstelling

26

252 1.000

0 1.500

750

750

NB : Het WMOtekort is na de totstandkoming van het collegeprogramma bijgesteld tot € 4 mln. In het collegeprogramma


Bijlagen


GEREALISEERD

Resteert

Status

OPMERKING


Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017 werd nog uitgegaan van € 1,12 mln. Dit heeft geresulteerd in de "veranderagenda 2011-2014". Wordt afzonderlijk over gerapporteerd.

Beeindigen Anti36 Discriminatieprijs

10

10

10

10

0

0 37 Koerswijziging Maatschappelijk Vastgoed

130

0

130

130

130 38

38a 39 40

Digitale Huiskamers Beeindigen Inzet Frictiemiddelen T.B.V. Vertraging Maatregel 38 BESPARING LOKETFUNCTIE Welzijnsinstellingen Integratie MCC In MFC

255

442 85

255

221

221 85

0

255

80

175

175

442 0

175

0

0 221

221

0

85

330

De voorgenomen bezuiniging is volgens plan doorgevoerd. De raad zal in de loop van 2014 een besluit nemen over het nieuwe wijkenen dorpenbeleid. Dit mede in het licht van het Collegeprogramma "Iedereen in Leeuwarden” en de daarin voor dit beleidsterrein uitgetrokken extra middelen.

Bezuiniging bleek bij nader inzien op verkeerde veronderstellingen


Bijlagen


GEREALISEERD

Resteert

Status

OPMERKING


Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017 gebaseerd. Vanaf 2015 wordt maatregel vervangen door verhoging generieke taakstelling op bedrijfsvoering (Welzijn). Voor 2013 en 2014 wordt wegvallen besparing gecompenseerd door inzet frictiemiddelen

40a 41 42 43

Inzet Incidentele Frictiemiddelen T.B.V. Maatregel 40 Monitoring Arbeidsparticipatie Beeindigen Gemeentelijk Deel Www-Werkdeel Beeindigen Aanvullende Bijdrage Sociale Werkvoorziening

170 42 117 493

42

42 117

117

42

85

0 0

117

0

493

0

331

85

493

De gemeentelijke bijdrage SW is beëindigd, deze bijdrage wordt niet meer gegeven en daarmee is begrotingstechnisch deze post gerealiseerd. De gemeente neemt vanaf 2013 wel het subsidietekort SW ten laste van de algemene middelen voor haar rekening (het subsidietekort is het verschil tussen CAOgerelateerde loonkosten van een SW-er en de vergoeding van het


Bijlagen


GEREALISEERD

Resteert

Status

OPMERKING


Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017 Rijk die daar tegenover staat). Vanaf 2015 kan dit subsidietekort ten laste komen van het Particitpatiebudget. In afwachting daarvan staat deze bezuinigingsmaatre gel op oranje.”

Incidenteel Maken 44 Stimuleringsfonds 45 Efficiency Taakstelling Brugbediening

240 240 100

50

240 50

50

240

0 50

Laatste onderhandelingen met de Provincie lopen, tekort op besparing op eerste jaarschijf wordt aangevuld met frictiemiddelen

50

45a 46 47 48

Inzet Frictiemiddelen T.B.V. Vertraging Maatregel 45 Korting Stelpost Infrastructuur Met 10% Beëindiging Milieuvoorlichting En Communicatie Beëindiging Investeringsimpuls Groen Totaal

100 18

18

94

37

18

18

18

72

18

18

131

94

37

18

0 0

112 112 20.490

5.327

3.846

4.943

112 2.964

1.010

1.000

1.400

112

0

15.690

5.173

4.045

4.321

2.151

558

175

125

173

85

15.133

4.998

3.920

4.149

2.066

-3.400 -2880

332

50

131

Inzet Frictiemiddelen Doorlopende Bezuiniging Op Bedrijfsvoering Extra Bezuiningsopgave

50

72

4.836


Bijlagen


GEREALISEERD

Resteert

Maatregel Collegeprogramm a Doorpakken; Periode 20112014: Peildatum 31-12-2013 WMO Totale Bezuinigingsopgave Collegeperiode 2011-2014 Nieuw Beleid Structureel 20112014 Netto Bezuinigingspakket 2011-2014 Resume

Totaal

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Totaal

2012

2013

14.210 -2.210 12.000

Totale Opgave Op Basis Doorpakken In Nieuwe Tijden, Inclusief Verhoogde Taakstelling WMO En Totale Taakstelling Op Bedrijfsvoering Structureel Gerealiseerd Op 31-12-2013

20.490 15.133

Saldo

5.358

Bijstelling Op Oorspronkelijke Opgave

522

Nog Te Realiseren

4.836

Toelichting Status Uitvoering Volgens Plan (Geen/Laag Risico) Extra Aandacht Vereist: Omvangrijke, Complexe Opgave; Onzekere Variabelen; Grote Maatschappelijke,Politieke Of Organisatorische Impact Voorstel Afgevoerd

333

2011

2014

2015

2016

2017

Status

OPMERKING


Bijlagen

334


Bijlagen

BIJLAGE G Overzicht subsidies instellingen

335


Bijlagen

Overzicht van bestede subsidies 2013 ≥ € 5.000 Instelling

Onderwerp subsidie

Zienn

Algemene subsidie tbv activiteiten

7.240.942

BV Sport


6.058.000

Welzijn Centraal


4.007.022

Stichting Fier Fryslân


3.644.845

Verslavingszorg Noord Nederland


3.148.645

De Harmonie Stadsschouwburg Leeuwarden


2.951.620

Bibliotheken Midden-Fryslân


2.355.600

Limor


1.521.290

Stichting GGZ Friesland

Subsidie OGGZ

1.175.883

Reax Deta B.V.

Loonkostensubsidie

834.851

Kunstkade


800.323

Kredietbank Nederland (KBNL)

Integrale schuldhulpverlening

778.070

Leger des Heils


632.635

Zienn

Nachtopvang in gebouw de Wirdumerpoort

319.000

Keramiekmuseum Princessehof


270.000

Stichting Nieuw Romein


265.000

AanZet

Subsidie activiteiten/projecten

264.980

University Campus Fryslân

Subsidie tbv activiteiten

263.750

Stichting Sinne

Programma Opstap(je)

185.525

Welzijn Centraal

Exploitatie van MFC de Verbinding

184.633

Vereniging van PCBO Leeuwarden

Subsidie Brede School

180.000

Omrin, Fryslân Miljeu Diensten

Loonkostensubsidie

164.756

Proloog

Onderwijsachterstandsactiviteiten

152.000

Leeuwarden Studiestad


145.500

BV Sport

Subsidie beheer/exploitatie Rengershal 2012

144.000

Dijkstra VVE Advies

Onderwijs met LEV

141.300

Centrum voor de Film in Friesland

Meerjarenplan 2013-2016

128.368

Stichting Sinne

VVE-speelleergroepen

124.800

Stichting Palet

Programma Zichtbare Schakel

121.252

SKL Kinderopvang BV

VVE-programma in de Kinderdagverblijven

102.738

Osg Piter Jelles

Pilot School als Vindplaats 2013-2015

99.000

Stichting het Buro

Project RMC - Ouderen

95.000

Stichting Palet

Afbouwvergoeding

93.500

Stichting Sinne

Speelleergroepen

92.250


Noordelijk Film Festival

89.000

Stichting Omroep Mercurius

Algemene subsidie

85.100

BV Sport

Loonkostensubsidie

83.045

Stichting Palet

Loonkostensubsidie

80.797

Fries Straatfestival

Fries StraatFestival

80.000

Zuidweg&Partners

Schuldhulpverlening voor (ex) ondernemers in 2013

78.000

Stichting Sinne

Projecten Logeerbeer, VVE Thuis en Bezoekvrouwen

77.170

Humanitas Afdeling Leeuwarden

Project Homestart

74.700

Reax Deta B.V.

Begeleidingskosten van voormalige WIW-ers

71.475

336

(€)


Bijlagen

Instelling

Onderwerp subsidie

(€)

Stichting MuzThinc

City Proms

70.000

Zienn

Skrep

67.000

Centrum Tumba

Antidiscriminatiemeldpunt

63.065

Kunstkade

Combinatiefunctionarissen

62.000

BV Sport

Project verbinding sport en sociale wijken jeugdteams

60.000

Proloog

Projecten verlengde schooldag/taalstimulering

60.000

Noorderbreedte bv

Afbouwvergoeding

52.500

Cultuureducatie voor ieder kind in Leeuwarden 2013-

52.427

Stichting Keunstwurk

2016 Vereniging van PCBO Leeuwarden

Schakelklas en de Verlengde Schooldag

51.500

Welzijn Centraal

Het Tramkwartier en het project "Handen in Eén"

51.363

Jeugdcultuurfonds Friesland

Uitvoering activiteiten

50.000

Stichting Wijkkomité Schieringen

Accommodatiebeheer

46.482


Het Nederlands, Vlaams en Fries Filmfestival

45.000

Kredietbank Nederland

Ping loket - locatie Stadskantoor

42.750

BV Sport

Beheer van MFC Het Mozaiek

40.800

Stichting het Buro

Project "Trotse Ouders"

40.200

Popfabryk


40.000

Noorderbreedte bv

Loonkostensubsidie

39.171

Stichting Palet

De Buurtkamers

37.500

Vereniging van PCBO Leeuwarden

Versterking Zorg

35.000

Solidair Friesland KSMA

Maatjesproject Support Fryslân

35.000

Meeuw | Jeugdtheaterschool


33.000

Stichting VluchtelingenWerk Noord-Nederland

Activiteiten op het gebied van juridische begeleiding

32.400

Bibliotheekservice Fryslân

Project Frysklab

32.000

Wetsus

Studentenhuisvestiging Wetsus/NEEM

31.924

Humanitas Afdeling Leeuwarden

Programma Doorstart

31.500

Wijkvereniging Bilgaard

Accommodatiebeheer

31.360

Leeuwarder Schoolvereniging

Loonkostensubsidie

30.016

Stichting Befrijdingsfestival Fryslân

Befrijdingsfestival op 5 mei

30.000

Stichting VluchtelingenWerk Noord-Nederland

Noodopvang van (ex)asielzoekers en vluchtelingen

30.000

Stichting Asteriks

Festival Welcome to the Village

27.000

Wijkvereniging Het Knooppunt

Beheer van wijkgebouw 't Knooppunt

26.508

MFC Westenkwartier

Accommodatiebeheer

26.508

Natuurmuseum Fryslan

Loonkostensubsidie

26.058

Stenden Hogeschool

Actieplan trajecten

25.000

Popfabryk

Explore the North

25.000

Stichting Ihlia-Anna Blaman Huis


24.300

Beheerstichting MFC Camminghaburen

Accommodatiebeheer

23.850

Slachtofferhulp Nederland

Slachtofferhulp

23.710

Wijkvereniging Zuiderburen

Accommodatiebeheer

23.660

Proloog

Loonkostensubsidie

22.560

Stichting Sinne

Loonkostensubsidie

20.521

Nordwin College

Loonkostensubsidie

20.250

Stichting Fotografie Noorderlicht


20.000

337


Bijlagen

Instelling

Onderwerp subsidie

(€)

Stichting het Buro

Project S-Team 2013/2014

20.000

Stichting Bruist

Prinsentuinconcerten

20.000

Stenden Hogeschool

Project Ontmoetingscentrum 'Jonge Ouders'

20.000

Wijkvereniging Zuiderburen

Subsidie buurt-, wijken dorpshuizen

19.500

Stichting Wijkcentrum Nijlân

Accommodatiebeheer

19.092

RK bs de Sprong

Taalstimulering voor RKbs de Sprong

18.500

Stichting Warber058

Terreinbeheerder Vluchtheuvelgebied

17.800

Stichting Friesland Pop

Freeze Festival

17.500

Beheerstichting MFC Camminghaburen

Variabele huisvestingslasten

16.500

Kinderopvang Catalpa

Uk en Puk op de kindercentra van Catalpa

16.200

COC Friesland


16.170

Stichting Soc. Cultureel Centrum Ien en Mien


16.034

Stichting Voorheen de Gemeente (VHDG)

Expositieproject Social Sound

16.000



15.500

Stichting dorpshuis Wirdum/Swichum De Golle


15.154

Kinderopvang Catalpa

Implementatie VVE; Uk en Puk

15.150

Stichting Wijkorganisatie Aldlân

Projectopdracht Wijkondernemerschap

15.000


Werkplan Big Society Jeugd Bilgaard

15.000

Proloog

Huiswerkbegeleiding op de openbare basisschool

15.000

Potmarge Stichting Taptoe Leeuwarden

De 40ste editie van Taptoe Leeuwarden

Stichting Voedselbank Leeuwarden

Subsdie exploitatiekosten

15.000

Stichting Hothouse Redbad


15.000

Stichting Iepenloftspul De Oerfal

Openluchttheater de Overval

15.000

Stichting Dorpscentrum Wytgaard De Twirre


14.678

Stichting MFC Het Westenkwartier


14.527

Alexander Calder Arbeidsintegratie bv

Afbouwvergoeding

13.900

Caparis N.V.

Afbouwvergoeding

13.750

Grafisch Atelier Friesland

Afbouwvergoeding

13.750

Bibliotheken Midden-Fryslân

Afbouw gesubsidieerde arbeid

13.750

Media Art Friesland

Media Art Festival

13.700

Stichting Voorheen de Gemeente (VHDG)

Project Lexicon/Leksikon

13.000

Gehandicapten Sportver D.O.V.

Gehandicaptensport

12.750


Project wijkondernemerschap

12.500

Stichting Kinderwerk in Leeuwarden (KWIL)

Kindervakantieweek Jeugdland

12.500

Wijkcentrum 't Knooppunt


12.500

Wijkvereniging De Toekomst - Vosseparkwijk


12.500

Stichting Wijkkomité Schieringen


12.500

Stichting Doarpshûs Lekkum


12.484

Stichting Beheer MFC Eeltsje Hiem

Accommodatiebeheer

12.400

Stichting Wijkpanel de Wielenpôlle

Verlenging van de Big Society-pilot

12.197

Waterland Media

Projectplan Cinematografische zoektocht

12.000

Stichting Beheer MFC "Het Mozaïek"


12.000

Resto VanHarte


12.000

Nordwin College

Loonkostensubsidie

11.756

338

15.000


Bijlagen

Instelling

Onderwerp subsidie

(€)

Stichting Kleurrijk Beraad

Multiculturele en antiracisme activiteiten

11.755

Bisschop Möller Stichting

Inzet van zorgmiddelen

11.000

Interkerkelijke Stichting Aanloophuis


10.742

Wijkvereniging Westeinde


10.500

COC Friesland

Koplopersproject

10.000

Centrum Tumba

Koplopersproject LHBT

10.000

Tresoar

Project Kennis in Fryslân

10.000


Onderhoud van speeltuin en speeltoestellen

10.000

Resto VanHarte

Resto VanHarte project

10.000

ZV Orca Leeuwarden

Inktpot evenement

10.000

Verslavingszorg Noord Nederland

Loonkostensubsidie

10.000

Stichting wijkcomite Schepenbuurt


10.000

Stichting Wijkcentrum Nijlân


10.000

WMO adviesraad


10.000

Stichting Poëzietableaus

Poëzieroute Leeuwarden

9.900

MINERVA academie voor Popcultuur

When we were 10

9.500

Stichting Anders Aktieven


9.500



9.000

Stichting Wijkorganisatie Huzum


9.000

Buurt- en speeltuinvereniging Insulinde


9.000

Centrum Tumba

Multiculturele Adviesraad Leeuwarden

8.502

ROC Friese Poort

Afbouwvergoeding

8.500

Stichting Korfbal World Cup

U19 KWC

8.500

Stichting Buurthuis Tjerk Hiddes


8.500

Leeuwarder Speeltuin Centrale

Grasmaaien en onderhoud van de speeltuinen

8.300

Stichting Kobbekooi


8.000

Stichting Dorpsaccommodatie


7.555

MINERVA academie voor Popcultuur

When we were 10

7.500

Rebound Fryslân

Mbo Rebound Fryslân

7.500

Stichting Spelend Sporten Leeuwarden e.o.

Sportactiviteiten voor gehandicapten

7.500

Humanitas District Noord

Project BOR

7.500

De Harmonie Stadsschouwburg Leeuwarden

Loonkostensubsidie

7.347

Go Marketing

City Beach Tour Leeuwarden

6.653

Buurt- en speeltuinver De Vluchtheuvel


6.500

Stichting Survivalrun Friesland

Survivalrun op 6 oktober

6.497

Bisschop Möller Stichting

Afbouwvergoeding

6.108

Stichting Liet 91

Liet 2013

6.000

Wijk- en Speeltuinvereniging Gerard Dou


6.000

Stichting Transvaalwijk en omstreken


6.000

Stichting Gezonde Stad Leeuwarden

Loop Leeuwarden

5.893

Stichting Kunstpromotie Leeuwarden

Open Atelierroute

5.800

Stichting Klaaiwurk

Organiseren van cursussen en excursies

5.800

Buurtvereniging Hollanderwijk


5.500

Stichting Sociaal Cult Centrum Mahatma


5.298

Hempens/Teerns

339


Bijlagen

Instelling

Onderwerp subsidie

(€)

Gandhi Fries Museum

Project Soundwalk Fries Museum

5.239

Sportvereniging Team Solid

Dutch Open Armwrestling Tournament The Battle

5.149

Afûk

Cursusseizoen 2013/2014

5.100

Stichting Asteriks

Into The Grave

5.000

Stichting Calliope

Project Carmina Live

5.000

Tresoar

Nacht van de Filosofie

5.000

Meneer Produceer

Talentenjacht/workshop Het Liwadder Volkslied

5.000

SPOONK/ Caro Kroon

SPOONK up-your-life Dinner Show

5.000

Stichting Oog van de Dag

Voorstelling Mata Hari

5.000

Wijkvereniging Camminghaburen


5.000

Buurthuis Molenpad/Zeeheldenbuurt


5.000

Stichting Culturele Activiteiten Somaliers in Frl


5.000

Wopke Eekhoff Stichting

Manifestatie De Gouden Eeuw van Friesland

5.000

340


Bijlagen

BIJLAGE H Overzicht incidentele lasten en baten 341


Bijlagen

I Overzicht incidentele baten en lasten (€) Programma 1

Omschrijving lasten

Realisatie 2013

Cultuur 198.000

Cultuurvuur - Cultuurimpuls 2

3

Jeugd en onderwijs School als werkplaats (voortijdig schoolverlaten)

203.000

Brede scholen

130.000

Onderwijsachterstandenbestrijding( taalachterstand)

100.000

Vervangingsinvesteringen speelruimte

215.000

Uitvoeringskosten jeugdzorg

169.000

Economie en toerisme Participatie SNN

113.000

Impuls economie binnenstad

482.000 50.000

Toerisme Marketing Leeuwarden

407.000

Profilering en ondersteuning acquisitie

507.000

Stimuleringsfonds werkgelegenheid

240.000 65.000

Exploitatie markten

540.000

Slim met water en energie

30.000

Gebiedsontwikkeling

110.000

Westergozone Beheerskosten Nylansdyk 4 (schoolgebouw)

20.000

Crowdmanagement Huisvesting medewerkers Boarnsterhim

4

141.000

Sportcomplex Wiarda

530.000

Sociaal maatschappelijke ontwikkeling Noodhulp en begeleiding noodhulp

30.000

Beheer buurt- wijk- en dorpscentra

85.000 87.000

Zichtbare Schakel

121.000

Regionale coördinatie nazorg ex-gedetineerden

128.000

Maatschappelijke opvang

319.000

LHBT - emancipatiebeleid

20.000

Transitiekosten decentralisatie AWBZ

129.000

Werk & inkomen Werkgeversdienstverlening

42.000

Begroting Caparis

1.318.000

Wet BUIG 2013 MAU

1.500.000

Project Klant in Zicht

836.000

Jeugdwerkloosheid

129.000

Financiering schuldhulpverlening

550.000

Eigen Kracht

50.000

Invoeringskosten WWB 2012

242.000

Middelen business case

30.000

Minimabeleid

156.000

342

270.000

Verhuur postkantoor

Bewonersinitiatieven wijken G31

5

30.000


Bijlagen

Programma 6

Omschrijving lasten

Realisatie 2013

Wonen

412.000

Birk-bijdrage Zaailand

25.000

Huisnummering

209.000

Inspectie bouwvergunningen 9

Politiek Bestuur Opkomstbevordering gemeentelijke herindelingsverkiezingen (communicatiekosten)

150.000 25.000

Bezoek koningspaar Leeuwarden

115.000

Gemeentelijke herindelingsverkiezingen 10

Veiligheid, openbare orde en handhaving Afkoopsom voormalig personeel i.v.m. regionalisering

11

13

Sport Huldiging kampioenschap Cambuur

31.000

Subsidie topsport

65.000

Milieu, energie en water Full Sustainable city

14

800.000

Woon- en leefomgeving Dorpennota

200.000

Invasieve waterplanten

40.000

Eetbare stad

32.000

Grootschalig onderhoud verhardingen

66.000

Graffitiproject

20.000

Aftelfeest

25.000 43.000

Vorstschade

400.000

Koningsboom

20.000

Algemene dekkingsmiddelen Frictiebudget gesubsidieerde instellingen

828.000

Voorbereiding 3 decentralisatiedossiers

185.000

Focusmiddelen

148.000


2.328.000

Voorfinanciering herindelingsbijdrage Boarnsterhim HOI

300.000 40.000

Vergoedingen no cure no pay bureaus i.z. bezwaren WOZ

122.000

Doorontwikkeling programma Dienstverlening

147.000

Programma Leeuwarden Digitaal

205.000

343

845.000


Brugbediening

15

71.000


Bijlagen

Programma

Omschrijving lasten

Realisatie 2013

Impuls sociale investeringen 2

Jeugd en onderwijs Zakgeld project

50.000

Diversiteitsbeleid 4

5.000

Sociaal maatschappelijke ontwikkeling Beheer buurt- wijk- en dorpscentra

5

112.000

Werk en inkomen Resto Van Harte

10.000

Bijdrage voedselbank

15.000

Totaal lasten

18.411.000 (€)

Programma 9

Omschrijving baten

Realisatie 2013

Politiek bestuur Vrijval uit voorziening wachtgeld voormalige Bestuurders

10

Veiligheid, openbare orde en handhaving Opbrengst activa i.v.m. regionalisering Brandweer

15

1.150.000

Algemene dekkingsmiddelen Algemene uitkering; div. decentralisatie-uitkeringen Algemene uitkering; vrijval balanspost Uitkeringen ongevallenverzekering Brandweer

Totaal baten

246.000 1.068.000 46.000

2.600.000

344

90.000


Bijlagen

II Overzicht van structurele stortingen in en onttrekkingen aan reserves (€) Omschrijving structurele stortingen in reserves

Realisatie 2013

75.000

Programma 1 Cultuur Reserve bijdrage subsidie filmhuis Programma 2 Jeugd en Onderwijs

372.000

Reserve SIOF Programma 9 Politiek Bestuur

109.000

Reserve egalisatie verkiezingen Programma 15 Algemene Dekkingsmiddelen Reserve loon- en prijsontwikkeling gesubsidieerde instellingen Totaal structurele stortingen

556.000 1.112.000 (€)

Omschrijving structurele onttrekkingen in reserves

Realisatie 2013

Programma 1 Cultuur Reserve bijdrage subsidie filmhuis

101.000

Reserve kunst in de openbare ruimte

61.000

Programma 15 Algemene Dekkingsmiddelen Reserve loon- en prijsontwikkeling gesubsidieerde instellingen Reserve afschrijvingen

40.000

Totaal structurele onttrekkingen

777.000

345

575.000


Bijlagen

346


Bijlagen

BIJLAGE I Monitors Inkomen en Werk & Participatie

347


Bijlagen

GEMEENTE LEEUWARDEN

MONITOR INKOMEN 2013

348


Bijlagen

INHOUD Inleiding 1. 1.1 1.2 1.3 1.4

Inkomen en armoede Inkomen Armoede Armoedesignalement Armoede in Leeuwarden: de feiten en cijfers

2. Armoedebestrijding 2.1 Armoedebeleid 2.2 Maatregelen armoedebeleid Leeuwarden 3. 3.1 3.2 3.3 3.4

Schuldhulpverlening Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) Beleidskader “In eigen hand” Implementatie van “In eigen hand” Enkele resultaten

4. Handhaving 4.1 Handhavingsbeleid 4.2 De resultaten van het beleid

349


Bijlagen

INLEIDING Voor u ligt de monitor Inkomen 2013. In deze monitor wordt de effectiviteit beschreven van het beleid gericht op de inkomensondersteuning, armoedebestrijding, schuldhulpverlening en participatiebevordering van de Leeuwarder minima. De ongunstige economische situatie, veranderende weten regelgeving en bezuinigingen binnen het sociale domein maken dat de stad geconfronteerd wordt met nieuwe groepen burgers die niet uitkomen met hun inkomen, ook als ze aan het werk zijn. Leeuwarden is een stad met een relatief groot en hardnekkig armoedeprobleem. Het doorbreken van de vicieuze cirkel is de opgave die de gemeente zich voor de komende jaren heeft opgelegd. Het jaar 2013 heeft in het teken gestaan van samen met de provincie en netwerkpartners de handen ineen slaan om de armoedeproblematiek in deze stad effectief aan te pakken. Armoedebestrijding is ook een belangrijke pijler in de samenwerkingsagenda, het bidbook van de Culturele hoofdstad en het collegeprogramma 2014-2018. Net als vorig jaar is er naast de monitor die u nu leest, ook een monitor Participatie en Werk 2013. De monitoren zijn inhoudelijk nauw met elkaar verweven. In hoofdstuk 1 van de monitor Werk en Participatie 2013 wordt er cijfermatig ingegaan op werkgelegenheid en werkloosheid in Leeuwarden. Deze informatie is ook van belang voor de monitor Inkomen 2013 omdat het niveau van de werkloosheid van invloed is op het beroep op de inkomensondersteunende en participatiebevorderende maatregelen.

350


Bijlagen

1. I N K O M E N

EN

ARMOEDE

1.1 Inkomen De gemeente is verantwoordelijk voor een aantal sociale voorzieningen, waaronder de WWB, IOAW en de IOAZ. De WWB- doelgroep is veruit de omvangrijkste aangezien de WWB het sluitstuk is van de Nederlandse sociale zekerheid. Ook in Leeuwarden zorgt dit vangnet voor een omvangrijk bestand van burgers die (tijdelijk) aan de kant staan en niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. Het college is verantwoordelijk voor het verlenen van bijstand voor levensonderhoud aan deze burgers. De kans op armoede binnen de doelgroep van de WWB is groot. Armoede is echter niet enkel voorbehouden aan WWB- ers die langdurige een laag inkomen hebben. Ook onder werkenden komt steeds meer armoede voor.

1.2 Armoede Armoede wordt geassocieerd met het hebben van een laag inkomen. Armoede is echter meer dan alleen een financieel probleem. Het is een complex verschijnsel dat samenhangt met: (arbeids)participatie, inkomens- en opleidingsniveau, (psychische) gezondheid, zelfredzaamheid, wonen en leefomgeving. Armoede en sociale uitsluiting gaan ook hand in hand. Daarbij gaat het om het niet op eigen kracht op volwaardige wijze kunnen deelnemen aan de samenleving en geen of ongelijke toegang hebben tot belangrijke voorzieningen. Naarmate de omvang van het armoedeprobleem toeneemt, zal ook het beroep op de inkomensvoorzieningen en daarmee de druk op de gemeentefinanciën toenemen. Armoede is dus met name een probleem van non-participatie. Dit heeft het grootste effect met name op het gebruik van maken van de voorzieningen. Het bestrijden van de armoede vergt een integrale aanpak. Maar de manier waarop daar invulling aan wordt gegeven is voortdurend in beweging. De op Rijksniveau doorgevoerde afbouw en besparingen op het terrein van de sociale zekerheid, de economische crisis en de veranderende rol van de overheid leiden tot ingrijpende gevolgen voor de onderkant van de samenleving en de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan de armoedebestrijding. Meer dan voorheen wordt een scherpere keus gemaakt voor meer integraliteit, meer effectiviteit, meer focus aanbrengen en een andere rolverdeling tussen de gemeente en de burger. Dit heeft geresulteerd in een armoedeaanpak waarin de focus gericht is op de thema’s kinderen, werk/participatie, gezondheid en duurzaamheid.

1.3 Armoedesignalement 2013 In december 2013 is landelijk het Armoedesignalement 2013 verschenen. Het Armoedesignalement geeft een actueel beeld van de omvang, ontwikkelingen en karakteristieken van de armoede in Nederland. Het Armoedesignalement geeft op hoofdlijnen het volgende beeld van de armoedeproblematiek. In 2012 is de armoede sterk toegenomen. Volgens het criterium “lage-inkomensgrens” leven 9.4% van de Nederlandse huishoudens in armoede. Afgemeten aan het “niet-veel-maar-toereikend criterium” leven 7.6% van de huishoudens in armoede. Ook het aantal huishoudens die langdurig in armoede verkeren is toegenomen. Zowel onder het criterium “lage-inkomensgrens” als “niet-veel-maar-toereikend” is dit 2.7%. De kans op armoede is het hoogst bij eenoudergezinnen, alleenstaanden tot 65 jaar, niet-westerse huishoudens en bijstandsgerechtigden. De armoede onder kinderen is ook sterk toegenomen. In 2012 waren 384.000 kinderen onder de 18 jaar arm. Dat is 11.4% van alle kinderen en 1 op de 3 armen is jonger dan 18 jaar.

351


Bijlagen

1.4 Armoede in Leeuwarden: de feiten en cijfers De gemeente voert om de twee jaar een armoedeonderzoek uit. In 2014 wordt de Armoedemonitor voor de vierde keer opgesteld. Er zijn op dit moment nog geen actuele cijfers beschikbaar over de armoedeproblematiek in Leeuwarden. De verwachting is wel dat, net als het landelijk beeld, ook in Leeuwarden de problematiek verergerd zal zijn. Uit het armoedesignalement is reeds gebleken dat vorig jaar het postcodegebied met het hoogste armoedepercentage de wijk Heechterp-Schieringen is. Aantal minimahuishoudens In Leeuwarden moeten 880411 huishoudens rondkomen van een laag inkomen. Het gaat daarbij om huishoudens die een inkomen hebben tot 120% van de bijstandsnorm. De minimahuishoudens vormen een aandeel van 17.8% van alle huishoudens in Leeuwarden. Ten opzichte van 2009 is het aandeel minimahuishoudens gestegen van 16.5% naar 17.8%. Tabel: Huishoudens naar inkomen in Leeuwarden Inkomen naar huishouden

2007

2009 Aantal

2011

Aantal

Aandeel

Minima

7.668

16.1%

Overig

39.854

83.9%

40.394

83.5%

40.586

82.2%

Totaal

47.522

100%

48.384

100%

49.390

100%

7.990

Aandeel 16.5%

Aantal 8.804

Aandeel 17.8%

Kenmerken minimahuishoudens Bron van het inkomen Voor 48 procent van de minimahuishoudens tot 120% is een WWB uitkering de belangrijkste bron van inkomsten, dit zijn 4.194 huishoudens. In 2009 was dit 41% (3.270 huishoudens). In absolute aantallen gaat het om een stijging van 924 huishoudens. Het aandeel minimahuishoudens met alleen AOW is ten opzichte van 2009 gedaald. In absolute aantallen blijven de AOW’ers redelijk stabiel (2011: 2.210 en 2009: 2.270). Het aandeel ‘overige minima’ (dit zijn huishoudens met een ander inkomen dan WWB of AOW) is ook afgenomen in de afgelopen twee jaar, van 31% in 2009 naar 27% in 2011. Absoluut is het aantal huishoudens met een overig inkomen stabiel. Huishoudtype Net als in het voorgaande jaar behoren eenoudergezinnen in Leeuwarden vaker tot een minimahuishouden dan andere huishoudtypen. Van alle eenoudergezinnen leeft 48%, 996 huishoudens, op een inkomen tot 120%. Dit is 3,5% hoger dan in 2009, toen 44,5% van alle eenoudergezinnen een laag inkomen had. Alleenstaanden vormen de grootste groep onder de minima, 61% valt in deze categorie. Het aandeel minima onder alle alleenstaanden is de afgelopen jaren toegenomen van 22% in 2009 naar 23% in 2011. Ook landelijk is te zien dat alleenstaanden en eenoudergezinnen vaker tot de minima behoren. Leeftijd Als we kijken naar de leeftijdsverdeling, blijkt dat het aandeel 18 tot 27 jarigen onder de minimahuishoudens is toegenomen. In 2009 behoorde 7,5% tot deze categorie, in 2011 is dit gestegen naar 10,4%. Van alle 18 tot 27 jarigen in Leeuwarden moet 11% rondkomen van een inkomen tot 120% van de bijstandsnorm. Het aandeel minima in de andere leeftijdscategorieën (m.u.v. < 18 jaar) ligt hoger dan het gemeentelijk gemiddelde. Etniciteit Het aandeel huishoudens met laag inkomen met een niet-Nederlandse achtergrond ligt in Leeuwarden op 30%. In geheel Leeuwarden heeft 20% van de huishoudens een niet-Nederlandse herkomst. Vergeleken met de

11

Cijfers afkomstig uit de gemeentelijke Armoedemonitor van Kwiz .Cijfers hebben betrekking op 2011. De inkomensgrens was in 2011 120%. Ingaande 2012 is de inkomensgrens verlaagd naar 110%.

352


Bijlagen

voorgaande jaren neemt het aandeel minimahuishoudens met een Nederlandse achtergrond af. Het aandeel niet-westerse allochtonen onder de minima laat vanaf 2007 een stijging zien. In 2011 is 20,2% van de minima niet-westers allochtoon. Relatief gezien komen onder de niet-westerse allochtonen huishoudens met 42% de meeste minima voor. Uit het armoedesignalement blijkt eveneens dat niet-westerse allochtonen en groter risico op armoede hebben dan autochtonen en westerse allochtonen. Spreiding over de wijken Uit de armoedemonitor blijkt dat het aandeel minima in de wijken Wielenpolle/Schepenbuurt, Heechterp/Schieringen, Bilgaard en Vrijheidswijk het hoogst is, resp. 42, 40, 35 en 35%. Langdurige minima In Leeuwarden behoort, net als in 2009, 72% van alle minimahuishoudens tot de langdurige minima. Het aandeel minima dat korter dan 1 jaar op het minimum leeft is toegenomen van 8,8% in 2009 naar 11,2% in 2011. Ook deze ontwikkeling hangt samen met de economische crisis. Kinderen Van de 17.630 kinderen in Leeuwarden leven 2.947 kinderen in een minimahuishouden, dit is 17%. Het aandeel is daarmee licht toegenomen van 15.9% in 2009 naar 17% in 2011. Bijna 68% van de kinderen in minimahuishoudens groeit in 2011 op in een huishouden met een bijstandsuitkering. In 2009 was dit nog 58%. Woonde in 2009 de helft van de minimakinderen in een eenoudergezin, in 2011 is dit aandeel 53%. Verder is 49% van de kinderen in een minimahuishouden van niet-westers allochtone afkomst. Het aandeel minima onder kinderen ligt, net als in 2009, in de vier aandachtswijken hoger dan gemiddeld in Leeuwarden. In de Schepenbuurt leeft 72% van de kinderen in een minimahuishouden. De grootste toename is te zien in de wijk Wielenpolle. Van alle kinderen in deze wijk leeft 65% in een minimahuishouden, tegen 44% in 2009. Tabel: Kinderen in minimahuishouden naar aandachtswijk Wijk

2009

2011

Aandeel

Aandeel

2009

2011

Heechterp/ Schieringen

376

13,4%

380

12,9%

59,7%

59,7%

Schepenbuurt

92

3,3%

99

3,4%

70,8%

72,3%

Bilgaard

542

19,4%

583

19,8%

52,6%

54,0%

Wielenpolle

52

1,9%

85

2,9%

44,1%

64,9%

Overige wijken

1.739

62,1%

1.800

61,1%

11,1%

11,5%

Totaal

2.801

100%

2.947

100%

15,9%

16,7%

Kinderen in Tel Vanaf 2006 presenteert “Kinderen in Tel” data over het welzijn van kinderen en jongeren op provinciaal, gemeentelijk en wijkniveau. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door het Verwey-Jonker Instituut. Leeuwarden staat met 4 wijken (Schieringen, Wielepolle, Schepenbuurt en Bilgaard) in de top 20 van de minst scorende wijken in Nederland. Het welzijn van de kinderen wordt bepaald aan de hand van 11 indicatoren. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om het aantal tienersmoeders, speelruimte, achterstandsleerlingen, kindermishandeling en jeugdwerkloosheid. De positie van de wijken op de ranglijst wordt bepaald aan de hand van een totaalscore, die samengesteld wordt uit alle indicatoren. De indicator “kinderen in armoede” weegt het zwaarst mee en de indicator “tienersmoeders” het minst zwaar. Op de indicator “kinderen in armoede” scoort Leeuwarden het meest negatief ten opzichte van de andere indicatoren en gemeenten. Deze indicator wordt overigens gemeten aan de hand van het aantal kinderen dat opgroeit in een gezin met een uitkering. Wat verder bij “Kinderen in tel” opvalt is de slechte score op de indicator “kindermishandeling”. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat het aantal mishandelingen landelijk

353


Bijlagen

verdrievoudigd is sinds 2003. De stijging van het aantal meldingen kan ook als positief worden gezien, want als gemeente zit je er immers bovenop. Omdat de gemeente telkens weer hoog scoort bij “Kinderen in Tel” is in 2012 door Partoer een nadere analyse gedaan van het rapport “Kinderen in Tel”. Het rapport van Partoer “Kinderen in Tel: Leeuwarden telt mee” maakt het mogelijk om de cijfers van het landelijke rapport te relativeren. Positief is ook dat de aanbevelingen uit “Kinderen in Tel zijn”: stem het jeugdzorgbeleid af op het armoedebeleid, zorg voor een structureel armoedebeleidsplan gefocust op kinderen, zorg als gemeente dat je kinderen en jongeren concreet en actief betrekt, monitor het aantal kinderen en jongeren dat opgroeit in gezinnen die leven rond de armoedegrens en stel waar nodig een kindpakket samen. Deze aanbevelingen zijn geheel conform de actielijnen uit de analyse Kinderen uit Armoede Leeuwarden.

354


Bijlagen

2. A R M O E D E B E S T R I J D I N G 2.1 Armoedebeleid In de nota “Armoede aan de kant!, Herijking van het armoedebeleid en de schuldhulpverlening” is in 2008 een nieuwe koers uitgezet. De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in de nieuwe koers die in 2008 is uitgezet. Met als mooi resultaat dat het niet-gebruik van de minimaregelingen is teruggedrongen. Daar staat wel tegenover dat de kosten zijn gestegen. De economische crisis duurt voort en ook worden er door de Rijksoverheid op diverse onderdelen van de sociale zekerheid wijzigingen doorgevoerd. Deze ontwikkelingen hebben een negatieve invloed op de inkomenspositie van de minima in Leeuwarden. Onderzoek bevestigt deze constatering. De armoede neemt toe en de problematiek verergert zich. Dit in combinatie met de veranderende rol van de overheid en de ontwikkelingen binnen sociale domein maken het voor de gemeente noodzakelijk om kritisch te kijken naar de effectiviteit van het armoedebeleid en ook te komen tot een herziening van het armoedebeleid. In 2012 is hiermee begonnen door in gesprek te gaan met alle actoren op het terrein van de armoedebestrijding. Inmiddels zijn er bijeenkomsten geweest met het maatschappelijk middenveld en de raadsleden. In het eerste kwartaal van 2013 volgden bijeenkomsten met wederom het maatschappelijk veld en de doelgroep. Alle bijeenkomsten stonden in het teken van de effectiviteit van het armoedebeleid. De resultaten van deze bijeenkomsten hebben bouwstenen geleverd om te komen tot een nieuwe visie op een breed integraal armoedebeleid in 2014. Vooruitlopend hierop is in 2013 het Ontwikkelprogramma Armoede opgesteld. Hierin zijn op onderdelen verbeteringen aangebracht die de effectiviteit van een aantal maatregelen op korte termijn zal verhogen. Binnen het bestaande beleid is aan de slag gegaan om het armoedebeleid effectiever te maken op de volgende punten: a.

participatie van kinderen in armoede

b.

duurzaamheid

c.

culturele hoofdstad

d.

benutten van het maatschappelijk netwerk.

2.2 Maatregelen armoedebeleid Leeuwarden Voor het bestrijden van de armoede is er in 2013 gebruik gemaakt van de volgende inkomensondersteunende en participatiebevorderende maatregelen: Bijzondere bijstand Collectieve zorgverzekering (basis en AV Frieso) Regeling voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten Participatieregeling Vergoeding Nederlands Identiteitsbewijs Zwemregeling Kwijtschelding gemeentelijke belastingen en heffingen Langdurigheidstoeslag Bereken je recht Geldkompas Leeuwarden

355


Bijlagen

Bijzondere bijstand De bijzondere bijstand is bedoeld voor een ieder met een laag inkomen en niet voorbehouden aan personen die algemene bijstand ontvangen. Ook degene die uit een andere bron dan de WWB beschikt over een inkomen dat naar het oordeel van het college niet toereikend is ter voorziening in bepaalde noodzakelijke kosten, kan een beroep op bijzondere bijstand doen. In 2013 zijn er 8.175 verstrekkingen geweest in het kader van de incidentele bijzondere bijstand. In 2012 gaat het om 5.902 verstrekkingen. Ten opzichte van 2012 is er een forse stijging in het aantal verstrekkingen, echter de uitgaven zijn afgenomen van € 2.716.074,-- in 2012 naar € 2.059.387,-- in 2013. De grootste kostenpost vorm de bijstand voor woonvoorzieningen. Het gaat hierbij veelal om bijstand voor inrichtingskosten. De toename van het aantal verstrekkingen wordt naar alle waarschijnlijk veroorzaakt door een groei van de doelgroep, het ‘wegvallen’ van financiële ondersteuning elders en de forse toename van het aantal verstrekkingen in het kader van de bewindvoering. Een aparte vorm van bijzondere bijstand is een verstrekking op basis van buitenwettelijk beleid. Buitenwettelijk beleid is beleid dat “buiten de wet” om vormen van bijstand mogelijk maakt. Het voeren van een buitenwettelijk beleid is een keuze die veelal niet gebaseerd is op strikt wettelijke en juridische overwegingen, maar gelegen in het feit dat de gemeente zich laat leiden door de gevolgen voor de klant en de daaruit voortvloeiende negatieve consequenties indien de aanvraag bijzondere bijstand niet wordt gehonoreerd. In 2012 heeft het Rijk aangegeven niet langer te willen dat gemeenten buitenwettelijk beleid voeren. Dit heeft geleid tot het intrekken van het buitenwettelijk beleid per 2013. Concreet houdt dat in dat er geen vergoedingen voor medische kosten en de doorbetaling van vaste lasten bij detentie uit de bijzondere bijstand meer worden verstrekt. Om het afschaffen de vergoedingen voor medische kosten te compenseren zijn er een aantal vergoedingen toegevoegd aan de collectieve zorgverzekering van de gemeente. De collectieve zorgverzekering (AV Frieso) Huishoudens met een inkomen tot 110% van de bijstandsnorm kunnen via de gemeente een collectieve zorgverzekering afsluiten bij De Friesland Zorgverzekeraar. Deze verzekering biedt een korting aan op de premie voor de basisverzekering en een aanvullende verzekering (AV Frieso) met meer en extra vergoedingen. De kosten van de AV Frieso komen voor rekening van de gemeente en worden via de bijzondere bijstand gedekt. Dit bespaart kosten op individuele aanvragen voor de bijzondere bijstand. In 2013 hebben 3.291 volwassenen deelgenomen aan de collectiviteit. In 2012 waren dat er 3.972 en in 2011 3.894. In 2012 was er een kleine stijging ten opzicht van 2011, maar 2013 laat een daling van 17% zien ten opzicht van 2012. Hoewel de daling van het aantal deelnemers niet wenselijk is, was deze, gezien de landelijke ontwikkelingen, wel te verwachten. De economische crisis heeft tot gevolg dat huishoudens minder te besteden hebben. De hoge premiekosten vormen voor velen toch een knelpunt. Burgers kiezen er bewust voor om te besparen op de premiekosten en sluiten daarom alleen een basisverzekering af. Ondanks de daling van het aantal AV Frieso verzekerden blijft het niveau van het aantal betalingsachterstanden en mogelijke royementen en bronheffingen zorgelijk. In 2013 is meer aandacht besteed aan het voorkomen van de betalingsachterstanden. Met de zorgverzekeraar zijn afspraken gemaakt om betalingsachterstanden bij de verzekerden te voorkomen. De gemeente neemt bij ieder ontvangen signaal van de zorgverzekeraar nu actief actie richting de verzekerde door een sociaal werker in te schakelen die samen met de verzekerden aan gerichte oplossingen voor het voorkomen van de betalingsachterstanden gaat werken. Daarbij heeft de sociaal werker in ieder geval de mogelijkheid om voor bijstandsgerechtigden de premie op de uitkering te laten inhouden en doorbetalen aan de zorgverzekeraar. Deze oplossing wordt te allen tijde tijdelijk ingezet om erger te voorkomen. Tegelijkertijd wordt samen met de verzekerde gewerkt aan andere duurzame oplossingen waarbij de verzekerde weer zelf verantwoordelijk is voor het betalen van de premie. De regeling voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten Ouderen en mensen met een chronische ziekte of lichamelijke beperking hebben door hun ouderdom, ziekte of handicap vaak extra kosten. Denk bijvoorbeeld aan hogere telefoonkosten, duurdere boodschappen omdat een

356


Bijlagen

goedkopere supermarkt niet in de buurt is, duurdere boodschappen door aangepaste voeding, hogere verwarmingskosten of lidmaatschapskosten van belangen- en/of patiëntenvereniging. Voor deze doelgroep met een inkomen tot 110% van de bijstandsnorm is de regeling ouderen, chronisch zieken en gehandicapten ingevoerd in 2008. De vergoeding is voor 2013 gesteld op € 86,-- per persoon per jaar. In het jaar 2013 zijn er 3.945 verstrekkingen geweest en heeft het € 337.510,-- gekost. In 2012 waren dat 4.098 verstrekkingen. Sinds de invoering van deze regeling in 2008 is het aantal verstrekkingen jaarlijks toegenomen. 2013 is met een daling van bijna 4% een trendbreuk. Het gebruik onder de gehele groep is als volgt: 14% van de toekenningen zijn voor ouderen en 85% van de toekenningen gaat naar chronisch zieken en gehandicapten. Aangezien de inkomenspositie van ouderen steeds beter wordt zou dit een verklaring kunnen zijn voor de daling van het aantal verstrekkingen. Echter uit de analyse blijkt niet dat het aantal aanvragen van ouderen is afgenomen. De daling zit juist bij groep chronisch zieken en gehandicapten. De participatieregeling Deze regeling is bedoeld om mensen met een inkomen tot 110% van de bijstandsnorm deel te laten nemen aan sociale, culturele en sportieve activiteiten. In 2013 bedroeg de vergoeding maximaal € 62,-- per persoon. In 2012 waren er 7.999 verstrekkingen. In 2013 is dit gedaald naar 7.711 verstrekkingen. In tegenstelling tot voorgaande jaren is hier sprake van een daling van het aantal verstrekkingen. Gelet op de verslechterde economische omstandigheden lag een stijging in het aantal verstrekkingen meer in de lijn der verwachtingen. Deze daling is niet te verklaren. Als er een analyse wordt gemaakt van de verstrekkingen dan valt het op dat 28% van de verstrekkingen bestemd is voor kinderen, 32% voor mannen en 40% wordt verstrekt aan vrouwen. Uit de registratiegegevens blijkt verder niet waar de tegemoetkoming voor bestemd is. Dit is ook logisch want de verstrekking is weliswaar wel bestemd voor de participatie maar bij het aanvragen van de tegemoetkoming wordt verder niet gevraagd voor welke activiteiten het bestemd is. Mede hierdoor heeft de regeling ook een laagdrempelig karakter. Het bedrag dat gemoeid is met de regeling in 2013 is € 477.076,--. De vergoeding Nederlands identiteitsbewijs (ID-bewijs) Voor de eerste aanschaf of verlenging van een erkend identiteitsbewijs wordt er een tegemoetkoming verstrekt. De hoogte van de tegemoetkoming is gelijkgesteld aan de aanschafkosten van een ID-bewijs. In 2012 zijn er 659 vergoedingen voor een ID-bewijs verstrekt. Vorig jaar waren er 665 verstrekkingen. Het aantal verstrekkingen is nagenoeg gelijk gebleven. Met deze regeling was in 2013 een bedrag van € 27.744,-gemoeid. Uit een nadere analyse van de verstrekkingen blijkt dat: 93% van de verstrekkingen betrekking heeft op verlenging dan wel vervanging van een identiteitsbewijs; en dat 63% van de aanvragen afkomstig is van bijstandsgerechtigden. Zwemregeling De zwemregeling is bedoeld om kinderen uit minimahuishoudens die nog niet kunnen zwemmen het zwemdiploma A te laten halen. Aan de regeling zit daarnaast de voorwaarde dat de kinderen in groep 5, 6, 7 of 8 van de basisschool moeten zitten. In 2013 hebben 39 kinderen gebruik gemaakt van deze regeling. In 2012 waren dit er 54. Dat is een flinke daling. Een mogelijke verklaring zou de ontgroening kunnen zijn. En wellicht dat sommige kinderen toch via Stichting Leergeld of Jeugdsportfonds de zwemlessen vergoed krijgen. Van de kinderen die in 2013 gebruik hebben gemaakt van de zwemregeling zaten 34 in groep 5. Dit is een trend die jaarlijks waarneembaar is en ook wel logisch is. Het is namelijk voor te stellen dat als ouders niet zelf de zwemlessen kunnen bekostigen zij, zo gauw als dat kan, de kinderen op zwemles doen. Voor de uitvoering van deze regeling door BV Sport was in 2013 een bedrag van € 19.200,-- gemoeid.

357


Bijlagen

Kwijtschelding gemeentelijke belastingen en heffingen In 2013 kwamen de volgende gemeentelijke belastingen/heffingen in aanmerking voor kwijtschelding: de onroerendezaakbelastingen (OZB); de rioolheffingen; de afvalstoffenheffing. In 2012 is er een wijziging in de registratie aangebracht. In tegenstelling tot voorgaande jaren worden nu alleen de unieke kwijtscheldingsverzoeken geregistreerd. Hierdoor zijn de cijfers niet meer goed te vergelijken met de voorgaande jaren. In 2013 zijn er 8.259 verzoeken ingediend. Dit was in 2012 6209. Dat is stijging van 33%. Echter de flinke stijging leidt niet tot verhoudingsgewijs meer toekenningen. In 2012 werd 81% toegekend. In 2013 was dit 60%. In totaal is er in 2012 voor een bedrag van €1.400.108,-- en in 2013 voor € 1.381.678,-kwijtgescholden. De Langdurigheidstoeslag De langdurigheidstoeslag staat open voor burgers tussen de 21-65 jaar die vijf jaar lang een inkomen op bijstandsniveau hebben gehad en geen vermogen hebben. In 2013 bedroeg de langdurigheidstoeslag voor gehuwden € 502,--, € 452,-- voor alleenstaande ouders en € 352,-- voor alleenstaanden. In 2013 zijn er 2.181 aanvragen gehonoreerd. Dit is een, niet te verklaren, daling ten opzicht van 2012 (2.311). Landelijk is er een stijging waarneembaar van het aantal huishoudens die langdurig in armoede verkeren. Leeuwarden heeft van oudsher ook relatief veel huishoudens die langdurig van een inkomen op minimumnivo leven. Uit de armoedemonitor blijkt dat het om 11,2% van de minimahuishoudens gaat. De verwachting is dat uit de nog op te stellen armoedemonitor 2014 zal blijken dat dit percentage is gestegen. Een landelijke stijging en, naar verwachting, ook een gemeentelijke stijging van het aantal huishoudens dat langdurig van een inkomen op minimumniveau moeten rondkomen, maakt dat een stijging van het aantal aanvragen en toekenningen logisch zou zijn. De kosten bedroegen in 2013 € 839.532,--. Uit de registratiecijfers blijkt dat 70% van de verstrekkingen bestemd was voor alleenstaanden, 19% voor éénoudergezinnen en 11% voor samenwonenden/gehuwden. Deze verdeling is geen verrassing. Leeuwarden heeft een grote populatie alleenstaanden die langdurig moet rondkomen van een laag inkomen. Uit de cijfers blijkt ook dat meer dan 76% van de aanvragen afkomstig is van minima met een bijstandsuitkering. Bereken uw recht Sinds 2008 biedt de gemeente Leeuwarden het internetprogramma ‘Bereken uw recht’ aan (www.leeuwarden.nl/berekenuwrecht). Het programma maakt gebruik van meerkeuzevragen over inkomen, vermogen en woonsituatie, waarbij het juiste antwoord eenvoudig aangeklikt kan worden. Het kost hooguit 10 minuten om de complete vragenlijst te doorlopen. Het eindresultaat is een helder overzicht van alle mogelijke lokale vergoedingen en tegemoetkomingen, zoals kwijtschelding gemeentebelastingen, minimaregelingen, langdurigheidstoeslag en bijzondere bijstand. Over het gehele jaar 2013 was het aantal bezoekers 2283. In 2012 en 2011 waren dit er respectievelijk 1962 en 1780 bezoekers. Geldkompas Leeuwarden Geldkompas Leeuwarden is in 2010 geïntroduceerd. Op Geldkompas Leeuwarden staat op een toegankelijke manier de informatie van talrijke organisaties op het terrein van de armoedebestrijding en schuldhulpverlening gebundeld. Geldkompas Leeuwarden is een, naast Bereken uw recht, goede manier om de financieel kwetsbare groep in Leeuwarden te ondersteunen.

358


Bijlagen

Het aantal bezoekers is met 4.330 in 2013 gedaald ten opzicht van 2012. Toen heeft de website 5.947 bezoekers gehad. Er bestaat het vermoeden dat de mate van bekendheid van de www.geldkompasleeuwarden.nl afhankelijk is van de mate waarin de website onder de aandacht van de doelgroep wordt gebracht. Dit vraagt aandacht. Weliswaar is het totaal aantal bezoekers gedaald ten opzicht van 2012. De bezoekers in 2013 zijn wel voor bijna 90% zogenaamde “nieuwe bezoekers”. Interessant om te melden is dat de pagina’s met info over werk, vrijwilligerswerk, geld, schulden het meest bezocht zijn. Overige maatregelen Samenwerking met ketenpartners. Het bestrijden van de armoede behoort tot de zorgtaak van de gemeente. Maar de gemeente is niet de enige speler in het veld. De ketenpartners, groot en klein, en het particulier initiatief hebben naast de gemeente ook een belangrijke rol in de armoedebestrijding. In 2013 is verder geïnvesteerd in de samenwerking met de ketenpartners. De gemeente is met de ketenpartners in gesprek gegaan en heeft de effectiviteit van de gemeentelijke armoedebestrijding aan de orde gesteld. In de bijeenkomst kwam naar voren dat er meer focus aangebracht moest worden in de armoedeaanpak en er keuzes gemaakt moesten worden. De opgedane kennis zal worden benut bij het opstellen van het nieuwe beleidskader aanpak armoede welke in 2014 wordt opgesteld. In 2013 is met name ingezet op een verbetering van de samenwerking met en tussen de ketenpartners die annex zijn met de maatschappelijke participatie van kinderen. De Voedselbank De Voedselbank ontvangt al enige jaren subsidie van de gemeente. Met het verergeren van de crisis heeft de Voedselbank ook een toename gezien in het aantal verstrekkingen van voedselpakketten. Ook in 2013 zet de stijgende lijn zich door. De verwachting is dat er sprake zal zijn van een toename van minimaal 20% ten opzicht van 2012. In 2012 zij er 240 pakketten verstrekt. In 2013 ziet de voedselbank ook nieuwe groepen die aankloppen. Het gaat daarbij vooral om zzp-ers, mkb-ers en huishoudens met een hypotheekschuld. Leeuwarder Uitdaging De Leeuwarder Uitdaging is een platform waarbinnen ondernemers, bedrijven, de gemeente en maatschappelijke organisaties elkaar helpen met als doel een win-win situatie te creëren. Ondernemers doen onderling nieuwe contacten op, bedrijven tonen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en maatschappelijke organisaties worden geholpen met hun vraag. De sociale cohesie neemt toe en het leefklimaat inde stad verbeterd. De Leeuwarder Uitdaging zit nog in de oprichtingsfase. De gemeente is enthousiast en heeft zich verbonden aan dit concept. Resto van Harte Ook Leeuwarden heeft een Resto van Harte waar burgers elkaar kunnen ontmoeten. Primaire doelstelling van Resto van Harte is het sociaal isolement terug te dringen de actieve deelname, van in isolement geraakte burgers, aan het maatschappelijk verkeer te bevorderen. In 2013 heeft de gemeente subsidie aan Resto verstrekt om de werkzaamheden te kunnen voortzetten en ook is er subsidie verstrekt om zich speciaal te richten op kinderen die in een sociaal isolement verkeren. De focus op kinderen heeft ertoe geleid dat er nu ook een kinderResto van Harte is waar kinderen maandelijks terecht kunnen. Stichting Urgente Noden (SUN) SUN is in Friesland een waardevolle schakel in de armoedebestrijding. Middels een gift helpt SUN burgers in een urgente noodsituatie die niet of niet tijdig geholpen kunnen worden door een voorliggende voorziening. Leeuwarden heeft een subsidierelatie met SUN. In tegenstelling tot voorgaande jaren biedt SUN sinds 2013 alleen noodhulp aan Friezen die woonachtig zijn in een gemeente waar SUN een subsidierelatie mee heeft. In 2013 heeft SUN in totaal 743 aanvragen ontvangen en 733 verstrekkingen gedaan. Van deze verstrekkingen waren 243 bestemd voor inwoners van Leeuwarden. Er is geen analyse gemaakt van de verstrekkingen voor burgers van Leeuwarden. Duidelijk is wel dat de meeste aanvragen afkomstig zijn van alleenstaanden. Verder

359


Bijlagen

hebben de aanvragers meestal een bijstandsuitkering en worden de meeste aanvragen ingediend voor woninginrichting. De meeste aanvragen zijn afkomstig van Jeugdhulp Friesland, Limor, Maatschappelijk Werk Fryslân, Zien en Welzijn Centraal. Stichting Leergeld, Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds De stichting en fondsen zijn van belang voor de maatschappelijke participatie van kinderen die in armoede leven. Alleen Jeugdcultuurfonds krijgt een structurele subsidie van de gemeente. Leergeld en Jeugdsportfonds ontvangen geen structurele subsidie van de gemeente. Wel is er met enige regelmaat overleg en is een verdergaande samenwerking tussen fondsen en de stichting onderwerp van gesprek. Met name het aantal aanvragen van het Jeugdsportfonds en Leergeld zijn het afgelopen jaar fors toegenomen. Jeugdsportfonds heeft in 2013 213 kinderen in de gelegenheid gesteld om te sporten. Dat was in 2012 158. Stichting Leergeld heeft in 2012 618 verstrekking gedaan en verwacht in 2013 uit te komen op 1000. Kinderen in Armoede De problematiek rondom kinderen die opgroeien in armoede in Leeuwarden is nijpend. Om het armoedebeleid, ook voor kinderen, effectiever te laten zijn, is er in opdracht van de directeur Welzijn en sectormanagers W&I, JOC een analyse van de armoedeproblematiek onder kinderen gemaakt. De resultaten van de analyse leiden tot een negental ontwikkellijnen die betrekking hebben op een verbetering van het inkomens van de ouders maar ook de kansen van de kinderen vergroten. 1.

Ontwikkel een integrale visie armoedebeleid en benoem hierin duidelijk waar

2.

Netwerken inzetten. Gemeente als spil in het netwerk. Solidariteitspact.

3.

Inzet op integrale benadering. Leef- en systeemwereld van kinderen bij

4.

Onderwijs als partner. Doorontwikkeling IKC.

5.

Inzet op eigen kracht en inspraak van doelgroep (kinderen en ouders).

de gemeente wel/niet van is en voor welke groepen het beleid is.

elkaar brengen.

6.

Vereenvoudiging van regelingen inclusief duurzaamheid. Ontwikkeling van kind pakket.

7.

Maatschappelijke en sociale activering / gezondheid.

8.

Financiële bewustwording / schuldpreventie.

9.

Plannen samenwerkingsagenda en Culturele Hoofdstad 2018 concretiseren en uitvoeren.

De Kunst van het Rondkomen In het project de Kunst van het Rondkomen brengen ervaringsdeskundige minima zelf in beeld hoe leven in armoede eruit ziet. In de aanpak, die ondersteund wordt door Radar Amsterdam, vormt de eigen kracht van burgers het centrale uitgangspunt. Dit betekent dat sociale vraagstukken slechts op te lossen zijn door de mensen waar het over gaat zelf in te zetten. We hebben afgesproken dat in 2013/2014 45 wwb-ers zelf komen met suggesties en uitvoering van verbetering van hun situatie in relatie tot hun wijk en stad. De deelnemers willen een Eigen Kracht café. Op deze ontmoetingsplek komen tips en trucs, door en voor elkaar bij elkaar. De stut en steun gaan over het uitkomen met je inkomen, formulieren invullen, informatie voorzieningen uitwisselen, elkaar helpen in slimme uitgaven en praktische zaken regelen zoals kinderopvang, computeren en solliciteren. Culturele hoofdstad/samenwerkingsagenda Leeuwarden heeft de titulatuur van de Culturele Hoofdstad binnengehaald. Een belangrijke uitwerking om de ambities van de Culturele Hoofdstad in 2018 te behalen is de samenwerkingsagenda met de Provincie. De samenwerkingsagenda heeft drie programma’s namelijk: Kennis & Economie, Kwaliteit & Leefbaarheid en Stad & Regio. De sector Werk en Inkomen heeft, samen met de Provincie, een belangrijk rol in het benoemen van de projecten op economie/onderwijs, participatie en duurzaamheid. Een belangrijke ambitie voor 2018 is, is dat 60% van de kinderen die opgroeien in armoede meedoen aan de activiteiten die in het kader van de culturele hoofdstad worden georganiseerd.

360


Bijlagen

3. S C H U L D H U L P V E R L E N I N G 3.1 Wet gemeentelijke schuldhulpverlening Op basis van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) heeft de gemeente een wettelijke opdracht om (curatieve) schuldhulpverlening aan de burgers te bieden. Gemeenten ontvangen geen budget van het Rijk voor de uitvoering van de Wgs. De Wgs is een kaderwet. Dit betekent dat de wet slechts bepaalt wat er moet worden gerealiseerd en niet de wijze waarop dit dient te gebeuren. Hierdoor heeft de gemeente veel beleidsvrijheid. Zo bepaalt de gemeente via beleidsregels wie ze toelaat tot de schuldhulpverlening en wanneer de schuldhulpverlening wordt beëindigd. Zo laat de gemeente Leeuwarden alleen inwoners toe als er sprake is van een noodzaak en er geen sprake is van een afwijzingsgrond. Afwijzingsgronden hebben o.a. betrekking op verwijtbare recidive, openstaande fraudevorderingen bij overheidsorganen en als op voorhand duidelijk is dat de schulden niet binnen zes maanden regelbaar zijn (zoals bijvoorbeeld betwiste vorderingen).

3.2 Beleidskader “In eigen hand” Vooruitlopend op de Wgs heeft de gemeente eind 2011 de beleidsnota “In eigen hand. Schuldhulpverlening nieuwe stijl” vastgesteld. De inzet van Schuldhulpverlening nieuwe stijl is om te komen tot een efficiëntere en effectievere schuldhulpverlening. Belangrijke pijlers van schuldhulpverlening nieuwe stijl zijn: 1.

Preventie en vroegsignalering.

2.

Anders organiseren van de curatieve schuldhulpverlening (minnelijke

3.

Samenwerking met vrijwilligers.

4.

Verlagen van de kosten van curatieve schuldhulpverlening.

schuldregelingstrajecten) en de nazorg.

Sinds 2012 is gewerkt aan het implementeren en uitvoeren van de nieuwe visie op schuldhulpverlening. Door inzet op preventie en vroegsignalering worden problematische schulden voorkomen, zodat minder schuldregelingen nodig zijn. Daarnaast is de schuldhulpverlening effectiever en efficiënter ingericht. De schuldhulpverlening wordt integraal vanuit de wijk (via de sociale wijkteams) aangeboden, waarbij medewerkers van Kredietbank Nederland (KBNL) samenwerken met de sociaal werkers in de wijk. Ook is er meer ingezet op samenwerking met vrijwilligers en de eigen mogelijkheden van de klant (versterken 0-de lijn). Verder wordt er met klantprofielen gewerkt. Niet iedereen komt meer voor een schuldregelingstraject in aanmerking. Alleen de klanten die een dergelijk traject succesvol kunnen doorlopen (en aan de voorwaarden van de beleidsregels schuldhulpverlening voldoen) wordt een traject aangeboden. Dit wordt beoordeeld op basis van de motivatie en de financiële vaardigheden van de klant en de mate waarin de schulden van de klant saneerbaar zijn. Klanten die (vooralsnog) niet voor een schuldregelingstraject in aanmerking komen, krijgen eerst psychosociale hulp via de integrale aanpak vanuit de sociale wijkteams aangeboden.

361


Bijlagen

3.3 Implementatie van “In eigen hand” Preventie en vroegsignalering In 2013 is gewerkt aan de verdere uitrol van de preventie en de vroegsignalering. De volgende activiteiten hebben plaats gevonden: Er vindt een nauwere samenwerking tussen de sociale wijkteams enerzijds en de energiebedrijven en Vitens anderzijds op het gebied van vroegsignalering van betalingsproblemen plaats. Met de woningcorporaties werd al samengewerkt, maar deze samenwerking zal vanaf januari 2014 worden geïntensiveerd. De samenwerking met De Friesland Zorgverzekeraar zal in januari 2014 op het onderdeel vroegsignalering van schulden ook starten. De wijkteams ontvangen de signalen van betalingsproblemen van de hiervoor genoemde partners. De woningcorporaties geven de signalen rechtstreeks aan de wijkteams door en de overige partijen doen dit via de gemeente die op haar beurt de wijkteams informeert. Na ontvangst van een signaal beoordeelt de sociaal werker welke ondersteuning de klant wordt geboden. Voorbeelden van ondersteuning zijn: advies, ondersteuning bij het treffen van een regeling, inzet 0-de lijn/vrijwilliger, doorbetaling vaste lasten via WWB. De sociaal werker stemt de voorgenomen interventie en de resultaten van de interventie met de leverancier/zorgverzekeraar/corporatie af. Doel is dat afsluiting, royement uit de aanvullende verzekering of huisuitzetting en verergering van de financiële problemen wordt voorkomen. We willen vroeg bij de problemen komen. De sociaal werkers richten zich in eerste instantie op de voor het wijkteam bekende klanten. Deze inzet zal in 2014 worden uitgebreid naar andere doelgroepen waarbij gezinnen met kinderen een speerpunt vormen. Vanuit de wijkteams hebben diverse individuele preventie-activiteiten (bv. hulp bij het invullen van formulieren, administratie ordenen en budgetadvies) en groepsbijeenkomsten op het gebied van budgetteren plaats gevonden. Het bieden van financieel advies en ondersteuning door de wijkteams werkt goed. Het is laagdrempelig, voorziet in een grote behoefte en de sociaal werkers hebben de situatie van de klant goed in beeld waardoor ze maatwerk kunnen leveren. In september en oktober 2013 zijn de inwoners van de gemeente Leeuwarden via de Huis aan huis en via de wijkmagazines geïnformeerd over de dienstverlening van de wijkteams en Ping. Daarnaast is er een webpagina over het thema ‘geldzaken’ voor leeuwarden.nl ontwikkeld. Er hebben diverse initiatieven plaats gevonden om jongeren via de scholen en de ouders te bereiken. Zo heeft WCL een workshop ‘omgaan met geld’ op het Friesland College verzorgd, heeft CJG ‘de week van het geld’ onder de aandacht van het basisonderwijs gebracht. Daarnaast zijn de voorbereidingen getroffen voor een voorlichtingscampagne voor leerlingen in het VO, MBO en HBO begin 2014 en wordt begin 2014 via het CJG een voorlichting aan ouders van pubers over omgaan met geld verzorgd. Tot slot kunnen jongeren voor persoonlijk financieel advies en ondersteuning bij de professionals op de scholen (denk hierbij ook aan bv. de School als werkplaats, zorgcoördinatoren, maatschappelijk werkers en jongerenwerkers) terecht. In 2013 is het financieel adviesloket Ping voortgezet, tot 1 juli 2013 voor 10 uren per week en vanaf 1 juli 2013 voor 20 uren per week op twee locaties (Stadskantoor en Tesselschadestraat). Klanten ontvangen van Ping informatie over regelingen waar ze aanspraak op kunnen maken, budgetadvies en ondersteuning bij het oplossen van niet-problematische schulden. In 2013 is 4% (14) van de klanten (totaal: 356) doorverwezen naar KBNL. In de meeste gevallen was doorverwijzing naar de curatieve schuldhulpverlening niet nodig en kon Ping de klant verder op weg helpen. WCL heeft net als in de voorgaande jaren diverse preventieve activiteiten uitgevoerd. Zo biedt WCL voorlichtingsmateriaal, de sociale winkel, budgethulp en – coaching en trainingen op het gebied van omgaan met geld.

362


Bijlagen

Vrijwilligersorganisaties Humanitas, Fries Samenwerkingsverband Uitkeringsgechtigden (FSU) en Stichting Solidair spelen een belangrijke rol op het gebied van preventieve schuldhulpverlening. Zo worden vrijwilligers onder andere ingezet bij voorlichtingen, aanvragen van regelingen, thuisadministratie en de begeleiding tijdens de nazorgfase van een schuldregeling. Bij TCF is gestart met een pilot “scan inkomensregelingen”. In de praktijk blijkt dat veel WWB-ers schulden hebben en dat veel WWB-er niet precies weten op welke inkomensregelingen ze aanspraak kunnen maken. Samen met Ping en vrijwilligers worden WWB-ers gestimuleerd om gebruik te maken van de beschikbare extra’s: de mogelijke teruggave van de belastingdienst, de minimaregelingen en de kwijtschelding van de gemeentelijke heffingen en waterschapslasten. Verder krijgen klanten op het Talent Centrum plenaire bijeenkomsten over omgaan met geld en het in balans brengen van inkomsten en uitgaven aangeboden. Sinds 2012 is gewerkt aan de verdere uitrol van de preventie en de vroegsignalering met als doel om de inzet van de curatieve schuldhulpverlening af te bouwen. Aangezien de huidige problematische schuldensituaties een paar jaar geleden zijn ontstaan en de crisis voor een toename van financiële problemen heeft gezorgd, zal de afbouw op het curatieve onderdeel niet op korte termijn kunnen worden gerealiseerd. De effecten van de preventie-activiteiten zullen dan ook pas op langere termijn zichtbaar zijn. Anders organiseren van de curatieve schuldhulpverlening Conform de beleidsnota ‘In eigen hand‘ wordt de schuldhulpverlening integraal vanuit de wijk aangeboden. Hierbij is een goede samenwerking tussen de schuldhulpverlener van KBNL en de sociaal werker van het wijkteam cruciaal. De sociaal werker begeleidt de klanten bij de gedragsmatige aspecten en de medewerker van KBNL doet het financieel-technische aspect van het schuldregelingstraject. De onderlinge samenwerking tussen de sociale wijkteams en KBNL verliep niet altijd optimaal. De gemeente heeft hierop geïntervenieerd. Inmiddels weten de partijen elkaar beter te vinden en wordt aan een betere onderlinge afstemming gewerkt. Voor de toekomst zijn er ideeën om de toegang tot de curatieve schuldhulpverlening ook bij de sociaal werkers te beleggen. Dit betekent dat de sociaal werkers ook de intakes voor de schuldregelingen doen. Op deze wijze is een integrale werkwijze conform Amaryllis geborgd. Klantprofielen Om de effectiviteit en efficiency van de curatieve schuldhulpverlening te verbeteren is vanaf 1 januari 2012 conform de beleidsnota gestart met het werken aan de hand van klantprofielen. Het werken met klantprofielen heeft ervoor gezorgd dat de wijkteams en KBNL bewuster keuzes maken over wie wanneer wel/niet wordt geholpen. Het werken met klantprofielen heeft aanloopproblemen gekend. Niet elk sociaal wijkteam bleek opgewassen tegen de nieuwe toestroom van klanten met schuldenproblematiek. Om deze mensen niet tussen ‘wal en schip’ te laten belanden heeft de Kredietbank Nederland in 2012 toch de helpende hand gereikt. Daarnaast paste KBNL de klantprofielen niet volledig conform de beleidsnota “In eigen hand” toe. In de loop van 2013 heeft KBNL haar werkwijze conform de beleidsnota aangepast. Herinrichting nazorg Om vanaf 2012 een forse besparing op de schuldhulpverleningskosten te kunnen realiseren, moest de inzet van het budgetbeheer van KBNL worden afgebouwd en de nazorg op een andere manier worden ingericht, terwijl de effectiviteit wel moest worden behouden. In principe moet de klant na afronding van het schuldregelingstraject (de nazorgfase) het budgetbeheer weer zelf kunnen oppakken. Klanten die het budgetbeheer willen voortzetten, moeten dit in het vervolg zelf betalen en/of worden ondersteund door een vrijwilligersorganisatie. De afbouw van het budgetbeheer heeft in 2012 en 2013 plaats gevonden. Dure vormen van budgetbeheer gecombineerd met begeleiding van KBNL zijn begin 2012 afgeschaft. De budgetbegeleiding is bij de sociaal werkers (waarbij met vrijwilligers wordt samengewerkt) belegd. De inzet van de goedkopere variant van

363


Bijlagen

budgetbeheer (de doorbetaling van de vaste lasten zonder begeleiding) wordt alleen nog gesubsidieerd voor klanten die begeleiding nodig hebben in aanloop naar en tijdens een schuldregeling. Vanaf 2012 heeft KBNL voor 900 klanten het budgetbeheer afgebouwd. Van deze groep zijn 168 in 2012 zelfbetaler geworden en in 2013 zijn 339 klanten zelfbetaler geworden. In totaal zijn 507 (56%) klanten zelfbetaler geworden. De afbouw van het budgetbeheer is dus gerealiseerd en heeft er toe geleidt dat een groot gedeelte van de klanten zelfbetaler is geworden. De afbouw van het budgetbeheer heeft echter wel voor een aantal knelpunten gezorgd. Zo bleek afgelopen jaar dat KBNL de klanten met beëindigd budgetbeheer niet warm heeft overgedragen naar het sociale wijkteam en de vrijwilligersorganisaties voor het bieden van nazorg. Hierdoor is het risico ontstaan dat klanten opnieuw in de problemen raken. Daarnaast konden de klanten voor wie budgetbeheer noodzakelijk was, niet altijd de kosten zelf dragen. Deze klanten waren onvoldoende geholpen met de aanvullende ondersteuning van de vrijwilligersorganisaties, omdat zij het feitelijke budgetbeheer niet bieden. Hierdoor is het aantal aanvragen bijzondere bijstand voor budgetbeheer gestegen. Op basis van jurisprudentie hebben klanten recht op bijzondere bijstand voor budgetbeheer als het inkomen niet toereikend is en de noodzaak aanwezig is. Aan Sociale Zaken is gevraagd om nadrukkelijker de noodzaak van de bijstand te beoordelen door scherper te bekijken of er geen voorliggende voorzieningen of goedkopere mogelijkheden zijn. Tot slot zijn door wetswijzigingen de toegangscriteria voor het beschermingsbewind versoepeld, waardoor de instroom in beschermingsbewind fors is gestegen. Beschermingsbewind is een veel duurdere en langdurige oplossing. Samenwerking vrijwilligers Op basis van de nota “In eigen hand” worden meer vrijwilligers in de schuldhulpverlening ingeschakeld om een effectievere en efficiëntere schuldhulpverlening te realiseren. In de nota is met name benoemd dat de vrijwilligers een belangrijke rol in de nazorg spelen. Daarnaast werken we ook met de vrijwilligersorganisaties samen op het gebied van de preventie, de thuisadministratie en gedurende een schuldregelingstraject. In de gemeente Leeuwarden zijn met name het FSU, Stichting Solidair/de kerken en Humanitas binnen de schuldhulpverlening actief. Daarnaast spelen de buurtservicepunten een belangrijke rol. In 2013 zijn er samenwerkingsafspraken tussen de gemeente, sociale wijkteams, de vrijwilligersorganisaties en het vrijwilligersservicepunt gemaakt. Insteek van de afspraken is: het verbeteren en intensiveren van de onderlinge samenwerking, zodat vrijwilligers daar waar nodig en mogelijk de klant (extra) ondersteuning bieden. Verlagen van de kosten van de curatieve schuldhulpverlening Het is gelukt om de kosten van de curatieve schuldhulpverlening voor particulieren te verlagen. In 2013 bedroegen deze kosten € 860.000,--. In 2012 bedroegen deze kosten ruim € 1,1 miljoen en in 2011 ging het om € 1,7 miljoen. De kosten konden worden verlaagd door de afbouw van het gesubsidieerde budgetbeheer, het aanbieden van een goedkopere vorm van budgetbeheer en het beperken van de toestroom d.m.v. de toepassing van de klantprofielen. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat de kosten van het budgetbeheer deels via de bijzondere bijstand alsnog zijn gemaakt. Aangezien niet afzonderlijk op het onderdeel “bijzondere bijstand budgetbeheer” wordt geregistreerd, is het onduidelijk hoe hoog de extra kosten zijn. ICT heeft dit inmiddels wel ingeregeld. Het budget dat de gemeente beschikbaar heeft voor de periode 2012-2014 voor de curatieve schuldhulpverlening aan particulieren bedraagt € 2,7 miljoen. Gedurende deze periode van 3 jaar moest de schuldhulpverlening worden omgevormd, zodat de kosten worden teruggebracht naar een niveau van € 750.000,-- per jaar.

364


Bijlagen

Gedurende 2012 is gebleken dat KBNL te maken heeft met een hogere instroom als gevolg van de economische crisis. Ondanks de genomen maatregelen lukt het KBNL niet om binnen het budget te blijven. KBNL wordt conform afspraak gecompenseerd voor de kosten die het gevolg zijn van deze autonome ontwikkeling. De gemeente heeft uitgebreid getoetst of het inderdaad om een autonome groei ging. Verder is ook duidelijk dat een jaarbedrag van € 750.000 voor schuldhulpverlening aan particulieren niet reëel is. Cijfers tonen aan dat een bedrag van € 950.000 passend is voor schuldhulpverlening na omvorming. Het extra benodigde bedrag voor de inwoners van de voormalige gemeente Boarnsterhim is ook in dit bedrag meegenomen.

3.4 Resultaten In 2012 bedroeg het aantal nieuwe schuldregelingstrajecten 653. In 2013 bedroeg het aantal trajecten 577. Het percentage succesvol afgeronde schuldhulpverleningstrajecten was in 2013 bijna 90 % (88,9%). Dit is een verbetering t.o.v. 2011 en 2012. Het percentage succesvol afgeronde schuldhulpverleningstrajecten was in 2012 bijna 80% (79.9%). In 2011 was dit percentage vergelijkbaar met 2012. Doordat er nu kritischer wordt gekeken welke klant wel of niet een schuldregeling wordt geboden, zijn meer schuldregelingen succesvol. KBNL heeft in 2013 154 WSNP-verklaringen afgegeven. In 2012 zijn 119 WSNP-verklaringen afgegeven. De instroom in de WSNP loopt 1 tot 2 jaar achter bij de instroom in de minnelijke schuldhulpverlening. De stijging van het aantal WSNP- verklaringen is het logische gevolg van de hogere instroom in de minnelijke schuldhulpverlening in 2012. De schuldhulpverlening voor (ex) ondernemers wordt ingekocht bij Zuidweg en Partners. Voor ex-ondernemers bestaat de dienstverlening uit intake en stabilisatie van de schulden. Voor ondernemers met schulden doen Zuidweg en Partners ook nog de schuldregeling. In 2013 is aan Zuidweg & Partners een subsidie van € 78.000,- verleend. Op grond van de reeds beschikbare informatie zal Zuidweg en Partners over 2013 ook voor ongeveer dit bedrag factureren. De subsidie voor schuldhulpverlening aan (ex) ondernemers is al jaren ongeveer gelijk. Met de verstrekte subsidie heeft Zuidweg & Partners in 2013 aan 24 (ex-)ondernemers schuldhulpverlening aangeboden. Welzijn Centraal richt zich op de psychosociale, agogische en preventieve kant van de schuldhulpverlening. Hierbij gaat het om activiteiten als voorlichting/trainingen, financiële hulpvragen, budgetadvies en budgetcoaching. Daarnaast heeft Welzijn Centraal ook de taak om het netwerk van vrijwilligers te verbeteren. Voor het uitvoeren van deze schuldhulpverleningstaken is in 2013 een subsidie verstrekt van € 135.200,--.

365


Bijlagen

4. H A N D H A V I N G 4.1 Handhavingsbeleid In 2009 is het handhavingsbeleid onderworpen aan een herijking. Er is een samenhangend en activerend handhavingsbeleid geformuleerd. Uitgangspunt is dat handhaving effectief wordt ingezet om de participatiedoelstellingen van de gemeente Leeuwarden te realiseren en fraude en misbruik zowel preventief als repressief te bestrijden. Op 1 januari 2013 is de wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid in werking getreden. Met de nieuwe aanpak van de fraude komt de verantwoordelijkheid van de bijstandsgerechtigde en het activerende karakter van de Wet Werk en Bijstand centraler te staan. Het Rijk legt door het aanscherpen van de handhaving en het sanctiebeleid gemeente meer verplichtingen op om geconstateerde fraude te sanctioneren. De gemeentelijke handhavingsverordening en de beleidsregels handhaving zijn aangepast als gevolg van wetswijzigingen. De aanscherping heeft echter geen gevolgen voor de visie van de gemeente Leeuwarden op handhaving. Vanaf 2001 wordt er vanuit het concept Hoogwaardig Handhaven gewerkt. Wel is de uitvoering van de visie aangescherpt. Hiervoor is een uitvoeringsplan Hoogwaardig Handhaven bij Sociale Zaken opgesteld. Hierin worden de vier visie elementen (voortijdig informeren, optimaliseren dienstverlening, controle op maat en daadwerkelijk sanctioneren) stappen uitgewerkt. Dit leidt tot een effectievere inzet van het beleid. Het afgelopen jaar is dan ook fors geïnvesteerd in het goed implementeren van dit beleid. Preventie, toezicht, bestuurlijke- en strafrechtelijke handhaving zullen in samenhang de naleving moeten blijven stimuleren. Daarbij is ook de cultuur en communicatie binnen de organisatie van evident belang om het aanscherpen van het regime tot een succes te maken. Belangrijk is ook om klanten goed voor te lichten over het gemeentelijk handhavingsbeleid en welke rechten maar vooral ook welke plichten iemand heeft. Goede klantbejegening is hierbij cruciaal.

4.2 De resultaten van het beleid Maatregelen/bestuurlijke boetes Indien een persoon, die een uitkering ontvangt, zich niet aan de regels houdt die bij het ontvangen van een uitkering van toepassing zijn, dan kan er een maatregel of een boete worden opgelegd. Door het opleggen van een maatregel wordt de uitkering voor een bepaalde periode verlaagd of de klant krijgt een schriftelijke waarschuwing. Wanneer er dan sprake is van recidive kan de uitkering gedurende een bepaalde periode meer worden verlaagd. Voordat een maatregel wordt opgelegd, vindt er altijd een onderzoek plaats. Na dit onderzoek neemt de casemanager het besluit om wel of niet een boete of een maatregel op te leggen. Een boete verlaagt de uitkering niet, maar deze wordt ingevorderd. Het is mogelijk om een boete te verlagen of af te zien van het opleggen van een boete. Het doen van een boeteonderzoek is een verplichting die direct uit de Wet Werk en Bijstand vloeit. Tabel: Onderzoeken en maatregelen 2013

2012

2011

2010

2009

2008

Afgehandelde onderzoeken

801

1231

891

472

1289

1016

Opgelegde maatregelen

645

722

351

190

350

562

In 2013 is het aantal afgehandelde maatregelonderzoeken, door de invoering van de boete, gedaald. Vanaf 2011 is handhaving meer onder de aandacht gekomen binnen sociale zaken. Dit verklaard de stijging vanaf 2011 en de piek van het aantal onderzoeken in 2012. Naast de daling van het aantal onderzoeken is ook het aantal opgelegde maatregelen gedaald, echter door de aanscherping van de handhaving en het sanctiebeleid is deze in verhouding tot voorgaande jaren wel gestegen. Deze stijging komt doordat veel gedragingen, die eerder onder het maatregelenbeleid vielen, nu onder het nieuwe boeteregime vallen, dit zijn gedragingen waarvoor tot 2013 vaak niet een maatregel voor werd opgelegd. Een maatregelonderzoek resulteert dan nu ook vaker in een maatregel. In de onderstaande tabel is te zien dat ruim 50% van de maatregelen resulteren in een

366


Bijlagen

schriftelijke waarschuwing. Deze waarschuwingen worden voornamelijk opgelegd aan uitkeringsgerechtigden die niet staan ingeschreven als werkzoekende bij het UWV. Handhaving is met ingang van 2011 meer onder de aandacht gekomen binnen Sociale Zaken. Deze aandacht betekent dat er meer maatregelonderzoeken worden uitgevoerd. Hierbij worden klanten meer aangesproken op hun houding en gedrag. Het lik-op-stuk beleid wordt strenger ingezet, zodat klanten meer druk voelen om zich aan de verplichtingen te houden. In 2013 is dit verder uitgewerkt in het Uitvoeringsplan Hoogwaardig Handhaven. Tabel: Maatregelen Percentage maatregel

30%

100%

Overig*

Totaal

Totaal %

Opgelegd

148

16

6

170

21%

Waarschuwing

3

352

42

397

50%

Afwijking

30

12

36

78

10%

Afzien

102

53

1

156

19%

Totaal aantal

283

433

85

801

100%

Waarvan recidive

42

2

9

53

7%

*Onder overig vallen o.a. de maatregelen die standaard gesanctioneerde worden met een maatregel, maar ook hier zitten afwijkingen van de 30% en 100% sancties. Op 1 januari 2013 is de Fraudewet in werking getreden. Met deze wet is de bestuurlijke boete bij schending inlichtingenplicht in de WWB ingevoerd. Deze aanscherping van het sanctiebeleid is een verplichting voor gemeenten. Aangezien de bestuurlijke boete nieuw is, is een vergelijking met voorgaande jaren niet te maken. In onderstaande tabel zijn de boetes nader uitgesplitst. Tabel: Boetes Boetes

Aantallen

Percentage

2013

2013

Waarschuwing

1.101

60%

Boete € 150,-

44

2%

Boete 100%

213

11%

Boete 150%

1

0%

Afgezien

432

23%

Gematigd

15

1%

Vervallen

51

3%

Totaal boete onderzoeken

1.857

100%

Wat opvalt, is dat 60% van de onderzoeken eindigt in een waarschuwing, dit gebeurt in situaties waarin iemand voor de eerste keer, vanaf 1 januari 2013, de inlichtingenplicht schendt, zonder dat dit leidt tot een benadelingsbedrag voor de gemeente. Is er sprake van recidive dan wordt in beginsel een boete van € 150,-opgelegd, dit is in 2% van de onderzoeken het geval. Daarnaast valt op dat in 23% van de gevallen wordt afgezien van het opleggen van een boete, reden hiervoor is dat er geen sprake is van een verwijtbare gedraging of dat er dringende redenen zijn om van de boete af te zien.

367


Bijlagen

Fraudebestrijding Van fraude is sprake indien een persoon ten onrechte uitkering ontvangt door het verstrekken van onjuiste of onvolledige gegevens. Tabel: Soort fraudesignalen Afgehandelde

Vermogens

fraude signalen

Fraude

Witte fraude

zwarte

adres/

overig

fraude

samenle-

fraude

Totaal

vingfraude 2008

81

-

40

156

20

297

2009

28

-

49

177

22

276

2010

-

302

58

181

58

599

2011

-

480

73

169

69

791

2012

-

547

67

158

45

817

2013

-

354

134

247

45

780

Uit de cijfers valt een toename van het aantal zwarte fraude en adres/samenlevingsfraude op. Deze toename wordt mede veroorzaakt door de invoering van de fraudewet als wel door de intensivering van de handhaving en het extra inzetten op genoemde onderzoeken. De afname van het aantal witte fraude signalen is te verklaren door een aanscherping van de interne richtlijnen over criteria van witte fraude. Gesteld wordt dat gegevens die bekend zijn bij de gemeente, maar niet door een klant zelf worden gemeld, niet meer als fraude (schending inlichtingenplicht) aangemerkt worden. Daarnaast is in de daling de effectievere inzet op het handhavingsbeleid te zien, doordat er meer geïnvesteerd wordt in preventie neemt het aantal daadwerkelijke witte fraude gevallen af. Debiteuren Debiteuren zijn (ex)klanten van Sociale Zaken die een schuld (vordering) hebben opgebouwd bij de gemeente. Deze vordering wordt via een aflossingsregeling of op basis van een periodieke verhaalsverplichting afgelost. In onderstaande tabel is gekozen om met ingang van 2012 een splitsing te maken tussen de vorderingen van Bureau Zelfstandigen Fryslân (hierna: BZF) en vorderingen op basis van de WWB voor de gemeente Leeuwarden. De cijfers met betrekking tot vorderingen van BZF zijn afzonderlijk weergegeven, omdat deze vorderingen ook betrekking hebben op personen uit andere gemeenten, waarvoor de Bbz 2004 (Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004) wordt uitgevoerd. Tabel: Debiteuren en vorderingen 2013

2012

2011

2010*

2009

2008

Aantal debiteuren

4397

3875

3852

1713

3416

3712

Waarvan WWB

3234

2954

-

-

-

-

Aantal vorderingen

8575

7918

7343

Niet bekend

7136

6621

Waarvan WWB

6653

6003

-

-

-

-

Aantal debiteuren en vorderingen op peildatum 31-12-2013. *het cijfer over 2010 betrof waarschijnlijk alleen debiteuren zonder uitkering. Het aantal debiteuren en vorderingen is in 2013 toegenomen in vergelijking met 2012. De aanscherping van het handhavings- en sanctiebeleid heeft geleidt tot meer fraude onderzoeken, die hierdoor leiden tot een toename van het aantal debiteuren en vorderingen. Daarnaast is door Sociale Zaken ingezet op een striktere uitvoering van het terug- en invorderingsbeleid. Overigens is het aantal debiteuren niet gelijk aan met het aantal vorderingen. Reden hiervoor is dat 1 debiteur meerdere vorderingen kan hebben.

368


Bijlagen

Tabel: Hoogte vorderingen 2013

2012

2011

2010

2009

2008

Totaal vorderingen

€ 30,7

€ 28,9

€ 27,2

€ 27,2

€ 23,7

€ 21,5

Waarvan WWB

€ 11,4

€ 10,9

€ 11,5

€10,3

€ 11,3

€ 9,4

Waarvan BZF

€ 19,3

€ 18

€ 16,7

€ 16,9

€ 12,4

€ 12,1

Bedragen x mln Het totaalsaldo van de vorderingen is ten opzichte van 2012 gestegen. Reden hiervoor is dat de aanscherping van de WWB in 2013 ook doorwerkt in het invorderingsbeleid van de gemeente Leeuwarden. Er wordt dan ook meer en intensiever ingevorderd op (ex-) klanten. Afspraken over vorderingen worden strikter nageleefd. Dit betekent echter niet dat de vorderingen ook volledig worden geïncasseerd. Leeuwarden heeft landelijk gezien wel een hoge incassoratio. De reden van de groei bij BZF moet met name gezocht worden in het feit dat er 3 gemeenten, inclusief hun totale debiteurensaldo, zijn toegetreden tot het samenwerkingsverband per 1 januari 2013. Het betreft de gemeenten: Lemsterland, Gaasterlân Sleat (nu De Friese Meren) en Opsterland. BZF kent daarnaast een gebruikelijke fluctuatie binnen de debiteurenstand. Dit heeft mede te maken met de maximale hoogte van de verstrekte kredieten en uitkeringen. Daarnaast wordt onder invloed van de economische crisis meer een beroep gedaan op kredieten bij BZF.

369


Bijlagen

370


Bijlagen

INHOUD Inleiding 1. Sociaal economische ontwikkeling in Leeuwarden 1.1 Werkgelegenheid en werkloosheid 1.2 Ontwikkeling van het aantal WWB- gerechtigden 1.3 Bestandsanalyse 2. Participatiebeleid 2.1 Participatiewet 2.2 Positionering van de klant, klantproces 2.3 Economie en Arbeidsmarkt 2.4 Doorontwikkeling dienstverlening en experimenten 2.5 Klant In Zicht 2.6 Talentcentrum Fryslân 2.7 Teams Werk en Participatie bij Sociale Zaken 2.8 Sluitende aanpak jongeren 2.9 Bureau Zelfstandigen Fryslân 2.10 Maatschappelijk nuttig werk 2.11 project Eigen Kracht 2.12 Fryslân werkt! En Leeuwarden werkt! 2.13 Ondersteunende instrumenten 2.14 Gesubsidieerde arbeid 2.15 Sociale Werkvoorziening 3. Inburgering en integratie 3.1 Opdracht 3.2 Landelijke ontwikkelingen/extra budget 3.3 Trajecten

371


Bijlagen

INLEIDING Voor u ligt de monitor Werk & Participatie 2013. In deze monitor wordt de effectiviteit beschreven van het beleid, instrumenten, experimenten en vernieuwing in de uitvoering om naast participatie een duurzame uitstroom van onze doelgroep richting de arbeidsmarkt te bespoedigen. De uitwerking van de aangescherpte visie op onze dienstverlening ontwikkelt zich door in een rap tempo, hierbij houden we de randvoorwaarden van de Participatiewet, die op 1 januari 2015 van kracht zal gaan, scherp in de gaten. We moeten tegen die tijd goed toegerust zijn met ons aanbod aan werkend instrumentarium. 2013 is daarom een jaar geweest van innoveren en experimenteren op het gebied van dienstverlening. Er is met onze re- integratiepartners op basis van resultaatfinanciering samengewerkt. Daarnaast hebben we ons klantenbestand goed doorgelicht en is er naast onze staande dienstverlening in de teams werk en participatie geëxperimenteerd met het verrijken van het bestand binnen het Talentencentrum Friesland. Ondanks de minder optimale arbeidsmarktomstandigheden, kon er in de tweede helft van 2013 gesproken worden over enig herstel; na stabilisatie van de bijstandspopulatie was er een licht dalende trend waarneembaar. Het consumentenvertrouwen en de economie beginnen ook in Friesland voorzichtige tekenen van herstel te vertonen. Daarnaast gaat de vergrijzing en ontgroening op de arbeidsmarkt onverminderd voort, deze ontwikkeling werkt dempend op de werkloosheidsontwikkeling. UWV heeft daarnaast geconstateerd dat het aantal werkzoekenden- inschrijvingen ultimo 2013 aantoonbaar is gedaald. Net als voorgaande jaren is er naast de monitor die u nu leest, ook een monitor Inkomen uitgebracht. De monitoren zijn inhoudelijk nauw met elkaar verweven. In hoofdstuk 1 van deze monitor wordt er cijfermatig ingegaan op werkgelegenheid en werkloosheid in Leeuwarden. De informatie die hierin wordt gegeven is ook van belang voor de monitor Inkomen 2013.

372


Bijlagen

1. S O C I A A L E C O N O M I S C H E O N T W I K K E L I N G E N DE GEMEENTE LEEUWARDEN

IN

1.1 Werkgelegenheid en werkloosheid Ultimo 2013 bestaat de potentiële beroepsbevolking (iedereen tussen de 15 en 65 jaar) van Leeuwarden uit ruim 66.000 personen. De feitelijke beroepsbevolking is veel lager en schommelt zo ongeveer rond de 44.000. Binnen de potentiële beroepsbevolking bevinden zich namelijk ook scholieren, studenten, vroeggepensioneerden, huismannen en -vrouwen. In november 2013 bedraagt het aantal geregistreerde niet- werkende werkzoekenden (NWW- ers) in de gemeente Leeuwarden 7.532. Ten opzichte van de stand aan het einde van 2012 betekent dat een stijging van maar liefst 19%. Door het aantal NWW- ers te relateren aan de feitelijke beroepsbevolking wordt het werkloosheidspercentage verkregen. Voor Leeuwarden is dit in krap 1 jaar gestegen van 14,3 naar 16%. Onderstaande grafiekvorm illustreert de ontwikkeling in 2013 treffend:

Tot aan de herfst liep het percentage NWW- ers snel op maar aan het einde van het jaar lijken we enige tekenen van een teruglopende werkloosheid te kunnen bespeuren. Dit laatste is niet per definitie toe te schrijven aan een oplopend vacatureaanbod maar is ook vooral het gevolg van het feit dat minder mensen zich beschikbaar stellen voor de arbeidsmarkt. Bovendien telt het UWV de werkzoekenden die geen recht hebben op een uitkering niet (meer) mee. Het UWV houdt voortdurend het aantal NWW- ers in de gaten. Dit zijn mensen die zijn ingeschreven als werkzoekende bij het UWV. Zij kunnen eventueel recht hebben op een WW- of bijstandsuitkering maar dat hoeft niet, het kunnen ook niet- uitkeringsgerechtigden zijn. Kortom: niet alle NWW- ers zijn bijstandsgerechtigd en niet alle bijstandsgerechtigden zijn NWW-ers. Een deel van de bijstandsgerechtigden is namelijk vrijgesteld van de arbeidsverplichtingen. Enige correlatie is natuurlijk wel aanwijsbaar, veel WWB- ers leidt tot hogere NWW- cijfers en vice versa. Toch is de stijging van het aantal NWW- ers in 2013 niet 1 op 1 te transponeren op de ontwikkeling van het aantal bijstandsgerechtigden, waar juist een afname te constateren valt. Over de ontwikkeling van het aantal bijstandsgerechtigden meer in paragraaf 1.2.

373


Bijlagen

Volgens het UWV is de stijging van de werkloosheid deels het gevolg van een groeiend aantal faillissementen in de bouw en de detailhandel. Die branches zien we duidelijk terug in de werkloosheid. Overigens staan bijna alle beroepen in Friesland en Leeuwarden op (zeer)ruim. Dit heeft te maken met een algeheel ruime arbeidsmarkt, zowel landelijk als regionaal. Genoeg aanbod van personeel maar geen vraag vanuit de werkgevers. Alleen in Utrecht zijn er informaticaberoepen die krapte kennen: een uitzondering. Ontwikkeling in banen 15 uur per week en meer gemeente Leeuwarden naar sector:

Het hoeft geen betoog dat het vinden en behouden van een betaalde baan in onze regio nog steeds een flinke opgave is. De werkgelegenheid is in vrijwel alle sectoren afgenomen. Uit bovenstaande grafiek blijkt dat er in 2013 sprake is van een aanzienlijke achteruitgang in baanopeningen in de bouw, (detail-) handel, vervoer en de financiële instellingen. De economische crisis laat zijn sporen na in de Leeuwarder economie. Ondanks dat, blijven de collectieve-, welzijn- en zorgsector grote pijlers qua werkgelegenheid in Leeuwarden. Dit is een minder conjunctuurgevoelige structuur. Toch blijft ook de handel, industrie en de zakelijkefinanciële dienstverlening voor veel werk in de regio garant staan.

374


Bijlagen

Hieronder zetten we het aantal vacatures in Leeuwarden af tegen het aantal NWW in Leeuwarden, vanaf het 4e kwartaal van 2012 tot en met het 3e kwartaal 2013. Lager beroepsniveau:

Middelbaar:

375


Bijlagen

HBO:

WO:

Bovenstaande vier grafieken illustreren treffend dat er relatief meer vacatures voor hoger opgeleiden dan voor lager opgeleiden voorhanden zijn. Ook staan de vacatures voor hoger opgeleiden langer open. Een groot deel van onze werkzame beroepsbevolking is bovendien werkzaam op een (te) laag beroepsniveau. Er is sprake van verdringing ten koste van de mensen aan de onderkant. Hier komt bij dat er in Leeuwarden een tendens aanwezig is waarbij het aandeel “hogere” beroepen toeneemt en het aandeel “lagere” beroepen aan het afnemen is. Ook deze ontwikkeling is scherper dan het landelijke beeld.

376


Bijlagen

1.2 Ontwikkeling van het aantal WWB-gerechtigden Het gemiddelde aantal huishoudens met een bijstandsuitkering over geheel 2013 kwam uit op 9,5%, dat is hoog maar er was ook sprake van herstel. Ultimo 2013 stond de teller op 9,3%. Per 1 januari 2013 bedroeg het aantal bijstandsgerechtigden 4.561. Op 31 december 2013 bedraagt het aantal WWB-gerechtigden 4.642. Dit betekent een toename van 81, ofwel in 2013 een stijging van amper 2% van het totale bijstandsvolume. Deze toename is zeer beperkt van aard als we zien hoe de bestandsontwikkeling zich in 2013 heeft voltrokken, gemiddeld bedroeg het bijstandsvolume over 2013 maar liefst 4754. De dynamiek binnen het bestand is enorm, er worden veel mensen in de bijstand opgenomen maar er gaan er ook weer veel uit: 40% van de klanten heeft binnen het jaar de uitkering weer verlaten.

Na jaren te hebben gedaald, steeg het aantal WWB- gerechtigden in 2009 met 8,7% van het totale bijstandsvolume. In 2010 zette deze stijging door met een stijging van 7,2% van het totale bijstandsvolume om vervolgens te pieken in het jaar 2011 met een stijging van maar liefst 19,7%. In 2012 werd het bestand nog eens met 6,8% opgeplust. In 2011 werd door het college het “Visiedocument dienstverlening Werkplein” vastgesteld. Op basis van dat document werd de complete re- integratie en participatiedienstverlening gemoderniseerd met als stip aan de horizon de participatiewet. Vanaf dat moment werd de toon neergezet dat de uitkering er alleen is voor kwetsbaren en dat van kansrijke mensen wordt verwacht dat zij aan het werk gaan. Er werd gekozen voor een prioritering in doelgroepen op basis van arbeidsperspectief en motivatie. Sommige klanten zijn soms beter af zonder re- integratietraject terwijl anderen nu juist dat extra duwtje nodig hebben. Duidelijk is ook dat de verscherpte poortwachtersaanpak tot op het moment van heden heeft geleid tot een almaar oplopende poortwachtersquote. Inmiddels gaan van elke tien aanvragen er ongeveer zes door de poort. Klanten worden aangesproken op wat ze zelf kunnen, daar hoort ook een consequent maatregelenbeleid bij. Verordeningen en beleidsregels zijn daarop de afgelopen jaren aangepast. Deze nieuwe toonzetting werkt ook door in de manier waarop wij onze re- integratiepartners mobiliseren, geen financiering meer op basis van producten maar op resultaat. Er worden al jaren geen onnodig dure trajecten meer ingekocht. We hebben ons bestand gescreend en gekeken naar wat er nu echt nodig is om de aansluiting op de (werkende) samenleving te optimaliseren. Daar waar de markt nog geen aanbod heeft, hebben wij zelf geschikte initiatieven gebundeld. Met name voor de mensen die mogelijkheden hebben om op een hoger participatieniveau te functioneren wordt in het Talentencentrum gezocht naar methoden om dat in korte tijd te realiseren. Voor de mensen die aangewezen blijven op vrijwilligerswerk of het verrichten van een tegenprestatie (additionele, onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden) is het sociaal wijkteam de aangewezen uitvoeringspartner.

377


Bijlagen

Kijkend naar de ontwikkeling van het bestand over het jaar 2013 kunnen we zeggen dat we op de goede weg zijn met onze aanpak. De stijging van het bijstandsvolume is gekeerd en dat is een hele prestatie gezien de nog immer ruime arbeidsmarkt.

1.3 Bestandsanalyse Een goede analyse is van belang om de inzet van instrumenten te bepalen en daarmee een effectieve inzet van middelen. Hieronder volgen belangrijke kenmerken van het bijstandsbestand van de gemeente Leeuwarden zoals die rond 01-01-2014 zijn gemeten. Verdeling bijstandsgerechtigden naar samenlevingsvorm in 2013 Alleenstaand

Samenwonend

Eenoudergezin

70%

11%

19%

Na een jarenlange structurele stijging van het aantal alleenstaanden in de bijstand (van 65% in 2007 naar 70% in 2012) is er nu sprake van stabilisatie. De verdeling is identiek aan het beeld van 01-01-2013. Verdeling bijstandsgerechtigden naar leeftijd in 2013 < 27 jr

27-35 jr

35-45 jr

45 -55 jr

55-65 jr

12 %

21%

25%

24%

18%

Ten opzichte van 2012 zijn de percentages nagenoeg identiek. Wel is er een duidelijke afname van de jeugdwerkloosheid te constateren. Het percentage is verlaagd van 15% naar 12%. Dit betekent dat de gemiddelde leeftijd van een bijstandsgerechtigde hoger is geworden. Verdeling bijstandsgerechtigden naar duur van de uitkering in 2013 < 1 jaar

> 1 jaar

25%

75%

De vanaf 2006 in beeld gebrachte trend van langere naar kortere uitkeringsduur is in 2012 gekeerd. Het percentage “< 1 jaar” is in 2 jaar gedaald van 43 naar 25%. Waarschijnlijk heeft dit te maken met het feit dat er minder mensen dan voorheen, o.a. door de verscherpte poortwachtersfunctie, in de bijstand worden opgenomen. Überhaupt leidt de snelle bestandsstijging van de periode tot en met 2013 per definitie tot relatief meer mensen met een kortere uitkeringsduur. In- en uitstroom in 2013 In 2013 zijn 1.776 bijstandsuitkeringen toegewezen en 1.714 beëindigd. De instroom is daarmee iets hoger dan de uitstroom.

378


Bijlagen

2. P A R T I C I P A T I E B E L E I D 2.1 Participatiewet Het kabinet voert op 1 januari 2015 de nieuwe Participatiewet in, een uniforme regeling die meer mensen met een beperking aan het werk moet helpen. Hierbij worden de WWB, Wajong en WSW hervormd en gebundeld. Geconstateerd is, dat het huidige stelsel van sociale voorzieningen een lappendeken is met allerlei onbedoelde bijeffecten. Het doel van deze transformatie is om te kantelen naar een inclusieve arbeidsmarkt waarin er plaats is voor jongeren en ouderen en voor mensen met en zonder een beperking: iedereen doet mee naar vermogen. Binnen de gemeente Leeuwarden is een programmateam actief om de implementatie van de Participatiewet verantwoord en in samenhang met de overige decentralisaties te verzorgen. Het project “Participatiewet in Leeuwarden”, is daarvan een integraal onderdeel. Per 1 januari 2015 krijgen we nieuwe en veranderende taken op het gebied van de Wet Werk en Bijstand (WWB) en de Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw). Onder de beïnvloedingssfeer van de Invoeringswet Participatiewet transformeert de WWB naar de Participatiewet. De Wsw wordt afgesloten voor nieuwe instroom maar blijft bestaan voor huidige gebruikers. De Wajong wordt voor een kleinere groep beschikbaar. Het UWV blijft wel verantwoordelijk voor de Wajong. De Participatiewet staat open voor een bredere doelgroep (dan de huidige WWB) omdat de Wajong als voorliggende voorziening kleiner wordt en de Wsw voor nieuwe instroom verdwijnt. Met de Participatiewet wordt onze gemeente verantwoordelijk voor een nog grotere groep mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Dat vraagt van ons als gemeente om op een andere wijze naar deze problematiek te kijken: het vergt vernieuwing (transformatie) op het domein van werk en inkomen in nauwe relatie met andere decentralisaties waarin ook de mate van participeren en zelfredzaamheid centraal staat.

2.2 Positionering van de klant, klantproces Enige jaren geleden werd de Participatieladder in Leeuwarden geïntroduceerd.

Doel van de P ladder is kennis en zicht krijgen op onze klanten zodat per klant een helder doelperspectief opgesteld kan worden met als einddoel: daling van het aantal klanten in een uitkeringssituatie en participatiebevordering. Veranderende wetgeving rondom de domeinen van de drie decentralisaties hebben geleid tot het herijken van de ladder. In 2012 is de doeltrede als onderdeel van de ladder geïmplementeerd. Niet alleen de trede waarop men staat is van belang, ook de trede waar men naartoe kan klimmen is zeer belangrijk. Foto van de ladder: Voorgaande jaren stonden opvallend veel bijstandsgerechtigden op de “middentreden” (treden 2 en 3). Met name trede 3 was drukbezet. Onderstaand figuur uit 2012 maakt dit inzichtelijk.

379


Bijlagen

In 2013 zien we een piek ontstaan in trede 2 met groeipotentieel. Daarnaast is ook trede 4 met groeipotentieel opvallend hoger geworden. Positief is verder dat trede 1 met groeipotentieel stuivertje gewisseld heeft met trede 1 zonder groeipotentieel. De klant is beter in zicht gekomen in 2013 en de ontwikkelingskansen van de mensen op de laagste treden van de ladder wordt positiever benaderd. We blijven het belangrijk vinden dat mensen zo actief mogelijk participeren in de maatschappij. Participatie werkt als hefboom, mensen die doorstromen naar een hogere participatietrede maken bovendien minder gebruik van (zorg-)voorzieningen en zijn beter toegerust om te ontsnappen aan armoede. Mensen die participeren kunnen netwerken opbouwen.

2.3 Economie en Arbeidsmarkt Brede aanpak economie en arbeidsmarkt

380


Bijlagen

De sector W&I en afdeling EZ weten elkaar steeds beter te vinden binnen de gemeente Leeuwarden. Echter, er is nog veel ruimte voor verbetering in de samenwerking. Vanuit een economisch en sociale context faciliteert de gemeente Leeuwarden ondernemers en werkgevers om zich te vestigen, om uit te breiden en te blijven binnen de gemeentegrenzen. Naast het verstrekken van de nodige hectares en vergunningen wordt meer en meer de human capital agenda belangrijk. De aantrekkingskracht van een stad of een regio wordt in hoge mate bepaald door de beschikbare human resources en opleidingsmogelijkheden. Regiogemeente arbeidsmarktbeleid Leeuwarden vervult een intensieve rol in haar positie als regiogemeente arbeidsmarktbeleid. Dit wordt vanuit het ministerie en de Programmaraad met grote belangstelling gevolgd. De arbeidsmarktregio Fryslân is een van de weinige zo niet de enige regio waar de samenwerking goed verloopt. Zowel bestuurlijk als ambtelijk/uitvoerend weten alle partijen elkaar goed te vinden. Leeuwarden vervult hierbij een faciliterende, dienende maar vooral een initiërende en sturende rol. Steeds meer wordt door de andere Friese gemeenten maar ook het UWV de trekkersrol van Leeuwarden als vanzelfsprekend gezien. Regionale werkgeversdienstverlening De regionale werkgeversdienstverlening is verder geïntensiveerd. Alle gemeenten, SW bedrijven en het UWV nemen gezamenlijk deel aan de Trade Experience Leeuwarden. Hiervoor is gezamenlijk communicatiemateriaal ontwikkeld. De oplegger voor het marktbewerkingsplan 2013, waarin gezamenlijke regionale targets geformuleerd zijn, is grotendeels uitgevoerd. De lat voor 2014 ligt op basis van onze positie en ons vermogen in de markt een stuk hoger. Het marktbewerkingsplan 2014 wordt een levend document: opgebouwd vanuit een stevige locale ambitie met als basis een praktische vertaling naar resultaat op basis van inspanning en mogelijkheden binnen elk lokaal marktgebied. Als rode draad door het marktbewerkingsplan lopen de regionale arrangementen. Als maatstaf of opmaat dient het regionale arrangement met betrekking tot Ausnutria Heerenveen/Leeuwarden die de totale werving en selectie van 60 procesoperators inclusief scholing door de arbeidsmarktregio laten verzorgen. De dienstverlening wordt door de werkgever in hoge mate gewaardeerd en laat zien waar gemeenten, UWV en het onderwijs toe in staat zijn. Op 11 december 2013 is in de VFG een belangrijke stap genomen in het vaststellen en verder uitdragen van Social Return Arbeidsmarktregio Fryslân. Een gezamenlijk document op basis van heldere uitgangspunten dient als basis voor (toekomstige) contracten met de markt. Tezamen met een implementatieplan, waarin gezamenlijke kennisontwikkeling en borging centraal staat, geeft dit een solide basis voor een eenduidig, helder en op partnership gebaseerd Social Return beleid. Doorontwikkeling: De arbeidsmarktregio heeft de potentie om uit te groeien tot een merk, waarin de kernwaarden betrouwbaar, kwalitatief, ambitieus en eenduidig centraal staan. Een merk zorgt voor identiteit naar de buitenwereld, maar ook naar onze binnenwereld. Een strak proces, waarin werkgevers met hun dikwijls maakbare vraag centraal staat, zorgt voor een beweging van buiten naar binnen. Het resultaat staat centraal: maximale en zo duurzaam mogelijk uitstroom naar werk. Lokale kleur betekent vooral een lokaal gezicht in een lokaal netwerk; geen lokale variant op het proces en gemaakte afspraken. De werkgever ontmoet in de vertegenwoordiger van de arbeidsmarktregio iemand die naast nieuwsgierigheid over verbeeldingskracht beschikt om gezamenlijk tot het beoogde resultaat te komen.

2.4 Doorontwikkeling dienstverlening en experimenten Visie De verfijning van de aangescherpte visie op de dienstverlening van het Werkplein (vastgesteld door het college in 2011) gaat steeds verder. In 2013 is bekeken of en op welke accenten er een herijking van die visie plaats moet vinden. Hierbij vormen de samenhang met de overige decentralisaties op het gebied van jeugd en zorg en de verplichtingen vanuit de Meerjarig aanvullende uitkering (MAU) die we van het Rijk krijgen om de tekorten op het budget voor de bijstandsuitkeringen op te vangen, belangrijke aangrijpingspunten.

381


Bijlagen

In 2014 zal de herijkte visie weerklinken in de 3D beleidsnota die aan de raad zal worden voorgelegd maar ook in visie, verordeningen, beleidsregels en het communicatieplan beleid Werk en Participatie 2014. We sluiten met 2013 een experimenteerfase af waarin we hebben geleerd dat er een verschuiving in rollen, taken en functies plaats moet vinden. Ook voor de gemeente geldt dat: terugtreden, meer maatwerk, acceptatie van verschillen, mensen zelf verantwoordelijk maken en daarmee intrinsieke motivatie aanboren om investeringen die mensen in hun loopbaan en leven doen, te verzilveren. We willen in 2014 bereiken dat we de Participatiewet goed kunnen uitvoeren, met naast de wettelijke taken onze eigen gemeentelijk invulling van participatiebeleid. We willen ruimte geven aan maatschappelijke initiatieven en bewoners zelf zeggenschap over hoe ze met problemen omgaan in hun eigen situatie. Dit houdt in dat we niet alleen anders tegen onze eigen rol aankijken, maar dat we ook een andere insteek van onze bewoners verwachten. In Leeuwarden is veel vrijwilligerswerk, mantelzorg en burgerkracht. Het gaat niet om iets nieuws naast het bestaande te maken. Het gaat wel over om de kracht in de mensen die we de onderkant noemen te ontdekken en optimaal te benutten. Instrumenten We willen goed toegerust zijn met een werkend arsenaal aan instrumenten op het moment dat de Participatiewet zijn intrede doet, 2013 heeft daarom in het teken gestaan van innoveren en experimenteren op het gebied van dienstverlening. De verbinding met de decentralisaties is opgezocht, de weg is vrijgemaakt om de uitvoering deels te beleggen in de sociale wijkteams zodat de samenhang zichtbaar kan worden benut. De uitwerking van de steeds fijner en aan 3D- actualiteiten aangepaste visie op dienstverlening wordt steeds verder doorontwikkeld. Er is vanuit de teams werk en participatie met onze re- integratiepartners op basis van resultaatfinanciering samengewerkt. Daarnaast hebben we ons klantenbestand goed doorgelicht waardoor er meer zicht op de klant is ontstaan. Dit heeft in 2013 o.a. geleid tot nog strakker inrichten van de toegangspoort en het ontwikkelen van het Talent Centrum Fryslân (TCF). Hoofddoel van het TCF is bestandsverrijking van WWB- ers door het organiseren van een programma binnen het TCF waarbij de deelnemer in beweging komt, groeit en na afloop gaat participeren in de maatschappij. Uitgangspunt is het verrijken van de doelgroep, focus op zelfredzaamheid en het ontdekken van het eigen talent. Ook bij de invulling van de tegenprestatie (additionele, onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden) naar vermogen zal TCF een belangrijke rol spelen.

2.5 Klant In Zicht (KIZ) In 2013 is aangevangen met het actualiseren van de gegevens van alle bijstandsgerechtigden. Om een passend participatieaanbod richting regulier werk of maatschappelijk nuttig werk aan te kunnen bieden is het van belang om de klant goed in beeld te hebben. Sociale Zaken heeft in 2013 met bijna iedere bijstandsgerechtigde een gesprek gevoerd. Een geactualiseerd bestand maakt het mogelijk dat beter en effectiever beleid ontwikkeld kan worden. Het project werd uitgevoerd vanuit SoZa waarbij de sector W&I was aangehaakt bij de projectorganisatie. De uitkomsten vragen om een bredere kijk en het benoemen van de resultaten van participatie. Dus niet alleen uitstroom telt maar ook inzetten op sociale weerbaarheid en hierdoor het tegengaan van overheidsuitgaven op het sociale domein. Er is binnen de sectoren W&I, Soza en SBW een WWB- analysegroep actief waarin beleidseffecten en bestandsontwikkelingen worden onderzocht. Hierbij is statistiek en onderzoek ook aangehaakt. vanuit deze groep worden de uitkomsten van het KIZ- onderzoek in 2014 verder geanalyseerd.

382


Bijlagen

2.6 Talentcentrum Fryslân In augustus is het project Talentcentrum Fryslân (TCF) gestart voor de duur van vooralsnog een jaar. Dit project past binnen de visie op de dienstverlening aan onze klanten. Hoofddoel van het TCF is bestandsverrijking van de niet direct bemiddelbare WWB- ers die een duwtje in de rug kunnen gebruiken om op een hoger niveau te kunnen participeren in de maatschappij. Er wordt binnen het TCF een programma gebruikt waarbij de deelnemer in beweging komt, groeit en na afloop beter gaat participeren in de maatschappij. Uitgangspunt is het verrijken van de doelgroep, focus op zelfredzaamheid en het ontdekken van het eigen talent om zelf een (vrijwilligers)baan te gaan vinden in de wijk, buurt of in de gemeente. Het TCF werkt met een modulair programma waarbij training, coaching en een werkcarrousel op flexibele wijze worden gecombineerd. Hierbij wordt maximale inspraak van de deelnemer nagestreefd door naast een beperkt aantal basismodules, vouchers te verstrekken waarmee de deelnemer modules op maat kan inkopen. De eerste twee weken van het programma van het TCF bestaan uit een analyseprogramma waarbinnen de situatie van de deelnemer in beeld wordt gebracht en per persoon een POP (Persoonlijk Ontwikkelings Plan) wordt opgesteld. In dit POP staan doelstellingen op het gebied van training, werkzaamheden en vaardigheden en persoonlijke groei. Binnen het modulaire programma van het TCF zijn specifieke modules beschikbaar voor subdoelgroepen zoals jongeren, personen vanuit een ontheffing en klanten vanuit team Werk. Ook is er aan het einde van 2013 een pilot gestart waarbij klanten worden gestimuleerd om gebruik te maken van de beschikbare extra’s: de mogelijke teruggave van de belastingdienst, de minimaregelingen en de kwijtschelding van de gemeentelijke heffingen en waterschapslasten. Verder krijgen de WWB-klanten op het Talent Centrum Fryslân plenaire bijeenkomsten over omgaan met geld en het in balans brengen van inkomsten en uitgaven aangeboden. Er zijn heldere, vastgelegde samenwerkingsafspraken met de Sociale wijkteams, team Werk, team Participatie en het Jongerenteam. Binnen het TCF wordt samengewerkt met de partners, commercieel en niet commercieel, vanuit het huidige en nog verder door te ontwikkelen netwerk. Zij worden meegenomen in de ontwikkelingen van het TCF, er van uit gaande dat zij wellicht op termijn de activiteiten voor deze doelgroep op gaan pakken. Het project TCF is ook onderdeel van de aanvraag Meerjarige Aanvullende Uitkering 2013 en de aanvraag Incidentele Aanvullende Uitkering 2012. Het TCF is daarin genoemd als innovatie op en aanscherping van het huidige re- integratiebeleid. In 2013 zijn er in totaal 100 klanten aangemeld voor het programma, daarvan hebben er 10 personen werk gevonden in de reguliere arbeidsmarkt.

2.7 Teams Werk en Participatie bij Sociale Zaken Team Werk Team Werk heeft als doelstelling om uitkeringsgerechtigden in samenwerking met partners en werkgevers in projecten richting betaald werk te brengen. Hierbij wordt de vraag van de werkgevers centraal gesteld. Er wordt zo transparant mogelijk naar de doelgroep en werkgevers gecommuniceerd. Er wordt gezorgd voor het opdoen van werknemersvaardigheden of scholing door en bij werkgevers (werkgelegenheidsprojecten/werkstages). Door samen te werken met private partijen, samen met werkgevers de MVO-doelstellingen te concretiseren en Social Return in aanbestedingen te vervlechten, wordt er aan uitkeringsgerechtigden in de regionale arbeidsmarkt perspectief geboden. Hierbij wordt kritisch gemonitord op verdringing. Team Werk spant zich in om zoveel mogelijk plaatsingen te realiseren. In 2013 hebben maar liefst 659 van de in totaal 940 plaatsingen geleid tot werk. Het gerealiseerde aantal is inclusief uitstroom naar parttime werk. Ook deze uitstroom betekent verlichting van de druk op het Inkomensdeel.

383


Bijlagen

Resultaten Team Werk 2013 Vacatures

Baanbrekend

Werkgelegenheids-

doelstelling

Gerealiseerde

Uitstroom

projecten/werkstages

per jaar

plaatsingen

werk

343

329

329

150

150

193

123

343

Fryslân Team Werk Social Return

100

80

180

122

85

Economie &

100

48

148

112

92

20

11

11

30

21

11

Arbeidsmarkt Regionale

20

samenwerking Interne

30

leerwerkprojecten Ondernemerschap

80 (60

100 (trajecten

27+/20 27-)

prestart, 78 27+ en 22 27-)

Flexwurk Totaal

Ca. 50 Doelstelling 536 uitstroom werk

52 940

8 659

Alhoewel de resultaten beter zijn dan het voorgaande jaar is de regionale economie nog verre van rooskleurig te noemen. Er wordt desondanks adequaat ingespeeld op regionale samenwerking en kansen in groeisectoren op de arbeidsmarkt. Daarnaast wordt creatief gekeken naar mogelijkheden om zoveel mogelijk mensen in- en extern werkervaring op te laten doen, hieronder een tweetal voorbeelden: Social Return Gemeenten kunnen bij het inkopen eisen dat de opdrachtnemer of leverancier een deel van opdrachtwaarde investeert in creëren van extra werkgelegenheid, werkervaringsplekken of het verbeteren arbeidsparticipatie. Hierdoor worden de kansen op regulier werk vergroot door het opdoen van relevante werkervaring. In Leeuwarden is de aanpak Social Return stevig verankerd in de organisatie. In 2013 heeft onze aanpak geleid tot creatieve en passende oplossingen in de schoonmaak, bouw, infra en techniek, Vrij Baan, zakelijke dienstverlening (uitzendleveranciers), facilitair en bij de overheid. Met de inzet op Social Return (SR) hebben in 2013 112 mensen werkervaring opgedaan via Team Werk. SR is onderdeel van ons inkoopbeleid. Er is bovendien verbinding met de Provincie en It Wetterskip. Werkstage met opleidingscomponent Indien de werkgever naast een werkstageplaats ook begeleiding en opleiding kan bieden, dan is er sprake van een werkgelegenheidsproject met opleidingscomponent in de vorm van een partnership. Team Werk heeft in 2013 circa 193 werkstages van een jaar met BBL opleidingscomponent ingevuld, hiervan zijn er 123 uitgestroomd naar een betaalde baan. Team Participatie Team Participatie heeft zich vooral gericht op bijstandsgerechtigden met afstand tot de arbeidsmarkt. Participeren is de norm. Het uiteindelijke doel is regulier werk, maar voor sommigen is vrijwilligerswerk het maximaal haalbare doel. In een gesprek met de klant wordt tijdens de werkintake een goede diagnose gesteld, om de afstand tot de arbeidsmarkt te bepalen. Er wordt daarbij uitgegaan van de mogelijkheden van de klant

384


Bijlagen

waarbij er rekening gehouden wordt met eventuele beperkingen. Klanten worden gewezen op de rechten en plichten en de consequenties van het niet nakomen daarvan. Vanuit het maatschappelijk belang en vooruitlopend op de tegenprestatie (additionele, onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden) heeft team Participatie zoveel mogelijk klanten gemotiveerd om te participeren. Hierbij zijn mensen in contact gebracht met maatschappelijk nuttig werk. Klanten worden bovendien gevolgd in hun ontwikkeling die zij maken richting de arbeidsmarkt. Team Participatie faciliteert diverse sociale partners in de toeleiding van bijstandsgerechtigden naar maatschappelijk nuttig werk en heeft deze dienstverlening verder uitgebreid. Hierdoor is er een beter inzicht gekomen over deze werkplekken. Participatie

Aantal

bijstandsgerechtigden richting traject of maatschappelijk nuttig werk

735

waarvan gestart

532

2.8 Sluitende aanpak jongeren In juli 2013 waren er 695 jongeren met een WWB-uitkering. Per 1 december 2013 was dit gedaald tot 539. Er is nog steeds sprake van een daling van het jongerenbestand tot 27 jaar. Dit komt door de wetgeving WWB waarbij jongeren die terug kunnen naar school geen recht hebben op een WWB uitkering (poortwachter) en ook de inzet van Sociale Zaken met de trajecten gericht op een terugkeer naar school of werk tijdens de WWBuitkering. Er is mogelijk een kentering te verwachten, omdat de groep die nog wel recht heeft op een WWB uitkering relatief vaak te kampen heeft met meervoudige problematiek. Van het uitkeringsgerechtigde jongerenbestand heeft 75% geen startkwalificatie. Dit is een groot probleem voor de ontwikkelkansen van deze groep en ook voor de samenleving. De persoonlijke problemen en het hebben van een zorgplicht zijn belangrijke oorzaken van voortijdige schooluitval. Daarnaast speelt mee het nog niet kunnen maken van een keuze voor een studierichting. De eigen verantwoordelijkheid van de jongere wordt belangrijker, maar het college blijft wel verplicht om met alle jongeren afspraken te maken, de jongeren te begeleiden en waar nodig ondersteuning aan te bieden. De WWB-jongeren hebben recht op een plan van aanpak gericht op school, werk of zorg. De wetgever vraagt van gemeenten dus een specifieke aanpak voor de jongeren om hierin ondersteuning te bieden. Programma Onderwijs-Arbeidsmarkt-Zorg Dit programma is erop gericht dat geen enkele jongere zonder startkwalificatie het onderwijs verlaat. De samenwerkingsrelaties tussen onderwijs, werkgevers en de jongeren zijn daarbij het uitgangspunt. De ambitie is om meer dynamiek te brengen in de samenwerking. Het programma wordt verder door W&I, JOC en EZ uitgewerkt en is er vooral op gericht om de genoemde samenwerking en gezamenlijke verantwoordelijkheid met onderwijsinstellingen en de werkgevers te verbeteren. De “Back to school” bijeenkomst is een voorbeeld van een gezamenlijk product van de gemeente en scholen en dit geldt ook voor het programma “3 voor werk” (een voortraject voor BBL en BOL). Het traject “3 voor werk” heeft als resultaat behaald: 36% BOL opleiding, 2% BBL opleiding, 34% werk, 28% anders (bv. zorgtraject). In totaal is er dus voor 72% (95 deelnemers) sprake van een beëindiging van de WWB uitkering. De komst van het entree onderwijs wat in de plaats is gekomen van MBO niveau 1 (pilot vanaf volgend jaar in Friesland) biedt ook een gezamenlijk werkproces tussen MBO en gemeente. De instroom van de 21+ groep (WWB) in het reguliere onderwijs zorgt voor initiatieven vanuit het MBO voor een sluitende aanpak. Visie dienstverlening Werkplein jongeren De visie op de dienstverlening aan jongeren op het Werkplein heeft geresulteerd in het besluit om voor het jaar 2013 en 2014 een jongerenteam te blijven inzetten. De focus is daarbij gericht op de begeleiding van de jongeren terug naar school dan wel werk. Het uitgangspunt daarbij volgt vanuit de WWB wetgeving, waarbij 385


Bijlagen

werken het doel is en studeren de norm. De inzet is gericht op het zelf organiserend vermogen van de jongere. Het behalen van een startkwalificatie is daarbij een belangrijk uitgangspunt. Is school of werk (nog) geen optie dan is een zorgtraject via de wijkteams van toepassing. Jongerenteam Het jongerenteam is al actief aan de slag met de uitwerking van de speerpunten van het programma Onderwijs - Arbeidsmarkt. De samenwerking tussen het team Leerlingenzorg van de sector Jeugd en Onderwijs, het Jongerenteam Werk van de sector Sociale Zaken betekent een werkwijze waarbij sprake is van één jongere, één plan, één werker. Iedere jongere tot 27 jaar dient op school te zitten, aan het werk te zijn of een traject richting onderwijs of de arbeidsmarkt te volgen. Hierbij staat duurzame uitstroom voorop en vormt het behalen van een startkwalificatie een belangrijk uitgangspunt. Jongeren met belemmeringen die daardoor niet in staat zijn om deel te nemen aan een traject, worden door de medewerkers van het jongerenloket in contact gebracht met de juiste instanties. De voortgang van de hulpverlening wordt nauwlettend gevolgd. Soms worden mensen aangemeld bij een wijkteam voor een zorgtraject. In 2013 is geïnvesteerd in projecten die vooral het behalen van een startkwalificatie als uitgangspunt hebben, zoals: Diagnose en planonderzoek in samenwerking met het TCF. Inzet RMC-medewerker tijdens de 4 weken zoektijd bij een aanvraag WWB. Het doel is de jongere zonder startkwalificatie ondersteuning te bieden om waar mogelijk terug te keren naar school. “3 voor werk” een voortraject voor BBL en BOL in samenwerking met de 3 ROC’s en team werk. Caparticiparis. Trajecten bij Caparis om jongeren arbeidsfit te maken. OJO (Opvang Jonge Ouders). Jongeren begeleiden 30 jonge moeders naar school en of werk. Bijeenkomst “Back to School” in samenwerking met de ROC’s. De jongeren die nog geen Plan van Aanpak hebben is een aanbod gedaan om terug te keren naar school. Actieplan bestrijding jeugdwerkloosheid 2013 – 2015 In maart 2013 heeft het kabinet besloten om extra maatregelen te treffen om de kansen van jongeren op de arbeidsmarkt te vergroten. De middelen voor de 35 arbeidsmarktregio’s zijn verdeeld op basis van het aantal werkzoekende jongeren. Het budget voor Friesland is € 1.257.000,-. Leeuwarden heeft namens alle Friese gemeenten en het UWV het Friese Actieplan ingediend. Daarnaast is in december 2013 een ESF-J aanvraag ingediend, deze bedraagt € 1.800.000,-. In de periode van september 2013 tot juni 2015 worden minimaal 300 jongeren op een (leerwerk)baan geplaatst, volgen minimaal 200 jongeren een scholingstraject en zijn minimaal 175 jongeren op een stage geplaatst. De projectleiding ligt bij de gemeente Leeuwarden. Voor Leeuwarden is een lokaal plan van aanpak opgesteld met de volgende targets: 50 activeringstrajecten voor jongeren zonder startkwalificatie 75 scholingstrajecten 50 jongeren naar regulier werk

386


Bijlagen

2.9 Bureau Zelfstandigen Fryslân Bureau Zelfstandigen Fryslân voert het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz 2004) uit in een samenwerkingsverband met 19 Friese gemeenten. Gevestigde en startende ondernemers, arbeidsongeschikte, oudere en beëindigende ondernemers worden namens deze gemeenten, waaronder Leeuwarden, ondersteund. Bureau Zelfstandigen Fryslân is ook verantwoordelijk voor de pré start. Begeleiding voor de start is een uitstroominstrument vanuit de WWB. Dit is een traject voor WWB uitkeringsgerechtigden die zich maximaal een jaar kunnen richten op de voorbereiding van het zelfstandig ondernemerschap; zij hoeven gedurende de pré start niet aan de sollicitatieplicht te voldoen. Het is uiteindelijk de bedoeling dat de klant onder begeleiding van een begeleidingsorganisatie een goed ondernemingsplan opstelt waaruit een levensvatbare onderneming kan voortvloeien. In opdracht van het ministerie van SZW is een evaluatieonderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau Ecorys. Hierin wordt geconcludeerd dat de pré start een effectief en duurzaam uitstroominstrument is die deelnemers in staat stelt een zelfstandig inkomen te genereren. Uit het onderzoek blijkt dat ruim 70% duurzaam uitstroomt, en binnen een periode van 3 jaar niet terugvalt in een uitkeringssituatie. Tijdens het traject wordt de deelnemer in de gelegenheid gesteld de kennis te verwerven die nodig is om een gedegen bedrijfsplan op te stellen, ondernemersvaardigheden onder de knie krijgen en een marktonderzoek doen. Bureau Zelfstandigen Fryslân (BZF) begeleidt mensen die algemene bijstand ontvangen en die voornemens zijn een bedrijf of zelfstandig beroep te beginnen. De begeleiding van BZF bestaat uit het verzorgen van kennisoverdrachtstrajecten over het zelfstandig ondernemerschap en begeleiding bij het opstellen van het bedrijfsplan. In 2013 zijn voor de gemeente Leeuwarden 99 trajecten voor startende ondernemers ingezet, verdeeld in 8 groepen. De gestarte trajecten zijn intensieve scholingstrajecten van maximaal zes maanden in twee periodes van drie maand. In 2013 is door een medewerker van BZF actief vanuit het WWB bestand naar mogelijke kandidaten gezocht die in aanmerking zouden kunnen komen voor een traject. Uiteindelijke uitstroom resultaten kunnen pas lopende het eerste kwartaal 2014 worden gegeven gezien de duur en looptijd van de trajecten.

2.10 Maatschappelijk nuttig werk In april 2011 heeft het college de beleidsnota ‘Maatschappelijk nuttig werk’ vastgesteld. De daarin genoemde acties zijn vervolgens stapsgewijs tot uitvoering gekomen. Het gaat daarbij om afspraken tussen team Participatie en Welzijn Centraal (Vrijwilligersservicepunt) over het toe leiden van WWB klanten naar vrijwilligerswerk. Deze afspraken zijn in 2013 uitgebreid naar het TCF. Deze vorm van inzet maatschappelijk nuttig werk is op vrijwillige basis, voor klanten die geen actueel perspectief op regulier werk hebben. Met de sociale wijkteams is door W&I en Sociale Zaken het gesprek gepakt in hoeverre vanuit de W-middelen een intensievere aanpak participatie/werk op wijkniveau kan worden verder gebracht. Dit heeft geresulteerd in een voorstel “Boost Wijkparticipatie WWB sociale wijkteams”. Door de sociale wijkteams is een Plan van Aanpak gemaakt waar op projectmatige basis WWB-ers ondersteund worden door actief en verantwoordelijk te zijn in hun eigen situatie. Met deze inzet wordt er een extra boost gegeven aan het bestaande instrumentarium en burgerinitiatieven gestimuleerd. Het resultaat van deze inzet is dat WWB wijkbewoners een opwaartse beweging maken op de participatieladder. Met de inzet wordt nadrukkelijk een verantwoordelijkheid in de wijkteams gelegd voor de doorontwikkeling van werk en participeren in de wijk en de rol van Sociale Zaken hierin. In de boost zitten activiteiten als: bewoners maken zelf hun participatieplan in de Eigen Wijze(r), Sollicitatie boost in de wijk, Stap 1 voor het doorbreken van sociaal isolement, Werkplaatsen in Oud-Oost en Heechterp-Schieringen, uitkomen met je inkomen door de kunst van het rondkomen, Spel- en Opvoedwinkel.

387


Bijlagen

2.11 Project Eigen Kracht Het kabinet heeft vanuit het emancipatiebeleid nieuwe actielijnen geschetst om de participatie van vrouwen te stimuleren. Eén van die lijnen was het programma “Eigen kracht”. De gemeente Leeuwarden was ingeloot voor dit programma en is een samenwerkingsafspraak aangegaan met het Rijk. Het programma “Eigen kracht” had als doel om laagopgeleide vrouwen zonder werk en/of zonder uitkering te motiveren en te activeren om stappen op weg naar werk te zetten. Met deze aanpak kon worden voortgebouwd op het project “Duizend en één kracht” en de lopende trajecten via Sociale Zaken. Het programma was van 2011 tot en met 2013. De intentie van de gemeente Leeuwarden was om in deze periode minimaal 450 vrouwen (ugger en nugger) te laten deelnemen, met als het uitgangspunt dat 20% (90 vrouwen) is uitgestroomd naar (deeltijd)werk of een opleiding. Welzijn Centraal heeft uiteindelijk 55 nuggers en 83 uggers bereikt en trajecten aangeboden gericht op empowerment/participatie. Sociale Zaken heeft trajecten ingezet vooral voor uggers gericht op opleiding en werk. De deelnemers via de inzet van Sociale Zaken is verdeeld over diverse trajecten zoals OJO (150), Flexwurk (100), 3 voor werk (150), Team Werk (45). Uiteindelijk hebben vrouwen deelgenomen waarvan 72 vrouwen (deeltijd)werk hebben gevonden en 107 vrouwen zijn gestart met een scholingstraject.

2.12 Fryslân werkt! en Leeuwarden werkt! Fryslân Werkt: In mei 2012 heeft de gemeente Leeuwarden, mede namens dertien andere Friese gemeenten, een ESF (Europees Sociaal Fonds)-subsidie aangevraagd. Het doel was om in de periode van mei 2012 tot november 2013 1.600 arbeidsbelemmerden, 170 55-plussers en 330 NUO’ers (niet uitkeringsontvangers) meer kansen te bieden op de arbeidsmarkt. Iedere gemeente is zelf verantwoordelijk om de doelstellingen te realiseren. Met veel enthousiasme zijn er acties opgezet door de lokale teams werk. Al dan niet met behulp van private partijen. De deelnemende gemeenten hebben ieder hun eigen aanpak ontwikkeld. Om nog succesvoller te worden en meer mensen op de arbeidsmarkt te brengen, hebben de projectleiders onderling ook veel kennis en ervaring uitgewisseld. Om de zes weken vond er zo'n kruisbestuiving plaats. Het resultaat: veel saamhorigheid en het gevoel dat je er als individu niet alleen voor staat. Het resultaat van alle inspanningen is goed. Door de inzet van de gemeenten, SW-bedrijven, private partijen, onderwijs, werkgevers en de kandidaten zelf hebben uiteindelijk mensen hun kansen weten te vergroten op de arbeidsmarkt. Een van de bijvangsten is dat we niet meer spreken van 'cliënten' of 'klanten', maar van 'kandidaten'. Dat doet recht omdat ze net als normale werkzoekenden op zoek zijn naar werk, uitkeringsonafhankelijkheid of grip op hun leven. Ons doel was om 2100 kandidaten te laten groeien door samen met hen te werken aan het ontwikkelen en ontdekken van hun talenten en het verminderen van hun belemmeringen om vacatures succesvol in te vullen. We hebben uiteindelijk 2042 kandidaten in hun kracht gezet. Ruim 11% is duurzaam geplaatst op een reguliere functie voor minimaal 6 maanden. Eveneens is 11% aan de slag op een beschermde plek (een leerwerkplek of met ondersteuning van instrumenten). Zeven kandidaten zijn zelfstandig ondernemer geworden. Helaas is het traject van 21% van de kandidaten voortijdig beëindigd. Ruim 55% is nog in traject. Fryslân Werkt is afgerond op 31 oktober 2013. Omdat het Agentschap SZW nog middelen beschikbaar had, heeft Leeuwarden namens de arbeidsmarktregio een nieuwe aanvraag ingediend. Deze aanvraag is toegekend. Hierdoor komen onder dezelfde condities van Fryslân Werkt extra middelen € 1.250.000,- ter beschikking voor de arbeidsmarktregio. Hierdoor kunnen de trajecten t.b.v. personen met een aantoonbaar grote afstand tot de arbeidsmarkt over de periode van 1 december 2013 tot 1 april 2015 worden gecontinueerd.

388


Bijlagen

Leeuwarden Werkt! Het project Leeuwarden Werkt is het Leeuwarder aandeel in het ESF-project Fryslân Werkt. Eind oktober is de subsidieperiode geëindigd en is Leeuwarden Werkt met goed resultaat afgerond. In totaal zijn er in Leeuwarden Werkt 500 mensen die aan de ESF-A criteria voldoen, geactiveerd. Leeuwarden heeft in totaal circa € 1,4 miljoen euro aan subsidiabele kosten opgevoerd. Deze kosten bestaan uit loonkosten van casemanagers (€ 700.000) en trajectkosten van externe dienstverlening (€ 700.000). De investeringen hebben respectievelijk € 500.000 ESF-subsidie opgeleverd. In januari 2015 wordt de definitieve einddeclaratie opgesteld. Het belangrijkste resultaat is dat we de klanten uit deze groep werkzoekenden beter kennen, monitoren en nu nog steeds stappen op de participatieladder laten zetten. Waar dit niet mogelijk is, weten we van de deelnemers wat het potentieel is en wat de lasten op ons I- deel in de komende periode zijn. Leeuwarden Werkt is de opmaat geweest in de verkenning of we nieuwe instrumenten van beschutwerken, participatiebanen, maatschappelijk nuttig werk, loondispensatie of de 5% quotumregeling gaan toepassen. In het project is er gewerkt aan een efficiëntere bedrijfsvoering, duidelijk en eerlijk zijn naar elkaar en naar klanten, gevulde klantinformatiesystemen, boeiende discussies over de (on)mogelijkheden van reintegratiedienstverlening en de inrichting van het Talentencentrum. Door Leeuwarden Werkt! zijn er ruim 700 mensen in beeld, uitgestroomd naar (vrijwilligers)werk, scholing en hebben we nieuwe samenwerkingsvormen en dienstverlening ontwikkeld.

2.13 Ondersteunende instrumenten In 2013 zijn diverse instrumenten ingezet ter ondersteuning van de bevordering van arbeidsdeelname en participatie. No-riskpolis De No-riskpolis dekt loonschade bij ziekteverzuim van de werknemer. Werkgevers zijn erg blij met de polis. Een bijstandsgerechtigde kan hierdoor sneller in dienst worden genomen omdat het werkgevers vaak net even over de streep trekt. Het instrument is 30 keer ingezet. Een flinke toename ten opzichte van 2012 (12 polissen). Toch worden er vanwege de economische dip nog steeds minder grote arrangementen met werkgevers dan voorheen afgesloten. Ook is het instrument niet altijd even bekend bij de doelgroep, in 2013 zijn er met succes acties ondernomen om het instrument prominenter in the picture te zetten. Arbeidskundig/ medisch onderzoek Door Ausems & Kerkvliet zijn in 2013 in totaal voor de gemeentelijke sector Sociale Zaken 227 medische adviezen en 288 verklaringen arbeidsbelemmering ihkv ESF Leeuwarden Werkt verstrekt. In 2012 werden er 225 medische adviezen verstrekt. Stipejild Er kan voor het soepel laten verlopen van een participatie-/re-integratietraject “Stipejild” worden ingezet. Het Stipejild is een budget van maximaal € 900,00 per deelnemer. Dit budget mag alleen worden ingezet als voorliggende voorzieningen geen oplossing bieden. In 2013 is door de sector Sociale Zaken voor € 24.355,- aan Stipejild ingezet. Dit is lager dan de € 38.000 die in 2012 is ingezet maar wel weer ongeveer gelijk aan het bedrag van 2011.

2.14 Gesubsidieerde arbeid De lopende gesubsidieerde dienstbetrekkingen met de werknemers die onder de oude Wet inschakeling werkzoekenden of onder het oude Besluit in- en doorstroombanen vielen (de voormalige WIW- en IDwerknemers) zijn eind 2010 voor onbepaalde tijd voortgezet. Er was geen nieuwe instroom meer in de gesubsidieerde arbeid. De gesubsidieerde banen nemen dus geleidelijk in aantal af door natuurlijk verloop (bereiken pensioengerechtigde leeftijd, overlijden, verhuizen, e.d.).

389


Bijlagen

Reax Deta bv is de dienstverlener op dit terrein om tot 2015 te blijven voorzien in het werkgeverschap voor de oud WIW-werknemers en in het verstrekken van loonkostensubsidies aan de werkgevers van de voormalige IDwerknemers. Daarbij is aan Reax tevens de opdracht gegeven om binnen dit gesubsidieerde werknemersbestand activiteiten in te zetten, die kunnen leiden tot uitstroom naar een reguliere betaalde baan. Met de vaststelling van het Visiedocument Dienstverlening Werkplein is de aanzet gegeven tot het afbouwen van de gesubsidieerde arbeid. Op 23 april 2012 heeft de raad besloten tot de afbouw van de gesubsidieerde arbeid. Gesubsidieerde werknemers die voor 1 januari 1953 zijn geboren behouden hun werkplek. Gesubsidieerde werknemers die na 1 januari 1953 zijn geboren verliezen hun gesubsidieerde werkplek. Het aantal 60-plussers wat een beroep op de gesubsidieerde arbeid doet, neemt elk jaar af vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. In 2013 heeft de gemeente voor in totaal 63 mensen subsidie verstrekt aan REAX en ID-werkgevers voor het in stand houden van een gesubsidieerde baan. Bij REAX waren 36 personen werkzaam en bij de overige ID-werkgevers in totaal 27 mensen. Voor het jaar 2014 verstrekt de gemeente aan REAX en ID-werkgevers een subsidie voor in totaal 48 mensen die nog een gesubsidieerde baan hebben. REAX heeft op dit moment 33 mensen met een gesubsidieerde baan in dienst. In 2013 zijn in totaal 6 mensen met pensioen gegaan.

2.15 Sociale Werkvoorziening Door de modernisering van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) per 1 januari 2008 is de gemeente weer verantwoordelijk geworden voor de WSW. Voor de uitvoering is het college op basis van de Wet gemeenschappelijke regeling een samenwerking aangegaan met de gemeenten Heerenveen, Smallingerland, Tytsjerksteradiel, Weststellingwerf, Ooststellingwerf, Opsterlân en Achtkarspelen. De “GR SW Fryslân” geeft voor de feitelijke uitvoering van de WSW opdracht aan Caparis NV. Van dit bedrijf zijn de deelnemende gemeenten van de GR SW Fryslân aandeelhouder. Belangrijke beleidsdoelstelling is afname van beschermde werkplekken en een toename van detacheren en begeleid werken bij externe werkgevers, de zogenaamde “Beweging van binnen naar buiten”. Hieronder volgen enkele cijfers van Caparis met betrekking tot de bezetting van WSW-instrumenten voor zover het personen betreft, die woonachtig zijn in de gemeente Leeuwarden. Werksoort

SE

%

Groepsdeta/Deta/Bw

202

35,90%

Beschut buiten

92

16,40%

Beschut binnen

237

41,80%

Schakelafdeling

33

5,90%

Totaal

564

100,00%

Daarnaast staan per 1 januari 2014 120 personen, die woonachtig zijn in de gemeente Leeuwarden, op de wachtlijst voor een WSW-dienstverband. Dit is vergelijkbaar met de stand per 1-1-2013. Van de 120 personen op de wachtlijst heeft 60% een advies Begeleid Werken. Dat houdt in dat deze personen met aanpassingen in het reguliere bedrijfsleven kunnen werken. Eind 2011 heeft het college, op basis van voorgenomen wetswijzigingen van het Rijk, besloten tot herstructurering van het uitvoeringsbedrijf Caparis NV. In de periode 2012-2018 was op basis van de Herstructureringsfaciliteit voorzien om de meest onrendabele productielijnen van Caparis te saneren en dat de gemeente de SW-medewerkers met een advies Begeleid Werken en de SW-medewerkers op de hoogste trede van de werkladder zou bemiddelen naar een begeleid werkenplek bij een reguliere werkgever.

390


Bijlagen

Met de in 2013 bekende contouren van de Participatiewet zijn de uitgangspunten van de herstructurering van 2011 onverminderd van kracht. In 2013 heeft het plan tot herstructurering vertraging opgelopen in verband met het sociaal akkoord en het effect daarvan op de Participatiewet. Momenteel loopt het proces van de opdrachtformulering tot herstructurering weer binnen de GR.

391


Bijlagen

3 INBURGERING 3.1 Opdracht De opdracht voor inburgering 2013 was vanwege de Rijksmaatregelen kort: afbouw en afronden van de Wet Inburgering. Inburgering is de verantwoordelijkheid van de inburgeraar zelf , ook financieel. Zelf bekostigen dus, en voor wie dat niet kan is er een sociaal leenstelsel waarvan de uitvoering bij DUO ligt. De voorlichtende taak behoort uitdrukkelijk niet meer bij de gemeenten maar ligt bij DUO. Er is schriftelijk/ online voorlichtingsmateriaal voorhanden en bij uitzondering kan er een persoonlijk gesprek aangevraagd worden om de wet inburgering goed uit te leggen. Gemeenten hielden nog wel een taak voor de “ oude” inburgeraars: mensen die nog bezig waren met een traject, of een inburgeringstermijn opgelegd hadden gekregen in de periode 2007-2012. Bovendien mocht er in 2013 nog zeer beperkt trajecten ingezet worden: voor asielgerechtigden die al in 2012 een verblijfsvergunning hadden gekregen en daarmee inburgeringsplichtig werden maar niet eerder dan 2013 uitgeplaatst werden naar gemeenten; voor diegenen die zich voor 31 december 2012 bij de gemeente als inwoner gemeld hadden maar waar pas in 2013 een inburgeringsintake plaats kon vinden. De werkelijkheid was weerbarstiger. De nieuwe regels zijn goed hanteerbaar voor de hogeropgeleiden, de mondige inburgeraars en de inburgeraars die al een netwerk van Nederlands sprekenden om zich heen hebben. De kwetsbaardere doelgroep, mensen die verdwalen in het woud van regels kunnen er slechter of niet mee uit de voeten. Uit meerdere gemeenten en van meerdere onderwijsinstellingen kwamen al snel signalen dat de voorlichtende taak toch niet adequaat door DUO werd opgepakt. Het voorlichtingsmateriaal was te moeilijk. Persoonlijke gesprekken werden eigenlijk niet gevoerd, deels ook omdat inburgeraars zich niet bewust waren van het feit dat dat kon, of de reis naar Groningen/Zwolle te zwaar op het budget drukt. In Leeuwarden was bij het DUO steunpunt niet tot nauwelijks informatie te krijgen bij de medewerkers. Dit leidde ertoe dat veel gemeenten toch maar zelf informatie gaven om nieuwe inburgeraars goed op weg te helpen. Bovendien kwam (en komt) het meermalen voor dat inburgeraars van het kastje naar de muur gestuurd worden. Team participatie stapt zo nodig nog in dit hiaat.

3.2 Landelijke ontwikkelingen/extra budget Een positieve ontwikkeling was dat DUO inzag dat de Toets Gesproken Nederlands, een door een computer beoordeelde spreektoets, toch wel erg ongunstig uitpakte voor mensen met voldoende kennis van de taal, maar met een sterk accent. Inburgeraars waar prima een gewoon gesprek mee te voeren is, werden soms niet voldoende verstaan door het spraakherkenningsprogramma. Als mensen vier keer voor deze toets zakken mogen ze nu een menselijke beoordeling aanvragen. Ook Leeuwarden kent inburgeraars die al lang geleden voor alle andere onderdelen geslaagd waren maar, ondanks logopedie, keer op keer (tot wel 10 keer toe) zakken voor de TGN. Al voor de invoering van de nieuwe regels maakten met name de grote gemeenten bezwaar over het feit dat de handhavende taak bij de gemeenten bleef voor de oude inburgeraars, maar dat daar geen budget voor beschikbaar was. Leeuwarden sloot zich daar bij aan. Het Rijk bestreed dit; gemeenten hadden moeten reserveren voor deze taak. Aan het eind van het jaar 2013 kwam er toch een toezegging van extra gelden voor handhaving 2014. Voor Leeuwarden betekent dit een bedrag van 390 euro per inburgeringsplichtige. Voor de gemeente Leeuwarden komt dit totaal op € 76.513,-. Dit budget zal voor een deel aangewend kunnen worden in 2014 om deeltrajecten in te kopen.

392


Bijlagen

3.3 Trajecten In eerste instantie leken er veel inburgeraars geschikt voor een Flexwurk traject maar na de eerste screening bleven er 19 aanmeldingen over. Hiervan hebben 3 personen daadwerkelijk het traject afgerond en 2 personen zijn doorgestroomd naar overige trajecten. Daarnaast zijn er nog “een op een” maatwerk trajecten ingezet vanuit o.a. het participatie budget. Ingezette trajecten 2013: Bekostigd middels

Alfabetisering

6

inburg. budget Bekostigd middels

Inburgering

7

Alfabetisering

12

inburgering

11

participatiebudget

Het ging voor een groot deel om mensen die onder de oude wet vallen maar door de nieuwe wet gedwongen waren om zelf in te kopen. Daarnaast ging het om personen die al een traject hadden gevolgd maar daar niet voldoende aan hadden.

393


Bijlagen

394


Bijlagen

BIJLAGE J Verantwoordingsinformatie Specifieke Uitkeringen (SISA) Specifieke uitkeringen worden verantwoord via SiSa (art. 17a, eerste lid Financiële-verhoudingswet). De informatie hiervoor wordt in een vast format - deze bijlage - opgenomen in de toelichting bij de jaarrekening. In de Circulaire Single Information Single Audit van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) vindt u hier meer informatie over.

395


Bijlagen

Berichtgeverinformatie Vul hieronder de informatie in waarop deze bijlage verantwoordingsinformatie betrekking heeft. Type overheidslaag: Naam berichtgever: Berichtgevercode Rapportage-periode: Bestandsnaam:

Gemeente 0080 2013 sisa_2013_060080_Bijlage_Verantwoordingsinformatie.xls

SiSa-bijlage in de jaarrekening De SiSa-bijlage met verantwoordingsinformatie is in uw jaarstukken te vinden op pagina: De SiSa-bijlage met verantwoordingsinformatie is in het PDF-bestand van uw jaarstukken te vinden op pagina: Gegevens contactpersoon voor het elektronisch aanleveren Aanmelden of wijzigen van uw contactpersoon dient te gebeuren via e-mail bij het ministerie van BZK: [email protected]. Na aanmelden of wijzigen ontvangt de (nieuwe) contactpersoon van het CBS per e-mail uploadgegevens. U kunt slechts 1 contactpersoon opgeven. Die kan eventueel wel een groeps e-mailadres hebben.

Specifieke uitkeringen Onderstaand is een opsomming van alle mogelijke specifieke uitkeringen in 2013. Op het tabblad 'specifieke uitkering' is hieruit voor uw organisatie een selectie gemaakt op basis van de regelingen die voor uw organisatie voorkomen op de verantwoordingslijst 2013 (te vinden via https://teverantwoordenregelingen.Rijksoverheid.nl/)

396


Bijlagen

Nr

A1 A2 B1 B2 C1 C7C C9 D1 D3 D4A D9 E2 E3 E5 E6 E6B E7A E10 E11 E11 B E12 E17 E21 E22 E24 E25 E26 E27

Regel s Naam specifieke uitkering

Verzameluitkering Veiligheid & Justitie Brede DoelUitkering Rampenbestrijding (BDUR) Regeling Opvang Asielzoekers (ROA) (ex) Zorgwet voorwaardelijke vergunning tot verblijf (VVTV) Verzameluitkering BZK Investering stedelijke vernieuwing (ISV) II Excellente gebieden innovatieve energiebesparing in de nieuwbouw Regionale melden coördinatiecentra voortijdig schoolverlaten Excessieve kosten Archeologie Regeling brede scholen 2009_Uitstel Onderwijsachterstandenbeleid 2011-2014 (OAB) Stimuleringsregeling stille wegdekken Subsidieregeling sanering verkeerslawaai (inclusief bestrijding spoorweglawaai) Verzameluitkering I&M Bodemsanering (excl. Bedrijvenregeling) 2005-2009 Bodemsanering (excl. Bedrijvenregeling) 2005-2009 (SiSa tussen medeoverheden) Innovatieprogramma Klimaatneutrale Steden (Proefprojecten) Tijdelijke subsidieregeling Innovatieprogramma Mooi Nederland Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) SiSa tussen medeoverheden Nieuwe Sleutel Projecten (NSP) Nota Ruimte project Maastricht Belvedere Nota Ruimte project Spoorzone Den Bosch Nota Ruimte project Stadshaven Rotterdam Nota Ruimte project Zuidplaspolder Beleidsregeling subsidies Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK) Spoorse doorsnijdingen, tranche 1 Brede doeluitkering verkeer en vervoer 397

Minister van

V&J V&J V&J V&J BZK BZK BZK OCW OCW OCW OCW I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M


Bijlagen

Nr

E27 B E28 E28 B E28 C E29 E30 E30 B E34 E37 E38 F2 F3 F4 F4B F6 F7 F10 G1 G1A G1B G2 G2A G2B G3 G3A


Brede doeluitkering verkeer en vervoer SiSa tussen medeoverheden

I&M

Regionale mobiliteitsfondsen Regionale mobiliteitsfondsen (Zuiderzeelijn) SiSa tussen medeoverheden

I&M I&M

Regionale mobiliteitsfondsen SiSa tussen medeoverheden

I&M

Tijdelijke regeling eenmalige uitkering stedelijke synergieprojecten Kaderrichtlijn Water Quick wins binnenhavens Quick wins binnenhavens SiSa tussen medeoverheden

I&M I&M I&M

Bijdrage hoofdvaarwegen Fryslân en Groningen Regeling Wilhelminasluis IAK Almere Besluit ontwikkeling van landschappen (BOL) Verzameluitkering EZ Deelproject 750 hectare natuur- en recreatiegebied (Project Mainportontwikkeling Rotterdam) Deelproject 750 hectare natuur- en recreatiegebied (Project Mainportontwikkeling Rotterdam) Besluit subsidies herstructurering Topprojecten bedrijventerreinen (TOPPER-regeling) Subsidieregeling sterktes in de regio (Pieken in de delta) Nota Ruimte Project Eindhoven Brainport Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_gemeente 2013 Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_totaal 2012 Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_deel openbaar lichaam 2013 Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB_gemeente 2013 Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB_totaal 2012 Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB_deel openbaar lichaam 2013 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeente 2013 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_totaal 2012

I&M I&M I&M EZ EZ EZ EZ EZ EZ EZ SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW

398

Minister van

SZW


Bijlagen

Nr

G3B G5 G5A G5B G7 H1 H2 H3 H4 H8


Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_deel openbaar lichaam 2013 Wet participatiebudget (WPB)_gemeente 2013 Wet Participatiebudget (WPB)_totaal 2012 Wet participatiebudget (WPB)_deel openbaar lichaam 2013 Verzameluitkering SZW Ministeriële regeling heroïnebehandeling Regeling Buurt, Onderwijs en Sport (BOS) Seksualiteitscoördinatie- en hulpverlening + aanvullende curatieve SOA bestrijding Verzameluitkering VWS Doeluitkering jeugdzorg (Bureau Jeugdzorg + Zorgkosten Jeugdzorg)

399

Minister van

SZW

SZW SZW SZW SZW VWS VWS VWS VWS VWS


Bijlagen

OCW

D1

Ontvanger

Juridische grondslag

Specifieke uitkering

Nummer

Departement

Regionale melden coördinatiecentra voortijdig schoolverlaten

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa

Besteding (jaar T)

I N D Opgebouwde reserve ultimo (jaar T-1)

I

C

A

T

O

R

E

N

Besluit regionale melden coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten Gemeenten Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: Indicatornummer: D1 / 01 D1 / 02 € 1.024.000 €0 OCW

D9

Onderwijsachterstandenb eleid 2011-2014 (OAB)

Gemeenten

Besteding (jaar T) aan voorzieningen voor voorschoolse educatie die voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen (conform artikel 166, eerste lid WPO)

Aard controle R

Besteding (jaar T) aan overige activiteiten (naast VVE) voor leerlingen met een grote achterstand in de Nederlandse taal (conform artikel 165 WPO)

Besteding (jaar T) Opgebouwde reserve aan afspraken over ultimo (jaar T-1) voor- en vroegschoolse educatie met bevoegde gezagsorganen van scholen, houders van kindcentra en peuterspeelzalen (conform artikel 167 WPO) Aard controle R Aard controle R Aard controle R

Indicatornummer: Indicatornummer: Indicatornummer: Indicatornummer: D9 / 01 D9 / 02 D9 / 03 D9 / 04 € 939.086 € 544.522 € 3.600 € 392.025

400


Bijlagen

M&I

E27B

Brede doeluitkering verkeer en vervoer SiSa tussen medeoverheden Provinciale beschikking en/of verordening

Ontvanger



Nummer

Departement

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa I N D I C A T O R Hieronder per regel Besteding (jaar T) Overige bestedingen één ten laste van (jaar T) beschikkingsnummer provinciale middelen en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinfo rmatie

Gemeenten en Gemeenschappelijke Regelingen

Aard controle n.v.t.

Indien de correctie een vermeerdering van bestedingen betreft, mag het alleen gaan over nog niet eerder verantwoorde bestedingen Aard controle R Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: Indicatornummer: Indicatornummer: E27B / 01 E27B / 02 E27B / 03 1 772439 € 98.800 € 74.631

Indicatornummer: E27B / 04

Correctie ten opzichte van tot jaar T verantwoorde overige bestedingen Indien de correctie een vermeerdering van bestedingen betreft, mag het alleen gaan over nog niet eerder verantwoorde bestedingen Aard controle R Indicatornummer: E27B / 05 €0

2 1084888

€ 14.267

€ 2.378

3 956408

€ 18.973

€ 25.415

€ 160

-€ 26.157

4 826846

€0

€0

€ 4.000

€ 4.505

401

E N Correctie ten opzichte van tot jaar T verantwoorde bestedingen ten laste van provinciale middelen


Bijlagen

Ontvanger



Nummer

Departement

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa I N Kopie Cumulatieve beschikkingsnummer besteding ten laste van provinciale middelen tot en met (jaar T) Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinfo rmatie Aard controle n.v.t.


D

I C A T O R Cumulatieve overige bestedingen tot en met (jaar T)


2 1084888

€ 14.267

€ 2.378

3 956408

€ 59.798

€ 66.904

4 826846

€ 4.000

€ 4.505

402

Eindverantwoordin g Ja/Nee Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u voor de komende jaren geen bestedingen meer wilt verantwoorden

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinfo rmatie

Indicatornummer: Indicatornummer: Indicatornummer: E27B / 06 E27B / 07 E27B / 08 1 772439 € 498.858 € 321.719

E N Toelichting


Aard controle n.v.t. Indicatornummer: Indicatornummer: E27B / 09 E27B / 10 Nee Nee

Corr.betr. deel gemeente in 2012 niet meegenomen Subsidie nooit verantwoord via SISA, nu alsnog

Nee

Ja


Bijlagen

SZW

G1

Ontvanger



Nummer

Departement

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_gemeente 2013 Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of er in (jaar T) geen, enkele of alle inwoners werkzaam waren bij een Openbaar lichaam o.g.v. de Wgr.


Het totaal aantal geïndiceerde inwoners van uw gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat en beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december (jaar T)

I N D I C A T O R E Het totaal aantal Volledig zelfstandige inwoners dat is uitvoering Ja/Nee uitgestroomd uit het werknemersbestand Zie de toelichting in in (jaar T), de invulwijzer voor uitgedrukt in hulp bij het invullen arbeidsjaren en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze

Aard controle R

Aard controle R


Indicatornummer: G1 / 01



1,00

0,00

Nee

403

N


Bijlagen

SZW

G1A

Ontvanger



Nummer

Departement

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_totaal 2012 Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Alle gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) regeling G1B + deel gemeente uit (jaar T-1) regeling G1C-1) na controle door de gemeente.


Hieronder per regel één gemeente(code) uit (jaar T-1) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinfo rmatie voor die gemeente invullen

I N D I C A T O R Het totaal aantal Het totaal aantal geïndiceerde inwoners dat is inwoners per uitgestroomd uit het gemeente dat een werknemersbestand dienstbetrekking in (jaar T-1), heeft of op de uitgedrukt in wachtlijst staat en arbeidsjaren; beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 inclusief deel december (T-1); openbaar lichaam

E N Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in (jaar T1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

inclusief deel openbaar lichaam

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: Indicatornummer: Indicatornummer: Indicatornummer: G1A / 01 G1A / 02 G1A / 03 G1A / 04 1 0080 (Leeuwarden) 15,75 1,39 11,98 2 0080 (Leeuwarden) 1,00 0,00 1,00 3 0080 (Leeuwarden) 1,00 0,00 1,00 4 0080 (Leeuwarden) 1,00 0,00 0,83 5 0080 (Leeuwarden) G2

Gebundelde uitkering op Besteding (jaar T) grond van artikel 69 algemene bijstand WWB_gemeente 2013 Gemeente Alle gemeenten verantwoorden hier het I.1 Wet werk en gemeentedeel over (jaar bijstand (WWB)

741,25 Baten (jaar T) algemene bijstand (exclusief Rijk)

36,13 Besteding (jaar T) IOAW

Gemeente

Gemeente

I.1 Wet werk en

I.2 Wet

553,20 Baten (jaar T) IOAW (exclusief Rijk)

Aard controle R Indicatornummer: G1A / 05 2,23 0,00 0,00 0,00 18,81 Besteding (jaar T) IOAZ

Baten (jaar T) IOAZ (exclusief Rijk)

Gemeente

404




SZW

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

Gemeente I.2 Wet inkomensvoorziening I.3 Wet

Gemeente I.3 Wet


Bijlagen

Ontvanger



Nummer

Departement

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa I C A T O R inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

E N oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: G2 / 02 € 1.763.341


Besteding (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

Baten (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

Baten (jaar T) WWIK Volledig zelfstandige (exclusief Rijk) uitvoering Ja/Nee

Gemeente

Gemeente

T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr. 7 Aard controle R Indicatornummer: 8 G2 / 01 9 € 68.930.482

SZW

G3

I N bijstand (WWB)

Gemeente

Aard controle R

inkomensvoorzieni ng oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) Aard controle R

inkomensvoorzi ening oudere en gedeeltelijk arbeidsongesch ikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) Aard controle R

Indicatornummer: G2 / 04 € 22.705


Indicatornumm er: G2 / 06 €0

Besteding (jaar T) aan onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Bob)

Besteding (jaar T) Bob

Zie de toelichting in de invulwijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze.

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004) 11 Aard controle R

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004) Aard controle R

I.6 Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK)

Aard controle R


Indicatornummer: 12 G2 / 07 13 € 1.414.690




Besteding (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob)

Baten (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Rijk)

Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeente

Besteding (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob)

405

D

Ja Baten (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob) (exclusief Rijk)


Bijlagen

Ontvanger



Nummer

Departement

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa I

N

D

I

C

A

T

O

R

E

N

2013 Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004 Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr. 15 Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: G3 / 01 17 € 341.652






Besteding (jaar T) aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004

Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee

16

Baten (jaar T) Bob (exclusief Rijk)

18

SZW

G5

19 Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: 20 G3 / 07 21 € 0

Indicatornummer: G3 / 08 €0

Wet participatiebudget Het aantal in (jaar (WPB)_gemeente 2013 T) bij een ROC ingekochte 406

Zie de toelichting in de invulwijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze. Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G3 / 09 Ja


Bijlagen

Ontvanger



Nummer

Departement

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa I

N

D

I

C

A

T

O

R

E

N

Wet participatiebudget contacturen (WPB) Let op: Dit is de Alle gemeenten enige gelegenheid verantwoorden hier het om verantwoording gemeentedeel over (jaar af te leggen over T), ongeacht of de deze taakuitvoering gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken Let op: Deze heeft uitbesteed aan een verantwoording kan Openbaar lichaam niet door een opgericht op grond van de gemeenschappelijke Wgr. regeling worden uitgevoerd, ongeacht de keuze van de gemeente bij indicator G5/02 23 Aard controle D1 24 25

Indicatornummer: G5 / 01 979 Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee

Besteding (jaar T) participatiebudget

De zelfstandige uitvoering betreft de indicatoren G5/03 tot en met G5/07

Waarvan baten (jaar T) van educatie bij roc’s

Besteding (jaar T) Regelluw Dit onderdeel is uitsluitend van toepassing op gemeenten die in (jaar T-1) duurzame plaatsingen van inactieven naar werk hebben gerealiseerd en verantwoord aan het Rijk

26 Zie de toelichting in de invulwijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze

407

Waarvan besteding Baten (jaar T) (niet(jaar T) van educatie Rijk) bij roc's participatiebudget


Bijlagen

Ontvanger



Nummer

Departement


27 Aard controle n.v.t. Indicatornummer: 28 G5 / 02 VWS

H1

29 Ja Ministeriële regeling Gerealiseerde heroïnebehandeling behandelplaatsen (jaar T) Regeling heroïnebehandeling Afspraak

I N Aard controle R

D

I C A T O Aard controle R



Gerealiseerde behandelplaatsen (jaar T)

Besteding (jaar T)

Realisatie

Gemeenten

VWS

H4

Aard controle D1

Aard controle D1

Aard controle R

Indicatornummer: H1 / 01 25

Indicatornummer: H1 / 02 25

Indicatornummer: H1 / 03 € 530.983

Verzameluitkering VWS Besteding (jaar T) Regeling verzameluitkering Provincies, gemeenten en gemeenschappelijke regelingen (Wgr) 35 Aard controle R Indicatornummer: H4 / 01 37 € 460.667 36

408

R

E N Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R




JAARSTUKKEN 2013 April 2014

Recommend Documents